Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

6 articles on this Page

Irti»:r Xlunbain. -I

News
Cite
Share

Irti»:r Xlunbain. I Nos Lux. Bydd yr wythnos ddiweddaf, yn gystal a'r wythnoa hon, yn nodedig am hir flynyddoedd oherwydd y ddadl fawr a fu yn Nhy y CyfEredin ar yr £ aitern Qtuttion—Pwnc y Dwyrain. Y mae y wlad yn ferw trwyddi, nid yn gymaint am ba,beth fydd canlyniad-flrdd mult y ddadl, o achos y mae hyny yu ddigoa adnabyddus eisoes, ond am yr amheuaeth sydd yn nglyn 4 bwriadau y Llyw- odraeth yn y cyfwng presenol. Y mae gan y Weinyddiaeth, fel y mae gwaethaf modd, ddigon o ddilynwyr i sicrhau mwyafrif iddynt ar braidd bob achlysur; a phan renir y Ty ar ddiwedd y ddadl hon, fe ddyfalir y bydd ganddynt dros gant o fwyafrif. Addefir hyn yn gyffredinol. Ond naturiol ydyw gofyn, Both ydyw'r achos o'r ddadlf a phaham y mae yn peri y fath ferw yn ywlad? (Jyu y gellir oyayg ateb y gofynion hyn. bydd yn angenrheidiol olrhain (er na wneir hytÍy ond yn fyr a brysiog) hanes cychwyniad y ddadl. Terfynwyd y llythyr blaenorol trwy alw sylw at rybudd Syr Stafford Northcote, ei fod am ofyn am chwe' miliwn o bunnau er mwyn rhoddi y fyddin a'r llynges mewn cyflwr mwir effeithiol. Nid oedd hyn ynhollol annisgwyliadwy, trwy fod awgrym wedi yinddangos yu Ameth y Frenhines y gofynid am grant o dan ryw amgylchiadau; eto yr oedd Canghellydd y Trysorlys wedi dweyd ya bendant na ofynid am y cyfryw grant hydneø y derbynid telerau heddwch oddiwrth Rwsia, a dim wedi hyny, os ni byddai anrhydedd a hawliau Prydain yn galw am y fath symudiad. Ymddengys fod y sicrhad rna wedi rhoddi boddlonrwrdd i bawb. oddieithr rhyw ddosbarth bychan, ond trystfawr, mae'n -ir, y rhai ma ymfoddlonant ar ddim ond rhyfel. Gan hyny, pan y gofynwyd am y ?<t<t< yr wythnos ddiweddaf, dechreitwyd holi yn UniOB- gyrchol,-Pa beth sydd wedi cymeryd He i wneyd hyn yn angenrheidiol? A oes rhywbeth wedi cyffwrdd 4g anrhydedd ein gwlad ? A oea rhywun yn bygwth ymyraeth neu niweidio iawnderau a hawliau PrydaiR Fawr PNeu a ddaeth telerau heddwch i law ? I gwestiynau cyffelyl i'r rbai yna, nid oedd modd cael ateb boddhaol gan y Weinyddiaeth; ac o ganlvniad y mae y Rhydd- frydwyr, ao yn wir dosbajth Uu030g trwy y wlad, yn anfoddog i ganiatau y swm. Dyna wreiddyn y ddadl bwysig a ddygir yn mlaen yn awr yn y Senedd. Dywed y Weinyddiaeth nad oes arnynt eisieu gwneyd defnydd o'r arian yn bresenol; y cwbl a ddymunant ydyw cael y chwe' miliwn ar goel tau ddiwedd mis Mawrth i'w gwario neu beidio, felly barnont hwy oreu, Ni wnai neb o'r bron wrthwynebu caniataa hyn oni bai am ym- ddygiad y Weinyddiaeth yn ystod yr wythnosau sydd newydd basio. Perhoddeut hwy sicrwydd na werid un hatling er cynorthwyo y Twrc, buasai y mater yn cael ei setth heb ond ychydig o siarad. Y mae y Weinyddiaeth, fodd bynag, wedi dangos y fath aiiwadalwoh-wedi ymddwyn mor unochrog yn yr holl ymdrafodaeth,—a'r Prifweinidog, bob tro y sieryd, wedi dangos yn eglur ei awyddfryd i ddarostwng y Rwsiaid, fel y mae yn anhawdd credu y gwnant waithredu yn anmhleidgar yn y dyfodol. Heblaw hj i., credir yn gyffredinol fod y Cabinet wedi dyfod i'r penderfyniad i ofyn am yr arian ychwanegol pan y penderfynasant i anfon gorch- ymyn i'r IrifTngesyd4 i hwylio tua Chaercystenyn. Pan y tynwyd y gorchymyn hwnw yn ol, oherwydd, fol y tybir, ymddiswyddiad Iarll Derby, y mae yn debyg mai anhawdd fuasai iddynt, a cliadw eu liurddas ar yr un pryd, dynu yn ol y cynygiad am y credit. 0 dan yr amgylchiadau, y mae y blaid wrthwynebol yn nacau rhoi coel-rhoi vote of credit i'r Llywodraeth-oi na roddant gyfrif cyflawn ac eglur o'u hamcanian. Haera y Weinyddiaeth y byddai paced lawn yn gryn gefn iddynt yn y Gynadledd a gynelir yn Berlin (fe debygir) er pen- derfynu telerau heddwch. Dadleua yr ochr arall, os mai dyna ydyw yr amcan, mai sham ydyw y cwbl; a daliant hwy fod gofyn am y fath beth yn brawf o wendid, a dywedant fod enw Prydain Fawr yn ddigon dylanwadol heb uurhyw paperflote o'r fath a geisir. Ac o'r ochr arall os bwriedir myned i ryfel, y mae yn amlwg na byddai y swm nac yn wir deng waith gymaint yn ddigon i gy- farfod a'r fath anfadwaith. Am hyny yn hytrach nag ymddiried i arweinydd ansicr a pheryglns fel Disraeli, y mae y Rhyddfrydwyr, ac yn wir rhai 6'r Ceidwadwyr am wrthwynebu cais y Llywodr- aeth i'r eithaf. Y mao y ddadl eisoes wedi parhau ddwy noson, yn ystodpa rai y mae, ar ochr y Weinyddiaeth, Syr Stafford Northcote, Mr Cross, yr Ysgrifenydd Cartrefol, Arglwydd Sandon, Syr Michael Hicks Beach, Syr Robert Peel, &c., wedi slarad; ac o'r ochr 'arall Mr Forster, Mr John Bright, Mr Robert Lowe, Mr Goschen, Mr P. J. Smyth, Ac. Heno agorir y ddadl gan Mr Glad- stone, ac y mae rhyw si y dygir hi i dcrfyniad o hyn i'r boreu. Yn y cyfamser v mae cyfnewidiad dirfawr wedi cymeryd lie yn y Dwyrain. Y mae yr hysbysiad wedi ein cyrhaedd bellaeh fod y telerau heddwch wedi cael eu harwyddo er y dydd olaf o lonawr, ac o'r herwydd y mae y rhyfel echrydus yma drosodd erbyn hyn—hyny ydyw mor bell ag y mae a fyno a byddin Ymherawdwr Rwsia. Y mae yn ddiamheu y gwna yr hysbysiad uchod ddylanwadu yn fawr ar y gweddill o'r ddadl. Yn un peth y mae y ffaith lad y pleidiau wedi cytuno ar heddwch wedi amddifadu y Wein- yddiaeth o'i phrifresyman o blaid y grant. Fodd bynag nid oes un sicrwydd eto pa beth a wna y Llywodraetb-pa un ai tynu yn ol, ai ynte pender- fvny cario y cweatiwn i ymraniad. Y mae yn ddigon tebyg y dywedant fod gwaith y Groegiaid yn 'myned dros y terfyn i randir Macedonia, Thessaly, ao Epirus yn gwneuthur pethau yn hynod ddyrus, ao am hyny mai iawn ydyw sicrhau yr arirtn. Yn wir y mae pethau y-n edrych yn ddigon trwyll er fod y telerau wedi eu setlo. Y mae lie i ofniybydd ymddygiad Groeg yn achosi rhyfel rhyngddi a Twrcl. Hyd yn hyn nid oes gwybod- acth bendant wedi cyrhaedd y wlad yma ary mater, ond y mae yn sicr y bydd rhyw eglurhad yn cael ei roi yn y Ty heno. Bydd yn olldus gan nioeaa giywea am iarwoi- aeth George Cruikshank, yr arlunydd, no: Wener diweddaf, ac un o wroniaid dyngarol y Brif- ddinas. Yr oedd wedi cyrhaedd yr oedran mawr o 86 mlwydd, ao felly wedi ei eni yn 1792. Pan yn byw yn yr un. gymydogaeth ag ef, cefais gyfleustra lawer i weled yr heh wron. Dyn braidd yn fyr ydoedd, o wneuthuriad cadara, gyda gwallt gwyn llaes yn chwiflo o amgylch ei wyneb. Meddai wynebpryd hynod darawiadol, trwyn eryraidd a llygaid treiddgar, ac wrth sylwi amo yn agos gwelid yn eglur ei fod yn llawn serchawgrwydd ac ysmaldod. Cerddai yn gyflym ac ystyried ein oed, ac ymddangosai yn llawn o fywyd ac yni. Dech- reuodd ar ei waith fel arlunydd pan nad oedd ond saith oed, a byddai er yn ieuanc iawn yu enill ei fvwioliaeth trwy dynu darluniau i argraphwyr. Yn mhlith ei weithiau y mae darluniau i'w gweled o'r cymeriadau mwyaf hyxod ar ddechreu y ganrif hou megis Liston, y chwareuydd (OollUdian), yr hen Cobbett, Hunt y Chartist, Syr Francis Burdett, yr aelod Radicalaidd dros Westminster, &c Yn y flwyddyn 1805, tynodd C'ruikshank lun elorgerbyd yr hen Nelson. Gwelir oddiwrth hyn fod y dyn hynod yma wedi. gwneyd enw iddo ei hun yn nheyrnasiad Sior III. Y mae un darlun o'i eiddo yn adnabyddus i bawb o'r bron sydd wedi ymweled a'r brif-ddinas, sef Worship of Bacchus "—Addoliad Bacchus, yn raba un y da-n- trosir vn hynod darawiadol fel y mae yr arfenad o ddiota wed.1 ymwthio i bob cyrnOC1 mewn Dywya, rnegis ar enedigaeth, priodas, afiechyd, marwol- aeth 4c. 08 wyf yn oofio yn iawn ymae r pictiwr awreiddiol i'w weledyn awr yn South Kensington Museum. Nis gellir mewn llythyr fel hyw fymed trwy haner ei orchesfeion fel arlunydd. Ond yr oedd George Cruikshank yn adnabyddus iawn fel dyngarwr gwresog hefyd. Byddai yn Ilafurit) y n ealed er lliniaru rhyw gymaint ar y trileiii a'r tlodi sydd i'w gaufod ymaatliraw yn Llundain. Oddeutu pymtheg mlynedd ar hugam ya oi fe unodd'a'r llwyrymatalwyr, ac ymroddodd a i holl galon gyd!l.'i bwyntel yn gyit.1 a chyda l lais i Wnvvddo achos dirwest. Gyda'r un amcan yniwrthododd a'r arferiad o ysmocio o ba un yr oedd wedi bod yn bur hoff, a byddai yn arfer dyweyd fod yn anhawddach ymwrthod a swyn y bfbell ntig a hudoliaetli yr haner peint. Yn ystod ei fywyd hirfaitb, gwnaeth iddo ei hun enw da a bydenwog, a bu farw mewn oedran teg, yn llawn dod ac edmygedd.

HELYNT Y- DWYRAIN. I

BODDIAD YN MAU CAERFYRMIN.…

Advertising

YD.

AN IF E ILIA ID.