Y Gwladgarwr

Tan nawdd Duw a'i Dangnef." "Goreu arf, tat dysg." Y gwir yh erbyn y byd." EISTEDDFOD FAWKEDDOG DYFF- RYN REONDDA. |~1YNELIR yr EISTEDDFOD uohod yn Ton- ypandy, mewn pabell eang a ohyfleus, ar ddyddiau Mercher a Iau, Medi 2il" a'r 3ydd, 1874, o dan na.wdd prif foneddigion yr ardal- oedd, pryd y rhoddir gwobrwyon anrhydeddus i'r Jmgeiswyr buddugol mewn cerddoriaeth leisiol ac offerynol, yn gystal a rhyddiaeth a barddoniaeth, yn y drefn ganlynol:- CERDDORIAETH. rr Cdr, dim dan 200 o rifedi, a gano oreu Thanks be to God." (Gwel Mendelsohn's Blijah. Gwobr, £ 60. I'r C6r, dim llai na 100 o rifedi, a gano yn oreu4" Hallelujah Chorus." (Gwel Bethoven's Engedi. Gwobr, £25. I'r C6r, dim llai na 40 o rifedi, ac heb enill mwy na .815 o wobr mewn cystadleuaeth o'r Maen, a gano yn oreu HBywydfâd." g&n Mr. J. Thomas, o Fiiosig y Miloedd. Gwobr, JE15. I'r Seindorf Bres, dim llai na 16 o nifer, a chwareuo oreu Heavens are Telling." (Gwel Creation.) Gwobr, .£10. I'r chwareuydd goreu ar y Delyn Deir-rhes 0 Monk's March." Gwobr,.£3 3s. Am y Ganig (Glee) oreu, yr awdwr i ddewis y geiriau. Gwobr, E4 4s. BARDDONIAETH. Am yr Awdl oreu ar "Esaiah." Gwobr, .61010s. For the beat Ecglish or Welsh Ballad, sub- „ oot-I I Pourhys "-treating of the fst a of Rhys ab Tewdwr, and written after the model of the English Historical Ballads, such as Chivy Chase, &o. Priza 51. 5s. Fûr the best English Poem complimentary to the speculative and enterprising spirit of the Glamorgan Coal Company in the Rhondda. Prize 10Z. 10s. RHYDDIAETH, Am y Traethawd goreu ar Darfelydd, Crebwyll, a Barn." Gwobr, 95 5s. I BEIRNIAID Cerddoriaeth,—JoHN TnoMAs, YSW., (Pen- cerdd Gwilia) J. BARNBY, Ysw., Llundain; W. PABRT, Ysw,, arweinydd COr Undebol Gogledd Cymru. Ymddengys rhestr o'r hollfeirniaid yn y nesaf. A.rwoinydd — MYNYDDOG Ac.companist- Mr D BOWEN, Dowlais. PWYLLGOR YR EISTEDDFOD. Cadeirydd,—Parch. H. W. Hughes (Arwystl.) Trysoryddion. Mr. David Jones, Grocer, Tonypandy; Mr. Dd. Jones, Tonypandy. Ysgrifenyddion Cofnodol,—Mr. Lewis Lewis, Tonypandy Shop; Mr. E, J. Howell, Bryncelyn, Dinas. Ysgrifenyddion Gohebol,—Mr. J. B. Phillips, Dinas School; Mr. Thomas John, Llwynypia School. Ceir y rhagdrefniadau ar fyr ond ysgrifenu at Mr. E. J. Howell, Bryncelyn, Dinas. 759 Hedd Duw a'i dangnef." EISTEDDFOD LLANTRISANT. BYDDED hysbys y cynellr yr EISTEDD- -D FOD uchod dydd LLUN, y lOfed o AWST nesaf, pryd y gwobrwyir y buddugol ar y testynau eanlynol. Bwriedir ei chynal mewn pabell eang a chyfleus. PRIF DESTYNAU. rr C6r heb fod dan 50 o rif, a gano yn oreu Y Cwmwl" gan Gwilym Gwcnt. Rhif laf a'r 2il o'r Gerddorfa. Gwobr 12p. I'r Cdr heb fod dan 30 o rif, a gano yn oreu, Let the Hills Resound," gan Brinley Richards. Gwobr 4p. I'r Parti o ddeuddeg, a gano yn oreu unrhyw QZee o'u dewisiad eu hunain. Gwobr Ip. Am y traethawd goreu ar Blaau yr Aifft." Gwobr lp. 5s. Bydd y programme yn barod yn fuan, a cheir gweled ynddo enwau y beirniaid, ac yn cynwys yr oil o'r testynau—i'w gael ond anfon dwy stamp geiniog i'r Ysgrifenydd. Bydd y darn- au adroddiadol ynddo hefyd.-DAvID FHOST ■ DAVIES, (Alaw Tydfil,) Common Road, Llan- trisant, near Cardiff. 764. EISTEDDFOD SARDIS, PONTY- PBIDD. CYNELIR EISTEDDFODyny capel uchod dydd LLUN, Mehefin 22aln, fpryd y gwobrwyir y buddugwyr, os yn deilwng, ar y gwahanol deatynan canlynol fel y canlyn:— TRAETHODAU. Dyledswydd Ymnelllduwyr i amddiffyn en hawllau Gwleidyddol," £ 2. Y moddion effeithlol I ddwyn plantain oy. jmueidfaoedd i fyny yn grefyddol," .£1 5s. BARDDONIAETH. Pryddest Farwnadol I "Dr. Livingstone," ddim dros 200 o linellau, £ 2. Wyth Penill CofFadwriaethol i'r diweddar David Lewis, Hopkins' Town, 15s. CANIADAETH. I'r heb fod dan 40 mewn rhlf, a gano yn oreu "Glory to God (Handel), .£10. Eto, a gano yn oreu un o'r pedair tdn oanlynol o Lyfr Stephen a Jones (y beirnlad i ddewis ar y f pryd), sef Rhlf 106,107, 165, 180- £ 110s. I'r Parti heb fod dros 20 a gano yn oreu "The Bed CroBS Knight" (Calcott), .£1. I'r COr dros 25 mewn rhif a gano yn oren Now by day's retiring lamp" (Bishop), jE2. Llywydd,-D. DAVIS, Ysw., Maesyffynon. Beirniad y Traethodau, — Y Parch. E. ROBERTS, Pontypridd. Beirniad y Fardd- oniaeth a'r Adroddiadau, &c.,—TYDFYLIN, Merthyr. Beirniad y Ganiadaeth — EOS MORLAIS. Ceir y manylion yn y programme ond anfen pedair Uythyrnod dimai i'r Ysgrifenydd,— J. ROBERTS, 706 Bridge House, Pontyprid YN IBILSIBU, 100 0 LOWYB YN TBIMSARAN. SAIF y lie hwn oddeutu pum' milldlr o Llanelli, a ehynwysa anedd-dai cyfleus, yn nghyda gerddl helaeth ar gyfer dyeithriaid; addoldai ac ysgollon dyddiol yn y gymydogaeth. Oyfiogan yn lIawn bob pyihefnos. Ymofyner yn xwyddfa r owmnf, Trlmsaran. t, 775 DYMUNA RHYS ETNA JONES HYSBYSU y oyhoedd el fod newydd dderbyn imrywiaeth ardderchog o Ddefnyddlkn Newyddion o bob math. Flowers afeathers I foddio—y rhyw deg Geir yn rhad iawn ganddo; ) Sateen, Moreen, Merino, Print, Cambric, a Calico. Mae el French Merinoes, Black Qlacb Silks, a'r Black Silk Velvets yn hynod o rad. Dymuna R. E. J. hefyd alw sylw at el am. rywlaeth o ddillad parod a brethynau i wneud dillad yn Aberdar a Phontardulais. 737 Shortestf Quickest, and Safest Route to America GUION LINE. IJNITED STATES MAIL STEAMERS, One-of the following, oi other first-class full-powar. ed Steamships will be des. AMC patched from Livorpeol TO NEW YORK EVERY WEDNESDAY WTOMINO.James Guard MINESOTA .0. J. Beddoa WISCONSIN..T.W.Freeman MANHATTAN. —Jonas ISCO' IDAHO J. G. Moor MONTANA .W. Forsyth NEVADA J. B. Price DAKOTA Marshall 8»2iEftg at Qaee^iown the day following to embark PtMen- rer". PMSaogf-n! booked through to San Fnnclllco &nd all f,igad towsii at low ratal. Kate* of panavo from IJvorpool to Now YorkOabio 12,15,17, and 20 Uulnaa^. latetmaditta, 7 Guineas. Steerage Passage to New York, Boitoa, Portland, Phil sdelphia, Baltmore, orQmbec, at reduced rates, including a plentiful supply of provisos, cooked and served up b/ the Company's stew»rds. Theie Steimars cirry Surgecn« and Stewardesses free. Passengers are recommend d to obtain their Tickets rom our Agents before leaving ho we For freight or passage aopiy to GUION & Co., 25, Water Street, Liverpool, or to W. Ha-r s, Tfecynon, 16, Harriet- ftreet, Aberdare; E. C. Hurley, 2. Djck Chambers, Cardiff; Thos. S. Hontlejr, 1S7. Bate Road; J. T. Morgan, 10, Glfbeland-str*et, Merthyr Tydvil John Copsland, 124. High-street. < Lei 368 LLIKELL Y "NAtflONAL I NEW Y aRK. YMAE y Cwmnl hwn yn cymeryd arnynt eu hunain y cyfrifoldeb o insurio pob un o'r Ilestri i'r swm o JE100,000, so felly, yn rhoddi y uiorwydd goreu i'r ymfudwyr am eu dyogel- wch; ao y masut hefyd bob amser wedi mab. wyslada y llwybr dehenol er mwyn osgol y rhew a phontlroedd, YR AGERLONGAU MWYAF 0 Liverpool, gan alw yn Queenstown bob dydd Mercher, SPAIN.Meroher, Mehefin 17. GREECE Mercher, Mehefin 24. EGYPT.Meroher, Gorphenaf I. I Portland, Boston a Canada, Gwener, Me he" fig 12 Y mae cyfleaadorau saloons y? Agerlongau hyn yn dra rhagorol, trwy fed y state-room yn eang anarferol, ac yn agoryd i'r saloons, pa rai sydd yn y poop ar y deck. Pris y cludiad, 10, 12, a 15 gini, yn ol cyflms- derau y state-room. Pawb yn cael yr un hawl yny saloon. return Tickets-24 Guineas. mae eangder, goleuni, ac awyr y steerage, /n anghydmarol, ac y mae digonedd o ymborth fresh yn oaol el barotoi gan StewArdialdy Cwm- peinl j ao nl oheir ck dlad rhatach gydag unrhyw Inell. Gall ymfudwyr bookio drwodd 1 bob parth o Ganada a'r Talaethau Unedig am brisoedd isel. Am fanylion pellach, ymofyner a'r NATIONAL STEAM SHIP CO., 23, Water-street, Liverpool. Neu at JOHN THOMAS, 1, Prospect Place, George Town, Tredegar; GEORGE OWEN, Upper High-street, Rhymney; T. M. JAMES, Auctioneer, Swansea; GEORGE W. MORGAN, Abergavenny; neu at DAVIDBEES, Cardiff Castle Hotel, a F. W. GAUNT, 4, Whitcombe-street, Aberdare. TNMAN ROYAL MAIL STEAMERS, LIVER- POOL to NEW YORK, Dyddiau Mawrth a Iau. SALOON, 12, 15, a 18 Gint; Steerage am brls llawer Is nag arferol, gyda digonedd o ymborth wedi ei golir,io yn dda, a lleoedd cyf- lens, Gellir bwcio I unrhyw rhan o'r Taleith- lan a Chanada ar delerau arbenig. Rhoddlr tooynau a phob oyfarwyddyd gan WILLIAM INMAKT, 22, Water-street, Liverpool, nen rywrai o orachwylwyr yr Inman Line. L. 153 AGIm I NEW YORK. LLINELL Y "WHITE STAR" 0 UNITED STATES MAIL STEAMERS. O Liverpool 1 ao o New York. BALTIC Thursday, June 11th OOEANIO Thursday, June 18th. REPUBLIC Thursday, Jnne 26th CELTIO Thursday, July 2nd ADRIATIC. Thursday, Jane 9th.. FROM NEW YORK. CELTIC Saturday, May 30th. REPUBLIC Saturday, June 6th. 3an alw yn Queenstown, I dderbyn teithwyr, as Idydd Gwoner. Y mae yn yr agerlongau hyn gyfleusderau nelllduol 1 gaban-delthwyr; y mae y mloon, state-room, ystafell smoclo yn midships. tr mae meddyg a goruchwylwyr ar bob llong. SALOON,— £ 15 glni a 18 gint. Return tick- els am S5 gint. Steerage, at reduced rates. • Am hysbysleni a manylion pellach, ymofyner a ISMAY, IMRIE, & Co, lautl India-avenue, London, a 10, Water-streei, Liverpool. 368 L. Yn awr yn barod, ABEITHFA MATHETES. YN dalr.Rhan,^00 o dudalenau 8vo, ao yn A oynwya 87 o Bregethau a Braslunlau (sketches}, prfs ;6s. 6c. trwy y Pott. Blaandil- Post Office Orders, nid Stamps. Anfoner at J JONES (Mathetes), Rhymney, Mon. 786 LOANS AND MORTGAGES.—MONEY to LEND, In sums of JB50 and upwards, on personal Security, at five per cant. per annum Interest, repayable in one to seven years. Also several sums upon Mortgage of Free- holds and Leaseholds from 31, per cent. Term 10 to 21 years. No commission charged. Apply to Messrs. VAN, No. 10, Lincoln's Innfields, London, W.C., personally (preferred) or by letter. N.B. Interest is payable half-yearly, and is not required in advance. < 780 Cymru, Cymro, a Chymraeg." LLANGATWG, CRUGHYWEL. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod, dydd LLUN, Awst 3ydd, 1874, Bydd tua .830 mewn arian, oriawr gwerth JE5 5s., a medals er gwobrwyo y buddugwyr. Bydd y gwr ffraethlym a doniol o'r Lleuad, Mynyddog, yn beirniadu, &e. Programme yn cynwys yr holl destynan yn barod, ac i'w gael trwy y Post ar dderbyniid tri llythyrnod dimai gan Mr. WILLIAM THOMAS, 782 Rose Cottage, Crickhowell. M6r o gan yw Cymrn gyd." EISTEDDFOD GADEIRIOL NEUADD Y GWEITHWYR, TAIBACH. CYNELIR yr Eisteddfod uohod dydd Llun, Hydref 19ag, 1874. Llywydd: T. MANSEL TALBOT, YSW. Y prif ddarn canu fydd "The Heavens are Telling," Ceir hysbysrwydd helaethach a'r gweddill o'r prif deatynau yn y nesaf. Bydd y programmes i'w cael fel arferol gan yr ysgrifenyddion, THOMAS JENKINS, Varna. 784 JOHN EVANS, Soutair. BWRDD Y GOLYGYDD. Ymae genym amry w ysgiirau yn aros hyd yr wythtios nesaf, w yn ou plith D&fydd, Tyner Galon, J. 0 wens, G. Ap loan. J. D., &c. TALIADAU,— T. H., Dinas; J. 0., Brynymenyn; W. D., Ooedpoeth. Pob Aroheblon a Thaliadau i'w gwneud i Walter Lloyd, GWLADGARWR Office, Aberdare."

LLEW LLWFFO A'I GWMNI. Telmlwn yn ddyledus arnom alw sylw pawb ahoffantgerddoriaeth, yn Aberdar a'r cylch- oedd, at gyngherdd Llew Llwyfo a'i gwmnl yn Neuadd Ddirwestol Aberdar, hano, nos Iau, Mehefin 11. Y Llew yn ddlaiqeu fu y blasnaf yn cynorthwyo er dwyn allan v gantores oreu a feddwn—Miss Edith Wynne, yr hon sydd erbyn hyn yn fyd-enwog. Yr ydym yn cofio yn dda pan oedd hi yn hogen ieuanc, yn cael ei thywys ganddo yn ein heisteddfodau a'n cyngherddau. Erbyn hyn y mae pob Oymro drwy y byd yn ymffiostlo yn Edith Wynne, a Shawb aydd yn gwybod am gysylltladau echreuol Llew Llwyfo a hi, yn telmlo yn ddiolchgar tddo am roddi cychwyniad i'r fath dalent ddysglaer. Carem hefyd alw sylw at y Tenore leuane Mr. Sauvage, yr hwn sydd yn un o'r cwmni. Yr ydym wedi clywed Mr. Sauvage, a gallwn dystlo el. fod yn meddu galluoedd cerddorol o'r radd uchaf; a chan fod yn mwriad y Llew ei gynorthwyo i gael ysgol gerddorol yn y Royal Academy of Music, Llundain, telmlwn yn awyddus i roddl pob cynorthwy iddynt, a chymell pawb arall i wneud yr un peth. Deallwn fod y Tenore ieuanc yn fab-yn nghyfraith i'r Llew. Gad- awer i ni roddi croesawiad cynes iddynt ar eu newyd^-ddyfodlad o Ameijca, a gwyddom na rionflr neb. Bydded i ni oil fyned i wran- daw y cwmni galluog, a rhoddi cynoithwy i'r Llew gyda'i amcan clodwiw. Yr eiddoch yn rhwymau cerdd, RICHARD JONES, WILLIAM DAVIES, DANIEL GRIFFITHS, HYWEL CYNON, OYNONWYSON.

TYSTEB CELYDDON. Gwelweh yn dda i mi drwy gyfrwng y GWLADGARWR yr wythnos hoa eto gyfleus ira i ddiolch i'r rhai hyny ydynt wedi cofio yn haelionus am y symudiad uchod, yn eu pl:th, Mr. E. Lloyd, Aberaman, a Mr. David Jones, High Street, 103. 62. yr un; Mr. W. Morgan (William), Mr. J. Lacy, a'r Cymro Gwyllt, 5s. yr un. Yr w f yn deall fod Mountain Ash wedi gweithio yn ardderchog. Dymunwn alw sylw y cyfeillion ydyat wedi cymeryd llyfraU; a phawb a fwriadant gyfranu, fod yr, oil i fod i mewn erbyn yr 170g o'r mis hwn o bellaf, ac y bydd y dyateb yn nghyd ag anerehlad, yn cael eu cjflwyao yn Vestry BethanSa, ar 19eg o'r mis hwn. Y cyfarfod i ddecbreu am wyth o'r gloch.-R. E. JONES. EISTEDDFOD FFOROHDWM. — Oy- naliwyd yr eisteddfod uchod dydd Llun, yr 8fed cyfisol, mewn tent cyficus yn yr awyr agored. Y cadeirydd ydoedd y byd-enwog Rector Castellnedd. LI;-wydd; Dr. Griffiths, Briton Ferry. Beirniaii,—y gerddoriaeth, y chwatou crythau, y flute, a'r concertinas, Cyn- alaw, Briton Ferry, ac Arnold, Castellnedd; y farddonlaeth, Gored it;, Llansawftl; celfydd- ydwalth, Mri Davies a Stephens, Fforchdwm; yr esgidiau, hen gryddioa 0 Bantrhydyfen yr hosanau, gan ryw hen ddynfs brofiadol. Llanwodd y rhai uchod eu lleosdd yn gan- moladwy. Beirniadwyd yr areithiau gan Mr. Davies, Ceredig, a Oyaalaw. Eaillwyd y prif wobrwyon mewn cerddoriaeth gan Mr. Tho- mas, Briton Ferry, a'i gor. Y darlun 0 hen dy a hen do, E P. Brown a B. Davies yn gyf- artal-y ddau o Briton Ferry. Y farldon- iatth, Mr. T. Henry, grocer, Briton Ferry, a ,) 9 Dewi Brythou, ac erelli, Yr unawdau, Mr. a Miss Thomas, B. Jonep, W. Williams, ac Alaw Afan—yr oil 0 Laasawel. Oafwyd amryw ganeuon per aid,1 gan Eos y De yn ystod. y dydd. Chwareuodd Hywol ap Morgan, Castellnedd, amryw 0 hen alawon Cymreig yn feistrolgar. Cafwyd eisteddfod ragorol.—UN OEDD YNO.

DALIER SYLW. Nid oes yr un hysbysiad i ymddangos yn rhestr y priodasau, &c., 0 unman, os na fydd wedi ei lawnodi gan ohebydd nett ddosbarthwr rheol- aidd ac hollol adnabyddus i ni.. PRIODWYD,— Mai 30ain, yn Llangattwg, gan y Parch. E. Watkin, Mr. Daniel Robinson, Signalman, Rhymni, a Miss Ann Davies, Crughywel. Mehefin 6ed, yn nghapel Heol Dwfr, Caer- fyrddyn, gan y Parch. J. Lewis (Homo Ddu), Mr. Thomas Howells, Cethin, a Miss E Morris, Fronfelyn, Llanwinio. Mehefin 8fed, yn Salem, Aberd&r, gan y Parch. J. Thomas, yn mhresenoldeb y coaestr- ydd, John a Margaret Thomas. 'Diden ma.m a gwaeddi Dada'—y plant Yn en plith fo'n nesa'; Iddynt fel plant i Adda, Boed tywydd yn dywydd da.—GORWYST. ESGORODD,— Mai 25ain, priod Mr. David J. Evans, Pre- gethwr Cynorthwyol, yn Nghalfaria, Aberdar, ar fab, yr hwn a elwir Phillip J. Evans. Mehefin 5ed, priod Mr. W. S. Morgan, 4, Bryn-y-mor Terrace, Abertawe, ar ferch. Mai 20ain, priod Mr. Robert Daniel, Teiliwr, Pentre Ystrad, ar ferch. Mehefin 4ydd, priod Mr. Thomas Gething, Pentre Ystrad, ar fab, a gelwir ei enw ef Griffith. Mehefin 7fed, priod Mr. Watkin Morgan, Taylor & Draper, Pentre Ystrad, ar ferch. Mai 20fed, priod Mr. Thomas George, eilliwr, Gadlys, Aberdar, ar fab, a gelwir ef yn David Thomas. Faban bychan, tlws, a bywiog, Dengar yw dy wenau serchog, Tecach wyt na rhosyn gwridog Yn mhlith blodau; Diniweidrwydd pur yr oenig Welir ynot, faban diddig, Angel ieuanc cysegredig Ydyw'r baban hardd. Dechreu ar dy deithiau Yn nghwch y byd a'i bethau, Llawer ton a guro'th fron Cyn daw i lawr dy hwyliau Addysg dda dy hoff rieni, Bwyntia'th gwmpawd ar i fyny At y dedwydd nefol deulu, Hyfryd boed dy daith! 0UTYN HYDREF. BU FARW,— Mai 31, yn bum' mlwydd oed, Rees Morgan Lake, mab David a Jane Lake, Temple Street, Maesteg.-A.

[HYSBYSIAD.] CASTELLNEDD-MASs MEETING. • Dydd Sadwrn. y 13ag cyfisol, cynellr oyf- arfod oyffredlnol mewn cae rhwng y dref a Melincrythan, ao I ddechreu am 11 o'r gloch y boreu. Byddwn yn dysgwyl y brodyr oan- lynol i'n hanerch .-Mrt. Wm. Abraham (Mabon); H. Mitohard, Mynwy; T. Halll- day, Manoelnlon.