Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

Y GOGLEDD.I

News
Cite
Share

Y GOGLEDD. I Cyfranodd plwyfolion Llanfair ialhaiarn y Bwm « Hp, 211. at drysorfa gweddwon y milwyr. i Dewi Sanb' oedd testyn darlith Mr, John Jones, Tregarth, i weithwyr y Penrhyn ar y dydd crybwyliedlg. Y mae Mr. R. R. Griffith, Bethesda, organydd, Biloh, Tregarth, wedi thoddi ei le i fyny; a deallwn fod amryw yn ymgeisio am y awydd. Bwriada Cwmni Ffordd Haiarn Llundain a'r Cogledd Oillewin wario chwarter iniliwn arall o bunnau i ledu a cl.yfnewid eu llinellau yn Nghymru. Bydd i gynnadledd o weithwyr dirwestol o bob adran a nhiaid yn Ngoijledd Cymru gael ei chyn oal yn Ninbych, ar y 23ain o'r mis hwn. Y mae iddi ragolygon rhagorol. Dydd Mercher, yn llya yr ynadon yn Fflint, cymmerodd Mr. H, Letter Smith; Helygain, a Mr. Isaac Taylor, CoUehil), y 11 w a'u heisteddlecedd ar y faingc fwrdeisiol yn y He hwuw. Gwneir appfel gan bwyllgor o Gymry yn Man cheater at eu cydwladwyr yn y ddinaa hono, a'r cymmydogaethau, tuag at wneyd i fyny yr yebytty milwrol Cymreig yn Neheudir ASrioa. Mewn cyfarfod o Gynghor Dinesig Bangor, noa Ftreher, penderfynwyd, ar argymmhelliad PwyJl. gor Ieohyd, i gycnyg y awm o 1,500p. i Mr T. G. Williams am (ilr a deg o dai yu Kyflin Square, i'r amcau o godi tai i weithwyr yno. N09 Fercher, cynnaiiwyd eisteddfod lwyddian I lias mewn cyssylltiad & chapel y Methodistiaid Calfinaidd yn Mhortbacthwy. Ymgeisiai pump o :gorau yn y brit gytadleuaeth gorawl; cbr capel Pendref, Bangor, ddyfarnwyd yn oreu. Boreu dydd Mercher, bl1 farw Dr. Hugh Rees, Caernarfon. Yr oedd Dr. Rees wedi bod yn swyddog meddygol iocliyd dros Ranbarth Unol sir Caernarfon am lawer o flynyddoedd; end ymneillduodd o'r swydd mewn caniyniad i afiech- yd. Gwneir ymdrech mewn rhai trefydd yn y Oogledd i gasglu y swm o 50p. at yr Ysbytty Cymrtig i Udeheudir Affrica, gan y deallir y bydd iddynt, trwy godi y 8wm hwnw, sierhan gwely yn yr ysbytty dywedadig yn dwyn enw y dret bono. Diwrnod a hir gotir gan chwarelwyr y Fenrhyn oedd Dydd GiVyi Dewi; o herwydd attaliwyd Eaethu hyd bump yr hwyr, a saethwyd cyflegrau ar hyd y cymmydogaethau. Goleuwyd coelceithi, a chwyfiwyd baneri, or dathlu rhyddhad Lady. smith. Mawr oedd y llawenydd tua Bangor ar ryddhad Ladysmitb. Yr oedd Castell y Penrhyn wedi ei oleuo yn brydferth. Y mae dau fab i Arglwydd Penrhya yn gwasanaethn yn y rhyfel- yr hynaf gyda Meirchtilwyr Northampton, a'r ail yn nghat rodau Arglwydd Methuen. Pasiodd aelodau eglwys Motnh (M. C.). Caer- narfon, benderfyniad ndrydol yu gofyn i'r Parch. Evan Jones alw ei ymddiawyddiad o fod yn wein idog yi eglwJs uchod ar rierhn chwartor eanrif ei weinidogaeth yn ol. Y mae Mr. Jones wedi pen derfynu cydsynio a'r cais hwu o eiddo y frawdol iaeth yn Moriah. Gwnaed ymchwiliatl yn Ngwrecsam, dydd Mercher, i achos marwolaeth John Benry, 35ain mlwydd oed, Salop Road, Gwreesam, yr hwn a gyfarfyddodd a damwain yn Nglofa Plas Power, dydd Lloo-y ddamwain gyntat a gymmerodd le yn y lofa er pan y cafodd ei hagor, rhyw ugain ntlynedd yn ol. Dychwelwydrbeithf%rno,Farw olaeth ddamweiniol.' MOKLFRO A RHOSPAWK, YNYS MON. Galwad.—Llavvenydtl o'r mwyafrltydywgenym hysbysn lliaws cyfeillion y cyfaill anwyl, Mr. T. G. Owen (Pwlihels), Coleg,y Brifysgol, Aber ystwyth, ei fod wedi fiorbyu guiwad daer ae bollol unfrydol oddi wrth y ddwy hen eglwys Annibynol barobns nchod. Bwriada ddecbveo ar el weinidogr.eth yu y lie y Sul oyntaf yn Kbrill.—Cyfaill. Arddangosir g'yn anfoddlonrwydd mewnamryw gylohoedd o'r syhvadau beirniadol a wvaeth y Barnwr Channel yn mrawdlys Rhuthyn, dydd Mawrth, ar y rheithwyr Cymreig. Uyabysir nad oedd yn mysg y rheithwyr a gondemnid mor fawr gan y barnwr dim ond pedwar yn Gymry. Ac hyd yn oed pe bimsent oli yn Gymry, mal nid teg oedd condemnio y rheithwyr Cymreig yn gyified inol ynglyo S r achoa neiliduol hwn. Mewn cvfarfod o Gynghor Trefol Croesos waiic, ddydd Litin, tod Pwylljjor Gwoithiol Cyngbor Sirol yi Amwytbig wedi dadgan fody air yü rhydd oddi wrth yr baint ar foch a'r carbunel. Penoerfynwyd gofyn i Gynghor Sirol sir Ddinbycb syiumud y cyfyngiadau presennol, hefyd. Penderfynwyd codi treth gylfredinol ar y rhanbarth o Is. Us. yn y bont am yr hairnet blwyddyu bresennol. Cafodd cyhrfod mawr o Fethodistiaid Liver pool a'r cylch ei gynoal yn yr Hengler's Circus, nos lao, er cefnogi ymdrecb y corph godi y swm o 100,000p. f 1 Trysorfa yr Ugeinfed Ganrif. Hysbyswyd fod y tiinys^rifiadau eisoes wedi cyr. haedd dros 13 000p. ao addawai Methodistiaid Liva'P^ol wneyd ea rhan yn tfyddlawn er i'r aym mudiad hwn droi alian yn llwyddiaot. Derbyn- iwyd addewidion am amryw gannoedd o bunnau erbyn diwe-id y cyfarfod. Yn llyo yr ynadon. yn Broughton, dydd Iau, gwysiwyd William Fenwick, Siiotton, am nad oedd wedi rhoddi papur i hysbysu mai margarine oedd yr hyn a werthai yn ei siop ac am nad oedd wedi oyflenwi hyny mewn papur wedi ei farcio. Profodd yr Arolygydd Davies yr acuoa, a dirwy- wyd y diffynydd i 4p, &'r costau yu yr achos oyntaf, a 2p. a'r costau yn yr ail, yn gwneyd cyfanswm o 7p, 12s. 4c Yr oedd wedi cael ei ddirwyo yn flaeuorol am achoa jyfx'elyb. Ar fyr rybudd, dnrfu i rhyw diigain o 61 filwyr y 6ed bataliwn o'r Fusiliers Cymreig BreDiiinol- nen, fel yr a lnabyddir hwy yn gyffredin, cartreflu air Gaernarfon a ET Feiricnydd-ywgynnull yn Nghaernarfon, dydd Mercher, ao aeth dau a deu- gain o houynt ar daith i Plymouth, ar eu fiordd i Ddeheudir Affi ica. Croesawyd hwy i giniaw oedd wedi cael ei ddarparu trwy haelioui y eyhoedd y noson hono, a chawsant amryw anrhegion. Ar. ddangoswyd brwdfrydedd mawr ttwyy dref ar eu hymadawiad. Cymmerodd dadl le yn nghyfatfod Cynghor Dosbarth Dineaig Penmaenmawr, iaos Fawrth, ar y cwestiwn o gymmeryd cam i honi bawl y cy- hoedd i ddefnyddio llwybr y Fairy Glen. Dy- wedai Mr. Thornton Jones mai yr unig fiordd i weithredu ydoedd, dwyn yr achos yn nilaen o flaen yr Uchel Lys. Cafodd penderfyniad i wneyd caM at y Cyfreitbiwr Cyffredinol am gydsyniad i gymmeryd gweithiediadau cyfreithiol ei gario trwy bedair o bleidleisiau yn erbyn ua. Gwaaetb yr la gadfridog Swaine arolyglad ar y ddan gwmai « wyr weireh ymherodrol sir Drefaldwyu, ddydd Linn, yn Wynnstay, lie y maent wetil bod yn arcs er'lI tro, ac yn cael eu oroesawn gan en milwriad, Syr Watkin Wynn. Llongyfarchodd yr Its gadfridog Swaine y dynion ar y ruodd yr oi;ddync wedi gwneyd en gwaith, a gwnueth amryw sylwadau mewn ffoidd o'u caiojogi- I>ylasai fod y dynion yn morio 1 Ddehendir Atfrlea ddydd Mawrtb, ond trwy fod y glodlong Montrose wedi cyfatfod & damwain, yr oedd yn rhaid oedt yr amser iddynt gychwyn eu mordaith. Ya nghyfarfod blynyddol Ysbytty Brenhinol yr Alexandra i Blant, Rhyl, dydd Mawrth, gwnaed cyfeiriad at y golled oedd y sefydliad hwnw wedi ei gael trwy farwolaeth y Due o Westminster yr hwn oedd wedi tanysgrifio y swm o 10,000p. at yr ysbytty y flwyddyn ddiweddaf. Dywedid nad oedd y due wedi rhoddi dim llai na 15,500p. at yr ysbytty o gwbl. Penderfynwyd yn unfrydol 'gwneyd cais am i'r Due o Westminster ddyfod yn jlywydd y aefydliad yn lie y diweddar ddue. Dydd Liun, anrhegwyd Mr. H. Taylor, ysgrifenydd trefol Fflint, a darlun o hono el hnn, a llestri aiian prydffiith, pa rill oedd yn cael en rhoddi irldo gan drigolion y fwrdeisdref a'r sir, ar derfyn tymmor o 25ain o flynyddoedd fel ysgrifenydd trefol y fwrdeisdref. Yr oedd y dailnn, yr hwn oedd yn un rhagorol, wedi cael at baentio gan Mr. Leonard Hushes, Tre ffynnon Llywyddid v gweithredladau gan faer Filint (Mr. E. J. Hughes). Cvflwynwyd yr anrhegion hyn gan Arglivydd Moatyn. Hysbysa cyfarwyddwyr Cwmui Mwngloddian Aur a Chopr St. Dewi, yn agos i'r Abermaw, fod cyfartaledd y swmo aur a gymmerir o'r ewarts tuag un wns arfgyfer pob tynell a dywedir, hefyd, tra yr oedd y cwmni yn gwerthu ei aur yn ol y raddfa o 3p. lis. 6c nad oedd y gôst i'w gyn- nyrchu (gan gynnwys hawliau y Goron) ond tua lO,. y dynell Dalia y cyfarwyddwyr, befyd, er fod yr aur yn dwyn i mewn enuill da iawn, fod yr ennillion a geir trwy werthu y copr, yn ymarferol, yn ddigon i dalu am weithio yr holl fwnglawdd. OynnaHwyd tfengholiad yn Llandudno, ddydd Linn, ar gorpb L. Larsei, morwr, yr hwn a foddodd yn y ban ar y lOfed o Chwefror. D'?wedid fod Larsen, a thri eraill, ar ol iddynt lanio had Hong hwylio, wedi dychwelyd at y UfStr; ae wrtb wneyd ymgah I fyned arni, fod Larsen wedi syrthio i'r dwfr, a boddi. Chwan- pgodd y rheithwyr at eu dedfrydo 'Farwotaeth ddamweiniol' I ddyweyd fod y ddamwain wedi cymmeryd He mewn canlyntad i gamdrefn, gan nad oedd nn person eyfrifol yn cymmeyd gofal o'r bad. Cafodd ymcbwiliad ei gynnal yn Hen Golwyn, dydd Mercher, gan bwyllgor o Gynghor Sirol air Gaernarfon, i gais oedd wedi cael ei wneyd gan livnghor Plwyf Llysfaen am ganiatad i'r plwyf o Alluoedd Dinesigj o dan Gyfraith Llywodraeth Leol 1894. Llywyddid gan Mr. J. R. Prichard, cadeirydd y Cynghor Sirol. Rhoddwyd tystiol. aeth yn ffafr ac yn erbyn y cais gan nifer liosog o dystion; ac arddangosid gryn ddyddordeb yn yr ymcbwiliad. Ar derfyn y gweithrediadau, hys- bysodd y cadeirydd y byddai i'r pwyllgor anfon ei adroddiad i'r Cynghor Sirol. Yn nghyfarfod Cymdeithas Ryddfrydig Eifion, a gynnaliwyd yn Mhwllheli, dydd Mercher, siar adodd Mr. Bryn Roberts, A. S., yn ffafr dwyn y rhyfel i derfyniad, ar y sylfaen o roddi sicrwydd i'r gweriniaethau o'u hannibyniaeth, a gofyn iddynt ddiarfogi. Beirniadai rhai o'r cynnrych- iolwyr yr agwedd a gymmerai Mr. Roberts; ond pasiwyd penderfyniad, trwy fwyafrif, yn con- demnio y polisi oedd wedi arwain i ryfel; ao yn dadgan nas gellid ystyried unrhyw derfyniad ar y cwestiwn yn un anrhydeddus ar nad oedd yn cydnabod aunibyniaeth y gweriniaethau. '«

Y D B HE U.

RHOSLLANERCHRUGOG A'RI CYLCHOEDD.

D Y S E R t H.I

BETHESDA. I

I EISTEDDFOD GADEIRIOL Y GERLAN.…

[No title]

[No title]