Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
Guilelimus a'i Suddas-glychau
Guilelimus a'i Suddas-glychau (Bubbles). Math o efelychiad o Wyddon mawr Main- gylchoedd yr Ynys Wen, gynt, yn ei gymer iad deublyg, sef fel ag oedd yn Hu'r Goleuni ae yn Ha yn Nghnawd, y cawn fod Crishna, •fel pawb ereill o'r Duw-ddynion Iachawdurol, wedi ei osod allan. Gyda golwg ar y cysyllt- iad ag oedd rhwng cymeriad Crishna a Hu'r Goleuni, neu yr Haul, fel y canlyn dywed Syr Wm. Jones, yn yr Asiatic Researches, v. i. p. 262, yn ol iddo fod yn rhoi desgrifiad byr o Crislina:—"In this picture of Crishna it is impossible not to discover, at the first glance, the features of Apollo, who slew the serpent Python [ac am Apollo dysgid iddo gael ei eni gyda'r Hyperoboreaid, a bod ganddo deml gron-gylchog yno.] Colonel Vallencey, whose learned inquiries into the ancient literature of Ireland' are highly in-' teresting, assures me, that Crishna in Irish means the SUN and we find Apollo and SOL, -considered by the Roman priests the same Deity. I am inclined, indeed, to believe that not only Crishna but even Brahma, Vishna, and Siva, were designed to represent the Solar fire (or rays = /)\). Yr wythfed ymgnawdoliad i'r duw Vishnu y dywedir fod Crishna, ac mai y nawfed ym- gnawdoliad oedd Bhuddha (Gwyddon), a/i, fod yn .ei ddegfed ymgnawdoliad i ddyfod allan o'r Ynys Wen, a hyny mewn mawrhydri tramawr, ar ei farch gwyn adeiniog, a'i gleddyf Uachar i'w law (sef cleddyf y Gair== /)\ neu saethau Apollo), i ddinystrio drygioni, llygr- edd, ac ofergoeledd y byd, a dwyn adnewydd- iad arno, ac arwain i fewn yr OES AUR. Mae y gyfrin-ddysg am Crishna mor hynod ,y fel ceir cerfluniau o hono yn ogof-demlau iiynaf India, yn nghyd a cherfiadau o lythyi*; en3.11 perthynol i ryw iaith ag oedd yn V>doIi o flaen y Sanscrit, ac yn awr yn hollol ,a.ua&-iabyddus. Gallwn fyned yn mlaen, fel hyn, a divyi-i 1 r golwg y fath grynswth ot dystiolaethau a lanwai y GWLADGARWR lawer gwaith drosodd, i ddangos mai o Oristionogaeth bur a chynt- ^fig-teijilau cylchog ein hynafiaid y dirwyn- wyd ar y cyntaf Gristionogaeth gyraysg y -Brahmiaid, ac mai o hono y dirwynwyd llawer ° grefyddau ereill y Dwyrain wedi hyny; er y rnyii Guilelimus, druan, yn GWLADGAR.VR Tach. 26ain, haeru, a hyny mewn Uwybr i "•Qwyllo elbTaid a chefnogi ei grefft, "Mai yr hen Frythoniaid a imitatodd ofergoeiion coel- grefyddol y Dwyreinwyr." Mewn gair byr, mae yr hen awdwyr Brah- ■ ftiinaidd yn cyfaddef yn ddigon digel, mai oddiwrth ein hynafiaid ni y derbyniodd eu hynafiaid hwy ar y cyntaf eu holl ddysg, a'u eyfimdrefn grefyddol; ac y mae fodeu holl ayniadau crefyddol a'u golygiadau ar y pwnc hwn i'w cael yn eu gwreiddolrwydd yn awr ^ri ein Barddas hynafol a'i harwydd-luniau, yn profi eu bod yn dweyd y gwir. Hefyd Retired (latitude) yr Ynys Wen, i'r dydd hwn, YWlledred eu cyfundrefn grefyddol hwy. Ond y niae yn amlwg i Farddas ein hynaf- iaid fyned i'r Dwyrain mewn rhyw oes mor ioreu nad oes gan dduwinyddion yn gyffredin Unrhyw feddylddrych am eu hynafiaeth mawr, anl fod eu chronology luddewjg wedi anwydo eu holl allu meddyliol. Fel hel hyn y dywed Ysgolor dwyreiniol gwerth ei wrando "The Sacred Isles in the West, of which 81ÍJeta Dwipa, or the White Island, is the. Prmcipal, and the most famous, are in fact the Holy Land of the Hindus. There the fundamental and mysterious transactions of the history of their religion, and its rise and JJgress, took place. The White Island, s holy land of the West, is so ultimately ^°Hnected with their religion/and mythology, lat they cannot be separated; and, of cOurse, divines in India are necessarily ^'jUainted with it, as distant Musselmans lvitli Arabia."—Asi. lies. v. viii. p. 246. MYVYR MORGANWG.
, PERFFOiiMIAD Y "lVIESSIAH"…
PERFFOiiMIAD Y "lVIESSIAH" YN ABE RT A. WE. GOL.,—Goddefwch i mi alw sylw y A.'i ydynt yn byw o fewn can' milldir i ■ol i, e' at berft'oriniad y draethgan anfarw- ?110' y "Messiah," gan Handel, yr hyn y ini \Symeryd He yn y Music Hall ddiwedd S i U' Arwemydd y llu cerddorol yw Mir refWr l)arcluis Mr- Silas Evans, a i.on Weyd yn ddibetrus maiun o arweinydd- o't. §0r6U Cymru yw efe. Er fod perfformi-ad ciraethgan gall barti arall yn yr un lie 1^>s yn gynt, 'eto, perflbrmiad cor Mr. ^vd Vans-sydd yn sicr ° dynu .7 ^ad yn %'osr y.w y Parti crybwyiledig- ond we' taro i'r maes wedi i gym- 'v hysbysu eu bwriad i Ond ni wiw iddynt, mae lief a llais y llu o blaid' •*W]]efU ^larwe'n.ydd Cylion, ac yr ydym p^noedd o'r tobjpau 5s. wedi eu ""•u ei^oes. Gymry gwladgarol, 10 Gaerdydd i Drefhedyn Emlyn, ac o Aber- crave i'r pier head, dewchyn dorf gariadus i'r Music Hall i glywed perfformiad y "Messiah dan arweiniad Silas. Ond ni raid i mi eich gwahodd, canys gwn y daw yn nghyd ar y nos hono filoedd o feibion a merched cerdd. Abertawe. CERDDOR.
ANERCHIAD DIFRIFOL.
ANERCHIAD DIFRIFOL. MR. qOL. ,-Cynaliwyd cynadledd dylan- wadol o weinidogion a lleygwyr yn Abertawe er's peth amser yn ol i fwrw golwg ar achos- ion ac jichlysuron y felldith genedlaethol, a detTroi meddwl peraidd yr eglwysi i osocl eu gwynebauyn fwy pendant a plienderfynol yn ei herbyn yn mliob ffordd y gellir." Yn mhlith y gwahanol benderiyniadau pwysig a fabwysiadwyd yno, yr oedd yr un canlyi-iol Fod anerchiad i gael ei anfon at holl wein- idogion, daiaconiaid, ac eglWysi y gwahanol enwadau yn Neheudir Cymru, yn gwasgu arnynt yr angenrheidrwydd o wrthsefyll an- nghymedroldebeingwiad.. Dewiswyd y boneddigion parcliedig sydd wedi arwyddo yr anerchiad i'w barotoi, ac anfonwyd copi ohono i'r gwahanol eglwysi i'w ddarllen nos Sul yr 16eg.. cylisol, a byddwn yn ddiolchgar os byddwch mor gaTedig a'i osod o fewn eich colofnau yn eich rliifyn nesaf.—Yr eiddoch, 1ferthyr, Ion. 14. J. B. GYFEILX^ION- CRiSTioNo<OL,—Y mae pawb ag sydd yn meddu ar Ysbryd Crist o angenrheid- rwydd yn ddj/nyarwyr. Y dyngarwr mwyaf o bawb oedd lesu, Efe a ddaetli i'r byd i geisio ac i gadw yr hyn a gollasid; aeth oddiamgylch gan wneyd daioni i ddynion: efe a weddiodd dros ei elynion, a bu farw dros y troseddwyr. Fel gwir ddyngarwr, yr oedd lesu yn wrth- wynebwr annghymodlawn i bob peth ag oedd yn niweidiol i gymeriad ac eneidiau dynion: o her- wydd hyn, efe a ddynoetlioedd dwyll a rhagrith blaenoriaid y genedl, y rhai a arweinient y bobl ar oyfeiliorn, ac a gauent deyrnas nefoedd yn eu herbyn. Galwai ef yn wastadol ar y bobl i ochelyd twyll a hudoliaeth y gau-ddysgawdwyr. Frodyr anwyl, yn gymaint a'n bod ni yn proffesu Crist, ac yn aelodau yn ei eglwys, rhaid i ni ofaln ei efelychu,—rhaid i ni wneyd pob peth a allom i waredu ein hunain a'n cyd-ddyn- ion rhag y drygau sydd yn awr yn ffynu yn ein gwlad. Ofer yw i ni dybied ein bod eiddo Crist, os ydym yn gallu byw yn ddiofal am eneidian y bobl yn mhlith y rhai yr ydym yn preswylio. Y mae yn ddyledswydd arnom i wneyd ein goreu i dynu ein cyd-ddynion o afael pftb drwg, yn gystal a'u darbwyllo i garu rhin- wedd a daioni. wedd a daioni. Onid yw yn S'aith alarus fod meddwdod, cyfeddacli, a diota, yn uchel a cliyffredin yn ein gwlad? Onid oes lluoedd o wyr a, gwragedd, meibion a merclied, yn ngafael y drygau hyn? Onid yw y duetid yfol yn rhy fynycli yn poeni yr eglwysi? Onid oes llawer yn cael eu diaelodi o hsrwydd meddwdo 'cl' Ae onid yw yn wirion- edd golidus fod diota yn cael nodded a chym- horth gan lawer o grefyddwyr? A wnawn ni oddef peth fel hyn? A odcletwn ni i Grefydd y Ceidwad gael y fath gam, ac a fyddwn ni yn ddifraw am gysur,ac ifichawdwriaetli dynion? Godaefwch'1 m gymhell elch sylw difrifol at yr agwedd alarus sydd ar bethau yn ein plith. pechod yii uchel,-y mae y do bresenol yn galoii-galed; y mae cyfoeth a llwyddiant masnach yn troi, i raddau pell, yn felldith, ac nid yn fendith; y mae yr eglwysi yn dra dilewyrch y mae duwiplion yr oes mewn galar, —y mae crefydd yn rhy ffurliol, a'r weinidog- aeth yn cael ei rhwystro yn. ei hamcan,—ond y mae meddwdod yn uchel a her-feiddiol! Yn ngwyneb y pethau hyn, y maeyn llawn bryd i ni oil ddeifroi a diwy, o. Da fyddai i ni ym- ostwng ger bron yr Arglwydd, a llefain o'r llwch,—Trugarha wrthyni, 0 Dduw' madden i ni ein camwedd, a phar adnewyddiad yn ein tir! Bydded i ni weddio. am ddiwygiad, ac ymdrecku am wellMd buchedd yn mhob peth. Na fydded i ni oddef, unrhyw ddrwg yn ein plith, ac na roddwn fantell drosto awr yn hwy. Carepa yn fawr, Frodyr anwyl, i chwi ddwys ystyried y pethau hyn1. Oni ddylai crefydd- wyr gau eu tafarndai ar Ddydd yr Arglwydd, a gofalu na chai neb un amser feddwi o fewn eu hanedd.au? Byddent iddynt gymeryd trwi/dded chwe' diwrnod y cyfle cyntaf, ac yna cant ain- ddiffyn y gyfraith i gau eu tai ar y Dydd Sanctaidd. 2. Oni ddylai crefyddwyr ofalu peidio eistedd yn nghwmni y rhai sydd yn hoff o ddiodydd cryfion ? Pa fodd y gall neb sydd yn caru rhinwedd a duwioldeb oddef y siarad a'r digrifwch a geir yn gyffredin yn mhlith yfwyr? A yw'n bosibl bod mewn agwedd meddwl addas ar y Saboth, wedi eistedd yn hwyr yn y dafarn ar nos Sadwrn? Ac a yw'n bosibl i (lafarnwyr foddio Duw yn ei dt, a dychwelyd o hono i dynu diodydd meddwol i'r rhai sydd yn prys-uro i ddinystr? 3. Onid peth gwrthun yw, fod gweinidogion yr efengyl yn rliodio yn gyhoeddus i dafarndai? Onid yw eu hesiampl yn brofedigaeth i alodau a gwranda- V/yr? Er y gallant hwy ddyfod allan yn sobr, diclion mai fel arall y bydd gyda rhai a'u dilyn- asant i mewn. Cynghora Paul nyni i ymgadw, md yn unig rhag drygioni, ond rhag pob rJuth drygioni"—sef, pob ffurf o ddrygiom: 1 Thes. v. 22. Mae pob crefyddwr daft rwymaul gadw ei hun yn "ddifrychenlyd oddiwrth y byd. Can fod Cristionogion yn blant y dydd, dys- gwylir iddynt rodiO yn y goleuni, fel y byddo iddynt gymdeithas a Christ a Duw. "Canys digoii yw i ni yr amser a aeth' heibio o'r einioes i weithredU ewyllys y Cenedloedd, gan rodio mewn trythyllwch, trachwantau, meddwdod, oyteddach, a diota;" a bydded i ni goiio y dywedir yn bendant, Na chaiff y rhai sydd yn gwneuthur y cyfryw bethau etifeddu teyrnas Dduw:"—GaI.v.21:IPedr.iv.3. Yn olaf, yr ydym yn cymhell holl weinidog- lonyi-efengyliddynoethiyn fynych y niwed sydd mewn annghymedroldeb a diodydd meddwol. Bydded hefyd i'r drwg hwn gael ei wneyd yn bwnc gweddi—gweddier dros y meddwon, a'r rhai sydd ar y tfordd i feddwdod, -gweddier dros y tafarnwyr, a'r rhai sydd yn gwAsanaethu yn y cyfryw leoedd,—ac yn mhob niodd gwnawn ein goreu i achub pob dyn yn mhoblnan.. Dichon, :Tedi'r cyfan, y dywed ambell frawd, "'Ni allaf fi fod yn llwyrymWrthodwr,—nid •wyf yn credu yn peth." Wrth, y cyfryw ni a ddywedwn, Rhaid i ti fod yfn dj-a. gofalus—ie, 3I11 ofalus iawn,—canys, .os gall ueb ddweyd am danat, dy fod yn ddiotwr> neu'n haner meddw, dyna dy ddyladwad crefyddol ar ben. Gor- 'chymuna Crist i'w ganlynwyr fod yn oleimi yn y byd, ac yn halen y ddaear,-ond ni cheir y pethau hyn yn y diotwyr, ac ni fydd neb yn ysprydol, yn well o'u herwydd hwy! Frodyr anwyl, ystyriwch y pethau a ddywed- wyd, a Duw pob gras a fydclo gyda chwi oil. Amen. Taos. LEWIS, Risca. J. GRIFFITHS, Castellnedd. S. EVAXS, Hebron. » D. PHILLIPS, Abertawe. D. EVANS, Tre'rddol.
AT MR. WILLIAM ABRAHAM, GOWER…
AT MR. WILLIAM ABRAHAM, GOWER ROAD. BARCHUSAF SYR,—Yr wyf ynVapelio yn ostyngedig atoch, fel un o ffurfwyr y sliding scale, am eglurhad ar yr hyn a ganlyn:- Caniatawn fod safon y dynell lo mewn un- rhyw lofa yn y flwyddyn 1869, yii 2s. y dynell i'r glowr am ei dori, pa faint fydd pris y dynell lo i'r glowr yn bresenol, wrth safon y sliding scale, yn ol 7! y cant am bob swllt yn y farchnad. Byddaf yn ddiolchgar am oleuni ar hyn.—Yr eiddoch yn gywir, YMOFYNYDD.
"CYMRU, GWLAD Y GAN."
"CYMRU, GWLAD Y GAN." MR. GOL.-Y mae y cystadleuaethau cerdd- orol yn Nghymru erbyn hyn yn peri llawer iawn o flinder i rai o'n dynion goreu. Yn nghynadledd Cyfarfod Chwarterol Saron, Aberaman, yr wythnos ddiweddaf, tystiai y Parch. D. Jones, B.A., Soar, Merthyr, fod rhyw agwedd ryfedd ar Merthyr dydd Nadolig diweddaf, a chlywais yr un peth gan bersonau ereill heblaw Mr. Jones. Yr wyf yn gwybod fod cystadleuaeth deg, gymedrol, a rhesymol, yn symbyliad i egni a diwylliant; ond yr wyf yn dra sicr na oddef yr oes, na oddef crefydd, ac na oddef Duw ei hun i gystadleuaeth gerddorol gael ei chario yn mlaen yn hir fel y mae yn bresenol, ac i swampio pob peth arall. Yn y dull ag yr eir yn y blaen yn awr, rhaid i'r ysgol Sul, y bregeth, a'r gyfeillach, a phob gwasanaeth crefyddol arall roi ffordd, er mwyn i'r bechgyn a'r merched gael myned i'r prac- tice ar gyfer yr eisteddfod I ba beth y bu ein tadau yii Ilafurio ? I ba beth y bu diwyg- iadau crefyddol yn Nghymru! Y mae y fath gysegr-ysbeiliad yn ddigon i godi gwrid i wyneb pob Cristion,—iviportio eisteddfod i fod yn rhan o waith y Saboth Y mae hyn yn annyoddefol, ac yn sarhad o'r mwyaf ar Arglwydd y Saboth. Bydd genyf ychwaneg i'w draethu ar y pwnc hwn yn y nesaf.—Yr eiddochv CREFYDDWR.
Y "TWR CAM" AC "EOS RHONDDA.'
Y "TWR CAM" AC "EOS RHONDDA.' MR. GOL.—Yr oddwn yn meddwl ar bryd- iau beidio gwneyd sylw ar lythyr bawlyd ac ensyniadol a ymddangosodd yn y GWLADGAR- WR diweddaf gan Eos Rhondda ar y Twr Cam. Wedi ail ystyried, gwelais mai gwell oedd ateb y eyfaiil rhag iddo ef ac ereill feddwi eu bod wedi tynu yr hen Dwr oddiar ei seiliau. 1 mae hen ddiareb yn fy nghof fel hyn "A gwyno heb achos, rhodder aclios iddo." Yr oeddwn yn synu pan ddarllenais y llith fod yr Eos wedi ymddarostwng islaw ei level; ond dyma y dirgelwch, y mae efe yn gwneyd ei hun yn was bach,, i ereill (mewn dull cyfrwys, ond ddiin digon cyfrwys), i'r dyben o dynu gwarth arnaf Eos, byddwch "gall fel y sarph, ac yn ddiniwed fel colomen." xn ctwi, kyr? caniatewen 1 mi, os gwelwch yn dda, i ddangos iddo yn deg mai trick insi- dions ynddo yw ymyraeth yn y frwydr hon o gwbl. Os cyhuddid ef o fod yn Dwr Cam gan rywun, paham na fuasai yn anfon gair at y Gol., fel gwr boneddig, i ofyn iddo ei ryddliau ef o'r caxngyhuddiad ? Mi ymgymeraf yn awr a dadansoddi ei lythyr er mwyn cael gweled pa faint o sylwedd a givirionedd geir ynddo. Y mae yn haeru fy mod yn treio gosod y wialen feirjiiadol yn drom ar ddatganu Cor y Bargoed yn Nghaerffiii. Anwiredd yw hyny; rhoddi hanes y gyngherdd a wnaethum, yn nghyd ag ychydig sylwadau a feddyliwn ar y pryd h wnw oedd yn briodol a phwrpasol, mewncyflead cyffredinol ac awgrynÜadol i gorau ieuainc ereill yn ogystal. Yn mhellach dywed, "ei fod ef yn bwriadu gwneyd sylw- adau er anogaeth i'r cor uchod, ond pan ddechreuodd y Twr Cam ar y gwaith, gan feddwl yn sicr cael rhywbeth yn werth ei ddarllen ganddo, ac ei fod yn ystyried ei hun (?) yxx gerddor galluog ac ymarferol? gadewais ef yn llonydd i orphen ei feirniadaeth ddysgedif a dofn." Dyna y drwg, iddo "fwriiidu" ac nid gweithredu. Paham na fuasai yn dyfod allan i wrthbrofi yr awgrymiadau oedd yn hanes y r, gyngherdd genyf, os oedd yn co-i-ifod pethau 0 u lIe yn y cyfryw ? Buasai hyny yn fwy teilwng o'i Pretensions, dybiaf fi, na dyfod allan yn mhen tua daufis ar ol yr hanes, a dim yn y diwedd ond cynyg rhoddi ergyd llechwraidd i ddyn pan yn brwydro ag un arall yr un amser. Y mae hyn yn chwithig mewn cerddor sydd yn proffesu cymaint ? Ond dywedaf fi wrtho fod gweithred y Twr Cam yn fwy anrhydeddus na "bwi-iad" Eos Rhondda. Dywedaf yn mhellach fod yn dda genyf, ar nn golygiad, fod yr Eos yn cael ei gyhuddo o fod yn awdwr yllythyrau sydd yn ymddangos dan yr enw Twr Cam. Y mae hyn yn awgrymu fod yna rywbeth heblaw sotliach ond nid wyf yn caniatau iddo yr awduraeth, nac i neb arall. Yr hen Dwr -A i pia, ac y mae yn monpoliso pob rhinwedd a ddichon ddyfod allan o honynt, er eu gwasgaru mewn cariad at Gor y Bargoed a'u harweinydd. Yr'wyf yn meddu cydym- deimlad a cherodoriaeth ac a cherddorion, ac wedi treulio llawer o amser yn mwynhau Diliaii o'u ysbrydoliaeth, O'r undfriw a'r awen ffraeth." Yr ail ran 0: lith yr Eos yw, "fod y cor yn ieuanc, ac yn teilyngu ein sylw parchusaf am ein hanregu. a chyngherdd, ac hefyd ei fod yn gor gobeithiol. Yr wyf yma yn gofyn i Eos Rhondda, os dywedais rywbeth yn hanes y gyngherdd ynianmharchus am y cor a'u harweinydd? Profwch hyn yn eich llythyr dyfodol, neu ynte byddaf yn gosod y fiiangell ar eich gwar, er. cymaint o ddyn ydych yn tybied eich hunan. Oni buasai llythyrau bryntion Tubal" ac Uufu ar ben y Twr," ni fuaswn yn gollwng tipyn o'r gwynt allan o honynt. Yr oedd y cyfryw yn hollol an- nheilwng o drafod y pwnc. Ceisio cael gafael yn nghymeriad y Twr Cam oedd eu gwaith, ac nid ymresymu fod sylwadau y Twr yn ffugiol. Onid oedd yn rhesymol i minau ddychwelyd y compliment i'r cyfryw >. "Ateb yr ynfyd yn ol ei ynfydrwydd," onid te ] Yr wyf yn drasicr pe buasai y cyfryw ensyniadau isel yn cael eu gollwng atoch chwi, y buasech yn un o'r dynion parotaf i ollwng eich mag- nelau amddiflyno 1 atynt. Gan hyny, syr, na ryfeddwch fy mod yn amddiftyn fy hun fel hyn ger eich bron. Nid ydych chwi na hwythau i gael gosod eich traed arnaf heb gael teimlo fod genyf ddefnyddiau i'ch cyfar- fod.^ Hefyd, syr, pa ddrwg a wnaethum i chwi, fel yr hawliwch fy enw priodol 1 Ai tybed eich bod yn meddwl mai rhywun wedi gwirioni yw y Twr Cam ? Os ydych, cewch weled yn y dyfodol mai the ivrong pig by the ear sydd genych yn geisio ei ddal. Ewch rhagoih os ydych yn ewyllysio, bydd hyny yn foddhad i mi. Nid wyf yn proffesu fy mod, yn gerddor o'r high order fel chwychwi; ond gallaf werthfawrogi tipyn o gerddoriaeth at "use y t\r" ys dywed Twmi o'r Fro. Tua diwedd yr ysgrif y mae yr Eos yn rhoddi awgrymiadau digon priodol, "na ddylid ymosod ar gymeriadau cyhoeddus dan ffugenw." A ydyw ef yn ddifai o'r peth Invn I "Rhaid cael genau glan i oganu." "Y rhai sydd yn byw mewn tai gwydr, na thaflent geryg. Hefyd, cofied fod gwisg lenyddol, gymdeithasol, a moesol y Twr Cam yn lan oddiwrth bethau cyffelyb. Gan ddymuno llwydd i'r Eos, Cor Bargoed a'u harweinwydd, yn nghyd a holl blant awen a chan, y gor- phwysaf yn gariadus, Y TWR CAM. MR. GOL. ,-Teimlwn yn ddioIchgar i chwi am hysbysu yn eich newyddiadur nad oes y cysylltiad lleiaf, mewn unrhyw fodd, rliyng- wyf fi a'r ymdrafodaeth hon. Hwyrach nad oes rhyw lawer o bwys yn hyn, yn mhellach na rhoi terfyn ar ofer ddadleuon.—Yr eidd- och yn gywir, Ion. 17, 1876. GWILYM ELIAN.
LLWYD ARALL AT. E.^
LLWYD ARALL AT. E. MR. GOL., -Caniatewch i mi ollwng yr ychydig linelIau hyn trwy gyfrwng y GWLAD- GARWR i'r dyben o gau hopran y dyn llwyd, fel ei gelwir, pa un sydd wedi enwogi cymaint arno ei hun mewn cysylltiad a'r mater uchod. Dagenym ei weled fel pe byddai yn ym- bwyllo tipyn yn ei lythyr diweddaf, gan ei fod yn cyfaddef nad ei benillion ef oedd y I goreu yn y gystadleuaeth. Da iawn, dyna oeddwn ninau yn ddweyd, Mr. Llwyd; o ganlyniad, dyna un i mi, rhoddwch score i lawr ar gyfer fy enw. Am yr hyn sydd rhwng cromfftchau ar eich copi, nid wyf yn gwybod dIm yn eu cylch. Gosodais un nôd, arBeich copi, a dim ond un, a byddaf yn dys- gwyl gweled hwnw arno pryd bynag y bydd- wch yn barod i'w anfon i mi, er ei chyd- gyhoeddi a'r penillion oeddwn ni yn eu hystyried yn oreu, a hyny er prawf i bawb. Yr eiddoch, T. E.
IAT OFIAID CWM RHONDDA.
AT OFIAID CWM RHONDDA. FBODYR,—Argais nifer o onaid Casllwchwr, yr wyf yn dymuno arnoch i'w hysbysu pa beth ydyw safon eich cyflogau yn bresenol, ac a oes gostyngiad wedi cymeryd lie. Bydd- ant yn dysgwyl atebiad drwy y GWLADGARWR yr wythnos nesaf ac ond i chwi gydsynio a'i cais, byddant yn ddiolchar iawn.-Dros ddisgynyddion Vulcan y lie hwn, Ap LLWOHWR.
COR UNDEBOL ABERDAR A JUDAS…
COR UNDEBOL ABERDAR A JUDAS MA CGABJE US MR. GOL. ,-Caniatewch i mi ddiolch o'r galon i Alaw Ddu am adolygiad mor alluog ganddo ar ddatganiad y cor uchod y Nadolig ar y Draethgan uchod. Gan fy mod yno yn gwrando, a chael treat o'r fath oreu, caniat- ewch i mi ofyn i Alaw Ddu i gyfieithu y critique, a chyhoeddi y Saesoneg yn y Liver- pool Mercury a'r Cardiff Times, fel y gwelo y Saeson eu galluoedd ysblenydd.—Yr eiddoch yn gywir, Machen. CYMRO CERDDOROL.
CYNGHERDDAU Y NADOLIG YN ABERDAR,…
CYNGHERDDAU Y NADOLIG YN ABERDAR, AC ALAW DDU FEL CRITIC lVIR. GOL.-A fyddwch chwi mor garedig a gadael i mi gael lie i ofyn gofyniad neu ddau i Alaw Ddu mewn cysylltiad a pherfformiad y llyfr uchod. Dywed Alaw Ddu, yn ei Ad- olygiad Beirniadol," fod y syncopated notes yn sigledig gan y basses a'r cellos yn yr overture. Yn awr, Alaw Ddu, gadewch i ni gael gwybod genych beth a feddyliwch wrth ddweyd foR y cellos a'r basses yn wan ac annghywir, a'u bod yn sigledig ar y syncopated u.otes ] Dodaf ryw z!l ychydig o ofyniadau i chwi, yn y drefn gan- lynol:— 1. A oedd y cellos a'r basses yn wan drwy yr overture i gyd, neu ynte dim ond y nodau a enwch, sef yr F a'r (1 sharp ? 2. Pa 'beth a feddyliwch wrth fod y ba,sses a'r cellos yn sigledig ar y syncopated ^totes ? Os bydd Alaw Ddu mor garedig ag ateb y gofyniadau uchod, yn foddhaol i ni fel cliwar- euwyr, caiff y mater derfynu gyda hyny o atebiad; os na, mwy na thebyg y caiff glywed rhagor.—Yr eiddoch, hyd hyny, VIOLINCELLOIST.
[No title]
Dywedir fod gwraig, neu yn hytrach weddw y llofrudd Henry Wainwrightwedi derbyn dros 700p., y rhai a danysgrifiwyd iddi yn ngwahanol ranau o Loegr. Y mae y Western lrlail yn fiyrnig am hyn, ac yn trin yn arw. 4 4
LLYTHYRAU O'R WLADFA.
LLYTHYRAU O'R WLADFA. MR. GOL.-Gan fod y si allan fod y cyn- hauaf wedi methu yn y Wlada, wele lythyr oddiwrth un o'r ymfudwyr diweddaf, er rhoddi allan sefyllfa y Wladychfa yn bresenol. Der- byniwyd y llythyr canlynol gan Daniel Lewis, Glan Road, Aberdar, oddiwrth ei ferch a'i fab- yn-nghyfraith, sef William a Mary Griffiths, gynt o 25, Incline Row, Cwmaman, Aberdar, pa rai a ymfudasant tua dechreu mis Medi diweddaf. Aberdar. DARLWYN. Glan-y-Gamwy, Tach. 25th, 1875. Anwyl Rieni.-Mae genyf i'ch'hysbysu ein bod wedi cyrhaedd Patagonia yn fyw ac iach Yr oeddym yn myned allan o Buenos Ayres ar yr lleg o Hydref, ac yn y Wiadfa erbyn y if- or un Oaeth amryw o'r hen Wladfawyr a u ceffylau a'u troliau i lan y mor i'n cyfarfod, ac yn eu plith rai Indiaid, er ein croesawu ar ein dyfodiad i'r wlad. Cefais inau y fraint o farchogaeth wrth yscdl yr ?1 D la1n m6r hyd y dref- Hefyd, daeth y Par<'h..Mr. Evans (ein hen weinidoo-) yn nghyd âWilliam Thomas a bUollt yn hynod o ffyddion i'n helpu yn mhob modd gydar clud. Yr ydym yn aros yn bresenol mewn tir o gwmpas dennaw milldir o lan y mor. Maent yn dechreu sylfaenu tref newydd yma, ac yr ydwyf finau wedi dechreu adeiladu ty; ceryg yw ei ddefnyddiau, pa rai ydynt mewn cyrlawnder yma. Cefais y lie yn llawn cystal ag yr. oeddwn yn dymuno. Mae y wlad yn iach odiaeth, a'r awyr yn hynod o-lir teneu, a sych, fel y gellir cael golwg ar wyneb siriol yr haul bob amser. Hefyd, mae y tir o ran ei hmsawdd a'i werid, yn neillcluol dda- nis gwelais erioed ei gystal. Ond, y mae yr hmsawdd mor sych yma fel ag y mae yn ei wneyd yn hynod ddiwerth, er cystal tir ydyw. Felly, rhaid defnyddio moddion celfyddyd er gwneyd i fyny ddiffyg natur, ac yr ydys wedi bod yn ymddibynu ar godiadau yr afon at ddyirnau y tir, pa rai sydd wedi bod yn arfer cymeryd lie yn rlieolaidd ddechreu pob haf oddiwrth doddiad yr eira ar y mynyddoedd ond, eleni, mae yr hen afon wedi tori ar ei hajideriad nid ydyw wedi codi nemawr ddim • fedy, nid oes ond ychydig wedi ei liau. Mae' yma brysur barotoi at wneyd i'r afon gyflawni ein gwasanaeth a'n angenrheidiau, pa un bynag ai codi ai peidij wnaiff. Felly bydd gobaith am lwyddiant cyflym i'r Wiadfa yn y dyfodol. Yr ydym wedi danfon i stopio ychwaneg o ymfudwyr i ddyfod yma nes gwneyd y gwelliantau uchod. Yr ydym wedi prynu dwy fuwch, un ceffyl, a dau fochyn. Yr ydwyf yn awr yn terfynu, gan obeithio y bydd i'r ychydig linellau hyn eich cael yn iach a chysurus. Yr ydwyf fi a William, a Tommy bach yn anfon ein serch gwresocaf atoch. Cofiwch ni at bawb o'n cyfeillion a'n perthyn- asau, a derbyniwch chwithau yr unrhyw i gyd. Gan obeitaio fod fy nhad wedi crwella erbyn hyn.-Hyn oddiwrth ° WILLIAM A MARY GRIFFITHS Mr. GOL.—Ddechreu yr wythnos hon, der- byniais y llythyr canlynol oddi wrth fy hen gyfaill William H. Howells (Gwilym o'r Mynydd), gynt Godre'rhos, Ystradgynlais, ond yn awr Trerowsy, Patagonia. Yr wyf yn ei gyflwyno i chwi, Mr. Gol., gan hyderu y cailf ymddangos yr wythnos dion, fel y gallo y rhai sydd yn bwriadu myned, ac yn teimlo' dyddordeb yn y mudiad, weled beth yw ei farn ef am lie.—Yr eiddoch yn serchog, REEs T. WILLIAMS, Treherbert. "Trerowsy, Patagonia, • Tachwedd, 1875 Anwyl Gyfaill.—Yn ol fy addewid, yr wyf yn cymeryd y cyfle hwn i ysgrifenu atat o t1^11 y Ga;nrwy, 3T hwn a gyrhaeddais dydd Gwener, Medi 17eg, ar ol bod am a^os bedwar nns ar y daith o Gymru, a gobeithio dy fod di a'th deulu yn mwynhau yr iechyd goreu, fel yr wyf inau yn bresenol, trwy drugaredd. Er fy mod wedi cyfnewid a theithio agos holl hinsoddau Hedred y belen ctdaearol, yr wyf yn credu yn gydwybodol fod fy iechyd yn llawer gwell na«- yn vr HPTT Wiad, a bod y Wiadfa yn fy ateb i yn llawer gwell na Chymru, am fod yr awyr yn sychacb ac ond y nesaf i ddim o wlaw a ilwydrew a 1%™* ° ai:IlosiJon anwyd yn Nghymra. Nid oes genyf ond ychydig i ddweyd am y wlad eto, o herwydd y mae wyth wythnos o amser yn rhy fach i weled ond y nesaf peth i f;lint y Gamwy ond hyn 1 61 w-th fy modd i'r dim Yr wyf fi a thri ereill wedi cael He ar dyddyj) un John Jones, gynt o Mountain Ash i hau pymtlieg erw o wenith, ac wrthi yn brysur v ctyddiau iiyn yn ei ddyfrhau, gan obeithio y bydd 1 Dduw roddi y cynydd iddo, ac os felly bydd em bara yn sicr am y flwyddyn ddyfodoh Bydd erw o wenith y cynauaf nesaf yn werth llawei, gan fod rhyw bethau yn y flwyddvn hon yn hynotach na'r un yn hanes y Wiadfa —deddfau anian fel wedi ymg;, ngreirio yn ein herbyn-y cymylau yn gyrthod gwlawio y gwynt yn chwythu mor gryf ac oer o'r de nes rhewi yr eira ar yr Andes yn Ire ei doddi, a tnrwy hyny y forwyn fawr (y Gamwy) W methu em gwasanaethu, fel y mae y/ochr ddeheuol fr afon 1 gyd wedi methu hau dim, ..SaifCOrft/r gwenith.fod pe codasai yr afon fel arfer. 6 y bobl yn gyru i mewn | yr ^geiniau yr wythnosau hyn. y ad Win diweddaf, daeth 68 yma gyda'r hwy -long. Rio Negro, dydd Sul 49 |yda'r agerJoiig Santa Rossa, a dydd Mercher dyma 48 drachefn gyda'r hvVyMong Adolphus, perthynol i Rooke, Parry, a'u Cyf., a dywedir n 1 yccllwaneS eto ar y fFordd. Gan fod y Gwladiawyr wedi anfon y gwenith i fr'wrdd mor llwyr, n't flwyddyn yma yn debyg o droi mor anffafriol, credwn nad rhyw lythyr OIL