Y Genedl Gymreig

TY Y CYFFREDIN. I DYDD GWENEE —Cymerodd yr Is-Lef-1 arydd y gadair am 3.10. Rhybudd. I Mr Thomas E. Ellis a roddodd rybudd y byddai iddo, ddydd Llun, ofyn i Ysgrifenydd y Trysorlys'a fyddai iddo ddwyn ger bron gyfrif o dderbyniadau tiroedd y Goron yn Nghymru oddi wrth renti ffermydd, rhenti prydlesoedd, mwnfeydd, chwarelau, palasau, castelli, a theyrngedau, gan nodi ar wahan swm y deyrnged ar fwnfeydd aur am bob blwyddyn o 1836 hyd 1888. I Pryniant y Rheilffyrdd gan y Llywodraeth. I I Mr Watt a wnaeth gynygiad yn ffafr penodi pwyllgor i ystyried y priodoldeb i'r Llywodraeth bwrcasu rheilffyrdd y Deyrnas Gyfunol. Syr M. Hicks-Beach a ddywedodd nas gallai dim fod yn fwy niweidiol na hyny, ac yr oedd ef yn gryf yn erbyn y cynygiad yn herwydd rhesymau arianol, masnachol a gwleidyddol. Ond yr oedd yn bleidiol i'r Llywodraeth gymeryd meddiant o gamlesydd y deyrnas. Mr Gladstone, oar y cyfan, a gydolygai & Llywydd Bwrdd Masnacb, a gwrthodwyd y cynygiad heb ymraniad. Mesur y Gyllideb. Pan gynygiwyd trydydd darlleniad y mesur uchod, datganodd Mr Gladstone y gobaith na byddai i Ganghellydd y Trysor- Iys golli dim amser i gynyg ei twelliantau parthed y gwinoedd rhataf. Gyda golwg ar doll y marwolaethau, dywedodd ei fod ef yn parhau i ddatgan fod y doll ar eiddo per- sonol yn gymaint dair gwaith a'r doll ar eiddo tirol, a gwadodd yn y modd mwyaf penderfynol fod tir yn cael ei drethu yn ormodol mewn cyfeiriadau ereill. Mr Goschen a ddywedodd na byddai iddo ef golli dim amser i ddwyn yn mlaen ei gynygioo yn nglyn S/r gwinoedd rhad, ac ar oliddo wneyd ymgais i ateb gwrthddadleuon Mr Gladstone ar doll y marwolaethau, dar- llenwyd y mesur am y drydedd waitb, a gohinwyd y ty.

A CARD.—AN IMPORTANT DISCOVERY is announced in the "Paris Figaro," of valuable remedy for nervous debility, physical eJ- haustion, and early decay. Tha discovery was made bya missionary in Old Mexico; it saved him from a miserable existence and an early grave. We learn that the Bev Joseph Holmes, Bloomsbury Mansions, Bloomsbury Square, London W.O., w II send the pre- scription, free of charge, on laceipt of self- addressed stamped envelope. CADBURY BBOS. caution the Public against those Dutch Cocoas and their English Imitations, sold as pure Cocoa, to which about 4 par cent, of Alkaiiand other agents are added, to give apparent strength to the liquor, by making it a dark colour. Thii addition' may be detected by the scent when a is freshly opened No Cocoa can be stronger tbail nva „ 5iu bury a, which l? guarantee ABSOLUTELY prrRE. The °!'???*?"?t?' ? Colman's Concentrata4 a?MaM OIL Oncwardly olted It is Of marreHnm :r UI1=al.:s: t;:e:' found relief fMm Its appllcatioo w iea sU other embio- cattoM had failed. So by ad'I :hfm))ta Md Grxtr?   bottle, and .t httt.e tba pM?tttt*. Clt8TI0ll"et. d

MR GLADSTONE A'R BLAID DURIAIDD. I Anfonwyd llythyr gan Mr Gladstone i Mr Walter M'Laren, A S., yn atebiad i gy- huddiad a wnaed gan Mr Chatterton, yr ymgeisydd Toriaidd dros Ddosbarth Crewe, fod y beneddwr gwir anrhydeddus mewn Hawn gydymdeimlad a'r blaid Doriaidd" pan yr oeld efe yn hanner can'mlwydd oed. Ebai Mr Gladstone:—" Y mae yn wir, hyd y llwyddyn 1839, pan oeddwn yn 29ain mlwydd, y gellid fy ngalw yn Dori o'r Toriaid ar bynciau yn dwyn cysylltiad a'r Eglwys. Nid yw yn gywir, hyd yn nod yr adeg yna, y gellid yn deg fy ngalw fel y cyfryw ar gwestiynau ereill. Nid wyf yn gwybod y gellid, ar ol 1839, neu, o'r hyn lleiaf, ar ol 1841, y gellid yn deg fy nesgrifio hyd yn nod ar gwestiynau yr Eglwys yn Dori o'r Toriaid, neu, hwyrach, yn Dori o gwbl. Buaswn yn Jcymhesuro y mynegiad yma, os gall unrhyw un ddangos i mi siarad un gair yn ffafr cadw yr Eglwys Wyddelig, ar ol y dyddiad, yma. Yn 1843 condem- niwyd fi yn Nby yr Arglwyddi fel un an- ffyddlon i egwyddorion Diffyndolliaeth. Hyd eithaf fy ngallu, darfu i mi yn 1849-50 gynorthwyo Llywodraeth Naples. Yn 1856, yn nghwmni dilynwyr Peel, y Pabyddion Gwyddelig, a'r arweinid gan Mr Cobden, darfu i mi ymdrechu yn erbyn y Whigiaid a'r Toriaid, y diweddaf yn neill- duol, wrth amddiffyn rhyddid crefvddol a'r yr Ecclesiastical Titles Bill. Nid oes gwestiwn i fod nad wahaniaethais yn gryf oddiwrth Lywodraeth gyntaf Arglwydd Palmerpton yn 1855—8 ar gwestiynau hedd- weh, gwleidiadaeth dramor, pwnc arianol, ac ysgariaeth. Nid oedd y diweddaf yn gwestiwn plaid. Ar y tri chwestiwn arall, yr wyf yn credu fod fy syniadau y pryd hwnw fel y maent yn awr, yn ymarferol yn syniadau y blaid llyddfrydol. Yn 1858 an- fonodd Arglwydd Derby fi i ynysoedd Ionia yn hollol yn yr un ystyr ag yr anfonwyd Arglwydd Iddesleigh i'r America gan Lyw- adraeth 1861-74. Yr oedd y ddau yn was- anaeth mewn achos da. Yn nghwmni Arglwydd Russell a Mr Milner Gibson darfu i mi roddi pleidlais ar y Conspiracy Bill ddygodd i awdurdod y Toriaid. Yn gyffelyb i Arglwydd Russell, yr oeddwn yn gwybod mai fy nyledswydd oedd rhoddi chwareu teg i'r Toriaid a chefnogaeth ag oedd yn gyfiawn hyd nes y deuai achos i wahaniaethau. Cyn i'r wleidiadaeth Ital- aidd gael ei gwneyd yn gyhosddus, gwrth- odais uno yn y bleidlais o ddiffyg ymddir- iedaeth.a'u symudodd o swydd; ond ychydig wythnosau yn'ddiweddar, pan gyhoeddwyd y gyfrol a'i cynwysai, darfu i mi awgrymu yn y Senedd pe gwybuaswn am y lywottrefn hon ar y pryd y cymeraswn gwrs hollol wahanol."

TY IR ARGLWYDDI. I DYDD LLUN, Ebrill30ain.-Y mgYfarfYdd-1 odd y Ty am chwarter wedi pedwar, a chymerodd Iarll Caernarfon ei sedd .i ya waithgyntaf yn y aenedd-dymor bresenol. Mewn atebiad i Arglwydd Monteagle, dywedodd Arglwydd Cadogan lias gallai dim roddi mwy o foddhad i'r Llywodraeth na chario allan unrhyw gymeradwyaeth neu awgrymiad a wnaed gan y Ddirprwyaeth Frenhinol o berthynas i weithiau cyhoeddus yn yr Iwerddon,os byddai y cyfryw awgrym- iad yn debyg o gael ei fabwysiadu gan y Senedd, neu yn tueddu at ychwanegu llwyddiant y wlad. Ymwasgarodd y Ty am hanner awr wedi chwech.

TY Y CYFFREDIN. DYDD LLUN.-Cymerodd y Llefarydd y gadair am dri o'r gloch. I Damwain Pen y bont fawr. I Galwodd Mr Kenyon sylw it y ddamwain a ddigwyddodd ychydig ddyddiau yn ol i bibellau gwaith dwfr Liverpool, ger Pen-y- bont fawr, ac yn agos i dwnel Hiinant, a'r difrod a achoswyd ar eiddo mewn canlyniad ihyny. Mr Ritchie, mewn atebiad, a ddywedodd fod adroddiadan y newyddiaduron am y ddamwain yn anghywir, ac nad oedd y golled a achoswyd ond oddeutu 40p. Digwyddodd yr anffawd wrth brofi y pibellau, er canfod a oedd diffygion ynddynt. Dadgysylltiad yr Eglwys yn Nghymru. I Gofynodd Mr Byron Reed i Mr Dillwyn a oedd efe yo bwriadu dwyn yn mlaen ei gyn- nygiad o blaid dadgysylltiad yr Eglwys yn Nghymru y dydd dilynol; sef dydd Mawrth. Atebodd Mr Dillwyn ei fod wedi ei ohirio hyd y 15fed o Fai. Is ysgrifenydd yr Iwerddon. I Wedi i'r cwestiynau arferol gael eu gofyn a'u hateb, cynygiodd Mr Balfour ail ddar- Ileniad y mesur mewn cysylltiad A'r swydd uchod, amcan pa un ydyw darparu cyflog i'r Milwriad King Harman, yr hwn yn awr a wasanaetha yn ddidal fel ysgrifenydd sen- eddol i Arglwydd Raglaw yr Iwerddon. Wrth wneuthur hyny, gwnaeth Mr Balfour eglurhad personol gyda'r amcan o ryddhau ei hun oddiwrth gyhuddiad a wnaed yn flaenorol gan Mr Morley, i'r perwyl ei fod yn cellwair gyda'r Ty. Gwnaed y cyhudd- lad hwn gan Mr Morley Ilf y sail ddarfod i'r Llywodraeth roddi addewid i'r Ty, beth amser yn ol, na byddai i gyflog yn nglyn a'r swydd hon gael ei ofyn. Yr oil a ddywed- odd Mr Balfour ar hyn ydoedd, fod perffaith ddealltwriaeth yn bodoli rhwng y L!ywodr- aeth a'r Ty, fod y swyddog crybwylledig i gael ei dalu, ac y dygid mesur i mewn i'r perwyl hwnw yn gynar ar y tymor. Cododd Mr Morley yn uniongyrchol, a chyfeiriodd at ddau atebiad a roddwyd gan Mr W. H. Smith, yn dadgan yn y modd cryfaf na byddai cyflog yn cael ei gysylltu a'r swydd; ac yn mhellach, hefyd, nad oedd bwriad y LIwodraeth yn bleidiol i barhad y swydd. Pan wnaeth Mr Morley y sylw- adau hyn, cododd Mr Balfour i fyny, er ceisio cipio y Llywodraeth allan o'r anhaws- der. G WE aeth hyny, neu o leiaf, ymgeisiodd trwy ddyweyd fod yr atebion hyn yn cyf- eirio at y swydd fel y sefydlwyd hi y flwyddyn ddiweddaf, ae nid at y cyfryw fel y bwriedir ei sefydlu ar gyfer y dyfodol yn y mesur: neu mewn geiriau ereill, nad oedd y cyfeiriadau a wnaed gan Mr Smith ond yn dwyn perthynas â threfniant neu sefydliad tymorol y swydd, yn ol yr hwn drefniant y penodwyd y Milwriad King Harman yn weinyddwr iddo. Ymddengys fod hyn yn ormod i Mr Morley; ac wedi beirniadu y Llywodraeth, a bwrw anathemau uwchben y dull is-raddol a Ilechwraidd hwn, cynygiodd ar fod y mesur yn cael ei daflu allan gan y Ty. Parodd ei sylwadau flinder mawr i Mr Balfour; ac o'r braidd y gellir ystyried y ddau foneddwr gwir anrhydeddus bellach fel cyfeillion. 0 leiaf, dyma y casgliad naturiol oddiwrth yr I hyn a ddywedodd Mr Balfour yn ddilynol. Cymerwyd rhan bellach yn y ddadl gan Syr J. Simon, Mr T. P. O'Connor, Mr W. A. M'Donald, Mr Campbell-Bannermad, a Mr ¡ T. W. Russell yn erbyn y mesur, a'r Milwr- iad Saunderson a Mr A. J. Balfour o blaid. Ymranodd y Ty, a chafwyd 1 DrosyrailddMHeniad.226 I I Yn erbyn 177 Mwyafrif 49 Derbyniwyd y ffigyrau inchod gyda ban- llefau o gymeradwyaeth gan yr aelodau Gwyddelig, am fod y mwyafrif mor fychan. I Yna ymffurfiodd y Ty yn bwyllgor ar Fesur y Cvllid Ymherodrol, gan ymranu yn uniongyrchol ar yr adran a gynygiwyd gan Mr John Bryn Roberts, a'r hwn hefyd a fu o dan ymdrafodaeth yn yr eisteddiad blaen- orol, i'r perwyl fod unrhyw berson a ddymunai apelio yn erbyn gosodiad treth yr incwm, neu y doll ar dai annedd, i gael gwneuthur hyny trwy gyfrwng eyfreithiwr. Cafwyd I Dros yr adran 149 I I Yn erbyn 195 Mwyafrif 46 Mewn canlyniad cafodd yr adran ei gwrthod. Yn ddilynol i hyn, cafodd y mesur ei ddarllen yr ail waith trwy fwyafrif o 228 yn erbyn 139.

I TY YR ARGtLWYDDI. I DYDD MA WRTH.- Y mgyfarfyddodd y Tf I am chwarter wedi pedwar. Cynygiodd Arglwydd Denman ail ddar- Hemad ei fesur dros gyfyngu yr areithiau a draddodir yn y senedd. Arglwydd Cranbrook a sylwodd fod y mesur yn ymddangos iddo ef yn hollol ddianghenrhaid, gan fod y gweithrediadau yn Nhk yr Arglwyddi yn cael eu rheoleicldto nid gan ddeddf seneddol, ond yn ol rheolau gosodedig. Cynygiai y mesur, hefyd, fod areithiau T f Cyffredin yn cael eu cyfyngu; ond credai ef na ddylai y Ty uchaf ymgym- eryd 4 rheoleiddio gweithrediadau y Ty hwnw. Am y rhesymau hyn ynghyd A Iliaws eraill, cynygiai ef fod y mesur yn cael ei ddarllen yn mben y chwe mis, yr hyn sydd yn gyfystyr a'i daflu allan yn gyfan- gwhl. Cydsyniwyd h hyn heb ymranu ar y mater. Ymwasgarodd y Ty am chwarter i bump o'r gloch.

TY Y CYFFREDIN. I DYDD MA WRTII.-Cymmerodd y Llefar- yda y gadair am dri o'r gloch. Y Croftwvr Ysgotaidd. I Dygwyd helynt crofftwyr yr Ucheldiroedd I i sylw heno gan Dr Clark, yr hwn a gynyg- iodd ohiriad y Ty, gyda'r amcan o gael ym- drafodaeth ar ??'d df y croatwyr symmud ymaith y beichiau o dan ba rai yr oedd y cyfryw yn llafurio, am fod hyny yn dueddol i arwain i derfysgoedd a thywallt gwaed. Mewn araeth ffer, rhoddodd Dr Clark grynodeb o'r cwynion a wneir gan y crofftwyr trafferthus, y penaf o ba rai ydyw, bychander eu ffermydd, a'r aphawsder i fyw ar y cyfryw. Cefnogwyd y cynygiad gan Mr Buchanan ond yn yr ymraniad, collwyd ef trwy fwyaf- rif o 106. Fel v canlyn y safai y ffigyrau:- Dros ohiriad y Ty 99 I Yn erbyn 205 I Mwyafrif 106 Tretli ar Berchenogaeth Tir. I Wedi i helynt y crofftwyr derfyoa, cynyg. ygiodd Mr Bradlaugh benderfyniad i'r per. wyl "födgallu yn cael ei roddi i'r awdur- dodau Ileol i sicrhau tiroedd anniwylledig, pa le bynag y byddant, trwy dalu i'r perch. 9nog werth amaethyddol y cyfryw, mewn trefn i'r tir dan sylw gael ei osod i denant iaid amaetbyddol." Yr oedd yr awr giniaw yn agoshaa pan gododd yr aelod anrhydeddus i fyny ac wrth ddechren ei araeth, cyfeiriodd at ei anewyllysgarwch i gadw yr aelodau oddi- wrth eu hymborth, Edrychai yn ami at fysedd yr awrlais, gan reoleiddioei sylwadau yn ol y cyfryw. Amcangyfrifai fod cynifer a chwe miliwn (6,000,000) o erwau o dir anniwylliedig yn Lloegr a'r Iwerddon ag y gellid cael profiad o hono gan gan Ysgotland o'r cyfrif. Honai ef, pe byddai i'r swm aruthrol hwn gael ei ddiwyllio, y byddai hyny yn foddion arbenig i leihau troseddau a tblodi, gan chwanegu swm mawr at gyfoeth y wlad. "Dilynwyd Mr Bradlaugh gan Mr Munro Ferguson, a Mr Seton Karr, yr hwn a gynnygiodd welliant, i'r perwyl na byddai i rhoddi y gallu hwn yn nwylaw yr awdur- dodau lleol yn dueddol i feddyginiaethu y drwg. Wedi i'r aelod anrhydeddus orphen ei araeth, aeth y Llefarydd i yaofyn ei giniaw ac ar ei ddychweliad, cyfrifwyd y Ty, ac am nad oedd digon (sef deugain) o aelodau yn bresenol, ymwasgarwyd am chwarter i ddeg o'r gloch.

I TY Y CYFFREDIN. I DYDD MERCHER.-Cymerodd y Hefarydd y gadair am chwarter wedi deuddeg. Mesur y Uau vynar. I Cynygiodd Syr John :Lubbock ail- ddarlleniad ei fesur ar y mater uchod. Amcan y mesur ydyw, gorfodi y masnach- wyr yn y brif ddinas, a lleoedd eraill, gau eu maanachdai i fyny o fewn amser priodol. Nid oedd efe yn erfyn ar y Ty i dderbyn y mesur, ond yn hytrach egwyddor y cyfryw. Yr oedd Syr John mor ddifrifol a phender- fynol gyda'r mater, fel y tybid ei fod ar fedr wylofwy nag unwaith wrth aneroh y Ty. Gofynai yn ostyngedig am i'r Ddeddfwrfa symud yn y mater, a cbeisio diddymu y drwg hwn a fodolai o fewn y wlad. Pe y pasid y mesur fel yr oedd, byddai gan gynortbwywyr mewn masnachdai oddeutu deuddeg neu dair awr ar ddeg y dydd i'w gweithio wedi hyny. deuddeg wedi l h i ?a  le & gynnygiodd fod y Mr Blundell Maple a gynnygiodd fod y mesur i'w ddarllen yr ail waith yn mhen y chwe mis. Dyma yr araeth gyntaf a draddodwyd gan Mr Maple yn y Ty, a dywedir mai un hynod fabiaidd ydoedd. Parhiiai yr aelod anrhydeddus i alw Syr John Lubbock wrth ei enw priodol, ac nid wrth enw ei gynrychiolaeth, yr hyn sydd groes i reolau y Ty. Galwyd ef i drefn amryw weithiau gan y Llefarydd; ond troseddai Mr Maple yn barhaus, fel o'r diwedd y torodd y Llefarydd allan i chwerthin. Gwrthwynebwyd y mesur hefyd gan Mr Radcliffe Cooke, Mr Bradlaugh, Mr Labou- chere, a Mr Stuart Wortley ar ran y Llywodraeth, tra y cefnogwyd yr ail ddarlleniad gan Syr Walter Foster, Mr Samuel Smith, ae eraill. Yn yr ymraniad cafwyd bros yr ail ddarlleniad 95 I Yn erbyn 278 Mwyafrif 183 Felly, cafodd y mesur ei wrthod. I Ymwasgarodd y Ty am ddeng munyd i I chwech.

TY YR ARGLWYDDI. I DYDD IAu.-Eisteddodd yr Arglwydd I Gangbellydd ar y sachwlan am 4.15. I Iarll Caernarfon a Mr Parnell. I Iarll Caernarfon a wnaeth eglurhad parthed araeth a draddododd Mr Parnell yn ddiweddar yn dwyn cysylltiad ag ef, a chyfyngodd ei hun i ddau bwynt yn unig. Y cyntaf ydoedd dadganiad i'r perwyl ddar- fod i'w arglwyddiaeth benderfynu, pan yn Arglwydd Raglaw yr Iwerddon, rhyddhau bradlofruddion Crossmaglen, oherwydd nad oedd yn credu fod yn dystiolaeth ddigonol i'w heuogbrofi. Yr unig sail i'r dadganiad yna ydoedd ddarfod iddo ef ddyweyd nad oedd o'r farn fod y dystiolaeth yn ddigonol parthed un o'r carcharorion, ond ar ol i'r mater gael ei droi a'i drosi gan y barnwr a swyddogion y Goron, gwelwyd fod y farn gyfreithiol yn hollol wrthwynebol i'w farn ef. Gyda golwg ar yr ail bwynt, pa un a godai o ymddiddaniad a gymerodd le rhwng Mr Parnell ac yntau, dywedodd ei arglwydd- iaeth fod gwaith Mr Parnell yn dadgan ei fod ef (Iarll Caernarfon) o'r farn mai Senedd Wyddelig ydoedd yr unig feddyg- iniaeth at wella yr anfoddogrwydd Gwydd- elig yn myned yn mhell i'r dychymygol a'r disail, gan na ddywedodd ef ddim o'r fath beth. Dywedodd luaws o weithiau wrth Mr Parnell mai amcan yr ymgom ydoedd er rhoddi a derbyn hysbysrwydd ar y cwestiwn Gwyddelig, ac nad oedd yr un o aelodau creill y Weinyddiaeth yn gyfrifol am v drafodaei?. Addefodd ei fod yfrifool gwneyd camsynied wrth dderbyn yr ym gomfa heb bresenoldeb tysticn. Ni bu dim neillduol arall gerbron yr arg- lwyddi.

TY Y CYFFREDIN. I DYDD IAu.-Cymerwyd y gadair am dri o'r gloch. Mewn atebiad i Mr Samuel Smith parthed gwerthiant Henyddiaeth fasweddol yn Lluo- dain, dywedodd Mr H. Matthews ei fod ef wedi ymohebu a Phrif Ddirprwywr yr Heddgeidwaid, yr hwn a ddywedodd fod pob ymdrech yn cael ei roddi ar waith i atal lledaeniad y cyfryw, ac i gospi y rhai a ddelid yn y gorchwyl o'u gwerthu. Os gallai yr aelod anrhydeddus nodi unrhyw achos neillduol, byddai i bob cais gael ei wneyd i ddwyn y cyfryw i lys barn. I Y Pab a'r lwerddon. I Mr Labouchere a ofynodd i'r Is-ysgrifen- I ydd Tramor a basiwyd unrhyw ymdrafod- aeth uniongyrchol neu anuniongyrchol, ys- grifenedig neu lafaredig, drwy gyfryn-dod Due Norfolk rhwng y Llwodraeth a'r Pab, neu esgobion Pabyddol, mewn cysylltiad a'r Iwerddon, yn ystod y deuddeng mis di- weddaf. Syr J. Ferguiison.-Ni phasiodd unrhyw ymdrafodaeth swyddogol ar bwne gwleid- yddol cysylltiedig i'r Iwerddon rhwng y Swyddfa Dramor a Due Norfolk, neu un- rhyw esgob Pabaidd. Mr Labouchere.-Nid dyna wyf yn ei ofyn. A basiedd unrhyw ymdrafodaetho'r fath rhwng Ysgrifenydd Tramor ei Mawr- hydi &'r Due Norfolk, ac ychwanegaf y Prif-weinidog. Syr J. Fergusson.-Gan fod y Due a'r rif- eini og yn gyfeillion, digon tebyg i lawer o ohebiaethau basio cydrhyngddynt. Mr a ouc ere.- ydwyf fi i ddeall fod lluaws o ohebiaethau ar y mater dan sylw wedi pasio cydrhyngddynt ? Mr J. Fergusson.—Nid oes genyf wybod- aeth ar hyny. Syr G. Campbell.—Dymunaf ofyn a bas- iodd unrhyw ymdrafodaeth answyddogol I rhwcgyHywoctraemarr?. I Syr J. Fergusson—Rhaid l mi ofyn am rybudd i'r cwestiwn yna. I Aur yn Nghymru. Mewn atobiad i Mr T. E. Ellis dywedodd Mr W. F. Jackson nad oedd Dirprwywyr y Coedwigoedd a'r Fforestydd wedi gwario unrhyw arian yn nglyn a darganfyddiad yr aur yn Nghymru; gyda golwg ar swm y deyrnged (royalty) ar a hawliai y Llywod- raeth ar y cyfryw fwn gwerthfawr nid oedd yn alluog ar hyn o bryd i ateb y cweatiwn. Mewn atebiad i Mr Watt dywedodd Mr W. H. Smith y byddai i'r Llywodraeth wneyd ei goreu i hyrwyddo dadblygiad yr aur, ae ar yr un pryd ofalu am fuddiannau y wlad yn gyffredinol. Y Gyllideb. Bu ymdrafodaeth ?r amryw adranau ad- ranau o'r mesur uchod; ond gwrthodvi?y?  pob gwelliantau a gynygiwyd. Ar ol darllen y Mesui Tir Gwyddelig am y drydedd waith gohiriwyd y Ty.

TY YR ARGLWYDDI. ) DYDD GWMJER.—Cyfarfyddodd y ty am bedwar o'r gloch. Cafwyd trafodaeth ar Fesnr Hawlysgni Cyfansoddiadau Cerddorol, Boicotiaeth yn yr Ysgolion Cenedlaethol Gwyddelig, ac ychydig gwestiynau dibwys ereill.

LLANFAIRFECHAN. I DARLITH.—Nos Fawrth traddodwyd dar- lith yn Nghapel Horeb gan y Parch William Hughes, cenadwr o Congo, canolbarth Africa. Hefyd, eglurid y ddarlith gan fapiau a darluniau, yr hyn oedd yn ychwan- egiad mawr at ei dyddoideb. Hefyd, yr oedd gyda Mr Hughes ddau o fechgyn duon o Congo, un oddeutu 14eg oed, yr hwn a ganodd yn Gyraraeg, vn Saesneg, ac yn ei iaith ei hun.-Gonellydd.

r Y TY GWYN A'R DYN DU. I GAY VICTORIA, BIEKENHEAD. I PENNOD XVII. I CARCHAIIIAD AIP- CLTRK. I Yn m?en wyUin'? wedi i Mr a Mrs Mor- ris fyn.d adref i moom(ie!dcych?ynodd I dwarJ i m!-ymuno a'r Ac, vmda,,vel- odd pawb a pbobpHth yn nhy Mr Clark i w rhediad cynteSg. Ond Did hir y-parhaodd y tawelwch hwn. Un noson rhyfeddwyd y teuln gan ym- ddanaosiad y ddau fab ieuanc Tom a Harry o fyddin y Confeds. Yr oedd rhan o fyddm y Federals yn gwersyllu yn lied asros, ac yr oedd Mr Clark yn teimlo yn bryderus iawn am fod y becbeyn wedi raentro dyfod adref tra yr oedd y Feds mor agos. Fcdd bynag. g?n eu bod yn sicrhau eu bod wedi cymeryd y gofal mwyaf rhag i neb eu gwcled yr oedd y teulu yn fatch iawn o weled eu bod yn fyw ac iach, a chael ychydig 0'11 cym- deithas. Ar y trydedd dydd wedi i'r becligyn da od adref daeth milwr y Llywodraeth at Mr Clark a gorcbymynodd iddo roddi i tyny y rebels oedd yn lloehesn yn ei dy Nid oedd Tom a Harry wedi be* ofalus i osgoi dyfalwch y Fed, Yn ol cyfraitk yr Unol Dalaethau, yr oedd unrhyw berson neu bersonau a loches- ent, neu a gynorthwyant y gwrthryfelwyr mewn unrhyw fodd yn agored i'r gosp o garchariad hyd ddiwedd y rhyfel, pa bryd bjnag y byddai hyny. "Nid wiw i chwi wadu na ddaeth yma neb gwelsom hwy yn dyfod, ac yr ydym wedi gwylied am danynt er's tn dlwrnod, ac nid ydynt wedi ymadael oddi yma eto," meddai y milwr. "Yr wyf yn eich sicrhau eto, nnd ydym yn lbcheau neb ond ein teulu ein hunain a'r eneth ieuanc yma,"atcbai Mr Clark gan gvfeirio at Adela. Yr oedd y teulu i gyd, oddi eithr Tom a Harry, wedi ymgasglu i'r neuadd, ac yr oedd y bpchgyn mAwn yshfell gyfagos yn clywed yr holl ymddiddan." "Rhaid i ni chwitio y ty, syr," atebai y milwr, "gan ei bod yn groes i'r gyfraith i gvnorthwyo y rebels." "Yn groes i'r gyfraith I roddi tamaid o fwvd a gwely i orwedd i'n p'ant ein hunain," meddai Mrs Clark yn gynhyrfus, "os hyn yw cyfrait'i, gnreu po yntRf y torir hi. Wn i ddim beth a ddaw ohonom mown gwlad fe1 hyn nid oes lonyddwch ynddi i fýw i r rhai teyrngarol, heb son am y gwrthryfelwyr. Yr wyf yn dywedyd eto fel y dywedodd fy ngwr nad oes yma neb yn y ty yma ond ein tenia ein hunain, y morwynion, a'r ferch ieuanc yma, ac nid ydyw hi ya edrych yn debyg i rebel" 11 Felly yr wyf yn casglu mai eich meibion ydyw y ddau Confeds a ddaethant yira," atebai y milwr; rhaid i ni gytlawni ein dyledswydd ac archwilio y lie." Yna gal- wodd ar filwr arall oedd yn seiyll gerllaw, a dywedodd wrtho am wylio y drws. Ni fuasai yn rhaid iddynt gymeryd tra- fferth, canys ar byn daeth Tom a Harry yn mlaen atynt yn cofn, a rhoddasant eu hun- ain i fyny. Yrobiliasant yn daer am lonydd- weh i'w tad, ond atebodd y milwyr fod yn rhaid iddynt wneyd eu dyledswydd, a chymerasunt, rhag blaen, y tad a'i ddau fab yn garcbarorion i wersyll y Federals. Can- latawyd i'r boil- ddigesau arcs yoo dros nos; ar yr amod y byddai iddynt ymadael oddi ync a rayned jm y South b-reii dranoeth, a pheidio dyfod yn ol hyd derfyn y rhyfel. Llawer o dda^rau h,illtion a ollyngwyd gan Mrs Clark a'r genethod wrth feddwl eu bod yn trenlio y noson ddiwcddaf yn eu hen gartref dedwydd, a'u perthynasan anwyl yn garcharorion rhyfel. Periderfynasant mai i Bioomfield y cychwynent yn y borew. Pan yr oedd yn dechreu tywyllu aeth Adela alhn i rodio wrthi ei hun yn yr ardd. Prudd iawn ydoedd ei myfyrdodau. Teimlai i'r byw dros y tenia anff idus, y rhai oeddynt yn cael profi horrors of yn llawn ystyr 'v gair. N:d oedd yn heffi myned yn ol i Blcomfib'd ychwaith; gwell fuasai ganddi arcs yn rhywie lie y cawsai newydd- ion beunvdd am y rhyfel. Nid oedd wedi sylwi ei bod wedi tywyllu cymaint, ond daliai i rodio yn ol a blaen hyd y llwyb-au t:raf-'I. Yn sydyn daeth un a vrnddangooai t'cl gwis gwr boneddig ati, a p.ofynodd iddi ai hi ydoedd Miss Adela Yaaghan. Atebodd AdMa yn gidarnhaoJ, a chipiodd y dyn hi i fyny fel pe buasai ond plentyn bycLan, a brysiodd gyda hi i'r brif- ffordd. Yno yr oedd corbvd yn selyll, a dyn arall yn eistedd vnddo. Odwyd Adela i'r cerbyd, rhoddwyd hugan gynhes am dani, a neidiodd y gwas o'r tu ol i'r cerbyd, a chychwynasant yraaith ar carlarn. Nid oedd y cwbl ond gwaith ychydig eil- iaiau, ac yr oedd Adela wedi cael ei tfcaraw a raudandod gan sydynrwydd yr amgylch- iad fel nad allai ddyweyd gair wrthynt. Ond wedi iddynt fYJJPd yn mlaen beth ffordd adfeddiannodd ei dewrdr arferol, a gofynodd i'r gyrwr yn ddiofu am eglurhad ar ei ymddygiadau. Yr unig ateb a gafodd ydoedd-" Peid- iwch ag ofni: cyfeiJHon ydy;N." Nid oedd modd gwybod pa UU ai hea a?i ieuanc oedd y gyrwr, gM fod het fawr, gantel lydan, yn gorchnddio ei wvneb, a chob fawr am dano. MeddyModd Adela ei bod yn admbod ci h?, ond yn m byw no gallai gofio pwy ydoedd. Gwelodd nad oedd o un diben anfoddloni hyd nes cyraedd psn eu taith, a cbeisiai wneyd ei hunan mor gysurus ag y g?'ai dan yr amgylch- iadau, gan ddyfaht i ba )a yr oeddynt yn mvned ? hi. Yr oeddynt yn myned i gyf' eiriad yr orsaf. Wedi cyraedd Granville, trodd y cerbyd i mewn i gwrt gwestty bychM, a disynodd y gyrwr i lar, a chy- northwyodd Adela i ddis?yo. Yr ydym yn ddioge) fan hyc." meddai y gyrwr. "Adela, ai nid ydych yn fy ad- n?bod 1" Dr P?tt meddai Adela, yn synedig. Ic; ao y wyf am ofyn i chwi wneyd fy ngynghor heno, a gadael i ni gael ein hya- tyried yma yn frawd a chwaer mewn gwir- \oned. or mwyn ein hunan-barch, ac mi a ys?rifemf ein bwnwau yn lIyïr y gwestty i'r perwyl yma. Cofiwch, Adela Pl?tt ydych am h-.no Gwyn fyd na buasech—" U3t! neu mi ddiangaf yn ol i dy Mrs Clark," atebai Adela. "I,Ni buasech byth yn cyraedd yno; y mae y ffordd yn llawn o filwyr y Feds, y rhai a fURSBot yn sicr o'ch cymeryd i fyny. Ond a ydych yu barod i ufuddhau i mi ? Egluraf bob peth pan awn i mewn." Ydwvt, mewn achos o berygl fel hyn." A^tbant i mpwfl i bsrlwr cysurns, lie yr oedd tin braf yn sirioli yr vstafell, a gor- chymynodd Dr Piatt iddynt ddyfod a swper Beth ydoedd yr achos i chwi ddyfod i'm nol mor ddirybudd." gofynai Adela, wedi iddynt eistedd wrth y bwrdd, a dechreu mwvnbau y danteithion. "Am nad uodd genyf amser itch rhy- buddio," atebai y meddyg. Digwyddais fod ago yma ddoa a chlywais fel y digwyddodd nethau vn nhy Mr Clark, ac hefyd fod yn mrvd y Federals fyned a'r boneddigesau i'r carchar yfory, a phenderfynais wneuthur bynv a all wn i achub fy chwaer. Nid ydoedd cynddrwg a hyny ychwaith. Pan oymerwyd Mr Clark a'r ddau fab i fyny dvwedodd y milwyr y cawsem ni y merched a'r ddau fachgen bach aros yn y ty am heno, ond fod yn rhaid i ni fyned am y South boreu yfory." Da iawn. ond ni wyd,d, wn t mo hyny." 1^ foud y drfu cbv;i featro dyfod i'm nol drwy y fath berygl 1" ]\1,e cariad yn gorchfygu pob anhaws- derail. Eistoddwch i lawr, Adela, yr wyf ¡ k yn addaw na wnaf eicb digio eto drwy < Biarad fel yna Yr wyf yn addef fod perygl mawr, gan fod cymaint o'r Federals oam- gylch; ond cymerais ofat mawr, gwisgais am danaf fel hen wr boneddig, ac maeyn debyg iddynt feddwl mai un o foneddigion y fro oeddwn." A ydyw merched yn cael eu carchaiu y dyddiau yma ?" Ydynt. Oni chlywsoch chwi son am y Female Prisons V Ar dydd o'r blaen car- charwyd boneddiges gyfiethcg am wahodd amryvi o swyddogion y Feds i'w thy, a thra yr oeddynt yno, anfonwyd catrawd o r Con- federates i'w dal." "Beth yn ychwanegol ydych chwi am wneyd gyda mi 7" gofynai Adela. Os ydveb yn foddlon i ddyfod gyda mi i, r gwersyll acw, y mae amryw 0 gleifion ac anafus mewn angen cynorthwy. Y mae aew amryw o foneddigesau eisoes, ond ddim digon o lawer. Ond feallai eich bod yn ormnd o O^leddwraig i ddyfod atom ni. Na, yr wyf yn barod i fyned i rywle y mae angen am fy ngwasanaeth. Gwell genyf hyny o lawer na myned i Bloomfield yn awr." Bydd raid i ni gychwyn yn bur foreu yfory, ac mi adawaf air yn yr orsaf i Mrs Clark eich bod yn ddiogel, ond ni ddywedat i ba le yr ydych yn myned." (rio barhau.)

CYMRO ANTUmETHUS. DYCHWELIAD MR GWILYM EVANS O'R INDIA A'R DWYRAIN. Yn yr Hydref diweddaf, talodd Mr Gwilym Evans, y fferyllydd Cymreig enwog, ymweliad ag India, Ceylon, a gwledydd dwyreiniol ereill. Yr oedd c) n hyny wedi bod yn ymweled ag America, Affrica, ac Awstralia. Wrth gwrs, amcan penaf ei fordaith oedd sefydlu canghenau o'i fasnach i werthu ei Quinine Bitters bydglodus yn y rhanau pelleuig yma o'r ddaear. Yr ydym yn cael ar ddeall ei fod wedi Ilwyddo yn hyn tuhwnt i'w ddisgwyliadau. Pa le bynag yr elai, yr oedd ei glodydd wedi ei ragflaenu. Yr oedd y masnachwyr,yn ogystal y Prydein- wyr a'r brodorion,yn cystadlu &'u gilydd am gael bod yn oruchwylwyr lleol drosto, gan eu bod yn cydnabod mai meddygin- iaeth lysieuol y Cymro o Lanelli oedd -1..1- -J: _1_3 yr urou oeuuyiit weui ciyweu son am dani erioed i gyfateb i anghenion gwledydd poethion. Fel yr ydys yn gwybod, y mae trigolion hinsoddau poethiop yn dyoddef oddi wrth ddolar yr afu a'r arenau, yn achosi diffyg treuliad, y clefyd melyn, a'r cyffelyb, ac i'r oil o'r cyfryw ddolurian, yr oedd tigli-- y Dwyrain bell yn unfryd unfarn yn tystiolaethu mai y feddyginiaeth a ddarganfyddwyd gan Gymro, ae a wneir gan Gymry yn Nghymru yw yr oreu. Dywedtr nad oes i brophwyd anrhydedd yn ei wiad ei hun. Ond er bod Mr Gwilym Evans wedi cael cymaint 06Iod ac anrhyd- edd yn y Dwyrain, y mae Cymru yn falch o hono, a'i.bod wedi magu meibion a ddygant ei henw i anrhydedd yn mhedwar ban y byd. Yn ystod absenoldeb Mr Gwilym Evans, derbyniwyd archebion trymion am gyflen- wadau helaeth o'r Quinine Bitters i gael eu Iianfon i Queensland (Awstralia), Gwladfa'r Penrhyn (Deheubarth Affrica), Chupat (Patagonia), Ceylon, India, a tiianau ereill. Nid rhyfedd, felly, genym ddeall fod y weithfa fawr yn Llanelli yn methu cyflenwi yn ddigon buan yr holl alwadau hyn.

MOELTRYFAN. CYLCHWYL LENYDDOI,.—NOS Wener a dydd Sadwrn, cynhaliwyd cylchwyl lenyddol yn y He uchod. Cadeirydd, Parch H, Davies, Moeltryfan. Cyfarfod Nos Wener. Arweinydd, Mr John E. Hughes, Bron Eryri. Gwobrwywyd y personau canlynol:- Robert J. Jones, Park Robert Roberts, Hafod-y- rhos; Laura Jones, Tan'rallt Winifred Hughes, Cadfan-isal; Robert H. Owen, Pen Llech; Ellen Jones, Tvcrwn; Mary Thomas, Tanyffordd; (Jeunor Thomas, Brynygwynt; W. T. Powell, Tanyffordd; O. R. Owen, Tanygaer; Elias R. Owen, John G. Jones, Ty'nrhosydd Ellen J. Jones, Maesgwyn; Mary Jones, Glanygors Ann Thomas, Brynygwynt; R. Roberts, Hafodyrhos H. Jones, Bryngoleu; R. E. Hughes, Gors; W. J. Roberts, Pantiau; Mary Thomas, Tan-y- ffordd; Dorothy Owen, Tanygaer; Jane Penmuriau; Wm. Hughes, Cadfan-isaf; J. M. Roberts, Gors Goch; M. Jones, Bron M. Roberts, Pritchard, Meini-gwynion Eryci; E. C'?f/? Pn/?MN'MM Sadwrn.—Arwenydd, Parch W. P. Williams, Waenfawr. Gwobr- wywyd Laura Jones,Pen'rallt; Kate Hughes, Cadfan-isaf; Mary Jones, Gors Goch: H. Jones, Bryngoleu; W. Roberts, Pantiau; R. P. Owen, Penllel; W. Hughes, Cadfan-isaf; Winifred Hughes, Cadfan-isaf; Wm. Jones, Bron Eryri; Margaret Jones, R. Isaac Jones, R. Roberts, W. Roberts, Pantiau; H. Jones, Bryngoleu; Thomas Owen, Hugh Jones, Ty'nrhosydd Hugh Jones, Bryn- llwyd; W. W. Jones, Bron Eryri; Jans Hughes, Gors; Mary Jones, Glanygors; Margaret Jones, Penrallt; H. W. Griffith, i Tanyfoel; G. Parry, Bron Eryri; William Rowlands, Waenfawr; John Jones, Park; G. Thomas, Brynygwynt; R. Roberts, Hafod-y- rhos; Jane Roberts, Pantiau; E. Pritchard, Meini-gwyrion; Geunor Thomas, Bryn-y- gwynt Mary Thomas, Tanyffordd. Cyfarfod yr Hwyr.-Arweinyddi Parch Thomas Gwynedd Roberts, Rhostryfan. Gwobrwywyd Mary Thomas, Tanyffordd; Jane Roberts, Pantiau; Ellin Jones, Caean- uchaf; Jane Morris, Bronygadair; Ellis E. Jones, John O. Hughes, Tanygaer; Hugh Jones, Ty'nrhosydd; Hugh Griffiths, Tan y- foel; John Jonts, Pare; Alexander Hender- son, William Roberts, Pantiau; H. Hughes, Cadfan-isaf; J. E.- Hughes, Bron Eryri; Geunor Thomas, Bryn; Thomas T. Radcliff, Cil-llidiart, Rhostryfan Griffith Jones, Ty'nrhosydd; Robert Parry, Glyndwr; Glan. carrog Glee Party. Cafwyd caneuon gan Tryfalaw a bachgen ba,h o'r enw Owen Owens. Beirniaid, Mr ,fohn Thomas (Eifion- ydd), Caernarfon; Mr William J. Williams, Caernarfon; Mr William Jones, Pisgah; Mr H. Davies, Moeltryfan; Mrs Herber Evans, Caernarfon; a Mrs Ellen Griffiths, Tyddyn Gwydd. Cyfeiiydd, Mr John W. Griffith, Tanyfoel.

PONTLLOGEL. EISTEDDFOD GABEIRIOL SILOH.-Cynhal- iwyd yr Eisteddfod uchod mewn pabell eang oedd wedi ei hadeiladu yn ymyl y capel. Yn y prydnawn cafwyd gwledd o de yn yr Hen- dre, pryd y gwasanaethwyd wrth y byrddau gan Mrs Mills, Hafod, a Mrs Jones,' Ty Newydd, yn cael eu cynorthwyo gan Mrs Jones, Gwaelodymynydd; Mrs Edwards, Ty- mawr, a Mrs Edwards, Hendre. Mwyn- haodd tyrfa luosog eu hunain o amgylch y byrddau. Llywyadwyd gan y Parch H. Jones, gweinidog; aiweiniwyd yn gampus gan Mr T. Jones, Voel Shop. Yna cafwyd anercbiadau barddonol gan Cusi Jones a E. Williams, Lawnt. Gwobrwywyd Hugh Jones, Penygraifr; David Lewis, Gyilln Fawr; David JonEs, Tynewydd; Thomas Jones, Mynydd-dwlan; Margaret Jones, Gwaelod- y-mynydd; Miss Morgan, Bryn Coch; D. Jones; R. Brown, Llanwddvn; R. Lewis, Cyffin Fawr; R. Williams, Fachwen; Voel Parti; Miss Anne Lewis, Cyffin Fawr; L. Jones, Cyfineithaf; Mr J. Davies, Voel; L. M. Lewis, Cyffin Fawr; Mr R. Gittins, Dol- anog; Miss E. Ellis, Caeponfras; E. Morgan, Lletai. Yn awr deuwyd at brif waith yr Eisteddfod, sef y gystadleuaeth gorawl. Daeth pedwar cor yn mlaen i ymgeisio am y gadair dderw gerfiedig a gwobr, sef Cor y Graig, Llanwddyn. dan arweiniad Mr Wat- kin Lloydj Cor Voel, dan arweiniad Mr John vie, (, John Davies; Cor Llangadfan, dan arwein- iad Mr Edward Evans; a Chor Siloh, dan arweiniad Mr Richard Williams. Dyfarn- wyd Cor y Graig yn oreu, a chadeiriwvd vn nghanol cymeradwyaeth. Wedi hyny gwobr- wywyd R. Williams, Fachwen; Mr Gittins a Mr R. Lewis, Gyffin Fawr; Miss Lloyd, Glanrhyd; Mr M. Morris a'i Barti; Mr R" Jones, Cwmeidrol, Cemme. Y beirniad cerddoroloedd Mr T. J. Williams, Board School, Llanfair, yr hwn a gyflawnodd ei waith yn dra boddhaol. Da genym ddeaIl i'r Eisteddfod droi allan llwyddiant yn mhob ystyr.-Un oedd yno.

AT Y DABLLENWYR. Y mae y mynegiadau rhyfeddol a wnaed gan y Cadfriaog Nuthall, Cadben J. Paige, Parch C. G. Squirrell, Parch James Brierley, M.A., Y. H., a dynion cyhoeddus ereill, a gylioeddwyd yn y colofnau hyn o dro i dro, nid yn unig wedi tynu sylw, eithr hefyd deffroiasant amheoaeth yn meddwlllawer parthed eu diffuantrwydd. Fodd bynag, yr oeddynt yn gywir yn yr hoIl fanylion, fel y cadarnheir yn llawn gan y tystiolaethaa Ileol a ganlyn 22, Harriett Street, Cathays. 8. Caerdydd, Tachwedd 8. Oddeutu chwe' mis yn o dechreuais gymeryd Warner's Safe Cure, ac yr wyf yn falch i gyhoeddi yr hyn a wnaeth i mi. Cyn hyny, nisgallwn ddyfod i lawr y grwiatt heb golli fy anadl, ond yn awr gallaf gerdded deng milldir heb deimlo yn flinedig, yr hyn sydd yn anmhosibl i un dyn ei gredu pe gwybyddai am fy achos. JAMES PRICK. Caerdydd, Chwefror 25ain. Cymerwyd cyfaill i mi, a fu yn nychu am amser maith, yn hynod o wael, ac nis gallai fwyta dim. gan ei fod yn teimlo yn ddrwg drosto. Yr oedd ei ddwfr yn dew ac yn Hawn o elfenau peryglus. Rhoddais iddo dri photelaid o Warner's Safe uure, a enyu iddo gymeryd hanner potelaid yr oedd yn llawer gwell, ac ar ol cymeryd y tair potel yr oedd cystal ag erioed. J. G. MILBS. avigatkm Station, Rheilffordd Dyffiryn Taf, Cymru, Gorphenaf 31. Ar ol bod yn dioddef am flynyddau oddi- wrth anmhariad yr afu, yr hyn a effeithiodd yn hynod o ddrwg ar y meddwl, mi a bwr-. cesais oddeutu pymtheg potelaid o Warners Safe Curp, ond ni chymenis ond tair ar- ddeg ohonynt. Bu hyn yn foddion i dynu ymaith ddwy owns o gareg, a chliriodd ymaith yn llwyr yr hyn oedd yn achos or boen i mi. Bum yn ceisio cael gwellhad gan rai o wyr gnlluocaf Deheudir Cymru, ond methasant oil i wneyd dim lies i mi, a dy- wedodd un ohonynt fod y wyddonjaeth feddygol wedi methu canfod meddyginiaeth i wella afiechyd yr afu; ond yr wyf fi yn credu yn llwyr fod Warner's Safe Cure yn feddyginiaeth arbenig ar gyfer anmhariad yr organau, ac y mae genyf bob lie i ddis- gwyl y cyflawna yr hyn a hona. J. HISCOCK, Gorsaf-feistr. Abatty Llanthon, Abergavenny, Chwefror 8. Y mae y Parcbedig Dad yn fy ngorch- ymyn i ddyweyd fod arno eisieu Warner's Safe Cure i symydog anwyl i ni, i'r hwn y mae yn hyfrydwch genym ddyweyd y gwnaeth lea mawr. BEAWD WILLIAM, O.L.B. Y mRe mynegiadau o fath y rhai a gof- nodwyd uchod yu dystiolaeth derfynol ar deilyngdod y feddyginiaeth dan sylw. Nis ,tet h iddi nar hyn a gellir cael gwell cefnogaeth iddi na'r hyn a fynegwyd eisoes. Y mae y tystiolaethaa uchod yn dyfod nid o ranau pell neu ber- sonau dinofl yn y deyrnas, ond deuant yn wirfoddol oddiwrth gymydogion a chyfeill- ion yn byw yn yr un man a ni, 'a gellir ym- chwilio i wirionedd yr hyn a haerant. Ai nid yw profiad felly yn ddigonoK Gallwn ddangos miloedd o dysiiohsthau cyffelyb o bob rhan o'r byd. Ysgyclwer ymaith rag- farn. Defnyddier yr hoff feddyginiaeth— Warner's Safe Ctjre— a mwynhewch iechyd. Ar werth gan werth wyr meddyginiaeth drwy'r byd am 4s 6c y hotel, neu yn union- gyrchol ?ddiwrth H. H. Warner & Co., 86, Clerkcuwell road, Llundain, E.C.

PENCERDD AMERICA A PHRIF YSGOL CAERDYDD. Bydd yn dda gan ein darllenwyr wybod ddarfod i Dr Joseph Parry (Pencerdd America) gael ei ethol yn unfrydolyn athraw cerddorol yn fhrif Ysgol Caerdydd. Yr oedfi 13 o fcncddigion yn ymgeisio am y swydd, a'r oIl yn wyr enwog yn y byd cerdd- orol. Derbyniodd Dr Parry iythyfau cymer- adwyaeth oddi wrth y cerddorion Seisnig a Chymreig penaf, ac yr oedd y datgeiniaid Cymraig yn gwbl yn fLfr ei benodiad. Diau nad oedd fodd cael neb cymhwysach i lenwi y gadair gerddorol yn un o brif golegan "gwlad y giln" na Dr Parry. Deallwn hefyd fod ei feibion yn dringo i enwogrwydd ar ol eu tad. Cafodd Mr Haydn Parry ei ddewis yn broffeswr cerddorol yn y Guild Hall, Llundain; a'r wythnos hon etholwyd ei ail fab (21ain oed), Mr Mendelssohn Parry, yn athraw cerddorot yn Ngholeg Llandovey.

EISTEDDFOD GENEDLAETHOL GWRECSAM, 1888. Da genym ddeaU fod rhagolygon am Eis- teddfod ardderchog eleni. Mae Tywysog Cymru wedi rhoddi atebiad ei fod yn dymuno bod yn bresnol, os caniata amgylch- iadau iddo. Dylai y pwyllgor geisio sicrhan presenoldeb rhai o brif ddynion yr oes hefyd, er mwyn sicrhau llwyddiant arianol yr Eisteddfod. Nid oes eisieu i ni enwi neb, g*yr y pwyllgor pwy a fyddai yn debygol o dy" u y bobl yn cghyd. Da genym ddeall f.d fparotoi pry,ur gan ^y corau; dywedir fod Caernarfon, Birkenhead, Abercarn, a Dowlais, am y brif wobr; Tanygrisiau Gyrn Castle, Brymbo, Croesoawallt, Acrfair, Talysarn, Dolgellau, a Chaergybi, am yr ail. Bydd amryw yn ymgeisio ar y darnau i leisiau gwrywaidd. Ond mae yn sicr mai un o'r at dyniadau penaf fydd cystadleu- aeth carau y plant. Mae corau Bwlchgwyn, Caer, Nantwich, Croesoswallt, Ffestiniog, Gwrecsam, Chirk,, itc., yn prysur arfogi. Mae hon yn rhwyrif o wneyd lies i'r corau ieuainc, ac yn symbyliad yr iawn gyfeiriad rhoddir 20p o wobr. Mae cystadleuaeth yr offerynau pres yn sicr o fod tu hwnt i'r cyffredin fe ddylai y Cymry wneyd eu goreu yn hyn i rwystro y Saeson fyn'd a'r wobr. Y swm a danysgrifiwyd hyd yn byn yw 823p; ond mae amryw foneddigion y gallwn ddisgwyl cefnogaeth i'r Eisteddfod ganddynt heb ateb. Addawodd Arglwydd Penrhyn 25p. Tebygot yw, a bydd sicrwydd yn fuan, y rhoddir gwobrwyon am HOLLTI LLECHAU. Cynheliryr orsedd boreu Mawrth a Gwener, a bydd taflen yr arholiadau i'w chael gan yr ysgrifenydd yn mhen y pymthegnos. Mae amser anfon y cyfan- soddiadau wedi ei ohirio o'r laf o Fehefin i'r 21ain o'r mis hwnw, 'a'r diwrnod olaf i anfon cynyrchion yn yr adran gelfyddydol (art scction) yw yr 21ain o Orphenaf.