Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
17 articles on this Page
IY FASNACH LECHAU YN 1S81,…
Y FASNACH LECHAU YN 1S81, [AT OLYGYDD Y "SENEDI GYMREIO."] SM.—Can?yddaf fod uu a eilw ei :hun Rhys' yn oeMo dymchwelyd yr ychydig Ca?raa a ?aaettymyaddtwcJdM??aatebiad idaSen a' g?hoeddwy? gatt.Mt?tMtt&?jCohtfP??f Mj byddai yn ddoetfr i mi Wneyd *ad-ythydft otylw 0" Rhys," 0 herwydd MS yw eto wedi casglu d'gon o wroldeb i roddi ei enw piiodol With ei nod- iadau. Ofer fyddai iddo wneyd hyny; ni byddai ond prawl diymwad mai dwylaw Esau a "als Jacob sydd iddo. Nodaf ffaith neu ddwy mewn cysylltiad a'i flugrau sydd yn ddigon i ddymchwel. yd ei holl adeilad. Nid ydyw wedi cjaieryd ond than or price list. Dim ond dej o sises r"an o ddeg-ar-hugain. Hefyd, nid ydyw wedi cymeryd ond y "eohau goreu, gan alael yr all a't trydydd. Y mae wec'\ myacd heibio i ddwy fEynnonell bwysig heb eu cyffwrdd o gwbl. Pe bueiem yn caniatau fod yr hyn ddywed yn gywir, ni buasai ond than o w'r, ao felly yn rhwym y fod ja gyfeiliornnd. Wel, gadawaf II Rbys" o hyn allpn heb waeyd sylwohono, o leiaf, trayn llechu dan gysgod ffug. enw. Gan mai â Mr Parry yr wyf w, li dcchreut byddrd i ni ei gorphen. Yr wyf yn barod i Vileyd trafodaeth & Mr Party trwy gy-fwng y genedl, neu yate yn gyfrnanho 03 yr olaf, bydd i mi roddi cymaint o fanylion ag sydd yn fy meddiant, fely gell-,r cymharu ffeithiau â'u gilydd, Goddefer i iri awg;>aiu un cynllun, arall, sef. byddti i'r gweithwyr nodi dau o ddynion ag y mai ganddlit )., ymddiried llwyraf > a eu gallu a'u ba;a yn nghyda Mr Parry, i gjfarfod i thri o wyr cymhvtysyn c>aiychio".y chwarelau. Agffnelar ymchwlind ti. syadl a ebyflawn, dyger yr holl fteithiau dan ystyriaeth. Yna cyhoedder yr ym- drafodaetb, yn njhyd a'r holl ffeithiau, fel 83 ( ,osod y gweithT ¡r a'r mehU af d'r ifijt a h ld- ychol. Byddai i'r gweithsi., gael eu boddloni a hyn yn sicr o beri iddynt deimlo yo well at y meistri a pheri idlynt ymd-echu ja llawer mwy ewyllysga*. Nid o' -i un fanta's o gadw pethau dan len.ond ).1 hytrach pob allfBntal. By id i mi hyd hyny ddel yn gryZ dros "1 Cugran, nad ydyw yr bya ocdd ya werth lOOp yn 1876 yn fwy na gwerth 45p ;a 1881. Bydd I i sml un heblaw "Rbys" fod ) 11 yina-hous hyd n) ce'. ymchwi'iad ag y bydd y wlad yn teim'o fod awdu dod a grim ynddo.—Yr eiddoch, Dorothea. 0. T. OWEN, I
I Ij <ŒDldn 6trbborol.
I Ij <ŒDldn 6trbborol. I [GAN HBMAX.1 Bydd yn ofldus gan holl gerddorion y byd gwar- eiddiediu ddeall foi y chwaieuydidigyiftlyb Abbe Frantz Lifzt, wedi cael ei da'aw a dailineb yn ddi- weddar yn Bayreuth. Peth difrifol ac anhawdd i'w ddeal! ydyw y ffaith fod llawer iawu o gerdd. orion yn myned yn ddall. Tybed a oes a wnelo craflu ar gymaint o nodau ar unwaith, a cheisio edrych ar gynifer o wrthddrychau ar unwaith,fol y gwna cerddorion, rhywbeth a gwanhau y lxygaid a difa ygolwg? N;s gallwn ni gael un rheswm arall am dano,ac yr ydym yn gwybodfodgwahaniaeth mawf rhwug darllen cerddoriaeth a daillen rhyddiaith neu faiddoniaeth. Yn y thai hyny nid oes gan y llygad ond un llinell i ofalu am edrych arni ar yr un pryd,tra wrth ddarllen cetddoriaetb,yn arbenig felly pan yn chwareu y berdoneg, yr harmonium, neu yr organ, ;neu rbyw oferyn arall y gellir chwaren y gynghanedd gydag el, rhaid ediych ar amryw bethau ar unwaith, a'r rhai hyny yn mheli iawn oddi wrth eu gilydd weithiau, fel ag y mae y llygaid yn cael eu dwyn i fwy o ymdresh, a diam- heu fod a wnelo hyny i'r dailineb i raddau mawr. .-Yr oeddwn wedi meddwl rhoddi yfwyall at wreiddyn pren pwdr YB ENCORE I eto unwaith, a hyny ya arbenig mewn cypy]tiad a'r Eisteddfod fawreddog sydd yn ymyl. Nid wyf yn meddwl y gallaf ei gasod ynddigon trwm ac yn ddigon ami,fel ag i'w gael i lawr cyn yr Eisteddfod bon-neu'r nesaf. Ond hwyrach y gallaf ddylan- wadu ychydigfarno drwy gymeryd ambell i ys. glodyn allan o bono, a bod yn foddicn i ddych-, you ambell uu callach na, r cyffredin i ofni dringo iddo, rhag ofn mai i lawr y daw. Nid wyf yn meddwl ychwaith y daw yr amser yn fuan y bydd yr euccro wedi peidio a bod yn ffrwd i ddangos tiimladau gwrandawyr mewn cyagherddau. Bum fy hunan lawer gwaith yn gwaeddi encore, ac yn gwir ob. fcithlo cael yr un peth drachefn, amei fed mor dda. Ond mae eisieu rhyw real a threfa mewn gwaeddi encore. Yr byn J'r hoffwn yn fawr i leuenctyd ein gwlad ei wneyd, yn yr Eisteddfod neeaf yu neill. duol, ydyw gwneyd hyny mewn dull boneddig. aidd a hunan-feddiannol, a pheidio gosod eu hunain yn wawd i'r Saesoa Pc yn boen i'r rhai fydd o'u hamgylch. Nid gwaeddi encore a churo dwylaw yn unig a wcei', ond bydd Ilawer yn chwibanu.ao yn curo eu traed n y llawr, ae yn gosod eu BYSEDD TN ETJ CEGAU I i chwibanu, nes ei gwneyd yn annyoddefol i fod yn yr adeilad,nae a fewn sanoedd a latheni iddynt Mae ymddygiadau o'r fath yn sarhad ar bawb sydd ya euog a honynt, az yr ydym yn mawr obeithio na bydd pobl ieuainc (na heD) gwlad y bryuiau ya gosod eu hura'n mor ieel yn yr Eisteddfod ddyfodol yn Lernwl. Os byddweh yn wir awyddus fn gael p:1.-dd?dgf"'ad o ourhyw beth, ni raid i chwi na gwaeddi:ua chwibanu; bydd pathau i guro y dwylaw yn ddigon a 9-sidd 5 bawb, ae ya hollol ddealladwy. Tybednadallaiypwyllgorwneuthur llawer tuag at ddwyn pethau fel h) a a amgylch. Gallant, yn sicr, pe gfcuaent benderfyniad nsdoes gwaeddi encore i tod, land yn unig ci'-o y dw/law diamheu y gallant wneyd llawer i ddileu yr arfer- iad Sol. Gallant fyned mor bell a OHOBr AM WAEDDI "EVCORE," I drwy ei gwneyd yn ddeddt na chaili neb oil ganu os bydd y bobl yn gwaeddi; ond os dangosant eu tefmladau drwy gu-o eu dwylaw yn unig, y bydd y dadgenwyr at eu rhyde-d i'w hateb neu beidio. Ond fod y pwyllgor yn bRneyd deddf na cha'ff neb ail-ganu os gwaiff y bobllwaeddl a chwibanu. Diamheu y dywed Uawer mai peth ffel ) if hyn, ao mai ofer fyddai y fath ddeddf, gen na wnai y bobl gydymffuiilo. Pe gwnai y pwyllgor y fath ddeddf, ac i'r bobl ddeall mai ofer fyddai eu gwaith ya gwaeddi, ) i sicr, hefyd, maent, a ddigon docth a synhwyiol i beidio. Ac ar ol cael deall fod y ddeddf yn cael ei ohadw mewa un amgylchiad, byddai yn sicr o adael argraff da ar y dyrfa. Ac, hefyd, weft gwybod y caeut eu dymuuiad trwy ofyn mevt -i dull boneddigsidd, trwl g.uo eu dwy law yn unig, diambeu genyf y gwnaent gydym- ffarfio er mwyn cael eu dymuniad. Yr wyf yn teimlo yn 11 1 ddiogel nad oes raid dyweyd am beidio ail alw pethau gwael, am yr unig roswm eu bod yn ddigrifol, am na bydd dim felly yn cael ei ddwyn i mewn o gwbl i'r Eisteddfod neeaf. 0 leiaf, dyna fol yr wyf fi yn credu, With feddwl am yr amgylchiadau, Ya awr,!ieueactyd Cyrnrn, Byddwch ddoeth, byddweh ddoeth; Pen ewch i'r wyl fawr ganu, Byddweh ddoeth. Os cewch chwi'n fawr eich boddio Wrth wrando ar rhyw solo, A chvithau am encoilo, Byddwch ddoeth, byddwch ddoeth; Gwnewch hyny gydalch dwilo, Byddweh ddoeth. Chwi feohgyn a genethod, Coflwch hyn, coflweh hyc; Pan ewch chwi i'r Eisteddfod, Coflweh hj a; Na fyddwch fel ) j'yd :on, Na roddweh sall i'r gar oa I wawdio hH y Brytbon; Cofiwch hyn, cofiwch hyn, Gofalwch gadw'ch coron, 'I Coflweh h^ a.    ?,,? ?. «» "h", ;;? '? ???, .Ti?"??gWB'!e?!'?tM?' Idjn.^a.f_ ? ? :? ?n ?tw3b&n e 51( n Tn chwtbMa fel pai?ttn?or? ¡ '(" Am encor, am encor, Yn gweithu eu synhwyiau, Am encor. Gobeithio na chawn glywed, I Ar ol hyn, r -ol h>n, Fod meibion, chwaith na merehed, AT ol hyn, Yn dwyn ein gwlad I ddirmyg, Tra I ymddwyn mor aDidd-'g, Afcwa idi fel mew a J'ewyg, AT ol hya, ar ol hyn, Ond pawbya ddoeth foneddig, At al hjn. Wyddoch chwi beth, Mr Golygydd, mae arnaf ofa i'r gair fya'd ar led mai Hemau sydd i gael y gadatrynleipwl. Wei, yn wir ddigon, os gall ef ddwyn trefn i'r rhan yma, a darostwng y gwaeddi ynfyd pan ya gofyn am encor, dylai gael dwy gadair. Ond druan o hono, mae ganddo orchwyl digalon as anobaithiolmewallaw. Erhyny, "Pwy a wyr, pwy a wyr." flywais yr wythnos o'r blaen fod gobaith cryl [am gael CYNADLEDD Y SOi-PAWYR etD, Yr ocddvt -i wrel deall unwpith mai ym Col. wyn Bay y buasai yn debyg o fod ac yr oeddwn yngwel-iylla hwaw yn ganolog iawn rhw ig chwarelwyr Bethesda, li,nberis, a Fie3tiniog, ac yn gjflens i Ddj2ryn Oiw/d a siroedd Dinbych a Fflint, Ond cawa welcd bellI fydd tsimlady lluaws, gen fod pwyllgor i fod yn Nghaernarfoa y p lwerydd dydd o Hydref, i ystyiled yr am. gylchiadau a pha fodd i w.tbrcdu. Buasai yn dda genym weledamryw yn dy;od allaa i dd'yweyd eu bain ar y mater ac i roddl rbyw awgrymiadau cyn bfny, fel y raffo y rhai ddaw yn nghyd rhyw- beth i afael ynddo a gwybod ychydisr o de'mlad y Sol-ffawyr. Yr ydy n yn dea' fod tnai yn selog iawn aa dart Ond nid yw cael rhyw hanner dwsin yn selog, a phwb ereill yn ddifater, yn beth i'lf ddymuno ar un o. :tll. Mae g?l or angen am symbyliad ar gerddorion ieuainc y blynydd. o dd hyn. Rhaid eyfdddefnad oes ond ychydig iawa o lafur gyda'r holl ganu sydd yn ein gwlad. H) ay yw, ychydig mewn cymhariaeth sydd yn llafu.io. Nid yw y liuaws tcantorioa yn gwteyd d'm ond canu a chanu, a chanu yn ddidaw bron, heb feddwl ond ychyd'g iawn pa beth maent YI1 ganu, a pha fod i i'w ganu. Ac ychydig iawa o lafur sydd i geis'o ddysgu darllen oerd,lariaetla i'r plant a'r bobl ieuaioc. Nis gallwn wadu nad ces mwy o nifer yn astudio cyfansoddiant yn ein gwlad ya awr nag a fu erioed, ya dd;aimheii; ac mae torf o awduroa yn codi yu y De a'r Gogledd; ac y mae rhai a wnaat eu hargraff at y byd ya eu plith, yn diiamhea. Ond ychydig o lafur cy- ffreo-aol sydd ya ein gwlad. Mao yr unigoiion yna yn amlbau. Ond rhrd i ni gael y llUW8 i geisio dca'l yohydig, a rhodr5' sylw i'w dadganiad- an, cvn y gallwa gael yr hyn sydd arnoir'eisieu.a'r hyn ddylem gael. Os bydd bwriadu dys4- a ''hywgj'f?watthyjawr.mae Xawetmwy o cf?n atnyeeimuynunig na1 yr cedd rai Mtaydd- au yn ol, yr bya sydd ?n profi fod ?i o djatHen. wyr cerddoriaeth yn eu plith. Gallai cyaadltdd fel yf un y cy/eirir ai,i fod o we. th mawr ttieg at symbylti Ilitfur o'r fath ac a1 goii yr hwyliau, a gwuevd lies dirfawr. Gob.ithiwa na chaitf y ayma-liad hwa farw yn ei fata -djd, fel llawer ua arallyaeiiigwlai. Nis gallwa yn em byw ddaall pjbttm mae cymaint 0 tiywudid-lan 0'1 fath yn MARW AR EU GENDIGAETH i yu ein gwlad. Felly y mae. Nisgall,nwelcl I fod hyny o herwydd eu bod yn anamserol. Cy. merit digon o amser i'w meithrin a'u magu mewn trefDiadiu a chynlluaiau. Gallai mai un peth oedd yndylanwadu yn fawr ar y rhal aethant heibio oedd, tnedd ormodol i'w dwyn i lesoli person neu bersonau arbsuig, Gallem nodi am- gylchiadau, ond ni wnai hyny les i neb yn awr. Oad dymar gwir, yn wir i gyd, a dim ond gwir. Mewn amgylchiadau blaenorol, gwelid yn amlwg yn eu dechreuad fod yr holl ddwfr i redeg at rhyw un felin, ae os dygwyddai fod rhyw snifail wedi bod yn ddigoa ffodus i gael ei ran yn rhywle oddeutu glanau y ffrwd, pob peth yn dda, cawcai dori ei syched, ond gofalu peidio IleibatL na llwydo'r dwfr. Gan hyny, gobeithiwn na cheir y gronyn lleiaf o amheuaeth yn y ffordd hono ya sefydliad y gynidledd hon. Morbellagyrydym yn gwybod am dari a'i chefnogwyr, gellir d>weyd mat rbai am;iesoli gwlad ydynt, yn fwy pwysig na hwy eu huna'n. Gan hyny, yr ydym ya dyweyd Q galon, Rhwydd hyat iddi. Dygwyddais yn ddiweddar weled papyr wythnosol ya y Gogledd, 80 un o'r pethau cyntaf ddaeth i'm golwg oedd orwydd gerddorol. Wfdi glanhau fy ngwydrau, ac edrych a chraffa, darllen a chwilio, gwelwn fod rhyw Gymro wcèi dyfeisio NODIANT NEWYDII. Gwaichod pawb meddwn, dyma beth newydi ynteu o'r diwedd. Pa la mae Salomon erbyn hyn, tybed. Wel, wel. Ar ol. edrych ao edrych drachefn, i geisio deall y newydd- deb, yr unig newydd-deb a welais oedd fod myned tuag yn ol, ï, i'r canol oesoedd, i chwilio am beth newydd yn tala y ffordd. Ac wrth feddwl mai oes y cynydd, oes y myn'd yn mraen, ydyw yr oes hon, gwelais ar unwaith fod myn'd yn ol yn beth newydd ynddi. Da fyddai gcnyl waled rhyw Gymro yn gallu dyyxx peth newydd allan a fyddai o fantals i'r ddynol- iaeth; ond nis gallaf lai na gofldio fod Cymro yn ddigon meddal i geisio galw peth fel hyn yn newydd a gwerthfawr. A'r hen drio hefyd, gweithu am haunerypria. Drwg fawn gweled neb yn Nghymru oleuedig yn ceisio masnachu drwy y fath driciau. Cofier mai yn "ngwyneb haul a Ilygad goleuni" mae pethau yn cael eu gwneyd yn Nghymia lan, gwlad y gan." Ac mae yr awen bur yn ffrorni yn aruthr am gymeryd mantaia o'r fath arai a'i dwyn i'r fath laid.
LLANBRYNMAIR.
LLANBRYNMAIR. YarwELiAD Y DDWY Efssoylss.—Mr Gol.Yn y G?M«M am Medi 3ydd gwelaf ymfShmychiad gan un B. Headley, tUanbtynmair. Drwg genyt fed Mr Headley yn casglu "oddi wrth rai bfawddegM. ??ty'tlly?" cawed! yttatt, 'ya?yya?f, fy mod wfdi??neyd "ymes5<Had angb'y&MMt?MM.ac In .Ptloi iddo ? "yh ol phb tobyg, ?w yeavit y, j Ltt 'n. Ni cl.f!rlwya atf ?' y ??' Ni adM?'mt?tedeH awMaetIi yry?gtii-c?o'! ne?6hw<Mhf? t Mr Headley, sya geayf ei ffD iyF1.mor bendetfy)i6l.< Et hyny, da ?gesyr adM oddi wrth lythyr Mr H. yu y 6'<M<??, ei fod ef In Un oU oddi wrtd. Dywel hefyd, "ac nis gwelais, ych- waith, hyd yn byo," a cbannas gwelodd yr ysgrif, gelltr casglu nas gwelodd y papyr ychwaith. Prin y buaswn yu dysgwyl i Mr H. ddywcyd hyn hefyd, oblegid gallesid dysgwyl y buasai ef, "yu rhinwedd ei swydd," yn rhoddi cefnogaeth i'r Llan. Ni ddywedais i o gwbl y dylai Mr H. gael "genau glan i oganu." Yr oU a ddywedais oedd. fod yn "rhaid cael genaa glaa i oganu ac aid oes genyf ddim i'w dynu oddi wrth, nae i'w estyn at, yr hen ddywediad y tro hwn. Ni ddywedais ychwaith fed Mr H. yu "euog o dori y trydydd gorchymyn," &c.. Nid ydyw yntau yn dyweyd ei fod yn ddieuog; ao os oedd y cap yn dygwydd flitio, syr, nis gallaf wrth hyny. Nid wyf erioed wedi antu.io i faes newyddiadur gyda'r amean o "ddifrio cymeriadau personau," a phe buaswn, y mae y peron"'I hyny sydd a'u cymefiadM "yn dysgleirio megys golenadau yn y byd uwchlaw .d.5?1 -l?' n i".i dl,, gaa ddifiiaeth. Ie, siwr, Mr H. digon gwir mai Hysbys y deagys y dyn 0 ba radd y bo'i wreiddya." Nid wyf yn gweled fod acboi i mi wrido, na gofyn i mi g-vilyt'dio, na galw am i mi edifarbau mewn na llwch na lludw,am na chcisiais "greu eiddig- edd yn mhobl Llanbrynmair" tuag at Mr H. o gwbl; 03 ces rhywun a all wnflyd hyny, efe ei hun yw y person. Diwrdda ei lith drwy ddywedyd, "Dos, ac na phecha mwyach." Cynghor da, yn. t1dlamhel1. ond y mae esiampl yn well na chyng. hor. Hgderat fed esiampl Mr H. (felly. 0 Jdan 'gochl ffug-enwnl" yr ymoeodw/d arybonedd- igesau a'r capej dan sylw,o dan "goehillag-enwol" y ceisiais inan eu haraddiffyn,ac felly y gorphwys. f y tro hwa.-Boqaip- Fraith.
'«ODIO.N O'R DEREUDIR. I
'«ODIO.N O'R DEREUDIR. I AN-ENIO. I Yr ydym yn ciel ar ddeaU fed oyradeithas O'I I Odydi'on, a flw'r Ifor Hael, yn y George Inn, Tredegar, ynl bwiiadu aurh;-Su ei hysgrleaydd fiyddlawa a gweithgar, Mr Simnel (tiogan Gwent), ag oiiawrathybtysgrif e-dderchog ya yttoi y m!s 11csat, nm ei ffydcn.onde'i a'i *eith- gatweh fel yagiifenydd i'r gymdeith?s am 1) ugain mlyneid diwc ldaf. Dyma beth yw parch i ddyn ya ei wlad ei hun. DJMWAIS AN OB VOL. I Dydd Iau diweddaf bu iatw dyn o'r enw John Bishop mewn canlymad i gwymp syrthio HI ao yn mglofa Naltoial, lihondda Fach. Ar yr un amser hefyd niweidiwyd bachgonyn, a dywed; iddo yntau farw yn fuau weai cyrhaedd ei breswyltod yn Ynys-hir. Cawa mai brodor o Aberystwyth oedd Bishop. CYFABPOD J"EEOKTHC. lyddiau Sul a Llua (Mweddaf cyuh'liwyd Cj f- ariodydd pregethu Hebron, capel y Bedyddwyr yn Dowlais, pryd v gwrsanaethwyd gan yr enwog- ion y Parchn Cha'las Davies, Lerpwl, a R. D. Robe.ts, Llwyn-heudy. Yr oedd y brodyr da uchod j a eu hwy'uu goreu ya traddodi y gait am angeu mawr y groes, ac felly cafwyd cyftriodydd bendigedig o'r dechreu i'r diwedd. Cawssnt gy- maint o flas ar Mr Pari- 3 fel ag i sierhau <i was- anaeth yn y eyfaifod blynydlol Desaf, yr hva a gynhelir yn Awut nrst. A] ae'n debyg mai dyma'r waith gyntaf i Mr Davies fed yn Dowlais. Y mae i y byddom ya ystyried hyny yn syndod hefya pn y byddom yn ystyried ei tod wedi bod cynifer o weithiau yn pregethu mewn cyfarfodydd blyujddol ya Tr rlegar, Glyn Ebbwy, a Throed-rhywgwair, mewn lleoadd sydd mor agos, ac wedi aniarwoli ei hun )0 y cymydog- aethau am bob tragywyddoldeb. CISTEMJPOD GERDDOROL TREDEJAH. I I O'r diwedd, y mae pwyllgor) r Eisteddfod uctioci, a gynhelir Ddydd Nadolig nesaf, wcdi dew.a ei be-,niad, a hwnw yn neb llai na'r Proffeswr W. B. Broard, Royi-I Academy, Abeitawe, yr hwn eydd yn hollol ddycithr yn y gymydogaeth. Dyn cimpus ydyw Mr Broard, )n oldytveJiadau gwir y gan. Yr ydym, gan byny, yn lloagyfptch y pwyllgyr am ddewis dyn mor ragorol. i mae y pwy"gor hwn wedi sicrhau gwas?naeth yr eawog- ion canlynoi i ganu yn y cyngherdd :—Y beirn- :Id, Mr James Sauvage, Madame iiatUe Davies, Edwards, Lf.C.W., gylt o Abarebr. Yn y cyfar- fod a gynhaliwyd nos lau diweddaf peader.) a. wyd cynyg gwobr o ddeg awlit em y pump englyn goteu o glod i arweinydd y dydd, y l'arch W. Wi iters (Talrtaij, Kithowy; a phenderfyawyd hefyd mai Mr Walters sydd i leiiaiadu yr englyn- ion a'r adroddiadau. BUDD-GYNGHEPDD. I Y maepwyllgor wedi ei ffarflo cr cael budd- gyngherdd i'r tenor adnabyddus Mr W. Powell (Ap Llewelyn), Tredegar. Cynhaliwyd cyfarfod i'r perwyl'hwnw yn NhredeJar nos lau diw: ddaf. Bwricdir cynal y cjngherdd yn mis Tachwedd nesaf. Dylai ein cyfaill gael cyngherdd rhagorol, ac yr ydym ya credu y caiff efe gyngherdd ihagorol hefyd, oberwydd y mae pobl barchus a charedig Tredegar a'r cylch bob amser yn credu ac yn caru rhoddi parcii lie y mae patch yn ddy- Jedus. Gan hyny, fcchgyn anwyl, ewch ati ar unwaith. CTMMRODORTON TBEDEA/N. I Y mae yn dda genyf hyabysu tod Eisteddfod GadeirioJ y gwfr uchod yn debyg o droi allaa ya llwydd'aot hollol. Y mse wyth 0 gorau undebol yu parotoi gogyfer a'r prif ddain corawl, "Mor fawr ywy dyinder:" gwobr, 30p a 2p i'r atwein- ydd. Hefyd, y mae un-ar-ddeg o gorau cynull- ciif^ol yn darparu gogyfer a'r ail ddarn corawl, "Saw ye my lSav:oUl P" Oadeirydd y pwyllgor hwn ydyw y bardd dest'us ac adnabyddus Mr E. Davies (Gwentwyson) trysarydd, Mr Reea Edwards, builder, Tredegar; yegrifeuyddion, Mr W. W. Hogan (Ahw Degar), a Mr J. Eva is, A.C. Dysa i chwi tlaff 0 twyddogion o'r dasbarth cyntaf. MABWOIAETH OWRINIPOO. I Boreu ddydd Gwener, Awst 29ain, bu farw y pregethwr adnabyddus y Parch W. Edwards, gweitidog parchus eglwys Ebenezer, Aberdar. Ba yn weinidog yn yr eglwys uchod am ddeugain o flyliyddau. Brodor ydoedd o Ffestiuiog, Uogledd Cymra. Claddwyd ef ddydd Mawith di • maddaf yn mynweat gyhoeddas Aberdar. DtHEVPAB, I
FFESTiNlUii A'l HELYNTION.…
FFESTiNlUii A'l HELYNTION. I T BTOTBDWTE.—CTPARPOD RRBOETHG AC OBDEINIO m Kosweithiau Gwenor a badwrn, a'r Sabboth dl. weddaf, cylhal-odd 7 Bedyddwyr gyfatfod pre- gethu yn nghapelau Clf,uh a Moriah, a bYDY yu nglyn & sefydliad Mr J. Henry AHughes, ,Llau. goU'u, yn weinidog ar yr eglw/si hyay. Gwas. anaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn Gethin Davies, B.A., Llangollen; Dan Davies, Bangor; "William Roberts, Rbydwya, a Charles Davies, Lerpwl. Cafwyd oyuuiliadau poblogaidd a phre. gethau effeithial. Hyderwa y bydd i fEiwyth ddilyn y cyfatfodydd, a dymunwn i Mr Hughei lawer o hapusrwydd a llwyddiant yn ei faes newydd. TAV. I N05 Wener, y 29 <in cynflsol, toroddtun allan yn mssnachdy Mr Hugh Jones (diweddar Mrs Solo- mon Jones) Four Crosses. Canfyddwyd ef gan yr Heddgeidwaid Wiliiam Griffith a George Arthur,y rhai a folltiasant y drws, a thrwy gynorthwy oymydogfon ac ereiH llwyddwyd i'w ddiffodd. Y mae yr achos oddechrenad y tSn yn ddirgelwch. Yr oedd y golled drwyddo yn drom, ond de?'\wu lod y nwyddau a'r adeilad wed! ei yswirio. T LLSTHYEDT. I Deallwa fod Mr Hughes, y postfeiotr, Four Orowfs, wedi bod yn foddion i gael gwel'iant pwysig yn yr ardal yn nglyn &'r llythyrdy, a hyny drwy Iwyddo i gael dkn ddosbarthiad dyddiol yn y gymydogaeth l-iamheu y bydd y rhagorifa'-it hon ya un a weithfawtogir yn gyffredinol. Y T)OySYLITI> T). I Mae pwyllgor er's amryw fisordd bellach ya dwyn yn mlaen barotiarlau gogyfer a ohael cyfar- iod cyhoeddus yn oglyn a'r mudiad hwn. Yn v pwyllgor diwrddaf a gynhaliwyd paniwyd ar fod i't ysgrifenydd (y Patch T. R. Davies, Crugwyson,) i "abedd rhai o'r eiaradwyr Oymreig goieu ya y deyinas, pa rai, 03 deuant. 8 gyntychiolaut yr holl enwadan mn ,Ilduol. BABLWIDON.
ARDDANGOFA OWN, DUEEDNOP,…
ARDDANGOFA OWN, DUEEDNOP, A BLODAU I GAERNAHFOri. Nos Wener diweddaf cjahaliwyd eyfaifod lIu. osog a dylanwadol yn y Guild Hall, Caernarfon, i gymeryd dan ystyriaeth y priodoldeb o gynal ar. ddangosfa o'r natur uchod yn y drof hono y. tut dyfodol. Yr oedd yn brnenol:—Dr John Wil. liams (maer y dref), Mii Charles A. Jones, R. J. Davids, Edward H. Owen, Ty-coch; Robei; Newton, Richard R. Williams, John PaRh, Charl J. Robert?, tTxbridge-pl«eo; Dr Kirk, Mil J. Menztes, Y.H.; Hugh Williams, Brynidan: Wm. Jones, Palace street; Thomas Jones, J. Rumsey Williams, Deputy Chief constable Davies, Blil Thomas Williams, M Aur; Thomas Humphreys, WilUam Farren, J. P. Gregory, John LI. Williams, Thomas Hughes, Rhydalun House; Maurice T. Morris, Thomis Moirison, Dr Griffith, y Maes; Mri Dan Rhys, James Foster, Owen Morris, George Evans, Stryd-y-Llyn; William Jones, Bangor- street; Henry Hvghrs, Llanberis; G. H. M. Owen, J. Jones, Min-afon; Hugh Jones, St. Helen's- terrace; M. Windsor, Glangwna, ac ereill. Yr oedd y cyfarfod o nodwedd frwdfrydig an. arferol. Etholwyd y maer i lywyddu y cyfarfod. Pendetfynwyd ),i tinfildc I fod arddsngosfa cwn, dofednod, a blodau i gael ei chyaal yn Nghaer- Darfon yn m's Awst nesaf. Wedi hyny flo-flodd y cyfarfod eihoi yn bwfgoi f|.veithiol i ddwyn yn mlaen weithrediadau yr arddangosfa, gan ethol Dr John Williams (y maer) yn gadeirydd. Agor. wyd rheõtr o daDrsgrifiadBn. a chyrhaeddodd swrn yr addewidion yn yr ystafeil tin 25p. Bydd y eyfaifod nesaf yn cael ei gynal yn mben tua tbair vythrop, i wneyd trefniadau pellach. Hyd oes y penodir ysgrifcnydd tpledig, dygir y gwfith yn mlaen gan Mr Dan Rhys.
Advertising
FTORIUKS!—Ton TM TEETH A*D BNEATH. A ? drops of the I' *d "Floril=* oU'?kled on a ?et tooth-brush r=ces a plete?,i which thoroughly deaMM the teeth from all parasites or Impuritiee, hardens the gumal prevent* tartar, etopi decay, gives to the teeth a peemmr pearly-whiteneses and a delightful fragrance to the breath. It remon. Sal unpleasant odont ariaing from decayed teeth or tobaccoernok^ "TheFragrantFioidlin^ belD^ Poeed in part of Honey and sweet herbs, ia dehcionflto the taate, and the greatest toilet discovery of the age* Price 2s>6d., of all Chemists and PerfumeralihoIe- ftit Vuzzgiw LwlSh.
LLITflYR LERPWL.
LLITflYR LERPWL. rODDI WRTR EIN GOIIKBYDI) AuBFN-io.1 Nos SADWRH. Nid wyf, Mr Golrgydd, heb beth ofn eich blico cV.wrt'c'a darl"enw)r R. h wneyd yr Eisteddfod ) i1 Alpha ac Omega c; iilfe: o'm llythytau. Ond 1 mae csuswd).1 agos ataf, am mai yr Eistedd- fod sydd wedi bod yn benaf o'n belyntion Cym- rei^ er's misoedd lawor. Hefyd, y tymhor hwn sydd boliich f* derfjau, fel y gvelat w.tb olwg fyg)tbiol y ddrygbin heno, ydyw )r adeg fwyaf tnarwaidd o'r boll flwydd, a yn adeg yr bel) ation Oymreig, am fc I y b Jbl sydd yu ga'lu codi mwyaf o dwrw agos bsd-ag-un o'r dref ).1 mwjnhau en gwylllIU hataidd. Nid wyf yn awgrymu fod boll ddawa a thalent Gym-eil Lerpwl wedi myned al'.an, oud fod rhy wbeth ja elsieu heblaw dawn a a thalent i go:"). agardd. Cyn belled ag yr adrcddwyd i mi get y dychweledigion, yr oedd y Lorpwyliaid yn drl eu tir, a ilanw eu lie yn yr ymdjocblesadd r-.orawl a'r ffynnosau ardirawl: ac yn y lleo- Id olaf yr oeddyat yn fwyaf amlwg. Adroddir amI I chw 11 ddigrif am en helyntion— aaffodion a chauaglnerlaiaa r1;.r\ a Ilwyddiaut y Iteill a dywe;"r hefyd pwy o'r boneddigesau a phwy o'r hen lanciau oedd fwyaf llwyddiaanus i "anelu at y nod" with chwareu saethau Cupid; ond nid oes i mi ameer i ro'i manyHoa o'r pethau a g11wls; acnid oes bellach ond gobeithio y deii aut ad-of i gyd erb).1 yr Eisteddfod, "heb neb 0 naddyut yn ol." Dyweyd y bydd )1 Eisteddfod eleni y fwyaf mawreddog a gjnheilivyi eriocd ydyw dyvreyd jhyn y mie pawb yn mhob man yn el ddyagwyl; ac y mae ya rhy gynar eto i ddyfaiu ei llwyddiant llenyddol, gan nad yw y lie a fydd iddi er eyfoothogi Ilen. yddiaeth Gymreig yn dibynu at rif ei chystadleu- wyr, ond ar werth llenyddol ei chyfansoddiadau, didgnddiad a ddiohon roddi i ryw aeron uewydd )-a ffurfafen Uonyddiaath Gymreig. Y mae hyn wedi m.I.1d ).1 beth lied ddyeithr y dyddiau hyn. Ni fu Eisteddfodau diweddar yn effeithiol i ddw/n neb i'r golwg a luasai yn peri i hollwali%droieillygaidarto. Onduidywh)ay yn dibynu ar fedrusi^ydd pwyllotau na chym- hwysder testynau. 0-d am ei llwyddiant fel demonstrasiwn fawr t(og, gydali llwyddiant ariauo), nid oes un amheaaeth. Ac yr wyf yn credu y bydd ei threfr'advi gweithioi ya lied bar. fiaith; a dylent fod yn berffaith, gan fod pwyll- gorau aaeirif o fasnach«, a-Ianw^ arol^gwj.' cwmDiau maw-ion, YS1\ w^r, a phob math 0 yf. lifwyr w. ii ac yn cael eu cyual; so y mae rhai o'i phwyll-orau yn ympyfatfod bob dydd, ac yn gweithio mor dd! ifoi ac egLnl fel y mae yn am. heus getiyf fl a ora cymaint 0 weithgarweh yn cael ei ddrngos yn SwydcHa Rhyfel y dyddiau hyn wrth drefnu yr ymg/rch i Soudan i smxahh y Mahd'. Y peiygl mw/af yn y trefniadau ydyw gorfanyl- der, ao i'r peiriant fod yn rhy In ."sin i'w weithio yn hwylus. Nid wjf yn sicr fod trefuiadau y llywyddion wedi eu perfleithio eto, dtwyi'r pwyll- gor dretilio gormod o amser i geisio gwasanaeth dclwaa mudion o dduciaid a gwyr teitlawg ereill; ond y mae jn mhlith yrhalsydd i fod yn llywydd. ion ddynion palluog a chymhwys. Y mae y program w 11 óyfod o'r wcsg o'r diw ld, a che;,r ynddo yr holl fanylion. Cafwyd un ctfarfod Cymraeg mawr yaia nos Fercher, yn nghapel y Wealeyai.d yn Shaw-stieet, er yr achlysur o ymadav.iad y Parch Owen LI. Davies, ) r hwn an y ta'r blynedd dlweddaf a fa yn gadeirydd Oylchdaith Ogleddal Leipwl. Y mae Mr Davies wedi bod yn gweinidogaethu yn Lerpwl a'r cjffluiau am tuachwe' blyae id, ac w¡11 elill lie mawr j a serchiadau pawb a gafoddy fantais i ym. gydrabyddu ag ef 0 dan ei wuaidogaeth, ac w.^h gydweitbio ag ef feydag achosion Oymreig. A chan fod tymhor y Parch Thomas Hughes i fyny, a fu yn gweinidogaethu vn yr eglwys yn Trinity-road, Bootle, o fewn y gylchdaith jr oedd Mr Davies yn gttdeirydd iddi, te wnaed hwn yn grfarfod ym. adawol i'r ddau, ae aarheg vyd h»/ I phwrs o aux bob un, fel arwydd o berch y gylchdaith at Mr Davies, a'r eglwys vn Bootle ya fwyaf nei'T- duol at iv Huvh. 1..a:r (J;d j a gyfe-fod siriol iawn, eya belted ag y da 'eawyd ae-oddiadau ystadegawl gan Mr Tnotras Owen yn dangos Ilafur M Davies i dd leu dyled y gylchdaith, fel y mae yn rbydd old! v.. A bob dyled ja au oddi eithr swm 11::1 fychr, i drysor/a sydd gan yr enwad i g> ao ihwyo eu gilydd. L'ywyddwyd y cyfarfod gan Mr John P.tch.d, No..vood Grove, a chafwyd anerchiadau carcdig gan am.j <v 0 wyr blaenaf y gylchdaith. Yr opera sydd ja y ft ynt 5a y d'Cyrol yma y dyddiau hyn, ac y mae yr hen gerddor onwog Siaos rteeves w, di od )a cymeryd rhan mewn tairopira j aia t wytbnos ddiweddaf, ac wedi profl ei hun et", er ei fod uwchlaw tiiugain oed, y Eenaf o'r ttnorion Seisnig. Ac ar hyd yr wythnos on y mao y Boyl English Opera Company wedi bod yn chwateudy pr/dfoith yr Alexandra, yn Lime street, ac y maeat I fod yno eto ar byd yr w j tl noa nesaf. Yn y cwmtii hwa y mae Mr James Sauvage yn llanw y rolei penaf, ac yn par- hau i gynyddu me", a perffeithrw)dd a phologiwydd. Cjaieroedd y prif ranau mewn pda;o: opera yr wythnos hon, fel Count Almaviria yu MbTiodis Figaro, Moza't fel Count Luna yn II Tramtore, fel Don Giovanni yn )1 opera o'r un enw, a ystyxir yn un oorcheetweitbiau Mozart, ac fel y Danny Maun yn Lily ofKittarney, opera ddihafel Syr Jll'lus Benedict. Er fad yn y cwmul Y fath gantoiion â Madame Julia Gaylcrd, Miss Lucy Franklem, Mr J. W. Turner, Mr F. O. Packard, Mr Albert McGuckio, enw Mr James Sauvaga yn un¡ a ga'odd neillduolrwydd gyda y slips, I I Bydd J ames Sauvage yn cauu yma heno yn Don Giovanni. Y mae efrydydd mor galed o'i gelf ng ydyw Sauvpge yn haeddu ac jn sicr 0 Iwyddo, as y mae gnddo fwy o wroldeb i ddilyn ei efrydiau na nemawr i>n a welais i eriocd. Nid oes dim a'i hatalia odd1 w»th at drofolad-in lheol. aidd, a medr ddywayd "Na" wrth y ptraaf a geisia ei ddenu odd1 « th).it. Y mae bod ya feddiainol or wroldeb o'r fath yn fwy pwysig I ddyn ieuano na thalentan dysgtaer. liall dyn pendeifynol i y ddaiva sydd ganddo ddyfod yn enwog, ond am y gwr ieuanc talextog heb y thinwedd yna Duw a'i helpo."
BWRDD YSGOL DYFFRYN AR- I…
BWRDD YSGOL DYFFRYN AR- I DUDWY. [AT OLYGYDD Y "GENEDL GYMREIO."] I SYR,—Ymddengys y rhaid i'r bv.-dd h%,i gael hynodi ei hun ragor pob bsidd arall 3.1 barhans, a barou oddi with y oof nodiad a welsom am weith- rodiadau y cyftiiod d'weddaf, ).1 gystal a'r ym- ddyddan a geir em de-io y dyddiau hya ar hyd a lied ardi> Yn euw pob rheswm, paham nad, all y bvwddhwa gario ei weith-ediadau jn mlaen heb ymgccru fel hen wrag "uos ffromwyllt. Gwit fod gauddjat ddiou o amgenach gwaith i'w wneyd, megya tee -xa yw foddlorl er cael holl blant y ddau blwyf i gyrha ill addysgiaeth- ymdrechuysgafuhau mevj thyw ddu" sea uilydd y baich sydd a aom fel tfet'adr'w, &o. i-iulon peth fyddai iddyut yitj 1 1 .n a deFr fel cjflogau i'rf.^ahaiol athrawon, a ch) nhaiu y cyfry w gyda'r cyflogau a de1'- i athrawon erei" j i vr ytgo"on amgylch} aol,&e. Nid f ymddadlu DSC 1 frattm eich vilydd a geiriau chwerwon eich ethol- wyd i'r swydci.a choflwch fodl'ygaidy trethdalwyr ).1 gnylio eich ysgogiadau a'ch cyfltwniadau. Gan byderu na ddygwydd, ao Da chwarenir yr un ddrama yn eich cyfaifodydd rhagliaw ag a wnaed yn yr un diweddaf,—Ydwyf, LLAIS Y FRO. I
Advertising
FLoItILYI;t I-FOR THB TEBTH AKD DRUn.j, few dmpe of the Uqmd "FtorUme" tprmkled 0. a wet tooth-brush p'Ii;taf:Wc: thoroughly cle?4es the teeth from aU parMit« w impurities, bardera the gums, reventa tartr, tp. decay, gives to the teeth ga:nl:rVI:íi:n and a delightful fragrance to the breath. It romoTsa all unpleasant, odour arising from decayed tMtfe « tobarcosmoke, "TheFragrant Floriline, being eow pocsd in part of Honey and sweet herbs, is delicious te the taste, and the greatest toilet discovery of the ag* E'ric. 2a. 6d., of &U Chemists and Perfumem W bolv vae depot removed to 33, Farringdon Bool, IkAdoth. BYDDARDOD NWN YN CLTJSTIATJ, &c.-Dylai dyoddf fwyr roddi prawf ar DELLAR's ESSENCIC FOR IfBAFNLSH," gan fod ei effaitiian gwellhaol ar amryw a dybid yn anfcddyguiiaethol bron yn wyrthiol Drwy gymbwysiad ohono am soswaith neu ddwy, cilia Byddardod, Atalfeydd yn y Olustian' a'r swn Siol Bydd ^ydfynedol a diff Ig ciywed, Gellir sierhau yn ddiyrawad y ceir graddan 0 weilhad oddiwrth Sudd Deliar pin fyddo bjddtrdcd drymaf, v. hyr7 bcl niweidio adeiladwaith tyner yglust, ao er yr ymader- gys yn anhygoel, gellir enwi rhai fu am flynyddoedd yn hollol Fyddar a ddaathant yn alluog i glwyed fein. lau drwo roddi prarcf tig ar Sudd Deliar. Potelau aoi 1 '3 a 28 GCB. 4r werth gan bod Fferyllydd. liEllARKA BLE DlSA PPEAIlA.NCE Of all Dirt from everything By using Hudson'sExtrt ct of Soap. REWARD Purity, Health, Perfect Satisfaction By its regular use N.r.It is a pure Dry Soap in fine powder, end lathers Irel, in Hot or Cold Water. Infuse Imitations-Insist u oa Hudson,e.'
I HAKES CYNHYFFUS O'R MOB.
I HAKES CYNHYFFUS O'R MOB. LLONG-DDRYLLIAD AR Y CEFNFOR. 124 0 DDYDDIAU MEWN BAD. I DYODDEFIADAU ENBYD. Cyrhaeddodd un o'r hanesion mwyaf aiswydrn am ddyoddefaint ac enbydrwydd ar y mOr i Fal- mouth nos Sadwin diwrddaf. Yn fyr y mae yr amgylsbiadaa fel y canlyn Drrfu i dri o ddynion a bachgen hwylio i Aws. tralia mewn pleserlong. Gan en bod yn analluog i yrnladd A'r ystormydd, aeth yn ddrylliau yn Qghanol y creigiau. Nid oedd ond piin ameer i'r criw fyned i gweh byohan (punt), a chymeryd gyda hwynt lestr yn oynv, Is ychydig ymborth. Ar y ddarpariaeth fechan hon, yn nghyda turtle y llwyddasant i'w ddal, y buont yn byw am ugain o ddyddian a nosweithiau. Yna, yn angerdd eu newyn, lladdasant y bachgen, toraiant eu syched gyda'i wael,s bwytasant ei galon, ei afa, a rhanau o'i gnawd. Yn y diwedd cawsant eu cymeryd i fyny gan lestr oedd yn pasio, ar y prdwerydd dydd ar hngain, pan oeddynt bron marw. Dygwyd hwy i boithladd Falmouth ddydd Sadwrn gan long Germanaidd. Eu henwau ydynt Thomas Dudley, Edward Brookes, ac Edwin Stephens. Y mae Dudley a Stephens yn wyr priod, Brookee ).1 sengL Cefodd y tri hyn, yn ngbyda'r baehgen, Richard Patker, 19eg oed, en cyflogi i gymeryd y bleser-long MijmorHU 1 Sydney, Awstralia. Gadawsant Southampton ar y 18fed 0 Fai dl- weddaf. Dudley oedd y cadben, a chymerodd ei wraig a'i blentyn gydag ef. Cyrhaeddasant i Madeira ar y laf 0 Fehefia, ao ymddengys i'r wraig a'r plentyn gael eu gadael yno. Ar y ISled o Fehefln yr oeddynt yn croesi llinell y cybydedd, a dyna'r adeg y dechreuodd eu helbulon. Daeth y tywydd yn hynod o ystormtw. Rhedai y mcr yn uchel a chwythai y gwynt gydalt fath nerth fel y gorfyddwyd tynu thai o'r hwylbreni ymaith. Ar y 3ydd 0 Oiphenof daeth pethau i wifgo gwedd tradiirifol. Yn ystod y dydd hwnw caf. odd y Hong ei thsraw gan foryn fel yr aeth ci hochr yn ddrylliau. Gwelodd y cadban a y fan y byddai yn rhwym o suddo, a'r peth cyntaf, wrth gwrs, oedd chwilio am y cWth. Nid ydoedd ond deuddeg troedfedd 0 byd. a chydag anhaws- der y calwyd ei allan. Aethant, alr cwmpaa Ryda hwy, ond wedi myned i'w cwch coflasant nad oedd ganddynt ddim ymbortb. Neidodd y cad- ben yn ol i gaban y bleser-long, yr hwn oedd yn Uawn dwfr. Gwaeddai ei gyfeillion amo fod y llestr yn suddo. Gafaelodd yntau mewn rhai llestri oedd yn cynwys cig, ond collodd y cwbl o'f afael ond dau wrth lamu yn ol i'rcwch. Yn mhen pum' mynyd yr oedd y bleser-long wedi suddo o'r golwg. Cawsant drafferth nid bychan gyda'r c7ch, gan el fod yn gollwng dwfr. Llwyddasant i atal hya, ond yr oedd eu hyder a'u hofnau yn fawr. Goddi- weddwyd hwy gan y nos, ac yr oedd y m6r on cwmpas fel crochan betwedig. Nid oedd ganddynt ddim dwfr. Tua chanol y nos cafodd y cwoh ei daraw gan shark, ond yn ffodus aeth ymaith heb wneyd ychwaneg 0 niwed. Am y pedwardiwrnod dilynol, buont yn byw ar y tipyn cig oedd yn y ddau lestr. Yr oedd eu syched yn ofnadwy. Ar y pedwerydd dyddllwyddaeant i ddal turtle oedd yn noflo ar wyneb y tonau. Yfasant beth o'i waed, a cheisiasant gadw y gwcddill, end daeth y dwfr hallt i fewn i'r cwch ae ymgymysgodd ag ef. Gwlawiodd unwaith neu ddwy, a gwnaethant 7111, drech i ddal peth o'r dwfr gwlaw yn eu cobau oilskins, ond deuaiy dwfr hallt o hyd am ei ben. Yn y modd hwa y treiglodd pymtheg o ddyddiau heibio heb un dygwyddiad i dori ar uudoaacth llethol eu hanigedd. Ar y pymthegfed dydd aeth. ant ati i geisio gwneyd hwyl o'u crysau, gyda rhwyf fel hwylbren. Ar y deunawfed dydd, wedi boi heb ymborth am saith d!wrnod, ac heb ddwfr am bum' niwrnod, daeth eu sefyllfa yn ddychryn- Hyd, a dechreuasant siarad ar y dymunoldeb o fwiff coelbren-pwya gaftai ei ladd i fod yn ym- borth i'rgweddill. Cafodd y cynllun hwn ei awgryma gan y cadben, ond gwithwynebld ef gan un o'r lleill, yr hwn a ddywedal y byddai ) a well iddjatfarw gyda'u gilydd. Ar foreu y 19fed dydd, gan nad oedd un hwyl yn y golwg a bod eu dyoddefladan yn annyoddefol,awgrymodd y cadben a'r mate fod idynt ladd y baehgen Parker. Eu rheswm dros el ddewis ef oedd el fod yn dyoddef mwy na hwynt, gan ei fod wedi yfed dwfr hallt. Hefyd, nid oedd ganddo ef un cyfrifoldeb, tra yr oedd ganddynt hwy deulaoedd yn dibynu arnynt. Ylla cyflawnwyd un o'r gweithredoedd mwyaf torcalonus ag y mae hanes am dan!. Darfu i'r nai'l a'r Hall o'r dynion wneyd arwydd ar eu gilydd i gyflawni y welthred erchyll, ond ar y cyntaf nid oedd gan yr un o honynt galon i fined at y gnaith. Yr oedd y baohgen tman yn gor. wedd ar waelod y cwoh yn hollol ddiymadferth Yn mhen tipyn penderfysodd y cadben a'r mate wneyd y weithred cydrhyngddynt. Wedlircad. ben offrymu gweddi i ofyn am faddenant, aeth at y bachgen a dywedodd, "'Rwan, Dick, y mae dy einioes wrdi dwad." Ebal yntau, yn wanaidd, II y ft, syr P" Atebai y cadben, I 116, iy machgen i," ac yna gwthiodd y gyllell i un o'i wytbïenau. Ni wnaeth y bachgen un gwrthw>aebiad, a bu farw yn ebrwydd. Syched oedd y teimlad mwyat angerddol oc Id yn eu meddlannu, a chan hyny, dallasant y gwaed oedd yn rbedeg o'i gorph, gan el rann a'i yfed rhyngddynt. Cymerasant ei ddillad ymaith, torasant ei ranau mewnol, a bwyt- asant y cyfryw. Ar hyn y buont yn byw am y pedwar diwrnod dilynol, a'r 24ain dydd, fodd bynag, daeth llong i'r golwg. Gwelwyd hwy ganddi, ond pan ddaeth i'w hyrayl yr oeddynt yn rhy ddineith i fyned iddi heb gael cynorthwy. Dywed cadben y llong fod jit olwg arnynt ya ofaadwy i'r eithaf. Edrychent fel drychiolaetbau, ac yr oedd gweddillion y corph ar waelod y cwoh yn gwneyd yr olygta yn fwy erchyll ,h. Cymer- wyd y cwch i'r Hong. Claddwyd gweddiUion bachgen traau ).11 mor, a chafodd y dynion a ar bedwyd bob tiriondeb oddi ar law y cadben Gpr. manaidd. Buoat ar fwrdd y llong 38 o ddyddiau. Mi oeddynt yn amcanu celu y weithred mewn un modd, ac wedi eu glanio yn Falmouth rhoddwyd byebyerwydd priodol i'r awdurdodau, a dygir hwy i brawf ar y cyhuddiad 0 "Lofruddio yn wirfoddol ar y
Advertising
ADVICH TO MOTHERS 1—Are you broken in your test by a Bick child suffering with the pain of cntting teeth ? Go at once to a chcmist and get a bottle ol MBS. WiMLOWa SooTHiM SYRUP. It will relieve the poor sufferer immediately. It is perfectly harm- less and pleasant to bste, it produces natural, quiet s, by reheYIng the child from pain, and the little cherub awakes "m bright as a button," It soothes the child, it softens the gums, anays all Eain, relieves wind, regulates the bowels, and is the est known remedy for dysentcrv and diarrbœa, whether arising from teething or other eatises. Mrs. Wmslow's Soothing Syrnp isgrild by Medicine dealers everywhere at 1.1. lid. per bottle. MEDDUGIR IAETT1 AT ylt hu. SIF "TARMCUM' POEOPHYLLIN "—Fniila y oymysgead hylirol hwn 1 gY6jlltir o wreiddiaa Yn meddm priodeddan ischol a ffafr fe-nyddiol yn nghyfiif y cyboedd. Jac yn »ddol cymer la Hue pill calomel fel meddyeiniseth at gam- drenliad. y geri, a pho ? afiechyd a dardda od<"wrth crvnho d annaturiol gwaed i'r ?u, arwydd ddigms)n. iol b fodo!oth y cyfr?w ydyw pen dan yr ysg?yddan, cur yn V pen, sygthni, diffyg arch?seth at fwyd, bias annymunol ar y gentu In y boren; psnysgafnder anhw^ldeb yr ystymog, ec ymdeimlad 0 lesgedd cyffredinol. DrWjj yr iau llegach i weithredn yn briodol dyianwada yn arafaidd ar y co uddion a chyn 24 awr adfera y dyoddtfydd i fwynhad 0 gyflawu icehyd a chysnr. Gellir rhoddi ymddiriedaeth ynddo fel meddyginiaeth o'r fath ddicgelaf. Ni pharotoir yr hyliftwn, o'r "Taraxcam"a "Podophyllin", ond gan gan PEPFJSB yn aoig yn y Bedford I Laboratory LIun- dain a gnelir ei enw a> bob potel, Dylid talo sylw rbtoig hyn,
I EISTEDDFOD CORRIS.
I EISTEDDFOD CORRIS. IBB1P.1IADAETH Y BO.F AE Y OEIHAU "ifrs OALLODD ANGEU DU," &C. Deibyciwyd nifer fawr o gyfr-tsoddiadau. ac y mae amryw o hoaynt; a donau rhagorol. Gv niwn ychydig nodiedau ar bob un o honynt. "Crynfrja."—GweUus iawii. "Dystawrwvdd." -Gwallus iawn eto. "Juvenile."—Y mae scope a melodedd gweddol ya yr alaw, ond y mae amryw waUau ya y gyngh- anedd. I "Swift."—Ceir yma duedd i fynychn yr un ys- gogiadau yn ormodol, ac y mae'r teimlad ya ihy leddf. Dyaged pa fodd i ysgrifenu y Rodau i't gwahanol leisiau mewn compressed mre, yn hytrach nm'tl hyagrifenu fol y mae. "Hen Gymro."—Y mae rhywbeth lIed glytiog yn y ddi hon; ao nid ydyw yn hollol gywir. "Brython.Ton dda. Os E fiat y w y cyweir- nod dechreuol, yua Ajjat ) Vi y trawsgyweiriad ac nid A nituriol. P'lt1 yw awdwr y don hon, "Brython?'' Luca MorenzJ a Stanley.Yr un ) y ly rhai hyn, a'r uu yw y tonau gydag yehydigo eithriadau. Er eu bod yn lied gywir, nid ydynt ond rhai cyffredin. Sion Owilt.Y mae rhan olaf y:don hon rhy for o chwe' sill i ateb y geiriau. Rhagor o fesur jr tro nesal, Sion. Pumlumon."—Cychwyn yn rhy btuddaidd a thorcslonus. 1 Ambrose."—Ton weddol glir ei chynghanead, ond nid oes yma ddigon o nowfdd-deb, ac felly nid ydyw ond oyffredin. chywir, gyda'r eithriad fod yma esgeulusdra wrth gopii). Dylasai roddi mark with amryw o'r aeiuiau,er dangoa eu bod islaw Don. Widoesyny rhai hyn ychwaith ddigon o newydd-deb. Norman."—Y mae hwn yn ysgrifenwr rhwydd a naturiol, ac y mae thjvt freshness yn ei don. Memag. "—I'ed gywir, ond tfd oes digon 0 swyn yn el felodedd. Gwel fyddai diweddeb heb Jar jA ar bent y bedd er mwyn effaith ac amrywiaeth. Foster."—Y mae thyw anysSwythder o gwmpas y d8n hon ond ceisir ymladd S phethau mwy auhawdd nag a geir yn rhai o'r tonau ag sydd ).1 fwy gorphenedig yn y gystadleoaeth. "Mynyddwr" a "Telynor." No. Ia2.—T8n fiyml sydd gan Mynyddwr," ac y mae wedi ei liysgrifenu yn ofalus a chywif. Nid yd) s mor afaelgar ag ydyw o ddestlua a chywir. Teimlwn fod eiddo "Telynor" yn rhy ddwys a phruddaidd. Nid ydym yn hoffi y trawsgyweiriad i'r cywair mwyaf yn y dull yaa yn niwedd Rhif 2. Oredwn hefyd y pallesid cael mwy o amrywiaeth yn niweddebau y than olaf o'r un ddn. A. D. J."—TSn syml a chywli-. "Alaw A led. Ton gywir eto, ailed lawn ei chynghanedd. Y mae yn y cywair lleiaf, a theimlwn ei bod yn cychwyn yn rhy ddwys. "Asaph," a "John Mathias Hughes."—Dwy don dda. Y mae yobydig frychau yn oiddo Asaph 11 ond y mae ynddi hefyd lawer o deil- yngdod. Pryderuo.'P-TOa Iled brydfeith a destlue. Y mae'r naw nodyn cyntaf o'r alaw yr un o ran seiniau a thdn gyfarwydd ar y Mesnr Hir. "Bychan," 11 A law Meirion," "Glan Ogwen," a "Coch y BerUan."—Y mae awdwr y rhai hyn yn bur alluog, ac weithiau yn ymhyfrydu mew wyn I fes a oimod o gy wreinydd. Y mae'r dOa gyntaf felly. Cawn ynddi arddangosiad o wybod- aeth, medr, a gallu o radd uchel, ond nid ydyw mor wasauaethgar. Mae'r lleill yn fwy syml, ac er fod brycheuyn bychan ar un neu ddwy o hon- ynt, y maent yn doaau da a chanadwy. Ond, pa eglurhad sydd i'w roddi yn ngwyneb fod "Ooch y BerlIan" I fewi gyda ffug-enw arall wrthi, ao yn ymddangos mewa llawyegJf wahanolP Mathonwy,"—T3n syml a chwaethus, yn glir a chyfoethog ei obynghanedd, ac ya orphenedig fel cyfatrsoddiad. Teimlwn nad oes llawer o newydd-deb yn y broddegau olaf. "Llwydlyn."—T6n put swjaol ao n-ddasol. (4resy A fod y 5au yna rhwng y tenor a'r alaw yn y rhan olaf. Dichon y gellir dad'.eu mai nid yr un iau ydynt, eto i gyd r'd ydyw y 5au canol yna yn m-dru rhoddi iasa i'r glust am y 5all sydi bob ochr iddo. "Haiaionions Illacksmith" a "Once Again." —Tonau prydfetth, coeth, a gorphenelig, a llawer o newydd-deb yaddynt. t, "Rinaldo," "Jack Frost," a "Oothi.Ta'r t6n dda. Yraselrddwyolaf ya hynod o lyia a naturiol, ac ya canu yn hwyliog a gafaelgar. Gregory."—TSn ragorol, wcdi ei chynllunio a'i gweithio allan at ystyr y geiiiau gan law alluog, oud yn rhy ddiweddar i'r gystadleuaeth. Wedi f dfych dros yr oil, cawn fod yma amryw o donaa rhagorol; ond ar ol oryn lawer o bwyso ar y goreuon, yr ydym ya cael y fantol yn troi o blaid Cothi," ac iddo ef y dyfetnir y wobr. Rhaid i ni hefyd gael rhoddi oanmoliaeth uohel i "Once Again," "Jack Frost," "Harmonious BUcksmith," "Llwydlyn," "Mathonwy," Asaph," John Mathias Hughes," a "Pryderus." JOHN THOMAS.
Advertising
ADHKWYDDYDD ROAD-LAWK ATY QWALLT. "-LOCK. Yicu's SULPHUR HAIR RHSTORB" mewn ychydig ddyddian a dywylla y gwadlt, a dwg yr hwn fyddo yn frithwyn i'w liw cyntefing. Tra rhagora ar I' 'led UU- iongyrcQol, ac ni n\ weUia y croen. e ir fod paroto1d tlv;?Y. bat&! i'r mwyaf uchelbria. Y mae 1n ddi. gymhar am adfer gwallt i'w liw dechreuol, a chynj-'oha wawr hollol natnriol. Nis gellir rhoddi gwerth gar. modol arno fel moddion i symud mardon a chvnorthwyo tfiant gwot fyddo yn teneuo. Gan fod efe ar (sulphur) yn draeffeithiol ar gyfrif ei briodoiaddancryf. bool, glanhaol, a llesol ar wreiddiau 7 gwallt, areym- :m gd::dd;!Olr:ckidu hyderns. Mewn potelan mawr, am Is 6ch. Ar werth gan Fferyliw}t, Trinwyr Gwallt, a masnachwyr mewn Foraroglau yn mhob parth o'r Dayrass. The medisal profeasion are now ordering Caouuryb Cocoa Essence is thousands of oases, b tau^e its contains more nutritious and flourishing elsmenti than any other beverage, and is preferable to the thick starchy cocoa ordinarily sold. When you & for Cidbary's Cocoa Easence be Bure "thatyou gat it a shopkeeperts often push imitations for the sake )f extra frofits. Makers, to the Queen. Paris De,6to 90, FMtxmrg St. Henere.
GROESWEN MORGANWG,
GROESWEN MORGANWG, DABIITH A'R "WILLIAMS, PANX-Y-C'«LYN, A'. AMSBEAV." Nos Iau, Medi 4ydd, ba Mr G. B. Jones (Garmoaydd) yn y lie acbod yn traddodi ei ddarlith ddyddorol a phoblogaidd ar y testya hwn. Oymerwyd y gadair gan y Parch C. Tawel. fryn Thomas, gweinidog y lie, a gwnaetb ei waith fel arfer yu ganmoladwy. Yr oeid cydgyfarfydd- hd gwabaDol bethau yn ychwaneiu dj diordeb neillduol at y ddarlith hon. Y r oedd Williams ei hun wedi bod yn pregethu ya y Groeswea, at angyles Mrs Grace Price, o'r Watford-fawr, yn ci wrando. Yr oedd darluniad y darlithydd o'r oedfa fythgofladwy hono yn ua o'r pethau mwjaf byw a wrandawsom erioed. Peth arall hefyd, yr oedd pedwar o ddisgynyddion yr anfarwol Wil- liams yn bresenol, sef Mrs Thomas (gwraig y Parch 0. T. Thomas), a'i phlentya bycban John Penny, ei brawd William Williams, a'i chyfnither Miss itees. Drwy'r owbl, cafwyd cyfarfod dyddor- ol anghyfllredin. Nis gwelsom neb erioed wedi ei lyncu i fyny gymaint gan ei destyn ag y mae'r darlithydd hwn. Yn sier gwna ei glywed le.3 i ben a chalon dyn.—Gwronfab.
Y LLONG, GER Y WYDDGRUG. -…
Y LLONG, GER Y WYDDGRUG. Y Sul olaf o tis Awtt cawsom y iraint o areuno Sabboth dedwydd yn hen dref enwog y Wydd- grug. Aethuu y boreu a'r hwyr i addoldy yr Annibynwyr, lie y bu yr enwog Isaac Harries yn gweinidogaethu am gynifer oflynyddau. Da genym wolcd yr achos a gwedd mor lewyrchus aino, a bod Mr Robeits, eu parchus weinidog, mor hjaod o gymeradwy a llwyddiannus. Hir oes iddo i was- anaethu ei enwad gyda'r un ffyddiondeb ag y mae wedi ei ddangos yn y gorphenol. Hon genym weled y bfdd-bregethwyr Gwenffrwd a Rhys Meiriou yn edrych mor iach a chalonog. Boreu y Llun canljj aol, cerddasom i'r lie A elwir y Llong. Yr oedd yn foreu braf iawo, a theyrn y dydd yn gwasgp-u ei belydrau llaehar, a'r Alua yn rhedeg y a araf a didtwst. Ctbya cyrtiaedd y T-long, deallasom ei bod 311 ddiv..aod pwysig gyda'r eglwys Annibynol yno. Dyma y diwraod yr oedd y tS parti blynyddol yn cael ei gynal. Gan fod genym ychydig amser y gallem ei hebgor, pender- fynaaom gael profl y danteithion amryfath a barotowyd. Yr cedd y lie ya fyw drwyddo a'r plait yn edrycli yn siriol a llawen. Cyiraaogodd In mawr o'r t6 melus a'r bara brith. Gwe)n.. aethwyd vieth y byrddau gan faneddigeaaa hawddgar a ffyddlawa yr achos yn y lie. Ar ol tin diwallu a'r bwyd a ddetfydd, aethom i gao gerllaw y capel, yr hwn a ioddwyd yn garedig gan foneddwr hynaws ya y ile. Mwyuhaadd pawb eu hunain yn rhagorol. AlA saith o'r gloch oyn- haliwyd cyngherdd yn y capel. Y cadeirydd oedd y Parch Thomas Robezts, Wyddgrug, yr hwn a wnaeth ci ran yn ddeheuig dros beu. Canwyd amryw weithiau gan gOr o blmt o Bont-y-bodkm. Hefyd, canwyd gan y rhai canlynoi:—Miss M. E. George, Mri R. Connah, R. E. Williams, T. Evans, Miss M. A. Roberts, &c. Cafwydcyngheidd rhagorol iawn.—Ymwelydl.
Advertising
ADVICE TO MOTHERS !-Are you broken in your rest by a sick child suffering with the pain of cut. ting teeth ? Go at once to a chemist and get a bottle of MRS. WtNSMW'S SOOTHING SYRUP. Ib will relieve the poor sufferer immediately. It is rrfectly harmless and pleasant to taste it pro- t:sct:íitae,eb;n;eIÍvitht child from pain, and the little cherub a?akes as bright M a button." It soothes the child, it softens the gums, allays 0 pain, relieves wiud, regulates the idowe= the best known remedy for dysentery, =a diarrhœa, whether arising from teething or ?' *???- Mrs. Winslow's Soothing S p 19 pld by Medicine do4e= everywhere at I& ltd. pa! Iot YMWARED mrwiq YCHYDIG DDYDDIAU OPDIWHTH GVRN CALED I MEDDAHON AC HEFTD 0 CHWYED TIR NonYMiLAU BYSEDD Y Ti? &ED.-Yr iit,iv fedtivriviiaeth efftiibiol ar gyfer y rhai fcyn y4yw Piasteri Dellar at Gyra Caled a moddalion. Manut yu wahanol i bob Plasteri, Amddiffynwyr (Shields), Dcn Gymyagiadau GyfansHWdd a ddyfeisiwyd byd yn hyn. Drwy feddiln y rhanau OAnijrylch y corn, s.vmndir y boen yn d(l,atreg, ac ar fyrd,, f,'i Ilwyr ddiwreiddir. Ni wcllheir cyrn meddalion a chwyddiadau ar gymalau y trood mor ebrwydd, ond coir Ilea oniongyrchol oddiwrthynt, Gellir Ifwko nnrhyw esgidiaa yn gysarus yn nhfin tair awr ar ol B'astcri Dollar gad ei eymlnVvBo. Na chy- merwoh ar nn cyfrif. eich dena i brynu rhai neb arall. C3ir hwy mown blychau, pris 1h ljj. gao bob Ffer-Uydd orbroa. Yo rhydd drwy y L'ythyrdy am 14 o nodau cainiog. Bedford Laboratory Bnyiey-afcrest, COEV, FLOUR JOHNSTOW YUYW Y aEOBU.—yd* Hiethy bwtd mwyaf [.çrff:Htl:! i bbvat. "Y mae jnddd rhago, el"-Lcmrct. Ar werfa gaa y <ir: ■•■art T« nfiir mwyaf parous. Na ebymorwcii e'eh tivyiio. ohnston O)dvnt y »h#i cvn*if va Uo^er i '<jsw>aa, i ragvfl vylo <tw>i (-"on- i fiixfcua io';di We gr a'r rhaa tramor, ac y tnaa on bacwati ya y. i. hob pirth o'r byd fel eicrwyddoam y Corn t'iecr glrJJ na tyraerweh aral; Ion r. chyuerwsii ieh ."1110.