Y Genedl Gymreig

10 DA* OLYMAETH Ma W. J. PARILY, 1. LLYWYD1) YR UNDKEJ. I

IWT .) ,?tiabiaoth i'r 11011 1 fod vn 11»# v Uolygydd, Coetmor U?'. ill, ? ?d ?' ddiw<,d.??eb ua boreu 3adw a bob wythUO4.

rLXÀXIX: Nos Sadvvrn, T.c.iyo.M*<tDym wtM Mr Owen E.W.Mi.w t'fM. D.t.tt. drosndd wiad ?o-i ymweJiad. Gwelsom ef o Puw.'U pan yno, a chawsom bob carreeadfigg rw),Id (,?diar ei law. Y mao ) nun y pll CYmTu ymddiried i'5 w n un L ws ehwlt ar neb o honynt i fyned i Dakota ?; fy,lfd ), nghwrini nøb ew?yr.. Mae yn wr t?n, ac Y'? 0 ? ?me'hd. MM yn biesor genym roddtUo YD y ?01" i'r "y?y ?°'y"? oddi- ??"  Uanberi.. Cbwafror 25,1889. MR QOL Erfyoiaf am yehydig o'ch gofod i ateb y lliaws llythyrau dderbymas oddi wvth bersonau yn lioli pa fatb .yaeu.i? .y-id i'w oael yn Powell, Edmund Co., D? t?. Fel un wedi bod yn yr AMert? a il yn agos i 32 o ?'V?dd wedi byw yu Wisconsin ac Iowa a U?'t? gall if yn ddibetru? ?'norad?yo Dakoa fel » lie iswyii! mantiMsiol i deuluedd I gael cartrefi am yehydig arian. Gellir cael yn aeMUiad Cymreig Powell 160 o erwau o Win o lOOp i 20!)p o bur tu. Cofier mai gwlad dd,goed ydyw Dakota. Yr oil sydd angenrht diol yw aredig y tir. Y prif gynyrch ydyw gwenith, ac mae yn debyg fod gwaith Dakota y gweaith goreu o ran ausawild a gynyrchir mown un rhan o'r byd. IN', tp y fiaith eu bod yn talu mwy am weniti, Dakota yn marchnad Larpwl o ewllt r. deg cainiog y ua'r un gwenith arall, yn profi hyny. Yr ydym yn endi ceircha haldd ae Indian corn a thatws rhagorol, yn gystal a fT wyth gerddi o bob math. Dichon fod yn Powell, Dakota, le mwy manteisiol i deuluoedd 4g yehydig ganoedd jranddynt i gyrqeryd gaiael mewn tir, na'r an dosbaith arall, er em bod yn talu i wei^iou ar y fferm o 32 i 40 punt am wyth riis. Yn gvmdeithasal mae yno ddau gapel-no g, n y Mathodistiaid, a r llali gan yr Annibyn?yr, a'r aelodan yn y naul a r !la)i yn rhifo o 90 i 100. Y atp.two fwy af cyfleus i pdydliad Cymreig Powell ydyw Ipswicb, ar y Chicago Milwaukee a St. Paul S.R. Brddl: c: sbys i'r thai hyny sydd yn bwriadu roesi yr un adeg a mi y byddaf yn cychwyn o Larpwl y 23ain o Mnwrth yn yr Alatka Guion Line. A byddaf yn Lerpwl ar ol y lOfe i o fis Mavrth, a gellir anfon ataf i 5.), Tennyson-street, Mirsli Lane, Bootle, Liverpool. A byddai yn ddoeth i bawb ant )nQ:1 brydlon er mwyn trefun lie iddynt yn llong, a pha le i'^v cyfarfod. Byddaf a oddlon rhoddi urrbyw gyfar- wyddiad fyyn fy ngallu i bawb i ba le byiiRT y bj idant yn myned—Ydwyf, yr eiddoch, OWES E. WILLIAMS. Gall ua bydd allan o le i ni ddyweyd gait neu ddau %r iater y llythyr ucbod, set YMFTTDIASTH, Yn an;' :0 crwn bob! yn cwyno a erbyn gwit U dd, ac yn erbyn y bobl a'u han- fonasant i y:ufudo i'r gwledydd hyny, a hyny yn fwy am eu bod hwy yn bersonol wedi bod yn .i)ffodus yn fwy nag oherwydd fod dim i v rilyweyd yn erbyn v gwledydd na'r cyng .or. Nid yn anaml y ceir dynioa y!i cael t u c%,ngbori i fyn'd allan ya y gwanwyn; sc i beidio aros yn y trefi, os yn amaefliwyr DPU yn lafurwyr, yn enwedig pan y rn>i.a- hwy er hyny dteio eu siawns yn y trt,fi, i i, oed yno i wyneb gauaf neu i ganol ei ani. ier. Dan amgylctiadau felly, beth flilid d,1 4gwyl yn amgenach ca bod aio:ae^ig-i tli i chaledi yn eu cyfarfod. Yr adeg oreu I f., 'd allaD i DAKOTA A MANITOBA i yw chweld n> s JMawrth neu yn gynar lawn yn Eiirill. K raid i araaetbwr nu Uafurwr amaethyddot betruso na cha ddigon o leoedd i fyn'd idrfj1 yn y ddwy wlad yma, a chael c gyflog ) jp i 7p yn y mi3 yu jighyda'u bwyd a'n llety, ond iddynt fyned allan ar yr adeg a nodwyd. Os na bydd dyn yn gwybod am le ei huu i fyned iddo, neu a cbyfaiJl ganddo yno !all ymddiried yndde, y peth forea o lawe' yw iddo fyned at swyddog y ilywodiaetb yn y dref agasaf iddo wedi cyrhaedd y wlad, ac y mae ef yn sicr o allu sicrhau iddo y cyfryw wasanaeth. Mae yn y naillle fel y llall waith eyson a da i ofaint a seiri, a merched gweioi. Ni raid i'r cyfryw betruso aa bydd lie iddynt mor fuan ag yr elont i'r wlar, Ond o neb, annetbwyr a llaforwy amaf thyddol a mercbed wedi arfer k gwaith ffum sydd a mwyaf o al.v am danynt yn MA-VITOBA A DAKOTA. I Gyda diwydrwydd, gofal, a gonestrwydd nid I rhaid ofni na Iwydda y cyfryw ar ol myned I allao ya). Cymerwn Leao Dalaeth LOUISIANA. I iosodoflaen y darllenydd ei chyfriith'au yfawl. Rnif y boblogaeth ya 18 1 oedd 939,946. Ei larwynebedd yw 4S,72(> milldir ysgwâr. Crtisir yn y Dalaeth hon godi y taliad am drwydded yn ol swun y lerbyn- iadau oddi wrth werthiant y ddiol. Yn ychwanegol at. yr 8p a godir lie bydd nifer yr ystafelloed I dan naw, byd at 12op lie bydd yr ystafeli >edd dros 300, "am bob ty neu fan lie gwerthir diodydd meddwol yn uniorJgyrchd neu yn anunioogyrchol bydd pris y drwydded yn ymddibynu ar gyfan- swm blviy'td i! y derbyniadau oddi wrth y fasnach." M n deg gtadd yu mbrisiad y' drwyi-i d. Siif pris r trwyddedau fel y can'yu:— Lie bvdd y K^eithiant isltw £ 100 maf yn £ 10 ;E 1000 JEt5 „ tl X1500 ;C20 II 22 00 S30 II „ JESO*') £ 40 ito(lo £ 50 II £50(1) £1)0 „ £ 7500 £.0 „ £111,0110 tioo uwchlaw £ 10,000 £: 50 Mae Uafur v llwyrymwrtbodwyr wedi arwain yn ai,weddar 1 basiad cyf!aith Dewibiiid L -.ml, a chymerir mait tis arei mewn lbii p ut >au o'r D daeth; a thwi ga1) mwyafrif i,l f at,-l rboddiad trwydded i neb yn y plwyl hwnw. Y Dal%;it, ue-if v cawn fyncd iddi yw KKNTfTCKY,— I set cartref n:ue Ghws." Yr oedd |)i)i)'eth y Dilneth yma y yn 40400 it- vs^war. Mar. cvfreithiau y Fasnhch Yll y D^l .t tU Imn yt. cael e¡; ¡Z"k >i ai "r nr. tir a masi.ooild eraill. M 'h -tf iirh fe esyd n n .h y tafarnwr ar wo. tir na Uawerma«nacu mwy anrhydoddus. Darp-rir ,w y Ll.ys birol i ^Ki.t'iu trwyddel i we tau gwirodydJ, etc., hvd nea y bydd ihybnd o ddeg ciwmou wt di ei osod i fvny m.wn ysgrif tIeu a ¥r <If ar rldrws y Jly, mewn y fan leiaf, hctlwar o laoedd ryboeddir-eraill yn y gymydog^eth ne y bwriedir v- rthu y gwirod, ac ts bydd rnwyafrif y p' iidieiswyr cyfreitblawn yra y gyniydogafh \o gwrthwynebu rhnid fi wrthod. M v Mya Sirol yu mbob am- gylcbiad i be:sr!c ;ynu beth sidd wrth ''y i I. I ■:b dded yw—. ga" tafarn 2p; (IS I werthu yn fin syminn « r"i îOp; OP i werthu cwrw yu fin symian, 10. os i wertbu gwir 'd a chwrw yo ff'n syiiitau, 30p. Yr anig ad CAN >»'raer;. ;Y YN D GHYFN ith iau y Dalr.oth bon yw bono 11? einiater i fwyafrif plc.dl-i-wyr tref neu gymydogi.-th i benderfynu p* un aganiateir trwydded yoddynt ai peidio.

BANGOR. I COLEG Y BKIFYSGOL.-Cafodd yr hen wyl Gymreig uchod ei dathlu oleni yn Ngholeg Prifysgol y Gogil'dd noswaith yn mlaeo, Bef nos lau; cr hwyiusdod i'r efryd- wyr, gan y rhai y cedwid dydd Gwener yn wyl, "ar yr hwn ni wnaed dim gwaith. Yn ychwanegot at conversazione, arddangos- wyd lluaws o wahanol wrtbddrychau trwy y magic lantern can y Proffeswr Gray, Ur Dobbie. a Mr Morris Jones, athraw y dos barth Cymreig, a chafwyd befyd wasanaeto Eosy Berth ac Ap Eos y Berth gydar delyn a chanu peniliion. CINIAW GWYL DKWI.—Cynhaliwyd ciniaw Gwyl Dewi y masnachwyr ac eraiu yu yr Albion Hotel nos Iau.

LLANRWST. Nos Wener diweddaf, yn gwesty y Fotasen, Llanrwst, cynhaliwyd yr wyl flyn- yddol uchod o dan lywyddiaeth medrus Mr Isgoed Jones, C.C. Yr oedd yno gvnulhad da a pharchus. Cafwyd anerchiadau ar wahanol faterion gan y Mri John Hughes, David Jones, C.C., W. G. Jones, Llewelyn- terrace; E!is o'r Nant, 'J. E. Ri)berts, ac amryw ereill. Chwareuwyd ar y delyn gan delynor o Ffestiniog, a datganwyd amryw ddarnau gan Ells Ebrill, Mri R. Hughes ac Owen Hughes, ac ereill. Tdwyd diolch garweh i'r Ilywydd ac i Mr a Mrs Jones am ftplwvn mor dda fel arfer.-Gohebydd.

Darfu i fyfyrwyr yr Ysgol Rammadegol gynal cyfarfod amrywiaetbol difyrus l ddatblu coffadwriaeth yr hen Sant. Llyw. yddwyd gan John W. Jones, Nazaieth, ger Caernarfon. Cymerwyd rhan mewn adrodd, darllen, caou, barddoni, ac areithio, gan y myfyrwyr canlynol :-Mti Hugh Jones, Talysain; W. G. Hughes, Honb, Prenteg; Robert Jones ac R. M. Jones, Caernarfon; W. M. Jones, Penygraig, Bontnewydd; Owen Owec, Porthmadog j J. G. Hughes (loan Moelwyn), Pentrefehn; Robert Evins ac Edwyu Wynn Roberts, Clynnog; John O. Jones, L'anerchymedd Owen Foulkes, Bryn'refail, a J. H. Williams, Disgwylfa, Llanberis; a J. 0. Williams, Seion. Wedi treulio dwy awr adlmol, ymwahanwyd drwy i Mr Edwyn Wynn Roberts ganu ein ragorol o'i gyfansoddiad ef ei hun, Hen WI ad y Geninen," a'i gydfyfyiwyr yn uno vn ealouog yn y cydgan.-Go ebydd,

I" FFESTINIOG. u- CYMDKITHAS Y UYMMRODORION. in ngwesty Dewi Sart, oynhaliodd y gym- deithas uchod ei gwyl lfynyddol er coffadwr- iaeth am yr anfarwol Ddewi Sant. Oyo- hwysai yr ysbloddwest hon giniaw a chyfar- fod cyhoeddus. Darparwyd y ciniaw mewn modd dehouig gan Mrs Morris. Cymerwyd y Uywyddiaeth yn y'cyfarfod cyhoeddus gan lywydd y gymdeithas, y Parch David Jones (Dewi Mawrth), a gwasanaethwyd fel is- gadeirydd gan Isallt. Yfwyd y Ilwac- destynau eanlynol, sef :-(I) Y Frenhines a'r tentu brenhina!, (2) Anfarwol goffad- wriaeth Dewi Saat," y rhai a gyoygiwyd gan y cadeirydd, (3) Ysgolion Oymru a'i Cholegau." yr hwo a gynygiwyd gau y Meddyg R. Roberts a Mr G. J. Williams, F.G.S., (4) Eio Hiaith," gan Mr H. Jones (Bryfdir), (5)"Ein Gwlad," gan Mr John Roberta, (6) Ein Cenedl," gan yr Henadur E. H. Jonathan, (7) Y Cymmrodorion," gan Barlwydon, (8) Y Wasg," a gynygiwyd gan Trebotfab, ac atebwyd gan Mr W. Lt. Roberts, perchenog y Rhe legydd, (9) Y Boneddigesau a Dyeithriaid a gynygiwyd gan Mr R. Evans, ysgrifenydd y gymdeithas, ac atebwyd ar en rhan gan Mr Jones Morris, cyfreithiwr, (10) Llywydd y Gymdaithas," gan Mr John G. Jonef, Llwynygell, yr hwn a atebwyd mewn modd diolchgar gan y llywydd, (11) "Yr Is Iywydd," gan y Cynghorwr W. P. Evans, ac atebwyd ef gan Isallt. Chwareuwyd a datganwyd amryw ddarnau gyda'r delyn gan y Mri Robert Owen Bethania, a Richard Roberts. Yn ystod y cyfarfod cafwyd tmryw o anerch- iadan barddonol gan y beirdd, sef Dewi Mawrth, Isallt, Barlwydon, Bryfdir, Mri W. R. Evans, a Hugh Edwards.

-1 I ?' i BETHESDA. Yn ngbapel Ketnesaa, aatmwya yayaa mewn cyngerdd Cymreig, gan blant Ysgol y Cefnfaes. Cymerwyd y gadair gan y Parch David Adams, RA, Arweinydd, Mr Iwan Jenkyo. Canwyd han ala .von Cymreig gan y plant yn dra swynol. Cymerwyd rhan ynddn gan Tenorydd Mynyddig, Eos Idwal, Mr R. Thomas, Cae'rbeillan; Mrs Iwan Jeokyn a Miss Pilchard, Penybryn. Hefyd, gan barti o'r Coleg Normalaidd, Bangor, Gwasanaethwyd wrth yr organ gan Miss 'I Parry, Coetmor Hall Dyma y trydydd cyngerdd o'r fath, ac amlwg yw ei fod yn myned ar gyoydd mewn dyddordeb a phoblogrwydd.

LLANGEFNI. I Cynhaliwyd cyngberdd blynyddol er budd Ysgol Genedlaethol y dref uchod. Cymerwyd rhan ynddo gan Misses Bradwen, Caernarfon; Mr W. Davies, U.C.W., a Mr Barlow, Bangor. Hefyd, canwyd amryw ddarnau gan gor yr eglwys. Yr oedd yr holl rhaglen yn Stooneg, oddi gerth f un unawd zan Mr W. Davies. Ar y terfyn, daeth Mr W. Davies i'r llwyfan i arwain "God save the Qupeu;" ond tra yr oedd y rhai agosaf i'r llwyfaD yn ei chanu, yr oedd y rhan fwyaf o'r gynulleidfa ya canu mewn hwyl "Hen Wiad fy Nhadau." Y mae yn llawen genym ddeall fod Mr Davies wedi cael dyrchafiad raawr, sef ei benodi yn brif denor Coleg MaJdaln, Rhydycbain. Yr oedd 62 yn cynyg —Gohebydd.

LERPWL. I CINIAW Y GYMDEITHAS GKNEDLAETHOD. —Cynhaliwyd yr u:hod yn ystafelioedd y Blai's Piw, Lord-street, pryd yr oedd sr lywydd V gytndeitbra-yr Anrhydeddus Arglwydd MIJstyn-yn y gadair, yn c'lel ei gyoorthwyo gall Mr R. W. Jones, Garston (oadeirydd y pwyllg >r), y Cyngborwr John Davies, W. R. Oiven (y-igrifonyd'l mygodol), T. R,wlaud Htiglie., (i,ryi;tiyd-1), Pa!cli bahh Jon?s, Rhyl; .T. Puleston J"np8, B.A., Griffith Ellis, M.A" Ellis J. Griffith L'.B, Parcbn R. Edwards, M. Evans, W. J ;nos, T. Llovd JOUPS, D' John Prytlierch, Or Jlmes E'<«ards, Di Tbu!wal Thomas Dr Richard Willianjs, J); ):. G Roberts, Mr George Farien. Cw>'i>>rlon; Mr Jumps D ivips, Mr Llew w. OLe vie R. 1. R ihnrte, Mr Jonathan Parry, M, W. I<'v.<s ("ofrpstr yd ( y Llysoed^ S 1, C '), C.ynys! jwyd" "T?agwydd <)»ff I Mit^tb dewi," wvd,,i "Fin gwla(l, eiii ",) g in y Cynghorwr J. Davu<s. YDywysox .aetb," gan y I'ircb" I-aiiih June-, Rhyl nc oihwyd gan Mr W. Joues. "Lleny'ldiaetb ljymreig,"gan Mr W. Evans, CVr; yn c a1' <! e?'o g?n y Parch J. PuiMto'! JOM-S, )! '? "(Jym?e't?ns G n?dt tfttxi) Gy vre lm L.rpw)," n Mr Jms J. Griffith, LI.B. Y mae rhif agiodau y gymdeithas weiii cvnyddu o 232 3r Uynedd i 2^0 el- ni, gyda 07¡¡ 13, fis o weddill ar y t'-euliadau.- Gokeby kl Lerpwl,

I AMLWCH. Cynhaliodd y Khyddfrydwyr eu awper blynyddol yn yr Assembly R ome. Cymer- wyd ygadairgan Mr 0. Roberts, Fferyllydd, a'r is-gadair gan J. Matthews, Ysgol y Bwrdd. Yn ystod y cyfarfod yfwyd y llwnc destynau eanlynol, "Y Frenhines," "Coffadwriaeth yr anfarwol Dewi Sant," "Tywysogaeth Cymru," Llenyddiaeth Gymreig," "Y blaid Ryddfrydol a'i hatwein wyr," Y blaid Wyddelig," Yr aelod Sen eddol droa Fon," a "Chlwb Rhyddfrydol Amlwch a'i awyddogion." Mewn atebiad i'r llwnc-destynau siaradwyd gan Inaws mawr o foneddigioD, ac yo en mysg yr Henadur H. Roberts, U.H., v Cyngborwyr O E. Jones, S. Hughes, ac L. Hughes, Mri D. Edwards swyddfa'r Genedl, T. Pritchard, R. Williams ac eraill.

CHWILOG. CYFABFOD LLBNYDDOL.—Cynhaliwyd yr uchod yn nghapel yr Annibynwyr, o dan lywyddiaeth y gweinidog. Y beirniaid —Machreth; Cadwaladr Roberts, Tuny grisiau; a Cheridwen Peris. Cor Four Crosses a enillodd y wobr am ganu"Y Blod- enyn Olaf" Da oedd genym weild y bardd addawol Machreth yn cyflawni ei waith mor feistrolgar. Gwyr r wlad er's amser bellach mai efe oedd yr ai oreu ar destyn y gadair yn Eisteddfod fawr Gwrecsam.

COEDPOETH. Cynhaliwyd cyfarfod cystadleuol yn nghapel y Tabernacl, Coedpoetb, o dan lyw- yddiaeth y Parch J. C Rees, y gweinidog. Gwasanaethwyd fel beirniaid gan y Parch Evan Jones, Adwy'r Clawdd; Penrhyn Fardd, Alaw Cynan. Datganwyr—T. Morris, Nant, a Henry Jones, Nant. Enill wyd am gyfansoddi alaw gan Mr T. Wil liams, Adwy; am ganu, gan Mri T. Morris, John Hughes, Plas Mostyn am areithio ar Dewi Sant a'i ddydd." Cafwyd adrodd- iad campus gan Mr T. Cadwaladr. Cafwyd cyfarfod difyrus ac adeiladol.—Oohebydd.

DEDVF Y TALIADAU SYDD 1 GAEL RLAENOIUAETll MKWN Acno.siox 0 FETHDALIADAU. | Ya niweJd Sencdd-dymhor 1^88 dygwyd mesur bythan, ond pwysig a buddiol lawn i w'">ithwyr a chyflog-ddynion, ger bron y Senodd, a phaiiwyd ef yo ddiwrthwyoebiad, er, fel y gelbd disgwyl, fod llawer o aelodau y Ty yn teimlo gwrthwynebiad cryf iddo, ac i'r egwyddor a gynwysa o gyfiawnder i'r gweithiwr. Gelwir y ddeddf y Preferen- tial Payments in Bankruptcy Act," a daeth yn gyfraith ar y dydd cyntaf o'r flwyddyn hon. MarJ wedi gwneyd cyfnewidiad hollol, ac wedi gwella yn 'dditfawr sefyllfa y gweithwyr cyflogedig mewn achosion o feth- (laliad eu ineietri; ac mown canlyniad mae yn da! perthynas agos i buddianau gweith wyr mewn tref a gwlad. Ar gyfrif hyn teilynga twy o sylw y cyhoedd a'r wasg nag y mae wedi dderbyn byd yn byn. 0 dan hen gyfraith methdaliadau, ac mewn achos- ion o atafaeliad (distress warrant) rhoddid y flaenoriaeth i'r landlord am ei rent, ac i'r atafaelydd am yr hyn a ofynai, yna cai cyf- logaugyfranogi fel dyledion ereill o'r gweddill o'r eiddo. Eel hyn ysbei'id cyflogau y gweithwyr o filaedd o bunnau yn flynyddol trwy fethdaliadau eu meistri. Ond yn ol y ddeddf newydd hon, rhoddir blaenorilieth i gyflogau ar bob dyledion ereill oddigprtb y tiethi lleol ac ymherodrol. Awdwr y mesur buddiol hwn yw Mr D. Randell, yr aelod ieuanc dros ranbarth Gower, sir Forganwg, un o'r aelodau ieuengaf yn y Ty, nid yn unig fel aelod Seneddol, ond hefyd un o'r rhai ieuengaf mewn dyddiau. Bu achosion blin o angliyfiawnder a chaledi mewn canlyniad i Ddeddf Methdaliadau, a ddaeth dan eisylw, yn foddion i enyn ei doaturi a'i gydym deimlad i'r gweithwyr, ac yn gymheliydd cryf iddo i ffurfio mesur bycban, cryno, ond cynwyefawr, a phwrpasol i aymud ymaith yr anghyfiawnder a ddyoddefai y gweithwyr, a dygodd ef ger bron y Senedd. Er ei fod yn ieuanc ac yn aelod preifat beb gefnogaeth o gwbl oddi wrth y Wein- yddiaetb, ac er y teimlid gwrthwynebiad cryf i'r mesnr, llwyddodd Mr Randell i'w lywio yn llwyddianus a dyogel trwy Dy y Cyffredin yn ddiwrthwynebiad. Ceisiodd yr arglwyddi ddwyn gwelliant (?) arno trwy ddirymu un o'i ddosranau pwysicaf er ei wneyd yn fwy ffafriol i'r tir-lwyddi, ond gwrthododd Ty y Cyffredin dderbyn y gwell- iant a phagiwyd y mesur. Mae ei lwyddiant yn ngwyneb cynifer o anfanteision yn brawf o gydnabyddiaeth y Senedd o'i farn, ei fedr- usrwydd, a'i graffder. Mae llwyddiant aelodau ieuainc Cymreig fel Mri Ellis, Mabon, a Randeli, ac ereill ellid enwi, i enill sylw a gwrandawiad y Senedd yn brawf i ni na ddylem fel Cymry ymfoddloni yn hwy ar aelodau diyni glasdwraidd, difater am ein hangbenion, rhai y rhaid eu dysgua'u llusgo, megis, o'u hanfodd i bleidio diwygiadau y mae eu hetholwyr er's blynyddoerld yn dy- heu am danynt; ond y dylai pob etholaeth ddewis cynrychiolwyr o blith dynion ieuainc craff, egniol, gwrol, a pheaderfynol, yn llawn yni a gweitbgarweh, ac mewn cydymdeimiad hollol ig anghenion eu gwlad a galwadau yr oes. Mae yr etholfraint yn ein dwylaw- gwnawn ddefoydd priodol o honi; mynwn ddynion cymhwys i'n cynrychioli. Nid gwiw disgwyl i feistr tir fod yn selog dros ddiwygiad yn y deddfau tirol fyddant yn ffafriol i'r tenant amaethyddol, ar draul ymyryd bawl iau tybiedig y tir-lwyddi, na disgwyl i Eglwyswr wthio yn mlaen neu bl idio yn selog fesur dros Ddadgysylltiad yr Eglwys. Mae gevym eisoes rai cynrych- IOlwyr teilwng, jn Gymry aiddgar, mewn cydymdeimlad a'n hanghenion, rhai a rodd- asant brcS?n yn fuan ar ol eu mynediad i'r Senedd fod eu honaid yn y gwaith o geisio dyrchafu eu cydgenedl a eymtid ymaith bob gorthrwm a tbrais anghyfiawn. Yn mblith y cyfryw ceir yr aelod ienane dros Gower, awdwr y meaur dan sylw, prif ddarpar- iaethau vr hwo vdvnt fel v caniva :— 1. (1). Yn rhaniad eiddo unrhyw feth- dalwr, neu unrhyw gwmni fyddo yn cael ei ddirwyn i fyny, rhoddir y flaenoriaeth ar bob dyledion ereill i- (a) Pob tiethi plwyfol neu lenl, dyledus am y flwyddyn cyn dyddiad y methdaliad. a phob trethi ymherodrol a osodwyd ar y methdalwyr cyn y 5ed o'r mis Ebrill blaen- orol i'r methdaliad, yo cynwya trethi ar diroedd, eiddo, ac inewm, ond ni chaniatnir hawl i fwy na blwyddyn o drethiad. (b) Cyflog unrhyw glerc neu wasanaethwr cyflogedig hyd 50p, dyledus am wasanaeth i'r methdalwyr yn ystod y pedwar mis cyn dyddiad y methdaliad. (c) Cyflog unrhyw lafurwr neu weithiwr hyd 25p, dyledus am unrhyw wasanaeth a wnaed i'r methdalwyr yn ystod dau fis cyn y methdaliad; ond os bydd Uafurwr amaeth- yddol wedi cyflngi am flwyddyn, ac i dder- byn ei gyflog yn un swm ar ddiwedd y flwyddyn, rhocidir y flaenoriaeth i'w hawl ef am y flwyddyn, neu y gyfran o honi y bydd wedi gwasanaetiia yn ol penderfyniad y llys. (2), Bydd y dyledion uchod yn meddu bawl evfartal i daltad ovflawn. ond 08 bydd gwerth yr eiddo yn antiigonol i gyfarfod yr hawliau hyn, rhei ir yn gyfartal rhyngdriynt, yn ol miint y swiu dyledus i bob un. (3) Cyn talu y dyledion uchod tynir allan o'r eiido y swm angenrheidiol i gyfarfod à threuliau gweinyddiad yr eiddo; yna telir yr hawliau uchod yn llawn mor bell ag yr eiddo yn ddigonol i gyfarrod A'r gofynion hyn. (4). Os bydd raeistr neu bwrchenog tir neu dy, neu unrhyw hawlydd arall wedi atafaelu eiddo unrbyw berson, o fewn ysbaid tri mis cyn 81ethddiad y cyfryw berson, bydd y dyledion uchod yo meddu blacnoriaeth hawl ar werth yr oVldo a atafaelwyd, ond gosodir yr atafaelydd ar yr un tir a'r bawlwyr hyn o ran blaenuriaeth ei hawl ar bob dyledion ereill. (j). Tstynr yr adran h"n fol rhan o'r 40fe adran o I)(|HI', 'f Methdaliadau i883. (6). Cymbwvsir yr adran hon at eiddo persunau fydd-mt wedi marw yn fethrlal- wvr. IDyna yn tyr ayowysiad prif ranau adran laf o'r mpsnr bod I'ol hwn. Nid yw yr td- ranau evei 1 ivid cylmarol ddibwys. Gwehvn ei fod yn gos-d cy'tiog-ddynion uiawn ssfyllca llawer mwy dynel nag oeddynt gyut mown achosion o t!idnliadau. Dylem fori yo falch fod genyt-i a.nbell i aelod fel Mr Ran- dell sydd yn astudio buddianau ac iawn derau y gwoith-.vyr. Deffroei pob ethniaeth yn Nghymru i cbwilio am gyurychiolwyr o gyffeljb yfcbryd.

CAERNARFON" "i Deallwn ddarfnd i gynrychiohvyr m "IG iau. u y div ftddor J), M. Davies onrbegu yr yshyly newyrid a cbssgliad rhagorol o offer- yrmu meddygol. N 's (su trsddododd y Parch Dr Hnghcs ddarlitb addyagiadol ger bron cyrwbitha l r.ydclol Eti::edi ac ei-eill ar "Dc'arlleua Myfyrio." Cafwyd sylwadnu dyddorol gan y Parch 0 Lloyd Davies (W). Cadeiriwyd gan Mr D. Jones. Nos Fercher, yn nghymdeithas Iecyddol Moriah, darllenwyd papur dyddorol gan Mr Thomas Jones (Powyson) ar "Oliver Crom- well." Y cadeirydd oedd Mr S. M. Jonea. Boreu Sadwrn gwuaed canlyniadau etholiad yr archwilwyr trefol yn bysbys. Safai yr y ffigyrau fel y canlyn :1. J. Roberts, 442; R. Price Hughes, 438; R. J. Owen, 363. Yr oedd son wedi myned allan fod y Or Herber Evans am draddodi, nos Sul diweddaf, un o'r prif bregetbau a draddodai yn y cymanfaoedd rhyw 15 tnlynedd yn ol; a daeth cynulleidfa fawr ynghyd, a degau o honynt o'r wlad o gryn bellder. Arosodd pedwar ar ol o'r Dewydd.—Aelod. MARWOLAETH PRIOD LLEW LLWYFO.— Mawrth 3ydd, bu farw Mrs Lewis, anwyl briod y bardd a'r lienor enwog Llew-Llwyfo, yn 59 mlwydd oed. Yr oedd Mrs Lewis yn cwyno gan wendid gorphoro! er's cryn dro; ond tua chanol yr wythnoa ddiweddaf cafodd ei tharo gan glefyd y galon, yr hyn a- brofodd yn angenol iddi. Yr oedd yn wraig bynaws a dymunot iawn. Cydymcleimlir yn fawr &'r Llew yn ei dralled dwfn. BODDIAD BRODOR O'R DREF YN LLAN- BERIS.-Gofidus iawn esnym gofnodi am- gylchiad bynod alaethus a gymerodd le yn Llanberis yr wythnos ddiweddaf. Yn gynar boreu ddydd Iau, canfyddwyd het dyn ar ochr Llyn Uchaf Llanberis, ac ol fod rhyw. un wedi llithro i'r dwfr. Erbyn byn, yr oedd yr ystori wedi myned allan i Mr G. Griffiths, gynt o Glanrafon Tavern, Caernar- fon, yr hwn a weithiai yn Chwarel Dinor. wig, fod yn absenol o'i letty y noswaith flar-norol, a deuwyd i'r penderfyniad yn ddi- oed mai eiddo ef ydoedd yr bet.i'i fod yn ol pob tebygrwydd wedi cyfarfod a dyfrllyd fedd. Cadarnhawydyr ofnau-hyn gan y ffaith na roddodd Mr Griffith ei breseooldeb yn y gwaith yn ystcd dydd Iau, ac mewn canlyniad archwiliwyd y llyn yn y dull arferol gan y Sergeant Rowlands. Parhawyd hyn hyd ddydd Gwener, ond bu pob ym drech i gael V corph yo aflwyddianus. LLYS YR YNADON SIROL.-Dydd Sadwrn, gerbron y Cadben J. Wynn Griffith, Dr Taylor Morgan, y Mri J. Meczies, J. Robin- son, D. P. Williams, a Dr Evan Roberts, gwrandawyd amryw o achosion o beidio talu y tretbi a ddygid gap overseer Llanberis. Mewn un achos, gwysiwyd gwraig weddw am dair blynedd o ol ddyled, a'i rheswm dros beidio talu ydoedd fod ei hamgyleh. iadau yn gyfyng. Gofynwyd i Mr Weldor), casglydd y dreth, paham J r oedd yn gadael iddi redeg am gymaint o amser. Un o'i resymau ydoedd ei fod wedi gweled llawer o achosion yn y rhai y byddai gwragedd gweddwon yn cael gwyr, ac y byddent felly yn cael eu galluogi i dalu y dreth fyddai yn ddyledus (chwertbin). Mr L. R. Thomas Oni fyddai yn we'l i chwi, felly, briodi y ddiffynyddes yn yr achos hwn ? (chwerthin adnewyddol). Gorchymynwyd iddi dalu yr hyn oedd yn ddyledus Apeliodd Mr H. Lloyd Carter ar fod i drwydded gael ei rhoddi i Robert Robert, blawd-fasnachydd, &e., Gaerwen, i gadw y Britannia Vaults, Porthdinorwig, ar y tir fod yr hwn a breswyliai yno yn flaenorol wedi marw cyn i amser y drwydded ddyfod i ben. Yr oedd yr apgl yn cael ei harwyddo ar ei ran gan Mr Thomas Jones, Porthaetbwv. Beth amser yn ol cedwid y Britannia Vaults gan John Hughes, yr hwn a ddygwyd o flaen yr ynadon am dori Cyfraith y Trwyddedau, a thorwyd ei drwydded. Gwnaeth gais am y drwydded drachefn, ond gwrthodwyd hi a'r canlyniad fu i rybudd o apel i'r brawdlys chwarterol gaef ei roddi, ond cyn i'r apel gael ei wrandaw hn Hughes farw, felly yr oedd dyfarniad cyotaf vr ynadon yn sefyll. Difynodd Mr Carter achosjon yn cefnogi ei aft! a dadleuai fod gan yr ynadon hawl i roddi nen i wrthod y drwydded fel y tyb- ient yn oreu. Ei resvinau dros gael y drwydded ydoedd fod ilai o dafernru yn y gymydogaeth yn awr nag ydnedd adegy llys trwyddedol diweddaf ae frd y boblng. aetb yn rhifo tua 3,000 ( leisiau "Ob," a chwerthin). Auiheuai Mr MT.ZUS pa un a oedd ganddynt bawl ai peidio yn y mater, tra y sylwedd Mr Robinson y gallent ben derfynu pa un a oedd angen am y ty ai peidio. Givrtbwynebwyd yr ape: gan Mr J, A. Hughes, ac wedi peth dadleu penderfyn odd y fainc ei gwrtbed.- Am ymosod ar El!en Hughes, Penrhaw, Cregir. dirwywyd J. Roberts, Galityceiyn, o'r un 11,0; i 2s 6c a'r costau, Ymddangosai Mr J. T. R< beits dros yr achwynyddes, a 3Ir tI. Lloyd Carter dros ydffynydd.-Am feddwdod, dirwywyd John Jones, Penlon, i 5s a'r enstau, a Robert Davies i 2i 6c a'r costau. Trosglwyddwyd trwydded y Blue Bell Inn, Clwtybont, i Jnhn Davips.

DANJSIEOD MR ARTHUR R. ROBINSON, L.D.S., R.C.S., Exo., Enillydd y BlilF WOBR yn y Liva-pool Koyal Infiiniary. Pedair Blynedd yn Yepytty Danr^edd Liverpool. 29 SEVMO(JK-STBI<> T (LON DON ROAD), Uf-KRPOOL. RI!YI!lJDD.-id unrhyw gysylltiad 4g AitiSu. o'r un enw. TYNIAD DIBOEN GYDA NITROUS GAS, 28 6d LLENWIR DANNEDD PYDREDIG heb bo' n am 2. 6c. SET GYFLAWN 0 DDANNEDD, 3a yr un, fyda Guarantee ysgrifenedi i barhan am DE GMLYNEDD. Cj Lighor yn It bad. Oriau, 10 8.

tooisattkan, ^nodajati, 8 |Jarto0lae|au, GENEDIGAETHAU. Evans—Chwef. 24, priod Mr Evan Evans, Dolgaregddu, Blaenau Ffestioiog, ar ferch. Hprdman Chwef. 24, pried Mr Henry Herdman, Blaenau Ffestiniog, ar ferch. Jones-Chwef. 23, priod Mr Richard Jones, Creueu, Tanybwlch, Maentwrog ar efeill- iaid-mab a merch. Jones-Chwef. 28, priod Mr Owen Jones, Castell Bariwyd, BUenau Ffestiniog, ar ferch. Morris-Chwef. 28, priod Mr John Morns, Penygelli Terrace, Blaenau Ffestiniog, ar ferch. Parry-Chwef. 28, priod Mr William Parry, Freeman Terrace, Blaenau Ffestiniog, ar ferch. Rees-Chwef. 23, priod y Parch J. Mach- reth Rees, Penygroes, ar fab. Gelwir ei enw Idwat Caradog. 0 iachus, hoff blant bach s) w,-ccir Idwal Caradog heb gyfryw Delw o'i fam hudol, fyw, A llygad ei dad, ydyw. Smith-Chwef. 2f, priod Mr John Smith, Blaenafon, Blaenau Ffestiniog, ar ferch. PRIODASAU. Evans-Ragbes-Chwef. 24, yn eglwys St. Cybi, Caergybi, gan y Parch Robert Price, curad, Mr David Evans, 11, Newry- street, Si Miss Elizabeth Hughes, 12, North-west-street.—y ddau o Gaergybi. Hnghes-Roberts-Chwef. 19, yn nghapel Engedi, Caernarfon, gan y Parchn Robert Hughes, Uwchlaw'rffynon, a Howel! Roberts, Clynnog, yn mbresecoldeb Mr Daniel Thomas, Mr William Hughes, Chatham, Llanwnda, & Miss Mary Ro- berts, Bron mei <d, Llanaelhaiarn. Daw Chatham, William, ti weli-'n Eden Gyda'th anwyl Fari Ewch i ch Haf-canys cbwychwi lawn gydiwyd yn Engedi. H. T. Morris Evans Chwef. 26, yn nghapel Saiem, gan y Parch E. Herber Evans, D.D., Mr W. R. Morris (Cynfab), Watchmaker & Jeweller, the Old Hibemia, Bridge St., A Jennie, merch ieuengaf y diweddar Mr Richard Evans, [Nathilia).— y ddau o Gaernarfcn. Priodas Mr W". M. Roberts (ysgrifenydd Eisteddfod ddiweddar Gwrecsam). Gwir fanwl Ys,irifeny-dd-ein haeddfawl Eisteddfod yshlenydd, A'i fun de2, fo wyn i-u dydd,—a'u tirion Ddwy galon yn ymdoddi i'w gilydd. MARWOLAETHAU. Hughes—Chwef. 18, yn 85 mlwydd oed, yn B idifor, Caergybi, Mrs Hughes, priod y Parch Thomas Hughes (Machynlleth gyt,t). Yr,)-dd yn fatn yn Israel, ac yn dra addfed i'r nefoedd. Y dydd Gwener dilynnl ciudwyd yr hyn oedd farwol o honi i fynwent dnwel Peomorfa, ger Tre. madog. a rhnddwyd hi i orwedd wrth ymy1 ei bin-y! bt t!.t y rhai oeid wedi ei rhogfl.vmn er's blynyddoedd lawer bellaeh. Darllenwyd a gweddiwyd wrth ddrws Ty'nllan gan y Parch Thomas Owen, P'irtmadi\7, a pwas-snaethwyd yn yr eglwys ac wrth y bedd gan Mr Lewis, vifar y plwyf. Jrnes—Chwef. 19. yn 70 Moses St., Liver- porl, yn 2 fliVydd oed a 4 mis oed, Wil- liam Griffith Jones Willie), mab Captain William Jones Jones Cbwef. 25, yn ei phreswylfod, Marsaret Jones (F."s Gwynpod), ar 01 trwm gystudd, yn 48 mlwydd oed. Gad. awodd briod a dan o blant i alaru ar ei hol. Jrnes— Chwef. 21, Mary J"ne3. Penmyn. weut T< r(>, y-i 66 mlwyod oed. Cladd- wyd hi yn myuwpnt Ps,?ab, y dydd Mawrth dilynol. Daeth tyrfa fawr yn ntrhvd er dargos eu parch i'r marw. C«flawnwyd v gwa^anaeth rrofyddol ar. fernl wrth y t. af with y bedd, gan y Parchn H. Pavies, Moeltryfan, J. Mach- rath R<A.: P> tiygrops, a W. Rbeidiol Rflhprt T-t'vssrn. Bu Mary Jones yn anlod hynod o ffvddlon o'r eglwys yn Pisgah am Iwpr o flynyddoedd. Fod vn e'w iddi ydyw tvst'olaeth y rbai fi'i h#dw.orii ii;. CvdymclcitJ1!;r yn fawr a'r Parch W. W. J(\nR yn ngwyneb y Virofediganth (I gnlli oi B(.lVyl unig c'twi-pr, ac vnla" o ht-rwydd cHtudd yn IInlIl1n:! i (hln v rvmwynas oliit iddi. 4 ar 01 byr ond trwm gys. tudd, yn 58 n lnydd o d WUiam Jonea (PjrraToe1), Tvddvn rertbi, Llandwrog TTch^f. G id wold wrniu, n tIrí o blant, i a!rn ei ol. ('¡Y'TIil,Ùr1ir a'i fam rpH-mi s yn p; tl ral'od. C'oddlr ef dydd Si 'wrn yn nynwent St. Thomas, yn 01 y drefn newydd. Ir 's — M.iwrr!; 3 y, 59 rnhvdd oed, SOJah, Ilnwvl briod L!l'w Llwyfo. O — M r.vrth 3, yn e.7 ml'iydd oed, Mr R-bot 0\ L'ff'wigan, ger Llangefni. Yr (edd y ym. d vn nn o brif rp, nwvr 1" q" yn ednaliyddus yn y ry'c'ir- ,S ftw vdr} drwy vr oil n Ovmru. E'e hefyd y< edd tad Mis R. D. W >nr.s, Porth yr-aur, C^oro ton. W liinr-s .-Cbwpf. 17. vn 50 mlwydd oed, I)\¡ T. W iliaio-, (Penis f*. i ,tit gynt) OhnvstVf*, B-in'-nrf'of, Bethcsda. [Dy- ar i r I;apy, au Ameiitara'du gof. r>. vr nc"nrl HWof. ?8 -r nl byv gystudd, Mrs Mwros St., Ruthin, ya '8 mlw»dit :1. Y ofdd yr ymada yn in i Rhii'Mevi-sb. H lubes — ChwA. 28. yn 50. Biaskbi* n lrflr%tli, vn 35 mtwvdd oed, Anjf ,ie, anwyl br od ,tfi'Tuomas HuiK.i, a a*>tch ienengai y d>^?D-IR Mr a MM PV,bert Wdiiams, (i .■.amf/nydd, Biyn^^raD, Mrvo.

"C O P G O LC)F"J.-A U XT ".CK FAWR. C" K ppvv" covivm.OF rvnpED ( KWT ATAV nyn. HUOU JOVES. MARBLE WORK CARNARVON. a T.vwod hnh amser ur werlb. ARGRAPH WYD (dros Y perchenog?i Cy- hofddv/vr, y ^>r.-N NATTV,O»I VEWS- PAPER Co., LIMITED,) gan I) DATIIi iz Co., yn en awyddfa I!W Harbour, n Caernarfon, Mawith 6, i

I EISTEDDFOD GADEIRIOL ABER. I MAW. lilvwyddion, Mri Th^onorQ U. F. hdmuan, Riwlowpn: Dr D. A. Hughes, Abermaw, a J,,bn Ilobort T)avi,,s, Ifouqe. Ar weirydd, Tnan 01 in M rai. Ysgrifenydd vr E'steddfod, John Aduus Cynhaliwyd O I'-sedd mewn rliwys^ ac awlurdod, gan y T. J'»res llnoijih'cy. Tcnar- Tonawr, Gln Met ai, Gwilvm A Howpl Aithrg DMwi Arlais, D..wi fawdrlach, &p., Dechreuwyd yr Eist«ddfi ddrwy cbwareuad iin o'r hen ahwon Cyir,i-ig ar y spindorf. Aoercbiadi.n gan y beirdd Ietnn Ionawr, I'IAn Glar- Menai, Parcb J. Tlowells, Gwer- vvldon, Gwilvm Ardudwy. Dnwi Arlais. &c, Gwobrwywyd Miss Roberts, Uanfair; John I Jones, Board School; W. M. Williams, Bryn- V cvug; Glan Menai, LUnfairfechan; H. T. Roberts; Jane R. Adams; Mr W. Tdybont, CWJgion; Simon Jones y Gan- Ihvyd; dau o HaT leeh Yna deuwyd at brif waith y cyfarfod, sef oarlleuiad beirniadaeth Tafolog ar destyn y G idair, sef Pryddest ar •« Oithrwm;" y Parch D. Alams, B A, Bsthesda, Arfon. ydoedd y buddugwr allan o naw, ac aed drwy ddefod y c'\d¡;iÑo gyda rhwYRg anghyffredin, o dan arweinmd leuan Ionawr, loan Glan Menai, a Gwilym Ai dnåwy. Cad air dderw a thri gini ydoedd y wobr am y Gadair. H^fyd, gwobrwywyd Richard Roberts, Abermaw.—Llywydd cyf- arfod y prydnawn ydoedd Dr Huskies. Gwobrwywyd J. Lloyd, Dolgellau; Dewi Glan Teifi, Caernarfon. Yoa cafwyd y brif gystadleuaeth goraw'. Daeth pedwar cor i'r ymgyreb, a chanasant yn y drefn ganlynol- Cor Harlech (irweinydd, Dewi Arlais), Cor y Bermo (arweinydd, Mr Joseph Thomas), Cor Dolgellau (arweinydd, Mr R. Davies), a CbOr Aberdyfi (arweinydd, Mr Davies, station master). Dyfamwvd y wobr i Gor Hader-h. Gwobrwywyd 11. Roberts, Ynys Gyffylog; Mrs D. Owen, Misses M. C. Evan, Nellie Jones; Henry Roberts, JaM R. Adams, Miss Rogers, Miss Annie Roberts, Aberdyfi: Miss Pritchard, Abermaw, a'i pharti; Cor o Blant y Bermo (dan arweiniad y Parch J. Gwynoro Davies). Nid oedd neb yn deilwDR ar y prif draethawd, sef "Duwinyddiaeth y Beirdd Cymreig." Bwr- iedir ychwanegu at y wobr erbyn y flwyddyn nesaf. Felly terfynodd yr Eisteddfod fwyaf llwyddianus fu ymi eto. Cafwyd cyngherdd mawreddog yn yr hwyr cadeirydd, Mr T. R. Davies. DatReiniaid-Mrs Cordelia E. RR8S, U.C.W.; Miss Smith, Caerlleon; Eos Mor'.ais, Llew Madog.Seindorf y Bermo (dan arweiniad J. Lloyd), a Miss Pritchard a'i Chwmni yn ca.iu pedwarawd. Miss Griffith oedd yn cyfeilio ar byd y dydd.

I CAE-BRAICH Y CAFN. Yn Douglas, mown bwtbyn wrth droed yr hen Dalcen Mawr, ar ganol dydd, daeth uifer luosog o leoorwyr, beirdd a cherddor- ion ynghyd fel gwladgarwyr aiddgar i ddathlu yr wyl uchod, pryd y dewiswyd y persouau a ganlyn yn swyddogion- Llywydd-W. Meirig Thomas, Brynteg; arweinydd-Rhys ah Iorwerth; ysgrifen- ydd—J. Closs Williams, Braichmelyn. Cynygiwyd y llwncdestyn "Y Pwlpud Cymraeg a gweinidogion yr Efengyl," gan William Williams, Gerlan. Eiliwyd ef gan yr henafgwr Ellis Roberts, Ty'nymaes. fasiwydjef yn unfrydol. Cvflwynwyd "Y Beibl Cymraeg a'r Ysgol. Sabbothol," gan Thomas J. Hughes, Cae'r gof; ac atebwyd gan John Parry, Caellwyngrydd. Pasiwyd yn unfrydol. "Oes y byd i'r iaith Gymraeg," cynygiwyd gan Richard Hughes, Gerlan. fiiliwyd gan Richard Griffith, Gerlan. Pasiwyd yn unfrydol. Cafwyd yr englyn eanlynol i'r iaith Gymraeg gan y Cymro twymgaloo-Trebor Pencraig— Oesau'r byd a wysir i ben -a daw Diwedd i'r ddaeatee; Swrth obry syrth y wybren, Cyn taw'r Gymraeg a i baeg wen. Can "Rhyddid Cymru, gan Robert Hughes|(Tenorydd y Goedwig) "Y Wasg a Llenyddiaeth Gymreig," cynygiwyd gan Robert Williams. Eilwyd gan Rhys ap Iorwerth, Tregarth. Pasiwyd yn unfrydol. "Enwogion Cymrn," cynygiwyd gan Richard Owen, Penybryn Eiliwyd gan J. Closs Williams. Pauiwyd yn unfrydol. "Yr Eisteddfod a'r Cyoldetoba<iatt; Henyddol;" cynygiwyd gan David Jones, Cilgeraint; eiliwyd gyn Wm. John Hughes, Cae'r gof. Pasiwyd yn unfrydol. Diwcddwvd trwy ganu y don genedla.ethol "Hen Wlad fy Nhadau;" yn cael eu harwain gan Tenorydd y Goedwig. Cymsirwyd rhan yn y cyfarfod gan Richard Roberts, Ty cerig. Yr oedd y gweithwyr ya gwisgo yr hen geninen werdd. -John Clots Williama.

I GWYL FLYNYDDOL MORIAH, I CAERNARFON. Eleni eto, pendertynodd aelodau a charedigion yr achos yn Moriab, Caernar- fon, anrhydeddu Dydd Gwyl Dewi drwy gyna: .wledd o dê a cbyngherdd. Gan mor llwyddiannus fu y rhai hyn yn y gorphenol, anturiwyd y flwyddyn hon i gymeryd y Pavilion, a phrofodd yr anturiaeth yn fifafr y cyfeillion. Buwyd am amier yn trefnu ac yn dapar ar gyfer yr wyl, a dangoswyd cryn sel a gweitbgarweh gan y pwyll^or i wneyd pob dim er hyrwyddo y syrundiad. Yr oedd golwg hardd ar y Pavilion; yr adeilad wedi ei wiag,) yn brydferth Ig ar- wyddeiriau cenedlgarol a moesol, baneri, liusernau, a blodau. Y mae y rhai fu a Haw yn addurno y lie yn deilwng o air o glod. Dangosai y cyfan pa mor chwaethna ydoedd y rhai fu wrth y gwaith, ac yr oedd y byrddau yr un wedd yn hardd dros bdn. Oddeutu pedwar o'r gl cb, dechreuedd plant yr Y Agol Sul ymdyru at y drycau, a phan ddaeth yr amser cyfaddag. digonwyd hwy &g irlwyaeth ragorol. Pump o'r glocb ydoedd yr adeg i'r bobl mewn oed eistedd wrth y byrddau, a bernir fod rhwng aaith ac wyth cant wedi eu porthi yn yr wyl eleni. Wale yn canlyn enwau y rhai a wasanaetbent wrtb y byrddau:— Mrs William Thomas, Mrs Capt Thomas, South Pan'rallt Miss Carrie Evans, Marino; Miss Griffith, Broncerris; Misses Barlow, Castle-street; Mrs Evans, Mirket street; Mrs Capt Williams, Hole-in the-wall-street; Mrs Hugh Jones, South Peu'rallt; Miss Kltie Owen, Pool street; Miss Owen, Bangor-street; Miss Jones, Bryn Helen; Mrs Williams, Segontium terrace; Miss Jennie Jones, 24, Bingor-street; Misses Wil- liams, Palace-street; Miss Jenkins Williams, Pool street; Miss Tuomas, Minynant; Mrs Edwin Jones, Brynllwyd; Miss Jones, Pool- t'eetj Mrs Owen, tlmbebl g road; Miss William?,Gree^gate street; Mrs K H. Owen, Bryneryr; Mrs Hughes, Livar; M.d Roberts, Robarts, do; Mrs Owen a rsl Pritchard, Thoiuas-itreet; Mrs Tnoi4ias Hughes, Wellington terrace Mrs R. Gr ffi'h, Tithebarn-street; Mrs Capt. Williams, Llys Helen Miss Jones, Shopy- pnrth Miss Hughes, Thnrnas-fitreet; Misa Tiiomas, Pool-street; Miss Williams, Vie. toria-street Mrs Capt. Parry, Segontium- terrace; Mrs Owen, H H-street Mrs R. Evans, Clark-terrace; Miaa Abel, Clark tHrrace Mrs R. Williams, Titbebarn-strset; Miss Maggie Solomon, Pool hill; Miss Laura 6-lveu, North-road Miss Ro- berts, Bacg ir-stieet; Mrs Roberts, Smith Penrallt; Mrs Jones, North- "ite-street; a chynorthwywyd hwy gan Parch R. Williams, B.A., Mr S. Maurico Jones, MrW. W.Jones, B'.ngor-atree; Mr J <hn Davies, Nelson Emporium; Capt. W. M, Williams r,.taca,so;rfe; JIT uwen jonos, Bmgor-street; Cop;. William Oweo, Ttiomae street; Mr n, H R':hards, Mr John Jones, Mireuis-stieet; Mr T. Q. Owou, m'asnacbwr ,.J; Mr E. p, Jones, Mr Rob«rt Williams, Marble Works, D'norwic-street; Mr J. S. Over, Gulden Jisgle; Mr R Piit^hard, Vi-'sfjQ Emporium; Captain Lewis, a Mr H. Rehrds. St. Dsvid'^rtfcl Arolygid hefyd g-n M'S Williams, Pool-street; Mrs Jonps, Belle View; Mrs Junes, Moua View; Mrs Roberts, North road; Mrs R. Parry, Castle. mtter,t; Mrs G. Roberts, 13ridgo street; « Mrs Evan Jones, S^gontium teriac. Mr D. Pierce, a Mr Tijomas Thomas. Cadeirydd pwyllgor nddurniedol ydoedd Mr W. 0. Williams; a Mt D. Pierce (yr Afr Aur) yn gadeirydd y pwyligor cyffredinol. Disgynodd gorcbwylion yr ysgrifenyddiaath ar vsi^wyddan Miss Dora Davies a Mr G. E. Ji.r.f. C' loificr. f- llou«e, a gv,naethpnt en gwaith er boddlonrwydd pawb. Tystiai pob un fn yno fod y trefniadau yn adlewyrcbu clod ar yrbyrwyddwyr a bod y ddarpariaeth o'r ansawdd oren. A'n hannei awr wedi saith yn yr hwyr y cynhaliwyd y cyngherdd, o dan Iywyddiaeth y Parch Evan Jones. Heblaw l goleuni y nwy, yr oedd llu o lusernau amryliw goleuedig yn grogedig ar y llwyfan ac o amgylch yr iejbd, a phryd ferth dros ben ydoedd yr ulygfa. Daeth cynulliad ]luostg i'r IIL-, oc ni bu elifir ganddytit ddyfod yno, canvs arlwywyd ar eu cyfer eto yn yr hwyr wledd ragorol. Wedi gair byr can y llywydd, cafwyd cydg&n gan y côr, Y Carnovale," o dan arweiniad Mr William Jones. Fel bob amser, yr oedd y delyn yn lloni y gynulleidfa, a gwuaeth Telynor Seiriol ei ran yn gynioiradvy. Cn gau Mr John (Ji-ttere'l a ddilynodd Bedd Llewelyn," a byny yn bur dda. Yr oedd adroddiad Llow Llwyfo o'r gin foeswersol Ti wyddost beth ddywed fy nghaton" yn cyrbaedd calon pob lun yn y lie. Y mae Miss Annie Hipe bob amser yn boblogaidi, a chanodd The better land yn awynol. Yn y gin a'r;cydgan nesaf cawn fod yr awdwr yn ieuanc, Ar hvny yn addawol, A rhoddodd y cor a Mr David Jones ddatgan- iad da o'r dernyn hwn o eiddo ei frawd, Mr Owen Jones, Caernarfon. Enw y gan ydyw Boed ysbryd ein cyndadau." Datganodd y LlewbenillionGwalchmai,achwarenidy delyn gan Telynor. Yr oedd y ddeuawd The sailor sighs," gan MvsDr Parry a Mr David Jones vn dra thoddedig. Ar ol i Miss Annie Hope ganu, yn deimladol, Bwthyn yr amddifad," galwyd ar y c6r i rnddi i ni y tamaid blasusaf o'r wledd. Yr oedd eu datganiad o 0! hush thee, my babie," yn mhob modd yn ardderchog, ac nid rhyfedd iddynt gael eu galw i ganu draebofn., Yn y rhangan, The sweet west wind," dangos odd rhianod t £ g y dref fod ganddynt leisiau perorol a gwir swynol. Oyma y waith gyntaf i Mr Benjamin Jones ganu yn yr adeilad hwn, a rhaid cinmol ei ddatganiad o Yr ornest." Ac yatyried mai dyma y tro cyotaf i Miss Katie Pritchard chwareu y crwth yn gyhoeddus, hi a aeth drwy ei gwaith yn bur dda. Canodd Mrs Parry Never again," ac yna caed y pedwarawd "Sleighing glee," er mawr foddhad. "Y gwragedd" ydoedd cAn Mr R. J. Thomas, ac yna canodd Miss Hope Jem"—y ddau yn gampusyn eu datganiadau. Nid yn ofer y buwyd yn disgwyl am Mr George Owen, canys caed ganddo adroddiad meistrolgar o'r The scolding wife" a The waters of Labradore." Ar 01 i Telynor roddi miwsig o'r tannan, cafwyd "Mari Lee" gan Mi David Jones a Flow, gently Deva," gan y Llew a Mr John Cotterell. Datgaoiad da a roddwyd 0 Achieved is the glorious work" gan y c6r, ac yn swn Hen wlad fy nhadau" y terfynwyd y cyfarfod ac yr ymwasgarodd pawb i'w mangreoedd ar ddiwedd un arall n wvlian nnndd sant Cvmru.

EISTEDDFOD GADETRIOL LLAN I DUDNO. Cynhaliwyd yr uchod eloni yn y Grand Pavilion. Llywydd cyfari^ y p, y .uj,wj, Mr Eiias Jones; arweiniwyd gan y Parch J. Donne, Llandudno. Wedi cael unawd ar y berdoneg gan Mr R. S. Hughes, R A.M., cafwyd anerchiad barddonol gan Gwalch mai. Gwobrwywyd Gwyllt Walia, Llan. dudno; Mr Edward a'i gwmni, Mr Henry Williams, Arfonia House, Llandudno; Mr Rowland Jones, Conwy; Master Gwilym Rowlands, Llanberis; Miss McLean, Llan dudno. Daeth dau gAr, sef c6r Llandudno a ch6r Caernarfon,lyn mlaen i'r brif gystadleu- aeth gorawl: y goreu gyda chymeradwyaeth oedd y Carnarvon Philarmonic S,eiety (o dan arweinyddiaeth Mr J. J. R"berths), gwobrwywyd hefyd ptrti Mr K Davies, Oieraart'i i; ar y bryldest N iom' y Parch G. Or 'ffiths, Pentre' Estyll. Abertawe. Llywydd cyfarfod yr fewyr—MrT. T. Marks, C.E., Llandurino; arweinydd, Ctcrwyacn. Gwobrwywyd Miss Edwards, Mustyn street, L'anduinn; M;ssRoberts, M'sa Humphreys, Llaidudno; Miss Miriam Jones, Cefn, Roewen; M?t;s Honderaoo, Talyeirn; Miss J Jnas, Lland«dno; Miss Magajie Jones, Llandudooj Mr R. Williams, Glan Eigiau, Melrnllyn, Dyff yn Conwy. Y beirniaid oeddynt Mr R. S. Hughes, R.A.M., Gwalch- mai; Caerwyson, Mrs E. H. Will ams, Mrs Davies, a Miss Parry. Yr oedd pawb ar y llwyfan ac amryw yn y gynulleidfa yn g'visgo y geninen. Trodd yr Eisteddfod allan yn llwyddiant pertfaith.

Rpps's UdCOA. — ORATEPUL AND COMKOTlTrNO.—" By a thoroul(l1 knowledge úf the natural hw. which govern the o,ratione of cJigefitlon and nutrition. and by > caro. ful application of the fine properties of well-elected Coc-.a, lr Epp. ha-, pro t hl. with a delicately navour-a beverage whi>*h iuay save na many h y d-t bil, It is by th? jmlidmt* nRe of 8nen ti?i, of V,,t that a con.Utl.tion may be gradually built- up until dtrnng enough to resist every tendenc y to disease. Hundreds of subtly maladioH are fl;) around ng r any to attack wherever there is a weak point We may e""ape many fll b*?lt by keeping our.l,e,, well f(,rt]A.ri with pure b l" *nd properly nonrished frame "—Civil S,m QwMe>—M?de I.Ply with boiling water or mil Hold only in paoketfl, by arocer8,lab^ll«*<L u JAMKS Rpp, & Co., Homeopathic CUftwiHts, London."—Also makeM "f R»n.' Att,.r?-n Chocolate J'ence. Though you :— Rub I Rub! Rub! And you:— Scrub Scrub Snrob I You'ii fiid that It's not in your power In the old-fashioned way To do in a day What Hudson's Will do in an hour! "Neer wash, clean, or scour without using Hudson's Soap. A pnre Dry Soap in Fine Powder. Rapid washing, foaming lather, leaves no smell. OUTH A POUND A PACKET.,

Y mae v lienor medrus Morien newydd gyhopddi liyf. pur d lyddorol ar "Orsedd y Beirdd," yn rynWYR e £ b"'bad ar anianydd- ifieth yr ben 1) Cvmreig. Yi, diinir ynddo hofvd A'r "Pryd a'r modd gynhal Eisteddfod," a phynciau dydd;f-l ereill. TUB KLOOD I>"RIFIISR..— Old -Dr..1B..)h Townsond'fl A rriericsn Sarsaparillacurcsa'tMood and skin diseai<cw • ore- sores of ull kindsr: any part of the body, no m ttter the cause; cures pimple. or pustules on the face, boils, glandular swellings, scrofula scurvy, &c. Ke- t spring and aiituim 111. dioino. Dr C. K. Hnxloy writes Jan. 12, IS87: -"That it is valuable purifier of the bloorl I am assured." Prices 2s 6d +s nt 7s 6d, I Is of all chemist, or sent direct, c.vi.'itra paid s.imeprioes Dean teel A Co ,'i9, i heobald's road, Holboin, L lnion (late 131 (''ieet St.). A CATV). -.ANT IMPORTANT Dr". COVERVT in I)' "I 'e,l in the Pad, vjnro of a va'nablf remedy I r nervous debi ity physical exhans' i.tt. and kindred coplaints. The discovery wm made by a missionary in Old MLxico ¡t sa"«d him from a miserabley existence and in -larly grave. The Rev Joseph Holmes, mornn; iry Mansions, B^nnsbury Square, Li>nd > i, W.O, wilt send tl; preacrin- ti, n, free of vhaig^e, o receipt of a aw- addreaicd stamped cuvelora^ Mention this paper.

PENTRAETH, MON. I CVLCHWYL LENYDDOL —Cynhaliodd An- n'bynwyr y lie uchod eu gwyl hnyddol Cbwff 27. Decbreuwyd y cyf-u fed yntaf am 1.30, o dan lywyddif.et Mr H. L' »i. Bangor, ac arweiniwyd (ian y Parch R. Deiniol Jones, Pentracfi. Gwobrwywyd y personau eanlynol.— A'f'1 M ris, TyeVyo S ily; E.JTliomaa, Bull L n; y Pa:ch R. D. Jones, H. G. Owen, Fefuil Newydd; Fanny Roberts, White Horoe, Pmtra^th; Miss Jones, Brynteg; Mrs Rorertf, M en Kur i l, Lhnbedrgoch; W. Rowland, Ty'o Lritil Pentraeth; 0. 11. Owen, ftefail Newydd; Miss OweD, Bryn Mawr; J leS Ha?hts, Trefor Ganol; 0, L&zirus pof, L'anb'dr; H. Morris. Llaniestyo; Miss Roberts Tyddyn y Waen, Pontraet! E UH H. Ellis, B>yndir, Llanbedrgnsb; Bled wen Jiloe, Chapel House; Hugh Parry, Lodge Has gwyn; ThomasDavies, Lrdgf; M iry Davies, H. Owdn, Refail Newyd LU.y.iisrth NI, n, J. P. Jonps, Bee fliive.. Amlwch; H G. Oiven, F. Roberta, M/s Cap? O'-tn, Miri- afon, Portdicorwic. C'.fwv.i i a u Rv,ia,'t delyi gan Ifr J. H. !"w, Tr.tyo". Mr H. Mon Williams, M ss Hush s (T.-lynoi-esMen,ii), Menii IV ^fe. Hfyõ cif vyd deuawdau, ean M ss IV- IW TI JO ) .4 q M'ss IT,igbes, PIJ"v,n' n\õ -I'!I(,O'[ !If' Hwyr: Llywydd, Mr J R e K br its. Ar- w?inydd, R. Men Wi¡Ii' (}v ,?.!wywvd E Roberts. Wtiene,,r,,td; J J.irir s, IVn- t.aeth; Miss Roberts, T d'vn y W «• Jlbn Th:ck:ns, Tborons H t L< ■>; M -s FTnehes,1Trefor; Miss Owen. *lt< t i Newy :.l: Hugh Owen,'li fail Ne'«-yo •; M. M- • fs, Llaoestvn; Llwydiutb Mr, .J 1J, P t chard, C fnbir; Tbirrns Hoah«*>, Hn-tb; W. Jones, Tv'u t.nn; Oven W-iJi-ns. Ta!s>rn; Owen Jone*. T'u v Oi,.pd. P.-n traeth; U. Morris, L!a71i""tv, P,,ntraetb; J,,hn Lrnis, Ti'i-'t!, ra -h; 11 Wilihms, Half W.»y. T.iKrn; W. J.mea. Ty'o Lon; OTeo Williams, (I tie,, Landeg; Robert RoberK Rbiwl:ta O.von Tiiomas, Bangor Bouse. Pontwlh; Will am Owen, Ty Newydd; Talwrn; 0",1'" Wil- liams, Mifs Roberts, Wa>=reurid, Pontraetb; Parch S. Deiniol Jones, psrti r, Ebon^zfr. Pontraetb, a parti o PeriyK-n nedd; Mr T. J. Ilugbes, Trevor. Y be:rni«ld e'^ni o^ddyEt v Parch E. Cynffi;* T>vi.»s, B A, Bridge; y Parchn H M. Hashes, B.A.. Caergybi; William Pr'ti'bav' Prntnu>th; Henry Rees, Bryngwran; Mr R. MOR. Wil- liams, Marian Mon. D.,tg:1\1'H-' Mr J H Dew. Telynwyr. M? R M n T?Illiams a Tolynnres Mensi. C. f Menai Bridge. Credwr f Id y cyfaitodydd yn llwyddiant mawr yn mhob ytyr Tiithiwr.

CADBCBT'S COCOA a<w-ln>VIY PNRP. It taken d-iily by tUowamls «.f p pJ i" p"ele>.m. to any bev-. rajre. A sixpennv p v:!ct providrt fourteen lwesbrwiklnrt. gu .^oi at t0, Oooj

[" PEM :inth:LIN. PE;l:{/l' EL1X. I CYNOIIEUDD -Cyuh-'iiwyu cyuglierda yn Ys„'o:dy jt B < i y !1-J uch- nos ead.vrn. Gwasanaethwyd gan y CPOtOl icn canlynol- Mi?s Hannah Davies, Llew t-,ddg, Eos Alltwcn, Mri W. 1:. Owwu, 1). Roherts, ac eruili. Vio!in Mr D. O. M. Roberts Ctteittwvd gan Mr John ltoL. ts. Cadeir- ydd, Dr W. Joues-Morris. Cafwyd cyng. herdd bwyiiog a da yn mhoh y=tyr.— GWI (1nd"wr. |