Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
SPAIN.
SPAIN. Yr ydym yn cael fod y gwrthryfel yn y wlad hon y tro hwn wedi troi yn fuddugol- iaethus, ac y mae pob dydd yn dyfod a phrofion ychwanegol o sicrwydd y fuddu- goliacth. Y mae y cadfridogion hyny, y rhai yn ddiweddar oeddyntyn ngwasanaeth y Frenines, yn awr wedi dyfod i bleidio y wlad. Y mae llawenydd mawr yn cael ei arddangos fod pethau wedi dyfod mor un- frydol, a'r gwrthryfel wedi dyfod mor drwyadl. Yr unig beth y gobeithir am dano wedi i bethau lonyddu fel hyn, ydyw penderfynu pwnc y llywodraeth. Y mae rhai hysbysiadaa yn dweyd fod yn mwriad y prif symudwyr i gadw pethau yn y sefyllfa bresenol am chwe' mis o leiaf, ac wedi hyny dyfod i mewn a phenadur tramor, feallai yn mherson ein Tywysog Alfred ni; ond rhaid cymeryd y chwedlau hyn am eu gwerth. Yr ydym yn cael hefyd nad ydyw pethau wedi cael eu cario yn mlaen yn Madrid, yn ystod yr wythnos neu ddwy sydd wedi myned heibio, heb fod ychydig o ysgelerder wedi cael ei gyflawni. Lladdwyd dau hedd- geidwad ystyfnig ond cafodd milwyr clwyfedig perthynol i'r fyddin Freninol eu derbyn gyda phob tynerwch. Y mae y colledion yn mrwydr Alcolea yn cael eu rhoddi i lawr fel 130 wedi eu lladd, a 300 wedi eu clwyfo, o ochr y rhyddfrydwyr, a rhyw 1,500, rhwng lladdedigion a chlwyf- edigion, o ochr y breninlu. Y mae Brenines Spain wedi gwneud protest yn yr achos, yr hwn sydd wedi ei gyhoeddi. Nid yw yn dweyd llawer. Un testyn ydyw, sef yw hyny, Yr ydwyf fi, un o'r breninesau goreu, wedi cael fy ngyru ymaith trwy greulondeb oddiwrth un o'r pobl oreu. Ond na feddyliwch fy mod i'm gwared yn y dull yna, canys byddaf yn sier o ddyfod yn fy ol." Cymeriad neillduol y protest ydyw ei dawelwch, ac yn debyg iawn i lawer o bethau cyffelyb ag a gallesid eu nodi. Y mae Marshal Serrano wedi ymgymeryd a'r gorchwyl o ffurfio llywodraeth am y presenol i lywodraethu y wlad nes cael cy- nadledd i benderfynu ewyllys y genedl. Y mae wedi hysbysu hefyd y bydd iddo yn newisiad y eynghor ddewis dynion pleidiol i'r gwrthryfel, ac anoga y fyddin i barhau yn unol a rheolaidd, ac i barhau mewn ys- bryd gwladgarol. Y canlynol ydyw yr anerchiad a dros- glwyddwyd gan y trigolion Saesonig yn Madrid i'r Junta gwrthryfelgar:—"Y mae deiliaid Prydain, yn preswylio yn Madrid, yn prysuro i longyfarch dinas Madrid ar yr achlysur o enedigaeth cenedl newydd, yn nghyda'r gwrthryfel sydd wedi ei gyflawni yn y fath fodd ardderchog heb dywallt gwaed. Y mae oesoedd wedi myned heibio er pan y gorfu i breswylwyr Prydain godi y cri, "Byw yn hir y bo Rhyddid," ac er yr amser hwnw y maent wedi parhau i Iwyddo felly am ddyfodol Spain." Yr atebiad a roddwyd oedd y canlyn :— Y ma3 y Junta wediIdarllen gyda brwd- frydedd mawr y datganiad cynes a gwrol 0 9 o'ch syniadau ar ran Spain, yn enw plant Albion. Ie, heddyw y mae cenedl newydd wedi ei geni, yr hon, yn ei hymestyniad am Ryddid, a estyna allan ei Haw at fobl Prydain, y rhai a- enillasant eu rhyddid ddwy oes yn ol. Yn awr yr ydym yn ym- gripian o'r ffos ag yr ydym wedi ein taflu gan yr Awstriaid a'r Bourbons. Nid ydym wedi effeithio hyn er mwyn dyehwelyd yn 01 i'n llwybrau eyfeiliornus cyntefig, ond i dderbyn a mabwysiadu yr holl gynydd sydd wedi ei ddwyn oddiamgylch gan y bobl hyny sydd, cyn ein hamser ni, wedi tori y cadwynau dan ba rai yr oeddynt yn grudd- fan. Y mae y Junta yn diolch i feibion gwrol Albion." Er's tuag ugain mlynedd yn ol yr oedd pedwar o'r Bourbonaidd yn gwisgo coronau, ac vn lly wodraethu amryw filiynau o'n cyd- ddynion; erbyn heddyw nid oes gymaint ag un o honynt yn ysgwyd teyrnwialen, nac yn gwisgo coron frenhinol. Meddyliodd Louis Philippe am dynhau cadwynan gormes am ei ddeiliad yn Ffraingc, a'r canlyniad fu iddo orfod foi am ei fywyd mewn bad pys- gota i Leogr. Llwyddodd Count Cavour, drwy ei wladgarwch a'i dalentau gwleid- yddol i ymlid y Bourbon oedd ar orsedd fychan Parma, a chysylltu y lle, hwnw a'r deyrnas Italaidd. Wedi hyny, daeth Garibaldi i Naples, a gorfododd Bomba i ffoi am ei fywyd i Gaeta, ac oddi yno drachefn i Rufain. Nid oedd neb o'r tylwyth gor- mesol hwn yn aros ond Brenhines Yspaen, ac yn awr y mae hithau wedi gorfod ffoi o'i gwlad, a ffarwelio a'igorsedd a'i hawdurdod.
NEWYDDION PWYSIG 0 BATA-GONIA.
NEWYDDION PWYSIG 0 BATA- GONIA. Yn mis Chwefror diweddaf, yr ydym yn cael i long fechan y Wladwriaeth Gymreig gychwyn o Patagones a llwyth pur werth- fawr. Yr oedd yn y llong 60 sachaid o flawd, llawer o ddillad i'r gwladwyr, dau eidion at lafurio, a buwch odro, ynghyd a llawer iawn o bethau ereill. Aeth Mr Lewis Jones yn mis Mai mewn llong arall i lawr i'r Wladfa, a gwartheg, ymborth a chelfi i'r gwladfawyr, ac er dychryn i bawb, nid oedd y llong fechan a gychwynasai yn Chwefror wedi dyfod i'r Wladfa o gwbl, ac nid oedd neb yn gwybod dim o'i hanes. Yr oedd ar fwrdd y llong fechan chwech o ddynion—Cadben Nagle o Liverpool George Jones, Liverpool, mate Thomas D. Evans, Manchester; James Jones, o sir Gaerfyrddin mab i Thomas Davies, Aber- dar a T. Cadivor Wood. Yr oeddynt yn ddynion gwerthfawr iawn i'r Wladfa, a theimlir colled fawr ar eu hoi. Yn mhob ystyr arall y mae'r Wladfa yn llwyddo. Y mae tua 150 o wartheg yn y Wladfa, a thua 40 o aneri, wedi eu prynu gan y gwladfawyr, yn aros eu cludiad o Patagones i'r Wladfa. Yr oedd y gwladfawyr wedi prynu yr aneri hyn a'u harian eu hunain. Yr oedd yr Indiaid yn y Wladfa yn mas- nachu pan yr ymadawodd Mr Lewis Jones yn Mai, a dau lwyth arall ar eu ffordd yno i fasnachu. Yr oedd oediad y llong fechan wedi achosi i'r bobl feddwl eu bod yn Pata- gones, a gorfu arnynt fwyta'r gwenith oedd ganddynt at hau, ac ni roddwyd dim had yn y ddaear hyd nes daeth Mr Lewis Jones yn Mai i lawr. Dylasai'r had fod yn y ddaear er's mis yn gynt. Gwnaeth byth- efnos o wlaw pan yr oedd Mr. Lewis Jones i lawr, yr hwn, yn awr, sydd yn B. Ayres.
GORLIFIAD YN SWITZERLAND.
GORLIFIAD YN SWITZERLAND. Y mae gorlifiad dychrynllyd wedi cy- meryd lie yn Switzerland. Y mae heol- ydd, pontydd, ac hyd y nod pentrefydd cyfain wedi eu colli yn gyfangwbl. Y mae lluaws o fywydau wedi eu colli, a'r dinystr ar feddianau hyd yma yn anhysbys. Y mae pwyllgor i'w gynal yn Berne, er trefnu rhywbeth ar gyfer y dyoddefwyr.
DR. LIVINGSTONE.
DR. LIVINGSTONE. 0 Rombay, y 5ed cyfisol, yr ydym yn cael fod yr Octavia, yr hon a gyrhaeddodd Timcomalee, yn hysbysu ei fod yn cael ei gredu fod Dr. Livingstone mewn taith wyth- nos i Zanzibar. Y mae cael gair am dano yn nghanol y fath ddystawrwydd yn creu dysgwyliad gobeithiol y daw eto i'r golcu.
MANION TRAMOR. |
MANION TRAMOR. Y mae tref Stanislau, yn agos i Lemberg, yn Galicia, wedi ei dinystrio bron yn hollol gan dan. Y mae neuadd y dref, y carchar, amryw eglwysi, a rhai canoedd o dai, wedi eu llosgi i'r llawr. Y mae yn cael ei ddweyd y bydd i'r Frenines Isabella yn fuan adael Pau am Paris. Y mae y deyrn drallodedig wedi derbyn llythyr oddiwrth ei Santeiddrwydd o Rufain, yn yr hwn y mae yn datgan ei gydymdeimlad, ac yn ei hanog i beidio myned yn anobeithiol yn ngwyneb yr hyn sydd yn cymeryd lie yn bresenol yn Spain.
CVFARFOD Y DRILL HALL, MERTHYR.
CVFARFOD Y DRILL HALL, MERTHYR. Nos Fawrth diweddaf, cynaliwyd cyfarfod politicaidd yn y Drill Hall, Merthvr, pryd yr areithiwyd yn gefnogol i Mr. Richard gan Hiraethog a'r Parch. J. Thomas, L'erpwL Cymerwyd y gadair gan Mr. James, Merthyr, Yr oedd y cyfarfod yn un lluosog, a'r brwd- frydedd a'r unfrydigrwydd mwyaf yri cael ei arddangos dros Mr. Richard. GANWYD, PRIODWYD, A. Bu FARW.-O herwydd y nifer mawr a anfonant benillion, englynion, &c, mewn cy- sylltiad a'r hysbysiadau hyn, a llawer o honynt yn hynod wael, yr ydym wedi penderfynu na ollyngir o hyn allan un linell ond yr hysbysiad ei hun, heb dalu 3c. am bob llinell yehwanegol.]
[No title]
ESGORODD,— Medi 9fed, priod Mr William Alexander Rees, Hyde Park, America, gynt o Abernant, Aberdar, ar fab. Gelwir ei enw ef Gwilym. Hydref 3, priod Mr Richard Llewellyn, Tai- bach, ar ferch. Hydref 4, priod Mr John Thomaa, Gyfeillion, gerllaw Pontypridd, ar ferch. Gelwir ei henw Ann. BU FARW,— Medi 21, yn 28 oed, Mary, priod Mr J. R. Howells, Cwmaman, a merch hynaf Mr John Morris, Dyffrynlathan, Bettws, Swydd Gaer- fyrddin. Claddwyd hi y dydd Iau canlynoL — t
Advertising
4 T gwir yn erbyn y A gair Duw yn tjdj /I uchaf." EISTEDDFOD MIOI, WiVIIiRIWTDD. CYNELIR Eisteddfod y capel uchod yn y MUSIC HALL, Abertawe, DYDD NADOLIG nesaf, 1868, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr teilwng a llwyddianns ar y tes- tynau canlynol:— 1. I'r Cor, ddim dan 50 mewn rhif, a gano yn £ s. c. orea The Heavens are Telling, (gwel Haydn's Creation.) 14 0 0 2, I'r Seindorf Pres (Brass Sand) achwaieilo yn oren We never will bow down," (gwel Judas Maccabeus, gan Handel.) 9 0 I) 3..I'r Cor, ddim dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu, Glee When Winds Breathe Soft," (gwel rhif 14 a 15 o'r Musical Times.) 500 4. I'r Cor, ddim dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu Gethsemane," (gwel rhif 205 Llyfr Tonati Iettan Gwyllt.) 200 5. I'r 8 mewn rhif a gano yn oreu "Mai," (gwel y Cerddor Cymreig.) 0 12 0 6. Unrhyw Dduett, i fechgyn 0 8 0 7. TJnrhyw Dduett, i ferched 0 8 0 8. Solo, i fechgyn, Every Yalley," gwel Messiah.) 0 5 0 Bydd Cyngherdd ardderchog yn yr hwyr. Yr elw at leihau dyled yr addoldy. AMODAU. 1. Rhaid i bob cor fod yn perthyn i'r un gynulleidfa. 2. Caniateir i bob cor ddewis arweinydd. Y Beirniaid,—Mr. D. Johns, Professor of Music, Birmingham, a Mr. W. T. Rees, (Alaw Ddu,) Abercarn, Newport, (Mon.) All twen, Cottage. HENRY DAVIES. The Cheape8t S'ouse for Iron Bedsteads, Palliasses, Beds, 8fc. Hall's Furniture Warehouse, Wlittconibe-st,, Aberdare. GILT AND ROSEWOOD PICTURE- FRAME MOULDINGS. SPRING MATTRESSES TO ORDER. REPAIRING, ON THE PREMISES. DYCHWELIAD Tr PIKClf. DATID PSIfCJE I AMERICA. BYDDED HYSBYS i bawb a fwriadant gael cyfeillach y PARCH DAVID PRICE, Newark, Ohio, i fyned dros y mor, ei fod yn cych- wyn ddydd Mawrth, Hydref 20fed, yn yr agerlong ardderchog Manhattan," perthynol i'r Liverpool and Great Western Ocean Company. Y mae pob trefniadau yn nghylch ei ddychwel- iad wedi eu trosglwyddo i ofal Elias J. Jones, ac N. M. Jones, (Cymro Gwyllt). Am faDylion a chyfarwyddyd pellach o barthed y fordaith, cyfeirier pob llythyr ac archeb at ELIAS J. JONES & Co., Passenger Brokers, 14, Galton-st., LIVERPOOL. D.D.-Gofalir am ystafelloedd i'r Cymry gyda'u gilydd, a gwneir pob peth yn deilwng o sylw a chefnogaeth y genedL Allan o'r Wasg, 64 tudalen, pris 6c., EI/FliK AC GUAMi 0EG, At wasanieth Bechgyn Ysgolion Llenyddol. GAN Y PARCH. J. LL. HUGHES, DOWLAIS. < t (^j. ALL y Ilyfr fod o wasanaeth nid bychan i ddechreu- wyr." CALEDFAYN. Cyfarwyddwr syml, eglur, a rhwydd. yiai pob dyn ieuanc, ac.yn enwedig y.rhai a garant ysgriferu i'r wasg, fynu ei gael. Parch. W. REES, D.D., (Hiraethog.) "Cawsom ein mawr foddloni yn ei gynwysiad. Buasai yn dda genym gael ei fath panryn ieuanc.Parch. R. THOMAS, (Ap Vychan), Bangor. Yn ol ei faint, nis gwn am ei well i hyfforddi ieuenctyd mewn ysgolion nos."—Parch. M D. JONES, Athraw Coleg y Bala. Gellid tybied fod meddylddrych yr awdw. i gyfan- soddi y gramadeg hwn yn un bynod ddestlus, a'i fod wedi dwyn allan ei feddylddryoh mewn modd goleu rhwydd, ac effeithiol."—Parch. D. HUGHES, B.A., Tredegar. "Y mao medr neillduol yn yr holl gyfiawniad."—F Beirniad. Os astudiweh ef, gellwch ei ddeall mcr esmwyth a chwareu, a byddweh yn fwy meistriaid mewn gramadeg na chant am bob un o'n cyfansoddwyr Cymreig.Y Croniei.— Gellwch ei gael ond anfon Saith Stamp i'r fiwdwr. Cyfeirier fel hyn-Rev. J. LL. HDGHBS, 1 Dowlais, Glamorganshire. A Safe, Certain, and Speedy Care for Files and Oravei. GEORGE'S PILES Sf ORA VEL I PILLS. I A NEW VEGETABLE REMEDYt\\ ) Bold in Boxes 18.1 kd. Sf 2s.9d. eacA Vy By I*ostf Is Ad. & 38. each. It V. Prepared only by t J. X. GEOBGE, /J Pharmaceutical Chemist, /j HIRWAIN. t mae y peleni hyn yn feddyginiaeth sicr, buan, a diogel ilr Piles a'r Gravel. Byddant yn gaffaeliad mawr i bawb sydd yn gweithio mewn lleoedd gwlvbicn, ac yn anadlu awyr anmbur, isen yn dilyn gorchwylion sydd yn eu gorfodi ieistedd llawer. Tystia pawb ac a wnaethant brawf o honynt eu bod yn rhagori ar unrhyw feddyginiaeth sydd eto wedi ei chynyg 'r cyhoedd aty doluriau hyn. Gan eu bod yn feddyginiaeth hollol LYSIETJOL, gellir en cymeryd gyda'r dyogelwch mwyaf unrhyw amser, ac ni ofynant gyfnewidiad mewn ymborth. Y mac eu rhinweddau gwellhaol mor amlwg ar ol eu defnyddio am ychydig, fel y gellir yn briodol eu hystyried yn ANGHYDMAKOL. Gan nad yw yr un person bob amser yn dioddef oddi- wrth y ildau anhwylder hyn yr un pi yd, y mae y peleni uchod i'w cael yn y dulliau canlynol, i gyfarfod a phawb a allant fod yn dioddef oddiwrth un o honynt neu bob o'r ddau. No. 1. GEORGE'S PILES & GRAVEL PILLS. No. 2. GEORGE'S GRAVEL PILLS. No. S. GEORGE'S PILLS for the PILES. Gellir eu cael oddiwrth y Gwneuthurwr, ac oddiwrth y Druggists canlynol:— ABERDARE, MR. THOMAS. MERTHYR, MR. DANIEL. CARDIGAN, MR. DAVIES. TREFORIS, SWANSEA-Mn. BEVAN. NEATH MR. A. HAYMAN. SWANSEA, MB. J. DAVIES. LLANELLY, MR. JONES. MAESTEG, MR. W. R. WILLIAMS. PONTYPRIDD, MR. J. JAMES. PENYDARRAN, MR. EVANS. DOWLAIS, MR. EVANS. ABERAVON, MR. EVANS. A chan bob Fferyllydd parchus yn y Dywysogaeth. WHOLESALE AGENT.-Messrs. Collins & Rosser, 114, Redcliff St., Bristol. D.S.—Y mae cryn arbediad trwy brynu y blychau mwyaf. jElSTEBBfOD CYMROSOBIftI HIRIVESTOL MKBTHTB. N ADOLIG 1868- Y prif ddarn cystadleuol, "Rhosynyi Haf," gan J. Parry. Gwobr £15, a Metronome gwerth 2 gini. Y cor i fod o'r un gynnlleidfa. Beirniad, J. Parry, Ysw., (Pencerdd Amer- ica.) Bydd y Programmes yn barod yn mhen ychydig ddyddiau—trwy'r post, dan lythyrnod ceiniog. JOHN BEYNON, Ysgrifenydd, 43, Twynyrodyn, Merthyr. lenadd y Dref, C&stettnedd. CYNELIR EISTEDDFOD YN Y LLE UCHOD, DYDD JAIIOIH;, IS6S. A CHYNGHERDD YN YR HWYR. PRIF DESTYNAU. I'r Cor b'r un gynulleidfa, ddim dan 45 o rif, a gano yn oreu "Marwolaeth y Cyftawn," o'r Gyf- res Gerddorol, gan J. A. Lloyd 10 0 0 l'r Cor ddim dan 30 o rif, a gano yn oreu Hunting Song," (Benedicts) 3 0 0 I'r Cor o'r un gynulleidfa a gano yn oreu "Croeshoeliad," gwel Rhif 141, Llyfr Tonau Cytmlleidfiiol Stephens a Jones. 1 0 0 Beirniad y Gerddoriaeth, Mr Silas Evans, Abertawy. Caniateir i'r Corau ddewis Arweinydd. Y Programme yn cynwys yr boll destynau, amodan, a'r darnau adreddiadol, i'w gael am ddau stamp gan yr Ysgrifenydd. WILLIAM RKSS, Old Market Street, Neath. ETHOLIAD MERTHYR TYDFIL. DAIICR SYIW. GAN fy mod yn deall bod bygythion yn cael eu dal uwchben rhai o etholwyr yn y fwrdeisdref os bydd iddynt bleidleisio dros Richard Fothergill, STsw., bydded hysbys i bawb oll, os bydd i ryw weithiwr golli ei waith trwy rhoddi ei bleidlais dros Mr. Fothergill, y bydd i mi sicrhau i'r cyfryw y swm o UGAIN SWLLT yr wytbnos, hyd nes y bydd yn cael cyfle i enill yr un arian a enillai cyn yr ethol- iad. Axwyddwyd, THOMAS JENKINS, Iron Merchant, Oak Cottage, Briton Ferry, Neath. PBOTOeilAPH*/ TAYMUNA DAVID PHILLIPS hysbysu y gymydogaeth a'r wlad ei fod wedi ei anrhydeddu ag eisteddiad o Mr. Henry Rich- ard, Llundain, ein bwriadedig Aelod Senedd- ol, fel y mae darllin cywir o hono i'w gael ar gardiau mewn frame8 am swllt yr un, gyda David Phillips, Photographer, 33 Commercial Street, Aberdare.