Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Family Notices
£ uei)ipft^au, flruftasan, a Iffiarfoolacflrau. GKNElU'iAET i ? trKNEU'AEtt. Jones, b"aks- Man, Balat'lava-nwd, C-ieriiarfo: ar fab. fOlW-< — Ionawr 28, pi\o;l Mr kG. Jones, police officer, Aborffraw, ar fereh. Josea—Ionawr 30. priod Mr Samuel Jones, Gerlan, Roe Wen, ar fab. J om e—C iw« Tor 4, briod Mr Robert Joaoa, nwxjs, Wemddu, Ciiccieth, arfab. PRIOBASAW. Davies-Davies-Ionawr 28, yn nghapel yr Anni- bynwyr, Llandudno, gau y Parch R. Parry. (Gwalchmai) Mr Edward Davies, Mardtr, a Miss A. Davies,, Glanllyn-y ddan o Llansantffraid. ■ Griffiths—Thomas—Chwefror 1, yn Bethlehem, Netherfield-road, North. Lerpwl, gan y Parch Hugh Jones, gweinidog, yn mhresenoldeb Mr Cleaver, cofrestrydd, Mr William Griffith (Gwylym Lerpwl), Prince Edwin-street, gynt o Lletroed, Mon. a Lettitia, merch hynaf Mr 0. Thopias, Brook-street Lerpwl. IIughçs Williams Chwefror 1, yn swyddfa'r cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr W. R. White- side, Mr Griffitt Hughes, a Miss Sarah Williams --y ddau o Ebenezer Llanddeiniolen. Jones—Thomas—Chwefror 5, trwy drwyddedil yn swyddfa'r cofrestrydd, Caernarfon, Mr Hugli Pierce Jones, Castell Caerouwy, a Miss Catherine Thomas, Bryninenai, Llandwrog. Parry- flughes-Chwefror 5, trwy drwydded, yn swyddfa'r cofrestrydd, Caernarfon, Mr William Parry, Pool-hill, Caernarfon, a Miss Hansh Hughes, Edmund-street, Caergybi. Roberts-WiUiams-lonawrl9, yn Llan-newydd, Abcrdaron, gan y Parch H. Roberts, ?o,-r, Cadben Simon Roberts, Nefyn, a Catlieriiie, Williams, merch hynaf Mr David Williams, Hendref. Roberts Hughes- Chwefror 4, yn Eglwys St. Seiriol, Caergybi, gan y Pardi J. Hugh Jones, A.C., curad, Mr Thomas W. Roberts, a Miss Ellen Ann Hughes—y ddau o Gaergybi. Roberts-Jones-Ionawr 31, yn Eglwys Cerris-y- druidion, gau y Parch Jenkin Jones, rheithor, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch T. L. Williams, curad, Mr John Roberts, joiner, a Miss Margaret Jones, merch Mrs Maria Roberts, Old Gatehouse, o'r lie uchod. Saunders-NVilbaiiis-lonawr 23, yn Bethel, Caer- gybi, gan y Parch R. Thomas, a'r PMch W. Lloyd, y Parch W. It. Saulle gwcjnjdog' y Bedyddwyr, a Miss Mary Ann Williams, Boston-strcct-y ddau o Gaergybi. Thomas—Hughes—Ionawr 29, trwy drwydded, yn H,frydl-, 8aergybi, gan y Parch H. Jones, a'r Parch W. Lloyd, Air Thomas Dudding Thomas, a Miss Grace IIughes-y ddau o Gaergybi. "Williams — Prichard Chwefror 4, yn swyddfalr cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr W. R. White- side, Mr Richard Llewelyn Williams, a Miss Ann Prichard—y ddau o Ogwen-tcrrac*, Llanberis. MARWOLAETHAV. Griffith Chwefror 3, yn 27 mlwydd oed, Mr Herbei-t Griffith, Penyclawdd, Pentref, Tyd- weiliog. Hughes-Ion. 25, yn 45 mlwydd oed, ar ol maith gystudd, Anu.gweddw y diweddar John Hughes, Prestatyn. Hnhes-Iouawr 29, Mr Richard Hughes, siopwr, Manwledd, Llanidloes, ar ol wythnos o gystudd. Hughes-Ionawr 27, yn 73 mlwydd oed, Catherine, priod Mr Richard Hughes, Cemaes, Mon. Jones Ionawr 31, yn 87 mlwydd oed, Mr William Jones (a adnabyddwyd wrth yr enw Checman "), Ceraaes, Mon. Jones-Ionawr 26, yn 37 mlwydd oed, Mr Evan Jones, masnachydd defaid, Tauygraig, ger Llanfaircaereinion, Jancti-Chwofror 4, yn nhy ei brawd, W. Jones, 185, Ladbroke-grove, Notting Hill, Llund i l, yn 85 mlwydd oed, Jane Jones, merch, i William a Jane Joues, Nant-y-fran, Sir Owen—Ionawr 26, yn nhy ei mherth, yn Cwmy- glo, yn 78 mlwydd oed, Ann, gweddw y di- weddar Mr William Owen, cariwr, Caergybi. .Roberts-Ionawr 27, yn 82 mlwydd oed, Mrs Ellen Roberts, priod y diweddar John Roberts, Bryn- t'xton, Mynydd C' gwln.-Clawdd Rhos gynt. Dywunir i newyddiaduron Aust-ruliaoo America goftiodi vr uchod. BOberts-Íonawr 23, ar ol hir gystudd, yn 43 mlwydd oed, Mr Hugh Roberts, 53, Eastbourne- street, Lerpwl—gynt o'r Bala. J?oborts—Ionawr 1, yn 64 mlwydd oed, Mrs Susaiiah Roberts, priod Mr Robert Roberts, Tyddyn Llwydyn, ger CMmarfon. Boberts—Chwefror !af, yn 64 mlwydd oed, Mrs Susanah Roberts, priod Mr Robert Roberts, TyddynUwydwyn.gerCMmMfon -Thoma?-IoMwr 29, yn 40 mlwydd oed, o'r ?rfododigaeth, & Thomas William Sti' PenY?aer. Llanddeimolen. Tho??onawr31, yn .ydyn, yn 5 mlwydd oed, E?, plentyn Mr W?Uam Thoma? gMnekeep<?. Coed Bolyn Lodge, Llanddeiniolen. Yr oedd yn yr ysgol ddyddiol prydnawn dydd ei far- wolaeth. Williams—Ionawr 31, ar ol byr gystudd, yn 68 mlwydd oed, bire Margaret Williams, anwyl briod Mr David Williams, Llsin, Roe Wen. William,i-Ionswr 24, ar ol maith gystydd, yn 27 mhrydd oed, Hugh Willium, pedwerydd mab ;I = Williams, cattle dealer, Llam:Nt P. G., Mon. Williams—Ionawr 29, ya 52 mlwydd oed, Mrs Bliaibeth Williams, anwyl briod Mr Thomas Williams, Tyn'rhos, Llandwrog. WilIiami-Chwefror 4, yn 76 oed, Mrs Sarah Bradley Williams, 2, Bangor-street, Caernarfon, diweddar o'r King's Arms.
Y DDADL FAWR.I
Y DDADL FAWR. I Mae yn fwy na thobyg mai y ddadl a ddech- reuwyd wythnos i heddyw, ar wolliant Mr Forster, fydd dadl fawr y Senedd-dymhor bresenol. Gwystla y Weinyddiaeth ei bodol- aeth, er nad oes dim yn yr amgylchiadau yn galw am hyny, ar fod y Senedd In caniatau iddi ei chais am chwe' miliwn 0 arian y wlad nas gwyr yn iawn at ba amcan; a'r unig wasanaeth allwn ni fnrnu a wna caniatau iddi oi dyinun- iad yn y peth hwn fydd dangos i'r byd pa mor barod ydyw dosbarth o gynrychiolwyr Prydain i bleidleisio arian at unrhyw achos-pa. mor afresymol bynag y byddo-i brofi eu hymlyniad wrth blaid, a hyny ar draul diystyru pob eg- wyddor o gyfiawnder a thegweh. Y maent wedi gweled yn addas i wneyd y pwnc yn fater o ymddiried ynddynt. Gorchwyl hawdd a di- berygl ydyw herio, tra y byddo y mwyafrif yn ymddibynu, nid ar nifor y penau, ond yr hetiau fyddo yn cael eu harddangos ar feinciau y blaid Doriaidd. Dygocld Mr Forster ei gynygiad i mewn gydag araeth hynod o gymedrol, dangosodil nad oedd yn brin o resymau dros anog y Ty i beidio a chymeryd y cwrs y mynai y Llywod- raeth iddo gymeryd, er nad oedd, i'n tyb ni, yn eu gosod allan gyda'r egni a'r nerth arferol fydd yn nodweddu ei areithiau ar adegau mor neill- duol. Ceisiodd Mr Cross ymgodi uwchlaw iddo ei hun trwy ymostwfig i wneyd rhai cyfeiriadau personol, a chyhuddoy blaid Ryddfrydig o greu a lledaenu celwyddau ar hyd y wlad, ac wrth gwrs, yr oedd hyny yn ymborth 'o'r math mWyaf blasus i'r ysweiniach hygoelus oodd yn eistedd y tu ol iddo. Xr oedd Syr Robert Peel fel arfer yn saethu ar antur heb archolli nob a Syr Wilfrid Lawson yn cynyrchu chworthin mawr pan yn desgrifio Lloegr yn myned i'r Gynhadledd gan chwifio ei phwrs yn ngwynob ei chyngreiriaid i gadamhau oi dylanwad yn Elvrop. Pan yr ysgydwa dyn ei ddwrn yn ei wyneb goilw ef, fel ar lafar gwlad, yn fwli;" pim yr ysgydwa pi bwrs geilw ef yn "Snob;" ooyreoddynofui mai yn rhrstr y .s/iois yr edrychid ai Loegr gyda'r bloidlais 0chwe miliwn. Nid dyna y gwirionodd cyntaf a ddywedodd Syr Wilfrid yn nghjywedigacth yr aelodau anrhydeddus am danom fel gwlad yn yr helynfc prcsonol; ond pe dywedasai fwy yn nghlyw rhai sydd yn gosod cymaint o bwys ar anrhydodd, ni chaffai ond ychydig o effaith yn eu hymddygiad dy- wedent, "tied anrhydedd i'r g'.ynt, ein plaid i ni." Dyrchafodd Mr Bright don y ddadl, a thra yn cydnabod awydd y gpweinidogiou am heddweh ar hyn o bryd, dangosodd ynfydrwydd a beiddgarwoh yr ymddygiad o ynjiirostio yn ngwyld Ewrop a'r byd pa mor gyfoetLog ydym ni, a pha mor alluog ydym i wasgar dinystr a galaua«! ra ar hyd wyneb y ddaear. Dangosodd oecl t wi ell amddiffyn ein 8f ffoial lawer iawn gweU i amddiffyn ein buddiannau, 80 nad oedd i ni fel teymas fudd- iannau ar wahan oddiwrth ddynoliaoth a chyf- iawnder. Yr oedd araeth Mr Lowe nos Wener fel ffrewyll o f&n reffynau yn disgyn ar gnawd noeth y Gweinidogion; ac yr oedd yn anhawdd i'r mwyaf difrifol o honynt beidio Ag ymuno yn y chwerthin cyffredinol" pods pha un y derbyniwyd sylw y boneddwr gwir anrhy- deddus pan y sylwodd fod yn rhaid iddynt 0800 "mwsel ar safn y Prifweinidog." Oud yr oedd y disgwyliad mwyaf am araeth Mr Gladstone, yr hwn a agorodd y ddadl nos Lun diweddaf, yn y Ty llawnaf, acyn iflhresen- oldeb y gwrandawyr mwyaf urddasol a welwyd erioed o fewn y muriau hyny. Dywodir fod yn yr oriel y Tywysog Coronog o Awstria, Tywysog Cymru, amyw o dramorwyr enwog, ac aelodau o'r Tv Uchaf. Tvbiwvd y buaaai y buneddwr gwir anrhydeddus yn tywallt ffrydiff oi hyawd- ledd am ben rhai o'r Gwoinulogion, ao yn enwedig yr Ysgrifenydd Cartrefol, yr hwn a fu mor bersonol noswaith gyntaf y ddadl, y coid gweledigaeth ag a fuasai yn ddigon ynddi ei hunan i ffurfio penod ddyddorol yn hanes ein gwlad. Ond medrodd y gwladweinydd enwog anghofio y sylwadau brwnt a phorsollol a wnaed am dano, a .disgynodd ar nnwaith i ddangos paham y dylid gwrthod y bleidlais a ofynid gan y Llywodraeth. Yr ocdd yn bamu y dylid gwneyd hyny oherwydd amryw resymau. Yn y lie cyntaf dadleuai fod cyfnewidiad pwysig wedi cymeryd lie yn amodan y eynygiad er pan y rhoddwyd rhybudd ohoiiki yn yr ail le, yr oedd yn dal, heb y gr"uJ Ü lloiaf o am- heuaeth, nas gallent yn gyson a'u dy- ledswyddau cyhoeddus gydsynio i'r bleidlais; ao hefyd, yr oedd yn gwrthwynebu y dull a gymerid i gyrhaodd amcan neillduol, ac yn dangos llwybr esmwyth fuasai yn sicrhau yr un amcan, ondmown dull cwbl ddidram- gwyddi alluoedd eraill, a hollol gyson ig an- rhydedd a buddianau y deyrnas hon. Mewn gwirionedd, cynygiai Mr Gladstone fath o riinu yrymrafuel," anghofio pobpeth, a chyf- nerthu dwylaw y Llywodraeth yn y cyfwng pwysig hwn, yr hyn a welir yn ein hadroddiad seneddol. Dibysbyddodd y cwestiwn yn llwyr, a hyny yn yr yspryd goreu, mewn ysbaid dwy4 awr a haner 0 araeth. Disgwyliasid y buasai y Llywodraeth yn dilyn ei esiampl, ac yn cy- meryd y eyweimod hapus a darawyd ganddo ef; end yn Me hyny dyma Mr Hardy, y gwein- idog rhyfel. ar ei draed, ac yn tynu allan o'i gawell saethau wedi eu blaonllymu yn fltnwl ar gyfer Mr Gladstone fel y disgwyliasai iddo fod y noswaith hono, ao 'nid fel-yroedd. Buasai rhyw gysondeb yn ei ymddygiad po buasai yn cyfarfod a'i wrthwynebwr ar esgynlawr Rhyd- ychain; ond nid o dan yr amgylchiadau yr oedd yn ei gyfarfod nos Lun. Gwrthodai aw- grymiad»u v diweddar Brif-weinidog-iiid am nad oeddynt yn ddigon rhosymol, ond ain ei fod yn diystyru y ffynhonell 0 ba un y tard d- asant. Dyma i ni engraifft chwanegol o gulni enaid a bychander moddwlllU o oleuadau dis- gleiriaf y blaid y mae yn perthyn iddi. Anghofiodd Mr Chaplin y wers a gafoidy llynedd gan Mr Gladstone, dychwelodd fel ci at y budrwaith a gyflawnodd y pryd hwnw, a chyfarthodd ar oi well yn unol i'r ddawn a roddwyd iddo. Gohiriwyd y ddadl hyd nOR dranoeth, ae mae yn bosibl na therfyna hyd ddiwedd yr wythnos. Fel yr awgrymasom eisoes niF oes neb yn amheu na chaiff y Canghellydd yr hyn mae yn geisio, a phe gofynasai fwy .prin y Mid cymaint ag un meddwl yn ddigon annibynol yn ei ochr ef i ddyweyd Na." Nid oes yrnresymiad na hyawdledd yn ddigon nerthol i'w symud oddi- wrth y ffydd boliticaidd a ddysgir i3dynt drwy draddodiad y tadan—boed gam neu gymhwys. Y mae ymlyniad dallbloidiol yn debyg o roddi iddynt y tro hwn oddeutu cant o fwyafrif ar. derfyn y ddadl. Cawn weled sawl pleialais geir o Gyrnru i chwyddo y mwyafrif afresymol hwnw.
. Y SEFYLLFA YN Y DWYRAIN.¡…
Y SEFYLLFA YN Y DWYRAIN. ¡ I Gellir crynhoi y prif ddigwyddiadau o berthynas i'r rhyfel yr wythnos ddiweddaf i bedwar peth-Cydsvniad Twrci a'r Amodau Heddwch; llawnodiad cadoediad rhwng y byddinoedd; llwyr-ataliad ar bob gweithred- iadau rhyfelgar ar hyd yr holl linellau; yn nghyda jalwad Cynhadledd o'r holl Alluoodd Mawrion gan Awstria. Gyda gulwg ar yr Amodau Heddwch, y maent yn gymwys yr hyn a gyhoeddwy(I yii ein rhifyn diweddaf, oddieithr yn unig fod Rwsia wedi dangos ei pharodrwydd i dynu yn ol y eynygiad yn nghylch agoriad y Dardanelles a'r Bosphorus. Nid yw gwaith Twrci yn cydsynio &'r rhai hyn, modd bynag, yn rhoddi dim sicr- wydd am eu derbyniad terfynol gan Alluoedd eraill Ewrvp; ond yn unig na fydd i Twrci ei hun gyfodi llais yn eu herbyn, na'u taflu o'r neilldu os penderfynir arnynt, fel y gwnaeth a phenderfyniadau y Gynhadledd ddiweddaf. Y mao doethineb y Rwsiaid yn gwrthod rhoddi fyny wasgu ar y Tyrciaid hyd nes iddynt gytuno i dderbyn y telerau hyn yn mlaen-llaw yn ddigon amlwg; ond ymddibyna eu llwyr- dderbyniad ar yr olwg a gymer gwledydd eraill am eu cydgordiad a manteision Ewrop yn gyffredinol. Arwyddwyd y cadoediad yn Adrianople am chwoch o'r gloch y dydd olaf o Ionawr-bron ar yr un awr ag yr oedd J\ ddadl fawr ar y bleidlais c chwe' miliwn o bunau a ofynir gan y Llywodraeth yn cael ei dechreu yn Nhy y Cyffrodin. Parodd y newydd am y cadoediad y Jlawenydd mwyaf yn inhob man. Ddydd Sabboth diweddaf, yn St. Petersburg, offrymid gweddiau o ddiolchgarwch yn yr holl eglwysi, a thanid eyflegrau o orfolodd am yr amgylch- iad. Yr un modd yn Nghaercystenyn, amlygid y Ilawonydd a'r boddhad rawyaf. Ae yr ydym yn sier na chymerodd yr un digwyddiad lo yn ddiweddar a roddodd fwy o foddlonrwydd tawel a boddhad digymysg trwy holl Ewrop. Cyn gynted ag yr arwyddwyd y cadoediad, anfonwyd gorchymyn i bob cyfeiriad i atal tywallt gwaed a rhoddi terfyn aryrfa y byddin- oedd buddugoliaothus. Y mae adranau o'r Rwsiaid wedi eyrhaedd o fown oddeutu tri- ugain milldir i Gaercystenyn, gan bori y cyfFro mwyaf yn y ddinas, tra y mae byddin Rwsia yn Asia wedi cael mynediad i Erzeroum, lie y mae oddeutu dau cant yn y dydd yn marw o glefyd- au. Anfonwyd gorchymyn hefyd i'r Serviaid a'r Montenegriaid ymatal, fel y gellir dyweyd fod pob peth yn dawel yn bresenol ar hyd yr holl linellau. Bydd cadw y byddinoedd yn eu saflo bresenol er hyny yn gostus a helbulus iawn, ac nis gall- ant symud oddiyno hyd nos y bydd heddwch wedi ei sicrhau. Nis gellir gwneyd heddwch. drachefn heb i Ewrop eistodd i roddi bain ar yr achos, fel y mao yn dda genym ddeall fod Awstria eisoes wedi anfon allan wahoddiad i'r holl alluoedd ymgyfarfod mewn Cynhadledd, ao y mae Rwsia eisoes wedi datgan ei pharod- rwydd i gymeryd rhan ynddi. Yn ol pob tobyg- olrwydd, cymer hon le yn fuan, a thaonir y gair mai yn Vienna y bydd iddi oiitadd. Ddydd Sabboth diweddaf,' wrth arolygu catrawd o filwyr yn St. Patorsburg, cyfarehai Ymherawdwr Rwsia hi yn y geirian a ganlyn Yr wyf yn eich llongyfarch ar y cadoediad amodau boddhaol yr hwn sydd yn ddyledug i'n milwyr dewr, y rhai a brofasant nad oes dim yn rhy anhawdd iddynt ei gyflawni. Yr ydym eto, modd bynag, yn mhell oddiwrth y terfyn, a rkaid i ni barhau i ddal ein hunain yn barod hyd nes cawn heddwch parhaol teilwng o Rwsia." Y mae y geiriau diwaddaf yn ddes- grifiad cywir o'r sefyllfa bresenol. Y mae y rhan gyntaf o'r olygfa drosodd. Mae Twrci wedi ei darostwng, a Rwsia fel buddugoliaeth- wr ar uchel-fanau y maes. Ymddonjrr^ pob peth yn eithaf tawel. Ond tawelwch yuyv '.r fin un o'r adegM mwyaf dyrus a phwyfd' n hanes y Cwestiwn Dwyreimol. Ac yn ngeiriau yr Ymherawdwr, dichon fod terfyn yr ymrafael eto yn mhell iawn. Pan ymgyferfydd y Gyn- hadledd, bydd yn rhaid myned dros yr amodau heddwch o ui i un; 00 er fod Iarll Beaconsfield, wrth WJleyd sylwadau arnynt yn in-hy yr Arg- lwyddi y nos o'r blaen, pan oedd yr hysbysiad swyddogol am danynt eto heb gyrhaedd, yn dyweyd eu bod yn ei farn ef yn gyfryw ag i ffurfio sylfeini heddwch anrhydeddus, nid oes neb a wyr pa anffawd a all,ddigwydd cyn y tteuir i benderfyniad arnynt. Ond pwy bynag sydd yn myned i'w gwrthwynebu, ac i wrth- wynebl1 Rwsia yn y dyfodol, y mae YB amlwg 11a ddaw ddim gwrthwynebiad effoithiol oddi- wrth Twrci. Ar hyn o bryd, modd bynag, syniadau heddychal sydd ar led, er fod yr holl deyrnasoedd yn cysgvi mcgis a'u llaw ar ddwm eu cleddyf. Yn ychwanegol at amgylchiadau y gwledydd hyny sydd eisoes wedi ymgynghreirio yn erbyn Twrci, y mae yn amlwg fod yn rhaid i'r Gyn- hadledd gymeryd Groeg i'r eyfrif. Nid yw y Grocgiaid ond cenedl fechan mewn cydiuar- iaeth, ac yn ddiweddar iawn mewn ystyr wcdi enill ei hannibyniacth. Er hyny y mae cryn fywyd cenedlaethol ynddi, ac y mae y mar- siandwyr Groegaidd yn mysg y rhai mwyaf anturiaetbus yn mhob gwlad. Y mae rhanati o'r genodl wedi derbyn eu rhyddid ond y mas rhan fawr ohoni eto o dan iau Twrci. Yn ychwanegol at y jgwrthryfclocdd a gymerent It mewn rhanau eraill o'r ymherodraeth, y ma* Twrci wedi cael ei galw i ddarostwng gwrtbry- felwyr fwy nag unwaith o fown ychydig amser yn mysg y Groegiaid, yn enwedig yn Crete. Ffyna yr anesmwythid mwyaf trwy holl Groeg: ac oni bai am gyfryngiad y wlad hon, y mae yn ddiamheuol y buasai eisoes wedi cyhoc(!di rhyfel yn erbyn Twrci. Erbyn hyn, modd bynag, y mae pethau wedi myned mor boeth yno fel na feiddia yr un weinyddiaeth wrth- wynebu y brwdfrydedd cenedlaethol; ac y uiat rhan o fyddin Groeg-cynwysedig 0 oddeutu 10,000 o fllwyr-eisocs wedi croesi drosodd i Twrei, dan yr esgus, mae'n wir. o amddiffyn y Groegiaid yn Epirus a Thessally, ond prin y crod neb mai hyn ydyw y gwir amcan. A'r syndod yw nad yw llysgenhadon Twrci yn Athen wedi cymeryd hyn fel tariad yr heddwch rhyngddi hi a Groeg. Dywedir fod Hobart :'asha yn barod i hwylio gyda llynges Twrci i roddi y gwrthryfel i lawr pan gaffo orchymyn; ond hyd yn hyn nid yw y cyfryw oi-chymyn wedi oi roddi, tra y mao. y gwirfoddolwyr Groegaidd wrth y miloedd yn heidio i gymeryd arfau. Nid yw hwn ond cwmwl bychan; ond y mal mor o anfoddlonrwydd with ei gefu, ac nid yw yn debyg o atal rhag ymdywallt nes y byddo yr holl genedl Roegaidd wedi dyfod at ei gilydd o dan yr un lywodraeth, a barn rhai o'r gwleidyddwyr cryffaf a fedd Ewrop, ac yn eu mysg y diweddar Guizot, yvv, y rhaid i Gaer- cystenyn eto fod yn brif-ddinas ymherodraeth Roegaidd. Y mae yr Italiaid wedi adcnill eu hannibyniacth, a phaham nad y Groegiaid ? Am y misoedd dyfodol, hyd yn nod a chymeryd ya ganiatol na fydd i deyrnasoedd mawrion Ewrop syrthio allan a'u gilydd, y mae YIl. amlwg y rhaid i lawer o waith gael ei wneyd cyn gwastadhau y cyffroadau yn y Dwyrain.
[No title]
Y Genedl o'r holl bapyrau Cynireig u lwydd- odd yr wythnos ddiweddaf i gyhoeddi adrodd- iad eyflawn o'r areithiau a draddodwyd yn v Wyddgrug ar achlysur cyflwyniad y dvsteb i Andreas o Von. Yr oedd y cyfarfod hwn yn meddu dyddordeb arbenig am ei fod yn rhoddi ffurf newydd ar dystebaeth, ac yn dechreu cyf- nod newydd yn yr hwn yr anrhydejdir dynion cyhoeddus teilwng trwy gygylltu eu henwau a'r sefydliad cenhedlaethol yn Aberystwyth. Caf- odd Deon Bangor driniaeth enbyd ond haedd- ianol gan offeiriad o uwch dysg a duniau nag efe ei hun, a dylai pob gwladgarwr diffuant doimlo yn ddiolebgar i'r Parch. Robert Jones am ei wroldeb yn dynoethi taeogrwydd y Deon. Nid oedd dim yn galw ar yr ymyrwr i atcb erthygl y Timu, ac yn enwedig gan fod yr am- ddiffyniad yn fwy o sarhad ar y Cymry nag ydoedd yr ymosodiad. Yr ydym yn gobcithio, er mwyn yr Eglwys ei hun, mai y Parch. Robert Jones, ac nid y Deon druan, sydd yn cynrychioli gwir deimlad yr offeiriaid Cymreijf tuag at sefydliadau gwlad eu tadau.
[No title]
O'r diwedd, y mae gwawr heddwch v.-wii tori yn y Dwyrain, oblegid dydd Gwencr diweddaf llawnodwyd y cadoediad yn Adrianople. Y mae y Tyrcod, or mwyn atal rliuthr v march coch, yn ymrwymo i greu Bulgaria vu (lywy- oafaeth ar wahan,—i dalu iawn o arian neu dir i Rwsis,-i ganiatau porffaith annibynketh i Roumania, Servia, a Montenegro, ac ycliwanfg- iad at eu terfynau,-i ganiatau diwygiadau i Bosnia a Herzegovina,—i ddyfod i dleal;twi-- iaeth a'r Czar gyda golwg ar fordwyseth y Dardanelles,—ac i roddi i fyny amddiffynfeydd neillduol. Dywedir mai amddiffynfeydd y Danubo ac Erzerourii yw y rhai hyn, ond v m ic Erzeroum cystnlag yn meddiant y nwia. yn barod, gan fod y gwarchodlu yn prysur syrthio yn aberth i'r dwymyn. Y mae Rwsia yn barod hefyd i adael i bwnc y Dardanelles gael ei ben- derfynu gan y galluoedd Ewropeaidd.
[No title]
Mall Awstria wedi cynyg ar fod i'r Galluoedd Mawrion gyfarfod mewn Cynadledd, ac v mae Rwsia wodi datgan ei pharodrwydd i gyfhvyno gerbron y cyfryw Gynadledd, nid yn unig for- dwyaeth y Dardanelles, ond pob rhyw l>\vne yn nglyn a'r telerau heddwch a fyddo yn debyg o gyffwrdd a buddianau Europeaidd. i,; gull dim fod yn fwy boddhaol, ac y mao Rwsia '1l yr holl ymdrafodaeth yn dangos p:t mor ddi- sail yw drwgdybiaeth ei henllibwyr yn v ",lad hon. Yn Vienna y cyferfydd y G'lIlIdlpd(1. ft sonir mai Ardalydd Salisbury fydd cynrych- iolydd Lloegr. Yr ydym yn gobeithv> na ryfyga y wlad hon geisio ail-osod iau y Twrc nr y cenhedloedd a ryddhawyd gan Rwsin. er na byddai dim gwrthwynebiad, debygeni. i l-wymo y man daleithiau Cristionogol dalu tcymged arianol yn lfynyddol i'r Porte, yn ol awgrym Mr Gladstone yn Nhy y Cyffredin 110- Lun. Da fyddai gtnym ni M gweled hefyd yn dadleu schou y taleithau Groegaidd sydd eto dau Iau y snltan.
[No title]
Maecyflwr y taleithiau hyn, set Epirus a Thessaly, yn adfydua i'r eithaf, gymaint felly fel y mae Llywodraeth Groeg wedi methu ymatal yn hwy rhag ymyraeth ar en rhan. Y
Advertising
YN Y WASG. CYFANSODDIAMU BUDDUGOL EISTEDDFOD GENEDLAETHOL CAERNARFON, 1877. Bt p- hyabysodd Cyhoeddwr Y 0mMl ei fwasd ? gyhoeddi Awdl IEUENCTID," y mae we& sicrhau 7Yia OLL o'a CYFANSODDIADAU BUDDUGOL YN YR EISTEDDFOD. Y maent yn y Wasg, a byddant allan yn luan. Cyhooddir yn y gyfrol gyntaf yr oil o'r Fardd- weniaeth, y Cyfleithiadau Barddonol, a'i Beirni&d- '<Mthau, yn nghydag adroddiad eyaawm o weith- jedutdaa yr Kisteddfod. Pris-mewn amlen, la.; meum Wan hardd, Is. 6c. D.S.—Cyboeddir y Prif Draethawd yn benodau "wythtMMol yn Y Gentdl, gan ddechreu Mawrth 6ed; a'r Traethawd ar y "Training Ship" yn yr uu modd yn y North Walts Bxprets, gan ddechreu j* wythnOll neaaf. HEFYD, Y MAE Y CYFANSODDIADAU CERDDOROL YN Y WASG. HELAETHIAD Y GENEDL GYMREIG. Y NEWYDDIADIJR GYMREIG MWYAF. PRIS CEINIOG. O herwydd y cynydd anarferol yn nghylchred- iad y Nowyddiadur uchod yn ystod y flwyddyn gyntaf o'i GYCHWYNIAD, bwriada y Cy- hoeddwr HELAETHU y Papyr YB WYTHNOS GYNTAF YN MIS MAWRTH. CYNWYBA "Y GEXBDI." HOLL NEWYDDION YR WYTHNOS Llenyddol, Hynafiaethol, Masnachol, Car- trefol a Thramor. Bwriedir oyhoeddi, yn benodau wythmosol, brif draethawd Eisteddfod Genedlaetbol Caer- narfon, gan y Parch. D. Griffith, Dolgellau, ar Agwedd bresenol Cymdeithas yn Nghymru," ac amryw gynyrehion eraill buddugol yn yr un Eisteddfod. PRIF NEWYDDIADUR Y GYMRY. CYLCHREDIAD— 23,000 YN WYTHNOSOL. BOO o DDOSBARTHWYR yn Nghymru. Argrephir Y Genedl bob prydnawn Merohor, ac anfonir hi gyda'r trains prydnawnol, fel y gellir oi chael yr un notion gan yr holl ddos- "bartliwyr trwy Ogledd a Deheudir Cymru.
AT BIN CIOHEBWYK. I
AT BIN CIOHEBWYK. I BEODOB 0 ROB WEN.—Yr ydym yn diolch i chwi, yn gy.t.1 g i oiiebydd arall » ysgrifenodd atom ,n; rinachol. am yr awjrryraiadau Ymdrech? fod ar eiacwyUadwriacthHM? rhoddi UoifeiMon cjnken ABTHTJR HuoJP$S.-Yrydymwedill 14?o m ddadi R. J. Derfel ao EI.. m yn avrr yn eI rf.fIU. LLBL 0 DALTSAEK ? dd wct y dylmai yr a&oddm am y ?yghe?,dd diwedaYggwyi5 enwau Mr John Paul rrthap OwBin fol i-nM haeddol o glod. w lax(, DDIWR.-Crt?,d? fod Haxn dU?on o Y8- gnftuuoeryddol wedi bod m y Mor& Bychan, a :g: n"d odd pedn Ryflaivn. BÚ: arhynv, OS na ddi'^wydd rhywbeth p si?w. yn y dyfodol. Y m.? aw?miad? Hen &lodd!wr yn g* AP Ei?iioN a d4ymuna ddwyn ar gof yeyhooddmai IID trigolion beddy(?hia y Groeslon a ddylid feio 3kid j tryhln,b diweddar, .1? auto.. g?ir yn yr dl;Bof:o:rJ erafll ;t{ rn euog. ,yd(I Ei,,td,lfod T.1y?-, HUGH OWTSN, mrifenydd Eiateddfod Talyaam. '00 av ello 9 0"" Yn,. Chw?e To," gan ddyweyd' nad oedd dim ond un edition o'r nnthean allan pan ffyhooddw<?d y testynau. ond y caniateir i'reorau ou dewis o'r ddan tiHtion, ond gofalu rhod(U "opi I'r beim- imi ar v pryd. Hefyd, y. gwneir pob p.th galluadvr ar gyfer iUB r"tlySb(W: ar 3T \t- I monivm, gall Robin Jhware Teg=' .1, hysbysrwydd a bi?ddhwl ond myned at yr ysdd. 'T OSEMA a rydd wlmddiad gofldus am anfoes bechzm &0., ?(lw Cefn Canol, ger Cmegoiwallt, yn onwowg 4' gwmpas y capel. Bygythir c?,ho?idusrwydd i'r enwau i os nad cosb oyfraith, oni cheir diwvgiad. yg:rO{'T:fWCh y sylw at Mr Hugh Owen. PRYNU A GWHBTHU AR GøBL. Y mae'r t(3stm wedi ei ystiudebu, w nis gellir ei drafod yn well nag Y gwnåed gBD J. R., Oonw*. HUSB-^TOXES.—Yr ?dd?? yn gorfod cerdded yr nn tir Rthh n ='i\d\: heIyntyDwyr«Jn,&c.. ?uhyny.nidyweiohytt?rtt? er ei bod yn ?uog, fawr amgem nag aff-adroddiad 0 syniadau ,sydd elaoes wedi eu cysodi i'r rhifyn pre- seuol. JOHN OWBJT JONES.—Nid ydym yn dewis agor ein colofnau i drafod materion cyhoenUliadau eraill. Diau y oaech bobjbonoddigeiddrwydd oddiar law golygydd Trysor/a y Plant pe yr ysgrifenwh yn foneddigaidd ato HOFFWB ADPYSO a ddywed mai bwhgen o yagol Rlr=i:"J. 'iill 0 y oedd yn ail fy&.dl y..1 t?ilygd.d Yg.l.?i"th Siml Mon. ac fod bwhgen arall o'r ysgol uchod w" myned i facs yr ymdreohfa, ond nm gau?t gvstadlu oherwydd ei fod yn d.. ond mi, o dan yr oe<lran gofynol; a thyua y casgliad fod ysgol Llan- geinwen yn enwa? werlh yr ddy.? a gyfrenir yndcU. N&BO.-Dymuna Mr John Wm. Griffith, Nebo, [N' Amlwch, mmom, ao yr ydym ninau yn cydsy^io, i sicrhau nad oedd dim a wnelai efe &-r par8«ra\)U hwnw y. gh, l?h merohed ieuaino y- -N?l DYllB ddigon am byth ar y pwnc yna. RmsiAM 0 FADOO a wada ddarfod iddo at ddweyd yn y ea?ubri? Yms nm unrhyw bapyr, yr hyn y cy- hn'Mi<l ef o bono gon ohebydd o'r Morfa Bychan yn y e"? ddiw?ddf. GOi-r^YDD.—Pwy a etvb a gBniyn A ydyw yn gy- freithlon i berson neu b?,?On? ?03'd gwal ar ??agWy-, boddau mewn unrhyw fonwent?" Ymddengys y cwestiwnyuun pwysijr i'n gohebydd. Oherwydd moithder amryw adrodtlixulau ym y rhifyn hwn, gorfu i ni ad^el allan amryw ohebiaethau, ae hefyd y Farddoniaeth. Byddwn mewn gwell man- taia i gyfarfod a hyn pan helfiethir y papur ddechreu y IIli" uessf. Dml! I LAw.-Teewyson, Alonzo ao Emma, Howel Parry, lorwerth, F. J. J., Hywel Cefni, Rhi,?iart o FM. -f.1y. ?iln Bach? 0/? E., Jno. ES?n :ií1l4bT. J., :EOj.Ól JC I?nOlanDuljrn.4ni3-? Arfon, Thomas g,gh?.W. J. W., W. R. Jones, Yr Hen Ewythr Pierce, Eos :amm-, H. M. Hughes. Yr Hen Ieuan, S R., Pat JB(A. rniamnert, hyddiaoth yn Nyffryn tSjryd), Eos Ed?vm, bd;r/'B; "beSdí:; Jon? y Uenleidr," &c.
.Y NEWYN YN T DEHEUDIR
Y NEWYN YN T DEHEUDIR CUONFA "Y GENEDL GYMREIG." Yn unol a chais lluaws o ddarllenwyr Y Gentdl Gymreig-, yr ydym wedi agor cronfa er derbyn rhoddion tuag at gynorthwyo y miloedd sydd yn newynu yn y Deheudir o hcrwydd marweidd-dra masnacli. Credwn nas gall yr adroddiadau ad- fydus a gofnodwn lai naonynhyrfu teimladau dyn- garol llawer o'n darllenwyr. Bydd yn hyfrydwch 'genym dderbyn cyfraniadau, bychain a mawrion, o unrhyw gryfeiriad. Cydnabyddir derbyniad pob wm yn Y Gentdl bob wythnos, a chyflwynir y cyfanswm i'r Pwyllgor pynorthwyol yn Merthyr Tydfil, a chaiff ein darllenwyr hysbysrwydd o'r modd y defnyddir eu rhoddion gan Ohebydd Ar- benig syddyn awr ar ymweliac ( a'r Deheudir. Cyfeirier pob tanysgrifiad i'r TKYSORYDD, South Walae Distreas Fund, Qeneil Office, Carnarron. Derbyniwyd y symiau canlynol i fyny hyd foren Meroher, Chwefror 6ed. £ s. d. Cydnabyddwyd yr wythnos ddiweddaf 96 14 3 Mr H. Hughes, Market-st.. Caernarfon 0 5.0 Casglwyd yn nghapel Annibynol Bettws- y-coed, -trwy law y Parch R. Smith 1 5 0 Casglwyd yn ughapely Methodistiaid yn Llanrhaiadr-yn-mochnant,—trwy law y Parch Evan Vauglian. 2 3 0 Casglwyd yn yagol Cwmystwyth, ger Aberystwyth gan Mr John Powell 0 9 9 Casslwrd yn chwarel Cefn Du,—trwy law Mr Wm. W. Griffith. 5 1 7 Casglwi'd yn chwarel Cwmbergi, Corris, gan Mr Thomas WffliaMs. 1 2 0 Casglwyd yn chwarel Alexandra,—trwy law J. Menzies, Ysw., perchenog 8 11 3 Casglwyd yn ysgol y Gaerwen, gan Mr J. M. Witliams, ysgolfeistr 0 9 0 L116 0 10 Trosglwyddwyd £50 (yr hyn at y .£50 a anfonwyd eisoes sydd yn £1(0), ddydd Sadwrn diweddaf i Mr Henry Richard, A.S., i'w rhanu rhwug Pwyll- gorau DyfEryn Rhondda ft Mount iin Ash, ae wele lythyr o gydnabyddiaeth oddiwrtli y bonedclwr ..rhy deddiis:- 22, BOLTON GARDENS, SoUTH KHNSINOTOX, S.W., Ghwefror 5ed, 1878. Anwyl Syr,-Daeth yr ail chequt am £50 oddi- wrth ddarllenwyr haelionus eich dau bapyr yn ddiogel i law. Derbyniwch chwi a hwythau fy niolchsrarwch gwresocaf an yr arwydd ychwanesol hwn o gydymdeimlad a haelioni tnag"at ein eyd- wladwyr truaiu yn y Deheudir. Gall pob un o honynt ddyweyd yn ngeiriau Job, "Bendith y rhai oedd ar ddarfod am danynt a ddaw arnaf." Yr eiddoch yn ddiffuant, HENRY RICHARD. Casglwyd yn yr Alexandra Slate Quarry:—J. Menzies, lp Is, P. Williams, 2s 6c, G. Williams, 5s, W. Morgans, 2s 6c, W. G. Williams, 5s, J. R. Williams, 28 6e, H. Prichard, 4a, J. G..Jones, 2s 6c, W. Owens, 2s 6c, E. Jones, 2s 6c, J. D. Jones, 2s 6c, R. Jones, 2s 6c, T. Jones, 2s, 0. Williams, 28 6e, H. Williams, 2s 6c, D. Jones, 2s 6c, E. J. Jones, 2s 6c, T. Ratcliffe, 2s, R. Ratcliffe, 2s, E. Hughes, 2s, E. Owen, 2s, D. Williams, 2s, W. j Evans, 2s, D. Jones, 2s, 0. Davies, Is 6c, M. Davies, Is, H. Williams, Is, E. Williams, Is, T. Parrv, Is, J. Williams, Is, D. Jones, Is, T. Owens, Is, W. Owens, Is. G. Evans, Is, W. Roberts, Is, J. Owens, Is, E. Owens, is, R. AI. Jones, Is, W. Williams, Is, G. Williams, 4e, J. Prichard, Is, R. Williams, Is, W. Thomas, Is, J. Jones, Is, R. Edwards, Is, T. Williams, Is, E. Evans, Is, E. Evans, la, R. Owens, Is, E. Owen?, Is, R. Jones, Is, H. Hughes, Is, W. Jones, Is, R. R. Williams, Is, J. R. Owens, Is, J. 0. Hughes, Is, W. J. Wil- liams, Is, R. Griffith, Is, W. Pearce. Is, J. Roberts, Is, E. Owens, Is, W. Rowland, Is, 0. Thomas, Is, ¡ J. Thomas, Is, E. Jones, Is, H. Williams, Is, R. Jones, Is, J. Jones, Is, R. Williams, Is, W. Owens, Is, D. Robots, Is, T. Jones, Is, R. Jones, Is, E. JOBS*, It, J. Rowlandi, Is, D. Williams, Is, J. Williams, Is, 0. Hughes, Is, W. William, Is, D. D. Thomas, Is, T. William, Is, W. George, Is, J. Jones, Is, J. Roberts, Is, W. M. Jones, Is, J. Davies, Is, D. Griffith, Is, R. Hughes, Is, W. Jones, Is, R. Lloyd, Is, H. H. Jones, 2s, L. Lewis, Is. Symiau dan swllt, lp Os 9c; cyfanswm, 8p lis 3c. Danfonwyd a ganlyn at Mr W. J. Parry, LlyWi ydd Undeb Chwarelwyr Gogledd Cymru:— Dyffryn Aberdare, Ionawr 27, 1878.-Anwyl Syr,—Y mae genyf y pleser o amgau i chwi gyfrif o'r ffordd yn mha un y rhenais yr arian a ymddir- iedwyd i'm gofal gan weithwyr Chwarel y Penrhyn. Fe'm harweiniwyd i benderfynu ar y swm i'w anfon i'r gwahanol gymydogaethau gan yr hys- byaiadau a roddwyd i Aiglwydi Aberdare a fy. nunan o my ooDlogaetn a maint y caledi oedd yn ffynu ynddynt. Yr wyf yn mawr obeithio yr ys- tyrir y ifordd y cyflawnais fy nhasc yn foddhaol gan y gweitkwyr. Ni chedwais ond 12p 10a yn unig at ein angenrheidi»u neillduol ein hunain yn Mountain Ash, gan fy mod yn toimlo ein bod efallai mewn gwell sefyllfa i gael cynorthwy na llawer o ardaloedd eraill. Nis gallaf derfynu fy 1 llythyr heb erfyn arnoch ddiolch i weithwyr Chwarel y Penrhyn am yr ymddiried y maent wedi ei roddi ynwyf, a gwnaf byth ei goflo gyda balch- der.—Wyf, anwyl syr, yr eiddooh yn ffyddlawn, NORAH ABEHDARB. Mr W. J. Parry, LI, wydd Undeb ChwarelwjT Gogledd Cymru, Bethrsda." Derbyniwyd oddiwrth woHhwyr Chwarel y Pen- rhyn, trwy law Mr W. J. Parry, 175p. Cyfranwyd i Merthyr, 25p; Aberdar, 25p; Treherbert, 25p Owm Rh >ndda, 25p; Monmouth Hills, 20p; Bryu- mawr, 20p; Y stradgynlais, 12p 10s; Mountain Ash, 12p 10s; Aborsychau, lop.-Cyfaiiswm, 175p. Casgliad Chwarel Cambergi, ger Corris:—Lewis Owen, 2s 6c, Griffith Jones, 2s, John Grilfitfis, Is, Robert Davies, Is, Thomas Jones, Is, Evan Lloyd, Is, David Owen. Is, William Spoonly, 60, Thomas Williams, Is, ltichjird Roberts, 60, Wil- liam Lewis, Is, Hugh Richards, 6c, David Arthur, 6c, William Pugli, 6c, Thomas Williams, Is, Richard Jones, 3e, David Davies, Is, Lewis Mere- dith, 6c, Robert Roberts, 2s, William gliomas, 6c, Robert Thomas, Is, John Jones, 6c, gaiugyfeillion eraill, Is 60. Swm lp 2s 3c. Casgliadau gweithwyr Chwarel Cefn Du, trwy law William W. Griffiths. Gallery No 1: Cas- glyddion Robert Smith a William Hughes,- Richard Betty, Is, William Hughes, Is, Robert Smith, Is, symiau dan swllt, 5s 6c. Gallery No 2: Casglyddion, Benjamin Williams a Robert J. Griffiths,A. Bryont, Is, William Fish Charles, Is, R Henry Griffiths, 2s, Robert John Griffiths, Is, John Griffiths, Is, Thomas J Griffiths, Is, John Hughes, h, William Hughes, Is, William Jones, Is, Owen Jones, Is, Henry Jones, Ie, Hugh Jones, Is 6e, Archibald B. Jones, Is, Evan Jones, Is, Griffith Lewis, Is, Henry Lewis, Is, R M Roberts, Is, Jeffrey Roberts, Is, William Rowlands, Is, William Samuel, Is, John Thomas, Is, Hugh Thomas, Is, Benjamin Williams, 2s, Richard Wil- liams, Is, John Williams, Is, Robert Williams, Is, symiau dan swllt, 10s 5s. Gallery No 3: Cas- glyddion, Richard R Thomas a Hugh Roberts,— John J Evans, Is, Robert 0 Griffiths, Is, Griffith J Griffiths, 2s. William W Griffiths, 3s, David Grffiths, Is, William Hughes, Is, Thomas Hughes, Is, Hugh W Jones, Is, Robert G Jones, Is, David Jones, Is, William G Jones, Is, John M Jones, 2s 6c, Nathaniel Jones, Is, William Jones, Is, Henry A Jones, Is, Michael Owens, Ii, Robert Owens, Is, John Parry, Is, William,Parry, Is, John J Prit- chard, Is Gc, Hugh Hoberts, Is, Richard R. < Thomas, 2s, John Thomas, Is, DaTid n Williams, Is, Richard Williams, Is, Ellis D Williams, 18, William H Williams, Is 2c, Thomas WiUi?ms, Is, David J Williams, Is, William Williams, Is, James Watson, 2s, symiau dan swllt, 16s rc. Cyfanswm, 5p Is 7c. GWEITHWYR Y LONDON & NORTH WE>'TFJL\ RAILWAY YN FPESTINIOO A'R CALEDI YN T DEIIR". Dra-Yn gymaint a bod colofnau y Gentdl yn agored i'r achos uthod, dymunaf arnoch ganiatau ychvdirf o 10 er mwyn cyfranwyr yn y lie hwn i hysbysu ychydig 0 ffeithiau vn nglyn 3 chasgliad a wnaed yn y "Tunnel Mawr," fel y gelwir ef, at leddfu vchydig ar angen ein brodyr a'u teuluoedd yno. Enwau y pwyllgor ydynt, Meistri Macgregor, Williams, Barlow, Rostron, Foxcraft, ac HusseU. Enwau y casglyddion ydynt Meistri Jenkin Jones, 'Thomas Parry, Henry Williams, Richard Hughes, Peter Poole, Thomas Hughes, Thomas Jones, Owen Hughes, Isaac Lewis, Thomas Jones, John Jones, Hugh Thomas, Henry Williams, Thomas Jones, David Hughes, J. E. Jones, ao Hutchinson. Casglwyd fel y canlyn:— ;C s. c. No. 3 Shaft 12 16 3 No. 2 do. 11 8 6 South End of Tunnel 9 14 0 Do. Out 8 0 0 North End of Tunnel 6 10 Fitters, Carters, Ac. 2 8 0 Cyfanswm £ 50 7 9 Anfonwyd yr holl arian drwy'r Bank yn union- gyrchoI gan Mr Benjamin Williams, trysorvdd, i I Rector Griffiths, Merthyr.-Yr eiddoch dros y Pwyllgor, H. J. HUOHES, Ysgrifenydd. I
PAROTOI I'R FRWYDR.I
PAROTOI I'R FRWYDR. I Cyn y daw yllinellau hyn i oleuni dydd, byid y Llywodraeth, yn ol pob tobyg, wedi sicrhau ei buddugoliaeth yn Nhy y Cyffredin a Phrydain gam yn nes i'r aphwys mawr y ceisia y Prifweinidog ei llusgo iddo. Nid oes am- heuaeth am nerth y Ceidwadwyr yn y Senedd brosenol, end bydd ychydig o fuddugoliaethau cyffelyb i'r un a gofnodir yr wythnos hon yn ddinystr i'r buddugoliaethwyr. Nid oes oisiau prophwyd i ragfynegi ewymp unrhyw dy wedi ymranu yn ei erbyn ei hun, ac nis gall unrhyw gondemmiad o eiddo yr Wrthblaid fod yn fwy andwyol i Iarll Beaconsfield nag enciliad Iarll Derby ac larll Caernarfon, eri'r blaenaf, gydag anwadalwch nodweddiadol, ail-ymaflyd yn ei swydd. Gwyddom bellach fod y Prifweinidog wedi ceisio cario allan fesurau a ystyriai dau o'i gydweinidogion yn rhyfelgar, 00 am y tro cyntaf er's maith amser wele weinidogion cyf- rifol ei Mawrhydi wedi eu dal yn y weithred o daflu llwch i lygaid Ty y Cyffredin. Gall eu hareithiau swnfawr, mae yn wir, enyn yr ysbryd rhyfelgar sydd bob amser yn hawdd ci gyneu yn Lloegr, ond y mae gwleidyddwyr pwyllog yn barod yn dadgan eu Ifanymddiried yn y Prifweinidog, a dengys yr etholiadau di- weddar yn Ysgotland fod gwendid, 00 anwadal- weh, a hurtni y gweithrediadau diweddar yn nglyn ag anfoniad y llynges i'r Dardanelles yn dechreu dwyn ffrwyth. Nid yw y Llywodraeth yn dyweyd ei bod yn bwriadu gwario y chwe' miliwn a geisia gan Dy y Cyffredin, ond y mae yn anhawdd coelio y rhai a ddaliwyd mewn anwiredd, a gwyddom, pa both bynag a wneir a'r chwe' miliwn, fod y draul yr aethpwyd iddi yn barod yn nglyn 4'r fyddin a'r llynges yn thwym o achosi diffyg yn y Gyllideb. Gan hyny, nis gellir gochel ychwanegiad yn y trethi vn union bellach, ac nid yw John Bwl yn debyg o fyned yn ddwfn i'w logell heli rwgnach cryn lawer. Pel hyn, er nad ydym yn disgwyl etholiad oyiFredinol yn ebrwydd, y mae digon o argoolion fod dydd ymddatodiad y Senedd bre- senol yn agoshau. Dyraod drom oodd yr enciliadau y cyfeiriwn atynt uchod, ac y mae y ddadl fawr yh Nhy y Cy-ffredin yn ystod yr wythnos a aeth heibio yn rhwym 0 ddrygu achos y Weinyddiaoth yn mam dynion meddyl- gar ac ystyrbwyll o bob blaid. Diffyg afianol yn y Gyllideb yn ychwanegol at hyn oil a loinw eu owpan at yr ymylon, ac ni synem dQím welcd y Senedd yn caol ei dadgorphori yn yr hydref. Pa effaith ar nerth y gwahanol blwliau a gaffai etholiad cyfErodinol, pe y cymerai le y flwyddyn hon? Cwestiwn ydyw hwn ag sydd yn cael sylw mawr y dyddiau hyn gan y gwleidyddwyr hr-y -'8 ofalant yn neillduol am beiiianwaith y pleid- iau politioaidd: Gyda golwg ar v Ceidwadwyr, nid oes ganddynt yr un fantai. i fyned ger bna y wlad eleni ag oedd ganddyuT. yn yr etholiad cyffredinol diweddaf.. Y prydhwnw yr oedd y blaid yn berffaith unol, yr oedd ei gwttmtti adranau ar ol hir deithio yn anialwch yr Ochr Wrthwynebol yn syohedu am borfeydd gwelltog y Llywodraeth, 00 yr oedd y diwygiadau mawr- ion a gariwyd gan y Rhyddfrydwyr wedi digio am byth y dosbarthiadau lluosog oedd yn me-ldwl fod gobaith eu helw ar ddarfod. Erbyn heddyw, y Mae y Ceidwadwyr, ar ol bod mewa awdurcto wedi digio Ilawer o'u dilynwyr a ddisgwylient wobr ou llafur mown blynyddoedd a fu, y mMnt wedi cyflawni y oamgypMrit?u Bydd megyB yn anscheladwy i bob plaid a fo mewn awdurdod, ao y maent wedi pochu yn erbyn y tafarnwyr trwy dalu rhy ychydig o sylw iddynt hwy a'r clerigwyr trwy dalu gor- mod o sylw iddynt hwythau. Y mite maanBo h hefyd mewn cynwr is nag y bu er's Diynyaa- oedd, a bydd oodiad yn y trethi, fel y blewyn olaf a dyr asgwrn cefn y camel. Nid yw yr TJchel-eglwyswyr wedi maddeu i Iarll Beaconsfield y gefnogacth a roddodd i Fesur yr addoliad cyhooddus, 00 y mae y blaid hon yn yr oglwys, a fu mor ym- drechgar dros yr ymgeiswyr Ceidwadol o'r blaon, yn cydymdeimlo a'r blaid Rydfrydig yn hytrach na'r blaid Geidwadol ar bwac y Dwyrain. Gellir .bod yn sicr fod Iarll Caer- narfon, pa fodd bynag, yn cynrychioli adran fawr o'i blaid yn y cwrs a gymerodd yn ddi- woddar, a ffaith nodedig ydyw fod y Llywod- raeth bresenol yn ei gwladlywiaeth dramor wedi colli ymddiried beirdd, haneswyr, llenor- ion, a meddylwyr pob plaid yn ddiwahaniaeth. Y mae ei nerth yn benaf yn mysg aristocrat- iaid milwraidd a dosbarthiadau iselaf y trefydd mawrion, y rhai yn ddiau a fynwesant y teim- adau mwyaf galyniaethus tuagat Rvvsia. Yr ydym yn dyfod i'r penderfyniad ar y cyfan, y byddai y blaid Geidwadol dan gryn anfan- teision ped apeliai at y wlad yn bresenol. Nid yw sefyllfa y blaid Ryddfrydig, ar y tu arall, yn hollol foddhaol. Nid yW ei gwahanol adfanau yn oydweled yn hollol hyd yn nod ar bwro y Dwyrain, ag y ihaent mor annghytun ag erioed ar y Dadsefydliad a phrnciau oreill sydd gerbron y wlad. Oild gwendid mwyaf y blaid yw anffyddlondeb y Gwyddelod. Nid oes amheuaeth na chollai amryw aolodau Rhyddfrydig yn yr Iweradon eu heisteddleoedd er mwjn gwneyd He i Home BuUrt, a byddai yn rhaid wrth fwyafrif aruthrol yn Ysgotlanil n I Lloogr, i orbryso cyBrjxhiolwyr anyst-ywallt yr YnysWerdd. Nid oeeamheuaetb.,nadyw Arrlalydd Hartington wedi profi ei hun yn well arweinydd nag y tybiodd ei gyfeillion goreu, a'i fod yn dyfod yn fwy o allu yn y Ty, ond nid yw yn meddu y brwdfrydedd liwnw a fu mor wttsXm- aethgar i Mr Gladstone i danio yr hot; wlad yn 1808. Pa fodd bynag, yr ydym yn mou r.rl fod sefyllfu. y blaid Ryddfrydig yn well ar y uyfan nag y,loedd yn yr etholiad diweddaf, a j>Iied ynigymerai Mr Gladstone unwaith yu rliugor a'r arweiii) ddiaeth ystyriem ei rhagolygon yn addawol, os nad yn ddisglaer, Yn un peth, y mae ei doniau areithyddol yn gorbwyso eiddo yr Wrtliblaid, ac fel y dywedasom o'r blaen cawsai, pe cymerai etholiad le yn ebrwydd, gefnogaeth gwyr enwog a weithient yn flaen- orol gyda'r Tori'aid. 1 mae llawer o'r interest) oedd yn ffroin yn yr etholiad diweddaf wedi dyfod i weled nad ydynt yn nemawr well allan dan Lywodraeth fit idwa$ol, heblaw fod miloedd yn y wlad yn priodoli pob drwg masnachol a chymdeithasol, os nad naturiol hefyd, i'r Llywodraoth a fyddo mewn awdurdod ar y pryd. Heblaw hyn oil, y mae anwadalwch a thrwstaneiddweh y Llywodraeth mewn gwir- ionedd wedi effeithio ar fasnach, ac fel y sylwasom yn barod, os cynygiant drethi ych- wanegol, pa un a fydd angen am danynt ai peidio, hwy a ddioddefant oblegid hyny. Pan ddaeth y blaid bresenol i awdurdod, nid oes amheuaeth nad oodd y wlad wedi blino ar gyf- nowidiadau parhaus, ac yn dymuno gorphwys, ond ar ol pedair blynedd o ddiogi ni byddai yn syndod ei gweled oto yn dechreu dihuno ac yn galw am yriedyddiondipyn cyflymach na'r rhai presenol. Os felly, y mae y Rhyddfrydwyr wedi cael gwers oddiwrth ei hanffodion blaen- orol, wedi dysgu trefnu eu lluoedd, ac efelychu disgyblaeth eu gwrthwynebwyr. Nid yw ym- drechion Mr Chamberlain yn y cyfeiriad hwn yn debyg o fyned yn ofer, aa yn enwedig gellir disgwyl na syrthir eto i'r amryfusedd o osod Rhyddfrydwyr i ymladd k Rhyddfrydwyr. Gan fod ein sylwadau wedi myned yn lied faith yn barod, ni a oedwn hyd yr wythnos nesaf yr hyn a fwriadem draethu ar rsgolygon etholiadol yn Nghymru.