Baner ac Amserau Cymru

CRISTIONOGION Y DWYRAIN MEWN PERYGL ETTO. Y MAE yn hysbys fod y cyttundeb am ddi- wygiadau' yn Armenia wedi ei arwyddo gan y Sultan, a'i ammodau yn llawn bellach wedi eu cyhoeddi. Pan yn ysgrifenu yr wytbnos ddiweddaf, nid oedd copi llawn o honynt wedi ymddangos. Maent wedi cael eu cymmerad wyo gan Batriarch Eglwys Armenia: a diau y dylid addef eu bod yn ddigonol i sicrhau diogelwch am fywyd ac eiddo Cristionogion-pe y rhoddid hwy yn ffyddlawn mewn gweithrediad. Ond a ydynt i gael eu rhoddi mown gweithrediad, ydyw y cwestiwn mawr I Ysywaeth, nid oes y gobaith lleiaf am i ddim o'r fath gael ei wneyd gan y Sultan byth; a bydd raid i ryw Allu, neu Alluoedd, oddi allan i Twrci ei gymmeryd mewn Ilaw, onid e ni wneir hyny. Ar yr ochr hwn i'r cwestiwn nid oes neb wedi siarad yn gryfach na Mr. GLADSTONE, yn y llythyr amserol a anfonodd yr wyth- nos ddiweddaf, at y Rwsswraig Madame DE NOVIKOFF, yn yr hwn y geilw efe y Pen Twrc Y Sultan truenus hwnw ag y mae Duw wedi ei oddef fel barn ar ddynolryw a'r hwn yn awr sydd yn cyhwfanu ei faner mewn ysbryd gor- uchafiaeth. Ni phetrusa Mr. GLADSTONE alw y Tri Gallu sydd newydd wneyd y Oyttundeb dan sylw: ytri gwrthwynebwr sydd ar lawr wrth ei draed ef-Prydain, Rwssia, a Ffrainge.' Ac nid gormodiaith ydyw hyn. Prin y byddai yn bossibl dychymygu am adyn mwy anfad a gwir ddirmygus yn mhob ystyr na Sultan presennol Twrci. Nid oes gan Mr. GLADSTONE yr ymddiried lleiaf yn y cyt- tundeb newydd. Nid yw yn disgwyl ei weled byth yn myned fodfedd pellach na'r papur ar yr hwn y mae wedi ei ysgrifenu. Wrth gwr., efe a seilia y gred hon ar hanes y Sultan a'r Twrc yn yr amser a aeth heibio. Nid yw o gwbl yn syn genym weled yr hen wron yn taflu ei holl enaid mawr i fraw- ddeg gref fel hon:— 'Boed i DDUW, o'i fawr drugaredd, beri di- wedd diattreg ar y Twrc liywodraethol, ac ar ei holl weitbredoedd I' Sonia Mr. GLADSTONE am y tri Gallu yn rhanu y gwaradwydd rhyngddynt a'u gilydd' am wneuthur o honynt gyttundeb mor ddi-werth-di-werth, am nad ydyw yn cynnwys unrhyw sicrwydd y rhoddir ei ammodau mewn gweithrediad, a chwanega:- 'Gyda golwg ar ddosbarthiad y gwaradwydd rhyngddynt, nid wyf fi yn gofala ond ychydig. Digon Renyf ydyw gobeithio y bydd i'm gwiad i fy unat) (er ei lies) gael ei gwneyd yn ymwy- bodol o, a'i harddangos ger bron yr boll fyd yu nglin A'r gyfran a berthyn iddi hi, bebarbed dim, gan nad beth a all hwnw fod.' Ac ar hyn, ni phetrusa golygydd y Daily Chronicle ddefnyddio yr ymadroddion nerthol a di-dderbyn-wyneb a ganlyn am y 1 gyfran' Brydeinig o'r gwaradwydd:- I Mae y eyfrifoldeb am y methiant, yr hwn y ceisiodd rhai newyddiaduron Toriaidd ei osod i orwedd wrth ddrws Syr PHILIP CURRIE (y llys- genadwr yn Nghaer Cystenyn), yn eglur yn gorphwys ar ysgwyddau Prifweinidog a Gwein. idog Tramor Prydain Fawr (Ard. lydd SALIS- BURY). Oil nad oedd efe yn meddwl myned yn mhellach, ni ddylasai fyned mor bell ag yr aeth. Cafodd ei rybuddio yn brydlawn na byddai Rwssia yn barod i fyned gam y ta hwnt i'r cyttundeb y cyttnnwyd arno yn mis Mai (diweddaf), ac na byddai hi yn barod i wneyd Rheolaeth Ewropaidd yn beth gorfodol, na dim tebyg i roddi ea hanaibyniaeth i'r Armeoiaid; ac y byddai Ffrainge yn sior o ddyweyd yr un peth a Rwssia. An etto, yn ei flaen y mynai efe fyned. Anfonodd lynges Mor y Canoldir tuag yno, tra yn gwybod yn eithaf da y byddai i lynges Rwssia gael el hanfon heibio i Greigiau Cynea y foment yr elai y rhyfel-longau Pryd- einig heibio Chanak Kalessi, ac yn ol pob tebyg euoill y rhedegfa am Gaer Cystenyn. Y mae yr egwyddor na ddylech byth fygwth 08 na bydd- wchyn barod i daraw, i'w chyminhwyso yn llawn at yr amgylchiad hwn. Wrth gwrs, pe buasai efe yn taraw, cawsai Arglwydd SALIS- BURY yr holl ymberodraeth wrth ei gefn; ond buasai raid 1 ni fod ar ein penau ein hunai" ac yn wir, y tebygolrwydd ydyw y bnasai Rwssia yo troi yn ein herbyn, ac ABDUL HAMID, hwyrach, yn myned yn was bach i NICHOLAS yr Ail. Yr oeddym yn cym- meryd yn ganiataol fod Arglwydd SALISBURY wedi rhagweled hyn oil, a'i fod yn teimlo fod ganddo ddigon o nerth wrth ei gefn i fyned yn ei -aeu. Pan gyrhaeddodd yr argyfwng i'w bwynt, profi ei hun yn gorsen ysig' a wnaeth Gweiniclog Tramor 'cadarn' a 'phenderfyn- ol Prydain Fawr; a'r canlyniad ydyw, fe wnaed cyttundeb nad yw, fel yr awgrym- wyd eisoes, yn werth y papur yr ysgrifen- wyd ef arno; yr hwn sydd yn gadael 'Crist- ionogion y Dwyraia' mewn cymmaint o en. bydrwydd galanas a gormes ag y buont ynddo erioed, am nad oes dim wedi ei wneyd yn sicr iddynt ond addewidion inoethion, bron, y gallu mwyaf celwyddog a welodd y ganrif hon erioed. Hyd yn oed yn Nghaer Cys- tenyn ei hun, y foment hon, y mae eu cyflwr yn llawn mor berygluo ag y bu un amser. Nid yr Armeniaid a'u cyfeillion yn unig sydd mewn ofn yno. Mae y Tyrciaid eu hunain yn dechreu cael eu meddiannu gan gyffro. Y mae eu hanfoddogrwydd o herwydd gorthwm pendew y Sultan, a'i balas, yn gryf, ac nid yn hollol ddistaw. Gwaeddir am adferiad ar y Senedd Dyrcaidd, yr hon a ymgyfarfu ddiweddaf ddeng mlynedd yn ol. Nid yw yn hawdd gweled pft fudd a ddisgwyliant hwy oddi wrth hono, pe caent hi. Byr a di-fantais i bawb fu ei bodolaeth yr adeg a nodwyd. Ni feiddiodd cymmaint ag un eistedd ar yr ochr oedd wedi ei darparu ar gyfer Gwrth- blaid; a dywedir fod yr unig aelod a fu yn ddigon beiddgar i feirniadu gweithredoedd y llywodraeth wedi gorfod doiddef goruch- wyliaeth ofnadwy y bastinado- pastynu gwdnau ei draed-yn daledigaeth am ei feiddgarweh Gwaeth nag ofer—ar hyn o bryd, o leiaf-ydyw s6n am adferu senedd Twrci. Ond, er hyny, y mae'n amlwg fod yr helynt Armeniaidd, yn igystal [a'r ormes gyffredinol, yn prysur gynnyrcbu teimladau dyfnion hyd yn oed yn mysg y Tyrciaid Mahometaidd eu hunain. Mae'n wir nad ydyw yn ymddangos fod chwyldroad arfog, gweithredol, yn beth i'w ofni ar hyn o bryd. Er hyny, ni wyddis' medd gohebydd y Daily News yn y ddinas, pa beth a all ddigwydd yn Nghaer Cystenyn ar unrhyw foment.' Nid oes dim amser i'w golli. Gall yr amgylchiadau ymddadblygu, a pheri gwenfllam-o Fynyddoedd yr Ararat hyd anialwch Sinai, ac afon yr Euphrates. Nid yw cyhoeddiad y 'Diwygiadau' yn- ddo ei hun, yn meddu y pwys lleiaf. Dy- wedwn etto, na roddir mo honynt mewn gweithrediad oni ddefnyddir gorfodaeth o'r tu allan. Methodd Arglwydd SALISBURY a chael y Galluoedd Ewropaidd yn un i wneyd byny. Ond rheolaeth a raid ei gael onid e, bydd y gwaith oil yn sicr o fyned yn ofer. Gwir fod y cyttundeb newydd yn rhoddi lie i'r Tri Gallu i gwyno os bydd swyddogion anghymmhwys yn cael eu pennodi. Ond, nid yw hyny yn ddigon. Rhaid cael awdurdod i wahardd pennodiad y cyfryw rai, neu ynte, i'w diswyddo pan y byddant wedi dangos eu hunain yn ang- hymmwys. 0 Trebizond, drachefn, y mae yr adrodd- iadau gwaethaf am y gyflafan yno, yn cael eu oadarnhau. Oyfrifir fod nifer y rhai a laddwyd yn y ddinas hono ei hun yn saith cant; ac yn y pentrefydd cylchlynol, y mae dau cant eraill. Yr oedd y Tyrciaid—yn filwyr, heddgeidwaid, a gwerin—yn ym- ddwyn fel dywalgwn, yn ol eu harfer; a'r holl gyflafan, yn ol tystiolaeth llygad-dyst- ion geirwir o Ewrop, I yn cael ei chyflawni mewn pwyll.' Pa ryfedd fod un o'r new- yddiaduron Saesnig mwyaf dylanwadol yn dyweyd ar hyn:— Y mae yn hollol eglur, oddi eithr fod y GaUuoedd yn ymyryd, Did yo nnig trwy nodynau, gwrthdystiadau, a chyfarwyddiadau, ond trwy ryw weitbrediadau mwy effeithiol a gafaelgar, y bydd l'r Sultan lwyr ddiwreiddio ei ddeiliaid Cristionogol. A chan ei tod ef yn llwyr argy- hoeddedig yn ei feddwl ei hun y gwobrwyir ef yn Mharadwya am wnedthur hyny, bydd yn orcbwyl caled iawn rhoddi attalfa arno.' Dywedir fod y Llysgenadwr CURRIE yn dyfod adref am ei *yliau, ar ol gweithio mor galed yn ystod y misoedd diweddaf ? A'r sibrwd cyffredin ydyw, na bydd efe yn cael ei anfon yno yn ol- Yn ei le-yn ol y sibrwd fyth-anfonir Argl. DUFFERIN yno ar derfyn ei swyddogaeth yntau yn Ffrainge. Fel llysgenad arbenig y bydd efe yn cael ei anfon, meddir. Nid ydyw efe yn ddyeithr yn Nghaer Cystenyn. Bu yno, fel llysgen- adwr cyffredin, o 1881 hyd 1884. Ugain mlynedd cyn hyny, hefyd, yn 1860, efe a anfonwyd yn Ddirprwywr dros Brydain i Syria, pan wnaed y gyflafan fawr ar y Cristionogion yn nghymmydogaethau myn- yddoedd Libanus. Yno, wedi crogi un o'r pashas Tyrcaidd, efe a lwyddodd i adferu heddweb. Mae Argl. DUFFRRIN yn adna- bod y Sultan yn dda. A gwell fyth :-y mae y Sultan yn adnabod Argl. DUFFERIN. Os anfonir ef, nis gallwn lai na chredu a gobeithio mai y neges arbenig a ymddiriedir iddo fydd gofalu ar fod y cyttundeb yn cael ei roddi mewn gweithrediad.

I LIVERPOOL. I CYNNALIWYD y gynnadledd flynyddol gyntaf gan Undeb Cymdeithasau Ymdrech Gristionogol Liverpool a'r cyffiniau, yn nghapel Crosshall street, nos Sadwrn. Dechreuwyd y cyfarfod cyntaf am 6 o'r glocb, o dan aiweiniad Mr. J. J. Bebb, Chatham street. Yn y cyfarfod hwn, caed ymdriniaeth ar waith y cymdeithasau, &c., gan y Parch. Henry R. Williams, America. Yr oedd presennoldeb Mr. Williams yn y cyfarfod o werth mawr. Cynnaliwyd yr ail gyfarfod am saith. Cym. merwyd y gadair gan y Parch. Griffith Ellis, Bottle. Wedi darllen a gwaddio gan Mr. G. Jones, Netherfieldjroad, caed anerchiad gan y llywydd. Yr oedd adroddiad yr ysgrifenydd yn bur obeithiol, a chymmeryd pob peth i ystyriaeth. Canodd Miss Gwladys Pritchard I He was des. pised. Yna, cafwyd aoerchiad ar hanes a gwaith y gymdeithas gan y Parch. Henry R. Williams, America (yn awr o Amlwch). Dilynwyd a phedwarawd, God is a spirit gan y Misses Pritchard a Rowlands, a'r Mri. Humphrey Lloyd a W. Morris. Anerchiad,' Purdeb a Uirwest,gan y Parch. W. Roberts, Golborne; etto, Dylanwad Gweddi,' gan y Parch. Owen Owens, Anfield road; unawd, If with all your hearts,' Mr. William Morris; papur gan Mr. J. E. Jones, Marsh Lane; lanerchiad, 'Ein Pobl Ionainge, gan y Parch. John Hughes, Fitzclarence street; Fapar, Y Gwaith Cenhadol,' gan Miss Wil- liams, Daisy street. Medd y foneddiges hon deilyngdod neillduol i siarad ar y gwaith cen- hadol, gan el bod yn prysnr barotoi ei hun i fyned allan i Gassia fel cenhades. Anerchiad, Astudiaeth Ysgrythyrol,' gan y Paroh. W. 0. Jones, Chatham street. Dlweddwyd trwy ganu emyn. Daeth cynnuliiad lliosog iawn ynghyd. Caed cyfarfod rhagorol. Gobeithio y daw y gynnadledd yn beth blynyddol yn ein mysg bellach.

Y r Americaniaid a biau y 'gwregys' am yru eu trenau gyda chyflymder. Dydd Iau rhedodd corbydres o Chicago i Buffalo yn ol y cyflymder aruthrol o ddeng milldir a thri- gain yn yr awr. Newidiodd ei hagerbeir- iannau bedair gwaith, a safodd ugain o weithiau yn ystod y daith ac er hyny, cyr- haeddodd ben ei siwrnai yn .ol y raddeg gyflym a nodwyd.

Jtetogbtoit Iramor. ARMENIA. RHAGOR 0 GREULONDERAU. LLOSGI DYNION A MERCHED YN FYW. CARR CYSTENYN, Dydd Sul. NEGESAU preifat a dderbyniwyd yma a ddywed- ant am gyflafan ofnadwy yn agos i Baibnrt ar y ffordd rhwng Erzeroum a Trebizond. Dywedir fod tua 500 o Fahometiaid, wedi eu harfogi a drylliau Martini-Henri, ac yn cael eu cynnorth- wyo gan y trigolion Tyrcaidd, wedi ymoaod yn 'ddiachos ar drigolion Armeniaidd amryw bentref. ydd yn y rhanbarfcb. Dodasant dai a beudai yr Armeniaid ar dan a phan amcanai y bobl ddi- angc o'r fflamau, fe'u saethai y Tyrciaid. Hooir, hefyd, fod nifer o ddynion a merched ieuaingo wedi eu cylymu wrth ystangcian, a'u llosgi yn fyw a bod llawer o ferched wedi cael eu treisio a'u daraio yn erchyll. Ar ol halogi yr eglwys- ydd, ysbeiliodd y giwaid Fahometaidd y pentref- ydd, gan ddwyn ymaith y gwartheg, ac eiddo arall. Dywedir fod nifer yr Armeniaid a ladd- wyd yn 150. Ar ddechreu yr ymosodiad ceisiodd y pentref- wyr amddiflyniad Llywiawdur Baiburt. Nid anfonodd hwnw, fodd bynag, ond tri swyddog ac ni ehyrhaeddodd y rhai hyny hyd onid oedd y Uofruddio a'r ysbeilio drosodd. Y mae enwau yr arweinwyr yn hysbys i'r awdurdodau. Cynnyrchodd hanes y gyflafan argraph boenus mewn cylchoedd diplomyddol, lie yr edrychir ar y digwyddiad fel prawf newydd o'r angenrheid- rwydd am weithrediad dioed ar ran y Galluoedd i attal rhagor o ymosod, drwy'gospi yftroseddwyr hyd yr eithaf. Yn ol newyddion o Trebizond, ymosododd y Tyrciaid ar drigolion ArmeDiaidd ardal fynyddig Gumush Dagh, ger y lie hwnw. Ni wyddis etto faint o Armeniaid a laddwyd, ond dywedir fod y nifer yn dra Iliosog. Negesenon diweddarach o Erzinghian a ddy- wedant fod yr Armeniaid a laddwyd yn yr hel- yntion diweddaf yn rhifo amryw gannoedd, er y dywed ochr y Tyrciaid i'r ddalen na laddwyd ond 60 yn unig. CAER CYSTENYN, Dydd Llun. Gwefrebau swyddogol oddi wrth lywiawdur a llywydd milwrol Baibwrt a ddywedant fod deng ergyd wedi eu tanio o'r rhan Armeniaidd at y Mahometiaid, amryw o'r rhai a syrthiasant wedi eu elwyfo yn angeuol. Yna cauodd y Mahomet. iaid eu fiopau, ac ymarfogasant i amddiftyn eu hunain. Dilynodd ymdrechfa yn nghwrs yr hon y lladdwyd ae y clwyfwyd ar bob ochr. Anfon- odd yr awdurdodau nifer o heddgeidwaid rhag blaen, a llwyddodd y rhai hyny i dawelu y cyth- rwfl. Hysbysir yn swyddogol, hefyd, fod helyntion wedi tori allan yn Marash a Leitun, lie yr ymos. ododd yr Armeniaid ar y Mahometiald heb achos, meddir. Neges swyddogol a yrwyd gan lywydd pedwer- ydd Oorphlu'r Fyddin a hysbysa fod y swyddog Bekir Effendi, eyssylltiedig a'r 38ain Gatrawd o Feirchfilwyr Bamidieb, wedi ei losgi yn fyw yn Eglwys Diaduv, gyferbyn A'r hon y cafwyd gweddillion llosgedig ei gorph foreu dranoetb. Y mae ymchwil wedi ei chychwyn er ceisio dal y treiewyr.

I TIROEDD Y GORON YN NGOGLEDD CYMRU. Y mae adroddiad blynyddol Dirprwywyr y Coed a'r Fforestydd newydd ei gyhoeddi, a chynnwysa sylwadau Mr. Stafford Howard ar eiddo y Dirprwywyr yn Nghymru. Dywed:—'Swm rhenti a thollau y goron, a gasglwyd yn ystod y flwyddyn, ar gyfrif eiddo y goron yn Nghymru, yw 13,282p. 6s. 11c. Gwn. aed argymmhelliadau wrthyf fi o blaid planu coed ar ranau o wyllt-tiroedd y goron yn Nghymru; ac felly, fe gymmerais gyfleusdra, yn ystod Hydref, 1894, i fyned dros y tiroedd hyny yn nghymmydogaeth Dinbych, a chyfar- fum a rhai o'r ffermwyr Ileol oedd yn meddu dawr yn y peth fel rhai a chanddynb gynnefin defaid, neu hawl cfd ar y tiroedd. Tra yr ym- ddangosai yn berffaith bossibl dewis Ileoedd man y tyfai coedydd yn dda, y mae llawer o ystyriaethau eraill y rhaid eu pwyso yn fanwl cyn y gellir gwneyd unrhyw gynnyg o'r fath gyda gobaith rhesymol am iivydlo. Byddai raid diddymu yr hawliau cd lie y gwneid y planigfeydd; ac o herwydd y (faith fod gan boyb perchen hawl i gynnefin neillduol ei hun, er fod y gwyllteddau yma yn agored, fe fyddai peth anhawsder ynghylch pa fodd i ad-drefnu hawl- iau y cyttirwyr. Tebygol y cyfrifid amddifadu un o'r ffermydd hyn o'i chynnefiii defaid yn niwed mawr i werth y fferm yn ei chrynswth. Y mae hygyrchedd y tir ac agosrwydd y ffyrdd haiarn, hefyd, yn fanau pwysig yn y mater; ac yr wyf, felly, yn cymmeryd cyfleusderau i ym- welea â gwyllteddau eraill yn Ngogledd Cym- ru cyn ymdrechu gwneyd unrhyw gynnyg ynglyn fig unrhyw rai o honynt. Y mae plan- igfa fechan wedi ei gwneyd, yn benaf er mwyn cysgod, ar flerm fechan i'r goron yn sir Feu- ionydd, ger llaw gwylltedd mynydd Maen- twrog. Darfu i dywydd caled iawn y llynedd ymyru yn fawr ^'r gwaith, a chwanegu at y draul; a phrofodd v gwanwyn eithriadol o sych diweddaf yn gared iawn i r coed ieuainge, y rhan fwyaf o'r rhai, pa fodd bynag, oedd yn dy- fod mlaen yn dda pan ymwelais i â hwy yn mis Mehefin, 1895. Fe welwyd yn ystod y flwydd- yn a aeth heibio adfywiad ar y dyddordeb mewn gweithio mwn aur yn Nghymru. Y mae y llwyudiant a ddilynodd weithrediadau y, ddau fwnglawdd sydd wedi eu sefydlu er's rhai blyn- yddoedd, yn ddiau, wedi calonogi eraill i ar- chwilio yn y dosbarth. Y cwrs a gymmerwyd gan y goron ydoedd rhoddi yr hwylusdod mwy- af i chwilio am y metel gwerthfawr, gyda'r canlyniad fod ar hyn o bryd amryw ymdrech- ion yn cael eu gwneyd i sefydlu diwydiant aur yn sir Feirionydd. Fel y gellid disgwyl, y mae llwyddiani; un neu ddau fwnglawdd yn arwain i geisiadau lliosog am setts yn y gymmydog- aeth gyfagos. Er y cydsynir a'r ceiiiadau hyn fel rheol gan y goron, da a fyddai i'r cyhoedd beidio cyssylltu pwysigrwydd gormodol & bod. olaeth trwydded i chwilio am aur am ysbaid o ddeuddeg mis.' Cynnwysa yr attodiadau fanylion am brydles- oedd pryniant a gwerthiant tir yn ystod y flwyddyn, &c., yn Nghymru.

i CONWY. Yr Etholiad Trefol.-Dydd Iau diweddaf, enwyd ymgeiswyr am y seddau sydd yn weig- ion yn Nghynghor y Dref, nid amgen y Mri. Humphrey Lewis a Charles Dover (dau hen aelod), a Jeremiah Warwick a William Thum- as gan y Toriaid, a'r Cynghorwyr Dr. Morgan a John Morgan, a'r Mri. John Hughes, Ben- jamin Evans, ac Arthur Netherwood gan y Rhyddfrydwyr. Pedair sedd sydd yn myned yn wfig, ac nid ail enwyd Mr. John Hughes. Llandudno Junction.

danol ond, bernir fod yr offerynau tuag at gael y goleuni hwn ynl rhy afrosgo. ac yn hollol anymarferol dan yr amgylchiadau. O'r diwedd, wedi proti amryw gynlluniau, y cynllun yr ymddengys eu bod wedi pender- fynu arno ydyw gosod lampau bychain, claer eu goleu, yn nghapiau ymgeleddwyr y clwyf- edigion (ambulance corps). Diau y bydd y cynllun o wasanaeth mawr, os daw galw am ei arfer, yr hyn, ni a obeithiwn, na ddaw. Mae dau wr ieuangc, o'r enw NOTARBAX- TOLO, brodyr, newydd gychwyn o Palermo, ar fedr myned i Turin, a dyfod yn ol, ar eu traed, ac heb ffyrling goch yn eu llogellau. Ar draws Culfor Messina bwriadant nofio. am nad oes ganddynt arian i dalu am eu cludo mewn cwch. Er mwyn eu cynnaliaeth, bwriadant ennill digon trwy weithio i brynu bara. Hanant o deulu parchus, a gwnant y daith yn unig er difyrwch iddynt eu hunain. Anfonwyd cenhadon arbenig at yr Arab- iaid y perthynai y gwylliaid a wnaethant ymosodiad ar drafncddwyr Prydain, Rwssia, a Ffrainge, iddynt, i hawlio ar fod yr ymos- odwyr mileinig yn cael eu rhoddi i fyny, fel y gellid eu cospi. Mae y cenhadon wedi dychwelyd yn eu holau yn aflwyddiannus yn eu neges. Dywedwyd wrthynt gan y penaethiaid mai o orfod yn unig y rhoddant hwy eu brodyr i fyny. Gofynid a roddid hwy i fyny os addewid peidio gwneyd dim iddynt. Nid oedd ganddynt ffydd yn addewidion y llywodraeth. Edrychir, hefyd, ar addewid o'r fath cystal ag addefiad nad oes gan y llywodraeth ddigon o allu i arfer gorfodaeth. Hyn sydd wir, yn ddiau. Mae nifer y milwyr sydd gan Twrci yn Arabia ar hyn o bryd yn hollol annigonoli ymgymmer- yd ag unrhyw ymgyrch yn erbyn Bedawin- aid yr anialwch. Hyd yn oed pe buasai yuo allu digonol o'r fath, nid yw yn debygol yr anfonasid mintai yn erbyn y llwythau hyn. Gan hyny, ychydig obaith sydd y fwneir unrhyw ddia!edd gan lywodraeth y $Wye am y sarhAd anfad a wnaed ar gyn- nrychiolwyr y Galluoedd. Nid yw yn de- bygol y cyttunant hwythau ft'u gilydd i anfon ymgyrch ddialeddol o'r eiddynt eu hunain. Parheir i wahardd Ewropiaid i fyned y tu allan i ddinas Jeddah o hyd. Ychydig ddyddiau yn ol, cyrhaeddodd y Parchedig Dr. LUNN, llywydd oynnadledd y Grindelwald, i Rufain, gydag atteb y Gyn- nadledd i' Lythyr Apostolaidd y Pab LEO XIII. at bobl Prydain Fawr. Wrth yr atteb, heb law enw Dr. LUNN ei hun, yr oedd enwau y Deoniaid FARRAR FREEMANTLE, a PIGON, a llywyddion Undebau yr Annibyn- wyr a r Bedyddwyr, a chadeirydd Cyngres yr Eglwys Rydd. Tybiodd y Dr. y cawaai roddi y papur yn llaw yr hen langc' ei hun. Ond, gommeddwyd y fraint' hono iddo. Anfonodd ato i ddyweyd ei fod ef yn ddi- olchgar am y sylwadau caredig yn ei gylch ef. Mor bell ag yr oedd y gynnadledd yn teimlo yn awyddus am undeb, hefyd, yr oedd yntau yn cyttuno. Ond, nis gallai, fel' pen y byd Catholig,' dderbyn yr anerchiad, am fod ynddo 'athrawiaethau cyfeiliornus.' Buasai yn hyfryd ganddo gael vmgom a'r Dr. LUNN yn bersonol; ond fel llywydd y gynnadledd, nis gallai wneyd dim fig ef. Ond ni fynai y Dr. hyny, ac aeth o Rufain ar unwaith. A dyma y gr-y Pab-sydd yn galw am 'Undeb Egiwysi Cred.'