Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Advertising
CYMDEITHAS GENHADOL, Y BEDYDDWYR. YSGRIFENNYDDION (Tramor) PARCH. O. E. WILSON, B.A. (Cartrefol) PARCH. W. Y. FULLERTON. I-INRYCIIIOLYDD CYMRU PARCH. THOMAS LEWIS. AR Y MAES: Cenhadon 188 Cenadesau 118 Gwragedd 168 474 MEUSYDD YN India, Ceylon, China, Congo, Itali, Llydaw, Jamaica. Bedyddiwyd y flwyddyn ddiweddaf: 2,321. YN EISIAU MIL 0 DANYSGRIFIAD- AU NIISOL. £ an\>swifiat> fHMeoI at (Senbabaetb \? En Cyfeiried Swm Bdd y Svm,auroddlr yo hwn so (tsoi yn "el eu cilghi it u FOSOli wrtl:1 yr enw yn y MyncgtaU Gyrrer am fanylion at y PARCH. THOMAS LEWIS, 19, Furoival St., LONDON, E.C.4. Danfoner pob ariaa i'r Ty Cenhadol, i'r PARCH. W. Y. FULLERTON, 19, Furnivai Street, Holbora, LONDON, E.C.4. INDIVIDUAL Communion Cups Write for List of Patent "Ideal' Outfits and Samples on appro., to the fakers,- TO WNSHENDS., LTD., BIRMINGHAM. LLYFRFA UNDEB BEDYDDWYR CYMRU. D E T H 0 L I A D o EMYNAU LLAWLYFR MOLIANT yn cynwys Emynau Cymraeg, 100; eto Saesneg, 13. Yn Llyfryn 8 plyg, 24 tudalen. Pris, Dwy Geiniog, neu 12s. y cant. Drwy'r Llythyrdy, un copi 2-lIe., cant 12s. 8c TELERAU: .BLAENDAL. Telircludiad gwerth 24s. ac uchod i'r orsaf agosaf. Os am argraffu enw yr Eglwys ar y Cloriau y pris ychwanegol fydd Is. 6c. y cant. Rhaid i bob cais am hynny o beth ddod i law yr Ysgrifennydd cyn diwedd mis Mawrth, 1918. Anfoner Archebion a Thaliadau i'r PARCH. E. EDMUNDS, 26, CRADOC STREET, SWANSEA. MOLESKINS wanted. Increased prices im paid by oldest regular buyers. Prompt payment.—J. H. SMITH & CO., 10, Friday- street, London, E.C. OPPOSITE THE BRITISH MUSEUM. ) THACKERAY HOTEL Great Russell Street, London W.C.I. NEAR THE BRITISH MUSEUM. <. KINGSLEY HOTEL Hart Street, Bloomsbury Sq London,W.C.I. These well-appointed and commodious Teraf-eraoc* Hotels have Passenger Lifts, Bathrooms on every Floor, ILounges and Spacious Dining. Dlawing Waiting, Heading, Billiard and Smoking Rooms. P?/ect SamtatÜm. Ft?/'foc/ FZoo?!. T?Ao?, I-,h4 Poy?M. BEDROOM BREAKFAST. AND ATTEND- ANCE, FROM 6s. 6d PEE NIGHT PE? PERSON. Full Tariff a,nd Testimonials on Application Telegraphic Addresses:- Thackeray Hotel—" Thackeray Westcent, London." Kingsley Hotel—" Bookcraft, Westcent, London." Telepholles- T. Hotel. Museum 1230 (2 lines). "to 1232 (2 lines). GRAIG, CASTELLNEWYDD EMLYN. Gan fod yr Ejlwys uchod heb weinidog, danfoner am Supplies, a chyfeirier pob gohebiaeth i'r Ysgrifenydd. Sycamore House. T. JAMES THOMAS. Hysbysiaclsau yr Enwad. CWRDD CHWARTER BEDYDD- WYR ARFON. Cynhelir yr uchod ym Mhwllheli ddydd Iau, Mawrth 21. Am 11 a.m. y Pwyllgor i gyfarfod. 1.30 p.m., y Gynhadledd. Llanberis. A. J. GEORGE, Ysg.- Bwrdd y Golygydd. Dymunir ar i'n gohebwyr anion eu holl gynyrchion i'r Golygydd— Parch. J. Jenkins, M.A. (Gwili), 12, Glynrhondd'a Street, Cardiff.
Dysgu Rhyfel i * Blant.
Dysgu Rhyfel i Blant. Ymddengys nad yw pawb o'r farn, bellaeh, rnai dyma'r rhyfel diweddaf a welir yn Ewirop. Darogenid hynny, drjo'ai oil, a ehymhellid dynion ieuiaino Prydain i'r rhyfel isanltaidd Oelicl i lotsod terfyn ar rhyfela. Soniai Germani, fe ddywedid, lam. Vlrio arall," paid ateb croyw Mr. Lloyd George i hyn oedd: "Rhaid gofalu :na bo tro arall." Am- hvg jylwj i Ban W hwy I a'.r aiigexdd 0 feddianniai lawer, y pxlyd hwlnnw, losgi'n lludw, ohlegid y rnae jamryw a wdurdadau am roi hualau'r fyddin ar genhedllaeth ein pliant. Diruaiii Oieadym yn eon wrth fechgyn bychain Cymru niai eiu gwiaith hwy fydclai by w dros fyd newydd, yn hyteach na in&nvidras ei wiawtr, fel eu brodyr ,h yn. Y mate lie i ddyfalu.fod y llywodr|aeth ¡a'i bryd ar ddwyin dysgu r'hyfeil i mewn i'r ysg- olion, iiliC nlad yw galanas Ewirop end dechrieu gofidiau erchyll. Y miaia rhai gwyr wrth y ilyw ym Mhrydain a fyniuai giadw'" Mor Codh ar lawn IlariNi, am oes larall. Cwynir gaai riai diarlleii- wyr glasdw:raidd eiii, boA yn pregethu gormod o wleidyddiaeth ym y golofn bon. Nid ein goflal ni yw yuiateb cyd- wybod dda i',r eyfxyw. Ein gwaith lii, hyd y gallwn, yw datod g weitliredoedd "press giang gythreulig Lloegr, a i cluulw'i' geiiedl rliag mynd, a'i mwg- wd far ei llyg-aid, y¡n y,sgyfala i fynwes 1 Safcan. Pan anghofia gwr Mr. William George draddodiadau gqgon- eddus cnefydd. ei genedl fiel flig i 'aliw "objectionable cowards" at rai o'r dyn- ion ieuainc godidocaf sydd ar ddiaear Ynys Prydain, heddyw--a.'rmerthyron a geidw dnaddodiad Ymneilltuiaath a clirefydd Tywysog Tangnefedi yn fyw —fe welir ollaith bivyta bam rhyfel a.r ddynion annhebyg. Pan ddarlleiiwa miai atfii) y Prif Weinidog yngbylcli doethineh1 dysgu rhjyifieil i blant yr ysg- olion ydoedd ei Ibod yn anodd gwybod, a,a y dibynnai ar amgylcbiadau, yr ydym, yn rhwbio'n llygaid, ac yn deeh- reu gofyn—A fydd triO laroiil, wdi'r cyfian?" Giosod wn ger hronein diarllenwyr fflaith iieu ddwy er niwyn egluro iddynt rediad y dwfr. Yng nghyjch Dewsbiury a Batley, oaed gwa,sanar>th Lt. Col. yr Anrh. F. S. Jiackson, A.S., i ddiangos i'r plant yn y neuaddau pictiwrau ni- feroedd o 14iiiia,-u--iae un set o honynt yn set o ddarluniau i'w hegwyddori yng nghreift y milwr. Yn ysgol riam- .oir y n-iwy?e  f 'rif o?r ffileg Stockport, gwisgir y niwyaf.rif o'r pliant mewn iClaci. Y n ysgol .ramiadeg Ashford, a'r plant dtwy,'r dril a, gyn- ruau ia 'bidogau. Yr Ysgol Sir Wood Green, defnyddir drylliau. ifug. Welo: eto heh gyfiieit.hu'r termau (ianigdiyf- | iaith, nai ohonynt, goreu'r modd): "By September 1916, there were 79 cadet units and 92 divisions of the O.T.C. in Secondary Schools recognised Iby the j BOIard of Education. At a meeting at I the Mansion House on Nov. 4, 1916, the Lord Mayor of London (approved a scheme under whiclh a bov became firisfc a Isout, land—from sohool-leav- ing age, 14 or 15-a senior cadet 1until of military age. Lord Cheylesniorc) urg-ed the adoption of compulsion,, and the meeting agreed. The Glasgow Tramways placarded their cars in Oct- ober 1917 with an appeal to- children over 14 to join the City Oadet Battal- ion,, the appeal bleing signed by, the Lord Rovost. Arwydd fod y "lefain yn y blawd yw gwaith Rheolwr1 Add- yisg yn Lloegr yn qyhoeddi llyfr a elwir ganddo "Elements of Military Eduaafion," llyfr y byddai'n ididja i ri- eni pliant grjaffu ar heth o'i gynnwys. "The teaching of Geography," ebe y;r awdur "is definitely improved by at- tention to the military requirements of map reading and fi;eld-sketchi,ng. Applied science must invariably, pro- vide a isure foundation for practical training upon the machine gun, the bomb, the grenade, or whatever weap- on of war i nhuman ingenuity may yet contri ve. The schoolmaster's own teaching will not suffer because he has to learn also; how to, teach like a soldier. Yn yr un llyfr gwerthfawr sonir am "Bayonet Practice," a, 'Trench practice," a phethau o'r fath. Da gennym weld fod. gwrouiiid fel y Dir. Clifford, y Parch. Thomas Phil- lips, fisgob Lincoln, Robert Smillie, a J. A- Hobison yn fyw i'r perygl: Gwyddom fed ymysg ein darilenwyr lilt a giied fiod yn rhaid ymladd n I;.v,e] Ewrop i'r pen, ac na waw cynnyg telienau heddwch i'r Alrnaeu cyn ei choncro ar faes y gad', ond tybi /n jiad oes fawr 00 iieb ymhlifch Bedyd.iwyr Cymru am weld dyisgu rhyfel'i'r plant yn yr ysgolion elfennol a ehinolraod. nac am dro arall. Os felly, delfrowi: yn gyfiawn, a loyddwn w.yr.
Y Parch, J E. Griffj|hs, Birchgrove*
Y Parch, J E. Griffj|hs, Birchgrove* Bythefnos yn ol, ysgrifennodd y Parch. E. Parry nodiad i'r "Seren" yn hysbysu lafieiohyd blin 01 hen g-yf- aill. Nid oedd y diwedd nepiell, y pryd hwnnw, canys bu farw'r hyniafgwr parohuis, a'r gweinidog da i lesu Grist, ddectireu'r wythnos di'-veddaf. Gwr o Eaelo-r oedd Mr. Griffiths, ac addysg- wyd ef yittg 'Ngholeg Llangollen. Or- ,&, deiniwyd ef yn weiiidog i egiwysi Swyddffynnou a Phoiltrhydfciiidigaid, yn yflwyddyn 1870, a o'u yno, yn fawr ci udefllyddioldeJJI, hvd LS74 Symndodd i Sciwen, y Hwyddyn hoiio, a chychwynodd achos newydd yn Birchgrove, yn 1876. BR"n -itildol,o-, am riai hlynyddoedd ar eglwys Calf ar- ia, Seiwen, wedi gadael Horeb, eithr yn ystod hlynyddoedd olaf ei oes, Birchgrove oedd ei lunig afial, ac yno y trigianniai. Yr oedd ei braidd bychan yum. yn ffyddlon iawn iddo hyd y tferfyn, ao er ei lawydd am yinneilltiio, rai blyiiyddoadd yn 61, mynnodd farw yn yr harniais. Oododd fab—y Parch. J. P. Griffiths, B.A., Ponaiau,i gy- hoeddi'r oymod, a g wasanaetllodd yn- tau ei genliiedliaeth, yn of ei allu, fel gwas difefl i'r Arglwydd. Enflyn y Parch. E. Piarry ini grynhodeb1 o hanes ei angliadd, a dyry addewid am ysgrif arall ar ei rawd. Gobaith Israel fo'n gysur i'w anwyliiaid, a nawdd i'w eglwys feclnan hoff. ANGLADD Y DIWEDDAR BARCH. J. E. GRIFFITHS, BIRCHGROVE. Cliaddwyd of dydd Ilau, Chwefror 22, yn Llianybyddar. Yno y claddwyd ei hoffius briod tUia, saith ar hugaiin o flynyddoedd yn 01. Cafwyd gwasan- aeth angladdol yn ltinon, Birchgrove, y JlOS Eawrth bliaenorol, yn yr hwn y cymerodd amryw 0 weiiiidogioin y gw!a,- liianol ieilwiadali ran. Yr oedd yr addol- dy yn llawn, a'r holl frodyr a gair uehlel iaWu i Mr. Griffiths. Am hianei awr wedi saith bore (1au, ar of gwas- a,ii,la.-th byr, yn y ty, ciudwyd y oorff i orsaf Llansamlet, ac oddi yno gyida,r tren i Llianybyddar. Aeth yohydig o frodyr A^inom yir holl ffordd, er talu, y gymhwynas olaf i'w lanwyl hen wein- idog ffyddlon. Oafwyd gwasanaeth dy- mimol iaw.11 yn y ty ewrdd cyn claddu. Yr I'edd iyfeillion y; He wedi. dyfod at eu giydd yn rhiagiorol—hen adnia- byddion i Mr. Griffiths ers blynydd- oedd. Cymerwyd rhan yn y owidd gap amryw or brocfyr, y rhai oedd yin | wirioxieddol ihoff 10 Mr. Griffiths. Oaf- odd ein hanwyl frawd angladd gwir anrhydeddus, ao ystyried yr dmgylch- radiau. Dilameu pe: halsai y.11 caq, ei gladdu yn Birchgrove, y buiasiai, yn un 0 r angliaddau mwyaf a Avelwyd erioed yn y lie. Aeth ein brawd yn ddiym- droi oddiwrth ei wiaith at ei wobr. Ohwith iawn gan Mwer oedd ei galli. Ond dyma ?rdd D,uw. Cew?h v?rif M,r. GaL, gennym yn fuan ar ol? eia honus frawd. I Aberdulais. ED. PARRY.
IByr a Chwtai
I Byr a Chwtai Ni chred Tywi fewer ym mhegetii y. Want, ond y mae ganddo anerchiad yn Seren yr Ysgol Sul" sy'n beth da liawn er hynny, chwedl Robert 'Jones, Lliai.illyfni. Anoga"r plant i fod yn ddynion, yn' Gymry, lac yn ddilnywyr Crist. Myfyr Hefin, y Golygydd, sydd yn ysgnfennu ar ein hen gyfaill, a dywed y gwir am wr 0 allu a Ichyd- wybod. Nid oes ?11 Cym? a o^olye ydd I yng %hymrn, ar hyn o ?yd na Golygydd y 'Darian.' Rhifyn Gwyl Ddewi o'r 'Seren' fach yw hWtll, lac y nme Popeth sydd ynddo a tbupdd 11 wneuthur y plant yr hyn yr lanogir hwy: iddo gall Ty, Nri. Bydd yn wYJch gian lawiei- ddysgu ac adrodd darn Ben Bowen ar "Amor Totriae," a darn Pelydrog ar "Deffro Cymru" Y mae, gan Eurwedd. G wy If a, Cynoo Miair Elli, O. J. Owen, ac eraIll YS. dfu da yn y i.hifyn rhagorol 'hwn. # Nid oes ond" clod yn ddyledujs i °lygydd "Seren Gomer" am rifyn àr- dderchog arall. Be caniatasai'n &ofod carem fanylu ar bob ysgrif, ond rlwid hodloni ar lai. Wele'r cynnwys* 'Y Ra?dh. J. T. Griffith, D.D. o?n y Parch. T. V. Evans; ?Pi.ntyn a'r Oes Newydd, gan y Parch. WI. T. Hughes; "Williaius Paiitycelyii," gran y Parch, B. E. Jones (M.C.), Betws; Teyrnias Nefoedd, beth ydyw?" g-an y Parch. H. Harries, D.D.; "Ing,v gan y Parch. W. J. Williams; 'Heresiau'r epistolau biugeiliof," gan y Parch. T. R. Jones; "Penarglwyddiaeth a Rhydd id, gan Y, Parch. H. C. Williams, D.D.; "Croiiicl. yr Eglwys," gan y Parch. R. E, Williams; "Nodiadau ar Lyfriau, gan y IGolygyad; "Treni ar Fyd a,c Eglwys," gan y; Parch. E. Ungoed Thomas. Dyma ddigoii i'r mWYlaf cliAvaiLnog am hles,er ac addyp;g. Y mae heddyyv'n iamser da, ruedd Pedrog, i jasfcudio 'Baco,ii.' Ydyw, ae i dderbyn gwers neu ddwy mewn 'Buy- ology." Un o'r rhai y cafodd Tywysog Oym- ilu y fraint o'i gwrdd, yr wythnos ddi- weddaf, oedd yr hen wron Mr. David Bowen, Abercarn. Nid pawb a wyr mai yn llaw Mr. Bowen yr aSfonwyd awdl loan Emiyn ar "Ddisgyniad vr Ysbryd Glan" i Eisteddfod Genedl- aethol Dinbych yn I860, ac mai dyna'r tro icyntaf i'r gradair ddod o'r Gogledd i'r De. ° Galara llawer un a brofodd gared- igrwydd Supt. E. Morgan (Ieuan ap Ijeuan), Birmingham, ar ol gwr oedd mor garedig a pharchius Er nad oedd yn aelod eglwysig, ef OIed daiSgWrU Cefn yr achos yn John Bright St., drwy'r hlynyddoedd. Cofir yn hir am dano fel achubwr bywyd y Prif Wein- idog, yn ladeg Rhyfel De Affrig. Ni chawn etc- un o'i lythyrau difyr a clienedlgarol. Cu iawn ydoedd genym, a chian biawb a fu'n gwasanaefchu ach- osion crefydd yn y, ddinas, fawr. Y mae gwledd o wir awenyddiaeth yn aros y neb a ddarlleno 'Lili Plas Gwyn,' rhieingerdd fuddugol Eistedd- fod Penclawdd, Gwyl Ddewi 1917. Ceir hi am 6-oh. oddi wrth ei hawdur, Mr. Seth P. Jones, Ysgolfeistr, Penclawdd. Ni isynnwn 1 un 0 f eimiaid mwyaf y, genedl ddywedyd fod yn y gerdd ddawn caniu diamheual." Cynnwyis stori mor ddiddorol ag yw stori 'My- nwy, Pychan," a 'da fyddai i lawer awdurdod addysg ei rlioi dan lygaid1 y plant mwyaf, yn yr ysgolion elfen- nol a ebanoli-add.
o EIN GWRON.
o EIN GWRON. Nid Mohter pleser pliasau,- "a'r llwy r':I" "A'r Haw wen" ddifeflam Rydd fawnedd, ond rhjnwedidlau, "Gwron pur goreu ein piau. DowlaaB. < CEINFRYN.