Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

7 articles on this Page

[No title]

News
Cite
Share

Tuag at gyrhaedd hyn, byddai rhyw gynllun tebyg i hyn, feallai, yn llawn cystal a dim Y raae Mr. Bruce ya dirfeddianwr, ac felly yn bendefigwr. Y mae y cyfenw o dirfeddian- wr treftadol wedi ac yn cael ei ystyried yr un ystyr a phendefigion (aristocrat) y bendefigaeth yn allu ormesol y wlad hon. Saif yn yr un berthynas a Phrydain Fawr ag a safai caeth- wasiaeth yn Neheudir America cyn dilead caethwasiaeth yn y wlad hono. Y mae llwydd- iant a nerth y naill fel y Hall yn ymddibynu ar gadw yr hyn a elwir yn ddosbarth isaf, neu y bobl yn isel mewn tylodi ac anwybodaeth. Gwaith a swydd y bendefigaeth yw creu a phasio cyfreithiau fyddo yn gyfangwbl er lies y dosbarth hwnw. Nid ydyw llesiant y ddau ddosbarth arall, sef y dosbarth canol a'r isaf, yn ddim pwys ganddynt, yn enwedig yr olaf. Ie, y bendefigaeth abasiodddeddfymrwymiad tiroedd wrth y mab hynaf, trwy yr hyn yr amddifadir y plant ereill o etifeddiaeth eu rhieni. Ond nid ydyw hyny yn gymaint pwys iddynt, gan y cant eu taflu i fyw ar gyllid y wlad yn y cymeriad o offeiriadau, es- gobion, swyddogion yn y fyddin a'r llynges, &c. Creuir ar eu cyfer bob math o swyddi segur, ac amddiffynir y cyfreithiau hvny a'r cyfreithiau mwyaf gormesol ac anghyfiawn, a thelir y rhai a'i llanwant yn dda, y rhai yn y mwyfrif sydd vn perthyn i'r bendefigaeth. Y mae ein cysylltiad ni a chyllid y wlad yn agos, yn gyfryw fel mai gweithwyr sydd yn ei gyflenwi fwyaf, yn y ffurf o drethi ar biif angenrheidiau bywyd, megys te, coffi, siwgr, &c. Dywedaf yn mhellach, tra y parheir i ddan- fon aelodau-pendefigol i'r Senedd, nad oes fawr obaith y torir byth y cysylltiad ag sydd rhwng yr Eglwys a'r Wladwriaeth, yr hyn beth sydd yn gwasgu mor drwm ac anghyfiawn arnom fel gweithwyr, am y gorfodir ni i gy- northwyo tuag at gadw a chynal y sefydliad hwnw. Torer i fyny y cysylltiad anghyfiawn hwn, yna ni a gawn Eglwys rydd a chynyddol i godi a blodeuo oddiar yr adfeilion, a cheir gwared trwm o drethi oddiar ysgwyddau y wladwriaeth. Heblaw hyn, gwaith y bendefigaeth oedd creu yr hyn a elwir yn brynu hawl yn y fyddin a'r llynges, trwy yr hyn y cedwir y milwr cyffredin, gan nad faint ei dalent a'i allu milwrol, yn ddim amgen na milwr cyff- redin am ei oes. Edrycher i'r cyfeiriad a fyner, a cheir fod y bendefigaeth, er ei dech- reuad, a'i sail mewn gormes ac anghyfiawnder. Ac yn awr, pa fodd y gallwn ni, weithwyr, erfyn i Mr. Bruce, yr hwn sydd yn aelod o'r bendefigaeth, i droi yn erbyn y sefydliad sydd yn asgwrn cefn iddo ? Pendefigwr yw Mr. Bruce, dyweder a ddyweder ac fel y cyfryw, nis gall wneuthur llawer o ddaioni i ni yn y cymeriad o aelod seneddol. Y mae gormod o'r fath genym yn barod, a phan y daw diwygiad- au o bwys o flaen y Ty, ni a gawn deimlo hyny. Y mae lleihad y fyddin ar llynges, yn hwyr neu yn hwyrach, yn sicr o ddyfod yn bwnc cenedlaethol; ac efe, o neb yn y cymeriad o bendefigwr, yw y mwyaf anaddas i gydeistedd a Mr. Richard pan y daw hyny yn mlaen. Anwyl gydweithwyr, astudiwch natur, dech- reuad, neu hanes y bendefigaeth, a bydd y gwaith o ethol cydymaith i Mr. Richard yn orchwyl hawdd. O'r tu arall Mae Mr. Fothergill yn gyflogydd llafur (capi- talist); o ganlyniad, yn dwyn perthynas agos- ach a ni fel gweithwyr. Fel rheol, nid cy- meradwy codi unrhyw ddyn ar draul darost- wng arall; ond lie y byddo egwyddorion i'w hamddiffyn, y mae eithriad i'r rheol yn oddef- ol. Defnyddir hyn yn fynych mewn cysyllt- iadau crefyddol, a phaham lai mewn cysyllt- iadau etholiadol? Diamheu genyf fod eg- wyddorion yn y cysylltiadau hyn yn werth eu dadlenu. Nid ydyw fod aelod seneddol yn gyflogydd llafur bob amser yn ei gymhwyso i fod yn aelod addas o Dy y Cyffredin. Na byddai yn dda genyf fi weled rhes dda o weithwyr yn cael eu danfon yno i ddadleu ein Tiawliau fel gweriniaeth o lafurwyr. Y mae gwir angen am ddosbarth o'r fath hyn; ond nid yw gwiw son am y fath beth yn y fwrdeis- dref hon am gyfnod da eto, fodd bynag. Nid oes gan weithwyr Merthyr ac Aberdar yr un cyfundeb llafur (trade union) i'w ddadleu, ac hefyd y mae meistriaid a gweithwyr yn myned vn mlaen yma yn lied heddychol; felly, gan ei fod yn beth anmhosibl danfon gweithiwr ymarferol yn awr i'r Senedd, dylid edrych am y nesaf ato mewn cymhwysder. Yr un hwnw, debygwn i, ydyw yr un ag a fyddo yn gyfiog- ydd llafur, os yn ddyn o egwyddorion rhydd- fiydig cyffredinol, fel ag y mae Mr. Fother- Y mae y nodwedd arbenig hon yn perthyn yn neillduol i gyflogydd llarar. Y mae efe yn gadael ei oil eiddoyn rhanedig rhwng eiblant, ac nid gwthio un i'r offeiriadaeth, y llall i'r fyddin a'r llynges, &c. Na; ei nod ef fy- nychaf yw dwyn ei blant i'r un alwedigaeth ag ef ei hun, mor bell ag y byddo hynv yn bosibl. Nid ydyw Eglwysyddiaeth, y fyddin, &c., yn dwyn fawr elw iddo ef, os dim. Ei elw ef a gynwysir mewn rhyddfasnach a llwyddiant y gweithiwr. Y gweithiwr sobr, diwyd, a deallus, yw asgwrn ei gefn ef. Y mae yn dwyn agosach perthynas a'r gweith- wyr nad yw yn ddichonadwy i'r tirfeddianwr treftadol. Treulia ran fawr o'i amser yn mysg gweithwyr gwyr eu teimladau, a dealla eu hangenion. Heblaw hyn, y mae y mwyafrif ojgyflogwyr llafur yn codi o'r dosbarth gweith- ioL yn nghyd a'r dosbarth canol, sef dosbarth ein masnachwyr ac fel y cyfryw, y maent yn rhydd o'r hen ragfarnau (prejudices) ag a dros- glwyddir o dad i fab, ac o oes i oes, yn mysg y dosbarth aristocrataidd, neu bendefigaidd, o'n gwlad. Rhai o'r rhagfamau hyn ydynt a ganlyn :— Mai dosbarth israddol ydym ni y gweithwyr, wedi ein bwriadu i wasanaethu ein huwchaf- iaid, ac nad oes genym yr un hawl i'w galw mwy i gyfrif am ddim a ymddygont tuag atom. Tyb arall o'r eiddynt yw:—Mai iddynt hwy yr ymddiriedwyd yr bawl o lyw- odraethu arnom, ymenydd neu beidio, a bod yr hawl hon wedi ei ymddiried iddynt gan Dduw. I'r dosbarth hwn y perthyn Mr. Bruce, ac ni faidd amheu hyny, a barned y darllenydd i ba raddau y mae hyny yn ei gymhwyso i gynddrychioli teimladau ac angenion Ymneill- duwyr a gweithwyr goleuedig Merthyr Tydfil, Aberdar, a'r Faenor. 0 GWEITHIWR. (I'w barhau.)

TAITH 0 ABERDAR I BELLE VUE,…

GWEITHWYR MERTHYR AC ABERDAR…

AT EDMYGWYR A FFRYNDIAU MR…

NEW YORK, AMERICA.

L'ERPWL.

YR ETHOLIAD-MR. FOTHERGILL.