Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

GOHEBIAETH 0 L'ERPWL.

News
Cite
Share

GOHEBIAETH 0 L'ERPWL. NANA SAHIIS.-Y i ol y newyddion dl- weddaraf ni gawn fod y Oaen lofrudd Nana Sahib wedi dyfod i'r ddalfa,. ao wrth hyny wedlail godi yr hen adgcfion am anfadwalth yr ynfydlon yn Cawnpore a'r wlad o amgylch. His gall amser syohu ymaith yr adgof o'w gwelthredoedd diefllg oddiar ddalenau aof trigolion Prydain. Mae celanedd Cawn- pore yn Gorphenaf, 1857, wedi el godi fel path newydd o flaen y wlad-ytryohtnebau a gyflawnwyd ar ddynion, gwragedd, a phlant Ewropiaid, yn gwiago gwedd erchyll; ao weitMan wale un o'r prif ysgogwyr yn garcharor. Beth a wnelriddo? aydd ofyn- iad digon pwrpaaol. Ond pwy all ateb y fath ofyniad? Nid oes ganddo ond un bywyd, a phe dygid hwnw oddiar no, nl byddai hyny yn ddigon o lawn, I'm tyb 1, am y troseddau erchyll, anfad, a gwaedlyd a gyflawnodd. Pan dorodd y gwrthryfel allan, aeth allan i gynoithwyo Syr Hugh Wheeler, yr hwn oedd ar y pryd yn llyw- ydd y fyddin yn Cawnpore ond yn y oyf- wng fe drodd yn fradwr i'r awdurdodau Prydeinig, ac oherwydd yr ymddiried a oaodwyd ynddo y cafodd y fath gyfleusdra a mantelsion I wneyd y fath hafog gigyddlyd yn mdlith y Prydeinwyr. Profodd yma fod ei galon, felei wyneb, yn hollol ddu, ao nad oedd dim yn rhy fsel a barbaraidd ganddo IV gyflawni, gan gymalnt ei ayohed am waed y dyn gwyn. Tybiodd y Nana fod galluoedd Prydain wedi gorlethu, ao y gallaaai efe ddangos ei ddanedd; a phan ddaeth adeg y prawf, dangoaodd eiiod yn fradwr athwyllwr o'r fath greulonaf. Caraawn fyned dros yr haaea yn fanwl, ond fe gymer hyny ormod o le. Gorohfygwyd ef Gorphenaf y 12fed, yn Ruttepore, gan y Cadfridog Havelock, ao y gwaagodd yn mlaen tua Cawnpore. Yn y oyfwng hwn, aef Gorphenaf 16ag, y gwnaeth LNana orohymyn i gigyddio pawb Ewrop- Id, yn ddynion, gwragedd, a phlant, a'a tafiu A ryw hen tfynon fawr. Y diwrnod canlynol adeniUwyd y dref gan Havelock a'i filwyr, ao y oanfyddwyd maint y trychineb. Pan ddatguddlwyd maint y trychineb i'r milwyr Prydeinig. enynwyd eu llid a'u digter 1 Jxwynt uchel, fel y penderfynaaant ddial gwaed y gwirion a lofruddiasant mewndull. mor oeraidd a chigyddlyd y Unawa gwragedd a phlant. Awydd am ddial ydyw yr unig eabonlad ellir roddi am ddewrder a ffyddlon- deb ein milwyr, oblegid nid gorchwyl byehan ydoedd gostegu y gwrthryfel. Yn E brill, 1859, yoarcharwyd un o'r bradlofraddion, øef Tantia Topee, yr hwn a gafodd el grogi heb lawer o seremeni. Ar y oyntaf o Fat dilynol, aef dwy flynedd er adeg y torodd y gwrthryfel allan, y oyhoecidodd y Bombay Gazette fod heddwah yn ffynu trwy y wlad. Cynaliwyd cyfarfodydd diolchgaswch trwy y wlad hon am y newydd o beddwch yn India ond:. eto nid oedd eyfiawnder wedi cael y boddlonrwydd gofynol, am fod y clgydd, gwaedlyd Nana Sahib yn mwynhau rhyddfd yn rhywle. Daeth newyddion ar amrywiol droion ei fod wedi ei ddal, ond y cwbl heb of gadarnhau. Bellaoh, dyma y newydd wedi eael ei gadainhau gyda eel yr awdur- dodau gwladol; ac yn ei ddienyddiad ff) griff y byd Ewropaidd a chyfiawnder raddau o foddlonnvydd, a llenwir i fyny ofynion tiialedd. Mae yr hanes yn ddyohrynllyd am fx hyn a gyflawnwyd gan y Sepoya ao ereitl yn ft India, ao yn yamotyn du ar ddalen^ii haneaiaeth y byd. Eur CXI^MMFWTR.—Mae p elthaf amhfi fodpobl yn methu oyrhaedd enwogrwydd yn yagymeryd gorchwylo aarnu ereill ag •ydd wedi drfiDgo hyd y griaiau a ehyrhaedd ifatal anrhydedd. Mae pawb o bob g^Add a doabarth yn gwybod am John Bright fel gilriiidwelnydd galluog, a ohydnebydd y blaid Wrthwynebol ei fod yn un o brlf ddynion y ted; a gallwn ddywedyd na ohei* ond tin Brlght yn yatyr wirioneddol y jraiir. Am fod Bright'wedi tybio fod ganddo hawli feddwl a bamu drosto. el hun a* bwno y ^Permissive BUt% ihald I rhyw gbrachod 'fel CbnHrat alMt'lrwen fyfheifalo ar el oL Dy- ttadyi -y blaenaf mewn araeih yn Maneelnion fDTwythtid^ -ddfweddaf, pe bttaaai My. Bright wedi ei daflu allan o Senedd y Wlad hon. y kvaaai yn {endith i'r wlad. Oafis. ddarllen- 1M, mail hen arfer oorgwn ydyw illpan ar 61 PWj^ ydyw M'Eewen a Charlton Ptfhr Bright i gyfrif am farnu dMaio ei hun ? Quadas a phetipaneliaid diymenydd yn r^y- fyga ymoaod ar gymerfad oyhoeddus dyii ag ^>dd, mewn yatyr wleidyddctf, wedf oeiflo Sf- oiw gyda phin o hifilarn a phlwm ar dildal- ^iau> haneaiaeth Prydain. Y part pi gofyn fr etyr adelnlog am ei drwydded 1 ysgv^d el admydd ya awyrgylch y byd. Yr tin fath y gwnaeth Charltonf, pan y dywedodd y bttaaai ya fendith i'r wlad pe teflid Bright allan o'r Senedd. Nid yw y eoeg-gynhyrfwyr hyn wedi eael Bright yn feaar a phwyaau, yn ol y tybiant hwy; a rheowm da paham, am eI hdyn anfeldrol uwchac, eangach ei aya- bdtai, fel naa gall ymostwng moi iael a JIiIraogaeth crynfwrch eeiniog. Mae llawer o'r dMibarth hwn yn y byd, a alor ydyw y Dyddai yn^Uawefe swell hebddynt. Edrychfr m John Bright fel dyn plaid ond oa caiff y gwirionedd ei le prlodol, credwn mai dy j y jagrd ydyw yn fBtyr helaethaf y eair. Er ei raid yn aefyll ar oohr y blaid Ryddfrydfg, ■Me esiaid Bright yn rhy fawr fgael at gyf- vngti I; gylch mo* fyohan. EJudd iddogael y byd o'i flaen, a gwella y byd ydyw el bwno. Mae efe yn tra e brif chwareuwyr v chwareu- fwrdd m&wr, a myned rhagddoi ddyrohafa y byd a'r bobl aydd ynddo ydyw nodwedd penaf ei fywjrd. Tebj^ ydyw y dkm^aht yn- *• -K-' 7 (' •> f .I-, ddiaylw ganddo, oblegid pe ymostyngai i aylwi arnynt, odid na wnaent ymohwyddo, ae fe ddiohon hollti gan wynt a hunanoldeb. Eiaiau yehwaneg o'r nn argr&ffi^l a Bright aydd yn y wlad, ao nid corgwn oegrwth, heb feddu ar gymalnt o ymenydd a llygoden wen. Byddat colli dyn fel John Bright yn golled i'r byd, ond fe ellir hebgor llawer cprgi heb ir byd deimlo dim colled, nag yohwaith delmlo un anhawader I fyned yn mlaen heb- ddynt. Mae y dyn a farno droato el hnn, act a draetho y farn hono yn onest a gwyneb- agored, yn fwy o werth i gymdelthaa, yn wleidyddol a masnachol na'r cimwoh hwnw a fyddo yn oymeryd el arwain wrth ei drwyn. PEBSONOL.—Yn mhUth y Iluaws a ddy- chwelodd yr wythnoa ddlweddaf yn y City of Brooklyn, aeth Ap Hywel tua'i hen gartef yu Hyde Park. Yr wythnoa hon, yn y City of New York, fe ddychwela B. Hughes, Yaw., yntau yn myned i'r Athen Gymrelg. Mae yr olaf yn dymuno el gofio yn gynhea at Mr. Curnew, Davlea, Blaeny- cwm, a Mr. Thomaa, Reaolven. OYMRO GWYLLT.

[No title]

V LLA WRDYRNU SAMSON.

,AS IT OUGHT TO BE.'

..^ ' TREFOREST. ',I,:;

[No title]

Advertising

SWYDDFA GOMBR PUW. '(