Y Gwladgarwr

EUROPEAN WINE COMPANY, 122, PALL MALL, LONDON, S.W. SOLE AGENT FOB MOUNTAIN ASH,— ABEL JAMES, Chemist, Wine & Spirit Merchant, 69, Oxfbrd-St., Mountain Ash. 0- ROYAL VICTORIA SHERRY (The Standard of Excellence), 27s. per dozen; SPLENDID OLD PORT 37s. per dozen (Elev- n Years in the Wood.) SHERRY Dinner Sherry 18s. to 24s. 1 Manzanilla 42*. to 48#. Superior ditto 30s. to 36i. I Amontillado.64s. to 72*. PORT Old Port 24*. to 30s. Very Old 64s. to AOs. Old Crusted 42s. to 48s. Very Dry Old..72s. to 120a CLARET Vin Ordinaire 121. to 15s. I St. Julien to 24s. Medoc 14s. to 18s. ] St. Estephe .30s. to36s. CHAMPAGNE Espernay.31s. Chansarels [1st qual.j ..45s Verzenay 33s. Veuve Clioquot 69s. 0 Beanjolais.t'ennestim- (Spanish Port.15s. ported.20s. I Prussian Sherry. 15s. SPIRITS [Of the Finest Quality only.] J Per Bott. Per Doa. Cognac Brandy, 5 years old. 4 0 48 0 Ditto 10 years old 4 6 64 0 Colonial 2 2 26 0 Schiedam Hollands 2 6 29 0 London Gin. 2 0 24 0 Finest ditto 2 5 29 O Old Jamaica Rum 2 0 24 0 Old Scotch Whisky 2 1 25 0 OldlrishWhisky 2 1 25 0 Books of Prices, containing upwards of 200 descriptions of Wines and Spirits, forwarded free, on application to the Company's Agents, and by whom the Wines and Spririts are supplied from a single bottle and upwards. 81. TIPPING & CO., Managers.

TO PARENTS AND GUARDIANS. DANIEL REES, Chemist, Swansea, has A vacancy for a well-educated youth as an apprentice. 37 YMpTTDiABrr H AC Ymfudwyr. N. M. JONES, (CYMRO GWYLLT), AMERICAN EAGLE, 34, Union Street, Liverpool. I^IEIR pob hysbysrwydd a chyfarwjddyd parthed ymfudiaeth 1 wahauol wledydd y byd drwy anfon Uythyr Cymraeg neu Ssmzteg i'r cyfeiriad nchod. Llefcy gl&n ao ymborti* iacbue am bris rheaymol. Goaodir y Cymry gyda ti gil- ydd mewn congl ddawfeol o'r Ilong, gan ii»d i ba Linell bynag y perthynont Er cyfarfod a dymnnladan ymfadwjr r» iboith- wyr erelll, y mae genym DY PBIVATII eang a chyf- leca ya yntyl y Daftunn. Tellr pob cylw dyladwy gytmr a dedwyddwch yr ymfadwyr gan y Cymro Gwyllt a James Keee, yr hwn sydd yn cynorthwyo yn y fasnach. Cofier y cyfeMad, yn gymaint nad oes on cy. sylltiad shyngwyf a neb amll. N. M. JONES, (CYMRO GWYLLT), 34, Union Street, LIVERPOOL. D S.—GaU y sawl a ddewiso, yn Aberdare a'r cylchoedd, gael pob manyllon a ohyfarwyddladan drwy ymholl a Mr John James, Crown Hotel, Maegydref, Aberdare, (diweddar o'r Bate Arms), yr hwn sydd newydd, ddyc^welyd gattref wedl, tair blynedd o arosiad yn Nhalaethaa Unedlg America. Ymholer yn Mountain Ash & Mr Daniel James, Navigation Inn. GWYLLLLIS YN" NAYD7~" Arryggraphphwyd a ych chovyvesttwyd gann Dr. WILLIAM PRICE, o yp Bont yp Priyth, yn Nuadd yll Lleennoggion yn yll Llynndann, yd Dadd albbann Anththann, .1871. Piis swwllt. 38 Just published, price Half-a-Orovm. f)N COLLIERY EXPLOSIONS, SOUTH WALES u COAL FIELD, in the Merthyr, Aberdare, and Rhon- dda Valleys, with, Map of the District, Explanatory Sections, and Diagrams; being a Paper read before the South Wales Institute of Engineers, by Thomas Joseph, Mining Engineer, a Member of the Institute. ^Merthyr Tydfil: Farrant and Frost; London Simpkin, TLFFIHERBERT, ISAAC JONES.

BWRDD Y GOLYGYDD. SAMSON.—Yn ddilf&el 3m ein nesaf. ERYR ABALL.—Yr ydych yn ymddwyn yn rhy galed, a dywedir yw eich sail yn y diwedd. Grwnewch i ereill fel y carech i ereill wneud i chwi. T.S.W.—Yr ydych yn gofyn gormod os nad yw yr hanes yn anwireddus; ac os felly, y mae i chwi rpesaw i'w wrthbrofi. GOHEBYDD CAEKPHILX.—Yr ydym yn ddiolch- gar i fahwi am eich adroddiadau, ond yr oedd yr eiddoch yn rhy ddiweddar i'n rhifyn olaf.

TALIADAU,— D. J., Cwmaman; J. W., Neath; T. M. M., Crumlin; T. H., Dinas W. T., Cwmbwrla;! J. W., Caepencoed; W. T., Taibach; T. D., Pentre; D. E. P., Bala; D. A., Penygroes; H. L., Pentre Estyll; E. W., Upper Boat; D. D., Pontchwith; E. H., New Tredegar; W. 3., Ynysnradw M. B. Llandovery D. R. J., Resolven; T. H., Morristown; D. M., Cwmtwrch; T. W., New Mill; J. C., Middlesborough; E. J., West Hartlepool; J. R., Cefncribwr; D. T., Pontyeats D. D., Mountpleasant; W. P., Groeswen D. D., South Stockton W. & D., Morriston W. L., Gcllinedd; W. D., Pontardulais J. J., Hafod Terrace; I. J., Treherbert; J. P. E., Kenffig Hill; W. L., Abercarne; T. W., Alltwen; W. H., Loughor; E. R Cymer j J. J. B„ Taibach; J. J., Pengam W. W. Toiiypandy; J,. J. M., Trimsaran W. M.y West CornfortK J. T., Rhymney D. -M-i Ebbw Val»; J- T., Vochriw^ w. Tiobd hi X, W, ? J.ji .Teoedyrhiw; E. '4" Ponitlotyn E. T., Lantwit Vardre.

'Cj^feiriery GOHEBIAETHATJa'r ADOLYGIADAU _« To the Etjitor of the GWLADGARWB, Canon-street, A3?erdare." Pob Archebioh a. Thaliadau i'w gwneud i "Walter Lloyd, GWLADGARWR Office, Aberdare,"

CYFLOGAU UCHEL. Y mae y dadguddiadau parhaua a wneir o gyflogau mawrion yn uchel leoedd y deyrnas yn agor llygaid y wlad o radd i radd, ac yn rhwym o arwain i gyfnewidiad trwyadl neu i ddymchweliad hollol. Fe ymddengys fod rhyw leihad wedi cymeryd lie yn ddiweddar yn nghyflogau y Cyfreith- iwr Cyffredinol a'r Solicitor General, ond y maent eto yn para i fod yn dorthau euraidd. 0 hyn allan bydd cyflog yr olaf yn £6,000 yn y flwyddyn, a chyflog yr Attorney General yn £ 7,000 yn flynyddol. Lied gysurus, onide?. Yn sicr y mae y nythod uchel hyn wedi eu pluo yn hyfryd dros ben. Swydd Llefarydd Ty y Cyffredin hefyd sydd swydd o-gysuc neillduol i'w pherchendg mewn ystyr arianol. Derbynia ef gyflog 0 £ 5,000 y flwyddyn, heblaw preswylfa odidog yn ystod amser ei was- anaeth. Cynwysa hefyd ddyrchafiad i'r Bendefigaeth pan fyddo y Llefarydd yn ymadael a'i gadair. Yn ychwanegol at yr uchelfreintiau lluosog hyn, y mae pension hefyd, yn amrywio mwy neu lai yn 01 amgylchiadau, ond gellir ffurfio barn agos yn ei gylch oddiwrth y ffaith fod pension Arglwydd Eyersley yn £4,000 yn y flwyddyn! Perthyna i'r swydd hefyd freintiau ereill yn y ffordd 0 patronage. Yn mysg y swyddi sydd yn rhodd y Llefarydd y mae eiddo.y "Counsel" gwerth £1,500 y flwyddyn, eiddo dau "referee" gwerth £1,000 yr un yn flynyddol, y "chaplaincy" gwerth y swm p zC400, yn nghyda swyddi ereill o'r cyffelyb natur. Lleoedd dymunol iawn i gefnderwyr, meibion yn nghyfraith, a hen ewythrod! Mae'n wir fod swydd y Llefarydd yn wir galed, ond dylid cofio nad yw yn parhaii ond am ryw chwe' mis o'r flwyddyn, a bod y chwe' mis ereill yn rhai o segurdod hollol. Pa fodd y gall Mr. Lowe roi budget braf i'r wlad, a ffeindio yr holl arian hyn, a symiau ereill laweroedd o'r cyflFelyb ? Pa bryd yr egyr John Bull ei lygaid?

Y GLO DEHEUDIR CYMRU. Yr ydym yn cael ar awdurdod da fod rhagoriaeth glo Deheudir Cymru ar unrhyw lo arall, ac ar unrhyw gymysgedd hefyd, bellach wedi ei bron tuhwnt i ddadl, a hyny er gwaethaf cryn ddylanwad politic- aidd; ac nad oes amheuaeth na chaiff glo y rhan yma o'r wlad ei le dyladwy yn maroh- Dadoedd y byd yn fuan. Er's ychydig yn ol penderfynwyd gwneud prawf teg pa un oedd oreu, "Cymysgedd Baxter" ai Glo Ager Cymru; ac i'r dyben hyny fe anfonwyd dwy long—y Seraph a'r Crocodile i'r India ac yn ol. Erbyii i'r ddwy long gyraedd Canal Suez ar eu taith allan, yr oedd rhagoriaeth Glo Deheudir Cymru wedi ei brofi. Yr oedd y Serapis, yr hon oedd yn llosgi glo Cymru yn unig, yn alluog i gyraedd Port Said gyda llai 0 danwydd nag oedd yn angen- rheidiol i'r Crocodile i gyraedd mor belled a Malta, er i'r Serapis gyflawni y rhan hono o'r daith llawn mor gyflymed a'r Crocodile. Y mae y prawf bellach ar ben, a thystiolaeth yr Army 4- Nwy Gazatte ar y prawf ydyw,-—"Yn barnu oddiwrth y ffigyrau sydd yn awr o'n blaenau, y mae yn rhaid i ganlyniadau y prawfion hyn lwyr ddarbwyllo yr awdurdodau 0 ragor- iaeth mawr y Glo Cymreig ar y glo cymysgedig, yn mhob modd. '0 ganlyniad, credwn y bydd Cymysgedd Baxter cyn hir yn mhlith y pethsu a fu." Yr oeddym yn berffaith sicr er's amser mat Glo y Deheudir oedd y goreu yn y byd, ae nad oedd dim yn eisieu ond cyf- iawnder i brofi hyny, ao i'n masnach yn y rhan yma o'r wlad fedi y fantais o hyny. Bydd y prawf hwnynaicr 0 fod 0 lea i'n masnach yn y dyfodol, nid yn gymaint "oherwydd ycyfiinswm a ddeftiyddir gan ein Llywodraeth, ond y fantais a ddeillia i'n masnach oddiwrth y; naith mai yr eiddom ui ydyw y glo goreu yn holl farchnadoedd y byd.

Y PENAETH MORMONAIDD YN GARCHAROR. Diwedd yr wythnos ddiweddaf, derbyn- iwyd mewn hysbysiad o New York fod; Brigham Young wedi rhoddi ei hun i fyny i sefyllei braw^ am loi&ruddjiaeth; fod' meichafon wedi, cael ei wrthod, a'i fod yn garcharor yn ei dy ei hun gan Marshal yr Unol Daleithiau. Y mae yn debyg fod y cyhuddiad hwn yn • sylfaenedig ar hen ehwedl fod Brigham wedi gorchymyn symud rhyw berson neu bersonau an- ufydd. Nid yw yn debyg y eeir ef yn euog ar y cyhuddiad hwn, er nad oes neb sydd yn gwybod ychydig am' y Llyn Halen yn ameu y posibilrwydd fod personau selog wedi cyflawni y fath weithred dan y dyb- iaeth eu bod yn gwneud gwasanaeth eu hawenydd drwy hyny. Y mae-yn amlwg, modd bynag, fod Llywodraeth yr Unol Daleithiau yn benderfynol 0 ddwyn twyll Brigham i derfyn. Pe gellid Uwyddofv gondemio hyd yn nod i ddystawrwydd y carchar am y gweddill o'i oes, nid yw yn anhebyg na fyddai i'r gyfundrefn a sefydl- odd farw gydag ef. Brigham Young, ac nid Joseph Smith ydyw sylfaenydd gwir- ioneddol Mormoniaeth fel y mae yn bresen- ol. Y mae Young yn alluocach a chyfrwys- ach dyn 0 lawer nag oedd Smith, yr hwn a ddyrchafwyd i'r Arlywyddiaeth pan y Uaddwyd Smith gan derfysgwyr Illinois yn 1844. Yr oedd y ddau yn frodorion a Vermont. Pan yr etholwyd Young yn Arlywydd ar farwolaeth Smith, gwelodd ar unwaith mai ofer ac anobeithiol oedd meddwl aros mor agos i wareiddiaeth ag Illinois. Aeth allan a screpan a ffon tua'r gorllewin. Cyflawn- odd ef a'i ganlynwyr daeth ag yr edrychid ami yr adeg hono braird yn wyrth; canys aethant rhagddynt draw y tuhwnt i'r Mynyddoedd Creigiog nes dyfod i ddyffi-yn eang a phrydferth lie yr oedd y Llyn Halen yn dysgleirio yn ngwyneb yr haul. Y mae y dyffryn yn amgylchynedig a mynydd- oedd uchel, a pherthynai yr adeg hono i Mexico. Gwelodd Brigham ar unwaith fantes y llanerch. Cafodd yno ddyffryn, ac ir ei ganol lyn prydferth, a'r oil wedi eu bamgylchu ag amddiffynfeydd naturiol. Dafodd yno weledigaeth, ac yn y weledig- jeth hono, gorchymynwyd iddo babellu 7rio, ac yno y dechreuodd sylfaenu dinas.

ABERDAR.—TOM THUMB A'i DEULU.- Heddyw, dydd Ian, y mae y person hynod hwn yn gwneud ei ymddangosiad, efo a'i gwmni, yn Neuadd Ddirwestol Aberdar. Trwy mai hwn ydyw y tro olaf i'r ewmni dwarfish gymeryd taith drwy ein gwlad, byddai yn dda i'n cyfeill- ion gymeryd y fantais o'r ymweliad, canys yn sicr y mae Tom a'i gwmni yn werth rhoddi chwech i'w gweled unrhyw ddydd. Nid ydynt yn bwriadu aros ond un diwrnod yn unig, a bydd dau arddangosiad yn cymeryd fie. PLWYF ABERDAR.—YE HEN EGLWYS.- Mae y plwyfolion yn gyflredin yn adnabyddus a sefyllfa bresenol yr hen eglwys hon. Da genym ddeall fed ymdrech yn awr ar droed i'w hadgyweirio, feI y medrir el defnyddio at was- anaeth cyhoeddus eto. Rhai misoedd yn ol, pen- derfynwyd mewn cyfarfod plwyfol i apelio at y trigolion i gynorthwyo yn y gwaith. I adgy. weirio yr hen eglwys y mae jESOO yn angen- rheidiol, ac yn ddiameu pan y cofir yr achos coronir yr ymdrech & llwyddiant; oblegyd, o angenrheidrwydd, y mae cydymdeimlad dwfn yn y plwyf tuag at y fam eglwys, yn mynwent yr hon y mae cymamt o hen dadau y plwyf yn gorwedd. Mae hefyd y swm o £723 o ddyled ar yr eglwysi St. Elvan a St. Mair, yr hwn mae'r ficer a'r cyfeillion eglwysig yn awyddus ei glirio. I gyflawni y dybenion hyn, y mae casglwyr wedi eu penodi mewn gwahanol fanau yn y plwyf Lie y rhoddir hysbysiad ar y pryd fod dewismd. i neillduoli symiau tuag at yr hen eglwys yn unig, gwneir felly. ABERDAR,—Y CYMRO GWYLLT.—Bydd yn dda gan filoedd darllenwyr y GWLADGARWR i glywed fod y bachgeu twymgalon hwn yn awr yn aros am rai dyddiau yn Aberdar. Dyma gyfle braf i ymfudwyr bwriadol i ymgynghori ag ef, a gallant wybod pa bryd a pha le i'w gyfar- fod end ymholi a Mr. James, Crown Hotel yr hwn sydd yn cydweithredu ag ef yn yr oruch- wyliaeth. Fechgyn ymfndol, daliwch ar yr adeg. Y Cymro yw y dyn sydd yn gwybodam bob man, o Japan i Cape Horn ac o Kamschatk% i Cape of Good Hope.—ET EDMYGYDC VICTORIA, EBBW VALE.-Ar ddydiau Sul a Llun, y 7fed a'r 8fed cyfisol, aU-agorwvd capel y Methodistiaid yn y lie uchod. Y gwem- idogion a wasanaethent ar yr achlysur oeddent y Parchn. D. Jenkins, Babell; Thomas C Phil- lips, Mountain Ash a D, Saunders, Abercarn Pregethodd Mr. Phillips yn Saesoneg am ddau y Sabboth. Yr oedd y oynulliadau yn lluosoc a'r weinidogaeth yu rymus ac effeithiol. Mae canmoliaeth yn ddyledus i bobl y Uo am eu hymdrechion o blaid yr achos da, ac yn enweditr i Mr. John Rees, a'i fab Mr. Jonkin Rees Nid ydynt wedi arbed yr undrafferth na thraul er addurno eu oapel, a'i wneud yn un o'r rhai mwyaf prydferth yn y sir. Llwyddiant a mwyn- had iddynt yn y deml newydd. LLANYBRI.—GALWAJJ I WEINIDOG. -Mae hen eglwys barchus yr Annibynwyr yn Llanybri sir Gaerfyrddin, wedi rhoddi galwad unfrydol tr Parch. B. Davies, Glandwr Tâf, i ddyfodi'w bugeilio yn yr Arglwydd. Bydd gweinidogaeth Mr. Davies yn terfynu yn Glandwr y Sabboth cyntaf yn Chwefror. Dymunem iddo bob ^yyddiant yn ex faes newydd, a hir oes i fod yn ddefnyddiol yn ngwinllan ei Arglwvdd HWNTW. ° CYMER, GLYNCORWG.—-Nos Fawrth, yrj ail ddydd o'r flwyddyn hon, traddodwyd darlitb yn y He uchod ar Apostol Polynesia," gan v Parch. D. Thomas, Tonydandy. Darlith werth- fawr, yn llawn hwyl. EISTEDDFOD GOGLEDD LLOEGR.—Wele mi yn anfon gair bach i'r: GwLADGARWR, fel y fellir gweled fod cenedl y Cymry yn Ngogledd Jofegr wedi cynal Eisteddfod Nadolig. Beini- iadwyd y gorddoriaeth gan Ivander Griffiths, a'r farddoniacth gan Mr. John Kane, a rhodd- asant foddlonrwydd mawr. Enillwyd y wobr o. £ 7 a model i'r arweinydd, am ddadganu In Jewry is God known," gan gor Middlesborough, o dan arweipiad Mr. J. H. Davies. Cafwyd Eisteddfod leVVrchus, a gobeithio y ceir ei chyffelyb tua'r Pasc.—DETWT GIAN TRis.

BU FARW— f Rhag. S6, 1372, yn 78 oed, yn Llanelli, Mr. William Havard, brodor 0 Langynwyd. Rhag. 23ain, 1871, yn 8 wythnos oed, John Morgan, anwyl blentyn Mr. J. Walters, Aber. tonUwyd House, Treherbert,