Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
,GOHEBIAETH 0 L'ERPWL.
GOHEBIAETH 0 L'ERPWL. FY YMOSODWYR. Yn y lie cyntaf y mae genyf air bach atoch Mr. Gol., ac at ohebwyr a darllenwyr y GWLADGARWR. Fel y gwyddoch, yr wyf yn ohebydd cyson i'ch newyddiadur er's blyn- yddoedd lawer bellach, ac y mae fy ffugenw yn adnabyddus i luaws tu allan i gylch y GWLADGARWR, a braidd yn fwy felly na fy enw priodol. Hoffwn i chwi, fel golygydd, i ddal y glorian yn deg, drwy wrthod ymosod- iadau o dan ffugenwau anadnabyddus. Gwir mai arwyddair y GWLADGARWR yw, "Rhyddid pob gradd, heb na lladd na Hid;" ond eto mae perygl camarfer y cyfryw ryddid. Cofied Cymro Arall a Charwr Cysondeb mai peth hollol anfoesgar ac anfoneddigaidd ydyw ym- osod ar ohebydd cyson, a pherson adnabydd- us o dan gochl ffugenw. Nid doeth gwneyd sylw o ymosodiadau gohebwyr llechwraidd, nad oes ganddynt ddigon o wroldeb i ysgrifenu ac amddiffyn y pethau a gredant sydd uniawn o dan enwau adnabyddus. Gyda llaw, gallaf hysbysu Cymro Arall a Carwr Cysondeb fy mod wedi darllen llawer o'r hyn a ysgrifenir tros ac yn erbyn (pro and con) pynciau y Dadgysylltiad a'r Dadwaddoliad, Yr wyf -hefyd wedi clywed rhai o brif siaradwyr y ddwy blaid yn areithio, ac yr wyf yn gwylio, ^agogiadau y gwahanol bleidiau gyda dyddor- deb neillduol. Yn y GWLADGARWR, tua pythefnos yn ol, datgenais fy marn ar y pynciau yma yn onest a chwbl ddidderbyn- wyneb. Cefais fy nghyhuddo gan y ddau ohebydd uchod o haeriadau, camosodiadau, &c. Gallaf inau waeddi yn ol, "y meddyg iacha dy hun," am nad oes yr un o honynt yn gwrth-brofi yr hyn a ddywedais, trwy ddwyn profion a ffeithiau i'r gwrthwyneb. Hen gan yw dweyd fod yr eglwys yn ddeorfa i ddefodaeth ac yn nythle i'r Babaeth, &c. Chwedlau hen wrachod ymhonawl ydyw pethau o'r fath, heb safon na sylwedd. Er mai Ymneillduwr a Rhyddfrydwr ydwyf, yr wyf yn berchen ar ddigon o synwyr cyffredin, heb son am ddim arall, i fiieiddio rhyw sweep- ing charges o'r fath yma a ddygir yn barhaus yn erbyn yr "hen fam." Pwy ag sydd gan- ddo ysbryd Cymro a Christion, a all lai nag anrhydeddu eglwys, yr hon a fagodd y fath ddysgawdwyr enwog a Hooker, Jewell, Jack- son, Barrow, Farrindon, Hammond, Walton, Pearson, Stillingfleet, Bull, a Waterland, a lluaws ereill ellid enwi, megys Meander, Glan Geirionydd, Ab Ithel, Blackwell, < £ A llawer ellid enwi Fu'n glod a nerth i'n gwlad ni." Gwn yn eithaf fod yn yr Eglwys Sefydledig anhiherffeithderau a gwendidau lawer; ond yn mha le y gwelwyd cyfundrefn berffaith yn mhob ystyr ? Tra phriodol y sylwai yr enwog John Elias o Fon, "fod gan bob plaid ddigon o waith diwygio o fewn ei therfynau ei hun." Os oes dadgysylltiad a dadwaddoliad i gymer- yd lie, gadawer i lais y wlad benderfynu yr amser, a pheidied cenadon hedd, o bawb, a chynhyrfu y bobl yn gynt na phryd. Ni bydd i mi o hyn allan wneyd sylw o ddim a ymcldengys o dan enwau anadnabyddus. Os bydd gaii rywun wirionedd i'w draethu, deued allan fel dyn, ac nid fel llwfrgi ffalst a thaeog. Nid oes ynwyf yr awydd lleiaf am ryfel a neb pwy bynag yn y -tWLADGARWR, am fod genyf swyddogaeth arall i'w chyflawni; ond meddaf yr hawl, fel gohebydd, i gyhoeddi fy sylwadau ar wahanol bethau a gymer le yn y byd, ond nid wyf am arwain neb i gredu un dim a fyddo yn groes i reswm a gwirionedd. Gyda golwg ar fy sylwadau parthed tarddle rhyfel, credwyf fy mod wedi profi y gosodiad fod rhyfel yn deilliaw o'r drwg, a gall y neb a fyno droi i'r GWLADGARWK a gweled y sylw- adau ar y "rhyfel o Dduw neu o ddynion." Pwnied a fyno, ni waeth genyf, os bydd hyny yn foddlonrwydd meddyliol i'r cyfryw a hoff- ant saethu trwy y gwrych, tra yn ymguddio yn ffos y clawdd fel nad allo neb eu gweled. Nid oes achos i neb fod dan orfodaeth i gredu dim a ysgrifenir genyf y naill wythnos ar ol y Hall, ond mae yn bleser genyf feddwl fod miloedd yn gorfod cydnabod fy mod wedi cyhoeddi gwirioneddau didroi yn ol ar lawer o adegau. Ystyriwyf fod pobpeth a wneir yn gyhoeddus, yn agored i farn y cyhoedd, ac ystyriwyf hefyd fod rheidrwydd ar y sawl fyddo yn adolygu eiddo cyhoeddus, i wneyd hyny yn wynebagored ac nid dan gochl, gan gofio yr hen ddiareb "nad gwaeth gwir o'i chwilio." Gadawaf y pwnc am y tro presenol, ac os gorfodir fi i ddyfod allan eto, dymunaf hysbysu y darllenydd fod genyf ddigon o ffeithiau wrth law i ategu fy ngosod- iadau mewn dull gonest a gwynebagored. ETHOLIAD MANCEINION. Bu yn ymdrech frwd cydrhwng Mr. Jacob Bright a Mr. F. S. Powell (Ceidwadwr)-y naill fel y llall wedi addunedu i bleidio Mr." Butt ar bwnc y Llywodraeth Gartr.efol yn yr Iwerddon. Gan fod y Pabyddion, gan mwyaf ohonynt, yn Rhyddfrydwyr, fe ddygwyd dylanwad y Babaeth i redeg o blaid Mr. Bright, fel y cafodd 22,770 i'w bleidio, pan na chafodd Powell ddim ond 20,985 fel hyny, yn rhoddi mwyafrif i Bright o 1,785. Cyn y gall un ymgeisydd, ni waeth i ba blaid y perthyna, enill pleidlais yr adran Babyddol Gwyddelod, rhaid iddo addunedu pleidio pob mudiad a fyddo yn cael ei gefnogi gan offeiriaid Eglwys Rhufain, a'r penaf o'r cwbl ydyw yr Home Rule-un o'r pethau mwyaf ynfyd a ddaeth i ymenydd dyn erioed mewn gwlad lie mae y genedl Wyddelig yn cael cymaint o chwareu teg. Fe gofia y darllen- ydd fod Mr. Bright yn cael ei ystyried gan y Saeson The Champion of Women's Rights, a digon tebyg, wedi y caffo ei sedd yn Sant Stephan, y bydd iddo wyntyllu y pwnc o Hawliau Merched unwaith yn rhagor, a diamheu genyf ybydd miloedd o ferched a gwragedd yn Mhrydain yn ymfalchio fod Mr. Bright wedi ei ddychwelyd i'r Senedd, ac y bydd iddo eto gofio y rhyw deg, a dyfod yn ol i'w enwogrwydd cyntefig, gan wneyd i'r byd deimlo ei fodolaeth. Yn ol y manylion sydd o fy mlaen, mae yn ymddangos nad oedd y Ceidwadwyr wedi bod yn ddoeth yn y dewisiad o gynrychiolydd, am nad yw Mr. Powell yn ddyn adnabyddus i drigolion y ddinaS; a'i gysylltiadau masnachol yn beth hollol ddyeithr i'r bobi, fefnad lallasai deimlo un dyddordeb neillduol yn llwyddiant a chynydd trafnidiaeth y ddinas a'r wlad oddi- amgylch. Mae Mr. Bright yn adnabyddus i'r trefwyr, yn gyfarwydd ag amgylchiadau y ddinas a'r wlad, fel mai y peth nesaf i an- mhosibl oedd iddo beidio a chael ei ddy- chwelyd i Sant Stephan ar garlam. Dyma sut y trodd yr ymdrechfa olaf yn Manceinion yr wythnos ag sydd newydd ein gadael. PATAGONIA. Dydd Gwener, y 18fed cyfisol, hwyliodd Griffith Lloyd a'i deulu, yn rhifo gwraig a dau o blant, ar fwrdd yr agerddlong Coper- nicus, yn rhwym i borthladd Buenos Ayres, ac yn mlaen i'r Wladfa. Treuliodd y teulu hwn ddeuddeng mlynedd yn Australia, a chredwyf fod Mr. Lloyd yn ddyn ag sydd yn feddianol ar anhebgorion sefydlwr mewn gwlad newydd. Ceisiodd hela cymaint o wybodaeth ag a allasai am y Wladfa tra ar ymweliad a Chymru, ac er ymholi o hono ag un o'r doethion, ni chafodd ond atebiad i dri o ofyniadau allan o ddeuddeg. Prawf hyn fod dynion yn cymeryd arnynt i wneyd gwaith na wyddant ddim am dano, ac y byddai yn llawer gwell iddynt ddilyn y gwaith a ddeall- ant. Dibyna Mr. Lloyd ar dystiolaeth Captain Musters, yr hwn a gyhoeddodd lyfryn fel cynyrch ei ymchwiliad drwy y wlad o gylch glanau yr afonydd a godreu mynydd- oedd yr Andes. Gan iddo dreulio wythnos gyda mi cyn cychwyn i'w daith, deallais ei fod yn credu yn narluniad Musters o ansawdd y pridd a natur y creigiau fod aur a metel- oedd gwerthfawr ereill yn mynwes y ddaear. Os ceir yno aur ac arian, mwy na thebyg y bydd Patagonia yn gyrchfan pobloedd lawer, a chenedloedd o bob parth o'r byd heblaw Cymru. Hyderaf y llwydda Mr. Lloyd a'i deulu bychan i gyrhaedd pen y daith, fel y caffom farn gwr cyfarwydd ar y wlad. Ir TT Derbyniais lythyr oddiwrth Mr. xlenry Jones a'i deulu o Buenos Ayres, ar ol taith o chwech ar hugain o ddyddiau. Nid wyf am gyhoeddi cynwysiad y llythyr am y presenol, dim mwy na'u bod yn benderfynol o fyned 1 lawr i'r Wladfa, doed a ddelo, gan fod y llyw- odraeth yn eu cludo am ddim i'r Chupat. Addawant ysgrifenu eto wedi y cyrhaeddont ben y daith. Nid wyf am ddweyd dim yn feirniadol ar y llythyr na'r mudiad, am y tybiwyf fod doethineb yn galw arnaf i fod yn ddystaw am y tro, a gallaf ddweyd yn hyf na ddywedais ddim erioed ond fy marn gydwyb- odol, a hyny yn berffaith wyneb-agored. CYFRIF YMFUDIAETH. Mae cyfrif blynyddol bwrdd Masnach yn cyhoeddi fod 105,046 wedi gadael y glanau Prydeinig yn 1875, am y Talaethau Unedig. 0 Lerpwl, hwyliodd 'y rhifedi o 72,350; o Glasgow a Greenock, 8,492; Llundain, 2,692; .Cork, 16,611; Londonderry, 3,090, ae ychydig o borthladdoedd ereill. O'r rhifedi uchod cyf- rifid fod 43,867 yn Saeson; 5,893 yn Ysgot- iaid; 31,433 yn Wyddelod; a 23,028 yn Dra- moriaid. Fe gofia y darllenydd fod y Cymry yn cael eti cyfrif gyda'r Saeson yn yr un cyfanswm. I'r Tiriogaethau Prydeinig, y rhai a elwir yn British North America, rhifedi y rhai ymadawodd o L'erpwl oedd 17,378; o Glasgow, 14,069; Greenock, 1,864; Llun- dain, 126; Cork, 60; Londonderry, 1,022; o'r cyfrif uchod, Saeson, 9,044; Ysgotiaid, 1,871; Gwyddelod, 1,391; Tramoriaid, 5,016. I'r Trefedigaethau Awstralaidd, o L'erpwl, 932; Glasgow a Greenock, 4,534; Llundain, 20,464; Plymouth, 7,413; Cork, 703. Y gwahanol genedloedd yn y cyfrif uchod, Saes- on, 20,749; Ysgotiaid, 5,750; Gwyddelod, 8,251; Tramoriaid, 767. Rhif ymfudwyr i wahanol barthau ereill 15,860, yn rhifo 10,880 yn Saeson; 1,172 yn Ysgotiaid; 374 yn Wy- ddelod; a 2,536 yn Dramoriaid, gydag 898 nad oedd eu cenedlaetholdeb yn hysbys. O'r cyfrif yn 1875, ceir 37,865 yn gaban deith- wyr, a 135,944 yn y trydydd dosbarth. Nid yw y cyfrifiad yn nodi y gwahaniaethau rhwng teithwyr cyffredin a sefydlwyr arosol. ..all yr uchod fod yn ddyddorol gan y sawl sydd yn hoffi helyntion symudol plant y byd, ac yn y fan yma y terfynaf. DIWBDDGLO.—<'an nad oes dim pwysig yn werth cofnodiad, gyda'r eithriad o'r cyngherdd mawreddog sydd i'w gynal yn Neuadd Sant Sior, y noson olaf o'r mis hwn, pryd y bydd Madam Edith, as Eos Morlais yn gwasan- aethu, a'r elw yn gyfangwbl i Mr. William Parry, arweinydd y Cambrian. Can nad wyf yn aelod na llywydd y Die Shon Dafyddion, chwi oddefwch i mi derfynu fy sylwadau yn y fan yma.Yr eiddoch, CYMRO GWYLLT.
[No title]
Aeth Ysgotyn, yr hwn a werthai ysgubau, i siop barfwr yn Glasgow i gael ei eillio. Prynodd y barfwr un o'i; ysgubau; ac ar ol ei eillio, gofynodd y pris. Dwy geiniog," atebai yr Ysgotyn. "Na, na," meddai y barfwr, mi a roddaf i ti geiniog; ac os nad yw hyny yn dy foddloni, cymer yr ysgub yn ol." Cymerodd yr Ysgotyn hi, a gofynodd pa beth oedd raid iddo ef dalu am eillio. "Ceiniog," meddai gwr yr ellyn. "Na, na, mi a roddaf i ti ddimai," atebai Duncan, "ac os nad yw hyny yn dy foddhaii, dyro fy marf yn ol i mi fel yr oedd cyn i ti ei eillio ymaith!" 1
Masnach yr Haiarn a'r Glo.…
Masnach yr Haiarn a'r Glo. I Mae y fasnach yn y nwyddau hyn y dydd- iau presenol wedi myned yn hynod gymylog a niwlog. Er mwyh i filoeda darllenwyr y GWLADGARWR gael hyd i'r gwirionedd am sefyllfa y masnachau hyn, hyderwyf y rhodd- wch le i'r byr nodion canlynol yn eich newydd- iadur gwerthfawr, y rhai, er yn trigianu yn mhell, a gyfleaf at wasanaeth eich bwrdd golygyddol o wythnos i wythnos. Sylwaf yn mlaenaf ar ardaloedd Lloegr, megys NORTHUMBERLAND, DURHAM, A CLEVELAND. Marwaidd oedd pethau yma yr wythnos ddiweddaf. Mae y glo nwy hytrach mewn mwy o sefydlogrwydd, ond fod y galw am dano yn lied farwaidd. Y galw am agerdd- lo yn lleihau o wythnos i wythnos, a'r hyn a werthir yn dyfod i lawr yn awr i lis. Cch. a 12s. y dynell. Yn MIDDLESBOROUGH-ON-TYNE, truenus o wael yw y fasnach. Nid oedd y pig-iron ond 50s. y dynell gan y gwneuthur- wyr, ond yr oedd y masnachwyr a'r trosfas- nachwyr yn ei werthu am 49s. 6ch. y dynell. Llawer o'r nwydd hwn ar law, ac hyd oni ddaw rhyw adnewyddiad yn masnach haarn gwaith, ni fydd un gwelliant yn mhris y pig- iron. Yn DARLINGTON mae yr wythnos ddiweddaf wedi bod yn hynod o farwaidd, yn fwy felly nag y bu yn masnach yr haiarn, ie, yn mhob rhan o wneuthuriad yr haiarn. Mae yr anweithgarwch parhaol yn y ganghen hon o fasnach yn arwyddo yn ofidus a niwlog am y dyfodol. Ni bu dim tebyg i'r marweidd-dra presenol yma erioed o'r blaen. Mae haner y puddling furnaces am y tri mis diweddaf wedi bod yn hollol ddiwaith, am fod y melinau reil wedi sefyll, ac nid oes yr un arwydd y gwna pethau wella; a braidd nad ydys wedi rhoddi heibio bob gobaith am orders newyddion. Nid mewn un axdal o Ogledd Lloegr y mae fel hyn, ond drwy y wlad oil y mae masnach fel hyn. Yn WORKINGTON mae masnach y glo yn myned waeth waeth o wythnos i wythnos yn y pris a'r galw am dano. Bid sicr, mae gwaith haiarn "barau ryw ychydig yn well. Yn LEEDS nid oes dim yn galonogol i'w adrodd—mas- nach yn hynod o wael, a'r fasnach lo yn neillduol felly. Yr wythnos cyn y diweddaf nid oedd llawer o'r glofeydd yn gweithio ond pedwar diwrnod, a'r un modd yr wythnos ddiweddaf. Nid oes mwy na hyn owaith yn myned yn mlaen drwy yr holl wlad. Siaredir fod rheidrwydd am ostyngiad ychwanegol yn y cyflogau, yr hyn sydd yn eithaf torcalonus. Mae pethau ychydig yn well yn BUBNSLEY, a thrwy ran. ddeheuol Sir Efrog. Mae gwn-' euthuriad haiarn yn myned yn mlaen fel cynt, er y gallesid gwneyd ychwaneg pe bu- asai galw am dano. Nid oes dim gwelliant yn eymeryd lie yn SHEFFIELD, ond pethau hytrach yn myned ar eu gwaeth yn barhaus. Mae holl fasnach y glo yn Sir- oedd Derby, Lancaster, Stafford, Warwick, Dwyrain Worcester, Nottingham, Caerloew, Gwlad yr Haf, a Wilts, yn mron yn yr un sefyllfa. Yr un modd y mae yn FOREST OF DEAN. Achwyniadau ar bob Haw am sefyllfa anfodd- haol masnach glo at wasanaeth tai, yr hon sydd yn awr yn dra thruenus. Masnachwyr mewn modd cyffredinol yn achwyn ar yr amserau drwg ac absenoldeb archion newydd- ion. Glo agerdd yn y glofeydd am lis. y dynell, a glo tai a pheirianau am 7s. y dynell. Ychydig yn well yn ngwaith yr haiarn a'r tin. Yn ngweithfeydd SIR FYNWY A DEHEUDIR CYMRU nid oes braidd yr un mudiad newydd yn y gweithfeydd haiarn. Mae masnach mor wael ag y gall fod, fel y cefais yr adroddiadau yn y Casnewydd, Abertawy, Caerdydd, Rymni, a Merthyr Tydfil, ac nid oes yn un o'r lleoedd hyn un arwydd adfywiad pobl yn chwyrnu ar y sliding scale, a llawer o'r trigolion o'r braidd, ac ereill yn methu cael y ddau pen yn nghyd. Dyma hyn at eich gwasanaeth, cewch glywed eto ddechreu yr wythnos. MASNACHDEITHTWR. —
! Undeb Cenedlaethol y Glowyr.
Undeb Cenedlaethol y Glowyr. Cynaliwyd cyfarfocl gohiriedig o aelodau Pwyll- gftr Cangen Mynwy a Deheudir Cymru o Undeb Cenedlaethol y Glowyr yn y Bute Arms, Aber- dar, dydd Mawrth. Cymerwyd y gadair gan Mr. Henry Mitchard. Yr oedd yn bresenol hefyd Mri. I. Connick, James Windsor, Samuel Davies, Joseph Price (ysgrifenydd trysorfa y Bwrdd Cymodol), Philip Jones, &c. Bu cryn siarad .ar ymddygiad y glo feistri hyny na pherthynent i Undeb y Cytlogwyr, a phasiwyd y penderfyniadau canlynol 1. Fod y glofeydd tuallan, ydynt heb fod mewn cysylltiad ag Undeb y Meistri, a'r rhai a broffesant gael eu harwain gan y cytundeb y daethpwyd iddo Rhagfyr yr lleg, 1875, i ddeail fod y safon o 1869 i fod fel y canlyn (1) Cyfaddasiad i'r dynell ymerodrol yn gyfar- taleddol (2) Unrhyw wastadiad i fyny ar y dynell neu ddydd-waith. i beidio cael ei ostwng. (3) Lie nad oedd codiad wedi ei roddi ar unrhyw fath o waith, nad oedd dim gostyngiad i gymeryd lie. (4) Pump y cant i ga-I eu hychwanegu at y telerau uchod, a wna raddfa y cyflogau yn y dyfodol yn ol egwyddorion y dyfarniad. 2. Lie cymer achoeion o annghytundeb le yn Mynwy a Deheudir Cymru, fod Cyngor Undebol Cenedlaethol j Mwawyr i'w gymeryd i fyny, gyda'r amcan o amddiffyn y dynion hyny a gadwaat o fewn terfynau 7 gyfraith. fewn terfynau y gyfraith. CYNGHOR I WRAGEDD I DDERBYN Etr GWYR I'R TY.-1.Derbyn dy briod i'w dy'gyda gwen. Na ad dim heb ei gyflawni i wneyd cartref yn gysurtis iddo. Bydded dy ateb o leiaf yn Ilawn mor anwylaidd a'r gofyiliad.. 2. Gosod dy ben ar waith i'w foddio mewn ymborth, ac yn neillduol y dull o'i goginio; yn llywyddiaeth y treulu; yn dy wisgoedd a'th ymddygiadau. 3. Paid a cheisio llyw- odraethu dy briod. 4. Paid a thaeru gair ag ef ger bron neb arall. 5. Nac ymyra yn ei fusnes ef, oddieithr iddo ofyn dy gynghor; os byddi yn tueddu at gynilo, gwasga ar gyff- iniau y shawls, y bonets, a'r ribbons, ac nid ar ferched y golchi a'r gwnio, nac ar y tlodion rha^ i anathema y Beibl ddisgyn ar dy deulu. Os gwnei hyn nid dy briod di fydd byth y dyn sobr a enillir at aelwyd y dafarn dpos oriau o'r un ty.
Advertising
DARGANFYDDIAD RHYFEDD. Gwellhad rhag y Dropsy. Mawr yw y dyoddef oddiwrth y Clefyd peryglus- hwn, a mawr yw y siomiant sydd yn feunyddiol oddiwrth gyffyriau meddygol; ond yn awr, trwy y darganfyddiad hynod hwn, fe ellir cael gwellhad- uniongyrchol oddiwrth JBoen yn y Cefn, Diffyg Divfr, Chwydd yn y fllimiau, Ghwydd yn yr Ymysgaroedd a'r Traed, Diffyg Anadl, Gwynt yn y Cylla a'r Perfedd, Curiad y Galon, Gwendid, Gravel, ere., (yr hyn sydd arwyddion o'r Dropsy,) trwy gymeryd H-UGHESIS PATENT DROPSY PILLS. Un blwch a brawf eu rhyfedd effeithioldeb. Gellir eu cael trwy unrhyw Fferyllydd yn y Deyrnas am Is l-Jc., 2s. 9c., a 4s. 6c. WHOLESALE—Llanelly: JACOB HUGHES, Chemist and Dentist, Apothecaries' Hall. London: Messrs. Herron, Squire, and Francis; Barclay and Sons, Sutton. Bristol: Pearce and Co. These valuable Pills are Registered at Stationer £ Hall, London. Any infriw/cinenl will be prosecuted. Un neu ddau, allan o lawer, o Dystiolaethau yn fy meddiant sydd fel y canlyn [A COPY] L Yr wyf yn dra diolchgstr i chwi am eich Haeddyg- iniaeth effeithiol, o'r enw PATENT DKOPST PILLS J. v maent wedi fy llwyr iachau o'r Diffyg Anadl, Poen yn y Cefn, Diffyg Dwfr, Chwydd yn y Climiau a'r Traed, ac yr wyf yn gobeithio y caiif pawh wybod am danynt, fel y garllont gael iachad.. Llanelli, Tach. 10, 1875. D. DAVIES. [A COPY] Trwy gymeryd eich moddion effeithiol chwi; cefais fy iackau o'r Dropsy, Chwydd mawr droe- yr holl gorff, Diffyg Dwfr, Peswch a Diffyg mawr ar yr Anadl, a Churiad y Galon. Yr oeddwn yn bur annhebygol o wella; er cymeryd llawer o foddion, eto dim daioni. Yn fuan wedi cymeryd eich moddion rhagorol chwi at y "Dropsy, y Gwynt, a'r Grafel," cefais ryddhad. Gwnewch y defnydd a fynoch o hwn.—Yr eiddoch, Llandybie. 11, THOMAS. 1212 Seion, Abercanaid. CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel uchod Dydd LLUN, EBIULL 3ydd. 1876, pryd y gwobrwyir yrageiswyr llwydctianus mewn Cerdd- wriaeth. Barddoniaeth, Rhyddiaeth, Adrodd, &c. PRIJ¡\ DDARNAU CHBDDOROL. 1. I'r Cdr o'r un gynulleidfa, heb fod dan 4Q< mewn rhif, a gano yn oreu Y Blodeuyn Olaf." Gwobr, 8p.. a baton hardd i'r arweinydd. 2. I'r Cdr o Blant, heb fod dan 35 o rif, a gan» yn oreu, Follow your Leader or Onward," No. 118, rol. x., April, 1875. Gwobr, lp. 10s. Bydd j programme yn barod yn fuan, yn cynwya enwau j Beirniaid a'r gweddill o'r teBtynsra, ac i w cael am geiniog yr un, drwy y post, dwy geiniog, gan yr jsgrifenydd, JAMBS ETANS. 35, Chapel-street, Abercanaid, Merthyr Tydfil. 1232 Mtisic Hall, Abertawe. CYNELIR EISTEDDFOD GERDDOROL Fawreddog yn y lie uchod dydd LLUN SULGWYN, Mehefin 5fed, 1876. I'r cor, heb fod dan 100, a ga.no yn oreu, Hear us, 0 Lord," o Jvxlas Maccabams, gan Handel, gwobr 30p., a Baton hardd i'r arweinydd. I'r Fife Band, heb fod dan 25 o rif, a chwareuo, yn oreu dair alaw Gymreig, o unrhyw gasgliad, gwobr 2p. 10s. Bydd y progrrmme yn barod yn fuan, ynIcy- nwys yr holl destynau.—Dros y pwyllgor, THOMAS ROBERTS, 1248 Board School, Brynhyfryd, Swansea. Hysbysiad Pwysig. CYNELIR EISTEDFOD FAWREDDOG yn CRYMMYCH, wrth droed y Frenin Fawr, yn Swydd Benfro (the Terminus of the Whitland and Taff Vale Railway,) yn MEHEFIN, 1876. Ceir manylion pellach yn fwan. Cyfeirier,- 1274 DAVID EVANS, Blaen-y-ffos, R.S.O. RHYBudd. BYDDED HYSBYS i holl YKWTR CHauliers) Cwmrhondda a'r Gilfach Goch, perthynol i'r- Glo Tai, y cynelir CRFABFOD CYHOEDDUS ar FYNYDD TREBANOG, DYDD LLUN NESAF, Chwef- ror yr 28ain, 1876, pryd y disgwylir i bob Gyrwr fod yn bresenol.—Yr eiddoch yn ffyddlawn, 1275 UN O'R DOSBARTH. Rhigos School Board. WANTED, early in April, a Certificated Male Teacher, for a Mixed School. Average attendance, expected about 70. Salary JS90. Welsh- man preferred.—Applications to be sent in to me on or before 13th March next, THOS. PHILLIES, Clerk, 1, Maendy Plaoe, Aberdare.
Y WLADFA GYMBEIG.
Awyrdda, i geisio ganddo wneyd ei oreii gyda r llywodraeth i barotot lie i ymfudwyr i ddyfod yma, osid nid ydym wedi cael atebiad oddi wrtho liyd yn hyn. Credwyf y dylai pwyll- gor y Wladfa, neu Mr. Jones, Bala, yn nghyd a chenedlgarwyr dylanwadol ereill, i grantio tir gyda'r Ilywoclraeth yn mhob man cyfleus yn Patagonia, er mwyn achub y blaen ar genedloedd ereill. Gellir bod yn sicr nad yw y llywodraetli yn'bwriadu cadw Patagonia i'r Cymry mwy na rliyw genedl arall a ddaw i alw am dir, felly nid oes dim amser i golli a hepian, a pheidio rlioddi atebion i lythyrau cenedlgarwyr trwyadl sydd yn dymuno llwyddiant y Wladfa a'u ceneca a'u holl galon. Bwriadwyf fyned i fyny tuag Awyr- dda yn mhen tua daufis at Mr. Parry ar llywodraeth, i barotoi lie ar gyfer ymfudwyr i ddyfod yma, ond os bydd rhywbeth wedi ei wneyd cyn hyny, ni bydd i mi fyned. Gyda yr agerlong ddiweddaf, aeth un dyn o r Gam- wy i fyny tuag Awyrdda, ac mae yn debyg y gwnaiff ef gais gyda'r llywodraeth i gael y gweddill o'r fmtai ddiweddaf tuag yma. Ofnwyf yn awr, o herwydd yr annoethineb sydd wedi bod i barotoi lie a chynaliaeth ar gyfer yr ymfudwyr, yr anfonir llawer o ly- thyrau drwg o'r Gamwy tua'r Hen Wlad, ac y bydd hyny yn digaloni llawer i ddyfod allan ond dvmnniad fy nghalon yw na byddo i r un Cymro ddigaloni dim. Mae yn wir, yr ydys wedi bod yn gwaeddi y Gamwy o hyd, a dim ond y Gamwy, fel pe byddai yno ddigon o le i holl Gymry y byd, tra mewn gwirionedd mad oes ond lie bach y tu isaf i'r creigiau- dim ond i ddechreu cael prawf o werth y wlad, hyd nes ceir m nteision i fyned i me'wn iddi. Yn awr, gan fod y lie yn anatebol i dderbyn ychwaneg, gall y newydd daro yn rhyfedd ar glustiau y rhai a fwriadant yuifudo, ac yn ddigon i ddigaloni pob un o honynt, ac yn ddigon i gynhyrfu yr ymfudwyr diweddaf i roddi anair i'r wlad dda. Os try pethau allan yn ddrwg, ar flaenoriaid y aymudiad mae'r bai wedi bod, eisiau amlygu y gwirionedd, a pharotoi lleoedd ar gyfer ymfudwyr newydd- ion. Edrychir arnom ni y Cymry sydd ar lan yr Afon Ddu fel bradwyr, neu rai wedi cilio o'r Wladfa a'i gadael i gymeryd ei siawns. Yr ydys wedi ein cymell gah bobl y Gamwy i ddycliwelyd ol tuag yno lawer gwaith ond yr oeddym yn gwybod am y Gamwy, ac yr ydym wedi cael golwg ar y dyffryn hwn, felly yr ydym yn gwybod mai gwell i ni aros yma, a cheisio tynu sylw y Cymry atom. Pe buasai y fintai gyntaf wedi dyfod yma ar y cyntaf buasai y Wladfa yn llawer mwy llwyddianus nag ydyw yn bresenol. Yn ddi- weddar, cefais lythyr oddiwrth Cadfan Gwyn- edd, yn yr hwn yr oedd yn dweyd ei fod yn meddwl llawer am y llythyrau a ysgrifenais i geisio cael Cymry yma, a dywedai yn awr, wedi i'r Gamwy lanw, "I ba le yr eir, tybedl" a gofynai os gellid cael lie i ryw bedwar cant yma. Yr wyf wedi anfon yn atebiad iddo fod yma ddigon o le i holl Gymry y byd. Credwyf fod meddyliau y Gwladfawyr C/m- reig ar y Gamwy yn llawer iawn rhy isel, y maent fel plant yn brolio, ac wrth eu bodd wedi cael ychydig bach o deganau, a dyna yr achos fod cymaint o waeddi wedi bod gyda'r Gamwy ond beth ellir ddisgwyl oddiwrth rai wedi newydd ddyfod o gaethiwed i ddech- reu byw yn bobl rhyddion. Mae gan yr ychydig bobl sydd yn byw yn y dyffryn hwn erddi gymaiiit a ffermydd y Gamwy, ac mae y ffermydd yma yn gyffredin yn filldir a haner a thair milldir o hyd a lied. Pa achos sydd i bobl y Gamwy foddloni ar lai o dir na phobl y dyffryn hwn, mewn hen wlad annghyfanedd .fel Patagonia, yr hon sydd erioed heb ei harchwilio trwyddi. Yn wir nid meddwl plentynaidd a wna y tro i feddianu Patagonia, a chyrhaedd amcan sefydliad y Wladfa. Frodyr, deffrowch, dewch allan fel dynion; grantiwch y wlad dan gwmniau, a dygwch ymfudwyr i mewn iddo. Na foed i'r un Cymro feddwl dyfod allan i fod yn weithiwr i neb. Yr ydym wedi bod yn weithwyr yn ddigon hir yn yr Hen Wlad, ac mae yn bryd bellach i ni gael bod yn feistriaid. Codwch .eich meddyliau, a deuwch allan i gael bod yn berchenogion tiroedd mawrion, ac yn fas- nachwyr ar dir a mor fel ein hen deidiau yn y cynoesoedd.—Ydwyf, yr eiddoch yn gywir, JOHN JONES, gynt o Mountainash.