Y Genedl Gymreig

PENTRE'RFELIN ARDDANGOSFA FLODAl. I)ydd Sadwrn cvnhaliwyd arddangosfa flodau lwyddianus vma. Mr J. R. Prichard, Y.H., oedd v llywydd, a Mr Taliesin Griffith yr ysarifenvdd. Yr cedd seindorf Gwirfoddolwyr Porthmadog yn chwarau yn ystod y gweithrediadau.

LLANBERIS SWX YMFUDO. Y mae awydd ym- fudo, er gwe!la eu hamgylchiadau, wedi meddianu llawer o ddynion ieuainc yr ardal y dyddiau hyn. Dydd Mawrth aeth tri, sef Mri Hugh Roberts, 'RalIt Goch W. Owen, Turner street; a W. Lewis, Cambrian ter- race, i'r Deheudir. Dilvnwyd hwy gan rai eraill yn ddiweddarach yn yr wythnos. YMWELWYll. Y mae y tywydd haf- aidd ydym yn ei fwynhau yn denu ymwel- wyr wrth y miloedd i'r mynyddoedd. Dydd Llun yr oedd eynifer a thri chant ar ddeg ar ben y Wyddfa, ae nid oedd y nifer lawer yn llai Da hyny bob dydd o'r wythnos.

SON FOD STEYN WEDI MARW. Y "Daily Mail" a gyhoeddodd y newydd emlynol LourencoMarques, dydd Mawrth.-Daeth gair o swyddfa Mr Pott, Trafnoddydd Oyffredinol y Transvaal, yn mynegi fod Mr Steyn wedi niarw. Credaf ddarfod iddo farw ar y ffordd tra yn ceisio cyrhaedd yr Arlywydd Kruger. Adroddid ei fod yn bur wael ei iechyd. Hysbysir fi (ebai y Gohebydd) ddarfod iddo gael ei glwyfo yn ddifrifol, ac i byn brofi yn angeuf iddo.

CENADWRI ARGLWYDD ROBERTS. I Nos Wener cyhoeddwyd yr hy. a ganlyn gan y Swyddfa Ryfel:- Oddiwrth Arglwydd Roberts at yr Ys- grifenydd Rhyfel. Pretoria, Awst 17eg.—Yr oedd y frwydr y bu Hunter ynddi ar y 15fed yn fwy nag y tvbiais ei bod oddiwrth ei frysneges gyn. taf. Y mae srnaf ofn fod De Wet wedi llwyddo i ddianc oddiar ffordd ei ymlidwyr. Tybiaf ddarfod iddo fod yn llwyddianus yn hyn drwy dori ei fyddin yn fan luoedd. Y tro diweddaf y clywyd am dano yr oe3d yn ymyl Rustenburg. Yn 01 yr adroddiad diweddaf a gefais gan Kitchener, dyddiedig y 15fed cyfisol, dy- wedai ei fodyn. gwthio yn mlaen i estyn gwaredigaeth i'r Milwriad Hoare.

DE, "VET YN RHYDDHAU EI GARCH- ARORION. Cape Town, dydd Gwener.—Rhyddha^ odd De Wet ei toll garcharorion, oddigerth y swyddogion. Y mae swm mawr o gyflen- wadau ac arian wedi eu derbyn yn Lour- enco Marques i'r careharerion Prydeinig yn Nooitgedacht, ac anfonwyd swyddog Am- ericanaiddl i'w rhanu. Derbynia pob car- oharor bedair punt. I

CYNLLUN OLAF l" BOKRIAID. Durban, prydnawn dydd Gwener.—Yn ol y newyddion a dderbyniwyd o Twyfelaar, y mae y Boeriaid yn ymgynnll yn Barber- ton, lie, mael" deibyg, y gwnant eu safiad; ond arosant yh Machadodorp hyd ddechreu tymhor y clefydon. Ar ei hyny bydd i amryw encilio i Fryman De Kaap ac i Fyn.- yddoedd Swaziland. Dywedir fod y Oadfridog Botha mewn gwarehgloddiaJi cedyrn yn lwfast, gyda deng mil o fwrdeiswyr a haner cant o fag- nelau. Efe a erys gyda'r ArlywyddKruger hyd derfyn y rhyfel.

GWAREMT Y MILWRIAD HORE. Cape Town, Awst 17eg.—Y mae Ar- glwydd Kitchener, ar ol taith galed, wedi gwaredu y Milwriad Hore ger Afon Elands.

cyniielir yr Eisteddfod Geaedlaethoi, liOR.SEDD BEIRDD YN-YS PRYDAIN, a'r WYL GERDDOROL. mlewn Pavilion wedi ei godi yn arbeuig; I uviial 10,000 o bersonau, yn yr H A y Ni A It K FT, LIVERPOOL, MEDI 18, 19, 20, 21 a 22, 1900. £ 1500 i'w rhcddi'n wobrwyon mewn CAN,. 1LEN a CHKLF. CYSTADLEUON COR- AWL ARDDERCHOG bob diwrnod, dros r>n o oraii a'u hcnwau i mewn. CYNG- HEliDDAl' MAWKF.UDOG yu yr hwy enwocaf. gall ;v LLEW WYNNE, Ysg. Cyff. Myg. SwyddfÙ Eisteddfod, „ ], Crosshair street, Lerpwl. 71G iiste^dfad Gadeirlol Beiyddwyr Caernarfon. PYDD NADOLIG, 1900 TESTYNAU AGOHED IR BYD. Am n awdl oreu hob fod dros 250 o lin- ellait i'r diweddar (eigaot." Gwobr. ladair Dderw Hardd. Pry"ddost Goffadwriaethol i'r diweddar Mr David Thomas, Relieving Officer. Gwobr, lp Is a thlws arian. Hefvd anirvw gvstadleuaethau Corawl, Vnuwilau, Douawdau, Adrodd, &c., cyfyng- t,41ii; i'r dref. Gellir ciu l rliestr gyflawn o .r t.est.ynau am Jo oddiwrth yr ysgrifenyddion:— D. O. EDWARDS. Rock House. S. JONES, fIS 18, Gelert Street. Eisteddfod Gadeiriol B ¡ dyddwyr CODWY. I cyniielir yn v TOWN HALL, DYDD ?ADOUG. 1900. Testynau yn Agored i'r Byd. 1'r (\mldoriaeth: l diii 2.j iiae I'r Cor Meibion, lieb fod dan 2j nac nwcblaw 3), a dd.tt?Ho oreu, "Martyrs (,f the Arena." Gwobr, 8p &s, & theivu "ur i'r arweinydd. Corau C'vmysg. I'r Cor, heb fod dan 25 wmi nifir. a ddatgano oreu, "Dyddiau dyn sydd fel glnswolltyn." Gwobr, 5p 5s, a Metronome i'r arweinydd. I'r Cor Plant a ddatgano yn oreu, "Cysegriad." Gwobr 4p 4s, a medal arian i'r arwvinvdd. Barddouiaeth: Prvddest, "Nid wyf fi yn cael dim bai yn y dyn hwn." (heb fod dros 200 llinell). (;wobr, Cadair Dderw hardd. Traethawd, "Melchisedec. Gwobr, ]0s fie, Hir a Thoddaid i'r diweddar Machrapth Mom. Gwohr, 10s 6e. Gellir cael rlu-str gyflawn o'r Testviiatt oddiwrth vr YVgrifenvddion, Mr CHARLES WILLIAMS, Llewelvn street, Conway. Mr L. JOHN, ttS5 Broneryr, Conway. Eisteddfod Gadeiriol Temlryr Da PENYGROES. A gyuhelir SAVOLia, HBAGFYli Main, 1900. RHAI O'R PRIF DESTYNAU — Traethawd.-Y Chwarelwvr, eu diffyg- ion a'u rhagoriaothau." Gwobr, lp Is a Thlws Arian. Awdl-gofla (heb fod dros 200 llinell) i'r fliweddar Barciiidig J. J. Williams, gwrin idog y Bedvddwyr, Penygroes. Gwobr, 3p 3s a Chadair Dderw. Gwobrwvon anrlivdeddns i Goran Cvm- ysg, Corau Meibion, a Chorau Plant, Ad- ioddiadau, t'tiawdau, Denawdau, a Dadl- mon. Rhestr gvfiawn o'r testynau, Ac., i'w cael ond anfon stamp Ie. i un o'r ysctrifenvdd- i"D. O. W. JONES, 10, Snowdon, street. E. GWAENOG UEES, In- House, ü12

AT EIN G3HEBWYR. CYNRYCHIOLAETH MEIRION. Dwy I ohebiaeth wedi cyrhaedd heb enw pri- odol

T SEFYLLFA YN CHINA. Tywyll iawn, ar y cyfan, ydyw yr awyrgylch yn China. Wedi i'r arwein- wyr fod yn ymgynghori lu gilydd, Awat 3, am dros bu n' awr, penderfynodd y (yngrheirwyr- Prydain, Firainc, Ger- mani, Rwsia, Japan, ac America gychwyn dranoeth am Pekin, er mwya gwneuthur pob ymdrech dichonadwy i waredu y Uysgenhadon gwarchaeedig Gwneid i fyny yr adran Brydeinig o 3000, yn cynwya pedwar cwmni o'r Gat- rawd Gymreig. Yr oedd yno befyd 2,500 o Americaniaid, a 6000 o Japaniaid, ya nghyda 5000 o Kwsiaid a Ffranc .d, a mfer llai o Elliayn, yn gwneuthur cyfan- swm o ryw 20,000. Dilynent yr afon Pei-ho. Dranoeth cyfarfuaut y Chineaid yn Pei-tang, y rhai a rif"nt oddeutu -o,00(i, pryd yr ymladdwyd brwydr fawr. y. Prydeinwyr, yr Americaniaid, a'r JapAniaiki aT y dde, ar Uvrsiaid, a'r Ffrancod, a'r Ellmyuiaid ar y chwith Ary Japaniaid y disgynodd pen trymaf yr ymosodiad, y rhai a gollasant mewn lladdedigion 200. CoLUsom ninnau oddeu'n 60. Oid enillwyd y frwydr, a ehiliodd y Chineaid yn drefnus o'r mas, ar ol ymladd yn ffyrnig drwy'r dydd. Ar y tied cyrhaeddodd y Cyiijjrheirwyr Yang-tung, naw milldir o rei.Fang. Yr oedd y gwres yn orlethol—yn cyrhaedd dros 10') o raddau, a bu un o'r milwyr Cymieij—T. Morgan—farw o haul dar- awiad. Cymerwyd tref a gwarchgloddiau Yang -tung trwy ruthr. Ar y 7fed cychwynasant o Yang-tung cliwech o'r gloch yn y bo e, a cliyrhaeddasatit Nang- tsai-tun, o fown 50 milldir i Pekin. Awst 9 cvrhaeddasant Nan-p:.ng a Ho- si-wu, o fewn 33 milldir i Pakin, Awst 10 Y1 oeddynt o fewn 27 milldir iddi, a'r Gatrawd Gymreig wedi colli 10—dau wedi eu lladd, un wedi marw o haul- darawiad, a saith wedi eu clwyfo. Ar yr 11eg rhw jstTwyd y daith gan wlawogydd. Ar y 14 yr oeddynt o fewn 16 milldir i Pekin, a thaenwyd y gair eu bod wedi <yrraedd yno ddydd Mercher y 15fed, a'r lilysgenhadon, a'r Ewropeaid oedd gyda hwy, wedi eu gwarodu. Erbyn heddyw, y mae newyddion swyddogol wadi cyr- haedd yn cadarnhau fod Pekin wedi ei chymeryd ar y dyddiad yna, a bod y Uysgenhadon yn ddyogel. Betb nee&f ? Ychydig amser yn ol yr oedd rhai o bapurau Llundain yn hanner gwallgof. Nid oedd dim a wnai y tro ond dialedd i'r eithaf. Rhaid i'r Cyng- f rheirwyr, neu, yn eu habsenoldeb hwy, rhaid i Brydain ei hun orymdeithio i Pekin, aredu y Uysgenhadon, dym- chweJjd y Lly wodraeth, mynnu y geiniog eithaf o iawn, crogi y drwg-weithredwyr, llosgi yr holl ddinas i'r llawr a than, ac yn iaith dduwiolfrydig Ymberawdwr Germani, peidio rhoi na chymeryd arbed- iad, ond gwneyd y fath argraff ar foddwl y Chineaid fel na feiddient gyffwrdd a blewyn pen Ewropead, llawer llai Pryd- einiwr, am o leiaf fil o flynyddoedd. IMaid ymladd rbywun, a liadd rhywrai, pa un bynnag ai dieuog. Ond y maa y rhyfel yn Neheubarth AflEiica wedi gwneuthur un da o leiaf y mae wedi Bobri ychydig ar y taiogion fflamllyd hyn. Y mae hyd yn oea y Times "yn dechreu dyfod i'w bwyll "Pwyntiwyd allau gan 8yr Kutherford Alcock (meddai) dro mawr yn ol, mewn trefn i adael yr argraff briodol ar feddyhau y Chineaid, y dylai y byd gwareiddieaig, wrth gosbi arwg-weith- redoedd, weinyddu y cosbedigaetnau ar y gwir ddrwg-weithredwyr." Gallesid tybied y buasai pob dyn teilwng yn gweled hyn heb i Syr Rutherford Alcock, na neb arall, ei nodi allan. Ond gwell gan y "Times" ei ddweyd fol gair a awgrymwyd gan rywun arall yn hytrach nag i neb dybied fod y fath syniad wedi dyfod erioed yn gyntaf i'w feddwl ef ei hun. Yr hen arfer fyddai, rhyw un ya y pentref paganaidd yn pechu, ac yn lie chwilio am y gwir bochadur i'w gosbi, llosgi y pentref i gyd-ddifetha y cyfiawn gyda'r drygionus. I adael argraff dda ar feddwl y Chineaid, dylai y gosp gyrhaedd y troseddwr. Bydd i gosb ddialeddol o nodwedd ddiwahaniaeth fethu yn ei effaith, gadawa y gwir ddrwg weithredwyr heb eu cyflwrdd, a diraddia y cenedloedd gwareiddiedig a'i caria allan, nid yn unig yngolw6 y Chineaid, ond yn eu golwg eu hunain." Dyna athrawiaeth iachus, am unwaith, hyd yn oed yn y "Times." "Y mae gwrthddadleuon pwyaig (meddai ym- hellach) i ofyn iawn mewn tiriogaethau neu arian o nodwedd gosbedigaetnol. Y maent yn creu amheuaeth am gymhell- iadau y Galluoedd,ac yn enwedig am sym- iau mawrion o arian fel eosbedigaethau, y maent yn tueddu i dlodi y wlad yn y fath fodd fel ag i greu teimlad o elyniaeth anobeithiol." AthmwiaAth newydd iawn yw hon, yn enwedig o'r fath le. "Byddai pwyso am gosbedigaethau personol ar y awyddogion, hyd yn oed y rhai uchaf, sydd wedi bod yn euog o anog, neu hyd yn oed o esgusodi, y creulonderau diweddar, yn aicr o gyrhaedd. yr amcan- ion y dylid eu oadw mewn golwg." Nid oes genyiu ddim i'w ddywedyd yn erbyn y syniadau hyn. Ni ddylid gadael i ddrwgweithredwyr ddianc, pa mor fawr neu uehel bynnag y b'ont. Os ydyw y cya Ymherodres yn euog o ddangos y gefnogaeth leiaf i ddynion sydd yn euog o sarhau ein Llysgcnhadon, dylai ddioddef yr hyn sydd iawn. Neu, oe ydyw rhai o'r mawrion ya euog, dylid eu cosbi. Ond y mae defnyddio drwg- weithredoedd, fel y gwnaed yn rhy fynych, yn achlysur i allu crylach gy- hoeddi rhyfel ar un gwauach, ac yna, ar ol ei orchfygu, i ddefnyddio hawl concwest i fynd o'r wlad, a'i alltudio yntau, yn deilyngach o farbariaid nag o Gristionogion. Mae'r Chineaid, feallai, ymhell ar ol cenhedloedd Gorllewinol, mewn rhyw bethau. Ond y maent ymhell iawn o fod yn anwariaid. Yn wir, y maent ymholl iawn ar y blaen mewn llawer o bethau. Pa genedl o'i rhif—400,000,000—fuasai yn cymeryd ei llywodraethu heb hanner Uadd ei hun, fel cenedloedd Ewrop, wrth godi a chynal byddinoedd ? Gwyr y Chineaid beth sydd iawn; ac y mae yn hen bryd i ninnau ei wybod. Dywedir h nmoan i felly y byddant hwy yn dosbarthu llwybr cenhedloedd gwareiddiedig yn eu hymddygiadau at wledydd: Yn gyntdf hyrnddLy FZ; yna y marsiandwr; yna y milwr; yna ——! Ni fynnein ddat y cenhadwr yn gyfrifol; ond felly y gwueir gan y cenhedloedd, ac y mae hynny yn dyfod i'r un peth. Ond, meddai rhywun, a fynuech chwi i'r oenhadon beidio cael amddiffyniad eu gwlad? Na fyanem; ond llawer gwell fyddai iddynt gael amddiffyniad y Meistr, "yr Hwn, pan dJifennwyd, ni ddifenwodd draohefn; pan ddioddefodd, ni fygythiodd; eithv efe a roddes at yr hwn sydd yn barnu yn gyfia wn."

Gwrthdarawlad ar Ffordd Beddgelert. 1- 1 Aeth oerbyd Mr John Vanes, poovucij Porthmadog, yn yr hwn vr oedd pump o bersonau, i wrthdarawiad a cherbyd ped- war olwyn ar ffordd Boddgelert, ger yr Oerddwr, ddvdd Mawrth. Darfu i gerbyd -lir Davies droi, a lhaflwyd y personau oedd yuddo i'r ffordd. Cafodd y cerbyd arall, yr hwn oedd yn myned a phersonau i orsaf Porthmadog, dori ei spring, ac nid allai fyned yn mhellach. Rhodduyd y cerbyd mewn cap, a rhoddwyd y teithwyr mewn cerbyd arall i'w cludo i Borthmadog. Perthyniii v cerbyd a tlderbyniodd niwaid i Mr William Wiliiams, Penrhyndeudraeth. Ni chafodd neb ei niweidio.

Damwain Angenol yn Llanddulas Oddeutu wytll o'r gloch nos Iau, cymer- cnd belynt ddifrifol le yn ngorsaf Llan- ddulas. Yr oedd cerbydres o Lan- cludno yn myned drwy yr orsaf gyda chyf- Ivmder. Ymddengys fod dynes ieuanc wedi codi tocyn, yr hjTi oedd yn ei galluogi i fyned gydag uurhyw gerbydres oedd yn stopio. Aoth y ddynes anffodus i mewn i'r gerbydres yn Nghoiwyn Bay, a pha-siodd f olwyn a Llysfaen. Pan y daeth i weled hyn neidiodd attan pan yn myned drwy Or- saf Llanddulas. Yr oedd y gerbydres yn teithio gyda'r cyflvmder o "driugnin milldir yr awr. Gellir dvchmygu beth oedd y can- lyniad. Cludwyd hi i ysbytty Abergele, lie bu farw bron ar el cyrhaedd.

DYFFRYN NANTL.UE I Ma? vu dda. genym cldeall fod Mr J. J Evans, goruchwyliwr CWar?lau Dorothea, yn llawer gwell ei iechyd yn ystod y dvdd- 11,1111 diweddaf. Y mad Mr S. Lloyd Jones, o Goleg y Bedyddwyr, yn Mangor, yn bwriadu cych- wyn ar ei waitli fel bugail Edge Lane, Llyn- Heifiad, y Sul cyntaf yn Hydref.

BETHESDA BETHESDA _1 CYNGHERDD. Nos saawrn cyimai- iwyd cyngherdd mawTeddog yn nghapel Chwarelgoch, Tregarth. Llywyddwyd gan -lir J. Jones, llyfrwerthydd, ac arweimu gan Mr T. Ogwen Griffiths, Middle street. Cymerwyd rhan vnddo gan Gor Meibion Salem (dan arweiniad Mr J. 'inomas), yn nghyda Thai o brif gantdiion yr ardal. C'yfeiliwyd gan Miss Griffith, Aber. Caf- wyd el a- sylweddol.

THOMAS' DRUG f-TOKIW, US, Kinwa'aid | Pd l^jnlon. N.E. G#nito-Urin iry, Skin and Blood dbeases, L o' Ner»p ?o»er, Tnirw'c, ..4 At ied Do?blfo. cund byqpoi?ial TrMlmt..t. Part'cuUe rPo»t.Tt«

I TRANSVAAL. I I DE WET YN DIANC CADARNHAU MACHADODORP. DE t. ET YN RHYDDHATT EI GAR- I CHARORION. Gohebydd Rhyfel y Press Association a ddy wed: Pretoria, dydd Gwener.—Llwyddodd De Wet i ddianc ymaith o gyrhaedd gafael Arglwydd Kitchener, er fod gan y Prydein- wyr wageni yn cael eu tynu gan anifeil- iaid rhagorol Gwnaeith Kitchener ei oreu, ond yr oedd De Wet yn ei symudiadau yn drech nag ef. Priodolir hyn i'r ffaith fod De Wet yn. berffaifch gyfarwydd a'r wlad, ac yn gallu teithio yn y nos; tra yr oedd yn rhaid i Kitchener deithio yn ystod y dydd.

CYNLLWYN I DbAL KRUGER. Middlebnrg, dydd Iau.—Y mae y Cadfri- dog Buller yn Twyfelaar, rbyw saith mill- dir i'r gogledd o West Carolina. Adgyf- lenwyd ei wageni e Wonderfontein neith- iwr. Parheir i ergydio yn nghyfeiriad y dwy- rain, ond ni wnaed nemawr niwed. Y mae arwyddion yn dangos fod y Boer- iaid yn parotoi i adact Belfast ac encilio am Dalmanutha, ao oddiyno i Machadodorp. Negesydd o Machadodorp a ddywed fod y lie hwnw wedi ei gadarnhnu, ac fod gan y Boeria.id fagnelau mawrion. Dywedir fod y Cadfridog Botba yn Dal- manutha. Adroddir fod y Boeriaid am roddi eu liarfau i lawr os syrth Machadodorp, a'u bod am ddal Kruger, os yn angenrhcidiol, i i'r perwyl hwnw.

CYNLLWYN PRETORIA. BOTHA YN CEFNOGRR BRAD. CYNLLWIN GORPEEWYLLOG. Yr oedd y dyddordeb mwyaf yn cael ei gymeryd yn y Llys Rhyfel Oyffredinol. a agorwyd yn Pretoria, dyddl Ibu, mewn cysylltiad a'r cynllwyn i ddwyn Arglwydd Roberts. Yr oedd tyrfa fawr o bobl wedi crynhoi yn nghyd yn ,y prif heolydd, yn awyddus i drafod yr achos, Yr oedd y mwyafrif o'r Affrikanderiaid, a'r Boeriaid ymosfcyngol, yn arddangos awyddfryd am- lwg i anghymeradwyo y cynllwyn. Llywyddid y llys rhyfel gan y Cadfridog Marshall, llywodraethwr milwrol Pretoria, gweithredai y Milwriad Godfrey fel Barnwr- ddadleuydd, a'r Capten Durham, o Heddlu'r Transvaal, fel erlynydd. Yr aelodau eraill o'r llys rhyfel oeddynt Uchgapten Nichols, Uchgapfen Buckall, a'r Capt,an Butchard. Cyhuddwyd yr Is-gapten Hans Cordna, diweddar o'r Staats Artillery, o fod wedi tori ei addewid, ac hefyd o fod wedi cyn- llwynio i ddwyn Arglwydd Roberts, y Pen- cadlywydd. Dyn ieuanc heb fod dros ugain rnlwydd oed, ydyw y cyhuddedig, gyda gwynebpryd cyflym II deallgar, o bryd- wedd tywyll a'i wallt wedi ei dori yn gwta iawn Dyn o gorpholaeth byohan a'i ben yn hynod fychan yw. Yn mhob ys'yr, y mae yn dra anhebyg i gynllwynwyr yn gyffredin. I Ar y cyntaf, addefodd Cordna ei euog- rwydd, ond, yn gweithredu ar gyfarwyddyd ei amdditiynydd, tynodd hyny yn ol, ac aeth y prawf yn ei fiaen. Yr oedd y earcharor, yr hwn sydd yn ed- rych yn ddvn ieuanc hollol ddiniwed, yn berffaith dawel, ac hunanfeddianol. drwy yr oil o'r eweithrediadau, a safai i fynv mewn arddull filwrol. Y tyst cyntaf vd- oedd bwrdeisiwr o'r enw Dn Toit, diweddar is-gapten, yn llywyddu heddlu Pretorli. Dyn golrcrus o ymddangosiad milwrol hardd ydyw, a sieryd vr iaith"Saesneg yn berffaith, a rhydd ei dvstiolaeth yn eglur a didderbyn- wyneb. Dywedodd y tyst, fod y earcharor wedi drfod ato ef, pvda e^iynllwvn i godi gwrthryfel y Pretoria. Y cynllun oedd disgyn ar Prvdeiniaid yn y nos, dal cy- maint ag a ellid, ae yn y cynhwrf cymeryd Arglwydd Roberts i ffwrdd. Sicrheid y tr-t gan y carcharor, nad oedd ei gynllun ef yn gofvn mwy na dau erant a haner o ddvnion i sicrhau ei lwyddiant. Yr oedd wedi bod mewn cymundeb a'r Oadfridog Botha yn nghylch manvlion y cynllnn, ac wedi derbyn llythyr oddiwrtho, yr hwn ni I ddangosodd i'r tyst. Gwrthododd y tyst gysylltu ei hunan a'r cynllwyn, a gofynodd a oedd llawer yn cydweithio gyda Cordns Mewn atebiad dywedai y carcharor fi fod wedi siarad gydag amryw o'r Boeriaid mwyaf blaenllaw, ond ni chrybwyllodd en- wau neb o'i gyd-gynUwynwyr. Yn ddilynol gadawodd Cordna god-lyfr gyda'r tyst, yn cynwys ei gynlluniau, gy ag enwau swyddogion, a'r tai y canfyddid hwy ynddynt, wedi eu rhoddi mewn dirgel- nod. Yr oedd y ffordd o ddiangfa hefyd wedi ei gosod ynddo. Yr oedd manylion y cynllwyn yn trefnu i roddi ty ar dan, er mwyn cymeiyd sylw yr heddgeidwaid. Yn y cynhwrf a ddilyn- ai, yr oedd y swyddogion i gael eu dal a'u rhwymo. Yr oedd Arglwydd Roberts i gael ei gymeryd mewn cerbyd i fan lie y buasai y CadfridogBotha yn cyfarfod y cynllwynwyr) gyda dau cant o feirch. ychwanegol Aeth yt Is-gapten Du Toit ar godlyfr i heddgeidwaid Pretoria, i'r rhai y rhoddodd hysbysrwydd, yn ddilynol, yn nghylch dad- blygiad y cynllwyn. Dychwelwyd y llyfr yma i Cordna dvdd dilynol. Adnabyddodd Mrs Erasmus, gwraig yr Uch-gapten Erasmus, yn nhy yr hon yr oedd Cordna y tiigo, y godlyfr fel eiddo y carcharor. Rhoddodd yr heddgeidwaid dystiolaeth i'r perwyl eu bod wedi canfod yu ystafell Cordna genadwri mewn dirgelnod, yr hon a ddangoswyd i'r llys, a'r hon oedd i bob ymddangosiad, wedi dod oddiwrth y Cad- fridog Botha. Yn v genadwri yma y mae Botha yn cyfarwyddo y carcharor i fyned yn mlaen gyda'r cynllun. Dywedodd yr Is-gapten Kruger, o Hedel. lu'r Transvaal, ei fod wedi darganfod pa- purau oedd yn oysylltu y carcharor gyda'r cynllwyn. Adnabyddodd y rhai hyny yn awr, yn. y llys. Dywedodd Melt Marais, diweddar swydd- og milwrol Boeraidd, Pretoria, fod Cordna wedi dod ato ef i ofyn iddo ymuno yn y cyn- Hwyn?neu roddi cynhorthwy gyda'r gwaith. Gwrthododd Marais gydgvsylitu ei hunan a'r mater, ond ni roddodd hysbysrwydd i'r heddgeidwaid am fodolaeth y bradwr- iaeth. Mae'r prawfion yn yr aohos yn gyflawn iawn, ond yr aJgraph a fodola ydyw fod y cynllun yn anfuddiol o'r cychwyniad. Mae y cyhuddedig yn rhwym o fod naill ai yn hurtyn ffol neu ynte yn offeryn yn Ilaw dichellwyr cyfrwys. Coleddir y dyb yn gyffredinol fod yr oil 0 ag- weddau cyffrous yr actios wedi cael eu dad- lenn yn barod. Cafodd prawf ei ohirio. Mae y tyst- folaethau yn profi fod v cynllwyn o'r natur fwyaf gorphwyllog, ae befyd yn dangos fod llawer e'r bwydeiswyr mwyaf dylanwadol, yr ymwelwyd a hwy i geisio ganddynt ym- ano, wedi thod gwneyd byny. T fam gyffredin yw mai rhyw wagfrendd- wydiwr ffol ydyw y caroharOi, ond v map mesurau llymion vn angenrheidiol. Dichon mai canlyniad a fydd cryhoeddi teyrnarch fwy manwl, fel na byddo modd i'r un peth gymeryd lie eto.

CHINA. I CYRHAEDD PEKIN I FFOEDIGAETH YR YMHERODRES J WADDOLOG. j Gohebydd y Central News a ysgrifena fel y canlyn Berlin, dydd Gwener. Heddyw derbyniodd v Swyddfa Dramor y genadwri ganlynol oddiwrth y Trafnodd- ydd Germanaidd yu Shanghai: Aeth y milwyr Cynffreiriol i mewn i Pekin hab wrthwynebiad. Gwaredwyd y tai Llysgenhadol, a gollyngwyd y tramor- iaid yn rhyddion. Shanghai, dydd Gwener, Derbyniodd y pendefigion lleol adrodd- iadau yn mynegi fod yr Ymherodres Waddolog, y Tywysog Tuan, a'r rhan fwyaf o'r fyddin a'r Boxeriaid, wedi gadael Pekin ar y soithfed o Awst, ac wedi myned i Hsianfu. Dechreuodd v Cvnghreirwyr danbelenu ar furiau Pekin ar Awst 15fed, ond ni ddisgwvlir y rhoddir llawer o wrthwyneb- iad. Hong Kong, dydd Iau, Adroddir o Canton fod brysneges wedi ei derbyn gan swyddogion' y Tollbyrth yn mynegi fod Syr Robert Hart, gda'i swyddogion, Wedi gadael Pekin, a hvny o dan nawdd osgorddlu.

Senedd-dymhor 1900. I DYNION Y DYFODOL. I Fel y canlyn yr ysgrifena Gohebydd Llundain y "Birmingham Post," newydd- iadur Undebol adnabyddus, a chyfrwng arbenig Mr Chamberlain — "Ar ol tymhor gwneyd deddfau, daw yr adeg i ystyried y deddfwyr; ac yn y fan yma dechreuwn, gyffwrdd ag acbos dirywiad Ty'r Cyffredin yn meddwl y bobl yn ystod y blynyddau diweddaf. Y mae rhywbeth o hyn yn ddyledus i'r ffaith mai Mr Balfour yw yr arweinydd cyntaf i ddangos yn agored, ac weithiau i roddi mynegiad, i'w ddirmyg o gorff o bobl a roddasant iddo ef ei safle uchel yn y byd gwleidyddol. P-vn sydd yn sior, y mae ar Dy'r Cyffredin angen am ychwanegu ei nerth meddyliol a moool. Gwelir hyn yn amlwz oddiwrth y ffaith nad yr un dyn ieuanc addawol wedi dyfod i'r Senedd yn ystod y ddau etholiad c-yff. redinol diweddaf. Os edrychir at fainc y Gweinidogion, yr unig rai ellir eu nodi fel gwyr addawol ydynt Mr Brodrick, Mr Wyndham, a Mr Austen Chamberlain. Ac os troir at yr Wrthblaid, rhaid enwi f r Edward Grey, Mr Birrell, a Mr Lloyd George; ac y mae pob un o'r haner dwsin wedi eistedd yn Nhy'r Cyffredin a gefnog- odd Arglwydd Salisbury drwy ei ail Wein- yddiMth o 1886 i 1892. Deuddeng mis yn .1, gallasai un gaef ei demtio i enwi un eithriad yn mherson Arglwydd Hugh Cecil, yr hwn a ddychwelwyd gyntaf i'r Senedd yn 1895; ond rywfodd neu ailydd y mae Arglwydd Hugh wedi dirywio yn ystod y tymhor presenol." Fel hyn yr ysgrifena Gohebydd yn y "Daily Fxprem" "Mr Chamberlain, mewn gwirionedd, yw ovmeriad mawr Senedid-dymhor sydd wedi bod yn. gynil yn rhoddi enwogrwydd. Y chydig iawn o'r naill blaid na'r llall sydd wedi dringo i fyny. Y mae dau, er fod eu hargylioeddiadau yn gyffredin heb fod yn gymeralwv, yn rhyglyddu clod am eu gwroldeb, a dangosasant nid ychydig o dalent. "Un ohonvnt vw Mr Burdett Coutts; gyda gwroldeb mawr ydygoddymlaenei syliuddiadau yn erbyn y diffygion ynglvn a'r ysbyttai ) n Neheudir -,rict; a phrof- odd, o ran hunan-feddiant ac atebydd, yn ddigonol i gyfarfod Mr Balfour. Pan fydd dynion yn ei groesi, cyll Mr Balfour lyw- odraeth arno ei hun, a chyll hefyd afael ar ei blaid. "Y mae yr aelod arall a ddaeth i gy- hoeddusrwydd yn un o'r gwrthwynebwyr chwerwaf a galluocaf y mae gan Mr Cham- berlain i'w cyfarfod. I "Yn sicr, y ma-e Mr Lloyd George wedi enill anrhydedd yn yr ornest hon. Bu ar ei ben ei hun yn pigo Mr Chamberlain nes ei orfodi i ateb."

LLANGEFNI CYFLWYNO TYSTEB. Oherwydd afiechyd maith Mr William Roberts (ieu), Gwaenfangor, penderfyuodd eglwys Moriah ddaugoo et pharch a'i gwerthfawrogiad o lafnr a gwasanaeth Mr Roberts yn y gor- phenol trwy gyflwyno ei chydymdeimlad cynes ag ef yn ei waeledd, trwy gyflwyno tysteb iddo. 0 bosibl na welwyd erioed yn y dref dysteb a chymaint o gydymdeimlad; yr oedd yn neillduol felly, gan na fwriadwyd i'r dyflteb fod ond yn unig i gynulleidfa eglwys Moriah; ond pan seth y casglyddion o gwmpas, gwelent fod yn rhaid iddynt dderbyn gan rai tu allan i'r eglwys, am y rheswm fod Mr Roberts wedi bod yn was ffyddlon i'r plwyf yn ogystal a'r eglwys, a chan ei fod wedi gorfod rhoddi goreu i'w swydd oherwydd ei aflechyd dymunai llawer gael y pleser o danysgnfio er dangos eu cydymdeimlad ag ef, a dydd Gwener di- weddaf cyflwynwyd y pwrs, sef 32p lis Oc iddo gau Mri Davies, Ysgol y Bwrdd (diacon yn yr eglwys); Owen Jones, Wigan House, a Robert Jones, Regent House, yn ei breswylfod, gyda dymuniad calon y dref am lwyr adferiad bnan iddo i'w gynefin iechyd. TRENGROLTAD.-Mewn trengholiad a gynhaliwyd ddydd Iau ar gorph plentyn bychan i Ellen Jones. Niwbwrch, yr hwn a fu farw yn sydyn ar fraich ei fam ar yr heol yn Llangefni, pasiwyd rheithfarn o Far- wolaeth natnriol." CYNQOR DINESIG.—Nos Lun, dan lywyddiaeth y Cynghorwr 0. J. Williams, a phresenoldeb y Cynghorwyr Dr Lewis Owen, W. Hughes Jones, Robert Jones, Thomas Jones, Owen Jones, W. 0. Griffith, Richard Parry, J. E. Jones, Richard Jones, L. R. Jones, Mr G. O. Williams (clerc) a Mr John Owen, arolygydd.—Y pwyllgor a benodwyd i ymweled a'r gladdfa gyhoeddus a argymhellent fod llwybr yn cael ei wneyd ar draws ac un arall ar hyd ochr y wal, yr hyn, ar gynygiad y Cynghorwr Hughes Jones, yn cael ei eilio gan y Cynghorwr L. R. Jones, a basiwyd. Cynygiodd Cyng- horwr Thomas Jones fod y pwyllgor i dynu cynllun o'r gwaith a'r gost, ac fod awdur- dod yn cael ei roddi vr pwyllgor i gario allan y cynllun; ond gan fod y mater i fyned dan sylw y Bwrdd Claddu, tynwyd y cynygiad yn 01. Y Pwyllgor Iechyd a gof- nodent fod sied yn cael ei chodi gan Mr J. Grey Owen yn erbyn y wal wrth ochr y fynedfa i orsaf y rheilffordd. Bu cryn dra- fodaeth ar hyn, a phenderfynwyd fod i'r Clerc ohebu a Chwmni y Rheilffordd ar y mater.-Pwyllgor y Farchnad a adroddent fod y Cynghorwyr J. R. Williams a Richard Parry wedi cyfarfod dau o lywodraethwyr yr isgoi Sirol partnea y niwea a wnaea i r Neuadd Gyhoeddus, a dealtwyd fod y llywodraethwyr wedi gorchymyn gwneyd rhan o'r plastro, gwaith saer, a'r adgyweirio angenrheidiol ar y llythyr oddiwrth Mr L. Protheroe, prif gwn- stabl y sir, parth gwrthodiad pobl yn gofalu am stalwyni i ufuddhau i'r heddgeidwaid. Argymhellai fod llawleni yn cael eu har- graphu a'u rhaun, ae fod yr heddgeidwaid yn cael ychydig er mwyn eu serfio ar ber- sonau fyddo yn gwrthod ufuddhau; ae os achosid rhwystr ar ol hyn, fod i'r personau gael eu gwysio gan y Cyngor. Pasiwyd i fabwysiadu awgrymiad y swyddog.—Dar- llenwyd llythjT oddiwrth yr aelod dros y sir yn cyduabod derbyniad penderfyniad y Cynghor ar drethu yr olwynwyr. Ni chredai y deddfir dim ar y mater yn ystod y Senedd dymhor bresenol.-Yogrifenodd Mrs Pritchard Rayner, Tresjawen, lythyr i gyd- nabod pleidlais o gylymdeimlad a bas. wyd gan y Cynghor gyda hi a'r teulu yn eu profedigaeth o golli ei mhab yn Neheudir Affzies.-Dr Williams a gyflwynodd ei ad- roddiad am y chwarter yn diweddu Mehefta 30: Rhif y genedigaethau a gofrestrwyd ydoedd 7, cyfartal i 2-9 y fil. Marwol- asthau 7, cyf irtal 10*8 y fil. Mewn canlyniad i'r gwlawogydd trymion I diweddar, symudwyd gryn lawer o'r ddaear ar ochrau Carnedd Llewelyn; a dy- wedir fod y cwymp wedi cau Bwlch Nant Ifrangcon, rhwng Bethesda a Llyn Ogwen.

Bwrdd Tspol Bethesda. CYFARFOD BRWDFRYDIG. Nos Wener, yn Ysgol y Cefnfaes, 1n \mol a'r rhybudd a gyhocddwyd gan Mr R. Ben- jamin Evans, Clerc Bwrdd Gwarcheidwaid Bangor, cyuhaliwyd c? f?arfod o dreth"wyr Bethesda i'r amoan o basio penderfyniad ar a oeddynt yn galw am Fwrdd Ysgol i Bethesda ai nad oeddynt. Etholwyd Mr W. R. Evans, Pant, i'r gadair, ac wrth a.gor y cyfarfod, sylwodd mai addvsg i'r plant oedd y cwestiwn i'w drafod y noson hono, ac yr oeddynt i benderfynu ai oeddynt yn galw am Fwrdd Ysgol (cymeradwyaath). Yna darUenwyd y rhybudd yn galw y oyf- arfod gan y Parch Thos. Hughes, Siloam. Gofynodd y Cadeirydd a oedd can I ullrhyw un gynygiad i roddivgerbron y cyf- arfod, a chynygiwyd gan y P-.rch John Owen, B.A., Gorlan-"Fod y cyfarfod hwn yn barnu mai buddiol i ardalBethesda fydd- ai Bwrdd Ysgol Cyfeiriodd Mr Owea at araeth a draddodwyd yn yr ystafell hono ychydig amser yn ol gan Mr Gray, A.S., yn ystod. yr hon y sylwyd ein bod ni yn y wlad hon yn mhell ar ot i wledydd tramor o berthynas i gwestiwn Addysg. Yr oeddynt wedi bod yn "tincera" gydag addysg ar hyd y blynyddau. Hyderai ef y buasai i bob Ymneiliduwr a Rhyddfrydwr bleidleisio o blaid Bwrdd Ysgol, ae yr oedd yn ddigon boddlawn i bob Eglwyswr a Cheidwadwr bleidleisio yn eiu herbyn. Yr oeddynt yu cwyno yn tynych mai araf iawn yr ydym yn ael ei. h-li.u gan y i,ly?.&-tb, ond barnai ef au bod yn eu cael yn Ilawar cynt nag yr oeddynt hwy yn eu cymeryd (cymeradwyacth). Rhoddwyd yr hawl i sicrhau Bwrdd Ysgol i ni tua 30 mlynedd yn ol, ond yr oeddynt hwy yn Methesda heb gymeryd mantais o byny. A chymeryd Addysg at ei gilydd yn Methesda, yr oedd- ynt yn anrhaethol bell yn ol i ardaloedd tebyg. Yr oedd ef wedi bod mewn ysgol. ion y Bwrdd yn Llanberis a Ffestiniog, a rhwng ysgol yn y lie diweddaf ac ysgol yn Methesda. yr oedd cymaint o wahaniaeth ag sydd rhwng drawing room hardd ac ys- gubor. EJiddigeddai wrth blant ardaloedd Ffestiniog, lie yr oeddynt yn cael pob man- tais. Yn Methesda nid oedd ganddynt le i'r plant chwareu, heb son am ddysgu(chwer- thin). Nid oedd ef yn credu mewn ysgol- ion Brytanaidd; gwell oedd ganddo ysgol- ion cenedlaethol, ond nid ysgolion a gam- enwir yn genedlaetbol. Ysgolion cenedl- aethol yn ngwir ystyr y gair oeddynt ys- golion y Bwrdd: uid oedd ef vn credu t Want gael eu llywodraethu gan ryw sect grefyddol neillduol, a dylai trethdalwyn gymeryd y siars ar addysg y plant ar en hysgwyddau eu hunain. Gyda'r plesen mwyaf, cynygiai fod y cyfarfod yn galw am Fwrdd Ysgol (cymeradwyaeth). Y Parch R. Rowlands, Treflys, a eiliodd. Dywedodd mai addysg oedd pwnc mawr y dydd yn mhob gwlad, ond yr oeddynt hwy yn mhell ar ol i bawb arall yn nglyn a'r cwestiwn. Gwir y dywedwyd mai wedi bod yn "tinoera" ag Addysg yr oeddynt yn Methesda. Yr oedd pobl yn rhyfecUhi at Bethesda o unman—Bethesda fawr yn Arfou-beb FlVrdd Ysgol, ac yn wir yr oedd ganddynt le i ryfeddu; ac y mae'r amser wedi dtod i ninnau efelychu ardal- oedd cyffelyb ereill, a sicrhau Bwrdd. If oedd ganddynt athrawon nad oedd eisieu eu gwell. Nid oeddynt yn adlewyrchu dim ar dalent yr athrawon wrth ddyweyd fod Addysg Bethesda yn bendifaddeu ar ol i addysg ardaloedd chwarelyddol ereill, ac yr oedd hyny yn bod olietwydd fod treth- dalwyr Bethesda wedi llusgo yn mlaen dan hen oruchwyiiaeth oedd yn bodoli 30 mlynedd yn ol, a chyn hyny. Paham yr oedd yn rhaid iddynt lusgo dan yr hen bethau hyn; wrth gwrs, ddeuai Bwrdd Ysgol byth o'r cwmwl, nac fel cawod o wlaw; ae yn awr yr oedd y cwestiwn yn eu dwylaw hwy. Un o egwyddorion penaf Rhyddfrydiaeth yw fod y cyhoedd yn cael llais i edrych ar ol arian ai gesglir fel trethi yn ein gwlad. Dyma oedd arnynt eisieu yfwan. Yr oedd yn dod i Bethesda bob blwyddyn rhwng deuddeg a pymtheg cant o bunnau mewn grants, ond nid oedd gan y trethdalwyr km o gwbl pa sut i'w gwario. Soniai rhai am y dreth uchel, ond gallai ef hysbysu y rhai hyny nad oedd y dreth yn y manau lie yr oedd uchaf ond megis di- feryn o'r mor i'w gydmaru a'r dreth fawr a gyfrenir tuag at Addysg gan ein gwlad (eymeradwyaeth). Yn 01 y drefn bresenol nid oedd yn bosibl dod a pupil teachers i fyny i'r graddau y dylent; gweithient yn -galed drwy y dydd, yn He eu bod yn met haner diwrnod iddynt eu hunain i astudio. Yn wir, yr oeddynt yn tori y gyfraith wrth gario yn mlaen fel yr oeddynt; yn ol y Code newydd ugain o blaut ddylai fod mewn dosbarth, ond yr oedd teachers Bethesda yn gorfod gwynebu dosbarthu o tua haner cant bob dydd. Dyma rai o'r pethau awelibeir trwy gael Bwrdd Ysgol, ao yr oedd ef o'i galon yn eilio y cynygiad. Gofynodd y Cadeirydd a eedd gan wn- rhyw un sylw pellach i'w wneyd. Mr Richard Morris: Beth fydd canlyn- iad y pleidleisdo yn y cyfarfod hwn? Y Cadeirydd: Cael Bwrdd Ysgol, mae'n bur debvg (eymeradwyaeth, a chwerthin). Mr R: Morris: Cofiwch nid yw i'w gael am bedair ceiniog, ac yr wyf yn. proteatio yn erbyn y symudiad heb gael Uais y treth- dalwyr yn gyffredinol trwy y poll. Sylwodd y Parch Thomas Hughes fod syniad ar led fod y cyfarfod wedi ei alw yn y gornel, ond gaUai ef ddyweyd mai nid gwir oedd hyny. Yr oedd y cyfarfod wedi ei alw yn union fel yr oedd y gyfraith yn gofyn. Yn mhellach, dywedodd Mr Hughes fod ganddynt gwestiwn pwysig dan sylw y noson hono, a. dylent. edrych arno o safle y gydwybod. Egwyddor fawr Rhydd- frydiaeth oedd-lle bynag yr oedd arian y wlad yn cael eu diefnyddio dylai y cyhoedd gael llais yn hynf. Apeliai ef at reswm bob Rhyddfrydwr am Ymneillduwr oedd yn bresenol, gan hyderu y byddai iddynt lynu wrth eu negwyaaonoai, it "IU W;] U) u.J .#.v.&- hau Bwrdd Ysgol (eymeradwyaeth). Mr Robert Jones a sylwodd nad oedd ond teg i gael poll, ao i bawb gael amser i feddwl y cwestiwn. Mr W. C. Hughes a gynygiodd, fel gweull- iant, fod y cyfarfod hwn o'r farn mai cwoo. tivin i'w behderfynu gan y trethdalwyr ydoedd. Mr Cadwaladr Ellis: Oiud cyf, arf. od « o'r trethdalwyr yw hwn? (cymeradwyaeth, a chwerthin) Dywedodd y Parch W, W. IJoyd ei fod yn ofni fod rhai yn credu eu bod yn ceisio gwthio y mater drwodd yn sly; ond rh«d oedd iddo ddyweyd fod y ? ILI? hyny dan eamargraff. Nid oedd modd. symud yn mlaen ond yn y dull yr oeddynt wedi bwmeyd; dyma'r dull cyfreithi-ol. Rhag ofn nad oedd y rhai oeddynt yn gwrth- wynebn Bwrdd Tsgol yn gwybod Y cwbl (chwerthin), dymvnai ef roddi ar ddeall iddynt yn ddi¡¡;o" eglur fod yn angenrheid- iol i ddeg o bersonau hftwlio poll, a chyf- Iwyno papyr wedi ei arwyddo gan y deg hyny i gadeirydd y cyfarfod cyn ymadael. Y' Sylwodd Mr H. Parry fod yn bresenol yn y cyfarfod nifer luosog o rai nad oeddynt yn drethdalwyr. Yna gofynodd v Cadeirydd i hawh oedl- ynt heb fod yn drethdalwyr symud o'r neilldu, a rhoddodd y penderfyniad i fyny, yr hwn a gariwyd yn nghanol banllefau a gymeradwyaeth.

| EIN RHTFELOEDD. I Y SEFYLLFA. I Y mae y newydd calonogol am fynediad y fyddin Unedig i Pekin, ac am ddiogelwch y Trafnodd-dai yn awr yn cael ei lwyr 'gad- arnhau. Dydd Sadwrn fe dderbvniodd y Morlys Prydeinig bellebr fel y canlyn oddiwrth y Llyngesydd Bruce —"Cymer- wJu Pekin ar y lufed o Awst. Y Trafnodd- dai yn ddiogel. Fe ddilyna manylion." Ychydig, fodd bynag, yw y manylion a ddaethaiit i law. Edrydd gohebydd new- yddiadur ddarfod i'r fyddin Unedig fyned i Pekin ddydd Iau diweddaf, a cliawsaiit dderbyniad cvfeillgar gan ) Tywysog Ching. Yr oedd yr elfen wrthwynebol eisoes wedi dianc o'r ddinas. Ymadawodd y Llys Yinherodrol am Shensi ar yr lleg cyfisol, gyda'r Manchus. Dywed yr ad- roddiad yn mhellach fod milwyr yn Hansu wedi myned i'r deheu-orllewin. cvda'r amean o dynu ymaith y fyddin Unedig, ae felly eu rhwystro i ddilyn y Lly". Ymddengys mai cyfeiliornad yw yr ad- roddiad ddarfod i'r fyddin Unedig fyned i Pekin yn ddiwrthwynebiad, oherwvdd daw o Japan adroddiadau am frwydr galed wedi ei hymladd. Dywed y Cadfridog Yamayu- chi, yr hwn a arweiniai y fyddin dapanaidd, i'r fyddin Unedig, foreu Mercher, wneyd ymosodiad ar Pekin ar yr ochr tldwyreiniol gyda chyliegriiu. Ymladdai y gelyn gyda chyndyurwydd. Yr oedd y Japaniaid ar yr ochr ogleddol i Gulfor Tung-Chan, a'r Prydeinwyr a'r Americaniaid ar yr ochr ddeheuol. Y noswaith liono fe chwythwyd i fyny gan y Japaniaid ddwy o ddorau ar ochr ddwyreiniol i'r ddinas, ac fell" aetli- ant i mewn. Yn y cyfamser aeth y Pry- deinwyr a'r Americaniaid i mewn drwy ddor arall i'r ddinas. Yn fuan anfonwyd milwyr perthynol i'r fyddin Unedig at y Trafnodd-dai gyda'r amcan o sefydlu go- bebiaeth a'r trigianwyr oeddynt wedi eu cau i mewn. Cafwyd fodyi- holl Weinidog- ion a'r swyddogion yn ddiogel. Ni wyddys both oedd collection y fyddin Unedig pan y pellebrodd y cadfridog Japanaidd. Ei goll- edion ef ei hun oeddynt cant wedi eu lladd a.'u hanafu, tra yr oedd nifer y Chineaid a laddwyd dros 400. Cynwysa pellebr flfiveddarach oddiwrth y llyngesydd Bruce, dyddiedig ddydd Sul, newyddion pwysig. Dywed iddo gael ei hysbysu ax awdurdod y Japaniaid fod ym- laddfeydd yn parllau i gymeryd lie yn heol- ydd Pekin, rhan o ba un oedd ar dan. Yr oedd Yung-su wedi rhwystro i'r Ymher- odres ymadael, ac yr oedd yr ymdrechfa ddiweddaf yn myned yn mlaen yn nghanol y acunas, pa un a amgyicnwya gan y tyddiii Unedig, y rhai a'u tanbelenent. Yn ol hyn edrychai fel pe byddai y gelyn wedi myned ymaith a gadael yr Ymherodres gy- ,ued ei siawm. Fodd bynag, buasid yn t6 alo boddhad drwy Ewrob pe buasid yn cymeryd y ddynes hon i'r ddalfa, yr hen sydd wedi cymeryd rhan nid bychan yn nghudd-weithrtidoedd y tair blynedd di- weddaf. Nid oes hysbysrwydd diweddarach o Dde- heudir Affrica ar ol newyddion ddydd Sad- wrn. Dywed Arglwydd Roberts i De Wet ddianc trwy dori i fyny ei fyddin yn ad- ranau bychain. Ddydd Gwener fe wnaeth yr arweinydd Boeraidd ei ymddangosiad i'r gogledd i Baden-Powell yn Commando Nek, ae yr oedd ganddo yr haerflugrwydd i or- ehymyn i'r Cadfridog Prydeinig roddi ei arlau i lawr.