Y Gwladgarwr

RHYBUDD.- Y mae Mri. Reekitt-ai Feib- ion wedi dewis y ffurf pedair-onglog i wneud eu.Paris Blue, a hyny oherwydd fod cymaint o liwiau glas gwael yn cael eu gwneud yn fod- iau, peleni, a phowdwr; ond eto, y maent yn gorfod rhybuddio y cyhoedd yn erbyn mathau gwael o liw glis sydd yn cael eu gwneud o'r un ffurf, yr hwn a werthir oherwydd yr elw ychwanegol a geir trwy hyny. Gofaler, gan hyny, am gael y Paris Blue pedair onglog, yn dwyn enwau 1. RECKITT A'I FEIBION yn nghyda'r arwyddnod masnachol. 808

EISTEDDFOD LLWFNYPIA. BEIRNIADAETH Y CYFANSODDIADAU. GAN DAFYDD MORGANWG. Yr ydym yn dyfod yn awr at great guns y gystadleuaeth, ac nld yw yn ormod cyfarch pob un o honynt wrth yr enw champion. Efallal mal prlodol yw hyspysu, cyn myned yn mhellach, nad yw cyflead y ffugenwau blaenorol yn un arwydd o dellyngdod cymhar- iaethol: ond y mae pob uu o'r pump nesaf yn rhagori llawer ar y goraf o'r rhai sydd wedi eu henwi a'i nodi elsoes. Polycarp. Mae eiddo hwn yn faith a chwmpasog lawn,-y melthaf yn y gystadleu- aeth o lawer. Dlamheu ei fod wedi aros gormod lawer gydag hanes arch y cyfamod, ac y mae wedi gwneyd rhai camsyniadau hefyd, megys yn tudal. 18, lie y dywed "Fod Duw yn gorchymyn gosod y Belbl yn y cysegr sanctoiddiolaf." Dim ond y ddwy lech osodwyd yno; ac nld oedd y Belbl yn orphenedig y pryd hwnw. Yn nhudalen 19, dywedb, c. Fod y gyfralth yn canlyn yr arch." Blwch i gadw y llechau oedd yr arch, ac felly yr oedd y naill a'r llall yn myned gyda'u gllydd, ac nld canlyn eu gllydd. Rhy amgylchynog yw y tralthawd hwn, ac I raddau yn ddlffygiol o brofion o ddwyfoldeb y Belbl, i wrthsefyll dadleuon anffyddwyr. Eryri. Oynyrchodd yr awdwr galluog hwn dralthawd gorchestol a malth ar y testyn; ac y mae ganddo luaws o brofion cedyrn lawn o ddwyfoldeb y Beibl. Mae wedi edrych ar y testyn o bob cyfeirlad braldd, ac yn dwyn ei resyman cryfion i am- ddiffyn el osodiadau fel gwr cyfarwydd. Er el holl fedrusrwydd, y mae wedi gwneyd rhai camsyniadau mewn cysylltlad & darganfydd- ladau Syr H. Rawlinson, Layard, &c., trwy eu cymysgu, a chymeryd y naill yn lie y Ilall; ac felly cymeryd Ninifeh am Babylon, ac i'r gwrthwyneb. Eto cofier mai ychydig ddiofal- wch neu frys barodd hyn. Fel cyfanwalth, mae elddo Eryri yn gyfansoddiad da lawn, ac yn cynWJs profion eglur fod y Belbl wedi ei gyfansoddi dan gyfarwyddyd dwyfol. Isaac Pittman. Mae elddo yr awdwr hwn, fel elddo Eryri, yn dra gorchestol, eang, ac i'r pwynt. Er hyny, nid yw hyd yn nod hwn heb fan gwan neu ddau. Dywed mai dylan. wad y Beibl sydd wedi gosod terfyn ar y feudal system a thanau Smithfield, &o. Gwir y gellir haeru hyn, ond gyda yr un priodoldeb y gellir haeru mal y Belbl fu aehoe, neu achlysur t&nau Smithfield, Tower Hill, a lle- oedd ereill. Eto, a chanlatau fod yr awdwr hwn yn wallus yn y peth hwn, nid yw yr hyn a nodwyd ond ysmotyn bychan, tra y mae y tralthawd fel cyfanwalth yn alluog a melstrol- aidd lawn. Beread. Prawf ysgrif alluog hwn mal nid meddyllwr cyffredin ydyw. Mae wedi cy- meryd golwg eang ar ei bwnc, ac wedi ei drln yn fedrus o'r dechreu i'r diwedd. Mae'r profion mewnol ac allanol a ddwg hwn o ddwyfoldeb y Belbl, ral o honynt, yn ddiguro. Myfyriwr. Tralthawd gorcheatol lawn, mewn arddull goeth, ac eto yn ddarllenadwy ac eglur. Mae yr awdwr yn ymresymu fel campwr, ac yn profi i bob dyn a gymer el ar- gyhoeddi gan reswm, fod y Belbl fel cyfan- gorff yn rhwym o fod yn ddatguddlad dwyfol, ac nas gall fod yn amgen. Dyma fi wedi myned dros y cyfansoddladau a'r gorchwyl nesaf yw dyfarnu y wobr. Y gwir yw, dylasai pob un o'r traithodwyr hyn gael gwobr. Gwn fod llawer yn beio belrn- laid am ranu gwobrwyon, ac yn barod i briodoli iddynt ddiffyg gallu, am eu bod yn methu dewis y goraf, a gadael y lleill, &c. Mae hynyna o'r goreu mor bell sg y mae yn myned, ond pan fydd dau neu dri neu fwy o gyfansoddiadau mewn cystadleuaeth mor agoso ran teilyngdod ag yw dau swllt braldd, beth sydd l'w wneyd ? Gwir y gall bebniad ddweyd ei fod yn cael el dueddu at un yn fwy na'r lIeUI, a hyny yn ddlgon cydwybodol: ond gall beirniad arall, llawn mor alluog a chydwybodol, gael ei dueddu at un arall. Pan fyddo pethau fel hyn, os bydd beirniad am weinyddu cyfiawnder yn ol el allu, mae yn well ganddo ranu rhwng cystadleuwyr mor gyfartal, na rhoi y wobr i un, a chadw y syniad ynel feddwl y gallal ei fod wedi gwneyd yr hyn na ddylasal, a'r syniad hwnw fel sarph yn ei fynwes. Dyna fel y mae gyda golwg ar y cyfanaoddiadau hyn ralo honynt, yn enwedig y pedwar olaf a enwyd. Yr wyf 11,n cael fy lied dueddu at un o honynt, ond gwelt genyf ddewis dau. Mae yn ddfgon poslbl, pe beirniadal arall hwynt, mal un o'r ddau arall a ddewisld ganddo, a hyny yn ddlgon cydwybodol; ac felly y mae yn am- lwg fod teilyngdod y pedwar olaf enwyd yn gyfartaL Yr wyf fi, pa fodd bynag, yn cael fy nhueddu at ddau o'r pedwar, sef Beread a Myfyriwr ac nls gallaf o gydwybod roddi y flaenorlaeth i un o honynt ar y llall: felly y dyfarniad yw, fod y wobr i gael el rhanu rhwng y ddau. DAFYDD MORGANWG. O. Y.-Cefals nodyn oddlwith Anti- sceptic yn dymuno cael beirniadaeth ar ei dralthawd, er ei fod yn rhy ddiweddar i gystadlu. Mae am gael gwybod el safle yn mhlith y cystadleuwyr, &c. Darllenais ei ysgrif yn fanwl, a chefais hi yn frith o wallau orgraflyddol ac o ran tellyngdod llenyddol, y mae yn is na'r un arall yn y gystadleuaeth. Er hyny, os mai ieuanc yw yr awdwr hwn, na ddigaloned; ond ymrodded yn egniol i ddysgu ysgrifenu yn gywlr, a meddwl yn fwy annibynol. Mae'r gwallau orgraff,ddol wedl eu nodi ar y copi, fel y gallo eu gweled. —D.M.

MEDDYG DANEDD.—Mr. R. B. Boulton, 56, Cambrian Place, Crockherb Town, Cardiff, yn cael el gynorthwyo gan feddygon danedd o'r fath flaenaf. Cymeradwyir gan y meddygon gorea yn y oylchoedd. Gellir ei gyfarfod dair gwalth yn y mis yn Newport, Merthyr, Aber- dar, a Bridgend drwy benodiad. Rhoddlr y sylw dyladwy i lythyrau er trefnu y fath gyfar- fyddlad. Gellir ei weled gartref o 10 1 4. 895

EISTEDDFOD YR ALLTWEN. BEIRNIADATH Y CYFANSODDIADAU GAN EOS WYN. Hir a Thoddaid," Beddargraff i'r diweddar David Gibbs (Oarn Alun), Alltwen. Daeth salth I law ar y testyn hwn. 1. Hermon. Cydnabyddlrfodyrymgelsydd hwn yndeall ycynghaneddion i raddau helaeth, ond y mae yn amlwg nad ydyw yn meddu chwaeth da yn nlwedd el eiriau a'i frawddegau. Nld hapus, dybygld, yw el fod yo. gosod, y gwithddrych yn "Llawn wr uch urddau," Ac y mae y fath ymadroddion a "Hyna oedd ef yn ddlau—tra yma, Huna, lach gyfoda uch gofidlau," yn ddlystyrwch ar ddeddfau lalth, gramadeg, a rheswm. Er hyn oil, peldied a gwangalonl, eithr bydded iddo benderfynu myned yn mlaen gyda mwy o egnl nag eiioed, gan gofio mal o gam i gam, ac o nerth i nerth y mae cyrhaedd plnaol euraldd enwogrwydd, parch, a bri. 2 Hiraeth. Oynghaneddlon rheolaldd, ond ymddengys I mi mal mewn brys gwyllt" y cyfansoddwyd y Toddald hwn, yr hyn welth- red nls gellir el gymeradwyo mewn un modd. Modd bynag, go ddlffygiol mewn priodol- deb a thlysnl barddonol yw yr ymgeisydd hwn. Nld yw "0 dir oer gweryd" yn ddim amgen na dyweyd "0 dir oer dir," ac nld yw "hyd yr aur goron" ond geirlad mwys ac anmhen- odol el ystyr. 3. Plentyn hiraeth. Gwnaeth yr awdwr hwn gynyg go lew tuag at gynyrchu cyfan- soddlad syml, cryno, a darllenadwy. Nid yw bedwerydd a'r pumed llinellau yn agos cystal a'r llinellau ereilL Y maent yn anffodus yn eu geiiiad yn gystal ag yn eu cynwyslad; ac er fod y cynghaneddion yn lied gymeradwy, eto y mae yr anfedrusrwydd a nodwyd yn dar- ostwng y cyfansoddiad islaw yr hyn a ellir el alw yn rymus, coeth, a barddonol. 4. Amddifad. Cynyglodd yr ymgeisydd hwn roddi cofnodiad manylach o'r hyn oedd gwithddrych y testyn yn lythyrenol nag un oli gydymgeiswyr; ond wrth wneyd hyny syrthiodd i'r amryfusedd o lwytho ei gyfan- soddiad yn y fath fodd annymunol, fel nad ydyw el ddarlun yn ddim gwell na bod yn ddifudd. Y mae ffurfiad el frawddegau yn hollol annghlasurol. Cofied yr ymgeisydd hwn nad oes dim a all wneyd lawn yn lie ielthwedd anmhrlodol ac aneglur. 5. Hiraethfardd. Ygmae gan y bardd hwn gyfansoddiad lied wych a darllenadwy. "Hyd ganolddydd caed Dafydd yn tyfu, Yn loew sant i'w ogonlant gael gwynu." Y mddengys i ml y byddal y lliaell olaf uchod yn fwy prlodol o'u geirio fel hya is "Yn loew sant a'i ogonlant yn gwynu." Heblaw hyny, Did yw y desgrlfiad yn cytuno yn dda a'r hyn oedd y gwrthddrych mewn gwirionedd. Yr ydym yn rhwym o ddal yn gaeth at hyn, onite fe gollir y prif amean mewn golwg. 6. Gomer. Cyfansoddiad da lawn, oynghan- eddlon medrus, a Uaw ysgrlfen ardderchog. Gan nad yw y gair "lien" yn dal cysylltlad a'r cynghanedd yn yr ail linell, credwyf y byddal y gair dysg yn well A mwy cydunol a deddfau gramadeg fyddai gosod yr arddod- laid yn yr un lllnell i gydgordlo, trwy iddynt fod naill al yn arddodlaid rhagenwol neu yn arddodiald gwreiddlol Ceir ybai elwir Rhy Debyg yn y drydedd lllnell, ac er fod yr odl gudd yn dangos gradd o gywrelnrwydd, eto prin yr wyf yn gweled fod y fath gelfyddyd yn beth y gellir el gymeradwyo mewn cyfan- soddiad o'r naturhwn; oblegyd dylal bedd. argraff fod mor gryno, grymus. eglur, a darllenadwy ag sydd yn boslbl. 7. Cyfiawn yw cofio hwn. Y mae elddo yr awdwr yn gyfansoddiad natualol, cryno, eglur a llithrig. Fel beddargraff priodol yn gyatal j ag mewn rhoddi desgrlfiad teg o brif deithl gwrthddrych y testyn y mae eiddo y bardd hwn yn tra rhagori ar bob un o'r lleill. "Cyfiawn yw cofiohwn" bla'r wobr. Penill Beddargraff Nathaniel Nathaniel. Daeth pedwararddeg I law ar y testyn hwn. 1. Cyfaill.—Lied ddichwaeth a dlsynwys. 2. Cryjydryn.—Oy ffredin a diafaeL 3. Car iddo.—Lied gywir ac addawoL 4. Gofidus.—Cywir, ond heb ddim newydd* deb. 5. Cymydog.-Moddyliaeth cymysglyd. 6. Un a'i hadwaenai.—Darllenadwy, ac yn tebygoli yn fawr i arddull emynol y diweddar Williams, Pantycelyn. 7. Hiraethwr. —Lied gywir ac addawol. 8. Hiraethfab.-Bron bod yn gywir. 9. Un a'i hadwaenai tra ynfyvo.—Ffugenw rhy hir o lawer, a chyfansoddiad heb dfllm ynddo yn teilyngu canmoliaeth. 10. Un yn ei garchar elm.—Ielthwedd a meddyllaoth annghlasurol. 11. Job. Da lawn fel cyfansoddiad, ond nI4 yw yn cynwys fawr o'r naturioldeb, yr anwyl- deb, a'r gorucheledd hyny ag sydd yn enlll sylwa chymeradwyaeth y darllenydd clasuroL 12. Penllwyd,—Y mae "Hen Gymro" ya rhy isel a gwerinaidd mewn cyfansoddiad o'r natur hwn. Ac y mae "yn wir" yn un oFt ymadroddion hyny na ddylld eu harfer ond pan y byddo gwir angen am dasynt. Byddii gorwedd yn well na "huno," er ateb "cwyd fel angel," am mai cyfodi o orwydd a deffroi a gwsg sydd yn brlodol. Eto, y mae eiddo yz awdwr hwn yn eithaf cryno, lllthrlg, a chan- moladwy. 13. Cyfaill Cwynfarms. Cyfansoddiad H«»3 gryno, synwyrol, a darllenadwy; ond ynan yn amddifad o'r newydd-deb clasuvol a'r p- wychedd barddonol ag sydd yn anhebgoroZ angenrheldiol er boddloni chwaeth y dar. llenydd ysgoleigaidd a diwylledig. Cafodd ei waeth ei wobrwyo lawer pryd, ond y mae el well yn y gystadleuaeth hon. 14. Un o lafar wylofas. Cyfansoddiad tra rhagorol. Y fynyd y dechreuwn ei ddarllec, yr ydym yn teimlo y gwaedgur yn cyfiroi *V galon yn adfywio hyd eigion yr enaid. Mewn ielthwedd eglur a grymus, a phrydferthwdt < gorwychedd barddonol, y mae y cyfansoddiad hwn yn rhagori yn mhell ar bob un o'r lleUL "Un o lafar wylofus" bla'r wobr. (rw barhau.)

MASNAOH HAIARN A GLO, FEL EI CYHOEDODIB YN Y COLLIERY GUABDIAN, YN NGHYD A BARN Y GOLYGYDD AM WEITHWYB. Yn Ngogledd Lloegr y mae masnach y glo yn ansefydlog. Yn nosbarth Newcastle y mae glofeydd y glo tai a nwy yn parhau I 1 gael eu suppllo'n dda; inae cyflenwad y cakc yn fawr, a'r prisoedd yn ysgafnach; yr arch- obion am haiarn gweithiedig yn blfn. Yn nosbarth Darlington, y mae dlgon o gyflenwad o lo a'r prisoedd yn ddlysgog; y gweithfeydd halarn yn gwelthio gyda chysondeb cymecJmL Yn noabaxth Mtddloaborough, mae cynyrchlad pig-iron yn cynyddu yn ddirfawr, a maanMh halarn cwbledlg heb gyfnewldlad; y glo a'* coke yn dawel. Yn Yorkshire, y mae'r fasnadh lo yn gyffredinol heb gyfnewldlad, y glofeydd yn parhau mewn gwalth cyson, dlgon o alwad, yn neillduol am lo tai, heb un cyfhewidiad yn y prisoedd; y gwalth halarn a dor yn parhau mewn llawn walth. Y mae masnach lo Lancashire yn nrflMniJ o fywiog yn Manchester; mae rhai o'r perdu enogion wedi slcrhau codiad yn y prisoedd oblegyd y galwad a achoslr gan y strike. Yn marchnad Liverpool mae'r glo yn brln ex prisoedd yn codi; ni chadd yr adfywiad ya masnach halarn Noith Stafford d dd?} i fynU yr wythnos ddiweddaf, yr oedd yr archebion yn cael eu cadw yn ol; y mae'r fasnach lo yn gyffredin yn far wedd ond heb ostyngiad pellIiich yn y prisoedd. Y mae masnach halarn cwbledlg yn South Stafford yn fywiog, a'r galwad am dano yn cynyddu; mae'r fasnach lo yn gwella, a'r cwmnlodd mawrion yn dal y prisoedd a osod- wyd ychydig yn ol, ond fod rhat cwmnlodd bychain yn gwerthu danynt 2s. y dunell. Y mae masnach lo Somersetshire wedi gwella a'r stocks i'w gweled yn llelhau, a'r prisoedd yn ddigyfnewid. Y mae siomedlgaeth ddirfawr yn mama& halarn Mynwy a Deheudir Oymru, y prynwp yn dal yn ol eu harcheblon i'r dyben o ostwng y prisoedd. Y mae'r bywiogrwydd a gyhoed £ wyd yn o fasnach lo yr wythnos ddiweddaf yx parhau. O Rhymnl yr ydym yn cael fod llawer o lo man ar law a'r prls yn gostwng, ond fod y dosbarth goreu o lo mewn galwad da a'r prisoedd yn gadam. Y mae masnach halarn Forest of Dean yn rhywbeth yn well, yn enwedig y pig a'r lidoin alcan; y mae'r galwad am lo i raddan yn on- sefydlog. J Y mae masnachhalam Scotland ychydig yn wanach; y mae'r galwad am lo yn bywiocaa, ond heb jgyfnewid yn y prisoedd. Yn Fife- shire a Clackmannanshire y mae'r glo yn farwaldd a llesg, y prisoedd wedi gostwng islaw safbn talu. Yn yr Iwerddon mae prisoedd y glo yn cad eu cyhoeddu yn uwch, gyda rhagolygon am godiadarall. Nid oes ond ychydig o gyfnewidiad fw ganfod yn masnach halarn Ffrainc, maA prisoedd wedi codi ychydig; nid yw y codba erfynedig yn mhrls y glo wedi ei slcrhau, a'r galwad heb fod llawn cymaint ac yr erfynlwyd, modd bynag, y mae'r prisoedd yn sefydlog n. marchnadoedd yn fywiog. Y umu r lo yn Belguim yn myned drwy gyfnod enbyd. Mae'r cyflenwadau o r wlad honaco FfuSAe mewn cystadleuaeth bwyslg ag interest j Glo Fdstri Belgialdd. Y mae Uelnad yn en hall- foriad o UQke; y mae'r funach h&Iam weal