Y Gwladgarwr

Y RHYFEL. METHIANT Y CADOEDIAD. Yr wythnos ddiweddaf, yr oedd rhyw obaith gwan yn cael ei ddal allan y buasai i gadoediad gymeryd lie, a hyny er ceisio cymodi y pleidiau rhyfelgar ond erbyn hyn, y mae y gobaith hwnw wedi diflanu, a chenad- wraeth M. Jules Favre wedi myned yn hollol fethiant. Y mae Llywodraeth Ffrainc, wrth hysbysu y ffaith hwn, yn galw ar Ffrainc i ymladd hyd y diwedd chwerw. Dywedir fod Prwsia wedi "hysbysu M. Favre ei bod am bar- hau y rhyfel nes gwneud Ffrainc yn allu ail raddol, ac mai amodau y cadoediad oeddynt dyfod i feddiant o Alsace a Lorralne, a hyny mor belled a Metz, yn gystal a rhoddiad i fyny Strasburg, Toul, a Yerduti. Y mae Toul er hyny wedi syrthio, a gellid cymeTyd Stras- burg unrhyw adeg drwy dalu y gost o'i chy- meryd a cholliad bywydau, ac am Verdun, nid yw yn fawr gwerth i neb. Wrth edrych ar sefyllfa pethau, y mae yn rhaid addef nad oedd dim yn yr amodau hyn ag oedd yn afresymol a gormodoL Y mae yn rhaid cofio, beth bynag sydd yn ol i'r Ger- maniaid, fod eu holl symudiadau hyd yma wedi bod yn un gadwen ddidor o fuddugoi- iaethau. Nid ydynt erioed wedi ymddangos ar y maes ond i fuddugoliaethu. Y mae yn rhaid myned mor belled yn ol a Napoleon y laf cyn y ceir unrhyw beth tebyg o ran llwyddiant milwrol, tra yn wir y mae ei holl fuddugoliaethau yntau yn myned yn ddinod yn ymyl buddugoliaeth y Prwsiaid yn Sedan. A chaniatau eu bod yn anghofio achos dechreu- ol y rhyfel, nid oes dim yn edrych yn an- nhebycach yn awr nag i Ffrainc adenill yr hyn y mae wedi ei golli drwy y buddugol- iaethau Prwsiaid. Y maent bron wedi myned yn feistri ar eu sefyllfa. Yr unig beth a rodd- ai siawns i'r gelyn a pherygl i Prwsia ei hun, fyddai cadoediad, a'r unig esboniad a ellir ei roddi ar wrthodiad Ffrainc i'r telerau ydyw, nad ydyw am addef y gwlrionedd. A ydyw hi ddim yn hen bryd i'r Gweinldogion Gwer- inol i ddywedyd wrthi fod yr adeg wedi dod nad gwiw cynyg gwrthsafiad pellach? A ydym ni i gredu fod yr un hunan dywyllwch ag oedd yn meddianu yr Amerawdwr wedi cymeryd meddiant eto o'r Weriniaeth ? Nid ydym yn gallu esbonio ymddygiad Ffrainc, canys nis gellir galw ymladd a gallu mor anghyfartal yn wroldeb o gwbl. PARIS A'I HELYNTION. I Yn mhlith y cwbl o'r hanesion a dderbyn- iwn o ac yn nghylch Ffrainc, nid oes dim yn taflu pelydryn o obaith ar ei hachos, ond ei hawyrgylch yn myned yn dywyllach-dywyll- ach. Y mae yn wir y gelwir ar y wlad i gyfodi fel un gwr, a gyru ymaith y gelyn sydd yn anrheithio eu tir, ond y mae cyfryw alwadau oil yn syrthio i'r llawr, a hyny am nad ydynt yn gydoaws a theimlad ac ysbryd y bobl. Os y cant lonydd, nid oes dim ag sydd yn mhellach o fwriad y Ffrancod na chyfodi felly; Y maent yn mhob man yn gwaeddi am derfynu y rhyfel, tra y mae newyddiaduron Paris yn llawn achwyniadau yn erbyn y tret, ydd hyny sydd yn galw am heddychu a'r gelyn yn hytrach nag ymladd ag ef. Y mae gwarchaeaethr-Paris gan v German- iaid yn awr wedi ei gyflawni, fel nad all dim fyned i mewn nac allan o'r ddinas, a thrwy fod hyny wedi ei gwblhau, y mae lluoedd Germany yn dysgwyl am gyfarwyddiadau pellach. Diau nad ydyw y fyddin anferth hon i fod yn segur yn hir, ac nid oes amheu- aeth nad ymosodir ar yr amddiffynfeydd mor gynted ag y gwneir y parotoadau angenrheid- ioL GWARCHAEAETH METZ. Y mae rhywbeth o ddyddordeb mawr yn myned yn mlaen tua Metz, er na wyddus hya yma beth ydyw yn hollol. Ar y 19eg anfon- odd Marshal Bazaine lythyr at Prince Frede- rick Charles, yr hwn a drosglwyddwyd ar unwaith i'r brenin. Nid ydyw cynwys y llythyr wedi cael ei hysbysu, ond y siarad yw fod y Marshal wedi cynyg rhoddi i fyny ar yr amod fod i'w gatrodau i ddal meddiant o'u harfau, a'u rhyddhau ar yr addewid nad ydynt i gymeryd than yn y frwydr am dri mis; ond nid yw yn debyg y derbynir y cyfryw gan Prwsia. Y mae yn wir fod ar y Counts Moltke a Bismarck eisiau Metz fel safle milwrol, ac fel sicrhad heddwch; ond y mae hefyd yn fater o bwys iddynt hwy i gadw Bazaine a'i 70,000 neu 80,000 milwyr, yn cynwys yr Imperial Guard, yn ddyogeL Ymladdwyd brwydrau Vionville a Gravelotte er slcrhau y fantais hon, a byddai yn drueni ei daflu ymaith. Ni byddai rhoddiad i fyny Metz ar yr amodau hyny yn werth ei alw jm rhoddiad i fyny. Byddai gollwmg byddin Bazaine yn rhydd ar y dealltwriaetn y gallent ymladd mewn tri mis, yn sicrhau parhad y rhyfel am hyny o amser, a rhoddai obaith adnewyddol i Ffrainc. Nid yw yn fawr o ryfedd fod cynygiadau y Marshal wedi cael eu gwrthod. Mor gynted ag y cawsant eu gwrthod, gwnaeth Bazaine ymgais egniol i vmryddhau o'i garchar, er na fyddai setyllfa ei fyddin, pe llwyddid i ddyfod yn glir o Metz, yn ddim gwellna'r un y maent ynddo yn awr. Dydd Gwener diweddaf yr anfouodd efe golofn gref allan i wneud ymos- odiad wrth Mercy-le-Metz. ar y ffordd i Chat eau Salins, ond bu yn fethiatt. Gwnaeth ymosodiad mewn llawn allu yn nghyfeiriad Thionville. Ymestynai yr ymosodiad dros amryw filldiroedd, a pharhaodd am bedair awr, yn niwedd pa adeg y gyrwyd y Ffrancod yn eu holau a cholled drom. Rhaid y bydd i ymosodiadau fel hyn, os gwneir hwynt yn fynych, wanhau cryfder ymosodol byddin Bazaine yn fawr. Nid ydyw ond ofer iddo geisio dianc, canys y mae y Germaniaid wedi parotoi i roddi derbynlad cynes iddo pe byddai iddo gynyg tori trwy eu llinellau yn unrhyw gyfeiriad. Beth bynag sydd wedi codi dy- muniad yn Bazaine i adael Metz, nid yw yn ymddangos mai angen ydyw, canys y mae f dd llawer o dda i'w gweled yn pori ar y porfeydd yn ymyl y ddinas. Y mae yr holl dref, a phob symudiad o'i mewn, yn hollol amlwg i'r Prwsiaid oddiar un o uchelfanau y gymydog- aeth, a dywedir ei bod yn anhawdd credu eu bod wedi cael eu cau i mewn oddiwrth bob cymdeithas wrth weled y bywyd a'r hoenus- rwydd sydd o fewn i'r ddinas. CYMERIAD TOUL GAN Y GER- MANIAID. Y mae Toul bellach wedi syrthio ac yn awr, yn gymaint a bod y rhyfel i fyned yn mlaen, y mae o'r pwys mwyaf. Y mae Toul ar y Meuse, ac yn hollol gomandio Reilffordd Paris a Strasburg, a hono ydyw yr unig reil- ffordd gyda'r hon y gall y Germaniaid anfon angenrheidiau o'u storfeydd i Paris. Yn awr hefyd, byddant yn gallu dwyn eu gynau trymion i fyny yn niferi mawrion. Yr ydym yn cael na safodd Toul ond ychydig iawn wedi i'r Germaniaid ymosod ami o ddifrif a'u gynau trymion. Yr ydym yn cael fod yr amddiffyn- wyr yn Toul wedi cael yr un telerau a char- charorion Sedan. Nifer yr amddiffynlu oedd- ynt 2,200 o wyr, 109 o swyddogion, 197 o ynau bronze, 120 o geffylau, 3,000 o muskets, a'r un nifer o sabres, 500 o cuirasses, cyi'answm mawr o ddarpariadau rhyfel, digon o ymboith am 51,939 o ddyddiau, a thai milwrol am 143,025 o ddyddiau. Pe byddai yn Metz gy- maint o storfeydd ag yn Toul, byddai ei chwymp yn mhell. BRWYDR CHATILLON. Yr ydym erbyn hyn wedi derbyn cryn lawer o fanylion o barthed y frwydr hon. Gwnaeth y Prwsiaid gamsynied wrth feddwl mai Vinoy oedd yn llywyddu ar yr achlysur canys yr ydym yn cael erbyn hyn mai y Cad- fridog Ducrot ydoedd, yr hwn a lywyddai y First Army Corps yn Sedan, ac a dybid oedd yn garcharor, ond a ddiangodd mewn dillad gwladwr ar ol y frwydr bythgofiadw.y hono. Arweiniwydy Ffrancod yn erbyn y Prwsiaid heb unrhyw wybodaeth am gryfder y gelyn yn y lie, ac fel mewn amgylchiadau blaenorol, cawsant eu hunain bron yn amgylchynedig gan dan y gelyn, a bu raid iddynt ffoi yn yr annhrefn mwyaf. Achosodd yr helynt hwn gryn anesmwythder yn mhlith y trigolion, ac achlysurodd hefyd i hysbysiad swyddogol gael ei wneud fod rhan o filwyr rheolaidd Ffrainc wedi ymddwyn yn hollol anweddaidd yn mrwydr Chatillon, yr ho a a vmladdwyd ddvdd Llun yr wythnos ddiweddaf. Darfu i rai o'r catrodau ddianc mor gynar ag 11 o'r gloch, a hyty cyn tanio ergyd. Y mae llys milwrol wedi ei sefydlu yn awr yn Paris i'r dyben o brofi llwfrwyr ac encilwyr. RHODDIAD I FYNY STRASBURG. Dywed gohebydd o Frankfort fod clafglud- wyr y lie hwn wedi cael eu galw i Strasburg, oddiwrth yr hyn y gellid casglu fod rhyw symudiad pwysig ar gymeryd lie yno. Tra yn ysgrifenu y llinellau hyn, dyma hysbys- iad yn ein cyrhaedd, fod Strasburg wedi rhoddi i fyny er pumpo'rgloch neithiwr, (nos Fawrth), ond nid ydym wedi cael gair paham na pa fodd. Gyda'r un genadwri ydym yn cael hefyd fod Moutme iy wedi ei chymeryd. AFIECHYD YR AMERAWDWR. Dywed gohebydd o Cassel, fod cyfnewldiad rhyfedd wedi cymeryd lie yn iechyd y diwedd- ar Amerawdwr ychydig ddyddiau yn ol. Cyn y 18fed, yr oedd yn fwy bywiog na chy- ffredin-yn anarferol felly ond prydnawn y dydd hwnw, aeth a cherddodd allan yn y park, gan adael gorchymyn os byddai i unrhyw genadwri ddod, am ddyfod a'r cyfryw iddo ar unwaith. Yn fuan, cyrhaeddodd dau genad- wri, y naill o Brussels, a'r Hall o Hastings, y rhai a diosglwyddwyd iddo ar unwaith, ac wrth eu darllen, trodd ei wynebpryd yn welw. Dychwelodd i'r Castell, a chauodd ei hun i fyny yn ei ystafell. Trwy na welwyd ac na chlywyd dim am dano am ral oriau, pender- fynwyd, ar yr esgus fod rhywbeth. pwysig i'w fynegu iddo, i ofyn am ganiatad i fyned i mewn. Ymgymerodd y Tywyeog Murat a'r gorchwyl, ond wedi euro am amser, ni chaf- wyd yr un atebiad. Yna penderfynwyd tori y drws yn agored, yr hyn a gyflawnwyd, pryd y cafwyd ef yn gorwedd ar esmwythfainc, mewn sefyllfa ft annheimladrwydd. Galwyd i mewn dau feddyg, y rhai a lwyddasant yn mhen oddeutu awr i'w adferu ato ei hun. Dywed y gohebydd, er fod ymgais wedi ei wneud i gelu y ffaith, ei fod wedi ymledu fel t&n gwyllt ar hyd y dref. NEGESEUAETH AWYROL PARIS. Dywedir fod hysbysiadan wedi eu derbyn o Paris, a hyny trwy offerynoliaeth colomen, y rhai a adroddant am dair neu bedair o frwydrau pwysig, yn y rhai y bu y Ffrancod yn fuddugoliaethus. Yr ydym yn cael mai dydd Gwener y cymerodd yr oil o'r rhai hyn Ie. Dydd Sadwrn diweddaf, yr ydym yn cael i ddyn gyraedd i Rouen o Paris mewn awyren, a chanddo nifer luosog o lythyron. Y mae yn tystio iddo weled vmladd yn myned yn mlaen yn ages i Mont Valerien, a bod y Prws- iaid wedi tanio ato nes ei fod wedi pasio Mantes. Y mae yn bwriadu myned yn ol eto yr un ffordd i Paris. Os llwydda yn ei am- can, gellir dweyd fod gwrhydri awyrol mawr wedi ei gyflawni ganddo. CYMERIAD ORLEANS GAN Y PRWSIAID. Wedi ychydig o wrthdarawiadau llwydd- ianus yn erbyn y Prwsiaid yn nghymydogaeth Arthenay, darfu i'r Cadfridog Ffraincaidd yn Orleans, yn cael nad oedd ei allu yn ddigonol i gyfartod a'r Prwsiaid, dynu yn ol ei allu mewn cyflawn drafn, i gyfeiriad Tours. Cymerodd y Prwsiaid feddiant o Orleans bore dydd Mawrth diweddaf. Yn y cyngor a gynaliwyd yn Tours ddydd Mawrth, penderfynwyd galw allan yr holl ddynion ieuainc dan 25 oed i amddiffyn y wlad, a'r dynion dros yr oedran hyny i'w galw allan p va y bydd aifau yn barod iddynt. Mewn gohebiaeth o Paris, yr ydym yn cael fod Count Keratry, Gweinidog yr Heddgeid- waid, wedi hysbysu y bydd 1 uurhyw shop ag y profir fod diodydd meddwol wedi ei werthu ynddo i ddyn a fyddo yn waeth o ddiod, i gael ei chauad, a'r shopwr i gael ei gospi. Y mae menywod Paris wedi ffarfio pwyll- gorau yn mhob rhan o'r ddinas, ac mewn anerchiad sydd wedi ei gyhoeddi ganddynt, datoanant eu parodrwydd i wasanaethu achos y rhyfel pan el wir arnynt, nid yn unig fel nurses, ond hefyd fel eu chwiorydd yn Phal- stourg, i gyfarfod a'r gelyn a'r cleddyf. Y mae rhydd saethwyr a gwirfoddolion Ffrengig yn dyfod yn lied flinderus o'r tu ol i'r fyddin Germanaidd. Darfu i drigolion pentref yn agos i Boursalt, yr wythnos ddi- weddaf, gario ymaith yspail gwerthfawr, sef cist yn cynwys yn agos i fil/iwn. a haner o bwrum. Yr oedd yr arian hyn wedi eu bwriadu i dalu y milwyr. 0 Berlin yr ydym yn cael fod 650,000 o filwyr Germanaidd yn awr yn Ffrainc.

AT GLEIFION ABERDAR, MERTHYR* PONTYPRIDD, LLANELLI, A'R CYLCHOEDD. From W. BADHAM, Canton, Cardiff. I one day called with a chemist in the neigh- bourhood of Aberdare for a box of George's Pile and Gravel Pilla and was supplied with what I supposed to be the genuine article. I was greatly surprised however, on opening the parcel, to find that instead of Georgia Piil*, the chemist had deliberately cheated me by packing up a spuriovs box of Pills. I had the right article however at Canton, and am much better since I took them. RHYBUDD —Yn gymaint a bodllnaws oengreifft- lau twyllodrus o foth yr uchod yn cael eu crybwyll wrthyf, teimlaf rwymedigaeth i ddynoethi y cyf- ryw, ac hefyd i rybuddlo y cyhoedd, fel na byddo iddynt drwy anwyhodaeth gael eu hud ddenu I gy- meryd Pills nau Powders o waeuthariad ereili, o dan y ffageBgui eu bod yn llawn gystal os nad gwell na George s Pile & Gravel Pills." Gellir yn hawdd eu haduabod a u gwahanlaethu oddiwrth nwyddau yr efelychwyr diweddar hyn, gan tod enw y darganfyddwr ar Stamp y Llywodraeth, pa un a rwymir o amgylch pob blwch. Hirwain. J E. GEORSE, M.R.P S., (Perchencg George's Pile <fc Gravel Pills.)

HY8BY8IAD NEWYDD. Yn awr yn barod, mewn llian, hardd, prÍI 3s. 6c. I crom llo, ymylau awr, 1. Y TRYDYDD AHOBABTIAD o'a LLYFR TONAU AC EMYNAU; GAN Y PARCH. E. STEPHENS A J. D. JONES Hefyd, yr un Llyfr yn NODIANT Y TONIC SOL-FA Pris, mewn Ulan hardd, 2a. 60. Y LLYFR EMYNAU, (Yn cynwys y geirian yn unig.) Prisiau :—LlUn, gydag ymylaa cochion, la. Roan gilt edges, Is 6d. Morocco gilt edges, 2a Morocco gorearedig gyda chlasp, 2s. 6c.; ato., Rims gyda chlasp, 3s; eto. 4s.; eto, 4s. 6d. Y mae yr holl o t Emvnau wedi en hadolyga gan y Parchedigion W. Reft), D. D, Liverpool; T. Rees, D.D., Abertawe; Wm" Ambrose, Portmadoc; R Thomas, Bangor; R Parry, Llandudno; J. Davies, Caerdydd; R. Williams (Hwfa Mon,) Llandain, &.c. Anfoner yr holl archeblon at y Cyhoedd wyr R„ Hughes A'l FAB Wbsxham. CUION LINE. UNITED STATES MAIL STEAMERS. One of the following, or other first- c^aaa full-powered Steam-shipa will be despatched from Liverpoel TO NEW YORK EVERY WEDNESDAY. Forwarding Passengers to Boston, Portland, and Quebec, at New York rates. Captain. I Captain IDAHO Jambs Pkick. MANHATTAN W. Foasraa NEVADA W.C. Okkkn. NEBRASKA.JAS. Gvawd. COLORADO T. F. Fkbehan WISCONSIN J. A.WitfiAMS MINNESOTA,E.Whiwkkat W YOMING (now bnilding.) And are intended to sail as followl MANHATTAN. Wednesday, Oct. 5th.. NEBRASKA Friday, Oot 7th. MINNESOTA. Wednesday Oct. 12th. (felling at Queenstown the day following to embark Paesen- go-a. Fassengers booked through to San Franeiseo and all. aland towns at low rates. Rates of passage from Liverpool to New York: Cabin. Passage, JMa 18s. and <21. Steerage passage at ro- tmeedrateB. The latter includes an unlimited supply of providow, gooked and served up by the Comyany** stewards. For freights or passage, apply to I 0. BTTRLEY CO., Emigration Agents. 9, Bate*- ereteent, Docks, Cardiff; E. C. HURLEY, Porthoawlv. i. T. MORGAN. 19, Qlebeland-street, Merthyr, or to GOTON CO^ 26, Water-street, UreqpooL Passengers booking with C. X. Hurley and Co. ean ba. orwudea from Cardiff or Newport to Quenstown on ad* ••atag«ons terms. "l,)BJJp.m ,l.ti) 1> j 'f'{