Y Gwladgarwr

TYWYSOG CYMRU. COPENHAGEN, Hyd. 10.—Bydd Tywysog Cymru yn ymadael a Copenhagen boreu dyddSnI. Bwriada y Tywysogfynedar daith helwriaethol yn Ffrainc, cyn dy- chwelyd i Lloegr. PARIS, Hyd. 12. — Cyrhaeddodd y Ty- wysog yma ganol dydd heddyw. Mae ei Uchelder yn cartrefu yn yr Hotel Bristol.

*1 Y RHYFEL YN SPAEN. MADRID, Hyd. 12.—Gorchfygwyd y Carliaid, dan llywyddiaeth Lazano, y ddoe, gerllaw Fortuna, yn nhalaeth Murcia.

LLYWYDD GRANT A'R INDIAID. WASHINGTON, Hyd. 13. —Mae y Llyw- ydd Grant wedi cael derbyniad caredig gan yr Indiaid ar ei ymweliad a'u tiriog- aethau hwynt. Y mae wedi derbyn dir- prwywyr yn dwyn^anerchiadau oddiwrth.y Cherokeeaid, y Choctawaid, a'.r Creekiaid.

YMOSODIAD AR SWYDDOG AMERI- CANAIDD GAN FORMONIAID. ErRoe NEWYDD, Hyd 12. — Ymosod- wyd, ar Is-gyfresydd yr Unol Daleithau pan yn gwysio uchel reithwyr i eistedd ar achos Brigham Young. Cafodd gynorthwy a dychwelodd i dy- Brigham Young, yr hwn le oedd wedi ei feddianu gan ddynion arfog. Gorchfygodd y swyddog, modd Ibynag yn y diwedd.

PUBLIC HALL, TEBHBEBBBT. BYDDED hysbys y* cylelir EISTEDDFOD » FAWREDDOG yn y Neuadd uchod, dydd Ctwener y Groglitb, 1875, tan nawdd rhai o brif foneddigion yr ardal, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn canu, adrodd, areithio, chwareu, &c. Treithawd Am y treithawd goreu ar Ddylanwad Meddwl ar FAter. Gwobt..@22s Barddoniaeth; Amy hryddest oreu ar y Newyn diweddaf yn India, ynnghyd agymdrechion canmaladwy pobl Lloegr i ddlwallu y dyoddefwyr." Gwobr, A2 28.. Caniadaeth: I'r cor, hot fod dan gant mewn rhif, a gano yn oreu Y danchwa." gan Alaw Dda, i'w ohael gan I. Jones, Treherbert. Gwobr, J630. I'r cor o'r un gynulleidfa heb fod tan 40 o rif, a gano yu oreu ""Mor hawddgar yw dy beb- yU," gan J. Parry. Gwobr, £ 15. I'r paitl o wrywod, heb fod dan 16 mewn rhlf, a gano yn oreu "Comrades in arms." gwobr, J84 4s. I I'J: cor o blant, heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oren, "Y plontyn, hardd" o'r Gerddorfa. <3wobr, JB2. Beirniad y Ganiadaeth, te., — J. PARRY, Yaw., Aberystwith. Beirniad y Treithawd, Arweiwydd, S(c.,— MYNYDDOG. Accompanisti- Miss BELL MORGAN, Treher- bert. Bydd y programme, ya cynwys pob manylion, yn barod ao i'w gael gan yr ysgzifenydd, ar y laf o Dachwedd, am dri llythyrnod dlmai. D. P. LEWIS, 888 6, Damfrlea-street, Treherbert. EISTEDDFOD &A DEIBIOL ABEBTAWB. nYNEMR yr Eisteddfod uohod DYDD LITJN SXTIGWYN, 1875. Rhoddir gwobrwyon rliagorol am Gerddor iaeth, Baiddoniaeth, Bhyddiaetb, Araethydd iaeth, &o. Cyhoeddtr y manylion yn faan. Dies y Pwyllgor, MORGAN THOMAS, Penrhois, 888 '0' Ystradgyn^ais, Swansea.

CLYDACH, OWMTiWE. W. GRIFFITHS, LLYFRWERTflWR 4 Ddymuna hysbysu ty gwerthir ganddo bob math o lyfe&n, yn gyflawn nea yn rhanau hefyd, rhwymir llyfran o bob math am brisoedd isel. Mae cyflawnder o Iyfrau Ysgol- ion Sabbothol bob amser mewn stock; yn nghyda Beiblau mawrion, gyda sylwadan Peter Williams, ac ereill, wedi eu rhwymo yn y modd goren. A phm y bwriadwch brynu Peiriant Gwnio, cofiwch alw gydag ef. Gwerthir ganddo y PeJrianau goren rhoddir blwydiyn o amser 1 dalu am danynt, nea 5 per cent o ddiscount am arlan parod.$75

Eisteddfod Gadeiriol Middlesborough, Dydd Nadolig, 1874. PRIF DESTYNAU. (Cyfyngedig i Ogledd Lloegr.) 1. "Thanks be t;) God," allan o Elijah. I'r cor goreu, 20 gini. 2, Y farddoniaeth oreu ar unrhyw fesur, heb fod dan 200 o linellan na thros 300 o iinellan, ar "CJafychlad ac Adferiad Heseoiah." Gwobr, J62, a chadair. Bydd rhestr gyflawn o'r holl distynau yn barod yn ebrwydd, yn oynwys pob manylion, i'w chael ond anfon 3 llythyrnod dimai i'r Ysgrifenydd, JOHN LLOYD, 874 73, Albert Road, Middlesborough.

CYNGHEEDDAU! EISTEDDFOD AU!! MR. JAMES SAUVAGE, OHERWYDDel fod ar fedr newid el bra- swylfod, a ddymuna hysbysu pawb a ddymunont sicrhan ei wasanaeth mewn Cyng- herddau, ac Eisteddfodaq, mai ei address rhag- llaw a fydd, JAMES SAUVAGE, 873 University of Wales, Aberystwyth. Hybbysiad Pwysig i Drigolion Blaen- llechau. Y mae MR. WATKIN POWELL, London House, High Street, wedi ymgymeryd a chymeryd archebion am goffinan, a'u cael oddi- wrth Mr. Isaac Thomas, Aberdar, yr hwn sydd yn hollol adnabyddus trwy y gymydogaeth. Cofier, y mae List of Prices gan Mr. Powell, am bob quahty ac oedran. 872 _n. TYNEWYDD, LLAIfEDI, GBB PONTAEBTJLAIS. CYNHELIR Eisteddfod yn y lie uchod dydd Sadwrn, Rhagfyr 26afn, 1874, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddngol mewn rhyddiaeth, barddorsiaeth, adroddiadau, achan- iadaeth, &c. PRIF DDARN COBAWL. FeIy Brefa'r Hydd," o'r Gerddorfa; gwobr 3p., a baton hardd i'r Arweinydd. Beirniad y rhyddiaeth a'r adroddiadau:—Y Parch. T. James, (Iago Ddu),- Pontardulais; y farddoniaeth, Mr. Thomas Howells, (Hywel Oynon), Aberaman; y ganiadaeth, Mr. D. Howells, (Gwynalaw), Aberaman. Am y manylion pellach gwel y programme, yr hwn ellir gael gan yr Ysgrifenydd, am geiniog; trwy y Post, ceiniog a dimai. WM. DAVIES, (Glan Gwilly), Ysg 871 Pontardulais. DRILL HALL, MERTHYR. CYNHELIR degfed Eisteddfod Flynyddol y Tabemael yn y He uchod dydd Nad- olig, Rhagfyr 25ain, 1874. Sicrhawyd gwas- anaeth y boneddigion canlynol i feirciadu y gwahanol destynau:— Llywydd a Beirniad y Farddoniaeth, Parch. O. Waldo James, Merthyr;. y Ganiadaeth Leisiol ac Offerynol, Mr. Edward Lawrance, (Cerddor Tydfil), Organydd Eglwys Dewi Sant, Merthyr; adroddiadau. Mr. Evan Roberts, 73, Thomas Street, Merthyr; ysgrifenu, Mr. John Morgan, 2, Union Place, Merthyr; Free- hand and Map Drawings, Mr. Chas. Taylor; Architect, Merthyr. 1. Prif ddarn corawl:—I Gor o'r un gynull- eidfa, heb fod dan 60 o rif, a gano yn oreu, "0 give Thanks unto the Lord," cyfansodd- edig gan Mr. Lawrance, (Cerddor Tydfil). Gwobr, 20p. 2. I'r Seindorf Bres, (Brass Band), heb fod dan 164o rif, a chwareuo yntoreu Selections from the Opera of Tannhauser. Gwobr, lOp. 3 Prif ddarn Barddonol:—Am y Beddar- graff goreu i'r diweddar Barch. Ddr. Emlyn Jones. Gwobr, lp. Is. Programme, yn cynwys rhestr gyflawn o'r holl destynau, a phob manylion pellach, yn awr1 yn barod, pris ceiniog a dimai mewn stamps, drwy y Post, gan LEWIS ROBERTS, Ysg., 17, Grawen, Brecon Road, Merthyr. O.Y. Beirniad y gelfyddyd o wau, Hosanau fydd Mrs. Crawshay, Castell Gyfarthfa, yr hon hefyd a addawodd yn garedig draddodi anerch- iad ar yr achlysur. 870 PTXMED EISTEDDFOD GADEIB- IOL PENTBE YSTBAD. B YDDED hysbys y cynelir yr EISTEDD- FOD uchod dyddiau Llun a Mawrth Pasc, 1875, mewn pabell eang a chyfleus, dan nawdd prif foneddigion Cymru, pryd y gwobr- wyir yr ymgeiswyr buddugol mewn Rhydd- iaeth, Barddoniaeth, Caniadaeth, a Chwareu- aeth, ac amryw bethau ereill. PRIF DESTYNAU,—TRAETHAWD. Am y Traithawd goreu ar "Mynachlog Pen- rhys." Gwobr 5p. 5s. BARDDONlAETH. AmyrAwdl oreu ar "Anian yn ei phryd- ferthwch yn dadgan gogoniant Duw." lOp 10s. Å chad air dderw. Am y g&n oreu o glod, yn Nghymraeg a Saesneg, i W. Rosser, Ysw., ArolygyddGweith- iau y Pentre. Gwobr lOp. Rhoddedig gan gyfeillion. CANIADAETH. I'r C6r heb fod dan 100 o rif, a gano yn oreu "Why my soul art thou so vexed," (nn o ddarn. au y Crystal Palace am 1875.) Gwobr 40p. A Metronome, Bxton, a Chromatic Pitchfork i'r Arweinydd. I'r COr o'r un gynnlleldfa, ddim dan 50 o rif, a gano yn oreu "Yr Arglwydd yw fy Mngail," gan Pencerdd America. Gwobr 20p. I'r C6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 30 0 rif, na enillodd dros lCp a gano yn oreu I 'Deffro, Arglwydd, o'r Cerddor Oymreig, rhif y 3ydd. Gwobr lOp. CHWABEUAKTH AK T DELYN. I'r gwryw nea'r fenyw a chwareuo yn orea dafro Alawon Cymroig, sef "Gweaith Gwyn," Codiad yr. Ehedydd/' a'r "Blrdd yn ei Awen," yn nghyda'r Variations ar y delyn deir-rhes (Triple Harp.) Gwobr 5p 58., rhoddedlg gan I. Davies, Ysw., Meddyg Gweithiau y Pentre. I'r gwryw nen'r fenyw a chwareuo yn oreu sr y Delyn Droedawl (Pedal Harp,) yr Alawon Penrhaw," Serch Hcdol," a Merch Megan,' yn nghyda'r Variations. Gwobr 5p 5a., rhodd- edig gan I. Davis, Ysw., Meddyg. Beirntald y Telynau a'r Ganiadaeth, J. Parry, Ysw. t (Pencerdd America); Dr. W. F. Frost, a Mr. R. Rees fE-os Morlais.) Beirniad y Traethodau, y Farddoniaeth, vlz Adroddiadau, &o., y Parch. E. Gurnos Jones, Talsarn, Arweinydd, R. Davles, Yaw., (Mynyddog.) Pianist. D. Bowen, Ysw., Dowlais. Ceir pob manylion pellach ar y programme, yr hwn fydd yn barod erbyn y laf o Dachwedd, ac i'w gael oddiwrth yr Ysgrifenyddion, am y pris arferol. DANIEL RODERICK, (Morleisfryn), 4, Stone Row, v D. R. THOMAS, Glenvlew Cottage, ( 869 Pentre Yatrad, Pontypridd. EISTEDDFOD IFORAIDD ABERDAR. riAN mai yn Aberdar y cynelir Cynhadledd "-A Flynyddol yr Undeb Iforatdd am y flwyddyn nesaf, bydd I EISTEDDFOD FAWR- EDDOG gael el ohynal gan Iforiaid y Dosbarth y dydd blaenoxol i'r gynhadledd, sef y LLUN cyntaf yn Gorphenaf. Bydd i'r pwyllgor gweithiol gyfarfed yn CALVARIA HALL, yr 22ain cyfiaol. Cy- hoeddir y testynau, yn nghyd a phob manylion yn fuan. Ar ran y pwyllgor, 886 D. R. LEWIS. GoriU art a darf derfysg, y gwr fo'doeth yw arf dysg. EISTEDDFOD GADEIEIOL DYFFRYN TEIFI. /^fynellr yr eisteddfod uchod yn LLAN- BEDR PONT STfiPHAN, dyddiau IAU A GWENERJ y lOfed a'r lleg o FEHEFIN, 1875. Y prif ddarnau cerddorol: I'r cor, heb fod dan 60 o rifedi, a gano yn oreu, Worthy is the Lamb that was slain," (Handel) Gwobr, £ 25. I'r cor, heb fod dan 50 o rifedi, a gano yn oreu ''The heavens are telling," (Haydn.) Gwobr, £ 15. Cyhoeddir yr holl destynan, amodau, a man- ylion.areill yn faan. THOMAS LLOYD, Solicitor, 1 DAVID JONES, Ddeunant, > Lampeter. D. LLOYD, Dolgwm House. ) Llanbedr, Hyd. 6fed Ysgrifenyddion. 887 Printing Office yn TPstrad-Bliondda, T. J. DAVIES, PRINTER, BOOKBINDER, &c., < (OppQsite the T. V. R. Statwn,) ySTBAD-BHOMDDA. tSYMUNA T. J. D. hysbysu trigolion Yatrad-Rhondda a'r amgylchoecfd ei fod mewn mantais i gyflenwi pob archebion mewn cysylltiad ag Argraffu a. Llyfr-rwymo mewn amser byr, ac am brisiau rhesymol, ac y mae yn gobeithio, trwy ei fod yn talu sylw manwl i'w fasnach, yderbyniagyfran helaeth o gefnog- aeth y cyhoedd. 844 I EISTEDDFOD BRITON FERRY. D. YMUNIR hysbysu y oynelir yr Eistedd- fod uchod dydd LLUN, Taoh. 9, 1874, Llywydd: DR. GRIFFITHS. Arweinydd: PARCH. J. CEREDIG WILLIAMS. Beirniad: MR. W. T. REES (Alaw Ddu.) Prif Ddarnau. I'r C6r, heb fod dan 40 mewn nifer, a gano yn oreu 'Y Fordaith,' o'r Cerddor Cymreig, Rhif 119 a 120; gwobr, £10 lOa. I'r C6r, heb fod dan 30 mewn nifer, a ganoyn oreu 'Let the Hills Resouud,' gan Brindley Rfchards; gwobr, f2 2s. I'r OÔr. heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu y DÔn GynuJIeidfaol Palestina,' Rhif 140 o Lyfr Tonau lenan Gwyllt, ar ygeiriau 'Am fed fy Iesn'n fyw gwobr, £ 2 2a. I'r C6ro blant dan 15 oed, heb fod dan 25mewn nifer, a gano yn oreu I Our home, bright and fair,' o Songs Joy and Comfort; gwobr, 30s. Caniateir i chweoh mewn oed ganu gyda'r plant I'r Drum and Fife Band, heb fod dan 20 mewn nifer, a chwareuo yn tfreu unrhyw ddwy Welsh Air; gwobr, jEZ 2s. Am yohwaneg o hysbyarwydd a rhestr gyfleus o'r testynau gwel y programme, i'w gael am. dair stamp dimai gan yr ysgrifenydd, J' THOMAS JAMES, 862 Baglan, Briton Ferry. TABERNACL. MAESTEG. BYDDED hysbys y cynelir EISTEDDFOD yn ylle uchod dydd NAD OLIG, 1874. PRIF DDARN CORAWL. I'r C6r, heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu Mor hawddgar yw dy bebyll," gan J, Pariy (Pencerdd America,) Gwobr lOp. I'r C6r, heb fod dan 30 o rif, a gano yn oren "Tavistock" a "Hamford," o Lyfr Tonau Ieuan Gwyllt Gwobr 2p. Bydd y programme yn barod erbyn y 14eg o Fedi, i'w gael trwy y Post ar dderbyniad dan s t an ip, Beirniad y canu, y farddoniaeth, a'r cyfas- soddiadau, Mr D Buallt Jones, Garth, Brych- einiog. J, ROGERS, Ysg.. 836 4, Gol dea Terrace, Maesteg Capel Sul, Cydweli. CYNELIR OYFARFOD CYSTADLEUOL yn y Capel uchod, am ddau o'r gloch dydd Nadolig, 1874. Prif ddarn, "Ygauaf," gwobr, d63. Programme am geiniog, gan W. C. JENKINS, Ysg., 889 Pistyllgwyn, Cydwell. THE ASH A NTEE WAB., HIBBERT'S HEALTH GIVING SA- JLA- LINE, as supplied through the WM Office for tha troops employed in the Aslwrtee Expedition. Y mae yn wellhau Bolrwymedd, GraveL Dropsy, Diflfyg Treuliad, Dolor Rhydd, Deter yr Afu, Twymnynan, Gymalwst, Croen Ddolnr- iau, Poenau yn y Cefn, Crydgymalau, Danodd, a phoer &u yn y giau. Y mae yn puro ao yn nerthn y gwaed, ac y mae arferlad parhang 0 hono yn dra llesol i gadw y corff mewn ystad o iechyd rhagorol. Gwerthir y feddyginiaeth hon gan fferyllwyr a chan y gwneuthurwr-W. mb- bert & Son, Neathlmewn potoli 2s. 60., 4s. 60., a 10s. 60. yr nn. Goruchwyliwr yn Aberdar, W. J. Thomas Merthyr, W. L. Daniel; Dowlais, J. Evwaa • Caerdydd, J. D. Treharne; Newport, J. Yosng ac E. M. Thomas; Llanelli, Brogm. 120 EI ST E 0 0 F 0 D U N 0 E B 0L MOUNTAIN ASH. YNELIR yr Eisteddfod uchod y NADOIIG nesaf a,'r Sadwrn canlynol, pryd y gwobr- wyir y buddugwyr ar y testynau canlynol: I'r COr o'r un gynulleidfa a gano yn oreu Yr Arglwydd yw fy Mugail," gan Mr. Joseph Parry (Pencerdd America), i'w cael gan Hughes a'i Fab, Wrexham; gwobr £20, a chadair hardd i'r arweinydd gwerth £22s. (Gorfu i'r pwyll- gor newid y darn o herwydd nad oedd copiau o "Anthem Manchester i'w cael. I'r C6r o'r uns gynulleidfa, na enillodd dros .£15 o'r blaen, a gano yn oreu "Their sound is gone out," gwobr £10, a medal arian i'r ar- weinydd. I'r COr o'r un gynulleidfa, na enillodd dros £ 7 o'r blaen, a ganoyn oreu Jerusalem my glorious home;" gwobr J84, a Metroncme i'r ar- weinydd gwerth .£2. I'r Parti ó. Feckgyn, dim dan 12 mewn rhif, a ganont yn oreu Cheer up, companions," gwobr £ 2. Beirniad y canu: Mr. T. W. REES (Alaw Ddu.) Bydd y programmes yn barod ar y 14eg cy- fisol, yn cynwys yr holl destynau a'r manylion ereill angenrheidiol, ac i w cael gan yr Ysgrif- enydd am y pris arferol. :*i DAVID THOMAS, DHL FtimroseHilI, 852. < Mountain Ash. I