Y Gwladgarwr

TMWELIAD AMEHAWDWR RWSIA. Y mae Amerawdwr Rwsia yn debyg o lanio yn Ynys Prydain heddyw (dydd Mereher). Bydd iddo lanio yn Gravesend, gan fyned rhagddo yn ddiymaros i Windsor, lie y mae parotoadau wedi eu gwneud i'w dderbyn. Bydd i'w Mawrhydi y Frenin- iiines gyfarfod.a'i Uchelder Amerodrol yn ngorsaf Windsor, lie y dysgwylir iddo gyr- aedd am haner awr wedi Lo'r gloch.

FFRAINC. 3Tmddengys oddiwrth ddeiliadeb Ffrainc a gymerwyd y flwyddyn ddiweddaf, fod yno 38,000,000 o bobl, er fod agos i 2,000,000 yn y ddwy diriogaeth a gymerodd Llywodr- 3Prwsia oddiarni ar ddiwedd y rhyfel. Llei- ,haodd y rhyfel, yn mhob ifordd, ar y boblog- aeth, 360,000, rhwng lladdedigion a'r rhai a fuont feirw o wahanol glefydau, yn Zighyd a'r nifer a ddiangasant i wledydd ereill. Mae y tir a gymerodd Prwsiar iddi ei bun yn werth llawn 865,000,000 o fldoleri. Parha adnoddau amaethyddol y "jylad mewn cyflwr blodeuog, er yr holl golledion a gaed drwy y rhyfel; canys yr oedd yno yr haf diweddaf, 3,000,000 o geffylau; 300,000 o fulod; 450,000 o asynod; 16,000,000 o anifeiliaid corniog; 25,000, 000 o ddefaid, a 5,000,000 o foch. Cref- ydd y wlad-PabyddionS7,S70,000; Pro- c', Y icetaniaicl 580,000; Iuddewon 50,000. Hefyd, adroddir fod yn Ffrainc 18,000,000 o lafurwyr amaethyddol, y rhai a ffurfiant Berth y genedl; ac er fod heddwch yn teyrnasu. yn awr, y mae yn y wlad 500,000 a ddynion dan arfau.

PALESTINA. Derbyniwyd newyddion divpeddar o Pal- estina4yn rhoddi ar ddeall nad oes yno gym- aint ag un teulu o'r sefydlwyr American- aidd, ddechreuasant wladychu yn y Tir Santaidd rai blynvddau yn ol.1 Bu yr Americaniaid mor aflwyddianus yno, fel y gorfu i'r Llywodraeth dalu eu cludiad yn ol, lhag iddynt farw o newyn,. Synjudodd 60 o deuluoedd Germanaidd yno y flwyddyn "fldiweddaf, i fieddiar.u y tiroedd a adawyd ,-gan yr Americaniaid; ac yn ol yr hanes diweddafyroeddgobaith y byddai iddynt Iwyddo yn y fan lie -methodd y lleill. 'Cawsant ffrwythau ardderchog yr haf ^diweddaf, yn enwedig oranges a lemons. Xr oeddynt yn dcchreu llafuro y tir diffaith "pddiamgylch Joppa; ac yn ol pob ymddang- bydd yno yn fuan erddi ffrwythlawn, -a. maesydd toreithiog. Dywedir y gall *'Ellmyniaid Iwyddo lie y newyna: eraill.

MR.'HALLID'AY YN WREXHAM. Y map Mr. HalHday, mewn cyfarfod ey- Itooddus a gynaliwyd yn Wrexham, wedi itynghorl glowyt Gogledd Cymiu i dderbyn y goatyngiad am y presenol, tra y bydd yr Undeb yn edrych ar ol shal sydd yn cael llal o ohwareuteg.

EISTEDDFOD MELIN IF AN DDU. Derbyniwyd y ffugenwau canlynol ar y iarddonfaeth;- Y Bryddest-Anadl Gobaith, Treforwn, Y tlawd hwnw, Garddwr, Bar- Jona, Bar-Mobomeus, aBryalog. "YBoreu" —Alltud, Gwyddno, Awenydd y wawrddydd sron, Boreugodydd, Plygainfab, Lucas, Mir- Binder, a Llygad y dydd. Y chwech englyn -Hen Low?, Amious. Y ddau englyn-Y dyn a'r baich drain, Arsyllydd. Rby ddl- weddar—Dldymua y glowr, Gwyliedydd, a Mab y Wawrddydd. Cymeraf y oyfleuadra hwn i ddweyd fod rhagolygon campus i'n helsteddfod, oa oawn ddiwrnod teg, a dyma gyfleuodra i drigolSon ardal fynyddog, ond poblogaidd, j> eIiQ Ifa i Ddu glywed y cawr Gymro, Llew Llwyfo, yi hwn sydd wedi ym- "yIno I'n gwasanaethu goreu y gill. Deu- WCh yn dyifjtcsdd x glywed y Llew, adangoa- Wch fod croeaaw iddo yn Melin Ifan Ddu. Ni dderbyaiais ffagenwau y traethodwyr oddiwrth y beirnUid.—E. THOMAS, Yag.

LLONGDDRYLLIAD. Y mae yn cael ei ofni fod y Liberia, G~mnt Agetlongawl Prydafn ao Affrioa wodi ci chrllji, t ydai'r oil oedd ar ei bwrdd. Gaclav/odd y Hong Liverpool am t)xllewin Affdca a? yr lleg o'r mis dW^ddaf.

TENTS, MARQUEES, & BOOTHS OK HIRE. TTRIAH SMART, Tent and Marquee Pro- prietor, 24, Bute-street, Oardtif, begs to inform the public that he has the largest and beshtock of TENTE, MAQUREES & BOOTHS of all gfzes, suitable for flower shows, eistedd- fodsu, and galas, picnics, races, or fairs. All estimates given on application, and all orders punctually attended to, Sent and erected on the shortest notice, at a jrtca that will defy com- petition. Distanca no object. 754 "Ni wyr, niddysg; niddysg, ni wrendy." EISTEDDFOD ABERTILLBBY. "O YDDED hysbys y cynelir EISTEDDFCÙ) yn y lie uchod, mewn paball eang a chyf- leus, dydd LIun, Gor. 6ed, 1874. Y mae y pro- gramme yn cynwys yr holl fanylion yn barod yn awr, ac i'w gael trwy y Post am l|c. BF irniaid: y Gerddoriaeth, Mr. SILAS EVANS (Cynon); y Traethodau a'r Farddoniaeth, &c., GWRON GWENT. EHAI O'R TESTTNAU. I'r C6r, heb fod dan 100, a gano yn oreu yr "Hallelujah Chorus," o'r Messiah; gwobr £ 15. I'r C6r a gano yn oreu Let the Hills Re- soand;" gwobr .£5. I'r C6r o blant dan 15 oed a gano yn oreu Our Victory," o'r American Songster; gwobr .£2. Caniateir i bump mewn oed i ganu gyda'r plant. Amy Traethawd goreu ar y "Cynydd sydd wedi bod yn gysylltiedig ag Abertileri am yr 20jmlynedd diweddaf," gwobr Xi Is. Am y Traethawd goreu ar "Elfenau Llwydd- iant;" gwobr 10s. Am y Bryddest oreu ar "Y Gwynt;" gwobr £1.. Cynelir CYNGHERDD fawreddog yn yr hwyr. Danfoner at yr Ysgrifenydd, Mr. W. H. COLES, neti at y Parch. W. MORLAIS DAVIES, Abertillery. 734 "Heb Dduw, heb ddim." EISTEDDFOD PONTHENDRY, CWM GWENDRAETH. CYÑELIR EISTEDDFOD fawreddog yn y lie uohod, Awst 31ain, 1874, pryd y gwobr- wyir y buddugwyr ar y gwahanol destynau. PRIF DDARNAU. Am y TraethawdBywgraffyddol goreu i'r diweddar Barch. H. W. Jones, Caerfyrddin; gwobr lOp. Rhoddedig gan eglwys barchus y Tabernacl. rr C6r o'r un gynulleidf i, heb fod dan 40 mewn nifer, a gano yn oreu "Let the Hills Resound (Brinley Richards); gwobr lOp. Y mae y programme yn awr yn barod, pa un sydd yn cynwys llawer iawn o gerddoriaeth a thestynau ereill. Gellir ei gael trwy y Post ond anfon Ijri stamp dimai i'r Parch. D. MORRIS, Llanddarog, Cydweli. 733 M6r 0 gan yw Cymru gyd." "Goreu arf, arf dysg." EISTEDDFOD CAERFFILI. CYNELIR Eisteddfod yn y lie uchod dydd Mawrth y Sulgwyn, 1874. PRIF DESTYNAU. A s. c. I'r C6r, heb fod dan 60 mewn nifer, a gano oren "Worthy is the Lamb a'r "Amen Chorus," o'r Messiah 20 0 0 a Baton i'r arweinydd gwerth 1 0 0 1"r Odr, heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu "Y Gwanwyn," gan Gwilym Gwent 10 0 0 Awdl y Gadair, 'Cartref,' dim dros 800 o linellau 5 5 0 a chadair gwerth 2 8 0 Am y Pedwar Penill goreu (mesur, Calon Darwen") ar y "Dderwen Brydeinig." EhoddL. Harding, Ysw. 150 Y Programmes yn awr yn barod-drwy y ost am ddwy geiniog yr un. GWILYM ELIAN, Groeswen, 561 Via Pontypridd. EISTEDDFOD PISGAH, PIL. BYDDED hysbys y evnallr EISTEDDFOD GERDDOROL yn y lie uchod, Mehefin y 15fed, 1874. y PRIF DESTYNAU. £ a. o. I'r C6r, heb fod dan 60 a nifer, a gano yn oreu "Bendigeotig fyddo ÂrglwydJ. Dduw Israel," gan Mr. John Tnomas, Blaenanerch 20 0 0 I'r C6r, heb fod da.n 40 0 rif, a gano yn oreu Ar don o flaen gwynt- ■ oedd" 5 0 0 Beirniad,—Eos JIOELAIS. Y mae y prograraim yn cynwys yr holl fanyl- ion yn awr yn barod, a gellir ei gael gan yr ysgrifenydd trwy y Post am 2^. MORGAN DAVID, 67^" KenfSg Hill. | NEUADD DDIHWESTCIJ TBEBliGAB. PYNELIR EISTEDDFOD GERDDOROL yn y lie uchod, dydd LLUN, Mehefin y 29ain, 1874. PRIF DDARKAUCT^rADLETJOL. I'r Cor, heb fod yn llai na. 100 mewn nifer, a ganoyn orea yr "Halleluia Chorus." Gwobr 525, yn nghyda chwpaa arian gwerth £ 2 10s. i'r arweinydd, I'r C6r o an gynnlleidfa a gano yn oreu "But Thanks be to God," o'r Messiah, Gwobr £10, a Baton gwerth £ 1 i'r arweinydd. I'r Seindorf Pres a chwareuo yn oreu Y y Selddion cf Welsh Airs gan Mr. De Lacy, 0 No. 10, Mtllbrook Road, Brixtcn, London, S.W. Gwobr X7 10s., a chwpaa alian gwerthf2 10s. i'r arwoinydd. Beirniady Gerddoriaeth J. PROUDMAN, Yaw.. Llundaia, Arweinydd yr Eisteddfod a beirniad y Fardd- oniaeth: MYNYDDOG. Telynor T. S*>RUFFYDD, Yaw., Llanover, tel- yhor ei Fawrhydi Breninol Tywysog Cymru. Perdonydd C. C. CAIRD, Tredegar. Cynelir CVNGHERDD faw/eddog yn yr hwyr, pryd y bydd Miss Grriffiishs, Caerdydd, y'nghyd a'r boneddigion uchod yn gwasanaethu. Programmes yn barod gydr.'r Post, 2g. _Trysorydd: EVAN LEWIS, Tredegar Arms, Rhymney Iron Works, Mon. Ysgrifenydd D. B. BOWEN, 23, Upper High- street, Rhymney Iron Works, Mon. 719 EISTEDDFOD FEB^ DALE. RIYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG yn y U lie uchod ar ddydd Llun, y 24ain o Awst. 1874. Lljwydd y dydd,—D. DAVis, Ysw., Maesyffynen. CERDDORIAETH. I'r C6r, ddim dan 70 mewn nifer, a ddatgano yn oreu yr "Hallelujah Chorus," 0 Bethoven's Engecli (Novello's Edition.) Gwobr £ 20. BARDDONIAETH. Am y Bryddest oreu ar "Y Fynwent." Gwobr £ 3 3s. RHYDDIAETH, Am y Traethawd goreu ar "Dueddiadan meddylgar yr oes." Gwobr ^3 3s. Beirniad y Farddoniaeth, Traethodau, Cyf- ieithiadau, &c., Dafydd Morganwg, Hirwaun. Y cyfausoddiadau i gael eu hacfon yn direct i'r beirniad erbyn y laf o Awst, ae enwau yr holl gystadleuwyr ereill i'w hanfon i'r ysgrif- enydd erbyn yr un amser. Y mae y programme yn awr yn birod, ac i'w gael am bedair stamp ddimai oddiwrth yr Ysgrifenydd. Parch. E. HUGHES, 721 Ferndale, Pontypridd. CAPSL SEIOlf, TREFORIS. CYNELIP. y Bumod Eisteddfod Fawreddog yn y lie uchod dydd LLUN Y SULGWYN, Mai y 25ain, 1874, pryd y dysgwylir prif gorau y Deheudir i'r gystadleuaeth. PRIF DESTYNAU. J6 S. C. I'r C6r o'r un gynulleidfa a gano yn oreu "The Heavens are Telling," o'r Creation 15 0 0 a Chromatic Pitch -Pipe i'r arweinydd 1'r COr, ddim dan 40 o nifer, a gano yn oreu unrhyw Glee 5 0 0 (rhoddedig gan Mrs.;Edward Benja- min, Treforis.)- Am bob manylion pellach gwel y Programme, yr hwn fydd yn barod Mawrth y laf, <ac i'w gael gan yr ysgrifenydd, JONAH FRANCIS. 651 Bath Place, Morriston. Mor 0 Gan yw Cymru gyd." GLANYFERI, SIR GAERFYRDDIN. BYDDED hysbys y cynelir EISTEDDFOD yn y lie uchod, mewn pabell eang a chyfleus, yr wythnos gyntaf 0 Awst nesaf. Traethawd. £ a. c. Am y Traethawd goreu ar Allu- oedd Meddyliol Dyn" 2 2 0 Barddoniaeth. Am y Bryddest oren ar "Dr. Liv- ingstone a'i Anturiaethau" (dim dan 200 o linellau) 2 2 0 Caniadaeth. 1'r C6r, heb fod dan 60 o rif, a gano lr. oreu "Worthy is the Lamt," (Handel) 15 0 I'r Côr, heb fod dan 30 o rif, a gano yn oreu "Let the Hills Re-" sound" (Biinley Richards) 5 0 0 Ail wobr 2 10 0 Beirniad y Traethodau a'r Farddoniaeth-. Parch. J. R. MORGAN (Lleurwg), Llanelli; y Ganiadaeth,—Mr. G. R. JONES (Oaradoc), Tre- orci. Bydd y Programme yn barod Ebrill y 7fed, yn cynwys yr holl fanylion, a gellir eu c&el trwy y ILJ'THYRDY sm diwy GEINIOG yr uu gan J. EDWARDS, IW Cottage, •1 699 Ferry Side, R.S.O. EISTEDDFOD GAD"EIBIOI, GLO- WYB OAKWOOD, MAESTEG. CYNELIR yr EISTEDDFOD uchod F-.r ddyad j LLUN, Mal 18fed, 1874, pryd y gwobr- wyir yr ymgoiswyr Llwyddiauus ar y gwahanol destynau. I'r Côrr hob fod dan 1CO mewn nifer, a gano yn oreu We ntver will bow down" 20 0 I'r C6r, heb fod dan 60 mewn nifer. a gano yn orea "Y Rhuthrgyrcli," g&aAIawDdn 10 0 0 I'r hwn a chwareuo yn oreu ar yr harmoaiuru Seion," mesur 16eg, o lyfr Ieuan Gwyllt 0 10 G Am yr Awdl oreu ar "Iawn>' 3 3 0 a Chadair. Am y Traethawd goreu ar "Ifo-i- iaefch" 2 2 0 Bydd 5 ma draethrdau, canisdau, ac adrodd- iadau gwerth cystadia am daDynt. Bydd y programme ya barod ar yr 21aia o CJivefror. EVAN JBEVAN, 8, A'ma Road, 667 Maesteg. Mor o gàn yw Cymry gyd." Tra Mdr tra Brython." EISTEDDFOD TREOECI. CYNELIR EISTEDDFOD fawreddog yn y lie uchod yn mis Awst neaaf, mewn pabell eang a chyfleus. Y PRIF-DDARN. ■■■.<< > I'r C6r, heb fod dan 1&0 mewn nifer, a gano yn oreu yr "Hallelujah Chorus/' 0 Bethoven's Engidi, (Novella's Edition ) Gwobr £ 30. I't Cdr o'r un gynnlleidf*, heb fod dan GO "3 mewn nifer, a gano yn oreu 8f Ys watchias: over Israel," 0 Mendelssohn's Elijah, Gwobr 15p. I'r 20 a ganont J n o:ou "Little Church." Gwobr 5p. I'r wyth a ganoat yn creu Skep gei.slo lady," (Bfshop) Gwobr lp. ICs. I ferched dan 15 oed, ao heb fed. dan 15 m-rwn nifer, a ganont yn oreu DifyTwch Gwyr Har. lech." Gwobr 15s. I fechgyn eto o'r un oed a'r an rhifaui, Gwobr 15s. Caniateir arweinydd, ond ni fydd hawl i-ido ganu. Awdl y Gadair—" Y Dyfodol," heo fed dan 200 llinoll. Gwobr 5p., a chadalr gwerth 2p. 2s. Bydd y programme y™ barod yn fuan yn CJy- nwys yr holl destynau, ac i'w gaol trwy y Post am 2*. DEWI ARAUL, Ysg., 753 Treorci, Pontypridd: OAPEL "Y BBDYDDWYE, BLAEif. YOWM, Ctl nUOmDDA. "rytMUNIR hysbyexi y cyneHr EISTEDD- FOD fawreddog yn y cspel uchod yn niwedd A wsh, Manylion pellach yn y GWLAD- GARWR dyfodol. < 747 JOHN WALTERS, Ysg. EISTEDDFOD GBBDBGHOL ABEHTAWE. « iN 31IS A WST NESAF. PRIF DE STYNA U. I unrhyw G6r, heb fod 150 0 rif, 1tgano yn oren "We never will bow down" (Handel), Judas Maccabanis. Gwobr .£52 10s. I unrhyw Gor, heb fod dan 100 o rif, a gamw yn oreu "Lift up your heads (Handel). Mes- siah, Gwobr .£20. I'r Cur o'r un gynulleidfa, heb fod dan 43 o rif, ac heb enill dros JEiO o'r blaea, a gano yn oreu "Clyw, 0 Dduw (David Jenkins, Tre- castell.) Gwobr .210. Rhoddir gwobrwyon ardderohog ereill. Bydd y programme yn'cynwys pob irsnyHon yn barod yn fnan, ac i'w gael am y pris aiferol. MORGAN THOMAS, Peurhos, Ystradgyalai?, 739 Swaueea.. Ymfudiaatii i Zealand Be -vydd, y Brydain Pawr ddyfedol, T)ERSONAU fyddont yn awyddua i fyned ,• ymaith i'r dr^fedigaeth laohaa a liwydd- ianua hon o daa yr araodiu rhw/dd cynygiedig gan y Llywpdraath, allant apelio unrhyw biyd- Dawn ddydd Mawitn ngu diydd Sadwi-n, rhwiig 6 s 9,0r gloch, at JOHN JAMES, Oowa HoieL Abcrd«o, lie y gellir gwoled llythyraa bodd- naol oddiwrth leibicn Cjmry, y rhai ymfn&as- ant y 1 tyriedd dAn urochwyjliap^h Mr. PRESS. WELL, & r,rbwyiiwr dros Ddeheudir Cyaaru. 755