Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Hide Articles List
8 articles on this Page
Y GOGLEDD.I
News
Cite
Share
Y GOGLEDD. I Cyfranodd plwyfolion Llanfair ialhaiarn y Bwm « Hp, 211. at drysorfa gweddwon y milwyr. i Dewi Sanb' oedd testyn darlith Mr, John Jones, Tregarth, i weithwyr y Penrhyn ar y dydd crybwyliedlg. Y mae Mr. R. R. Griffith, Bethesda, organydd, Biloh, Tregarth, wedi thoddi ei le i fyny; a deallwn fod amryw yn ymgeisio am y awydd. Bwriada Cwmni Ffordd Haiarn Llundain a'r Cogledd Oillewin wario chwarter iniliwn arall o bunnau i ledu a cl.yfnewid eu llinellau yn Nghymru. Bydd i gynnadledd o weithwyr dirwestol o bob adran a nhiaid yn Ngoijledd Cymru gael ei chyn oal yn Ninbych, ar y 23ain o'r mis hwn. Y mae iddi ragolygon rhagorol. Dydd Mercher, yn llya yr ynadon yn Fflint, cymmerodd Mr. H, Letter Smith; Helygain, a Mr. Isaac Taylor, CoUehil), y 11 w a'u heisteddlecedd ar y faingc fwrdeisiol yn y He hwuw. Gwneir appfel gan bwyllgor o Gymry yn Man cheater at eu cydwladwyr yn y ddinaa hono, a'r cymmydogaethau, tuag at wneyd i fyny yr yebytty milwrol Cymreig yn Neheudir ASrioa. Mewn cyfarfod o Gynghor Dinesig Bangor, noa Ftreher, penderfynwyd, ar argymmhelliad PwyJl. gor Ieohyd, i gycnyg y awm o 1,500p. i Mr T. G. Williams am (ilr a deg o dai yu Kyflin Square, i'r amcau o godi tai i weithwyr yno. N09 Fercher, cynnaiiwyd eisteddfod lwyddian I lias mewn cyssylltiad & chapel y Methodistiaid Calfinaidd yn Mhortbacthwy. Ymgeisiai pump o :gorau yn y brit gytadleuaeth gorawl; cbr capel Pendref, Bangor, ddyfarnwyd yn oreu. Boreu dydd Mercher, bl1 farw Dr. Hugh Rees, Caernarfon. Yr oedd Dr. Rees wedi bod yn swyddog meddygol iocliyd dros Ranbarth Unol sir Caernarfon am lawer o flynyddoedd; end ymneillduodd o'r swydd mewn caniyniad i afiech- yd. Gwneir ymdrech mewn rhai trefydd yn y Oogledd i gasglu y swm o 50p. at yr Ysbytty Cymrtig i Udeheudir Affrica, gan y deallir y bydd iddynt, trwy godi y 8wm hwnw, sierhan gwely yn yr ysbytty dywedadig yn dwyn enw y dret bono. Diwrnod a hir gotir gan chwarelwyr y Fenrhyn oedd Dydd GiVyi Dewi; o herwydd attaliwyd Eaethu hyd bump yr hwyr, a saethwyd cyflegrau ar hyd y cymmydogaethau. Goleuwyd coelceithi, a chwyfiwyd baneri, or dathlu rhyddhad Lady. smith. Mawr oedd y llawenydd tua Bangor ar ryddhad Ladysmitb. Yr oedd Castell y Penrhyn wedi ei oleuo yn brydferth. Y mae dau fab i Arglwydd Penrhya yn gwasanaethn yn y rhyfel- yr hynaf gyda Meirchtilwyr Northampton, a'r ail yn nghat rodau Arglwydd Methuen. Pasiodd aelodau eglwys Motnh (M. C.). Caer- narfon, benderfyniad ndrydol yu gofyn i'r Parch. Evan Jones alw ei ymddiawyddiad o fod yn wein idog yi eglwJs uchod ar rierhn chwartor eanrif ei weinidogaeth yn ol. Y mae Mr. Jones wedi pen derfynu cydsynio a'r cais hwu o eiddo y frawdol iaeth yn Moriah. Gwnaed ymchwiliatl yn Ngwrecsam, dydd Mercher, i achos marwolaeth John Benry, 35ain mlwydd oed, Salop Road, Gwreesam, yr hwn a gyfarfyddodd a damwain yn Nglofa Plas Power, dydd Lloo-y ddamwain gyntat a gymmerodd le yn y lofa er pan y cafodd ei hagor, rhyw ugain ntlynedd yn ol. Dychwelwydrbeithf%rno,Farw olaeth ddamweiniol.' MOKLFRO A RHOSPAWK, YNYS MON. Galwad.—Llavvenydtl o'r mwyafrltydywgenym hysbysn lliaws cyfeillion y cyfaill anwyl, Mr. T. G. Owen (Pwlihels), Coleg,y Brifysgol, Aber ystwyth, ei fod wedi fiorbyu guiwad daer ae bollol unfrydol oddi wrth y ddwy hen eglwys Annibynol barobns nchod. Bwriada ddecbveo ar el weinidogr.eth yu y lie y Sul oyntaf yn Kbrill.—Cyfaill. Arddangosir g'yn anfoddlonrwydd mewnamryw gylohoedd o'r syhvadau beirniadol a wvaeth y Barnwr Channel yn mrawdlys Rhuthyn, dydd Mawrth, ar y rheithwyr Cymreig. Uyabysir nad oedd yn mysg y rheithwyr a gondemnid mor fawr gan y barnwr dim ond pedwar yn Gymry. Ac hyd yn oed pe bimsent oli yn Gymry, mal nid teg oedd condemnio y rheithwyr Cymreig yn gyified inol ynglyo S r achoa neiliduol hwn. Mewn cvfarfod o Gynghor Trefol Croesos waiic, ddydd Litin, tod Pwylljjor Gwoithiol Cyngbor Sirol yi Amwytbig wedi dadgan fody air yü rhydd oddi wrth yr baint ar foch a'r carbunel. Penoerfynwyd gofyn i Gynghor Sirol sir Ddinbycb syiumud y cyfyngiadau presennol, hefyd. Penderfynwyd codi treth gylfredinol ar y rhanbarth o Is. Us. yn y bont am yr hairnet blwyddyu bresennol. Cafodd cyhrfod mawr o Fethodistiaid Liver pool a'r cylch ei gynoal yn yr Hengler's Circus, nos lao, er cefnogi ymdrecb y corph godi y swm o 100,000p. f 1 Trysorfa yr Ugeinfed Ganrif. Hysbyswyd fod y tiinys^rifiadau eisoes wedi cyr. haedd dros 13 000p. ao addawai Methodistiaid Liva'P^ol wneyd ea rhan yn tfyddlawn er i'r aym mudiad hwn droi alian yn llwyddiaot. Derbyn- iwyd addewidion am amryw gannoedd o bunnau erbyn diwe-id y cyfarfod. Yn llyo yr ynadon. yn Broughton, dydd Iau, gwysiwyd William Fenwick, Siiotton, am nad oedd wedi rhoddi papur i hysbysu mai margarine oedd yr hyn a werthai yn ei siop ac am nad oedd wedi oyflenwi hyny mewn papur wedi ei farcio. Profodd yr Arolygydd Davies yr acuoa, a dirwy- wyd y diffynydd i 4p, &'r costau yu yr achos oyntaf, a 2p. a'r costau yn yr ail, yn gwneyd cyfanswm o 7p, 12s. 4c Yr oedd wedi cael ei ddirwyo yn flaeuorol am achoa jyfx'elyb. Ar fyr rybudd, dnrfu i rhyw diigain o 61 filwyr y 6ed bataliwn o'r Fusiliers Cymreig BreDiiinol- nen, fel yr a lnabyddir hwy yn gyffredin, cartreflu air Gaernarfon a ET Feiricnydd-ywgynnull yn Nghaernarfon, dydd Mercher, ao aeth dau a deu- gain o houynt ar daith i Plymouth, ar eu fiordd i Ddeheudir Affi ica. Croesawyd hwy i giniaw oedd wedi cael ei ddarparu trwy haelioui y eyhoedd y noson hono, a chawsant amryw anrhegion. Ar. ddangoswyd brwdfrydedd mawr ttwyy dref ar eu hymadawiad. Cymmerodd dadl le yn nghyfatfod Cynghor Dosbarth Dineaig Penmaenmawr, iaos Fawrth, ar y cwestiwn o gymmeryd cam i honi bawl y cy- hoedd i ddefnyddio llwybr y Fairy Glen. Dy- wedai Mr. Thornton Jones mai yr unig fiordd i weithredu ydoedd, dwyn yr achos yn nilaen o flaen yr Uchel Lys. Cafodd penderfyniad i wneyd caM at y Cyfreitbiwr Cyffredinol am gydsyniad i gymmeryd gweithiediadau cyfreithiol ei gario trwy bedair o bleidleisiau yn erbyn ua. Gwaaetb yr la gadfridog Swaine arolyglad ar y ddan gwmai « wyr weireh ymherodrol sir Drefaldwyu, ddydd Linn, yn Wynnstay, lie y maent wetil bod yn arcs er'lI tro, ac yn cael eu oroesawn gan en milwriad, Syr Watkin Wynn. Llongyfarchodd yr Its gadfridog Swaine y dynion ar y ruodd yr oi;ddync wedi gwneyd en gwaith, a gwnueth amryw sylwadau mewn ffoidd o'u caiojogi- I>ylasai fod y dynion yn morio 1 Ddehendir Atfrlea ddydd Mawrtb, ond trwy fod y glodlong Montrose wedi cyfatfod & damwain, yr oedd yn rhaid oedt yr amser iddynt gychwyn eu mordaith. Ya nghyfarfod blynyddol Ysbytty Brenhinol yr Alexandra i Blant, Rhyl, dydd Mawrth, gwnaed cyfeiriad at y golled oedd y sefydliad hwnw wedi ei gael trwy farwolaeth y Due o Westminster yr hwn oedd wedi tanysgrifio y swm o 10,000p. at yr ysbytty y flwyddyn ddiweddaf. Dywedid nad oedd y due wedi rhoddi dim llai na 15,500p. at yr ysbytty o gwbl. Penderfynwyd yn unfrydol 'gwneyd cais am i'r Due o Westminster ddyfod yn jlywydd y aefydliad yn lie y diweddar ddue. Dydd Liun, anrhegwyd Mr. H. Taylor, ysgrifenydd trefol Fflint, a darlun o hono el hnn, a llestri aiian prydffiith, pa rill oedd yn cael en rhoddi irldo gan drigolion y fwrdeisdref a'r sir, ar derfyn tymmor o 25ain o flynyddoedd fel ysgrifenydd trefol y fwrdeisdref. Yr oedd y dailnn, yr hwn oedd yn un rhagorol, wedi cael at baentio gan Mr. Leonard Hushes, Tre ffynnon Llywyddid v gweithredladau gan faer Filint (Mr. E. J. Hughes). Cvflwynwyd yr anrhegion hyn gan Arglivydd Moatyn. Hysbysa cyfarwyddwyr Cwmui Mwngloddian Aur a Chopr St. Dewi, yn agos i'r Abermaw, fod cyfartaledd y swmo aur a gymmerir o'r ewarts tuag un wns arfgyfer pob tynell a dywedir, hefyd, tra yr oedd y cwmni yn gwerthu ei aur yn ol y raddfa o 3p. lis. 6c nad oedd y gôst i'w gyn- nyrchu (gan gynnwys hawliau y Goron) ond tua lO,. y dynell Dalia y cyfarwyddwyr, befyd, er fod yr aur yn dwyn i mewn enuill da iawn, fod yr ennillion a geir trwy werthu y copr, yn ymarferol, yn ddigon i dalu am weithio yr holl fwnglawdd. OynnaHwyd tfengholiad yn Llandudno, ddydd Linn, ar gorpb L. Larsei, morwr, yr hwn a foddodd yn y ban ar y lOfed o Chwefror. D'?wedid fod Larsen, a thri eraill, ar ol iddynt lanio had Hong hwylio, wedi dychwelyd at y UfStr; ae wrtb wneyd ymgah I fyned arni, fod Larsen wedi syrthio i'r dwfr, a boddi. Chwan- pgodd y rheithwyr at eu dedfrydo 'Farwotaeth ddamweiniol' I ddyweyd fod y ddamwain wedi cymmeryd He mewn canlyntad i gamdrefn, gan nad oedd nn person eyfrifol yn cymmeyd gofal o'r bad. Cafodd ymcbwiliad ei gynnal yn Hen Golwyn, dydd Mercher, gan bwyllgor o Gynghor Sirol air Gaernarfon, i gais oedd wedi cael ei wneyd gan livnghor Plwyf Llysfaen am ganiatad i'r plwyf o Alluoedd Dinesigj o dan Gyfraith Llywodraeth Leol 1894. Llywyddid gan Mr. J. R. Prichard, cadeirydd y Cynghor Sirol. Rhoddwyd tystiol. aeth yn ffafr ac yn erbyn y cais gan nifer liosog o dystion; ac arddangosid gryn ddyddordeb yn yr ymcbwiliad. Ar derfyn y gweithrediadau, hys- bysodd y cadeirydd y byddai i'r pwyllgor anfon ei adroddiad i'r Cynghor Sirol. Yn nghyfarfod Cymdeithas Ryddfrydig Eifion, a gynnaliwyd yn Mhwllheli, dydd Mercher, siar adodd Mr. Bryn Roberts, A. S., yn ffafr dwyn y rhyfel i derfyniad, ar y sylfaen o roddi sicrwydd i'r gweriniaethau o'u hannibyniaeth, a gofyn iddynt ddiarfogi. Beirniadai rhai o'r cynnrych- iolwyr yr agwedd a gymmerai Mr. Roberts; ond pasiwyd penderfyniad, trwy fwyafrif, yn con- demnio y polisi oedd wedi arwain i ryfel; ao yn dadgan nas gellid ystyried unrhyw derfyniad ar y cwestiwn yn un anrhydeddus ar nad oedd yn cydnabod aunibyniaeth y gweriniaethau. '«
Y D B HE U.
News
Cite
Share
Y D B HE U. Darfu i Bwyilgor Yebytty air Gaerfyrddin ben noii Dr. Palmer, Westport, Iwerddon, yn feddyg y ty, fel olynydd i Dr. Muirhead, yr hwn a ym- ddiswyddodd, trwy afiechyd. Y mae y Parch. D. M. Daviea, Cwmbach, wedi onel ei ethol i fod yn olynydd i'r Parch. D. Oliver, Treffynnon, fel ysgrifenydd Undeb Ysgolion Sab- bothol yr Annibynwyr Cymreig. Rhoddwyd derbyniad gwresog i Mr. T. Mar- chant Williams yn AberdAr, ddydd Mawrth. ar ei waith yn cymmeryd ei aedd am y tro cyntaf fel ynad cyflogedig y dref y magwyd ef ynddi. Dyfarnwyd y wobr gyntaf o lOp. am y fferm daclusaf a goreu o fewn cylch aredig dosbarth Morganwg i Mr. John Morgan, St. Mary's Church, ger Pontfaen-fferm ar yatfid Talbot. Y mae Bwrdd Ysgo! Gelligaer wedi penderfynu pryna darn oldir mewn cyaaylltiad ag Ysgol y Bwrdd yn Bargoed, ar ystad Macdonald, am y swm o 675p., i godi ysgol newydd i blant bychiin arno. Y mae Mr. W. Trevor Evans, y tenor Cymreig, o Dreforris, wedi bod yn llenwi amryw ymrwym- iadau pwysig yn Ngogjfdd Lloegr. Siarada. ptpyrau sir Gaerefrog yn uchel iawn am y rhan a gymmerodd'yn Bradford. Nos Lun, anrhegwyd Mr. W. H. Richards, di- weddar bostfeistr Tredegar, yr hwn oedd wedi cael ei ddytchiifu i ranbarth Pontypool, Sg an- ercliiad oreuredig. a phwrs yn cynnwys 55p., gan ei gyfeillion Uioscg yn y lie hwnw. Agorwyd cenbadaeth ddirwestol yn y Porth, nos Lun. gan Miss Pritchard, Birmingham, a Miss Rees (Cranogwen) Pasiodd cyfarfod llioaog benderfyniad yn annog y senodd i basio Mesur i Gau y Tafarndai ar y Sabbath yn air Fynwy. Traddodwyd John Collins, glowr, Cilfynydd, i aefyll ei brawf yn y frawdlys, ar y cyhuddiad o ymosod yn anweddus ar Mrs. Eliza Smith, gwraig John Smith, Twyn Shon Evan, ger Yatrad, nos Sadwrn, tra yr oedd ar ei ffordd gartref o Gaer- dydd. NOR Fercher, cynnaliwyd cyfarfod cyntaf Pwyllgor y Celfau, mewn oyssylltiad ag Eiatedd fod Genedlaethol Merthyr, yn 1901, pan y pen- nociivyd Mr. John Jones, Glannant, yn gadeirydd parhaus y pwyllgor Mr. J. P. Poole yn legadeir- ydd; a Mr. E. W. Jenkins yn ysgrifenydd. Derbyniodd Ysgrifenydd Trefol Abertawe, a swyddogion eraill, gopi aicheb odd: wrth Fwrdd y Llywodraeth Leol. yn rhoddi cydsyniad i uno plwyfi Abertawe. Bydd i'r dref gael ei dosbarthu yn awr i wardiau a gelwir y pIwyf yn Blwyf Ahertawe.' Y mae yr archob yn dyfod i rym ar y 26..in o'r mis hwn. Yn nghyfarfod Bwrdd Ysgol Pontypridd, dar- llenwyd llythyr oddi wrth Mr. D. W. Thomas, Hopkinstown, un o'r aelodau, ya gwrthdystio yn erbyn y dawnsio hwyr oedd gan yr athrawon yn ysgolion Lin Wood. Penderfynwyd yn unfrydoi nad oeid yrygolion i gael eu cadw ya agored ar 01 un ar ddeg y nos. Cafodd cyfarfod blynyddol Cymdeithas Rydd- frydig Gogledd sir Fynwy ei gynnal yn Pont-y- pool, prydnawn ddydd LIun, o dan lywyddiaeth Mr. J. Merton Jones, Hardwiok, Abergafenni. Traddododd Mr. Mc'Kenna, A. s., i'r hwn y rhoddwyd derbyniad brwdfrydig, araeth yn ym. drin a'r Transvaal a'r Gyllideb. Tretna Mr. J. Tertius Phillips, o swyddfa Deheudir Cymru o Gynghrair y Deyrnas Gyfunol, i ddwy gynnadledd gyhoeddus gael eu cynnal yn Nghaerdydd, er dadleu adroddiad Arglwydd Peel. Cynnelir y cynnadleddau hyn ar y 15fed o'r mis hwn. Llywyddir cyfarfod y prydnawn gan Mr. Cory a'r hwyr, gan yr Henadur Thomas Williams. Gwnaeih William Edwards, alias William Manael, ei ymddangosilJod o flaen yr ynadon yn Pontypridd, foreu dydd Mercher, ar y cyhuddiad o dori i siop y Mri. Gibbon a'i Gyf., dilladwyr. Market Square, a lladrata amryw bethau oddi yno, gwerth 25p. Nid oedd gan y cyhnddedig ddim i'w ddyweyd mewn attebiad i'r eyhuddiad a thraddodwyd ef i sefyll ei brawf yn y frawdlys. Anfonodd y Parch. S. R. Jenkins, Merthyr, ar ran oi dad-y Parch. D. M. JenklnS-l hysbysu Pwyllgor Coleg Aberhonddu ei fod yn barod l gyttwyno darlun y diweddar I Gohebydd' i Oriel yr Athrofa, os yn dderbyniol. Derbymodd y pwyllgor Y oyfryw gyda diolchgarwoh cynnes i'r Parch. D. M. Jenkins. Gwnaeth y 'Gohebydd lawer dros y sefydliad yn ei ddydd gweithgar mewn llawer dull a modd. A gweddus hollol fydd gweled ei ddarlun yn Oriel yr Athrofa. Darllenwyd llythyr yn nghyfarfod Bwrdd Gwarcheidwaid Pontyprifld, ddydd Mercher, oddi wrth Fwrdd y Llyw ^dmoth Leol, mewn pertbyn- as i bennodiad Mr. Owen Thomas fel swyddog buchfrechiarfol, yn hysbyau nasgallai Mr. Thomas ddal y awydd, am nad oedd wedi cyrbaedd ei 21ain rnlwydd oed. Penderfynwyd gwneyd cais at Fwrdd y Llywodraeth Leol i gamatau i Mr. W. Spickett weithredu fel swyddog buchfrech- iadol nea y cyrhaeddai Mr. Thomas ei 21ain, yr hyn a gymmerai le mewn rhyw ddau neu dri mis. Traddododd Mr. David Jenkins ddarlith ddyddorol yn Ngholeg Prifysgol Aberystwyth, nos Wener, ar yr 4 Alawon Cymreig.' Crybwyll- odd, fel ffaitb hynod, nad oedd efe, yn nghwrs ei aatudiaeth o'r alawon Cymreig, wedi dyfod ar draws cymmaint ag un gan ddigrifol. Y peth agosaf at hyny oedd I Hob y Deri Dando ao yn yr achos hwn, yr oedd yr elfen ddigrifel yn dyfod i mewn yn fwy yn y geitian na'r gerddoriaeth. Dywedodd ei fod yn edrych at ysgolion elfenol a chanolraddol Cymru i wneyd yr alawon Cymreig prydferth yn fwy hysbys. Yohydig iawn o waith oedd yn arcs y Barnwr Owen yn Llys y Mln ddyledion yn Barry, foreu ddydd Mawrth. Y cynghaws mwyaf pwysig ydoedd yr un yn yr bwn yr oedd Eva Hughes, morwyn, yn hawlio oddi ar Janet May, yr hon a gadwai siop fechan, y swm o lp 5s. sef, cyflog pum wythnos, a chyflog mis, yn lie rhybudd. Dywedodd y ddiflynyddes ei bod wedi troi yr eneth i ffwrdd am ei bod yn amser caled; ond daliai y barnwr fod yn rhaid i'r amddiffynyddes gario y cyttundeb allan, a rhoddodd ei ddyfarn- iad am y swm a hawlid, ynghyd â'r costau.
RHOSLLANERCHRUGOG A'RI CYLCHOEDD.
News
Cite
Share
RHOSLLANERCHRUGOG A'R I CYLCHOEDD. Arwerthfa Nwyddm.—Cynnaiiwyd prydnawn dydd LInn diweddaf, yn ysgoldy Capel Mawr (M.C.), Rhos, mewn cyssylltiad h Chymdeithas Merched y lie yua. Y mae y chwiorydd byu wedi bod wrthi yn brysur ar hyd y gauaf yn gweu, nyddu, a gwn'io nwyddau gwahanol i ferched a'r prydnawn dan aylw, buont yn eu gwerthu; ac er fod y stoe o honynt yn fawr, yr oedd yr oll o honynt wedi eu clirio erbyn chweeh o'r gloeb. Treuliwyd gweddill yr am- ser i edrych ar ddarluniau o faes y rhyfel, a ddangosid drwy gyfrwng y llusern ledrith, dan ofal y Mri. Ernest Jones a Fred Daviea. Can- wyd, hefyd gan Miss P. F. Jones (Liverpool House), a Mr. Hartley Davies. Yr oedd yr'elw oddi wrth y cyfan yn cyrhaedd y swm anrhyd- eddus o 30p., yr hwn a drosglwyddwyd i drysorfa y merched. Campus, chwiorydd anwyl, di- lyned eraill 61 eich traed. Cyngherdd Rhdd.—'Sas Lun, bn seindorf arian y Rhos yn cynnal un arall o'u cyngherddau rhud yn ysgoldy Annibynwyr Johnstown. Llyw. yddwyd gan Mr. Thomas Williams, engineer. Chwareuodd y seindorf amryw ddarnau clasurol, yn eu harddull beiiigamp arferol. Canwyd gan Miss E. Griffiths (Pongciau), a Mr. J. Davies (Rhos). Dirwest.-Non Fawrth diweddaf, yn nghapel Bedyddwyr Peniel, Rhos, traddododd y gwein- idog-y Parch. E. Williams- ei ail ddarlith ar I Alcohol,' Arweilliodd y dyrfa drwy y bragdy, i weled yr holl gwrs y mae yrheidden yn myned drwyddo cyn ei gwneyd yn ddiod. Dangosodd yn eglur nad oedd dim maeth i'r corph dynol mewn diodydd a gwirodydd meddwol. Cyn- noi thwyid y darlithydd gan Mr. Ben. Jones, gyda'i lantern. Caed darlith ragorol, a sicr y gwna les i bawb oedd yno. Cyfarfod Cystadleuol.—Nos Fercher, cynnal- iodd Bedyddwyr Cefn Mawr eu gwyl lenyddol flynyddol yn y Tabeniacl, ac yr oedd yr adeilad ijaiig wedi ei orlenwi. Yr oedd cymmaint a 200 o ymgeiswyr ar y gwahanol destynau. Wele restr o'r prif bethau :—I'r c6r plant goren am ganii I Molwch yr Arglwydd,' dyfarnwyd eiddo Stryt Isa, dan arweiniad Mr. E, Gough, yn oven. Unawd i'r plant-goren, Miss Gertrude Jones, Cefn. Darlun o lilanhigyn, Mr. Lloyd Jones, Cefn. Adroddiad, Mr. D. 0. Morgan, Garth. Tenor solo, Mr. William Jones, Pongc- iall. Map o Ddeheudir Affrica1 (38)—laf, Gwrecsam 2, T. Owen, Cefn. Traethawd ar 'loan '-gol'eu, Mr. E. K. Jones, Bethesda. Am gyfansoddi tôn (20)—goreu, Mr. Robert Hughes, Cefn Mawr. Unawd soprano, rhanwyd rhwng Miss Tilly Thomas a Miss H. Egan, Cefn. Araeth ddifyfyr, Mr. D. Griffiths, Acerfair. Pedwarawd, parti Mr. Jeremiah Jones, Seion, Cefn. Egluro diarhebion Cymreig--goreti, J. Richard Davies, Cefn. Traethawd ar y Sen- edd-djV Mrs. K. Jones, Acerfair. Unawd ar y flute, Master LI. Davies, Cefn. Canu ar yr olwg gyntaf, Mr. John Wright, Acerfair. Unawd baritone—cyfartal, y Mri. Joseph Edwards a J. R. Davies, Cefn. Llywyddwyd gan Mr. R. H. Jones, Fron, Gwrecsam. Cafwyd cyfarfod rhag- orolGohebydd.
D Y S E R t H.I
News
Cite
Share
D Y S E R t H. Gdyl Lenyddol y JirI. C.-Cynnaliwyd yr achod nos laa diweddaf; y cadeirydd ydoedd Mr. D. Thomas, masnachydd glo, Dyserth, yr hwn a gyfranodd yn anrhydeddus at yr Ayl; yr ar- weinydd ydoedd y Parch. R. P. Hughes, gweinidog y lie; beirniad cerddoro), Mr. E. D. Lloyd adroddiadau, y Paroh. W. E. Williams, Tremairchion; arholiadau, y Parchn. J. E. Davies, Treffynoon, ac R. P. Hughes; amryw. iaeth, Mrs. Williams, Rosslyn, Dyserth; Mrs. Roberts, Bryngwenalld, a Mrs. Williams, Rhyl. Yr oedd y eysfladleuaetbau a'r baddngwyr fel eaniyu -Adroddiadeni i rai dan 13eg oad, Y cywion gwyddan'(Beren); eyf artal, Tommy Lewis a Harold Thomas, Dynortb. I Dwslu o JRomettscyfartal, Miss Miriam Jones, litallb, Dyserth, a Miss Susannah Jones, Dyserth Hall. Unawd tenor, Y plentyn a'r gwlith I (R. S. Hughes); goren, Mr. Alan Davies, Newmarket. Datganiad o'r d6u Trewen,' ar y goiriau, 0 gariad, 0 gariad, mor rhad,' bartl o wyth; nn ddaeth yn mlaen, parti o Dyserth, a dyfarnodd y beirniad iddo banner y wobr. Marcio ar canvass, 4 Parhiied brawdgarwch;' goren, Miss Maggie Humphreys, Dyserbh. Adroddiad i rai dan 16eg oed, 'T' heb dô' (Ceridwen Peris); cyfartal, Miss Lizzie Williams, Bronberllan; Miss Edith Blimston, Plas Isyllan; a Miss Maggie Williams, llhaddlan. Arholiadau i rai dan 13eg oed; goreu, Miss S. E. Roberta, Meilden; i rai dan 16eg; goreu, Miss Lonie Roberts, Dyserth Bttit,, t rai, dan glain, Miss Maria Roberts, Meliden pob oed, Mr. H. O. Roberts, Dyserth, ac un arall nad attebodd t'w Paradise gyfartat. Unawd soprano, Dream, oj Paradise, goren, Miss Williams, Roaelyn. Cyatadleuaeth coran meibion (unrhyw ddernyn); daeth tri ch6r yn mlaeDj sef, Newmarket, Lian. asi, a Ffynnongroew. Cafwyd cyatadleuaech ardderohog, a datganodd y tri er anrhydedd ldd- vnt eu hunain, eithr gorcbfygodd un;: sef, cot Ffynnongroew, yr hwn a ddatganodd Wyr Philistia' (Jenkins). Adroddiad i bob oed, « Dewrion Durai' (Wnlon Evans); goreu, Hngh Williams, Owm, Rhnddlan. Am y pltr bosanau i fab; yr orea, Miss L. Jones, 'Ralit, Dyserth. Unawd baritdn,' Y pennill adroddai fy nhad goreu, Mr. J. Morris Jones, Rhyl. Cystadlea- aeth cfir cymmytg ar yr anthem,' Dyddiandyn (Emlyn Evans); un c6r ddaeth yn mlaen, a dvfarnwyd ef yn deilwng o'r wobr; sef, cor Newmarket. Bu yr wyI yn llwyddiant hollol. Yr oedd y capel mawr yn orlawn. Ni welwya cyfarfod tebvg yma er's liawer dydd. Ymddyg- odd y gynnulleidfa befyd yn anrhydeddus, ya deilwng o addollad crefyddol hyd y diwedd cafwyd curo dwylaw drolon, hyd onid oedd y tf yn diaspedain; ond ni chnrwyd traed, aci ni welodd yr arweinydd, ebe ef, wrth darfynn ridim oedd yn rhoi dianrhydedd ar y cyosegr. Gohebydd,
BETHESDA. I
News
Cite
Share
BETHESDA. I Cymdeithasau Ltenyddol.-Nos Fercher di- weddaf, yn Carneddi (M. C.), cynnaiiwyd cyng' herdd amrywiaethol, o dan lywyddiaeth Mr- John Williams, Penybryn. Arweiniwyd gan y Parch J. T, Job, y gweinldog. Gwasanacth- wyd gan amryw o gantorion yr ardal, ynghyd & chor y plant, o dan arweiniad Mr. W. Morris, Caroeddi. Hefyd, cafwyd lliaws o adroddiadau gan y plant. Cafwyd cyfarfod poblogaidd. Yn y Tabernael (B.), o dan lywyddiaeth y Parch. T. P. Diviea, y gweinidog, cafwyd papyran ar 1 Lyslenaeth a chaniadaeth y eyseegr., At 'L ollenneth,' gan Mr. Richard Williams; gan Mr. Richard Jarvis; a sylwadaa pellach gan amryw o'r aelodan. Yn Bethesda (A.), o dan lywyddiaeth Mr. D. J. Williams, Ysgol Ganolraddol. Darllenwyd papyran ar Assyria,' gan Miss Hannah L. Jones, Ogwen Terrnco, a Mr. J. R. Thomas, Cloth Hall; I Persia,' gan Miss Grace Owen, Bryntlrion, a Mr. John W. Parry, etto; I Babylonia,' gan Miss Violet Johnson, Bryn. lIys, a Mr. William Roberts, Bryn Ogwen. Hf f yd, cystadlenaethau mewn cann i enethod a bechgyn. Cafwyd cyfarfod rhagorol. Marwolaeth Mr. Join S. Jones, Brak.hmdyn. Nos Wener diweddaf, Mawrt b gf ad, wedi mis- oedd o gysfcudd caled, bu farw yr'hen gymmer- lad adnabyddus uchod, yn 68ain mlwydd oed. Bu yr ymadawedlg yn oruchwyllwryn Chwarel y Penrhyn am 39ain mlynffdd. O'r amser nchtd bu ya osodwr i'r gwetthwyr am 19 mlynedd; a dywedir na fu yn absennol o'r gwaith am un diwrnod gosod yn ystod yr holl amser. Yn ddiweddar, cafodd flwydd-dftl, a bod adref yn sefydlog byd y diwedd. Yr oedd yn ddarllenwr mawr ar lyfrau anewyddiaduron.ac yn en plith y FANER. Refyd, yr oedd yn wir hoff o gann a cherddorlaeth. Yr oedd, hefyd, yn slaradwr doniol a bwyllog. Hefyd, yr oedd yn aeled selog a ffyddlawn Ryda'r Methodistiaid yn Jeru- salem. Tua 27ain mlynedd yn ol, claddodd el briod; ao y mae tdio chwech o blant 1 alarnar ei ol, an o ba rat sydd yn Awstralla, un arall yn Liverpool, ac nn arall yn llywdoraethwr ar fas. oachdy eang Mr. Brymer, yn Ogwen Terraoe, a mab a merch yn byw gydag ef, a'r hynaf yn briod yn yr ardal hon. Cydymdsimlir yn fawr â'r plant oil yn eu profedfgaeth fawr. Cleddlr ef yn mynwent Gianogwen, ddydd Mercher (heddyw). Heddwch i'w Iwcb. Cymmanfa Ganu y Methodistiaid. Nos Sadwrn diweddaf, cynnaiiwyd rehearsal cyfif- redinol o gantorion y dosbarth yn ngbapel Jerusalem. Arweinwyr y canu oeddynt Mri. William Owen, yssolfeistr Carneddi, a Johnny Williams, Pant. Bwriedir cyimal y gymmanfa ar ddydd Gwener y Grogllth, gan ellbod yn Oyl gyffredinol yn yr ardal am y waith gyntaf. 0 herwydd symmudiad y gymmanfa i'r Groglith, nls gall yr arwelnydd pennndedig fod yn bres- ennol fief, Mr. Tam Price, Merthyr. Felly, y mae pwyllgor y gymmanfi heb benderfynu ar yr arweinydd newydd am y dydd. Dyled Capel yr A nnibynwyr, Betheqda.-Y mae yn ammheus geavf a oes achos yn Nghymru ag sydd wedi bod mor Ilwyddiannus ae morwelth. gar ag ydyw yn y lie uehod. Bedwar again mlynedd yn ol i'r Pasc nesaf y codsyd yr achos yn y lie. Yn yetod yr amser yna, y mae rhai mlloedd o bunnao wedi en talu yugljta a'r acbos yn y lie, mewn adeiladu so adgyweir- ladau. Y mae yn un o'r capelaugoreuah&rdd- af yn y wlad, ynghyd fig organ fawr ac ar dderchog. Cawn, hefyd, fod y frawdoliaeth yn y lie wedi cyfrann rhai miloedd o bunnau yn ystod y deugain mlynedd diweddaf at dalu dyledion y capelan eraill yn yr ardal perthynol i'r Annibynwyr, megys Treflys, Salem, Carn. eddi Road, Chwarel Gonb, a Siron, Ty'nymaes. Yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf, casglwyd gan yr eglwys a'r gynnnlleidfa dros chwe chant o bannan er clirio y ddyled oedd yn aros ar yr adeilad. Hefyd, cawn eu bod wedi cyfrann rhai cannoedd o bunnau at yr ysgol ddvddiol sydd yngljn &'r capel yn y lie. Nos Sadwrn y Pase, cynnelir cyfartod cyboeddus, er dathlr yr amgylchiad, pryd y diagwylir yr oil o'r gweinidogion sydd yn dyfod i'r Ivyl elenl i fod yn bresennol. Yn bresennol, nid oes gweinidog ar yr eglwys,ond symmndir yn mlaen t'r eyfeir- tad hwn yn fuan. Bydaed bendith ar yr aihoa yn y lie.
I EISTEDDFOD GADEIRIOL Y GERLAN.…
News
Cite
Share
I EISTEDDFOD GADEIRIOL Y GERLAN. I CvttNALiwin yr nchod yn nghapel y Methodistiaid, ar y dycidiau Gwener a Sadwrn. Y llywyddlon oeddynt y Mri. Griffith S. Jones, Gordon Terrace; Rowland Hughes, Gerlan; a John Edwards, etto. Y belmlaid oeddyntCeiddorol, Mr. D. Lloyd Evans, Maohynlleth-ilfnycldol, y Parchn. J. T. Job, Oarnpddi; W. W. Lloyd, Brynteg; a John Owens, y gweinidog-amrywiaethan, y Mil. D. J. Williams, Ysgol Sirol; William Owen. Carneddi; a J. Roberts, eaer, Bratchmelyn-y gwuUdwalth, Miss Williams, Yegol Carneddi; a Mrs. Owens, Bryn Llewelyn. Oyfolllwyd gan Mies Williams, BodSordd House, I Bethesda. I Oyfarfod Nos Wener. I Y lly wydd ydoedd Mr. G. S. Jones, Gordon Terrace, I Bethesda. Arweiniwyd gan y Parch. W. W. Lloyd, Brynteg. Aed yn mlaen yn ol y drefn a ganlyn :— T6n gyffredlnol. Am y traethawd ar 'Hanes Dafyddgorea, Miss Annie Roberts, Bryn Llewelyn. Am ddatganu 4 Bwthyn Bach Melyn fy Nhad' (I rai o dan 15eg oed); goreu, Miss Maggie P. Williams, Manchester House. Adrodd, Welwcb chwl S' (I rai o dan 18eg oed); goren, Mr. John H. Williams, Gerlan. Am golnodi pregetbau; goreu, Mr. R. W. Griffiths, Gerlan. Am yr arhollad ar Samuel (I rai o dan 21aln oed); goren. Mr. R. W. Griffiths, etto. Anerohiad gan y Uywydd (Mr. G. S. Jones). Cystadleuaeth deuawd.. Y Ddellen at yr Aton, laf. Miss Amelia Griffiths a'i chyfettlee, Gwernydd; 211, Misa C. A. Williams a'i chyfeUlas, Gerlan. Am yr MhotitKi M lago (i ft drod 21&in oed); go!ea, 5?, W, Jones, GMtM. Adroddiad. 'Y GM.' Miss Annie Roberts, Bryn Llewelyn. Am y ff rAm plotlwr goreu, gyda chanmoltaeth, Mr. William Griffith Jones, Ooronwy Street, Gerlan. Am yr nnawd, 'G;vron Olmru goreu, Miss Amelia Griffiths, Gerlan. Am yr holladau ar Samuel (I rai o dan 2tala oed) I goteu, Mtes J,ne A. Williams. Manchester House. Am ddatganu Ar dAn, Pax Dei' (I butt o wyth) J goreu, Mr. Ellis Griffiths, Gerlan, .I barti. Am y Ilyhyrau I felbion; goreu, Mr. Owen Owens, Gerlan Road. Am y llythyrau I ferched; goren, Miss Annie Roberts, Bryn Llewelyn. Yna, terfynwyd y cyfaifod. Prydnawn Sadtcrn. I.Iywyddwyd yn y cyfarfod hwn gan Mr. Rowland Hughes. Gerlan. Arweiniwyd gan Mr. John Davies, Gerlan. Tftn gyffredlnol. Gwobrwywyd fel y canlyn :— Am gwit selniau; If, Mr. Ellis Griffiths, Gerian 1 211, Mies O. A. Williams. Adrodd, Y Gwow' (I ist o dan ddeg oad); Is(, Sally Williams a John Henry. Am ysgrifenn emyn (I rai o dan ddeg oed), Griffith Owen, Gwaen Owlol. Cystadleuaeth y eyfellio i lif, bliai Maggie P. Williams, Manchester House; 211, Miss AUlile Hughes, Gerlan Road Am yr holiadati( I rai o dan 13g ac ICeg oed); gorea, R. H. Williams, Aberoasag. Am dditgano Beamimter' (I ral o dan ddeg oed), goreu, Katie Williams, Manchester Honse. Am y pennlllion i'r Dyn Diog;' goreu, Mr. Robert Pritchard, Hili Street. Am adrodd Tt heb DA' (t rai o dan 14eg oed); goreu, Annie Hughes, DerIac. Cystadleuaeth unawd, 'Bwthyn yr Atnddifad.1 oreu, Mr. Richard Williams, Goronwy Street. Yna, terfynwyd y cyfarfod. Nos Sadwrn, Llywyddwyd y cyfarfod h'. gan Mr. John Edwardl.. Arweiniwyd gan y Parch. Job; Owens (y gwein- idog). Yr oedd yr adeilad wedi el orlaawi cyn sdej dechrea. Wedi cael tdn gyffredlnol, aed trwy walth y cyfar- fod. Cafwyd aneichiad barddonol gan Mr. Job, yn wif ddonlol. Am y traothawd, Lie a gwaith y chwiorydd yn ft eglwys cyfartal, Miss Williams, Goronwy Street, Miss Ellen A. Thomas, Waen. Cystadlenaeth yr unawd, 'Baner ein Gwiad goren, Mr. John W. Jones, filanberfe. Am y pencil drawing; goreu, Mr. Richard Evans, Carneddi Road. Am y caneuon, 'Nos Sadwrn Setlo; goreu, Mr. W. Rob est) (Gwilym Llafar), Gwaen Gwial; 2il, Mr. Robert Pritohard, Hill Street; 3ydd, Mr. Richard Jones, Gwernydd. Cystadleuaeth deuawd, Mae gsnyf fi Dad; gorea, Miss Anne O. Hughes, Gwernydd, a Miss 0. A. Williams, Gerlan. Am y cyfielthu cyfartal orea. Miss Annie Roberts, Bryn Llewelyn, a Mr. R. W. Griffiths, Gerlan; 2U, Miss Maggie Williams, Abercaseg. Am y gwaith D .Oyleys goren, Mrs. Trefor Jones, Well Street. Am yr adroddiad (rhydd t'r byd), Behryalonrwydd Rhyfel' (Islwyn); goreu, Miss Anllle Roberts, Bryn Llewelyn. Gwobrwyo am ennill tystyagrlfau cerddorol. Gwobr. wywyd amryw. Mawr ganmolodd y beirniaid y gys. tadleuaeth hon. Yn y fan hon, sylwodd yr arweinydd fod y llywydd yn telmlo mai doeth oedd peldio rhoddi aneroblad, o herwydd prlnder amser. Cystadleuaeth yr anawd, Gwlad y Cann;, goven, Miss Williams, Station Road, Bethesda. Am yr englyn I'r 1 Llwynoggoren, Mr. William Robert (Gwilym Llafar). Am yr hoiladau ar lago (I rai dros 21ain oed); laf, Mr. Thomas Parry, Well Street; 211, Mrs. Williams, Goronwy Street, yn awr, deuwyd at brif waith y cyfarfod; sef, oadeirlo y bardd bnddogol. Am y bryddest, Cyfrlnach Duw' (Job xv. S), beb fod dros 200 o llneilau; gwobr, oadalr dderw gerfledig. Daeth saith cyfansoddiad I law. Cafwyd cyfanaodd- lsidan rhagorol ar y testyn uchod. Y buddogol ydoedd Mr. William Rlohards, Oaerdydd. Cynnryohfolwyd af gan y llywydd, ao aed trwy y seremoni o'i gadeirlo. Cystidleuaeth yr unawd, The Trumpet shall Soundgoren, Mr. W. Roberts, Bangor. Am y traethawd, Brfcs gynllnn yn dangos pa fodd y gallai chwarelwr leoango dreuUo orlau hamddenol ohws mis y ganaf i'r fantals oren goreu. Mr. Riohard Jones, Gwernydd 211, Mr. Johnny Jones, el frawd. Am y tilk cushions; ggreu, MIES Jane A. Williams, Manchester House. Cystadleuaeth y ddeuawd, 'Y Ddau Delynor f goreu, y Mrl. John W. Jenes, Llanbarls, a J. 0. Morris, Pentealtwaen. Am y prlf draethawd (agored i'r byd), Peryglan presennol Cymtu, a'r ffordd I'w cyfarfod.' Daeth saith cyfansoddiad rhagorol i law. Oafwyd beirniad- aeth alluog ar y traethodau hyn, ynghyd &'r testyn, Dywedat fod ynddynt feddyllau gwerthfawr, a thai o'r petbau goreu y bu yn cetsio el dda lien erloed. Bam. wyd yn gyntaf, o yohydig, Mr. Emlyn Jones, Porth- madoo; 2il, Mr. Owen Griffiths, Gerlan. Chwanegwyd at y wobr gan y llywydd, er cael dwy wohr. Cystadleuaeth corau meibion ar Lovely Wales (R. S. Hughes), yn Gymraeg. Daeth tr) ohftr yn mlaen; sef, Betbania (A.), o dan arweiniad Mr. Pennant Evans; Gerlan (M.0 ), o dan arweiniad Mr. Hugh Pritchard, Fronbant; Trefiys (A.), o oan arweintad Mr. Griffith Jones, Gerlan. Wedi beirniadaetb faith a manwi ar y corau gan Mr. Lloyd Evans, am yr hon yr oedd Ila-4er o ddisgwyliad yn y dorf. Barnwyd yn oren yr aU R-tr: sef, Garlan. Rhoddwyd uchel gym- maradwyaeth i'r dyfarniad. Yn ystod y c?farfod, rhoddodd Mr. Evans ganmol- faeth neiliduol i Miss Williams am gyfeilio mor rhag. orol i'r cystadleuwyr o dan lawer o anfantals. Cafwyd un o'r oyfarfodydd goreu a welsom er's llawer dydd mewn rhif cysttdleowyr Uenyddol a'r oelfyddydwaltb. Ysgrifenydd v eyfaz f o(I ydoead Mr. John Williams, Manchester HouEe, yr hwn a wnaeth el waith yn rhagorol.
[No title]
News
Cite
Share
Y Ddynes Newydd, '—Nos Fercher, Chwefror 28AIn, traddodwyd darlltb ar y testyn uohod, yn nghspsl Salem (A.), Carneddi Road, gan y Parch. W. O. Jonss, Aber. Llywyddwyd, yn absennoldeb Mr. W. J. Parry, Coetmor Hall, gan Mr. Evan Jones, Penybryn. Ar ddeohreu y cyfarfod, pasiwyd ploldlais o gydym- deimlad & Mr. Parry yn ei brofedigaeth o golll el briod. Yr oedd y ddarlith hon yn hynod o boblogaldd, fel yr oedd y capel Sang yn orlawn eye adeg dechren. Cafwyd darlith odldog o dda ar lawer ystrr, ae yn llawn o addysgiadau, Yr elw tuag at gynnorthwye pried y diweddar Mr. Evan Evans, Llidlait y Gwaen- ydd, yr hwn a fu farw tua. mis yn 01, ac a fu mewn oystndd mawr. Cymdeithas Lenyddol Bethaitia.-Nos Iaa diweddaf, cynnaiiwyd y gymdeithas uchod, o dan lywyddiaeth y Paroh. T. Griffiths, y gweinidog. Cafwyd papur rhag- orol ar Gynnydd Addysg' gan Mr. D. J. Williams, athraw yr Ysgol Ganolraddol. lIIawr ganmolwyd y papur. Myddhdi Ladysmith-Vjid Iau diweddaf, derbyn- iwyd y newydd am ryddhsUl Ladysmlth yn Chwarel y Penrhyn. Rhoddwyd yr arwyddion allan trwy fanerau yn y gwaith. Yn ystod y dydd, attaliwyd aaethu yn y gwalth hyd bump o'r gloch, er datblu yr amgylchiad, Yna, tanlwyd y cannons yn y gwaith; hefyd, ar ben Bralchmelyn, a Chrelgfau y Castell, a Chrelgiau y Fotty. Tregarth; 80 yoa yn yr hwyt. Hefyd, rhodd- wyd banerau allan mewn iliawa o leoedd. IMBDRIjUtOiiiD.
[No title]
News
Cite
Share
Penderfynodd Cynghor Trefol Aberystwyth, ddydd Mawrth, bennodi pwyligor i gyfarfod pwyHgor a gywirychiolai Coleg y Brifysgol, er cael cyd-ddeaUtwriaeth ynghyleh y mdr-rodfa newydd. Boren ddydd Mawrth diweddaf, bu farw Mr. Edgar Atwood, cyfreithiwr, Aberystwyth, mab i'r diweddar Mr. Atwood, yr hwn oedd wedi bod yo gyfrelthiwr i'r gorphoraeth am lawer o flynyddoedd.