Y Genedl Gymreig

ARIILAVYDD NEWBOROUGH A IR GAERN ARFON. Mae y jrivron o Glvnllifon wedi dyfod yn wrth. ddryeli cydymdeimlad a phareli preswylwyr mWplf dysjjedig a goleuedig ein sir, oblegid ei lafii. r:h awr a'i ymddygiad boneddigaidd a laeg n vstod yr amser liirfaith y bu yu gadeirydd y liv- t-tiwarterol. Mtto yn ddywenydd genym ganf< v teimlad cysurus hwn yn bodoli yn myn- we.aH i n cymydogion, ac nis gallwn lai na'i edmyjm. »blegid arddengys pa mor fanwl y bu eu gwyi: ui viiaeth am fod achosion y sir yn cael eu gwein\ud\i yu rheolaidd ac i'r pwrpas. Nid dyma yr Q1 a gymerir ar betliau gan rai 9 aristoerat- iaid ffroenueliel ein sir, ond yn hytrach cei3io dyfod a chvhuddiad yn erbyn Arglwydd Newborough tun roddi traingwydd i urddasolrwydd meidroldd.yn dib'.ofiad. l'a fodd bynag, y mae ei iirglwydd- iaetli 0 Glynllifon yn liaeddu y parch a'r cydym- deimlad a roddir iddo, ao yn awr y mae genym y pleser o gofnodi hanes gweithrcdiaduu CYFARFOD CYHOEDDUS YN MHENY- GROES, yr "iwn a gynhaliwyd nos Iatt diweddaf. Air W. A. Darbishire a beuodwyd yn gadeirydd, ond oherwydd galwadau masuachol analluogwyd y boneddwr hwnw i fod yn bresenol. Yn ci lythyr e;uod¡\wl, dywedai ei fod yn cytuno yn hollol Ù. holl benderfyniadm y cyfarfod. Y llmpg y rhai oedd yn bresenol gwelsom y rliai canlynol Parehn E. Davies, rector Llanllyfni; Robert Jones (B.), eto; J. Joues Grocslon n. Thomas (II.C.), eto; Peter William Jones (JII.C.), Penygroei; Evan Owen (I.C,), Talysarn; Howel Robert3 (Hywcl Ttidtir), a J. C. Jones (A.), Peny- groes. Meistri Elias Jones, Talyssirn; Griffith Lewis, Penygroes; David Jones, Bronyfoel Hall; Robert Jones, Hafodycoed; William Davies, Talysarn Quarry; Daniel Thomas, Hafodboeth; Edmund Jones, Ty'nllan, Llandwrog: Evan Jones, Dolydd; J. Roberts, Manchester House, Llan- llyfni Henry Jones, Penygroes; G. T. Edwards, GToc,lon; Huh Jones, Pcnbythod; J. Edwards, T.ilysarn; W.D. O'Brien, X'euygroes Hugh Jones, Tslnrgedd; Robert Jones, Bodfau; W. Jones, Ty'ncoad; W. W. Jones, grocer, Llanllyfni; R. 1). Williams, icu., Caernarfon; Owen Griffith, Bryncyuen; 0. Hughes, Chwarcl Dorothea; Wia. Jones, Ty'ncoed, Clynog; Robert Parry, archwil- iwr, Chwarel Dorotlioa; John Edwards, masnach- wr, Talvsaru; John Owen Williams (Mawrthfab) David Jones, goruchwyliwr, Tydclyn Agnes; T. V. Williams, Ysgol y Bwrdd; John W. Jones, Drwsy'coed; Humphrey Williams, draper, Peny- groes; J. W. Jones, Chwarel Pen'rorredd; G. Roberts, adeiladydd, Penygroes; Griffith Williams, Ysgol y Bwrdd, Nebo: H. Williams. Chwarel y Fronheulog; T. Griffiths, Nantlle Vale Hotel; Matliew Hughes, Bee liive, Penygroes, &c., &c. Yn absenoldeb Mr Darbishire etholwyd Dr Roberts, Sea View, i'r gidair, yr hwn a sylwodd ar ddyben y cyfarfod, sei rhoddi yileu8:ka iddynt ?, _t 11 ell dioleliganveli i Arglwydd Newborough am ei wasauaeth i'r sir yn yslod y chwarter canrif diweddaf, ao i amlygu ell gofid oherwydd ei ym- ddiswyddiad o fod yn gadeirydd. Yr ocdd tcimlad presenol Penygroes ar y mater oedd ganddynt i'w ystyried yn sicr o fod yn gychwyuiad i drefydd craiil dalu yr un parch i Arglwydd Newborough. Daoth Mr Robert Jones, Hafodycoed (cadeirydd Undeb Caernarfon) yn mlaen i gpiyg y pender- fyniad oyntaf, sef, "Fod y cyfarfod hwn yn dymuno datgan y diolchgarwch inwyifdifftiant i Arglwydd Newborough am ei gydvmdeimlad a threthdalwyr y Bir, ac am ei ofal i gadwytrethi i lawr, tTlvy beidio taflu costau afreidiol ar y sir." Eiiiwyd hyn gan Mr David Jones, Bronyfoel, yr hwii a adywedodd ei fod yn ei theimlo yu fraint o fod wedi ei fagu yn yr un plwyf it dyu mor fawr dg Arglwydd Newborough. Trwy ei gysylltiad agos fel hyn ag ef, cafodd fantais i'w adnabod yn drwyadl,—gwybod pa fath ddyn ydoedd gartref— ac yr oedd ymddygiad dyn gartref yu urddangos- iad da o'i gymeriad. Felly yr oedd of wedi cael Arglwydd Newborough ya ddyn eywir a theimlad- wy. 'Doedd ddim gwell dyn nag ef yn Nghymru nae yu Lloogr (cymeradwyaetli). Ymddygodd Arglwydd Newborough yn anrliydeddus pan ddaeth trethu tir coediog i weitlirediad, a phan yr oedd ef (y llefarydd) yn goifod, trwy rinwedd ei swydd fel warden, myned i gasgln y dreth i'r Glyn, yr lion oedd oddeutu 36p. Yr oedd Arglwydd Newborough wedi dangos ei hunan yn ddyn rhydd a haclfrydig -bob amser—ynnglyn a phwyll- gorau claddu ae yn nglyn a byrddau ysgolion (cymeradwyaetli). Yr oedd ganddynt ddau at- glwydd yn Sir Gaeraarfon—Arglwydd Newborough ae Arglwydd Penrhyn, a plie byddai i'r ddau gyd- weithredu gallasent wneyd Sir Gaernarfou yn nefoedd, a phe buasai y ddau yn mabwysiadu gormes gallasent ei gwneutlmr yn iifferi,, Wrth ddiweddu dymuuai i'r ddau liir oes i wneutliur daioni (cymeradwyacth uchel). Y Parch. Robert Thomas, Llanllyfni, a gyfod- odd i gefaogi y cynygiad, ac a ddywedodd illai o bareh ac ufudd-dod i Arglwydd Newborough yr oedd wedi dyfod i'r cyfarfod y noson hono. Yr oedd yn dda ganddo roddi teyrnged 0 barch i ddyn fel Arglwydd Newborough, yr hwn a lanwodd safle mor ddylauwadol yn y sir-ull mor uchel mewn purdeb a gouestrwydd—dyn 11a ofalai beth a ddywedai neb am dano, os byddai ef ar dir cyf- iawnder-dyn egwyddorol a goncst ei amcanion ydoedd-gwnelai bobpeth yn ei allu i liniaru tros- eddwyr. Ond gresyn o,.d(I fod dyulIlor werthfawr yn cael ei fliuo a'i ddiraddio ar ol cyrhaedd y fath oedran ag oedd Arglwydd Newborough. Ond yr oedd ef yn rhy uchel ei gyfl vr i hoglancian dibrof- iad wneuthur dim niwed iddo. Yr oedd yr oes yma yn myned yn hyf ar hen ddyiiioii, -folly yr oedd yn y Senedd, pan yr ymosv>doddMr Chaplain ar y gwron ltliyddfrydtl, Mr Gladstone; ond, fel yr oedd yn hysbys iddynt, taflodd y diweddaf y blaenaf i ddistawrwydd. tragywyddol (cymeradwy- aeth) Balchder a diff/g synwyr oedd yr aelios (c1yweh, elyweli). Ond er y cwbl, dyn y bobl y(hedd Arglwydd Newborough (cymeradwyacth). Clywodd am rai yn dyweyd yn sir Feirionydd y buasent yn hoffi cael fferm o danei arglwyddiaetli (oymeradwyaeth uchel). Yr oedd ef yn sicr fod cenfigeu mewn llawer mynwes at y rhai a gawsaut y "Ty Mawr" (cymeradwyaeth). Ni chlywodd neb fod Arglwydd Newborough wedi troi neb 01 fferji. Cydymdeimlai a phlant amddifaid; a bu yn gynil ag arian y tlodioE. Yr oedd yn resyn ei fod wedi derbyn y fath aniri; end delai pethau i'w Ile eto, a byddai Arglwydd Newborough yn rm- ysgwyd y cwbl ymaith fel yr ysgydwai y llew wlith y boreu oddiar ei fwng (cymeradwyaeth). Deilliai daioni 0 liyii liefycl mewu ystyr boliticaidd, oblegid teimlo yn aflacli vr oedd yr ocl-ir wrthwynebol ar hyn o bryd. Dymunai liir oes a llwyddiant i Arglwydd Newboi-ott,-Ii. -Rlioddwy,cl v peii(lerfyii- iad cyntaf i fyny, a phasiwyd ef yn unfrydol. Cynygiodd y Parch, E. Davies, ebrwyad Llan- llyfni, yr ail benderfyniad, sef Fod y cyfarfod hwn yn datgan ei rwymedigaeth i Arglwydd New- borough am ei ifyddlondeb i acliosioil y sir, trwy ei ymroddiad i roddi ei bresenoldeb yn lioll gyfar- bdy-dd ynadon y sir." Sylwodd Mr Davies ei fod yn ei theiralo yn bleser cael rlioddi parch i'r hWll yr oedd parcli yn ddyledns, ae ar y tir hwivw yr oedd ef yno y noson hono, ac nid ar dir politicaidd, ntic i wneuthur unrhyw Hylw o'r annghydweledind presenol cydrliwng Arglwydd Newborough a'r ynadon; ond mor bell ag yr oedd buchedd ei arglwyddiaetli yn myned, yr oedd yn werth i'w hedmygu. Nid gwaith dibwys ydoedd eiddo ynad, oblegyd yr oedd dyledswvdd yn dilyn ei lianrhyd- eddtisrwydd. Gwnaetli Arglwydd Newborough ci wiith yn y cyfeiriad yna :111 gywir ao yn ol y gyf- r ii, -aclwyaoli ) r:iith (cymeradwyaeth). Eiiiwyd y cynygiad gan Mr Elias Jones, Taly- sarn, vr hwn a'i hystyriai yn bleser ac yn fraint o gm'l bod yn nglyn ago achos met bwysig. Gallai ddyweyd mai bot tro y bu of yn llys yr ynadon ar ddydd Sadyrnau-gwlawog neu hindda-byddai Arglwydd Newborough yn siwr o fod yno, yn talu sylw i aclio3ion Cill sir, a gallai ddvwey(I iia welodd neb ei gadair ef yn wag er's llawer iawn 0 flyn- yddoedd, ac ni allasai y wlad byth ad-dalu i'r gwroll am ei wasauaeth clodwiw (eyineradivyaotb). —Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol. Daniel Thomas, Hafod-boeth, a gynygiodd i sylw y cyfarfod Fod y cyfarfod hWll yn datgan ei edmygedd 0 degwcli i Arglwydd Newborough, tra yn llywyddu y fainc, ac liefyd ei arolygiaetli fel ymwelydd cyson a charcliar y sir." Sylwodd Mr Thomas mai un o anffodion mwyaf gwlad ydoedd cael rhai yn farnwyr cyfreitliiol heb nn- rhyw aracan ond anrhydedd. At yr ochr arall, doedd dim o fwy o fendith i wlad na chael barnwr cywir, gonest, a thrugarog. Yn hyn y nodweddid Arglwydd Newborough. Ni fyddai byth yn ffafrio y boneddwr mwy na'r beggar (cymeradwyaeth). Yr oedd Arglwydd Newborough yn fendith hefyd am ei fod yn Gymro. Fe ddylid codi cof-golofn iddo yn Nghaernarfon. .Tolm Jones, Groeslon, a gefnogodd y pender- fyniad. Arddaugosai Mr Jones pa mor deg yr ym- ddygodd Arglwydd Newborough tra ar y fainc, a sylwodd mai Arglwydd Newborough a ddewisodd geidwad i garchar Caernarfoii-yr hwn sydd ar y blaen i bob carchar artill-yr oedd ei enillion ar bob earcharor yn 5p 12s er's y putn' mlynedd diweddaf. Yr oedd y carchar hwn liefyd yn lan- waith a threfnus, a phriodolid hyny i ofal a dylan- wad ei arglwyddiaeth. Yr oedd yn llawen cael byw yn ngliymydogaeth dyn mor gyfi11wll,trugarog, a theg. Oddiar yr ystyriaeth yma galar,ti oher- wydd ymddiswvddiad Arglwydd Nowborough.— Cefnogodd y Parcli Robert Joues, Llaullyfni, v peuderfynind. Sid oedd ef wedi bod yn y Ilys yn Nghaernarfon ond unwaith neu ddwy, lie o gan- Iyniad nid oedd ganddo lawer o wybodaeth am iieiiad(I Caeniarfon, oud yr oedd ganddo barch mawr i"Arglwydd Ifewborough, oblegid yr oedd yn ddyn nodedig 0 onest. Eto, meddai, nid oedd fwy o drugaredd ynddo nag oedd yn Jones-Parry (ehwerthin). Meddai barch mawr at Arglwydd Newborough, oherwydd ei hynawsedd a'i lin- iarwoh-ni roddai gosp fawr ar droseddwyr —ein heddgeidwad oedd yn awyddus am hyily (cymeradwyaeth). Bit fel tad tirion i ni; a bu yn ofalus iawn am y curcharorion.—Rhoddwyd y penderfyniad i'r cyfarfod, a phasiwyd ef yn uu- frydol. Sylwodd y cadeirydd fod ArglwyddNewborough yn ymwelydd cykon a charchnr Caernarfon; byddai yn myncdyno bob dydd Sadwrn, a byddai yii ofalus fod y farn a roddwyd ar y carchatoriou yn cael ei chario allan yn briodol. Cynygiodd Mr W. W. ,ro¡¡e. Llanllyfni, Fod y cyfarfod liwit yu dymuno datga:1 y gwersh mawr mae yn ei roddi ar wyliadwriaeth Arglwydd Newborough gyda go'.wg 0 ganiatsiu trwyùrlrdal1 newyddion i dafarndai, ac mewn caulyniad>11 atal llawer ar anfoesoldeb y wlad." Dywedai Mr Jones fod cynydd tafarndai yn cynyrcjiu ¡mïo0-,ol. deb- a throseddau, ac yr oeud Arglwvdd New- borough wedi gwneyd daioni i ausiiwdd foesol y wlad trwy atal cynydd tafarndai (cym-.T idwyaetli). Gwyddai ef PIT Jones) am rai a aethant i Gaernar- fou i geisio trwydded yn absenoldeb ei arglwydd- iaeth; ond fel oedd y goreu y modd, yr oedd Arglwydd Newborough yn bresenol, a gwrthod- wyd trwydded iddynt.—Eiliodd Mr Davies, Taly- sarn, y penderfyniad.—Y Parch P W. Joues, wrth ei gefnogi, a sylwodd ar berthynas tafarndai a throseddau y wlad, a plia mor gyfiawn a chan- moladwy yr ymddygodd ei arglwyddiaeth.— Pasiwyd y cynygiad yn unfrydol. Cynygiodd Mr O'Brien "Fody pendcrfyniadau uchod wedi eu cadaruliau gan gyfarfod yn cyn- rvchioli teimlad v wlad i'w IHUlfon i Arglwydd Newborough."—Eiiiwyd ef gen y Parch II, Roberts. Wedi rhoddi y diolchgarwch arferol i'r cadeir- ydd, terfynwyd y cyfarfod yn nghanol banllefau o gymeradwyaeth i Arglwydd Newborough.

YN Y If RE K, Nos Lu. Gadewaischwiwythnosiheuo yn sir Feirionydd, ac felly gwell i ni gychwyn ein taitli heno yn yr un sir, a 'does wybocl yn y byd Ile y byddwn pan stopia y trou, 'D^es yr un sir yn Nghymru, mi gooliaf, wedi cael ei breintio a mwr o brydferthwcli natur nag ydyw Meirionydd, a 'does yr un rlian o Feirionvdd eto wedi ei breintio a mwy o bryd- ferthwcli nag ydyw MJ'FUYX FPESTIJTIOO. Y mae dyn yn blino liyd yn oed" yn y treu wrth fyn'd o wytlmos i wythnos ar liyd yr un llwybrau a'i lygaidyn sylwi ar yrun golygfeydd > n barhaus, end y mae rhvwbeth yn nyifryn Ffestin- iog na fedrwn i yn fy myw fliuo a.no, er myn'd yn lied fynych gyda'r "Tren Bach" 0 Borthmadog i'r Diphwys. Y mae yn dipyn o newid hyfryd cael myn'd o'r Treii maIn" i'r "Tren bach," a chael eich tynu gall yr agerbeiriant rliyfedd hwnw "Little Giant" (cawr bychan) enw digri-ac anystwyth onite—" cawr .bychan "—rywbetli tal- byr, Acti tew-teueu. Clywsocli am yr hen ddyn y dydd o'r blaen yn white wasliio ffryutty tafani yn Aberdaron yn felyit," ac am yr liogaa aeth i siop ) ii Conglywal i ofyn am dair Hath 0 slate calico gwyn," rhywbeth yn debyg ydyw cawr bach," Ond dyma fi yn dechreu crwydro. YIl myn'd i'r "Tren btlch" yr oeddym onite. IVel wrth fyn'd i'r tren bach, os digwyddweh fod yn lied dal, coliwch beidio sefyll arflacuau eich traed. 'Does dim" stretsho" a torsythn i fod yn y tren bach, pobl syfyl a diymhougar fydd yn trafeulu yfforddlioii." Dyma ni yn cychwyn o'r "Port," ac ar hyd y cob," i'r hwn mae y "Port" yn ddy- ledus am ei Uwyddiant. Gyda liyn dyma ni yn orsaf Minffordd, yr unig fan y mae y llinell fawr a'r llinell facli yn cyffwrdd a'u gilydd. Ambell dro gwelir y tren mawr a'r tren bach yn yr orsaf aryr uu adeg, a bydd y "cawr bacli yn gadael y "cilwr mawr" wybod ei fod yn agos—mae'r bychan yn gwneyd llawn ianvy 0 smi na'i frawd mawr (fel dignity and irllJlwfpnceSir Edwiu Lauseer). YstopnesafydywPenrhyndoudrauth—dyma "jaw breaker" dyclirynllyd i'r Saoson-ac y mas y brodorion hefyd yn arbed tipyn ar ei genau trwy ei alw yn Penthi'vn." Ar ol y Pentliryn daw Tan-y-bwlch. Wrth edrych i lawr y dibyn dych- rynllyd sydd odditanom, liaasem yn meddwl mai ddylai enw yr orsaf fod. Yr orsaf nesaf ydyw "Dnallt," gorsaf newydd er's rhyw ychydig fisoedd, ac wrth edrych oddiam- gylch, a methu gwel'd capel, eglwys, gefail, 11a thafarn, nag imrhyw dy arall yn y fro, d'wedai wag oedd yn ceisio bod dipyn yn ffraeth, ei fod ef yn methu duallt" i ba beth y mae gorsaf Duallt yn dda. Deallwch chwi ysgolheigion clasuro] Sir Fon mai "duallt" ddywed pobl ir Feirionydd am"deall." Ar ol myn'd trwy y twnel tyivell dudew (gwared li rhagddo), dyma lli yn Tany- grisiau. Dyma ni bellach yn "suburbs" y Blaenau—dj-ma'r West end felly, ac mewn ychydig funudau dyma ni yn y grand terminus ac yn liLAE.VAV I Buom yn lied liir ar ein taitli o'r Port," ond coflwch mai ar i fyny y buom yn dyfod bob cam. Dywedir mai y Blaenau ydyw y dref uwchaf o teelel y mor o'r nu yn Nghymru. Gobeitliiwn ei bod hefyd yn nwchaf o ran moes a chrefydd, ond eawn wel'd ar olbod yma dipyn. Y mae yu debyg nad oes yr un man yn Ngogledd Cymru ag sydd wedi cynyddu c^naint yr ugain mlynedd diweddaf ag y iliac y Blaenau. Fel y gwyr y darUenydd y mae Llan Ffestiniog rhyw bedair miiltir o'r Blaenau, ac nid ydyw wedi cydgerdded a'r olaf a enwyd mewn cynydd. "Blaenau ger Ffestiniog" oedd hi er's talm, and byddai yn fwy priodol dyweyd yn awr "Ffestinio ger Blaenau." Nid rliaid dyweyd wrth ddarllenwyr y Genedl Gymrcig beth rdyw staple trade y Blaenau. Gwyr pawb mai llectii mae y brodorion yn en ganl o'r hen grcigiau hagr liyll, sydd fel" cedyrn binaclau" uwehben. Y mae y cynydd sydd wedi bod ar y Blaenau er's rhyw ychydig flynyddau yn anglir d d,7. Y mae wedi myn"d yn dref fawr boblogaidd. Fonrerosses ydy?vy "city,"Y1l0 y maey banciau, yr "exchange, y general post office," a'r brif hotel. Dyma lie y mae tra fie mawr ar no Sadwrn. Dyma Chotip sidc" y Blaenau. Prif adeiladau y Blaenau wrth gwrs ydynt y capelau heirdd perthynol i bob enwad, y rhai 'rwyn deall a lenwir bob Sabboth. Wrth ddvfod yn y "tron bach tarewais wrth foneddwr ago sydd yn dal swydd bwysig mewn cysylltiad a'r sir. Gofynnis iddo beth ydyw agweddfoesoly Blaenau. "Wei," meddai yntau yn Iled rwydd, Fe dalodd beeligyn y Blaenau o bump i ddeg ar hugain o bunau yn nghyfarfod yr ustusiaid diweddaf yn Mheurhyndeudraeth mcwu .fi,,e, am fedclv.,i a bernweh chwi oddiwrth hyny beth yw agwedd foesol yr ardal." Wel, moddwn inau. Alt PWY JIAE'II BAr? Gan cich bod yn gofyn i mi. tl'acthaf fy mani," meddai fy nghyd-ymdeithydd. a choSed pobl y Blaenau mai dy'fweyd barn gwr o an?dardod yr ydwyf fi. Goynwch ar bwy y mac'r bai ? Wei, y mae y bai yn gorwedd wrth ddrws y rhai hyny svdd yn cymeryd amynt fod yn arwei^ nwyr y bobl. Y mae yn y Blaenau, fel y gwyddoch, lawer 0 gapehm, ac yn perthyn iddynt wcinidogim douiol, gweitbgar, a duwiol; ond y mae arnaf ofn fod y gweinidogion hyny yn cyfyngu cu doniau a'u dcfnyddioldeb oddifewn i furiau eu capelau. Os cant gynulleidfa dda nos Sabboth, cynulleidfa weddol Yll y cyfarfod gweddi, a chynulleidfa barchus yn y selat, a rhyw ddwsia yn y cyfarfod darllen, pob peth yn dda-maeut yn gwneyd eu dyledswydd ond i b'le mae'r bobl yn myned y nos weithiau ere ill o'r wythnos? Trwy fy nghy- sylltiad swyddogol ¡1'r Blaenau, y mae gcnyf dipyn o fantais i weled beth yw yr achos o'r anfoesoldeb a'r meddwdod. Daliwch sylw, y mae yn y Blaenau ugeiniau o fcchgyn ieuaine, dyeitlir yn gweithio yn y chwarclau, ac yn lletya mewn tai lie y mae teuluoedd lluosog. Pan ddel y beeligyn o'r chwarel a chael tamaid o fwyd, gwyddant yn eithaf da fod eu habsenoldeb yn well na'u presen- oldeb am y gwcddill o'r dydd. Y mae pump neu chweeh efallai o blant yn y llety. Mae eisieu rhoi swper i'r plant, trill y babi, a chant o finddy- ledswyddau teuluaidd; felly goreu po gyntaf i'r lodger' drmlll droi tua'r drws. Y mae y noson yn dywyll, ae yntaa wedi blino gormod i fyned i grwydro ar liyd y mciisydd fellyymae yn myned ar hyd yr heol, ae yn gweled lot o'r bechgYIl-Y rhan fwyaf olionynt, mae'n lied debyg, yn yr un trybini ag ef ei hunan-wedi ymgyuull at eu gilydd fel Adaro'r un lliw a hedant i'r un lie,' a dyna lIe maent druan yn SK'T'VI.L All GONGLAV Yll IIEOLYDD. I Y mac cryu llawer o ddwrdio ac ysgrifeuu i'r papyrau wedi bod yn ddiweddar ar y bechgyn sydd yn sefyll yn gangs ar hyd ac yn nghonglau yr lieolydd, ac y mae yr licldgeidwaid wedi eu gorchymyn yn bendant i ddyweyd 'move on' wrthynt; ond y mae yr lieddgeidwaid fel rheol yn deall y natur ddynol yn llawer gwell na'r rhai sy(ld yn tra awdurdodi amynt, ac yn deall yr am- gylcliiadau sydd yn dwyn Dcchgyn y chwarelau i gongluu rr lie ilydd. Gofyniad y bechgyn yw I II'LE CAWX NI FYM'D? I Y mllc pool y llety eisieu ymadael it ni, ae 0" safwn vu nghonglau yr heolydd, dyma v'bobby' yn dyfod (w yn dyweyd 'Move on.' Wel, i b'le yr awn i, 'does yr 1111 lie yn agorcd i ni ondtafarn- dy, ac Od awn yno, byddwn yn lied sicr o yfed gormod o gwrw, a'r canlyniad fvdd myned o flaen yr ustusiaid i'r Penrhyn ddydd Gwener, a thalu pum' swllt i'r coste.' Wei, dyna i chwi eiriuu iy ngliyd-yiadeithydd swyddogol, ac yr wyf yn niedilwl y dywed llawer chwarelwr yn y Blaenau, ac yn wir mewn llawer ardal chwarelyddol yn Nghymru, ei fod yn dyweyd eithaf gwir Chwi weinidogion Crist ya y Blaenau, Uwyddcd Duw eich ymdrechion dros ei deyrna-s. Coflwch fod cliwc' diwrnod heblaw y Sabboth, ac yn ystod y cliwc' diwrnod hjiiy y mae llawer o deaitasiynau yn dyfod i gyfarfod" bechgyn y chwarelau, ac yr ivyf yn meddwl mai gwaitii y rhai sydd wedi en dcwid i ofalu am cneiúiau y fro, ydyw -of?Iltl am rhyw ddifynvch diniwed i gadw y bcehgyu rhag myned i chwilio am bleser mewn lleoedd lie mae y pleser yn arwain i wae, ssf y tafarndai. Y mae y natur ddynol yn gofyn tipyn o ddifyrwch. All work and no play Makes Jack a dull boy," meddai yr hen air Saesnig. Lie y mae poblog- aeth mor fawr ac mor amrywiol ell syniadau ag yn y Blaenau, yn bendifaddeu dylai fod yno rhyw leoedd He y gall y chwarelwyr gyfarfod ar nosweitluau liirion y gauaf, 11" y gallant gael ymgom ddifyr wrth ben cwpanaid 0 goffi a mygyn o dybaco, nen, os nivnwch, "game of draughts," neu ryw bethau diniwcd eraill. Buasid I yn disgwyl mewn He fel y Blaeuau fod llyfrgell fawr a darllenfa eang wedi ei sefydlu er budd a lies i'r ardal wyr ond cyn belled ag yr wyf yu gwybod, nid oes mor cyfryw le. Chwi, bregethwyr yr efengyl, y mae y bobl yn disgwyl wrthycli chwi yw arweinwyr proffesedig y bob], ae y mae yn rhaid i chwi ddisgyn o'ch pwlpudau a chymysgu a'r bobl, a darparu ar eu cyfer rywbetli heblaw atlirawiaethau syclilyd, neu yn wir fe slipia mil- oedd i ddinystr rhwng eich bysedd. Y mae eisieu gwirioueddol yn y Blaenau, fel mewn llawer ardal arall, ryw fath o club rooms neu cocoa rooms, lie y gall bechgyn ieuaine gydgyfarfod i sgwrsio, os mynweh. Y mae ardaloedd llawer llai pwysig wedi mabwysiadu v cylilluu, Be y mae yn ateb y dibenyndda. "Wei," niedd rhyivuu, "uidywsef- vdliadau o'r fath yn liunan-gynhaliol, heb son am fod yn elw i'r cefnogwyr." Gadewch i hyny fod. Yn enw'r dyn, 'does dim eisieu gwneyd arian 0 bob peth. 'Does ar y Methodistiaid, nac umhvw enwad arall, mi goeliaf, ddim eisieu gwneyd elw o'u cenhadacthau i wledydd tramor, Yr ydym yn anfon arian i wledydd pellenig i wneyd daioni. ac ar yr un pryd yn esgeuluso sefydliadau lies atom. Yr ydym yn son am wneyd i ffwrdd a thafarndai trwylr I)ermissive Bill, ond i b'le y mae y bobl i fyn'd: Gwnawn leoedd cyfleus i bobl fyn'd i fwyta ac yfed ar ddiwrnod marchnad, a lleoedd cyfleus i gael tipyn o ddifyrwch diniwed ar nos- weithiau liirion y gauaf, y canlyniad fydd, fe gauir y tafarndai bob basio yr un gyfraith i'r perwvl. 0ud yr wyf yn gweled fod yn amser i'r tren gychwyn yn ei ol o'r failure hon. Nid bob dydd y bydd dyit cyffredin yn cael yr anrhydedd o ysgwyd Haw gyda dau brif weiuidog yr un diwrnod, ond felly y digwyddodd hi, Mr Gol., gyda'cli ufudd was yr wyf.hnos ddiweddaf. Bum yn ysgwyd Haw gyda phrif wcinidog Henedd Bangor a phrif weinidog Senedd Bethesda yr 1111 diwrnod. Bydd y diwmod hwuw yn "red letter dav" yn liancs fy mywyd. Yr eisteddle nesaf a fydd yn wag yr wyf am ymgeisio yr anriiydedd o fod yn aelod yn Senedd Bethesda, ac os etholir fi yr wvf am ddyfod a mesur yn mlaon 11 er darparu sefydliadau cyfleus i chwarelwyr ein gwlad i ym- gvnull at ell gilydd yn ell lioriau liamddenol, lie na bydd tenitasiwn i ymyraeth a'r diodydd meddwol." Wei dyna fy anercliiad i ehwi, ac os oes rhyw fwrdeisdref lieu sir heb ell cynrychioli yn Senedd Bethesda 03 yw fy ualiadau yn eich boddloni-" Wele eich dyn." Yr oeddwu wedi meddwl son gair heno am BDADI, YR AKOLWYDBI a'r quakers' meeting" yn y Neuadd Sirol ddydd Sadwrn, ond y mae yn rhaid i mi ddarfod mor 8Nta ag y darfyddodd y cyfarfod. Buom dros awr o amser yn disgwyl gyda phryder am benderfyniad yr ustusiaid, ac ynn clywsom eu bod wedi cael. allan nad oedd ganddynt hawl i drill ar y mater, yr hyn a wyddai y wlad er's taIwm, fel y dywedais bythefnos yn 01-" Y mynydd mewn gwewyr, a daeth allar. lygodeil." ANDKONICUS.

Y FRENHINES A MRS STAUNTON. Mae ein darllenwyr yn coflo fod dedfryd marwol- aetli wedi ei pliasio ar ddau frawd a dwy ehwaer am nowynu gwraig i un o'r brodyr, a bod yin drecli wedi ei wneyd i arbed en bywydau, yr hyn hefyd a fu yn llwyddianus. Ar ddydd Sabboth cyn adeg y dienydcliad, pan yr oedd pob gooaith am ell harbediad wedi ditlanu, yr ydym yn dc,all fod mam y ddau frawd (ill's Stauntou) wedi cymcryd yn ei pheu i fpJed i weled. y Frenhines, yr holl ffordd o Loegr i Scotland i weled ei Mawr- hydi, yr hon ar y pryd ydoedd yn aros 711 moral. Ar ol cyrhaedd gorsaf Balmeter yr oedd V11 liwrr, a naw milldir o ffordd oddi yno i gastell Balmoral. Pa flord(I i gael yno nis gwyddai. Nid oedd yno un math 0 gerbyd i'whebnvng; oud daeth rhai o'r trigolion i glywed am ei negus a'i helbul, a llwyddasant i'w chael gyda'r mail cart, er nad oedd yno Ie i eistedd and i'r gyrwr, a'r hwn a eisteddai ei huuar y llytliyrgod. Rhoes y gyrwr ei le i'r fam dorcalonus, a gwnaeth yntau oreu y gallai mewn ffordd arall. Yn miaen yr aethant o hyd nos, a ehyrliaeddaseiit y Castoll. Ond pa fodd i weled ei Mawrliydi nis gwyddai. Wedi amlygu ei neges i rai o'r is-swyddomon, cafodd ei dwyn i olwg Syr Thomas Biddulpli, yr hwn yntau hefyd a deinilodd, ae a aeth i fyuegi neges y wraig i'r Frenliines. Yr oedd rlieolau y llysy cyfryw ag y teimlai ci Mawrliydi yn all- hawdd eydaynio a chais y wraig—hyd yn nod i'w gweled. Ond penderfynodd am unwaith doii drostynt y tro hwn, Ajehodd ddivyil y wraig i'w gwyddfod. Ynll dechreuodd y druan adrodd ci chwyn-fcl y medr y liaill fam wrth fain arar- hawdd deaH fod y Frenhines yn teimlo yu ddwys iawn, pau y deallai fod bywyd dau blentyn y drullucH yn crogi wrth.ei liewyltyslii. GwmnÜaw. odd yu astud, ond gorfu arni ddyweyd Inthi nus gallai wneyd dim ond fel yr anogid hi wneyd gan ei gweinidogion yn Llundain. Ar liyn trodd y wraig allan i yrylo yn chwerw, an mile yn hawdd deall beth allasai fod teimlad y Frenhiuos wrth ei gweled. Ond nid oedd dim i'w wneyd. Aeth y wraig ymaith, a rhoes ei Mawrhydi orchymyn on bod i'w daufon yn ei chcrbyd hi i Balmeter. Cychwynodd ymaith; ond cyn pen ychydig fynydau cafodd y Frenhines hamdden i agorei Hythyrau, a pha peth oedd uu olionynt ond Hythyr oddiwrth ei ehynghorwyr yn gofyn iddi arwyddo maddeuant i'r Stauntons. Gwaeddodd ar un o'r gweision gyda'r prysurdeb mwyaf i gyfrwyo ei fareh, a myned ar ol y fam druan. Gwnaod hyny; goddiweddwyd hi, a chafodd y newydd hyfryd cyn cyrhaedd yr orsaf fod y llythyrgod ar yr hwn yr eisteddai hi yn cynwys reprieve neu faddeueb i'w meibion. Hawddach dirnad ei llawenydd na'i dlesgrifio. Aeth adref yn llawen oi chalon, a'r ineibion oedd fel yu farw yn fyw drachefti.-Tie X'eto Era,

BOD YN OL." I O ddig frawddeg wetreiddiol,—yn y glyu Dry'11 gledd i'r annuwiol, Yn ei agwedd unigol- Heb aden Naf-" bod yn ol! Cwmystwyth. T. BMWXAXT Enx.,

LLINELLAl". Wilt thou remember me when I am gone Further each year from thy vision withdrawn ? NVilt thou remember me when thou shalt see Thousands of others, but nothing of me?" Gwnaf, mi wnaf dy gofio, Tra pery'r galon hon, Drwy holl droadau bywyd, I guro dan fy mron. Pe gwelwn J'll feuuyddiol 0 ddynion fil neu fwy, Fe gofiwu ffrynd fy maboed 0 flaen eu dadwrdd hwy; Ac er i liir flynyddau I dreiglo heibio'n chwini, Fc bery'r cof tlm danat Yn gysegredig im'. Cyn gallaf dy angliofio, Fy hen gydymaith Hon, Mae'n rhaid i rywbcth olchi I ffwrdd o'r galon hall Bob adgof gWYll a gerfhvyd Ar ei pharwydydd hi, Er hyny ni ddifodir Y c3f am danat ti. Bala. AXTKHOPOS.

MACHLUDIAD YR HAUL. I Ar ruddiau gwawl, coch arwydd gaed-eriiei I Fod nos arnaw'n givarchae; Dychwela wyll; bod uchelwaed, Yn marw geir yn y m6r gwaed, Llanarmon-yn-Ial. GEO, TALALDX NEWTOX. I

BRADWRIATH Y DON. (Er cof am William Hopkins, TI. C. W., vr hwa a fu farw trwy foddiad Awst 28ain, 1877. Y gerddoriaeth gan R. S. Hughes, Llundain). Pwy ydyw'r bacligen dewr ei fron, 8y'u mreichiau'r don gynddeiriog draw? Mae'n auddo'u awr; fy Iesu mawr, Trywaua'r don, ac yna daw O'i chrafanc oer i'r lau yn fyw Drugarog Dduw, O acliub ef; Gynhyrfus donau, d'wedwch im' A oes ei eisieu yn y nef ? Chwi ddyiroedd gwenieithus, bradwnn, pahain Mae twyll yn eich gwenau gortlirymus, a thrais ? Pa lo mae y bad? prysurweh, da chwi, Mae'n codi ei gri,—gwrandewch ar ei lai- "Mae'r don, y don yn gwneyd fy mrad, Ffarwel, fy mam, ffarwel, fy nhad!" Mae'r llidiog for yn liyrddio'r bad, Y bachgen mad, pa 10 lilac ef ? Atebai'r don o'r pellder draw, 'Roedd Duw ei eisieu ya y nef!" Pan ddaeth y nos dolefai'r gwynt Ei farwol hyilt ar hyd y traeth; Fe ddaeth i'r lau, ond nid yn fyw, Er siom a braw,—Ow boddi wnadh Gobeithion a ffodd ar adenydd y dydd, Ni welir ef mwyach, ond clywir ei Ief Yn rhuad y don a'i daliodd yn gaeth, Yn ngolwg y traeth cyn myned i'r nef- Mae'r don, y don yn gwneyd fy mrad, Ffarwel, fy mim, ilarwel, fy nliad!" Dinorwig. GLAX PAIIARX.

RAID I MI FYW YN LLEIDR I,, I 'Roedd gwr, a gwraig, a phlentyn gwilV Yn trigo ger y llan, A welwyd gynt yn liapus fyw, A pherchid hwy 'n mliob man; Ond pan yr aethant hwy yn nghyd I ddilvn diod gref, Yn fnan ciliodd gwen y byd, A thynwyd g*g y nef. Pr plentyn eu ei luniaetli gynt Gyfranent iddo'n nael, Ond liwn orfodid lieddyw i fyn'd I ddwyn ei ymbortli gwael; Hawdd gwel'd y lleidr bychan, prudd, I foddio 'i dad a'i fam, Y11 myn'd i'w orehwyl trwm bob dydd, Gan grynu ar bob cam. Unwaith gofynai'r plentyn mad, A'r dagrau ar ei rudd, Raid i mi fyw yil Ileidr, 'nhad, A digio Duw bob dydd ? Pa fodd y gallaf," ebai ef, -i y 'ii d'od ? Wynebu'r fam d'od ? Gan i mi wawdio deddfau'r nef, A'u mathru dan fy nlirood?" IR hyd ffyrdd yr aullllw, fel y bu, Ni rodiai wedi hyn, Ond galwyd ef trwy'r newyn du ojrii hir, i rodio'r glyn; Ac er ei roi mewn bedd, yn nghudd 0 dan ganhenau'r yw, 'E saif ar gof ei riaint prudd Ei eiriati eto'n fyiv,. Ond am y teulu, gwyn ei fyd, Ei hanes heddyw yw: Y tad a'r fam a geir yn ngliyd Yil cyd-addoli Duw A'r plentyn wnaed yn buraidd saut, Uewll gwynfyd llawn mae ef, Heb unrliyw boen yn chwareu 'i dant Ar balmant aur v nef. Dolwyddelen. GLAXOIIIEXIG.

ALAFOX A'R GBXEDL. 0! frawd, os wyt efrydydd-angelaidd YIl ngholeg Meirionydd, Digrifol yw dy grefydd Yn yr oes heb ayven rydd. Ocli! eurog wr, lli cheir gwên-ar wyueb Oyureiuiol Ceridwen; Rliown y draul i wyr y "tren Os deuant ar draws d' awen. w 7ioii,treiaganii,-Alafoit. .Trw Dal lief yd i ddysgu: A diiiol iawn, dena lu ()'u trosedd at yr Iesu, NAMOUYDD.

ANERCHIAD I Mr Bennett Williams (fieuno Gwilym), Portli- madog, ar ddyfodiad allan o'r wasg ei draetliawd bnddunl fI rhagorol ar "Hanes Dechreuad a Chyuydd y Methodistiaid Caliinaidd vu Nosbarth Tremadog. Drwy 'i waitli hudol wrth dracthodi—'11 liollol Enillodd uehelfri; I Rhoes yn iawn lawn oleuni, A barv'n werth i'll bro Ili, IOAN MADOO.

DyuRlwt!'?(My?cd:nuutro. Mewn trefn i fwynhau gwydd wedi ei rhostio yn iawn, ni ddyli i fod ond dau yn y cwmpeiiii—yr wydd a chwithau Anfonwyd pwya ??,?gr yn 01 i SlOp grocer un  diwraod, gyd?'r nodyu c.?:??y??o?:—" Gormod o dy?od at waa:tn?eth y bwrdd, a rhy fychan 0 siwgr at amcaniou a(leihdu

<M?K ?nt??"?- 41?lm r,lt ft CYFAN SODDIADATTL)AFYT)RVRRT~ LLYWELYN AB GRUP?D?? 4.1_=.(, ?uj.?ri.myuytmroe?gi'rCM-? r, Owc" Jones, Uand?M?" r ?t y-a-I D. BreuuawyHion Hyny sy'n UaishPaAa wi„, Os dewm a Raw A.h1 i roi cof awdwr call ■ Yn ben Barid cwiw?u T) u (.tadthyn?Tcdihy? A'r i,, Uwy, Yn sniol-iuercli »ain«loi2i '■ O.,? "41?l g,ir "I?,?dd Fe ,Idaw' adwyth a ,l<loc'ly,;t, y mae ar draws y mur dr iw Rhyfedd? ?h?I'd???'?? Ams<'r(ie<ld Y mosuiau, I ni y sydd Tn u<-? Ammo,l"u dyfod i dir RUonwen ar y rhan onwir ? CyS?'?Y?.?'*?' Cam mawr i wyr Ovmryvn' Mae ,,r llw}-dyma(;rU;»w Ni. b,>id,liall .'¡ '?yMi?' Tri.,gL,,l y .?l?,,hiwl: AwnaMdynoty));)!)? Arwyddion drwy Pon hyd dr.vvr' A?.tf. af i ?h? ?  I tvv.rl;.aJIf"i', Mao yma s >n am un SHLS • Yr herwr i'r dwr a dyn, Ac a diria yn aùl'l'Yn A'? eiyr Wt.(li ()r(??aw, A (Irwg a ofynir rlraw; A 3- fy,l(i, y Ar oi wàr, nur wrliyd; A drycdn ?yti oiriuav, Ar for a thir, faw" oi-di a dikw •' A drych Oymnt ?'Ji?. A syitli. m;u>'u hwv i '^un-' A niereh a Ict "m eivhwyn ? "?'? '?)-??"?y! »widiaw o'r llaw fr liali, EdcrjTi wedi Brall Anirau, anorhrod a y:nq-'Ùr, A cUrwth hob heddwch ai mir '• h,Vll. hir, Ar y tarw hwnt a v Ll.vnses gwihct" a-i ,-ryr, I Fanaw y daw i dir A (iwydiiyl A wna trwaodli, NiMau nod in na.iwn ni A chath amliw, 1\ "hwith viiilul o bry'n lladd, a bryn h"n 1Ii,I A llew a gryfyd o'r Ilwyn, Oau foroodd ago ua forw,}"u Ag yna'r yeh a ftwynir. A'r twrch a ymohwel i'r tir; A sathru Cymvu n'u-Wll c.n, A'u dinystr yn mhob diiuw; Ag yn henaid ¡(an h}11Y, Yr a'r fran i'r Yri fry; Ymddysjfwyl am 1:')'r yn Mou, A wna herwr anhirion A!r Ileyr a? o'r gurHowii4 Biau ei dir mab y dyn NidywMrmtdMhcrwr, Y nos i gyrl i arù #wr; A (iwy Fair, go?lif ti, Y douant i dir Dewi; A Chymry'n bamu'r byd, A l?. yn. hfyd! A bo fy? y mab Fon, I euro ei blant a'i wvriovi: Heddwch hyd drweh i'r byd IIraW, Dragwy(iclawl a ,lri¡¡ irl law. CWYXPAX OLERWIT, (JAN SYK Payi 0 GALNO. Gair da gair g'wyrila jfynt, Gyfeilios cu a folynt; Mair a wyr fry iiacl mnr fran. Naill plant na'u hepl'ill1w)'Httm Y n en myssf y wn fy mo(I, Ar ?dl ym i?,dl ..I, Am hyd yr y's im hoedi, Ochi'?'rS?MrM: Uw;?uFych!Htynf..i(h:;m. Ar y rho.M Y! rhyddhau; Dafy.M Llwyd cin prophwydwr, I*rydydd ar gywydi yw'r Ni awn g'ràd win ail ilerddin, A mawl fal y mel n'! tin, Er hyny nil fy rhan i, O'i ddefaid aeth «au Ddyfi; Ieuan Llwyd yu yr Ull Llan, U chod all < )wain Fyohan; Enjfus a gaf "m ddafad, I gadw ei lw gyda'i wlad; Ac er fe'weled Marodyd'l, An Rys, Nit yn dw>m pwrsnudd, N? d.? 'fvt)t ei d<!? 5')? ?' O'u rynefin i'w oneiti^ Jttarsial oo.Ul Morus a'i lys, Ap H\^vrl iwa Powy* O'i ddefaid nid addefodd, Dd!?!tdy!tr)nt?n:?;'nrkn'M, 1euan Llwyd )" yr un llain, XTuben oyTueu o'r Cemail: Nr? yiu' ddefaid na'i fod, i J;: f ':];IJ'l1oï;l, Ail Lewelyn goàwyn ped, Dyn nefol ap Ednyied; A ??d'd?fth St'?? ddyu, Amhados ef am hedwyn; RS!)?ed' ar ?ffud ?dM. Llan gd yu y llwyn golau: Doniog in' pair dadeni, Fn I};;IÙ::¡hd'¡'th ni; Dvuion yw rbain ,m i'n rhaid, Dtt?i «ud am roi dt'taM: dd,f,?ii Ilo' 5 1. Ni ddaw mwy er addaw .?fl; Addaw a'm gwnaeth yn ddiddim, f)? t.?m\!{?yfyd.t wyf hcb ddim; EddAW i mi whlaw Mon, Ojterouydd gwyr Caercinion; Dau fan in* niu yn anwych Am bob oe:i vm' bawb a'i yeh, Dan oi(Uon ,.demon o'm gwlad, A dwy fuwch am bob ilafad; Ystor.plaid nos da i"r plant, Un \MSd!rumosdyri!tnt.' O dygan or e" dighiw, n.. r?.th 0 gwmwd dmw, Mi g,? b?)?? D-tfy?L Bardwu i ri"ll burdan r!JydJ I A TEB. Awnuiu.?TK Hr.x LYFR.-Mae'r!!???' cdig yu iy meddiaut, yn berfEaith 0 r"tsPU^ ddyry "X." yn y Gewdf yrwythno?.h? sef pregethau yn dcdtrctt?'?'?" 29,; ne yug-r?ug;yda'rt?yu??.? M traethu amy Faru t," Ihvdinol,' y,¡tt. xxv. 31-41. Ei awdwr ydyw T. B°ston. )-r Hfcugylyu E?rick.yn ;^cotlau^;  .'dÆ fleit,litt gaii J.' Y,,dvL-" 1821. Enw'r 11 v fr v(ivw 1- Tanydinas, Llandwrog. Wnu.m l¡wn,

 I ?M?oi a c?  MANCIIESTEli. -1 EfaUai y byddai o ddyddord.b gall d(l:Jr;:e. eerddorol y C?;? gael bwrw golwg yr 1vu, man dMS agwedd? cerddoriaeth y Tymor yr oratorios a'r popi'lar conceits dj \'f yma yn brcscnol a hyny 0 ddiirif. D"e v? a oes uMhyw dref oddigerth v I"??  mor gerddorol a? vw Man.-eiMou o dd'.? ;Mi[? hyd ddecbreu M'?vrth. I n Y cytnod)' ?ir dau gyngherJd bob wythnos, a'rd?:lu ^.tji fath oreu. Y ddan arw-inydd ?? ?,ti fatli oreti. Y drl,.iti < Charl? Halle a T'? J?. -?'' 0* f wneloiu yr wythnos hem. Hwyracin j gair0 vf.]r(iig barth i'r IhUI rhywbryd do. Gan h)'l\r. ":ùr y yn fyr ar ?ruhrrddau Charles h yr 1'hai hyn ar bob nos lau. Y tynwr ??-yr u?infed, ac ar ci ddcchreu Uvtryn ugeinfed, ac ar ei ddechreu bychan yu cymvys yr holl ouitoii j) '0 er ?-mphouic-. &c., ag sydd wc?dt ?'??n?.? dcchr?i y flwyddyn 1S53. Yu ? ?P?"?M ?(?? fod v Jlessiah wedi ei ddadgnnu ?th?. fod v Mp.?iah' wedt ei ddad? g.HM ? gsjali Jud.? ?tncea'?R" '10. Cr?t.on J. j ;M' 11, llymn ot I)r tise' 11. St. rMi ? ?t?. 5, Jei?,ons' -a-I iii K?-pt 2, Jo;on Baptist' 2. UgUtthe WoDd t? /The]'?' M?c 2, Verdi's R q -?' ? ?, .? &c. nv!M Ychvdig U r ?.twcr. a "??"??' hT?.'? umvaith sailc'uehd y cyngherdd?. Y ,?? ?yu orch?tM yn l-Uifo dM? bcdwar ug > (() yu ago i dri chant. Gan y )n ???;. M ekh gofod i fauytu am)Ut ??;, 't'-M''r''P gwnawn oud rhoddi crynodeo b)' );e.'?r. ?nt? mae pump Nve?ii cu cynat yn b;iroa. tju.a o..dd H.rr G. Hens.h.I .b.?" a I"T21od emR iddo ci hun:m (?r ci ym"?).).?r  uchc]. Yn Yr ail dat?nwyd ,il'rril1::ton: autor¡on oeddynt Madame Le!nL? sh?r"'?? Madamc Pat?y, -Mr Hcnr.Guy, a  trydvdd-v prtf ddeniyno?dd-a c?? .vMP'-? "i'ht; Power of Sound," ?oh''cJ;rK.f'"?. d.ttf.t:uad o Judaa Maccahc-? .?ce ?''?'  Y"nrifP""? ocdchnt Madamc Kourer, ?.? Y pf?,. Mr Edward Lloyd, a Signor ?adam. Maric Hoae, aehahvyd'r:t? -'vP'?'? ■„ 50105 ?m Mr Cl?.irie, llall,. Hgh.lchv???..T <-a??? o cl.(,l,„«rDe wythnos nesaf, yn nghydag y?d.? ohenvyW wledd ae yr ydyui yn el 11 1*.3,?NN'N' l u')? o,,er, wiedd ac yr ydym yn ei ?3?' :th y 1.e y program yn un den:#^ 01^ .?.??. VESI*-