Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

Llafur Chineaidd yn Ngfopmru.

I Helyntion y Meddyg(?) Llygaid.

I. Trefnu Priodas yn y Liys.I

Advertising

LLYS ,MANBDYLEBiCmI BLAENAU…

News
Cite
Share

Dolwyddelen, a hawlasant C28 15s gan Mrs. Margaret O wen, Hafod Lwyfog, Beddgelert, fel tal am dresmas 675 o ddefaid ar dir Coedmawr. Yr oadd Mrs. Owen yn gofyn X6 12s fel gwrth- hawl gan yr Hawlyddion am dresmns cyffelyb gan pu defaid hwythau ar dir Hafod Lwyfog. Ym.ld'l.ugosiii Mr. R. O. Davies tiros yr Hawl- yddiou, a Mr. J. Jom-s-Morris dros y. Diffyn- yddes. Dywedodd Mr Davies fod fferm y Coedmawr, yn un hy^od am ei phorfa, defaid. Yr oedd dros dair mil o erwau, 2950 o erwau o dir defaid, gyda ardreth o X190. Yr oedi CWY8 lIIawr IIU ddefaid yn tresmssu cry tir, yn neilldnol eiddo y Diiivnyddes Ni ddywedwyd g*ir am y ddwy flyuedd gyntaf, hyd nes y RWelwyd fod mwy o ddefaid pobl eraill na'u defaid hvrv eu hunain yuo. Anfonasiwt lythyr at bawb o'r ffermwyr cylchvnol, a Mrs. Owen yn eu plith. y codid swllt y pen am bob dafad a geid a1." y lie. Cod- wyd swm o dresmas arni hi cyn aya a thalwyd y cyfryw. Ymdrechid peidio codi gormod am y dresmas. Y ddndl rbyngddynt a'r ochr arall ydoedd fod swllt y pen yn ormoi i'w godi am y borfa. Profwyd fod chwech cheioiog v pen wedi ei dalu am eu lie, a swllt y pen ar ot y llythyr. George Dufton a. ddywedodd ei foci yn amaethu yn awr yn Warrington. Amaethu yr nedd et's ugain mlynedd. Daeth ef a'i bartner i Coed- mawr yn Tachwedd 1898. Cadweot o 800 i 1000 0 ddefaid mawrion: defaid hycbaia Cymreig oedd gan bawb arall yn yr ardal. Rhoddeot hwy ddwy erw ar gyfer pob dafad er mwyn eu gwella, tra y cadwai eraill ddwy ddafad ar bob erw. Casglai yr holl ddefaid ddwywaith yn y flwydd- YO, a bu Bugail y Ddiff yn!rddes yn arwyddo bob tro tod y nifer gafwyd o'i defaid hi yno yn gvwir. Golygai swllt y poa yn bris rhesymol. Bu yn gosod lie defaid yn Coedmawr am ddau swllt y pen. Codwyd fence wifrau Thwng eu lie hwy a'r Ddiffynyddes yn 1904, ac yr oedd. y tresmas yn Hai ar ol hyny.-Croeshohfyd yr Hawlydd yn drwm gan Mr. J. Jones Morris, ond yr un oedd sylwedd ei atebion. Evan Davies, Bertheos, a ddywedodd ei fod yn awr yn cadw tua 800 o ddefaid rhyngddo ef a'i bartner. Ystyriai tir defaid y Coedmawr yn Werth Is 6e y pen yn yr hat. Bu ei ei hun yn talu swllt am le defaid, ac nid oedd hwti yn agos cystal a Coedmawr. Ni fu T8 talu am dresmas defaid, nac yu codi am dano. f Peter Mc'Intyre, Ysw., U.H., a ddywedodd ei fod yn Oruchwyliwr Etifeddiaeth Arglwydd Harrington, Earl Ancaster, ac etife^diaethau eraill. Bu yn oruchwyliwr dros Coedmawr am Mlynedd, a gwyddai am y He ya feacffa-itfo ddn. Efe dynodd blaniau y lie at yr arwerthiad fu aryao, a rhoddai y planian &'r rikesuriadati imewn. Ystyriai yr hawliad a wneid ya un teg. Gwyddai atn rai wedi talu 2-3 am le gwaelach na Choed- Dinwr. Yr oedd Coedmawr yn aodedig ac enwog Bin ei dir defaid. Mewn amddiffyniad, dadl-evai Mr. Morris, nad oedd prawf fod y dresmas vn fwy nag un aclilysurol, ac y buasai chwech ckeiniog y pea ya bris rhesymol, a chymeryi cymyiogion yn gym- YdoglOn Mr, John Pritchard, Beddgelert, a ddywedodd y telid swllt am le defaid yn y Ffriddoedd, ac yr oedd lie felly yn well u&g ar y Bjntii. STid lieddynt byth yo oeä na dncaaaos d« £ aid. OrMa4. had chwech cbeiniog yr u. yn idigtm yu yr achos Wo. Ni wyddai ddim am Coeduawr, ond bu y» croesi y He unwaith, ac ni welodd ei fath $J*oed. Ni wyddai ddim am y 137 defaid ar ?afod Lwyfog, oa'r 675 yu y oedmawr. Codid jjjjy am fwyd defaid dro? y gauaf na thros yr a.. Edmund Williamq. Bwlchiocyn, a ddywedodd a fod yn cadw defaid, a deg ceiai8!! Lt (lalodd ef, le rhai yn Hafod Yllb\tty dr-os yr haf. Ni e odd godi tal am drc-,mat. Ni wyddai ddim Y" betsonol am ansawdd tir ra phorfa y Coed- ttawr. John Roberts, Llwyncrair, a ddywedodd mai deg ceiniog delid am le dsfiaid ya Ffestiniog. uf0u defaid tresmas adret a welodd ef, ac Did Ori,tal am eu lie. Ni wyddai ddim MIl ansawdd la.t oedmawr, ond bu'n myned heibio yn y tren Wer gwaith. Y Gwrth-hawl am iJ6 18s 6e. llss Maggie Williams a d?ywedodd ei bod yn ?.Sry?a'i nhain yo Rafod Lwyfog. Cadwodd Y, rit o'r defa1d oeddyut yu tiesmasu ar y tir aJpwen Owen, mab Hafod Lwyfe?. aidywdodd "'I Y defaid dresmaseut ar Hafod Lwyfog. Bu tr4f,d,,t, rhycgddo a BarrMOu, n» o'r Hawl- Yddion Yn ?? achos arall, am Aat. Gwerthodd hi am?Geiipuut, ac yr oedd i gael ci ?ach hefyd yn gyfn"wi,t d mawr diwerth aufonwyd iddo, a *c>el°dd ef. Yr oo?d y oy.if hwnw heb ei "I'ttio eto. ??''?wr a ddywedodd nad oedd yr un o'r dd? 'vY ochr mor glir ag y dymauaaai eu cael, er t "d Y "?y ochr, yu eyiw?d?ot, wadi gwneyd eu h 08 allan. Yr og?? yn r?Mt iddo ef osod b? ar dystiolaeth dya o b?&?d a gwyhodath ?aoaol M eiddo Mr. Mc'?tyre. BhoMai ddyf ,tr,al. ad o bhid vr hawlyddion am X28 15s am dre SQlas a fhorta y defaid ac o'r ochr arall, yr I ?y7a oeda yu <? i'r wydd oedd vn dda i'r ?Uogwydd," a rhoddai ddyfamiad o blaid yr Rwlydde,,4 ar y gwrth-hawl am £ 6 18s 6c. Y cost?u 1 ddilyn y dyfaruiad yn y ddsu RehoB. cos^t ^• di. lyii^^ytoniad^u^ddaiiacho8