Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
1
1 MERTHYR TYDFIL DRIUGAIN MLYNEDD YN OL: NKTJ HANES BYWYD EVAN PUGH Y PYDLEE. GAN HES NOFELTDD GWYNFABP. PENOD IL Boren drat 0 th, rhwng naw a deg o'r gloch, aeth i waared at y gaffer yn Gyfaithfa, mewn ymchwll axa waith, a bu yn ffo ius i'w gyfar- fod ya dra brum. Gan el fod o berson cryf ac iachus yr olwg arno, hoffwyd ef gan y gaffer, a chafodd waith yn nglyn &'r ffwruea, athtwy aeth i w rio j Gair yn jrkeolaldd a chyson i gapel Yaysgm, lie y de?byniwjrd ef yn mhen llai na blwyddyn. Rhodlodd yn ddifwlch a dichlyn &m-ddwy fljnedd wedi hyn, pan, un noson t u gwalthio yn galed wrth y gwres, ac arno syched aiigsrd<ois llwyddodd ei gj-d- welthwvr i gael ganddo yfed peint o gwrw—a phdJlt s.mll ar ol hyny cyn tori ei s^thed. I Nid oes angea dwey-i i'r hylii dieithr hwn beri chwyidroad yn nghyfansoddiad Evan Pugh, a chyfoinogodd yn ychwaneg o'r trwyth medd-srol j nos hono. Dytsa'r porth wedi ei I agor, ac nil anhawdd mwy fydd i'r gelyo, feddiaiiu y ddiaas. Nid yw yr ysgogiad cyntaf ar y goriwaered ar y dechreu ond araf, ond blllm y daw yn g £ fljjsj» gynyddol. Gwan ac eiddil yw y gornaxit feclun pan ddaw allan yn liiu v is maiit o gosall y graig, ond dilynwch hi i'r gwastadeld obxjf ■& dyna lie y gwelir hi yn ddi«a?o yn c1.rlo y llosgau tywysogaidd ar ei hyagwydd gadarn. Felly mewn cysylltiad a chyfraaogi o'r gwirodydd meddwol; ni osodir lhtw lawer o bwys gan ddynion yn ami ar y gwydryn cyntaf; ond y mae mwy o bwys yuddo nag y nwddylir ar y pryd. Dyna Evan Pagh wedi bod am dalr blyacdd yn Melth; r, a dwy flynedd fel czefyddwr, ac wedi ymgadw drwy yr holl amsttr hwn heb ymuno' a'jf gyfeddach oad dyna ddechreu ami o'r diwedd. Pen y gyr.hon sydd megys ped agorld argae;" ie, 8,'1: Ilithriad cyntaf i ddiota sydd megys pe codid y fflodiard i ddiluw meddwdod orlifo i'r cyfansoddiad. Nid atth yn faddwyu ar unwaith, ond cyflym brysuiodd i hyny. Yroedd wedi cynilo xhyw ddeugaia punt yn ystod y taisr blynedd hyny, ac wedi danfoa amryw bunoedd i'w dad a'i fam; ond trwy ei fod yn colli dyddiau lawer o'i waith, sc yn paxhau i wario, dechr«uodd bwlch bychan yn y d mgain punt. ¥r oedd Evan Pagh yn fach. ..a o dymher hynod add- fwyn a serchus, ac fel y g^yr efrydwyr cyf- arwydd a'r Katur ddycol, d¡na'r cymeriadau ydynt mwa mwyaf o bl:¡rygl i fyncd i ddi- nystr, unwsith yr aat i Ivvybrau y meddwon. Yn cgwyneb gwastraflfa yr hya oedd ganddo, a cholli ei waith, ul fu ein harwr ryw lawer o fisoedd cjrv myned yn ddiarian. Gwaria Evan v :di myned yn hoflf o'r cwrw, ond nid oaddynt wedi breuddwydio fod pethau gan waethed ag oeddynt, Yr oedd iechyd Evan Pugh wedi amharu lliv/er hefyd trwy ei anghymodrolder. a chys;odd allan un noson oer, yr hyn a effelthiodd yn ddwys arno; ond dal yh miaeu i yfed wnai efe er pobpeth, tra gallal gatd hyd I sylltyn yn rhywle. Trwy ei fod yn ami yn eymysgu CWlW a gwlrod, nid hir y bu poenydd didrugaredd y meddwyn- y deHriwm tremens-eyn ymosod arno yn el holl angerddolrwydd. Yradoawnslal ellyllon fel gwaedgwn o flaen el wyneb—ymdorchai y ffkmiau gwynics o'l amgylch, ac yna dl- ffoddent ar unwaith, gan ei adael yn y fagddu elthaf. Er mwyn i ssl gael meddylddrych o'r dyohrynfeydd yr oedd ynddynt yn y dolur ofnadwy hwn, ni byddai allan o le i ni roddi gerbron y darluntad a rydd J. B. Gough, pan oedd ef yn y clafyd dychrynllyd "Am dri diwmod goddefais ingoedd er ehyllaeh nag y gall neb byth ddarlunio. Ym- ddangosal wynebau ellyllaidd ar y mur, ar y to, ar y llawr, ac yn mhob man o'm deutu. Ymdreiglai ymluqgtald sarflfaidd ar hyd y gwely, gan syllu yn fy llygald, nes y byddai chwys mawr drosof, a'm holl gymalau yn erynu nes oedd y ty a'r gwely yn siglo. Mewn moment, pan fyddwn yn syn-syllu ar ryw wrthddrych ofnadwy o gread fy nychy- myg poethwyllt, tarewld fi megys & dallineb. NI byddai dim ond y dudew dwyllweh o'm deutu. Gwyddwn fod y ganwyll with fy ymyl fel o'r blaen, ond nis gallwn ei gweled. Collals y gallu o delmlo hefyd. Gwyddwn fod fy mreichiau genyf, ond nid oeddwn yn teimlo pan yn gafaelyd ynddynt. Gwyddwn fod fy ngwyneb a'm hochrau genyf, ond nl iedrwn deimlo fy nwylaw yn eu gwasgu. Aa yna newidiai yr olygfa byddwn yn syrthio bron fel mellten i ryw agenddor, ac yn gweled ellyllon ar hyd eu hochrau yn ysgyrnygu arnaf wrth ddisgyn heiblo iddynt; a byddwn yn telmlo y gwynt afiach yn ymruthro o'r o'r dyfnder heibio I mf, gan gymeryd bron fy ngwallt a'm hanadl gydag ef, yna darfyddai y llewyg hwnw am ychydig fynudau, ac ym- onyngwn I'm gorweddfa yn foddfa o chwys, I aros am ymosodiadau yr un llewygfeydd. Bum am dridiau o hyd yn y poenau hyn, neu yn rhyw ddisgwyl ofnadwy am danynt"; ond trwy drogaredd Duw arbedwyd fi y tro hwn, a phan allais godi yr oedd n&th fy iechyd wedi el dorl yn fawr." Rywbeth yn gyffelyb I hyn yna oedd cyflwr Evan Pugh am bedwar dlwrnod. Torai allan I regu yr ellyllon weithiau, y rhal a ymwib- lent o'i gwmpas. Cafodd gymhorth rhaglun- laeth eto i godi o'i wely, ond yr oedd golwg hagr ao andwyedig amo-wedl rwygo a'i naddu gan y dolur ellyllig hwn. Oherwydd ei anghymedrolder a'r cam a wnaethal Xi gyfansoddiad, daeth clefyd ffyrnig arall i ym- osod arno, sef enyniad yr ysgyfaint (in flam- ation on the lungs). Diangfa gyfyng anar- ferol gafodd o grafangau hwn. Gorfu iddo gadw ei wely am ddau fis, a bu y meddyg lawer gwaith yn anobeithio am ei adferiad ond yn mhen y ddau fis daeth yn allaog i godi o'i wely, wedi el ysgythru gan y ddau glefyd ofnadwy, nes yr oedd, a slarad mewn faith, sathredig, mor deneu a wafer. Yr oedd el arian hefyd ar ben, ond fel y darfu i Sa- maritaniaid caredig dosturio wrtho, a chafodd iruut neu ddwy oddiwrth ei dad unwaith. Cynghorodd y meddyg ef yn awr ar bob oyf- rif i fyaed adref i gymydogaeth Aberaeron er cryfhad i'w iechyd. Casglwyd dwy bunt gan ei gydnabod i'w rhol yn ei logell, a chychwyn- odd yn wan a gwyw gyda'r carrier am hen Geredigiou.
EISTEDDFOD LLANWRTYD.
EISTEDDFOD LLANWRTYD. Beimiadaeth ar y Don Gynulleidfaol (M, 6) Daeth i law 23 o d6nau, yn dwya y flfug- enwau canlynol :-Alawydd, Rupeit, A.B.T., Eos Glan Cothi, Alaw Bach, Jupiter, D. Copperficdd, Eos Llanelli, Didymus, Llew Eili, R. W. T. B., Llew Buallt, Oymro Oym. reig, Tichborne, Sebastian, Syr Roger, Albert, Alfred, D. Eryrl, Patrick, Gladstone, a John Day. lJosbarth Gyntaf.—Yn y dosbarth hwn salf Alawydd, Rupert, A.B.T., Eos Glan Cothi, Alaw Bach, Jupiter, D. Copperfield, ac Eos Llanelli. S mae gwybodaeth gerddorol y ihal hyn yn neillduol gul. Ychydig wyddaut am gyfansoddi darnau cerddorol. Oynghorwn hwynt i ddarllen llawer, a myffrlo llawer ar ramadegau paithyaol i'r gaogen hon, yna gallaf t ddyfod yn gyfansoddwyr gwych. Y mae y gwaliau wedi eu nodi allan ar y copies. Dosbarth yr Ail (a).-R.W.T.B, Cyfan- soddwr o'r hf;n a-dduli ydyw hwn. Y mae ei ddarn yn dwyn tebygohwydd mawr, o ran arddull, i Icgham" a u Dlcisder newydd." Y mae un gwall cyngh&nedd yn y chord nesaf i'r diweddaf. Ymdrached yr awdwr y tro msaf fwy at newydd-deb. (b) Didymus.—Y mae gan hwn amryw wallau cynghaneddol a dilyniadol. Yn yr eilfei ban dybla y soithfed cyweirnod, ac yn y ban olaf y matlr wythau dilynol ganddo rhwng y soprano a'r bass, (c) D. Eryrl.—Ychydig o wybodaeth sydd gan hwn am alar." Dim amrywiaeth yn y darn rhy utdonol ydyw. S/rthl v i lawar o wallau. (d) Dewi Eili.—Meld hwn lawysgrif ar- dderchog. Dlchon i Dewi ymdrechu mwy am osod ei law-ysgrif yn dda na'i gyfansodd- iad. Stiff yw ei alaw mewn llawer man, yn eiiwedig felly yn yr ail ad ran, lIey trawsgy- weiria i bedwaredd y cywairrioS. Y mae peithynas gau ganddo yn y tenor yn y 18M a'r 19 ag ban. (e) Syr Roger.-Y mae gan hwn arddull ganmoladwy fel cyfansoidwr alaw, ond tra dlff/glol fel cyngaaeddwr, Yn y pumed ban o'r drydedd adraa y mae ganddo 5 cuddiedig rhwng y soprano a'r alto, (f) Sebastian.—A^aturlol yw alaw hwn. DybJa y seSthfed 0 yn yr ail ddiweddeb. Cawn chord gffeolaidd yn y chord cyntaf o'r baa cyntaf o'r bedwerydd adran. (g) Llew Euillt,—Alaw dda. Rhy gy- mysgedfg ydyw y darn-anhrefgms o ran, cy- nghanedd. Dosbarth ytrydydd(a), Alfred.—Ymdrecha hwn "ymdrech deg" am newydd-deb. Y mae yn Ilwyddianus yn y ddwy adran gyntaf, gyda thrawsgyweiriad tlwa i'r lleddf. Nid yw y drydedd neu bedwaredd adran cystal a'r rhai blaenorol. Yn ban yr all o'r puaied adran cawn 5 cuddledig rhwsg y bass a'r so- prano. Y chord chwe pedwar ar y oywelrnod heb ei hadfwyd. (b) Albert.-Gallwn feddwl m&i yr ua yw hwn ag Alfred. Syrthia i'r un gwallau ag Alfred. (c) Oynon Oymre'g.—Diwallau, ond y mae ei alaw yn fwy tebyg I anthem nag i doa gy- nulleidfaol. Nid yw y repeat ar ei diwedd yn ganmoladwy. (d) Tlchborne,-Nid yw yr awdwr hwn mor ffodus a'r lleill mewn newydd-deb, ond trinia'r gynghanedd via well nag wi o'r Jkill. Oawn un gwall, sef chord y saithfed ar y dry- dedd y 0, a hyny ar y rfcan ysgafn o'r acen. Dosbarth y Pedwerydd,—Yn y dosbarth hwn saff Patrick Gladstone a John Day. Rhagora y dosbarth hwn yn mheH ar y rhai crybwylledig mewn aewydd-deb, chwaeth, amcan, a medr. Er fod Patrick a Gladstoae yn sefyll yn uchel iawn yn y gystadleuaeth • hon, er hyny Did ydym yn petruao am fynud i gyhoeddl John Day y goren. Hyn ar air a chydwybcd, JOHN WILLIAMS (Gwilym Cledan). Rhymnl, Medi 15fed, 1874.
[No title]
MANION HYNAFIAETHOL neu Loffyn o Hen Gofion Oymruaidd. Gan Oynddelw. Tre- herbert: Argraffwyd a. chyhoeddwyd gan Isaac Jones, Llyfrwerthydd. Dim ond I ni weled enw Cynddelw wrth lyfr, yr ydym yn troi pobpeth o'r neilldu, ac yn ymollwng yn hyfryd ein telmlad i fwyn- hau gwledd fediyliol. Llyf ryn odiaeth ydyw hwn, yn llawn o'r adgofion mwyaf difyrol, ao eto tra addysgiadol. Nid yn ami y oeir y fath wledd am naw ceiniog. Yr ydym yn gobeithio y bydd i'r Manion gael gwerthiad ehelaeth iawn, oblegyd oa bydd hyn o lafar yn dderbyniol, ao awydd yn y wlad am ragor," addawa yr enwog Oynddelw ein 11 dt- wailu & digon o rifynau cyffelyb." Y mae Hynafiaethau Oymruaidd yn wythiien dra chyfoethog, ao o bawb byw Cynddelw yw y mwyaf oymhwys a galluog i ddwyn allan el thrysorau.
Advertising
B.amAxirAzT.-]Cppieo COOOA.. —GBATMUL AND OOM- FORTINO.— I By a thorough knowledge of the natunllaw whch govern the operation* of digestion and nutrition, and by a careful application of the fine properttea of well- selected cocoa, Mr. Eppa, has provided 01U breakfast tables with a delicately flavoured beverage which may savo as many heavy doctors' bills."—Civil Service Gazettes, Made simply with Boiling Water or Milk. Each packet is labelled—"JAMKS EPPS & Co., Homoeopathic Chemists London."
GLOWYR SWYDD DURHAM.
GLOWYR SWYDD DURHAM. Bythefnos yn ol derbyniodd y rhan fwyaf o honynt rybudd am ostyngiad o 20 y cant. Galwyd cjfarfod gan gynrychiolwyr Undeb y Gwelthwyr, i yatyried pa lwybr oedd oreu i'w gymeryd. Daethant i'r penderfyniad i wrthod y gostynglad, am eu bod yn credu nad oedd gostyngiad yn deilwng lddynt; ond yn hyt?ach na sefyll allan, eu bod yn fodd- lawn dwyn yr aohoa o flaen cyflafareddwyr. Boddlonodd Undeb y Melstri i hyny, ao y maent wedi ethol o'u tu hwy Mr. G. Leeman, A S, drcs York, a Mr. David Dabe, Dar- lington. 0 du y gweithwyr, Mr. T. Burt, A.S. droa Morpeth, a Mr. Lloyd Jones, Llundain. Bydd yr achos yn debyg o fyned o'u blaen yn bur fuan. Mae y glowyr yn haeddu eu canmol am gymeryd y llwybr hwn.—D.
iDIWRNOD YN CWMGARW.
DIWRNOD YN CWMGARW. Wedi bod yn teithlo am ddiwrnodau, pen- desfynasom ymweled 4 Chwmgarw a'r olwg gyntaf gawsom arno oedd oddiar Bryny- wrach. O'n blaen yr agorat yr ysmotyn hejaethaf o'r cwm, sef yr ysmotyn sydd yn sefyll rhwng ffermdy Cefnygelli, ac Eglwys henafol Gelnlon Saat. O'r fan hon hefyd gellir gweled pentref ac Eglwys Llangynwyd, hen breswylfod bardd serch enwog Llwydarth, a stack enwog Owmbychan. 0 ie, tua Ohwm- garw yr ydym yn myned, onlde. Dlsgynasom eddiar y bryn i bentref Felinarw, sef pilf- ddinas Owmgarw. Yna yr oeddym yn troi ar ein dehau, er myned I fyny i'r Cwm; ac er mor naturiol yw darlunlad Telynog anwyl o Gwm Rhondda, ymddengys i mi ei fod yn ddarluniad cywirach fyth o Gwmgarw,—nid yw ddlm ond lied yr afon yn fynych, yr hon sydd lawn mor droellog a'r afon Wysg. Tuag haner milldir i fyny o'r pentref y mae y gwaith glo cyntaf a gyfarfuasom, ac nid oes angan holi pwy yw hwa, oherwydd mewn llythyr- enau digon brelslon i'w deall filldir i bant gellir gweled West Rhondda Collieries" ar y gwageni gl6 a gellir meddwl fod swm mawr o 16 yn cael ei Ylu oddlyma, a bod y cwbl yn myned yn mlaen yn hwylua iawn. Y tu arall fr cwm y mae dau bwll y Llest" yn cael eu suddo; ond nid oes un o honynt yn ddwfn lawn eto, felly ni elllr dweyd llawer am eu rhagolygon. Ychydig ymlaen eto a a dyma ni wrth weithiau Miller, Sons, and Co., ac oddlyma gwelasom (megys wedi ym- neillduo oddiwrth bawb, neu wedi ffol o swn y gweithfeydd) hen balas Braichycymmer, trigfa y Brython gwladgarol, E. Thomas, Ysw. Ymddengys ei fod ef wedi bod yn codi glo am amser hir ar yr un darn tir ag y mae Miller a'i Gyf. yn gweithio yn breaenol; ond meddyllodd,mae yn debyg, y buasal yn mwyn- hau y gweddill o'i oes yn well drwy roddl y tir allan i erelil (oherwydd efe yw ei berchen), a chymeryd mwy o amser i anadlu yr awelon balmaidd sydd i'w cyfarfod ar y bryn lie salf ei balas. Ond er mor gyflym a dymunol mae rhal pathau yn myned yn mlaen yma, mae pethau ereill yn arafach na ddymunir, sef tai gweithwyr, siopau nwyddau, &c. Mae llawer o'r gweithwyr yn gorfod myned a dyfod gyda thren y gweithwyr 1 Brynmenyn, Tondu, a lleoedd ereill bob nos a boreu, ac felly yn perl angh^fleusdra mawr; ae arelll sydd yn trigo yn y lie yn gorfod cyrchu bwyd, &c., o Maes- teg, a rhal o Gwm Rhondda. Ond er bodd- lonrwydd i bawb agorwyd maelfa helaeth tua thair wythnos yn ol, wtth Bontcymmer, gan Mr. H. Jenkins, Melin Ifan Ddu, lie ceir pob math o nwyddau am y prisoedd rhataf. Os oes rhyw un am osod arian allan ar dai, adeiladed gant yn Owmgarw. Peth arall (a pheth pwysig hefyd) sydd ar ol yma ydyw addysg fr plant. Nid oes un ysgol ddyddiol i'w chael yn nes na Melin Ifan Ddu, neu'r Bettws—tua phedair milldir o flaen y Cwm, a gofidiai llawer o herwydd hyny. Eithr wedi siarad cryn dipyn yn gyntaf, penderfynwyd cael lsgol rywfodd, a phenodwyd saith o ddynion cymhwys fel pwyllgor, er cael y modd goreu a yhataf i sefydlu ysgol yn y lie; ond apeliodd y saith am fwy o gynorthwy, felly dyblwydeu rhif. Wedi slarad a dynion o ddylanwad yn y gymydogaeth, cafwyd pob hwylusdod I fyned yn mlaen, a da genym oadd gweled y boneddwr leuane, Mr. E. Tho- mas, ieu., Bralchycymmer, yn eistedd yn y gadalr. Dyna'r modd 1 ddyfod yn wir enwog, sef drwy gefnogl pethau llesol fel hyn. Yn awr, mewn modd byr dyma gynllun yr ysgol: —Y mae Mr. Jenkins (y siopwr) yn boddlonl bod yn athraw hyd nes y bydd Mr. Davles o ysgol Tondu yn barod. Y mae gweithwyr Miller & Co. yn boddlonl gadael dwy geinlog y bunt yn nwylaw y cashier gyferbyn a'i chy- nal; ond nid yw hyny yn arwyddo fod dim a fyno y cwmni â, hi yn fwy nag ereill, ao er- fynlr i weithwyr mewn manau ereill o'r cwm wneyd yr un peth. Rhald i blant nad yw eu rhieni yn talu yn y modd uchod dalu swm (i'w enwl eto) yn wythnosol am eu haddysg. Wel, dyna ddechreuad; pwy wyr faint o les a ddeillia oddiwithl mewn ychydig flyn- yddau eto. Da iawn yn wir, gyfeillion, dyma weithred sydd yn adlewyrehu clod mawr arnoch, ddim ond i chwl gofio peidio gadael i'ch sel presenol oerL Teg yw hysbysu fod Mr. David Barker, arolygydd gweitniau Miller & Co., yn un o'r blaenaf yn y mudlad hwn; a da genym ddeall ei fod yn favourite gycwt meistri a'r gweithwyr cyn belled byth ag y mae lie i hyny fod; a chofier mal o enau y gweithwyr yr ydym wedi clywed hyn. Mae yma Yagol Sabothol hefyd yn rhilo dros gant. Oa yn dderbyniol, anfonwn air eto. E,
LLAWRDYRNU SAMSON.
LLAWRDYRNU SAMSON. LLITH LXII, Mr. GOL.,—MaeAmddiffynydd y Gwir" yn y GWLADGAKWK diweddaf yn trin tipyn ar 'Steddfod gynhyrfus Pontypcol, so yn condemnio y cor buddugol. Nid oeddym ni yno, ac felly nia gallwn roi barn ar y mater. Os gwnaeth y Dr. gam, truant hyny, ond os camwedd fu, nid ydym yn credu fod hyny yn oyfreithloni neb i godi twkw ddydd yr Eisteddfod, oblegyd nis geHld gwella neu unioni unryw gamwri trwy unryw row a godid gan y terfyagwyr. Dlau na chymer yr amryfuaedd hwn le yn Eisteddfod Fawr Casnewydd nao yn Eisteddfod Albs- Elfed Aberdar. Y mae belrniaid CAanewydd a belrniaid Aberdar yn ddigon o ddj n on at eu gwaith, gan nad beth am feirnfad PostypooL Cefaia nodyn oddiwrth Mabonwyaoa yr wythnos hon, ac un tra charedig old yn ofnl nas gall fod yn bresenol yn y Casiiewydd nag Aberdar, yn gymaint a bed anffawdd teuluatdd wedi ei oddiweddyd trwy i'w fam gyfarfod a damwain. Drwg genyf am el helbul, ond gobeithio y caiff ei fanl nireriod buan. Yr wyf newydd dderbyn Uythyr oddiwrth Gadelrfardd Qwynedd, yn yr hwn y dywed ei fod yn y mwynhad o'i arferol bw|iusdnd, ac yn teimlo yn ddigon iach a chryf t ymaRyd codwm cadeiriol eto. Da iawn, eled rh igddo mewn arucheledd a iHamychelddiaeth. Tynwyd fy sylw at lythyr yn y GWLAD" GARWB diweddaf gan Aeronfardd, cyf Isledig at Bwyllgor Eisteddfod ddyf d i Pentre Yatrad, yn yr hwn y eynghora y pwjllgor dywededig I rwy mo y oystadleuwyr ar g&c W. Rosser, Yaw., i ymgadw wrth un »waith yn lie eu gorfodu i gyfanaoddi yn Saegocaj a Ohymraeg. Yn awr, yr ydym nt, wyr yr Yagubor yn protestio yn erbyn i'r p*r/llg/w gydaynio a ohaia Aeronfardd, am y rhas^m canlynol,—Y mae dyn a fyddo ya csel ,An o glod yn caru ei ohael yn y ddwy ialth, 600 fe ddaw ar ymweliad at ddyn o oifla Mr. Rosaer foneddigion nad ydgnt yn deall 'lira Oymraeg. Felly, gwelir y priodoliab a'r fheaymoideb rf gerdd hon i fod "in y ddwy iaith. 0 ganlyniad, ohwi Bwyllgor Eistedd- fod ddyfodol y Pentre, gadewch y f„arj fel y mae. Beth sydd wedi dod o'r Felinwen, tybied 1 A oes rhal o'r olwynion wedi m^n'd yn yfflon jibbidares ? Os felly y bu, gob&thlo fod John Jones wedi s(\fio a't fywyd gydag e. ODfion ato1 er ei fod e wf"df trot pen el artillery cawnen atom ni i'r yagubor. Yr wyf yn cofio i ryw frawd ofyti trwy gyfrwng y GWLADGAKWK dro yn ol o fcer- thynaa i dyateb Caradog. Nid oes neb yn gofidlo mwy na ml am na bai y dysteb hon cyn hyn wedi el dwyn i derfyniad ilwydd- ianua. Y mae y mater yn aefyll fel hya. Mr. M. 0. Jonea, Treherbert, yw yr Yagrif- enydd Gwelthlol, ao nld yw yr ysgrifenydd- ion enwedlg ereill yn gwybod at bwy y mae Mr. Jones wedi apeUo am danysgrifiadan, felly byddai yn unbusinesslike lddynt hwy ddanfon at unrhyw berson, gan y gftllai Mr. Jones fod wedi danfon yno yn flaejiorol. Dyna yr eglurhad a gawaom ar y pwna gan yr yagrlfenyddion. Gresyn na welid y dya- teb hon wedi ei gorphen yn anrhydeddus o hyn i ddiwedd y flwyddyn. Yr ydym Df, wyr yr Yagubor, yn barod i gydwelthredu I!v man elthaf 1 Y mae lluawa o bethau yn galw am ein aylw y dyddiau presenol, ao yr ydym yn parotoi ar gyfer talu ymweliad a rhal o'r elateddfod dyfodol. Dyma Gwyl Mihangel eto wedi paalo, ao yr ydym yn parotoi ar gyfer angladd y flwyddyn. Gobeithio y bydd owpbwrdd a llogell lawn gan holl ddarllea- wyr y GWIADGABWB yn y gauaf dyfodol, gan fod arwyddion yr amaerau yn mynegu y bydd yn auaf calecIL-Cofion aneitif atoch, SAMSON.
EISTEDDFOD DDYFODOL PONTY.…
EISTEDDFOD DDYFODOL PONTY. PRIDD. Mr. GOL.-Y mae yn Uawenydd gan fil- oedd o'm oydgenedl gael ar ddeall fod Gwyr y Bont" yn meddwl cynal eisteddfod uwch- raddol yr haf nesaf yn y dref hf n. Fel nn sydd yn caru llwydd fy nghenedl yn mhob cangen, a gaf y pleserar dudalenauy GWLAD- GA.&WB o longyfarch y rhal sydd wedi cych- wyn y mudiad, ao i'w rhybuddlo i fod uwch- law y cyfryw ffug-eisteddfodwyr y dyddiau presenol. Nid oea angen i ml awgrymu pwy ydynt, y mae eu henwau yn amlwg. Drwg genyf fod dynion yn proffeau bod yn wlad- garwyr, ac yn nghanol y twrw Yn gwadu 'u hiaith gyda eu hun I elwa ar ddrwg eilun Pa le mae eu dyngarwoh 1 Ie, eu brawdgar- woh hefyd mewn yatyr farddol a oherddorol ? Edrychwoh ar "Wyl y Casnewydd," dim darn o walth Tanymarian, G. Gwent, Emlyn Evana, Blaenaneioh, Alaw Ddu! Gwatill eatroniaid ydynt oil! Syndod—oywllydd Dynion ydyw ein elateddfodwyr presenol aydd yn budr elwa" ar gefn diyatyru natnv dda y cyfanaoddwyr Cymreig. Nid dangos gallu oanyddol y genedl aydd eialeu, ond y gallu creadigol isydd fel pe bae yn wreiddlol yn natur enetdiol y Cynuro. Yn awr, Bont- yprldd anwyl, gosodwoh esiampl i'z bJ4.