Y Genedl Gymreig

AT Y BEIRDD.-Fel hysbysiad yn twig y 1 cyhoe,idlr aoerchiauau priod&sol, coffad- wnaethol, &e. Ni chymerir teilyngdod dawau ltmyddol felly i ystyriaeth. Am ytpterw. vmofvct-r tH cvhoeddwyr.

CYKAltFOT) CHWARTEROL LLBYN AC EIFIONTDD. Cynhaliwyd yr ucho 1 yn Bryncroes, Mehefin 22ain a'r 23am. Yn abeooldob ycadeirydd am y flwyddyn, Cadbin Jl. Jones. C.S., Porthmadog, yr hwii a ludduyyd gan afiechyd i fed yn bresenol, oymerwyd y llywyd liaeth gan y cvn gadeirydd, J Parch Hugh Davits, Moaltryfan. — i'euderfyn- wy1 fod v cvfarf' d nesaf i'w gynal yo Nazueth, Llun a Mawith, A»st 24 un a 5ain. Bydd hefyd yu tfyfarfod er neill itw Air K. Williams, Peny- groes, i gylfawn wa th y weinidogaeth yn y lie ochid a Phantglas. GilU y bydd mater y Genhadaeth "ram"r yn ?.el "y!w aib?nig yn nghvahadle Id y cyrarfud oesif, ni phenwyd testyn i ddaollen pipyr arno.—Gohiriwyd hnfyd byd y Cvfarfod ue.-af, yr ymdrafudaeth yn ?glvn t4 daflen N ?.—Aitddew?wyd Mr K Roberts, Y. H., Pwllheli, i w,?'th,.d? dros y cyf undfb fel cytarwyddwr ar Fwidd Cymdeithas Genhadol IJnndain .-C),f.Hld y penderfyniad o Gymanfa Ddirv/est.l Llfyn ac lvfionydd yn nglyn a defnyddio y gwin anfeddwol yn yr Ordinbad o Swper yr Aiglwydd sylw caredig y "gynbadledd —lf» wyd y pntiderfyniad canlynol: Fo I y gyuha iledd li'.n yn dymmio datgan na bydd unrhyw fesur yn ngl.vo ag Addysg Rydd yn loddhacl os -!a bydd ymldoddarpariaeth er goaod yr holl ysgi lion y uyflwyoir ri odd y Llywodraeth at e i cynhaliad yn h" ("t dm reolaeth y treth- dalwy, gtik nad ystyriwn f"d yn gyfiawn i rodd- ion o'r diysorfa gyifrp linul itid er synorthwyo nnrhyw baid wieidyd l. l na chrtifyddol. JCt lolwyd droi y cyfundeb ar Bwyllcor Coleg y =:Il)g ;1){J2:'ti:: MA?nth?/ Vewi.wyd Cadb?n D. K i'hards, Porthmadog, i treith edu ar Bwyilgor Un leb yr Annibynwyr (?nuei)?.—Darit"n(?d y )'?ch D. Jone 9!,p1 iielyg, Dapyr W". weitlifawr ar oinoldeb naturio) ae ysgafnder ped1,inru, Diolchwyd yn galonog i «wu i Mr Jm es am dan., a. thaor ddymunwyd alii el g'I,,1 wedi "i argraphu yn y "Dysgedydd. "—Sw.n eyr aniadau yr eglwysi at 17-i H;. Casgliad Bryncrofs ddvrtd M.twrtli. ]p Is 3c. Yn llaw y trys rydd, 14" I-Is 8'.e. t'regethwyd gan y Parchn Hugh Davie^, .ill 'It' V'ari; H. Ivor Jones; D. S Chwdog W, B Marks. Criccieth D. Grffiths Llai y~t'imd vV; D. S Thomas, Beddgeleit. Tnomas.Iovus Tabor; a J. O. Jones, ■ £ )refii8wydd. H Ivor. J ONES, Ysgrifenydd.

Starada golygydd y .Ihd\a.1 Annate yn y modd uwcbaf (OCA (AiuuRYfel diodi jmborth i 91, '6' s h'rwy'ld ei ordob, el ansawdd a J'ddad^yneth mawr; a chyD?hoff yr .tw<?.?.Kt) Feddy?o! i ?080, wrth pyn.eradwyii C<JO<fed enw CADRU-Y a: NMbyw ?e?" ""rw r;' bnrdeh

COCOA CA rBUR V. Dyma'r Cocoa sydd yn foddiannol ar adnoddau cnawd-gynyrchioed acyn trosglwydd" Berth grymusder arosol. -Health Deallwn fod Mr Griffith Williams, Ty ClJoJ, Fachgoch, Brongadfao, wedi graddio yn A.C., ae y roae befyd.yn bwriadu mvned am y gradd o G.T.B.C.

YR ANWYDWST-INFLUENZA. Pan y clywsom gyntaf yn patod ganaf 1889 90 oi fod yn gwrfeyd difrcd mawr yn y dwyrain bell ac yn creu aoghysur a phryder trwy boll diriogaethau Rwsia, yr oeddym ni yn y wlad hon yn tueddu I ddiystyru a gwawdio y Byniad fod clefyd o'r natur bwn,—dim ond anwyd eyffredin, felly y tybiem ar y pryd,-yn peri y fath ddifrod, anghysur, ac ofn. Ymled- odd yr hint gyda chyflymder i wahanol wled- d C yu fuan clywsom ei fod yn anrheihio Paris a Berlin. Yna cawsom brofi ei ymosod iadau yn y wlad hon, ae mewn byr atnrer ym- ledodd dros pob parth o'r wlad, gan ymosod ar bob oed a sefyllfa. Argyhoeddwyd ni yn fuan nad anhwylder dibwys ae un i'w ddiystyru ydoedd Ya nechreu y flwyddyn 1890 pan oedd yr haintyn anrhtithio Paris, ymweludd gohebydd y kVcw Yo, k Herald yn y ddinas hono, a rhai o'r prif feddygon a fferyllwyr yn y ddinas, er cael gwybod pa gyffydau a ddefnjddid fwyaf cyffredin ganddynt i atal neu leddfu ymosod- iadau yr baint, a chafodd eu b d bron yn ddi- eithriad yn cymeradwyo Quinine mewn undeb o vhyw gyffyr oeu gyffyriau eraill yn yr holl achosion o influenza, a ddeuent dan eu sylw. Mae genym yn y wlad bon feddyglyn rhagor- ol sydd yn hynod boblogaidd, ac yn eynwys y eyffyr enwog Quinine wedi ei gyluno a rhin weddau iachaol amryw o'r prif lyaiau meddyg iniaethol adnabyddus trwy y byd. Y meddyg- lyn nodtdig hwn yw Quinine Bitters Gwilym Evans, yr hwn sydd wedi bod ger bron y cy- hoedd am agos i ugain mlynedd, ac mae ei rin weddau iachaol au adgryfhaol yn cael eu cyd- nabod mor gyfiredinol yn mhob mhn lie y gwnaed prawf teg arno, fel mae y galwad am dano yn cvnyddu o wythnos i wythnos, ac nid oea un meddyglyn mwy adnai>yddus yn mhob i rhan o'r byd naQuinine Bit ers t?itym Evans. | CymeradwytrefMy )hagnche)iad ?orea elli I ei gael, i atal ymasodiad yr hamt DIIn nwn hefyd cymeradwyir ef i bawb syddyn teimlo gwendid ae yn dihoeni ar ol ymosodiadau o Anwydwet, Asthma, neu Bronchitis, yn ogystal ag i bawb sydd yn dueddol i anhwylderau y Cylla, y Giau, yr Afu, a'r Yegyfaiut. Mae rhai o feddygon goreu y deyrnas yn ei gymeradwyo at yr anhwylderau hyn, ae at buro y gwaed, Mae ar werth gan bob fferyllydd mewn poteli 2s 9c a 48 6c yr un. Gochelwch gael eich twyllo i gymeryd dim arall yn dwyn enw cyffelyb. Os bydd anhawsder i'w gael, anfonir ef yn ddi- dzaul drwy y post, am y prisiau uchod, gan y perchenogbn-Quinine Bitk., Manufacturing Co, Ltd. lJanelly

CYMRY YN Y SENEDD. I [GAN CYMRO.] I HI. I Arc! helynt yr ymrana dychwelais nn. waith yn rhagor i'm hwateddle, ac yr oeddwn yno mewn pryd i glywed canlyniad I y pieiaieisio. Er naa oeaa ona rnyw Damp I nen ddeg ar-hugain yn y Ty yn ystod y ddadl, yr oedd yn agos i dri chant wedi votio. Pa fodd yr oeddynt yn gwybod ar ba ochr i roddi eu pleidleisiau nis gwn, ond yr wyf yn sicr mai yn ysgwrsio „c yn ysmocio mewn ystafelloedd ereill yr cedd y rhan fwyaf ohonyat tra y bu eu harweinwyr yn ymladd y frwydr. Yo fuan yr oedd pethau wedi eu hadferu i'w tawelwch blaenorol, ac yr oedd y dyn main a'r cleddyf yneisteddyn ddigyffro yn ei foes,—y lie, mi a dybiwn, mwyaf cysurus o fewn y Ty. Ei enw yn iaith y Ty ydyw Senjeant-at- arms, a derbynia 1,200p o gyflog yn flynyddol. Efe wyr beth ydyw ei waitb, os oes ganddo rhywbeth heblaw gwaeddi "division ambell dro. Buagai yn dda geoyf gael gwybod beth oedd y llyfr hwnw oedd ganddo. Yr oedd aelod ar ol aelod yn myned ato, ac yn sibrwd rhywbeth yn ei glast, ac ar nnwaith rhoddai yntau ddalen o'i lyfr iddo, ac yr oedd hyny yn ddigon i foddloni pob un ohonynt. Clytvaia amryw yn sylwi ruai dalen o lyfr y Bhyddfrydwyr ydoedd Mesur y Pryniant Tir a gynygir gan y Toriaid, ac mai dalen arall o'r un llyfr ydyw ea Haddysg Rydd." Tybed moi y dyo main sydd yn rhanu llyfr y Rbydd frydwyr mor ddiarbed 1 Os na fydd yn fwy cynil gyda'i lyfr bydd wedi darfod iddo yn fuan. Dywedodd rhywun wrthyf hefyd mai rhan bwysig o'i waith ydyw troi aelodau afreolus allan o'r Ty. Dyn a helpo Ty'r Cyffredin os ydyw ei heddwch )n dibynu ar y corpbilya bwdw ni fuasai nid i Dr Tanner ofoi dwsiu o eiddilod fel efe. Cychwynwyd dadl newydd ar unwaith ac ail ddechreuodd y siarad diflaa. Wrtb sylwi a gwraodo dechreuais ganfod yn raddol fod mwy o ymroddiad a difrifweb yn ngwaith y pwyllgor nag yr oeddwn wedi meddwl ar y dechreu. Ar y cyntuf ym ddangosent yn gysglyd a difraw, ond cyn hir deallais mai dynion oedd llawer o ohonynt wodi blino yn ymladd a bron wedi llidd eu bunain wrth yaigodymu a'u gilydd. Yr oedd pob YDi wedi eu gadael, a hwythiu, fel gweisiou ffarmwra o dan glwy y bladur, yn methu ysgwyd gewyn ua cbynual. Diymadferth iawn oedd eu hym- druchion i garnodio eu gilydd, ond parhaent er byny i gicio, cripio, a brathu gymaint fyth ag a alleut. Ac os oeddynt yn rby weiniaid i ymladd yn fywiog, yr oeidylt yu amlwg mor benderfynol a di-ildioag erio-d. Ar uu ochr yr oed, Sexton a'r ddin Healy; ar yr oJhr rirall Bd four, Ooschen, a Webster. Yr oedd yoo amryw ereill yn cymeryd rban yn eu tro, ond yr oedd y dorth rhwng v rhai hyo. Yr oedd Balfour a'i gwmni wedi ymdynghedu y mynent basio eu mcaur drwy y Ty trwy deg neu drais, bodd neu at fodd. Defoyddient bob moddion er cyraedd eu bamcan-weithiau gweniethent a cbamol- ent en gwrthwynebwyr, weithian gwawdint ac edliwient, bob yo ail yn hygwth Leu yn addaw, yn bendithio ac yn metldithio, yn pratio ae yn difrio. Ond yr oedd poh moddion yn methu, ac nid oedd dira a fodd- ionai Sexton a'r Reaiys ond ymladd hyd waed dros bob modfeddo'r mae" D"dlclJeot yn erbyu y Mesne adran ar d adran, brawdd-g ar ol hrawddeg, gair ar ol gair, ne, yr oedd Bilfour & Co.,ciri)&in, jn ffroehio Itn gynddaredd. Yr oeddwn yn bainn wrth edrycharnyntmai pwylitor o Dy y Cyff- redin ydyw y lie mwyaf digal. n M wyneb y'y i ddyn ?eisio dadleu ei nch s, a rhaid cael gwroldeb digoro i sefyll yn ngwynab ystyfuigrwydd, hwtiadau, a dir- myg y blaid Doriaidd. Dechreuais d iych-1 ymygu beth tybed oedd yr olwg ar y Ty ychydig wythnoSau cyn hyny, pan yr oedd Mesnr y Degwm ger bron y pwyllg r. Y pryd hwnw Samuel Evaus a Lloyd George oedd yn sefyll yn lie Sexton a'r ddau Healy; y fynud y meddyliais am danynt ihedai iasau oerion o arswvd o'm coryn i'm saw:il-dou Gymro ieuainc tlawd, heb ddim ond eu ffyn hfl, yn gwynebu ben gewri Tori?eth ae eglwysyddiaeth yn S,9.11.7ldi Prydaio Fawr! Ar un ochr safai cariidau yr hen eglwys, tirfeddianwyr, da! llawyr, a Syr John Pule-iton, gyda'a cyfoeth, eu teitlau, a'u cynffotiwyr; ar yr ochr arall safai Saranel a Dafydd— prrphwydi Cymru Fydd-i gyhoeddi rhytel yn erbyn ea trais a'u goitlirwm. Bendith arnynt am eu dewrder, a dyweded pob CymroJ Amen! Llwyddodd y gelynion i ddwyn eu mesur allan yn y diwedd, ond croesaw iddynt arno oblegid y mae y ddan facbgen o Gymrll wedi euro ei v a"hd allsn acwedi ei falu yn deilchion. Yr oedd y I Toriaid wedi meddwl adeiladu llestr gwych i nofio yr hen estrones allan o'r dvycinoedd, ond cyn i'w llestr adael y blociau vr oedd ergydion y ddau facbgen wedi ei rhwygo & thyllau. Ond i ddychwelyd at y pethaa a welaia. Sylwaisfod papyrau bychain--rbai gwynion, rhai cobion-wedi eu gosod mewn agenan pwrpasol ar gefnau rhai o'r seti gwe gion. Ar ot holi ycbydig cefais esboniad arnynt. Ymddengys nad oes gan neb o'r aelodan hawl i'w eiateddle, ond yn anig tra yr erys yeddi. Gwueir eithriadau o'r prif ddynion, a chedwiv iddynt hwy yr un eisteddleoedd bob amser. I aelod eyffredic, os am gadw ei sedd, rhaid iddo osod ei gerdyn ar ei chefn, no yn1 bydd yn ddiogd iddo am y ooswaith hono sereh iddo fyned allan o'r TY. Y mae y cardiau cocbion drachefn yn arwyddo fod y rhai a'u gosododd yn aelodau o bwyligorau, ac felly yn rhwym o adael y Ile am amssr. Yr oedd dau o'r cardiau bye, uo coch ac un pwyn, ar gefn y set oedd o fy lrilaen, a rhywfodd cymerds yn fy mhen chwaren game o gardiau. (Hwyrach fod yr awydd wedi codi am fy mod yn eistedd yn lie y Prince of Wales). Newidiais y ddau gerdyn a rhoddaia y nail! yn lie y llall. Rhywbryd cyn hir daeth y cidii aelod i mewn, ac ar ol edrych ar eu cardiau eistedd- asint i lawr. Edrychodd y ddau yo FYO ar eu gilydd, a thrachefn ar eucardian, ac yr oeddynt fel yn ymdpimlo fod ffawd wedi cbwaren rhyw gast digril a b'.7ynt, a thrwy rhyw fodd aneebouiadwy. wedi newid eu hochrau. Yr oedd un yn ad: yell braidd yn guchiog a'r llall yn haner gwenu, end yn fuan boddlonodd y ddau i'r ctrefn, ac ar ol plethu eu breichiau anghofiasant ddirgelion a gofidiau bywyd mewn cyntuu melns, Gadewa's hwynt yo eu cwsg a cbychwynaia am fy llety.

CYWYDD A GANWVD DDYDD PRIODAS OWfci.N All EDWARDS MEH. 1, h91. "Uvahat.Ioathofwfardd A llyoa fyi Hon i fardd," L'awen laweti, Owen, wyt, 0 ddedwydd <;dedwydd ydwvt Llonned y wledd, 11..wn dy 1.)-5- Mi'n uiiie yn Mon Ynys, A dyr'.mysion lion a lleddf Yn gwanu d'winl hoi) gynncddf Cofio ori iu hwyliau'r llhyd, A dyddiau r fun ddedwyddyd Gwyliau yr hen ap Gwilym, Arutbmu lion, ffraeth a llym Hwyl dirion mewn gwlad arall, Ac mor Gyinreig ym mro all. Gaditws,iri rai ohonom Yr ortti (lref. ryw awr drom; E fu wed II ddyodiad I rai i loo dir y wlad Gyrhaeddir wedi'r. dwy— Beddwcli mawr dedwyddwch mwy. D. 1. a lIeth-dyma un- Gjvel .Id onetiiig wiwlun A r pvyriydd g- Ar ei a,, aeth A'r deg ei Ilun yn un aeth. T. G. lefyJ, ti gofi Eilili ri hen alawon n:, Bynciai ganiid "Toriad !.ydd" Y CI hwrliu ddihefeiydct; A dwoyd «L bn tind, wedyn, Yn iaith y gerd t Gwenith Gwyn;' Iddo y toirodd dyddterwyn, A Th. G. ga d ei wenith gwyn. Dyua Bllbton, h :b e tair, Aeth o'u hoi, wr Ifr.eth ei air. Nid yw'ci eilio 'r ddu II lwy" AT sain v Bachgen main mwy Ya awr aeth yn wr i'w Wen, A bo(-h«<icK brutf y-1 'r "bachgen." Ga.dawoid y wers bersiin Yn gan i mi, facbgcll wllin. Goteuddyn !¡y¡.¡ar htddyw Aeth i'r wlid wvn, Oven yw. iVrn licUd pain mae heulwon Hcddyw i gyd yn hardd a Ac anian purn y gwena, Pam mae 'n llafar adar hit, Buan iawn alohwn i, Eu brawd i-y id i'w briodi, II Adwacnai lendi i anian, Garai 'r ad ir mwynwar man." Mae fy won innau 'u \lOIlDi, nu 'n gyfaill rowyn, mwyn i mi; A'i tiriau ywar a gerais, A'i w0 Ion addtwyn a'i lais. Rwy u c fio i mi 'c hiratth A lu 'n wi:, yn hir, punnelh Ar led i d ramcr wlodydd Erihais wln yr aweurydd, I mi i ddarlmiio modd Y mcdrue lyfn ymidrodd, Imi ganu am uyurn ddf Y llnis a'r para},1 lIedH. Ond pa un ull xdarlunio, Pa dd, n, ci wymp diooiaa o Coliuia wawd hob ei thebyg Wu»e IJdufy !d i'r Gn.ffyid Gryg- Lluniwr pob dnall uniawn A Hyfr ryfr nth y iail h iaw:i." Mwy, Elin! ïc, milwaith, Na guir fy n" an egwan iaitb, Nac aracani' n dynion doeth, A gefaUt licddyw o ayfooth. Am aur clogwyni Meirion Neu blasAU hiirdd, bi Its son? Gyfocth i'w ebargoti, Werthid ev dim wrth d' wr di. Chw:!iwoh bobtr tr yn ddijroll Am ryw un drwy Gymru oil, A peir un mwy rh i^oiol ? Nid diehlll1 yw. Voweh yn ol. Onid cyfion oedd lonni, Eli» deg, o'th palon di ? A thrysor i ra j ori to Elin deg, hydd Ion di!) Ar ei ddawn lawn goleuni, Ar c"w a dys, fu t, ran di. Gwir gariad y gwr geri, Decaf ystâd, efai8t ti. Oreu gwr. fe vyr garu, Carodd "ei wlad go nwladgu;" Yn fore rh .dd i Feirion, Euraid fro, garind ei frou Gwelodd Won liw ¡!o!ou ddydd, H)d fryniau gwlad FeirionyLid, Ac tilwaith ei lioll galoli A'i carodci IIi, iili Ion. Morwvnion bro ileirionydd, A rail >on? yn hcowb yd sydd, Yp hvfryd Ian ti.nedd, Pes blodeu'r drain, nuin eu gwedd. Ym my <; v drain eiriain, hi, Y loew Elin, otdd lili. Nid yw < lod (cyfaist glodydd- Ellw a sai', it, Owen, sydd); Nid yw aur bath, na da'r byd 1'w dymun" ddim ennyd Ac afrnid yw eu cyfri Wrth dy wyn flod.'uyn di. Wele Klin, dy lili, Yti eiddo te j hcddyw i ti. Onid t yfijn oedd lonni, Owe t, o'th fron dirioo di» A mwy fil naï phryd lili, A'i golws; wyi anwyl hi, Oedd Ci.ria i rncrch a aerchi Eithr hynny, daeth i'th ran di. Uwy idost gytriii ddoethinjb Lawer yn llwyr, na wyr nob; A OC6 dim a wyddort ti Ar Rftria i yn rhagori ? Hyfryd yw y fro dawol A t ir mwyi> y llaetn a'r mCl; Y ddeuddyn hwv liodd iddi, Budol wlad, a 'ngadael i. Minnau i'r ddau ddyman .f D lifeth wlcdd o fytiiol haf; Bydded tiriondi b iddynt, A DIIW yn nawdd, a hawdd hynt. J. MOKRIS JONES. tlanfair Pwl! Gwyn^yl1, \fC> II Number ún," ym mh^b l'hinwedd- yw H, doJu a mw, nw. ùd [EJin A chaiti 0 A en lawen wledd Heft'r emth fhinwcrld.-E..

WELL HWYR NAI HWYRACH. I [GAN CHARLES READEJ I PENNOD XV [PARBAD]. I I Y dydd dilynol ydoedd y Sabbstb, a pbrcgetbodd Mr Eden ddwywaith yn y fath todd fel nas anghofiai y thai a'i gwrandaw- odd boll ddydiiau en bywyd. Yr oedd y bregeth gyutaf yn etbyn lladrad a phob math o anonefitiwydd. Pregetban effeithici oeddynt, a dylanwadent yn ddwya ar y carcharorion. "Bth oeddych yn ei feddwl o'r bregetb, Fr>?" "bai Hawee. "Yr oeddwn yn boffi y rban gyntaf, syr. pan yi oedd yo ymosod ar laaraa. unu nid oeddwn yn hoffi ei glywed yn dweyd ei fod yn eu earn. Nid yw yn bosibl y gall brmeddwr garn creaduriaid fel hyo-" Wei, mi hoffjia i y bregeth i gyd," eba Hawes, er ei fod wedi dyfetba fy njjhwsg." Yr nedd yn dcia ynoch cbwi l w notn, syr, obi gid nid wyf yu credo eieh bod yn lIoffi v oyo o gwbl." Y m^e y dyn yn eitbaf yn ei .le, ebe Hawes; "ond dylai gael ei gaa i fyny yft Y gell ar hyd yr wytbnos, a'i ollwng ar y SuI i bregetho. Y mae ei bregeth yn union fel rhamant." II Y mae hyny yn gywir, syr. Ond y mae un peth yn ti bregetbaa nad wyf fi yn ei hsffi" "Beth ydyw byny 7 Wei, y mae yn rby ffafriol i'r eaveharot- inn. O'r ycfyd; dyna'i ogoniant. Pa fodd y mae i'w taro os na anela stynt." "Ni fyddfii Mr Jones bytb yn arfer gwneyd hyny." Mr Jones! Gollyogai h wnw ei eaetb i'r awyr rywsut, a gadawai iddi ddiagyn fel y mynaí; ac os disgynai ar ben thywnn na ddylai, dywedai, "O! bitia befo; damwain osdd hyn, macbgen i.* Na. rhoddweh i mi un a darawa yu sytb. Onid ydycb yn Cj^eled hwn yn werth cant o ni fel Jones, yr bwn oedd yo gwneyd i ni i gyd i RYØgu" Feily y mae, wir, syr; felly y mae; ond wed'yn yr wyf yn meddwl na ddylai fod mor I bersonol. Msddyliwch am dano yn gofyo i rai fel ni i edifarhau, a mvoed i'r nefoedd, er mwyn ei foddhan ef. Yr wyf fi yn ei alw yn yofyd." Beth, yn et alw yo yntydf Yn y prydnawn pregethodd Mr Eden ya erbyn creulondefe. Yr oedd y bregeth bon eto yn wir effeitbiol, ac yn llawn o apel- i-idau tynsr am i'r gwrandawyr wneyd i ff.vrdd ft phob math n greulnndeb. Wel, syr," ebai Fry wrth Hawes, sut yr oeddych yn hrffi y bregeth yma ?" I' Phregetha fo ddim llawer o rai fel yna Mi dysgaf fi ef i bregethu yn wahanol." Oud yr oeddwn i yo deall, syr, eich bod yn hoffi ei glywed yn apelio at ddynion yu ei bregethau." "Y mae byny yn wir," ebni Ha-ses yn ddig, ond nid wrthyf li ynfytyn." Y pryicawn hwow canodd dan c'r car- ebarion y gloeh, a gofyoasant, mown teimlad dwys, am welecl y caplan. Aeth Mr Eden i IDAwn. Yr oedd un o'r cnrcharorion oddeuta 30, a'r Hall yo facbgen. Y noson booo ysnfenodd fr Hawes, yn ei dfiig- llooedd, lthyr at Mr Locock, un or yoadon. Cyfarfn Hawes ag Eden yn y carchar, ond ni wnaeth sylw obono, yr hyn a olygai fod Hriwes am godi ystorm. Yn mbeu ychydig rhoddwyd rbeolau y carchar yn nwylaw y ,aplaJJ, yr hwn a'u darHenorld; ae wedi boJ yn llygad-dyst o groulondeb taagat no o'r carcbarorion, ebai, "A wyddoch chwi eich bod yn ymdd^yn yn angbyfroithlawn tnagat y careharor?" "Na, nid wyf yn gwybGd byny," ebai Hawes yn wawdlyd. c, Wei, mi ddangofaf i chwi eich bod yn gwneyd. Dyma reolan y carchar: dangoa- j wch i mi eich hawl i roddi cMeharor yn y 8ion. cy" Nid ydynt y? wahardd, M y mae hyny yn ddigon Na, nid ydynt; nid ydynt yn gwahardd i "hwi grogi, na serio a haiarn pneth; ond dywedir yma pa gosb yr ydych i'w gwein- ydda. Nis gellwch tira chrogi, na llosgi, na llivgu, na newyou carcharor. Felly cym- erd pob nn obonoch rybndd, gan eich bod yn swyddogion y gyfraitb, na welaf fi yr un ohonoch yn gwneyd cam a charcharor, neu gwa i -'wi. Evans, yn enw y gyfraitb yr wyf Y. eich gorcbymyn i ollwng y c&rcharor yo hdd.'? gorebymyn i ollwng y ecrcharor Dychrynodd hyn dipyn ar Evans, ac ym- luøgodd i ollwng y carcharor yn rhydd. Safai Hawea yu fad yn y lie, ac yo y diwedd dywedodd, "Swyddogion, gwnewch eich dyledswydd." Bytriidodd Fry a Hodges i gymeryd gafacl o Mr Eden, ond cyn iddynt wneyd hyny, daeth Evans yn mlaan, 80 meddai, "N chewch gyffwrdd eich bys ai no." Bth, ydycb chwi yn myned i wrtbryfela yn fy erbyn i, Evans 1" Nac ydwyf, syr; ond ni cbaiff neb gyffwrdd a'r caphn. Y mae ef yn gwybod mwy na mi, a dywed fod hyn yn erbya y gyfraith. Dangosodd i chwi y gyfraitb, ac nis gallech ei ateb ond drwy arfer trais tuagato. Yr wyf fi yn was y gyfraith, ac nid af yn ei herbyo. 'Does genyf eisieu dim mwy o'ch siarad: gollyngwch y carcharor yn rhydd." Ymddengys i mi ei fod yn rhydd," ebe Fry. "Eweh at y crane, Josephs, a gadewch i mi weled faint ellwch chwi ei wneyd mewn haner awr." Mi woaf," ac ymaith ag ef. II Yo awr, syv," ebai Hawes yn chwyrn, rbaid i byn oil derfynu yr wytbnos yma; ac yr wyf wedi yegrifenu at yr ynadon i ofyu pa nn ai cbwi ai ti yw y meistr ymi." "Nid yr un ohonom, Mr Hawes. Y gyfraith yw eich meistr chwi a minaa." O'r g'.ireu; and y mae i bob carchar ei reol." Ond os ydynt yn anghyfreitblon, rhaid euhysgabo ymaith." ou Mi wnaf un uddewid i ebwi- bydd i'r ynadon eieh ysgubo chwi o'r carchar." Pa sut y gellwch weeyd yr addewid i; yna ?" "Olierwydd nad ydynt yn gweled ond gyda fy llygaid i, ac yn clywed gyda fy nghinstiau i gwnant fwy i mi na chicio ailan gaplan y lie." Melltenodd llygaid Mr Eden, a chymer- odd ei gofnodlyfr. "Yn bresenol Fry, Hirdgcs, ac Evans. Dywedodd Mr Hawes nad yw yr ynadon yn gweled ond gyda'i lygaid ef, ac yn dywed gyda'i glnstiau ef." Cbwarddodd flawes wrth byn, ond teimlai braidd yn anesmwyth. Er gwaethaf yr hyn a ddywedasoeb, ni cbredaf y ceir mwy na thri yoad yn barod i roddi en cymeradwyaeth j'eh croulondeb. Ond pe byddai yna "Beth wedynF" Awn i le uwcb, ac apeliwn at yr Ysgrif- enydd Cartrefel." Hi. ha, ni chymerai yr un sylw o honoob. Ytia apeliaf at y penadnr." "Ond beth pe bii yn eich cymeryd fel gwallgofddyn. "11\ apeliaf at y bob!. Rbaid myned i waelod y ewest;wn yma. Cyn apelio at yr I Ysgrifenydd Cartrefol a'r penadur, mi roddaf 6) o bunau yn Haw fy ogbyfreith. iwr "Mil o bnnau, syr. I ba betb, os nad gormod i wi i ofyn ?" '•I hyn, srr. Bydd i bob carcharor a gafodd ei gosbi genych yn groes i'r gyfraith ddwyn cynghaws yn eich erbyn pan dietiant or circbar. Cant fargyfreithiwr, a bydd y swyddogion ft fy hanan yn dystioo. Pan ddenweh i'r llys, chwi gewch mai cadarnle y gmaith yw y carchar, nid nythle anghyf- reithiondpb." Yua trodd at yr is swyddogion, a dywed- odd wrtbynt, ¥r wyf yn eich rhybuddio yn erbyn gwneyd dim sydd yn eroei i'r gyfraitb. Nis gall Mr Hawes wneyd dim i'ch amddiffyn eich dyledswydd gyntaf ydyw nfuddhaa i'r goron ac i'r gyfraith. DVlUa eich gallu a'ch dyledswydd yr ydych yn I gallu darllen. Yn y rheol dywedir fod pedwar ymwehai a chvcbaior bob dydd i gael ei wneyd gan y ceidwad, y caplan, a dau swyddog y mae y pedwar ymweliad yma i amddiffyn y carcharor. Yr ydyoh wedi tori y rheol hon; ond ni wnewch hyny hyny eto. Bydd i mi achwyn asnoch chwi Evans, Fry, Hodges, a Mr Hawes wrth yr I. awdnrdodaa os peidi wch ymweled a siarad ag unrhyw garcharor." "A ydych chwi wedi darfod pregethu, syr "JNia yn noiioi, geiawaa. lJyma reolan pendant snt i ymddwyn at garcharor. Y mae saith o garcharorion y foment hon yn wael, ac os na bydd i chwi eu rhoddi yn yr yabytty cyn adeg cau y llythyrdy he no neu yfory, achwynaf amoch wrth yr Isgnfenydd Cartrefol." Gyda'r geiriau hyn aeth ymaith ac edrych- odd y swyddogion y natll ar y llall, Y mae ya dyfod yn ol eto," meddai Fry. Yn oly daeth, ac yr oedd golwg ar ei wyneb fel nn wedi ei gynhyrfn—meddai, Dyna ydyw bywyd y carchar, yn ol y gyftaith, ac ni welaf fod un math o awdur- dod i'r ceidwad ei newid fel y myno. Peidiwch a gadael i mi ddal na cheidwad na swyddog yn gwneyd eto. Nid oes gan swyddogion bawl i ladrata bwyd carchar mwy nag sydd gaoddynt hawl i ladrata atian o Fane Llegr. Pwy bynag a ladratao fwyd carcharor, y mae yn droseddwr o gyfraith; ao fel y cyfryw ni orpbwysaf hyd nes y cospir ef hyd lymder eithaf y gyfraith. Aeth ymaith, a safodd y swyddogion fel delwau. Y mae digter dyn cyfiawn yn fwy dychrynllyd na dyn diegwyddor. Y mae yn fwy anfynycb, ac yn tarddu o ffynonell ddofnaoh na thymher. Yr oedd hyn wedi cael dylanwad hyd yn nod ar Hawes, ae am fyoyd edifarhal dd wtbio pethaa mor bell, "Fry, dowch i fy ob' v Yr oedd gan Evans wraig a pblant, ac yr oedd cynbal y rhai hyn yn pwyso nid yehydig ar ei feddwl. Aeth at Hawes wrth fyaed allan, a dywedodd, Y mae yn ddrwg genyf, syr, orfod anufuddhaa i chwi, ond pin ddywedodd y caplan ei fod yn erbyn y gyfraith ei Dyna ddigon," ebai Hawes; "ymddengys ei fod wedi dylanwadn arroch chwithan hefyd. Pan geir ef oddi yma, diau y dowch yn was i mi eto." Wrth gwrs, gofaladd Hawes na3 oedd dim yn ti lais yn bradychn ei dymher, caoys nid ei arfeiiad ydoedd ffraeo &g is-swyddog. (Pw barhau.)

YCHYDIG O'R DRYLL,- DIM O'R CI. Pan ddeffiSdd Rip Van Wii,kle o'i gwsg yn mynyddoedd Catskill yn America, can- fyidodd ei hari yn hen wr. Yr oad,l ,i gi wedi marw er's amser maith, ac nid oedd dim ond y baril a'r clo wedi ei adael o'i ddryl'. ApbanacthynotibentrefFalliiig Water, lie y byddai yn arfer byw, nid oedd neb yn ei aanab id. Yr oedd ei wraig, yr hon oedd yn tneddwl ei fod wedi marw, wedi priodi gyda'r tafarnwr. Ac yo hollol yu ei lie hefyd, aches yr cecld Rip wedi bod ar ochr y mynydd yn cysgu am ugain mlynedd. Cyutun maitb, ond yr wyf yn meddwl y boasai yn well genyf fod yn ey,gu am haner fy oes na bod yn ffro ac mewn peel] au. Eto dyma ddynes a ddyw< d Gallaf rlriy- weyd, a hyny yn wir, i mi fod aru ddeunaw mlynedd nad aeth diwrncd heibio beb i mi fjd mewn poen dirfawr." Gwarcfiod! meddyliwch am hynyna. Dyna fyw truenas Et) gallwn feddwl fod mihytiau o bobl yu lluego drwy y byd yn y dull yaa. Nid am fod arnynt eisieu. 0, na Oud am nad oes ganddynt ddim help i hyny. Dyna oedd ei sefyllfa, a gal) byddin j o fercbed (heblaw tyrlaoedd o feibion) gyd- ymdeimlo a bi. Dywed: "Am dros ngain mlynedd yr reddwn yn wan ac yo wael. Ar y cyntaf, yr oedd bias drwg ar fy ngenan, dim chwaeth at fwyd, a rhyw deimlad anifyr tua fy mrest a'm hochrau, ac yn ami byddwn yn ceisio ymcrphwys trwy ddal fy oebrau gyda'm dwylaw. Poen tawr ar ol bwyta; yr oedd fel pwys ar fy mrest, ae nis gallwn ei oddef hyd nes y byddwn wedi taflu fy boll fwyd i fyny. Byddwn yn hynod o wan gan eisieu btvyd ond yr cedd arnaf ofn bwyta. Weithiau cawu gyrsiau drwg o cramp, a byddwn yn myn'd a d'od ar hyd y ty yn fy nwb), ac nis gallaswn byd yn oed orwedd. Wrth gwrs, collais llawer o gysga, ac yo y bcreuau byddwn mor wan nes methn gwy bod snt i godi i'r llawr. Am ddeunaw mlynedd nid aeth div.mod heibio heb i mi ddioddef poenau dirfawr. Gwelais feddyg ar ol meddyg, a ebymer- ais lawer meddyginiaeth heb ddim gwir lesbad. Ni ddywedent beth oedd yr achos o'r anbwyldeb. Yr oeddwn yn prysur ddatfod, ae nid oeddwn yn meddwl y bydd- wn fyw yn hir, pjD, un diwrnod yn 1881, y clywodd fy ngwr oddiwrth Mr Joseph Cooper, Bourne, am feddyginiaeth a elwir Curative Syrup Mother Ssigel, pa uu, inec.?dfti, a'i gwellhaodd ef.. Os gallaf, i:ho,ld,f brawt arti,),' meddwn wrth fy ngwr. Gwnelais hyny, a chyn i mi orpben y botel gyntaf yr oeddwn wedi cael rhyddbad, ac ar 01 cymeryd pedair potei yr oeddwn yn hollol iicb a cbtyf. Y mae hynyna er's deng mlynedd yo ol, ac yr wyf mewn iechyd d* byth er hyny, yn eymeryd dogn yn awr ae yn y man o'r syrup. Dywedcdd y clerigwr wrth fy ngwr ar ol i mi wella Y mae eich gwraig yn d'od o gwmpas yn wahanol iawn i'r hyn y byddai arfer,' a dywedodd yntau mai Curative Syrnp Mother Seigei a'm gwell haodd. Dywed pobl fy mod yn edrych yn well osg ugain mlynedd yn ol, ac yr wyf yo awr yn ddigon cryf fe! y gallaf godi tatwa gyda rhywnn, er fy mod yn 65 mlwydd oed "Dioddefodd fy ngwr lawer oddiwrth grydcymalau a rhyddni, ac y mae yntau wedi cael lies mawr drwy yr un feddygin- iaeth. Dywed y buasai yu y fynwent er's talm onibai am Syrup Mother Seigei. Am danaf fv hunan gallaf ddweyd iddo achub fy tnywyd, ac yr wyf yn dymuno i eraill wybod beth y mae wedi ei wneyd i mi a'm beiddo. (Arwyddwyd) Mrs ESTHER AYR, priod William Ayr, Thurlby; ger Bourne, lincolnshi.e." Kn ydull byr a syml yma dywed Mrs Ayr ystori, manylion yr hon a fuasai yn llenwi llyfr. Faint o obeitbion ac ofnan Sawl awr o ofid dwfn a tbywyliwch dndew y mae yn rbaid ei bod wedi en gweled. Nis gall neb ddycbmyga ond y thai sydd yn perthyn i Vrdd y Dioddefwyr. Lie y dywed am un argoel o anbwyldeb gallai enwi dwsin eraill. Achos y mae gan ei cblefyd hi-yr ofnadwy a'r marwol ddiffyg treuliad-bob math o arwyddion a ffurfiau y gall y meddwl ei ddyohmygn, ac sydd befyd o gyrnylau yn yr awyr. Oddiwrtho, fel oddiwrth bechod, daw miloedd o a'cboll- hn i boeni dynolryw digymorth. Ar ol gweled pa beth wnaeth ei ddarganfyddiad ya yr achos hwn a myrddiynau eraill, onid yw Mother Seigei weai profi ei bun yn eyfeilles i rai tebyg iddi! Dnffrodd Rip Van Winkle o'i gwsg i weled ei hun yo ben; deffrodd Mrs Ayr o'i noson faith n waeledd i weled ei hunan yn ieuanc. Onid yw y gyffelybiaeth yo ddigon i holl filiynau dioilddwyr Lloegr I

NIWBWRCH A BRYNSIENCYN. I AGOR CANGHENAF 0 ARIANDY.—Y mae y National Bank ot Wales, vr hwn vrld m bresenol wedi ei uoo ag ariandy Pngb,Jones, & Co., wedi pendeifyno agor canghenau yn Niwbwrch a Brynsiencyn, Mon, yr hyn fydd yo gyflensdra nid byjhan i drigolion y I parthau byny. Y mae yr ariandy hwn wedi bod yn nn bynod lwyddianns ar hyd y blvnyddau, a diamhea y caiff y Derchen- ogion ad-daliad da aui y cyfleusdcrsu ychwanegol hyn ag y maent yn gynyg i'r ardaloedd a nodwyd, Ar hyn o bryd rhaid ir trigolion fyned i Gaernarfon neu Lan- gefm < gyrhaedd nnrhyw ariandy, oDd yn y dyfodol bydd cangen yn agored am un dydd o'r wytbnos yn y cymydogaethau hyn.

Gwellheir y cryd cymalan gan Coleman's I Concentrated Mustard Oil. At werth gan yr j boll Grocers a'r Fferyllwyr, am Is y botel.

i Masg 6gmmg. MR GOSCHEN A'R DDlRPRWYAETH. u Y styria y Lett mai "ychydig o ddim boddhaol" a gafwyd gan Mr Goachen mewn I ffordd a atebiad i'r Ddirprwyaeth Addysg Gymreig. Barna cad yw yn deg beichio y I cynghorau sirol a haner y gost o chwilio i mewn i elnsenau plwyfol. Dylai hyn gael ei wneyd yn gytangwbl gan y Llywodraetti ar bob cyfrif." Anfoddhaol hefyd oedd yr I hyn a ddywedodd y Canghellydd parthed arheli'r ysgolion canolradd. Ar y lIaw arall yr oedd ei atebiad yn ffafriol yngbylch rhoddion Adran Calf a Gwyddor, Barna y Dydd fod y telerau a gynygid gan Mr Uoschen yn mater yr elasenan yn rhai per- ffaitti teg ac anrbydeddns, ac bydera y bydd pob cyngor sirol yn foddlawn i dalu haner y draul. Ar y ddau bwynt arall hefyd ereda fod atebion Mr Goachen yn foddhaol, a llongyfarcha y "ddirprwyaeth yn galonog ar y dull ardderchog y darfu iddynt osod anghenion Cymru garbron-ae oblegid y goddefiadau gwetthfawr y darfu iddynt eu sicrhan." Nid yw y Cymro [nofel newydd yr hwn, gyda llaw, sydd yn eyebwyn yn gampns] yo dyweyd rhyw lawer am atebion Mr Gosehen i ofyniadau'r ddirprwyaeth; ond creda fod mawr angen edrych i mewn i'r elnsenau plwyfol, llawer o'r rhai, fe ofna, sydd wedi eu traflyncti gan bersoniaid diegwyddor. BRADYCHU T GWEITHWYR. Ni fa erioed well cyfle i'r Toriaid i brofi dilysrwydd ea proffes o gyfeillgarwch tuagat y gweithwyr na Mesur y Ffatris. PiI, fodd y daethant drwy y prawf ? Ffiloreg ber- ffaitb," medd yr Herald Cymraeg, ydyw yr ymhoniad fod y Llywodraeth bresenol a'r blaid Dariaidd yn gyfeillion y gweithi\\r.' Bradychodd y Weinyddiaetb weithwyr y wlad hon. Nid yn unig hyny, ond darfu iddynt anwybyddu eu cytandeb, tori eu gair, a llychwino eu anrhydedd, ie, befyd, bradychn holl feibion llafar mewn gwledydd ereill a gynrychiolid yn Nghynhadledd Berlin." A beth ddywed y bonedctwr sydd yn ceisio perswadio etholwyr bwrdeisdrefi Arfon mai ef a'i gyfeillion ydynt amddiffyn- vyr y dosbarth gweitbio! 1 « Caled fydd i Syr John Puleston, ac ymgaiswyr Seneddol tebyg, wingo yn erbyn y ffeithiau hyllion, damniol hyn." Cymeradwya Seren Cymru egwyddor gwelliant Mr Sydney Buxton, gan gredu fod dynoliaeth yn galw am i blant gael cbwareu teg i ddadblygu en galluoadd corphorol a meddyJbl yn neelreu eu gyrfa. Ediycha y Faner "ar y bleidlais hon fel buddugoliaeth tawr i achos Ilafut, a gortbrechiad o'r fath fwyaf di anrhydeddus i'r Llywodraeth." Dywed y dylai y Weioo yddiaeth daflu yr awenaa i fyny ar ol y fath orcbfygiad. I PRIFATHRTW ABERYSTWYTH, Mae y Goleuad wedi clywed fod y prif- atbraw newydd yn rbinweddol wedi e; ddewis yn barod. Nis g^yr yn iawn faint o sail sydd i'r cbwedl, ac nid yw yn dyweyd pwy ydyw y dewisedig, amgen mai nid Cymro ydyw. Fel y dywed y Goleuad, haedda peth fel byn, os ydyw yn bod, y condCBiEiad mwyat croyw. Ni ddylesii ar un cyfrif beuodi y swyddog mewn dull banner Jlechwraidd. ao os Sais ydyw, y mae yo sicr y bydd y penodiad yn clru anmhob- logaidd. Yu y 1 ytt a'r Dydd dadlens Ijiaamerydd o blaid dewisiad y Proffeswr J. E. Lloyd. Patthed oymhwysder Mr Llojd i'r swydd nis gall fod ronyn o amheaaeth. Ar yr un pryd nis geliir cymeradwyo gwa.:th neb pwy bynag yn dadleu dros bersonau unigol. Gallwn oil aiw sylw at y cym. hwysderan angenrheirtiol i lenwi yawydd, ond i lywcdraethwyr y coleg yr ymddiried- wyd y gorchwyl o enwi y swyddog. Y perygl ydyw i deimladau personol ac enwadol lusgo i mewn i'r mater gwir bwys'g hwc. Digon dienaid oedd y ddadl ar Addysg Rydd yn y Senedd nos Lun," medd y Qwyliedydd. Creda y dylid gwneyd i ffwrdd a'r oyfyngiadau parthed oedran.-Ymosoda y Gwalia a'r Lian yn hallt ryfeddol ar ein herthyglau ar yr Eglwysi gweigion, a pbriodolant i ni bob math o gau-ddybenion. Y ewbl yr amcanwn ato ydyw galw sylw y wlad at wir etfyllfa yr Eglwys Wladol, yr Eglwys sydd yn trawsfeddiannn eiddo y genedl. Y mae y sefyllfa yn drnenus i'r eitbaf, ac nid rhyfedd fod ein cyfoesnlion Eghvysig a Thoriaidd yn gwingo. Wrth gwrs, nid oes genym ni mo'r help am byny, ac cis gallwn ond gadael iddynt wingo faint a fynont. Os tybiant y Hwyddant, trwy eu hysgrccbfeydd torcalonus, i'n rhwystro rba^; gwueyd yr byn dybiwn ni ydyw ein dyledswydd, gallwn eu sicrhau na wnaethant erioed gamgymeriad mwy dybryd.—Ofna yr Wythnoi fod rhagolygon trigolion Lerpwl yn lied dywyll am gllel dwfr yn fuan," Creda fod esgeulusdod eywilyddus wedi bod yn rbywle- Barna y Rhedegydd)ly byddj i'r mesnr hwn oeri serchiadau y bobl yn gyfiredinol tnag at addysg, am y rheswm fod arian y treth- dalwyr yn cael eu defnyddio at gynal sefydliadau nas gallant ea rheoli.-Medd y Werin Effaith y mosur presenol fydd gwaddoli cannoedd o yegolion nad ydynt ddim amgen na sefydliadau i tagu Eglwyswyr. Ai rhesym l gorfodi y wlad i gynal y magwrfeydd Eglwysig hyn? Yr egwydilor Ryddfrydol ydyw y dylai pob sefyol-ad a gynbelir o'r trotbi gaol ei reoli gan y trethdalwyr. Egwyddor cyf- iawn lie iachus ydyw hon, ae nid yw ydydi yn mhell pan y cymhwysir hi at ein holl jsgolim ellenol."

OES Y DARGANFYDDIADAU. Y mae yn wirionedd na bu yr un oes mor enwog am oi darganfyddiadau a'r un presenol. Gwneirdarganfyddiadau newyddion yn barhaus yn y gwyddorau a'r celfyddydau. Nid oes yr un wyddor wedi gwneyd y fath weUiantRU a chynydd a'r wyddor feddyg- iniaetho], a chydnabyddir yn gyffredinol mai y darganfyddiad meddyginiatthol pwysicaf a mwytf lle^ol yr oes yw Quinine Bittars Gwilym Evans. Meddyglyn llyaieuol yw a ddefnyddir yn helaeth mewn amryw wledydd gan gleifion an dioddef oddiwrth lawer math o wendidau ar chlefydao, ac os oes unrhyw werth i'w roddi yn dy-tiolaeth ddynol, mae effeithiolrwydd y feddyginiaeth hon wedi ei brofi tuhwnt i amheuaeth. Heblaw y "wm priodol o quinine yn mbob dog' cynwysa rinweddau iachaol amryw eraill o brif lysiau meddyginiaethol y byd; megis mrsaparilla, saffnon, crwynllys, lafant, cyiighatv, a daniyliew, wedi eu cyfuro yn y cydbwvsedd mwyaf hapus a ffodus, ac yo y modd mwyaf ce!fyddyd!!ar a medrus sydd yn bosibl, i sirrhau gweithrediad cyflawn yr holl elfe> au rhinweddol a iachaol a gynwysa y cyffyr. Mae y meddyglyn hwn, Quinine Bit;'era Gwilym Evans yn ffrwyth srbrawfiadau gofalus, ac ymchwiliad manwl am nifero flyn- yddau gan y darganfyddwr, yr hwn sydd yn un o fferyllwyr mwyaf medrus y deyrnas. Mae wedi enill yr enw o fod yn Feddyg- iniath Lysieuol Berffeithiaf yr Oes," ac un a gymeradwyir gan brif feddygon gwabanol wledydd at anhwylderau y cylla, yr afu, y giau a'r frest. Ma-J ar werth gan bob fferyllydd mewn poteli 2s 9c a 4m 6c yr un. Goehelwch dwy 11 wyr. Mae enw "Gwilym Evans' Quinine Bitters ar bob label, stamp, a photel o'r gwir Quinine Bitters. Anfonir ef hefyd yn ddi- diaul drwy y post am y priisu uchod gan y Parchenogion: -Quinine Bitters Manufacturing Co., Limited, Llanellv, South Wal-s,

GWAED DKWG GVHSNWYN YCORFF, GWENWYN YR AFU, GWENWYN Y CY fLA, GWENWYN Y NEKVEb, GWENWYN YR ARENAU HEB WAED-HEB FYWYD! HEB WAED PUR-HEB IECHYD TIL/GHES'S BLOOJj FILLS MEDDYGI IAETH FYDENWOO AT BURO GWAED A DILEU El BOLL DDRWG. Iacbant yn uniongyrchol Waed Drwg Scurvy, Comwydon, Tarddiantau y Croao Cylla Gwan, Diffyg TranI, Biliousness, Dye Pepsia, Gwynt, lJoen Pen, Afu Ddrwg, Ncn Egwan, Isolder Ys,)ry i, Cortfrwj ine dd Gwynegon, Poeu Cefn, Fits, NervOBsness. MEDDYG Y TAD, MEDDYG Y FAM. MEDDYG Y MAB, MEDDYG YFERCH, MEDDYti Y TEVLO. HUGHES'S BLOOD PILLS. HUGHRS'S BLOOD PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS Miloedd yn tystio i'w werth anrhaethol mL at yn ddi BVWY1 NEWYDD I'R GWAED BYWYD iNEWYDD I'R CYLLA, BVWYD NEWYDD I'R AFU. BYWYD NEWYDD I'll ARENAL, BYWYD NEWYDD I'R HOLL GORFF y mae ea clod wedi cyrhaedd i'r Gogledd, Daheu, Dwyrain a'r Go-Ilewio. Gelwir am danynt o'r America, Canada. India, Ch'.li, Awstralia, New Zealand Madagascar, China, Japan, lie Affrica. Llu mawr yn cael eu hiachan yn fen- < nyddol. MODDION Y GWANWYN, MODDION YR HAF, MODDION YR HYDREF. MODDION Y GAUAF. HUGHES'S BLOOD PILLS Y maent ar wertt gaa bob Chemist a Patent Medicine Dealer drwy y wbd, am Is lie, 2s 9c 4s 6c; trwy y Post am Is 30, 2s lis, a 4s 90 oddiwrth y Persbenog,— JACOB HUGHES MANUFACTURING Jilfl CHEMIST PEN ARTH, T CARDIFF Dim yn bur heb lun calon ar bob Box ar Label Coc h YN AWR YN BAROD-PRIS DWY GEINIOG LLAWLYFK AR GENESIS. yn cynwys Hanesiaeth Ysgrythyrot, Genesis xxvi-I., gyda Map, gan Edward Joaes, Bangor. Gostyngiad i ysgolion a thelerau arferol i lyfrwerthwyr. D. W. DAVIES, 19, Bridge-atrset, Caernarfon. MOORE'S MUSIC WAREHOUSE (V\ J* Pianos, Har- IKV aw W • xir moniums, ac Ban j os, Gui- HiJ? J l a ul nyr Hir.. Purchase Sys!em Harmoniums hollol uewydy am 4 gini Arian Parod, neu 5s y mis am ddwj flynedd, 26 mis, yr hyn fydd yn Hp 10s. Accor dians rhagoral iawn o 3* 6c. Gellircael Cata- loguedarluniadol, gyda'r prisiau a'r telerau, gan yr Agent fydd yn galw yn mh ib man bob mis, ond ymofyn a THOM VS MOORE, i, North-road, Caernar f on. YFAN SODDI AD A U NEWYDDION UAN ALAW DDU. MOTETT "Dyddiau dyn sydd fel glas- welltyn." I gorau o leisiau cymysg. Y ddau nodiant, 4c, DUETT ddesgrifiadol, i Treble a Tenor Y Tylawd a'r Cyfoothog" (The Poor and Rich), Yn y ddau nodiant Is. D. S, Mae y ddau gyfansoddiad uchod I fod yn gystadleuol yn Eisteddfod Gonodlaethol Abertawe, 1891, Y Gôg" (The Cnokoo): Canig i leisiau gwr- ywaidd; y seiriau gan ltyfed. Hen Nodiant, 4c; Sol-fa, 3c. Trai a Llanw Can i Baritone nea Mezzo- Soprano, yn y ddau nodiant, 6c. ANTHEM: Fel y Toaturia Tad buddugol yn Eisteddfod Dalaethol Porthmadog. Syml,2c. CANTATA syml gysegredig: "Y Bugail Da (The (food Shepherd), Y drydedd fil yn barod. Hen Nodiant (piano score), 2s 6c, 3s Sol-fa, Is 6c, Is 9c. Cvhoeddedigpan yrawdwr -Ty Aùw, John street, Llanelly. Anfoner am oatalogcf cyflawn. BANGOR AND NORTH WALES D BENEFIT BUILDING SOCIETY. Established 1872. Incorporated 1874. President and Chairman of Directors: Dr. RICHARDS, Bangor. SHARES, £10 EACH. SUBSCRIPTION, 2s 6D PER SHARE PER MONTH. AnVANCES. Money advanced on Freehold or Leasehold Property for 10, 15 and 20 years, to be repaid by Monthly instalments. For fnrther particulars apply to John Lloyd Accountant, Masonic Hall, 13angor, Managing Director. GWREGYSAU ESMWTTH O'r gwneathuriad goreu, a'r stoc helaethaf yn Ngogledd Cymru. GRIFFITH OWEN. FFERYLLYDD I'R TF.ULU BRENHINOL, 25 A 27. HIGH STREET, CAERNARFON. Codwir ystafell neillduol i'w ffitio, a siorheir flit perffuath iran ddvyvlaw proifadol. 4938. DILLADFA Y BOBL E. W. JONES A'l FAB. TEILWRIAID YMARFEROL, HOPE HALL, BETHESDA OSWESTRY HIGH SCHOOL. THE NEXT TERM WILL COMMENCE ON MONDAY, THE 21ST OF SEPTEMBER I There will be several vacancies for Boarders, for which early applications should be made to Mr Owen Owen, M.A. REPORT. OXFORD LOCAL EXAMINATIONS JULY, 1837, TO JULY, 1890. D UM?3 the past 4 years 79 Certificates with 43 Distinctions have been obtained by the Boys of the Oswestry High School. Among nearly 3(0 Schools from which can- didates have been entered for the Oxf rd Local Examinations, the first place is held by a School of about 1000 Boys; the second place by a School of about 250; ai d the thi dplace by the Oswatry High School with lets than 8J toys. nREK,-In the year 1887 t?e Oswestry H' b School held the first place among all ti. schools examined in Greek, obtaining 7 Dis. tinctions. Tl;e work for the e Distinctions waa done within the space cf 12 months. ScRiPirRE.—fn the year 1890 the High School held the first plas1 among all the schools examined in Scripture, obtaining 10 Distinctions. LONDON UNIVERSITY EXAMINA- TIONS. In the year 1887 t e High School became a Centre for the Matriculation Examination of London Univereity, and since h >t time 22 boys have parsed the examinations of that University direct from School. At the present time there is a class of 12 boys working; for Matriculation. On the 16th and 17tli of NEXT SEPTEMBER AN EXAMINATION1 will bo held at tho HIGH SCHOOL for SIX ENTRANCE SCHOLARSHIPS. One "cliearship of £24 a year. One of £21 a year. One „ of 4.18 a year. One of Clr? a year OLe '„ ofSI2aye?r. One of ig a year. Intending Candidates should apply for Entry Forms to Sir OYVEM OWEN, M.A. DEGANWY SCHOOL (LLANDUDNO JUN'JTIOJS1). HEAD MASTER REV R. O. THOMAS, F.E.I.S., &c. SECOND MASTER REV M. C. DASENT, H.A. (Cambridge). HOUSE MASTER A duly qualified University man will be appointed at Estcr. Ovor 50 pupils in attendance, Nearly one hundred r,ul,lic certificates have b en gained since tho opening of the Bchool in 188" Candidates are now bi'ing prepare f for H.M. foreign Office; the July Ox ord Locals; the Midsummer St Andrews' Senior and lunior Locals; the Entrance Examination Victoria University, Manchester; the 1st B.A. Kxani- ination at the Royal University, Dublin; Scholarship Examination St. Divid's College, Lampeter; the Wesleyan Conference Examina ion for admission to Theoioaicit Colleges C.M. College, Bala, Entrance Examination; the Medical and Pharmaceutical Preliminaries Civil Srvic,. 4c. u "MOR 0 G ILN YW CYMRU I GYD.' THE N3RT-I WALES MUSIC CO. LIMITED. HIGH STREET, BANGOR & BRIDGE STREET, CARNARVON. A P. 1 AS. Harmonium, 5 Octaves, Walna case, hollol newydd am L4 10 neu 5s y mis am 2 flynedd. KP. "1 AS. Anglo American Organ, 5 Octaves, gyda knee swell, W»injt case prydterth, dim ond £ 5 108 neu 6 y mis am 2 flynedd. "I CP. Walnut Pianette, 7 Octave hollol n, wydd, am JEJ5, neu 10s 6c y mis am 3 blynedd, 17p. Piano, 7 Octaves, Walnut case, J- • a.n £17, neu 12s 6c y mis am 3 olynedd. 07P. ICS. Piano, gan Co)brd aud Conard OL 1 (y Piano makers goreu yn y byd), full compas, iron frame, check action, ac yn cynwys patents diw- eddaraf y firm, enwog hon £ i7 16s, neu 25s y mi am 3 blynedd. Mae y Nortn waios jimic (jompany Limited, yn harod i werthu Harmoniums ac Organs at wasanaetb Eglwysi, Capeli, ac Ysgoldai am y prisiau isaf. Stock tawr er rhii hyn ar law yn wastad, Y Stock fwyaf yn Ngogledd Cymro o boo math o offerynau cerddorol. TUNERS A REPAIRERS BOB AMSER WRTH LAW. Prynir a newidir ben offerynau cerddorol THE NORTH WALES MUSIC CO., LIMITED., BANGOR AND CARNARVON, E. D WILLIAMS (PENCERDD l.'RYRn, MANAGER. GUNN BROTHERS ilERChANT 1 ALIO RS. aOLYKEAD, QLOliE URNISEINO QOMPANT Dodrefnwyr Tai Cyflawn, Cyfanwertbol, a Manwerthol. 12, 14, 16, a 18, PEMBROKE PLACE, LERPWJL. DODREFN AM ARIAN, NEU AR Y GYF. UNDUEFN LOG-FENTHYCIOL AM BRISIAU ARIAN PAROD. CWMNI DODREFNOL Y GLOBE yw yr hynf a'r eangaf o'r rhlli syèd yn dwya yn mlaen fasnach ar y gyfundrf fa log-fenthyciol yn y tMaethau; y maent yn cyflenwi dodnfn i dai, gwistai, a phulasau, llawer iawn rhatach nag y gwiia y mwyatrif o'r roasnachdxi sydd yn gwerrhu am arian parod yn unig. Yr ydym yn alluog i wneyd hyn drwy fod genyn gyfalaf mawr at ein galwad, ac hetyd drwy i-iu bod yn wneuthurwyr y prif nwyddau a wcrthwD. NID OES EISIEU SICRWYDD, DIM TREULUU YCHWANEGOL, AR ElN CYFUNDREFN LOG-FEw- THYCIOL. Y mae ein dull teg a chyfiawu o ddwyn ein masnach yn mlaon, a'n telerau rhesymol, a'D prisiau isel mor adnabyddus trwy Ogledd Lloegr a Chymru, fel nad oes eisiau ychwaneg o sylwadau. Telerau cyffredinol, y rhai, fodd bynag, y gellir en cylncwid i gyfarfod cyfl- usderau ein cwemeriaid. Xaliadau wythnosol. mis.l & chwarlerol;— y Pryuiant 10p, Taliad 0 3 6 vr 8noa. 20p, „ 0 5 0 11 50p, „ 0 10 0 „ lOOp, „ 0 17 6 500p, „ 4 0 o Bydd i arehwiliad o'n Stoc roddi sr unwaith foddhad i'r rhai sydd yn bwriadu pwrcasu e It bod yn rhoddi gwell gweith a thelerau hawddach o daliadau na'r un masnachdy cyffelyb yn y Talaethau. DODREFNIR AM ARIAX, NEU AR Y GYFONDREFN LOG FENTHl CIOL. Anfonir Golygleni newyddion, Rhaglen Fawr Ddarluniadol, Barn y Wasg, a'r Fris-restr drwy y llythyrdy ar archiad. Enwch y papyr hwn. GLOBE FURNISHING COMPANY. 2,: 14, 16, a 18, PEMBROKE PLiCE^. LERPWL. BILLIARDS OR BAGATELLES' Al l' those requiring New or Second-hand Tables, Requisites or Billiard work done should before 9 'ng elewbcre, send for New Price List Cloth aud Cushion Sam^ ples, to HENNING nur\a foo Street' ^treet^ LSoAS. II,