Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Advertising
TO BE LET, TTyiTH IMMEDIATE POSSESION, several Work- men's COTTAGES, with large Gardens attached, in a convenient situation between Ynyscynon, Werfa, Abcrnant, and Cwmbach Collieries, &c. Apply to D. N. THOMAS, Ynyscynon Row. d* Y GENHADAETH AT YE IUDDEWON. DERBYNIODD Cyfeisteddfod Llundain, oddiwrth Ddarlithiau Mr. Mills, a chyfroddion cyhoeddus, (øJ isod :— I: s. d. Caerdvdd 10 7 0 Llaneiiwg 452 UrynniHwr 1 0 0 Mertliyr Tydfil 11 18 6 St. Fagans H 8 9 Pelltyrch 10 0 0 Maesteg 2 13 fll C wmafan 1 1 6 Aberafdii 1 0 0 1& 14 51 At draul gwahanol deithiau, &c. 7 0 0 Yn llaw'r Trvsorvdd 41 14 51 Rhoddir rhestr o'r holl Dderbyniadau, &c., mewn rhityn dyfodol. ABRAHAM BYWATFR. ^Eisteddfod Maesteg. TESTUN YCH WAN EGOL, GAN Mr. W. Davies, (Tramroad,) am yr Alar-GSn \x oreu i'r diweddar Gwdym Treharne Jenkins, Ysw., Gelli, el i fod yn lIaw Beirniad y Farddoniaetli cy.1 neu ar v 25ain o Mehefin, ac nid yn ainser y cyfansodaiadau ereill. Daitfoner hysbyslen o'r boll destunau ond danfon stamp at yr Ysgrifenyduion i'w dycliwelyd. —
, . MARWOLATTH BRENIN NAPLES.
MARWOLATTH BRENIN NAPLES. T)eallwn yn ol hanes o Rufain, fod Brenin Naples wedi marw yn y ddinas liono dydd Sol diweddaf, y 22ain cy- fisol, am hanerwedi 1 o'r gloch y prydnawn. Gallai fod gair am hy..odion ei fywyd yu dderbyuiol a dyddorol. Ferdinand II., Brenin y ddwy Siciii- ond mwy adna- byddus wrth yr enw, y Brenin Bomba, obleiryd ei barod- rwydd i 'bonibardo' y dinasoedd g-wrthryfelgar yn fi lywodraeth—ydoedd fab i Francis I., ac Isabella o Yspaen, ac ajwelodd cleuni gyntaf yn Palermo, lonawr 12, 1800 ac felly yn awr yn S9 oed. Pan y ganwyd ef eisteddai Mnrat ar orsedd Naples. Yn 111 ci gyfaddeliad ti bun nid oedd ei aiidysg borenol ond tra amnherffaitb. Yr oedd ei atluawon yn anhyddysg, ac yntau ei hun heh fawr awydd dysgu. Nid oedd addysg yn ei daro o gwbl. Megys y Borboniaid oil, ganwyd ef yn wr boneddig,' ac felly trenliai ei ainser gyda'i geffylau a milwriaeth. Yn 21 oed gadawycl ef yn ben yr helyntion o herwydd ymaiiawiad ei dad i Yspaeu. Modd bynag llwyddodd vn well nag y dysgwyliasid. Gyda marwolaeh ei dad, Tachwedd 8, 1830, croesawyd ef i't orstdd mewii llawenydd gau drigolion y ddwy Siciii. Dechreuodd ei deyrnasiad yn dra phnblogaidd ond y mynyd y cafodd Borboniad ei daflu nddiar orsedd Ffrainc gan clmy droad Paris, ac i'r ystunn dawelu, ytuddangosodd Ferdinand yn ei wir liw. Gos-ododd Del Coretto yn ben yr hed<lgeid- waid, ac a arwyddodd warant i ddienyddio unarddeg o garcharoiion a gyhuddid o godi terfysg yn Palermo. Gan efelychu ei dad efe a lochesodd yr offeiriaid, ac a ddan- goaoddgrynnawdd i'r Jesuiti.iid; ac yn y wedd lion yr aetli pethau rhagddynt ar ell gwaeth, lies o'r diwedd iddo yntau gael medi yn helaeth o ffrwyth ei weithredoedd. Fel yr oedd yn naturiol, chwyllaoedd a tberfysgoedd a ymdorssant allan yn mysg y werin. Yn 1833, dygwydd- odd tri iherfysg; ac yn 1837, 1841, 1844, a 1847, cymer- odd ereill le a clireulonderau o bob math fu y eanlyniad. Gyrwyd canoedd o deuluoedd yn alltudion i d roidd pellenig. Pan esgynodd Pius IX. i'r orsedd Babawl ym- ddangosai arwydd:on dialedd yn fwy ofnadwy fyih. Ym- gododd y bobl'dracl efn yn 1848 ac ar yr lleg o Chwef- ror gorfodwydy Brenin i addaw oiwy»iad aeth i'w Iw y caniatai liyny; ond wedi i'r awr beryglus fyned lieibio, (ffe a driniai y senedd newydd gyda phob dirinyg, ac a'i datododd Mawrth 13, 1849. Creodd gresyui trigolion Llywodraeth Naples gyilyindeimlad cyffredinol. Bu y mater dan sylw pendefigion ein Llywodraeih ni droion a geitid cael rhyw ddarhtniad o gyflwr arduyol y triyolion drwy ddarllen Letters to Lord Aberdeen,' gan Mr. Gldd- stone yn 1851. Ond bn y cylan yn ofer. Nis bu o uu tiybeu myntgi i'r byd fod canotdd o oreuon y wlad yn | ngharcharau Kaples yn ymddihoeni, ac yn ymdreulio i farw mewn pob truelli, trailod ac itig; nis bu o un dyben inynegi mai anghenfil oedd Ferdinand II., heb galon, heh dosturi, ae heb gydwybod. Catodd yr hen deyrn trahaus eistedd ar ei orsedd liyd y diwedd, ac nis llinarai f'ymryn ar ei greulonderau, gan nad faint a ddan- gosai wledydd cymydogol o anghymeradwyaeth iddo. Mewn cyswllt a chynliyrfi idan ereili yn neheubarth Ewrop, y mse yn ddilys yr effeithia marwolaeth yr hen ddynsod- echyn hwn ryw ddylanwad o bwys. Bydded i'r oil esgor ar ddaioni i'r teulu dynol.
AMERICA.
AMERICA. Mae yr agerlong Affrica, Cadben Anderson, wedi cyrliaeddyd Llynlleifiad dydd Llun diweddaf; ond nid oes ganddi yr un newydd o bwys, oddi- gerth yn nghylch yr effitith y mae rhyfel Ewrop wddi ei gael ar fasnach y wlad. Mynegir fod tan yn Pittsburg, Pennsylvania, gwedi dinystrio dim'llai na deg agerlong. Tybir y golled tua 155,000dols. Mae y Black Iliver Woollen Mills lJefyd wedi ei dinystrio gan dan, a'r golled tua 4G,OOOdols. Ymddengys nad yw America yn meddwl ym- yru dim a iliyibl prescnol Ewrop.
Y RHYFEL.
Y RHYFEL. (Afyneglen Stvyddogol.) BRWYDRAU GWAEDLYD. TURIN, Mai 22.—Y eadfridog Cialdini, yn dymuno cymeiyd meddiant o ben pont Vercilli, ar du aswy yr afon, er mwyrt dyogelu cyfansodd- iad pont arall dros Sesia, a vrodd yn mlaen ddwy golofn, y rhai, gwedi pasio yr afon, a ymunasant yn yr un pwynt. Ymosodwyd ar y golofn a groesodd gcr Sesia, ar oclir nesaf Albano, gan yr Awstriaid gyda chryn nerth, a chafodd ymladdfa ffyrnig yn y He a elwid Villata. Modd bynag, erlidiwyd y gelyn, ac 3Tnsefydlodd ein catrodau yn Borgo Vercelli. Croesodd y golofn arall y Sesia gcr Cappucini Vcechi, a gwedi tarfu dau ddosparth o'r gelyn, hi a ymsefydlodd yn y lie hwnw. Nid yw ein colled ni o werth, ond yr oedd colled yr Awstriaid yn llawer. VIENNA, Mai 22.—Yr yr 20fed cyflsol gwth- iodd y eadfridog Stadion ymwibwyn yn mlaen tua Teglio a Montebello; eithr ar ol brwydr boeth a Jlu cryfach o'r Ffrancod, gorfu arnynt ddychwelyd tu hwnt i'r Po. (Cadarnheir yr uchod yn swvdd- ogol gan yr Austrian Correspondent.) TURIN, Mai 21.—Heddyw ymwthiodd aden aswy ein byddin, dan y Cadfridog Cialdini, dros y Sesia, ger Vercelli, mewn dull rhagorol. Gyr- wyd y gelyn ar ffo, gan adael swyddogion a mil- wyr eyffredin yn garcharorion, yn nghyd a cher- twyni, arfau, a cheffylau, yn eia dwylaw. PARIS, Mai 22.—Cyhoedda y Moniteur am heddyw y Telegram canlynol, yn cynwys hanes cyflawn am helynt Montebello:— ALESSANDRIA, Mai 21.— Rhwng a laddwvd ac a glwyfwyd o'r Ffrancod yr oedd o 500 i 600. Yn mhlith y lladdedigion y mae y General Beauret a'r Commandant Duchet; tri Colonels- Mr. Delespat, de Belford, Dumenil. Mae y Com- mandants Mr. Lacretelle a Ferusac wedi eu eu clwyfo. Mae colled y gelyn dros 2,000. Aeth yr Amerawdvvr tua Voghera i ymweled a'r clafdai, i'r rhai y dygwyd y clwvfedigion o'r Awstriaid a'r Ffrancod. Mae y blaenaf yn cael yr un driniaeth a'r olaf. TURIN, Mai 21.—Y ddoe ymruthrodd 15,000 o'r Awstriaid ar Costeggio, a meddianasant Mon- tebello. Y marchogion Sardiniaidd a byddin Marshal Baraguay d'Hilliers a ddaethant yn mlaen, ac yn eu canlyn adran y General Feroy, ac ar ol ymladd chwech awr, hwy a orthrechas- ant yr Awstriaid. Yna y eymerodd y byddin- oedd unedig feddiant o Montebello. Cymerwyd 200 o Awstriaid a colonel yn garcharorion. Mae y gelyn mewn llawn ffoedigaeth. Ymladdodd adran Feroy, a marchogion Sardin- Z> n ia dan y General Sonnaz, yn ogoneddus. Colled y cyngreiriaid oedd tua 500 rhwng lladd a chlwyfo. Yr oedd colled y gelyn yn ddirfawr. VIENNA, Mai 22.—Mae Garibaldi gwedi cyr- haeddyd Arona ar yr21ain, f y la 4,000 o wyr. Mae y Swiss Federal wedi gyru dau ddosparth o Sharp shooters, dosparth o Chasseurs, a dosparth o Infantry i Canton Tessin. Mae gosgordd gyffred- in y 7fed corff milwrol o Genoa i ganlyn. Medd- ianai Novara o hyd gan yr Awstriaid. Mae Garibaldi i weithredu ar Arona yn erbyn Laveno. Enciliodd yr Awstriaid mewn eithaf trefn i Pavia a Piacenza. BERNE, Mai 22.-Mewn canlyniad i'r ncwydd o faes y rhyfel, penderfynodd Federal Counicl i anfon un battalion a dau ddosparth o Carbineers o Genova i Canton Tessin, dan lywyddiaeth staff-major y 7fed adran. TURIN, Mai 23.—Yr oedd y gelyn y ddoe yn llu mawr o flaen Palistro, gydag amcan i rwystro plaid o yspiwyr a anfonwyd yn nghyfeiriad Sesia yn ol arch Brenin Sardinia. Modd bynag, dys- tawyd cyflegrau y gelyn yn mhob man. Saethwyd teulu cyfan, yn cynwys wyth o ber- sonau, gan yr Awstriaid, oblegyd iddynt gael gynau Awstriaidd yn eu ty. Mae y Ffrancod mewn meddiant o Casteggio, lie maent yn eadarnhau eu hunain. Ymadawodd y Tywysog Napoleon y ddoe tua Leghorn. Dywed y Piedmontese Gazette fod Brenin Na- ples wedi marw y ddoe am 1 -30. Mae Naples yn dawel. J VIENNA, MAI 23.—Am haner dydd, yr 2lain, ymosododd tua 15,000 o'r Flranco-Sardiniaid ar ein catrodau—tua 3,000—yn Vercelli. Encil- iodd ein gwyr gan ymladd tuag Arfengo. Yn y lle hwn ymruthrodd dwy brigade Awstriaidd i'n cynorthwyo, gan fygwth ystlysy gelynion, yrhai a enciliasant dros y Sesia i'r tu gorllewinol. BERNE, drwy GERMANY, Mai 23.—Mae Gari- baldi yn nghylch pasio Ticino. Cyrhaeddodd Sesto Calcnde gyda 4,000. Parotoa y Swiss Federal Diet gyflegrau trymion.: er arfogi amddiffynfaoedd Suziensteig (?), Bel- linzona, a St. Maurice. BERNE, drwy FpEAiNC, Mai 23.—Mynegir o Coire fod 30,000 o Awstriaid ar gael eu cynull yn Voralberg. PARIS, Mai 23.-Cyhoodda y Jifoniteur am heddyw fel h}rn':— ALESSANDRIA, Mai 22.—'Mae y tywydd yn gwella; a'r Amerawdwr mewn iechyd da.' Dywed y Moniteur he(rd Anfonwyd nodyn gan Lywodraeth Ffrainc ar y 3ydd o Fai at y Llywodraeth Tramor, yn dadgan fod y gorchynryn wedi ei roddi i barchu tiriogaethau a masnach Taleithiau anmhleidiol, a chadw at egwyddorion cysegredig Cynadledd Paris.' Dywed y Patrie mai dim ond 5,000 o'r Ffran- cod a byddin o farchogion Sardiniaidd oedd y cyngreiriaid yn mrwydr Montebellb. Yr oedd Un yr Awstriuid yn gynwysedig o'r penaf o'r traed- filwyr y Crofli-filwyr, a'r Tyrolese Chasseurs. Dywed llythyr cyfrinachol, fod un Colonel ao ugain o filwyr cyflredin yn mhlith v clwyfedigion Awstriaidd. PARIS, Mai 24.—rCyhcedda y Moniteur bore heddyw-y canlynol' Alessandria, Mai 23.- Bu yr Ymerawdwr yn y Cathedral y ddoe yn gwrando'r offeren. Derbynia ei Fawrydi yzL mhob man amlygiadau o'r teimlad cyhoedd 'Cyfrif sgosaf y Cadfridog Forey o nifer x Ffrancod a laddwyd ac a glwyfwyd yn mrwvt £ f^ofiVoyoo o60rl0 1 7Va ,000 i 18,000 ond os crcdir un o'r carcliaror- ion, yr oedd yr Awstriaid lawer yn chwaneg.'