Y Gwladgarwr

CYFARFOD TALAETHOL Y WESLEY- AID DEHEUDIR CYMRU. Cynaliwyd y cyfarfod hwu eleni yn Bryn- niawr, Hal y 25aln a'r 28aln. Yr oedd yn bresenol y Parchedlgion Q. T. Parka, M.A., Llywydd y Gynadledd; J. H. James, D.D., Llundain; J. Jenklna, Oadelrydd y Dalaeth; D. Evans, (Dagar,) Ysgrlfenydd; S. Davie*, OaleiryAd Talaeth Gogledd Oymru R,: Jones, (B); Oadelrydd ac Ysgrlfenydd Talaeth Saeeooig Abertawe, a hell welnidogion y dalaeth oddielthr y Parahediglon R. Owen, Aberayron, a T. Jones, D.D., Ty-ddewl. Lluddlwyd y cyntaf gan fethlant henalnt, a'r all gan deimlad o lesgedd iechyd. Anfon- wyd llythyr o gydymdeimlad o'r cyfarfod cyfarfod hwn at y naill a'r llalL Cafwyd pwyllgorau rhagbarotoawl dydd Llttn. Dydd Mawrtb, daeth y welnldogaeth a stad ysbryd- 01 yr achos ger bron. Cafwyd fod cymeriad moesol a phregethwrol yr holl welnldoglon yn fodJhaol, a bod result of examination y pregeth wyr ieuainc felly hefyd. Derbyn- iwyd dau ymgelsydd am y welnldogaeth, set Mil. H. Curry, Ferndale, ac E. D. Lloyd, Llanbedr: cymeradwylr hwy fel rhal tra- addawol i sylw'r gynadledd ddyfodol. Wrth edrych dros ystadegaa yr achos, cafwyd fod hyny hefyd yn galonogol lawn. Er fod y symudiadau mewn aelodau eglwyslg o'r dalaeth yn gymaint dalr gwaith, a bod bylch- au lawer wedi eu gwneud gan farwolaethau, gwrthgllladau, &c., eto, yr oedd y dychweled- Iglon yn fwy na llenwl y rhal hyny. Mae tlpyn o gynydd cllr ar y flwyddyn flaenorol. Bu cynydd yn nlfer athrawon ac ysgolorlon yr Ysgol Sul hefyd. Gwlege. yr aehos mawr well agwedd yn bresenol mewn llawer rhan o'r dalaeth nag y gwnaeth er ys tro bellach, ac y mae arwyddion o gryfhad ynddo. Dydd Mercher, ymgyfarfu gwyr lleyg y dalaeth gyda'r gwoinldoglon. Daeth nifer luosocach nag arferol o'r cyfeilllon tailwng hyn i'r cyfarfoi talaethol eleni, a daethant yn llawn ysbryd y gwaith. Cafwyd pwyllgoxau brwd- frydig fawn, pryd yr ymdrlnlwyd a'r mater- Ion sydd yn dal cysyllttad a'r aches yn y dalaeth, megys y gwahanol drysorfeydd, achos!on y cap all, addysg, &c., ac fe gaed fod y gwahanol bethau hyn yn gwlsgo agweddau llewyrchus. Diolchwyd i'r gwahanol drysor- wyr ac ysgrlfenwyr am eu gwasanaeth yn ystod y flwyddyn fynedol. Caed fod 17 o gapeli newyddioa wedi eu hadelladu yn y dalaeth yn ystod y pedair blynedd diweddaf, ac amryw ar waith yn bresenol. Yr ydym yn hyderus fod hyny yn rhyw swn oddidraw fod amser gwell ar wawrio arnom. Bydded felly. Yr oedd yn ofidus lawn gan y cyfarfod hwn ddeall fod y Parchedlgion J. Jenkins, Caer- dydd, a L, Williams, Caerfyrddin, yn telmlo y fawdd raid iddynt ymglllo o'r gwatth rheol- aldd ar derfyc y flwyddyn hon, a chymeryd en lie yn mhlilh yr uwchrifiald. Bu yr olaf yn weinidog llwyddlanus am 36 o flynyddau, a'r hyn a eUw amo i ymnelllduo yn bresenol yw, fod el olwg yn gwaethygu yn fawr. Hyderwn y ca adferiad buan eto, ac y gwelir ef yn alluog i ymgymeryd a'r gwalth rheol- aidd am flynyddau eto. Bu y Parch. J. Jenkins yn y welnldogaeth am 3d o flynydd- au, ac > a awr telmla fod natux yn gaiw am dipyn mwy o orphwyslra. Nls gallwn gyf- eirlo at neb ag sydd wedi bod o fwy o wasan- aeth i'r achoa mawr yn yr 008 hon na'r bon- eddwr hwn. Yr oedd ei gymhwysderau di- hafal a'i ddlwydrwydd mawr wedi agor y ffordd o'i flaen i'r swyddau uchaf yn y dalaeth. Bu yn is-ysgrifenydd am salth mlynedd-bu yn ysgrlfenydd cyllidol am 23 mlynedd wedi fcyny, a bu yn gadeirydd y dalaeth am yr wyth mlynedd dtweddaf. Llanwodd y swyddau uchod er anrhydedd mawr iddo ei hun, a mantals werthfawr i'r achos yn y dalaeth. Bu yn dywysog yn Israel, ac yn wr mawr yn ein mysg. Ond dyma ef erbyn hyn yn telmlo fod gofalon a phwysau swyddau felly yn dod 1 wasgu yn drwm arno, ac am ollwng yr awenau o'l law i ryw un arall. Anmhoslbl desgrlfio tefenlad y cyfarfod na'l deimlad ef el hun pan wnaeth y penderfyniad hwn yn hys bys. Ymchwyddal pob mynwes, a mynai dagrau eu ffordd ar hyd y gruddlau. Diolch- wyd yn wresog lawn iddo am ei wasanaeth malth a gwerthfawr, ac hyderwn y corow llafur un mor dellwng mewn ffutf mwy sylw- eddol cyn hir, a gwn fod mlloedd yn barod I ddweyd amen o ddyfnder calon. Dym- tfciwn Iddo lawer o flynyddau i fyw eto yn y byd. Nawdd y nef fyddo drosto ef a'i deulu, a chymhoith i fod o ddefnydd mawr eto yn Bgwalth cl Arglwydd. Tog yw dweyd yn y fan hon hefyd fod y Parch. O. Owen, Aber- dar, well rhoi heiblo y gwalth pwysig o ar- holl y gwelnidogion Ieuainc er y flwyddyn o'r blaen. Gyflawnodd Mr. Owen y gwaith hwn yn y modd mwyaf boddhaol am flynyddau. Llafuiioid lawer er mwyn ei frodyr ieuainc, ac nls gallent hwythau feddwl am iddo ym- nelllduo o'r swydd hono heb ddangos eu paroh tuag ato, a'u bod yn gweithfawrogi el lafur. Parotowyd anerchlad priodol, ac ya- grifenwyd hi ar vellum mewn modd prydferth, a gosodwyd hi mewn ffram ysplenydd, ac yn y cyfarfod hwn cyiflwjnwyd hi i Mr. Owen gan Lywydd y Gynadledd yn enw y gwelnid- ogion ieualnc. Derbyniodd y boneddwr leilwng gyda dioleh gwresog, a dywedai el fod ym ei gweithfawrogi gymaint a phe byddai yn werth pum cant o bunau. Hir oe., lewyrchus lddo yntau hefyd. Yr arholwyr presenol ydynt y Porehedig- ion D. EvatoSj (Degar), a T. Morgan, Bryn- xaawv. Cyn teifynu, rhaid dweyd gairamy moddion cyhoeddus a gynallwyd mewn ey- sylltlad a'r cyfarfod hwn. Pregethwyd ym Bghapel y Wesley aid, a Rehoboth, capel yr Aanlbynwyr, gan y Parchedlgion J. Griffiths, Xhymni; T. Thomas, Llandeilo; H. Curry Farndale j E. D. Lloyd. Llanbedr; W. Etawi Dowl&ls; J. Jones, Trerddol; J. H. James D.D.; G. T. Perks, M.A.; B. Daviea, Cheater D. Young, Merthyr; C. Nuttall, Ty-ddewi; T. G. Pugh, Yatumtuen; E. Evans, (Detar,) J. Hughes, Trefeglwys; W. Morgan, Llan- bedr; H. Parry, Machyvlleth; O. Owea, Aberdar; W. Davleg, Yitalylera; Roes, Llandeilo; B. Roberts, Gron Ina; a L. Wil- liams, Caerfyrddin. Cafwyd darlith n^orol noe Fawrth at Ysbrydoliaath yt Yagrythyrau," gaa y Parch. L Jenkins, QMeuydd y Dalaeth. Daclith sylweddol a mauol- Gwna lyfr bych- an gwasanaethgar pan gyhoeddir hi, a bydd hyny yn fuan gobeithiwn. Nis gallwn derfynu heb grybwyll am y caredlgrwydd mawr a ddangosodd trigolion Brynmawr tuag at y cyfarfod. Ofnem welth- lau y buasal sefyllfa lsel y gwaith ar y pryd yn eu hanghymhwyso i roi y croesaw a ddym- unent i'r dyeithrlaid, ond ofn heb sail oedd hwnw. N1 chafwyd erloed croesaw mwy caredlg a derbyniad mwy llawen. Unodd pob enwad i wneud hyn. Dydd Iau, gan fod pregethu ar hyd y dydd, cauodd yr holl fas- nachwyr eu masnachdal am y dydd, a threul- iwyd ef fel gwyl 1 wasanaethu yr Arglwydd. Taled rhoddwr pob daioni" iddynt oil am eu caredigrwydd. Y mae clod mawr yn ddyledus i'r Parchedlgion T. Morgan a T. J. Prichard am eu hymdrechlon teilwng tuag at wneud y cyfarfod talaethol eleni yn llwydd- iant mor amlwg. Bwriedir cynal y cyfarfod cynullol yn Rhymni tua diwedd mis Medi nesaf, a'r oyfarfod talaethol yn Aberystwyth yn Mat 1875.

OINTMENT A PILLS HOLLOW AY.—Yn awr pan y mae y flwyddyn yn troi, doethineb fyddai celsio gwella unrhyw glefyd a all fod yn y corff, yn enwedig y sawl sydd yn dyoddef oddiwrth glwyfau a chlefydaa cyffelyb, ac os esgeulnsir, pwy a wyr y canlyniadau all. ddilyn. Bydd yr Ointment hwn yn sicr o'u gwella yn drwyadl. Y mae yn glanhnu y clwyfau ac yn tyna y dzwg allan o'l wraidd, ac yn adnewyddu iechyd peiffalth. Drwy rhln- wedd digymar yr Ointment hwn, lachsir y coesau clwyfus a hyny yn hoilol. Yi oedd y fath obaith i'r claf yn anghyraeddadwy yn yr amser gycit.

RHAGFYNEGI YSTORMYDD. Hyshyalr yn awr fod rhagfyneglad ansawdd y tywydd yn America a Lloegr wedi dyfod mor berffalth nes argyhoeddi y gwahanol lywodraethau fod hyny yn ddichonadwy; ac mewn trefn i grynhoi yr holl ffelthlau ar y pwnc I gylch bychan, ymarferol, a dealladwy, y mae cynadledd o brif ddysgediglon y byd i gyfarfod yn Llundain, yn mis Awst nesaf. Bydd tair llywodraeth yn cael eu cynrychioli yn y gynadledd, saf Lloegr, America, a Ffrainc. Rhagfynegir y lywydd ya awr yn Washington yn ddyddiol, dros y rhan helaethaf o'r Talaeth- au, yr ochr ddwyreiniol i'r Mynyddoedd Creigiog, a hyny gyda'r fath berffeithrwydd fel nad oes un dymestl 0 bwys yn cymeryd lie, nad ydyw ei dyfodiad yn hysbys ddau ddiwrnod yn flaenorol. Wedi cwblhau y llinellau gwefrebol dros yr holl wlad, o'r Tawelfor i'r Werydd, ac o Lynclyn Mexico I Hudson's Bay, yn America Brydeinlg, fel ag y ceir hysbyslad am arsawdd yr hinfesurydd, y gwres fesurydd, a chyfelrlad y gwynt yn y gwahanol orsafoedd, bydd yr athronwyr yn Washington, yn alluog I gyhoeddi bob boreu pa fath ay wydd fydd y ddau ddiwrnod dyfodol. Mae y gwasanaeth yn barod, er nad ydyw ond yn ei fabandod, wedi bod yn foddiou I achub llawer 0 fywydau ar y moroedd, drwy rhag- fynegi dyfodiad tymestloedd. Ni fydd cwmniau yswziant 0 hyn allan yn gyfrifol am longddrylliadau, os hwyliant i'r mor pan fydd arwydd tymestl i fyny yn y poithladd- oedd; ac mae Bwrdd Masnach Liverpool wedi dyfod i'r un penderfyniad y mis dlweddaf. Rhal blynyddoedd yn ol, yr oedd y Capten Fitzroy yn rhagfynegi dyfodiad tymestloedd yn Lloegr; ond ar ol Iddo ef farw, gadawyd yr athrawiaeth i fyned I ebargofiant. Yn awr cyhoeddir fod y llongddrylliadau wedi mawr gynyddu, ar ol peidio codl arwyddlon tymestloedd yn y porthladdoedd, er rhybudd i foewyr. Yn fuan ar ol marwolaeth Fitzroy, ymaflwyd yn y pwnc gan ddysgedigiop Americanaidd, a buwyd yn dra Uwyddianus i brofi gwirionedd yr athrawiaeth, yr hyn a gynyrfodd Ffrainc a Lloegr i gefnogi yr autur- iaeth. Bwriedir penderfynu llwybrau i fyned dros y mor i Ewrop ac yn ol, yn y gynadledd yn mis Awst, er atal gwrthdarawiadau ar y- moroedd.

BEIRNIADATH EISTEDDFOD SARON, NEW TREDEGAR. mat IIEG, 1874. "Y nlwed i broffeswyr crefydd fynychu tafarndai, ar lies 0 lw,rymwrthod. "-Wedl dwyn y pump traethawd a anfohwyd i'r gys- tadleuaeth hon at safonau pliodol, cawsom eu bod yn sefyll 0 ran teilyngdod cymharol fel y canlyn:— Destlusrwydd Ymddangcslad.—Ystyriwn y dylasai ysgrifenwyr traothodau cystadleuol ddangos chwaeth yn mhlyg y papyr ar ba un yr ysgrifenant, trefnusrwydd yn lleollad y penawdau a'r cynseiliau, cysondeb ya ne- chreuad y llinellau, ac yn neillduol glanweith- dra yn ymddangosiad cyffredln eu cynyrchion. Ymddengys i ni na ddarfu i Traethodwr Byr, Hlpolytus, nac yn wir MeudwyMynwy ys- tyrted yn ddigonol fod destlusrwydd ym- ddangosiad yn bwysau teicnladwy yn nglorian belrniadaeth, onide buasent wedi gadafel rhagor o wagle min ddalenol; wedi tan-linellu eu cynseiliau, yn enwedig Traethodwr Byr a( Meudwy; wedl ysgrifenu ar un wyneb i'r ddalen, ac hefyd wedi dewis papyr o faintleli cymedrol i ysgrifenu. Dengys Hlpolytus ddi- ffyg chwaeth yn y cyfeiriad olaf. Y mae ym- ddangosiad destlus yn brawf o gyfarwydd-der yn y gelfyddyd o gyfansoddl Yn yr yetyr hwn y mae Alltud a Tomos Sion yn rhagori llawer at eu cydymgeiswyr. Y mae yr eidd- yat; hwy yn drefians a glanwatth; ond o'r ddau, dangcair y gofal mwyaf gan Tomos loan. < Noiwtdd y Llawysgrif.—Gan y golyglr 1 gystadlenaeth elsteddfodol fod yn ddysgybl- aeth I'r ym^eiswyr yn y cyfeiriad hwn, A chan hefyd y dicnoo 1 hyn fod yn gymhorth 1 sef- ydln barn gywiraeh am raddollaeth t^lyngdod yr ymirechwyr, yx ydym yn rhoddl iadynt y aafieoedd euuym<M, yn ol M yr yxaddencys y ueddant reolaeth at yr y B^rifbia^—1, Tomoe loan; 2, Meudwy Mynwy; 3, Alltud; 4, Hlpolytus a Traetnodw* Byr yn gyfartal. Cywirdeb Orgraffol.—Qwn nad oes genym eto nnrhyw gyfundrefn orgraffol gyffredin a chenedlaethol, eto dysgwyllr i'r deddfau sydd yn adnabyddus mewn cystadleuaeth fel hyn gael eu cydnabod. Modd bynag, y mae y flalth I nl fethu cael ond nlfer fechan 0 wallau orgraffol yn nhraethawd Tomos Slon yn hawlio Iddo ef y flaenoriaeth yn yr ystyr hwn ar ei gydymgeiswyr. Dylem gydnabod nad ydyw nlfer gwallaa Alltad hefyd ond yehydlg mewn rhif, ae achlysurlr y rhal hyny gan ddiffyg meistrolaeth ar ddwy o'r llafarlad, sef u ac y. Dyna y rheswm iddo ysgrifenu hysbus yn hysbys, a wneyd yn wneud, &c. Yn ei ddilyn ef y mae Meudwy Mynwy, ac y Mae ynteu yn orchfygedig gan y llafarlaid i, u, ac y. Ys. giifena cywir yn cywyr, byddal yn fyddau, ddiwrnod yn ddywarnod, peri yn peru, testun yn destyn, cefnogi yn gefnogM, &c. Celr rhagor drachefn 0 wallau slllebol yn nhraeth- awd Hipolytus, ond y mwyaf gwallus o'r oil ydyw Traethodwr Byr. Sylwer ar ychydig o engreifftiau: nodweddl (u), dosparth (b), ydyw (y), fynegbys (fys), dygio (i), dilid (dylid), &c., &0. Cywirdeb Oystrawenol. Gan y cymeral ormod o amaer i ddarllen dyfynladau allan o'r pum' traethawd, rhaid i ni ofyn i'r pwyllgor a'r cystadleuwyr ymddiried ynom am gywfr. deb ein cyferbynlaeth. Mewn adnabyddlaeth o doithi yr faith Gymraeg y Mae Hipolystus ac Alltud yn gyfartal. Yr ail ydyw Tomos Slon, y trydydd Meudwy Mynwy, a'r olaf Traethodwr Byr. Trefniadaeth Ddosranol,—Nid ymddengys I ni fod Meudwy Mynwy wedi eistedd I lawr mewn myfyrdod uwchben ei destyn cyn de- chreu cyfansoddi arno. Y canlyniad ydyw, y mae ei draethawd yn ddlffygiol mewn cyd- ddilynlad meddylddrychol. Y Mae gan Traethodwr Byr el gynllun, a gweithid hwnw allan yn weddol effelthiol; ond telmlwn fod yma absenoldeb celfyddgarwch. Nid ydyw esgeirlau traethawd Tomos Sion yn ogyhyd, ac nid ydyw ei gynllun ychwalth yn ddiysbydd- ol. Y mae yr arwelniad i mewn gan Alltud yn berthynasol a rhesymol o ran hyd, a ilwyddodd ef I gysylltu y ddau synlad sydd yn y ddwy frawddeg a gyfansoddant y penawd mewn modd athronyddol; ond wedi'r cwbl, cynllun Hipolystus sydd yn arwain yn fwyaf diwyro at holl arweddau y testun, ao y Mae ef yn gyfoethop mewn amrywiaeth. Trueni na fuasai ei ymdriniad a'r dosbaithlad olaf mor gyflawn a'i ymdriniad a'r dosbarth cyntaf. Eangedd Syniadan a Choethder Iaith.—Ni ddengys Meudwy Mynwy ywaith hon chwaeth nodedig yn newlsiad ei frawddegau, na beidd- garwch neillduol yn ngreadigaeth ei feddyliau. Hyn, yn ddlau, sydd yn cyfrif am fyrder el gyfansoddfad. Anurddir traethawd Tomos Slon gan ychydig eiriau anghyflaith, a oheir ynddo rai brawddegau mewn pilod-ddull Seis- nig. Er hyn, nid ydyw yn amddifad o deil- yngdod. Nid ydyw ymresymiadau Traethod- wr Byr mor argyhoeddladol ag y carasem; ond er nad ydyw wedi cloddio i'r dyfnder, y mae wedi amaethu yr arwyneb. Yn awr, dygwn Alltud ac Hlpolytus at y prawf-faen uchod, a thra nas gallwn ganfod yn un o honynt yr ysgrlfenydd clasurol a'r efrydydd gwrteithiedlg, eto yr ydym yn canfod meddwl bywiocach a thalent hoeywach yn y nalll nag yn y llall. Yn bendlfaddeu, y mae traethawd Alltud yn un rhagorol, ond medd Hipolytus nifer luosooach o'r rhagoriaethau hyny sydd yn hanfodol i wir deilyngdod, ac am y rheswm hwnw Iddo ef y dyfarnlr y wobr gynygledlg. Yr eiddoch gydag asgre lan, WALDO.

ERMAIKYAST.-EPPWO COOOA.—OBATSFUL AND Uox. FonTiNG.— 'By a thorough knowledge of the natural laws whch govern the operations of digestion and nutrition, and by a careful application of the fine properties of well- selected cocoa, Mr. Epps, has provided our breakfast tables with a delicately flavoured beverage which may save us many heavy doctors' bills."— Civil S&viee Qazsttee, Hade simply with Boiling Water or Milk. Bach packet is labelled—"JAMES Nrra & Co., Homoeopathic Chemists, London." MANUTAOTUKK ON COOOA,—"We will now give an ac- count of the process adopted y Messrs James Eppft&c. Co., manufacturers of dietetic articles, at their worklln the Euston Road, London."—See Article In Canelro Household Guide. L.1&2