Gwyliedydd Newydd

KODIADAO WYTM0SOL, i Merched yn Aelodau Sencddol, Trwy fw yafrif o i;-74 yn erbyn 55, y mae Ty y Cyffredin. wedi pender- fynu y aet-lir ethot merehed i fod yn aeiodau o hono. Dy wedodd Arglwydd Robert Cecil nad oedd modd, gydag un math o gysondeb, nacan hyn. Wei, diau fod hynnyl yn wir. ond prin y coeliwa maij gofal am gysondeb a barodd i I lawero wyr gwrthnysig Ty v Cy-j ffredin bleidleisio dros y fath in: ovation. Na, meddwl yr oeddynt am eu tynged yn eu hetholiaethau j. Onid oes rnwy na 0 miliwa o ferched yn awr yn bleidleiswyr. Siawiis wael a lyddai gan.trii-L,i,w ymi- geisydd a feiddiai wrthwynebu. Pob parch i'r Argkvydd Robert Cecil, nid logic yn ogymaint a'r instinct of ^ni r preservation cyfrif am v mwyafrif. IP. #* <M. —•—

Arglwydd Grey a Chyngrhair y Cen- hedloedd. Ni cha WSQITl harndden yr wytb nos ddiweddat i alw sylw at araith bmysig yr Arglwydd Grey, dradd- odwyd gandde yn Hundain,, ar bwnc taawr Cyngrhair y Cenhedl- oedd. Prif bwyntiau yr araith oedd, Rhaid fiuriio'r Cyngrhair pan; wneid heddwch. Pe'r oedid gyda hynno? perygiid yr holl ragolygoti, am. ei ffurfio. Cymerai parotoi y cynllun wyth- nosau, ac efailai fisoedd o ystyr iaeth, aces oeddi fod vnbarod I erbyn yr heddwch nid oedd dim amser i'w golli. Rhaid i'r fain gyhoeddus aeddfedu ar y ■ mater a dylai'r Lly wodiaeth ddefnyddio'r meddyliau gcreu oedd i'w cael i barotoi peth u, Dylem fod yn glir ar ddaul bwynt. Yaglyna tholIau y mae'n sicr y byddai geiinym ni yn ywIad 1 hon ein syniadau em hunain Ond j wedi penderfynu'r c-westiwn byddem yn rhwym, yng. Nghyng rhair: y Cenhedloedd, o gyri^hwys o'r drefn lion no, belli bynnag a fyddai, at holi aelodau ereili v Cyngfhair, ac nid allern wneud gwahaniaeth rhyngddynt. I Pwynt arail oedd y, geliid cadw'r i; economic boycott/' oedd wedi bod yn erfyn mor effeithiol yn ystod y rhyfel, yn erfyn eto yn Haw y Cyngrhair, a phe torai un rhyw aelod o'r Cyngrhair yr ym- rwymiad, byddai'r erfyn hwn yn un; or,, l*tmi mwyaf effeithiol. Gredai y gaHai Cyngrhair y Cea ¡ hedloedd ei gwneud yn rheol fod ¡ pob .aelod.o'r Cyngrhair yn gyfrifoi am bob arfau a wneid o fewn ei thinogaethi YnawrgeiMgwncud arfau ac atjsiiiadu llongau rliyfel Inewngwlàd a gallasarr Liyvvod- raeth ddweyd, 14 Nid oes a fynnom ni ddira a'[ peth." N welai ef ei bod-i. 3/Q amhosibl i bob LIywodT rae^gadw'r mater ymayn ei Haw; V ■ ei hun, a rhoddi'r wybodaeth!j lawnaf yn bosibl anl arfau oedd yn I barod ar unrhyw adeg. Pan ddeuai'r rhyfel i derfyn rhaid ei gwneud yn eglur mail amcan y Cyngrhair yw ffurfio cvngrhair a'r hwn y gal la i'r I Almaen ymuno; ac nid esgus ilwi chachv allan. [ Ychwanegodd Arglwydd Grey arj ddivvedd ei araith pan oedd yn! gweled y byddai'n Fhaid i Gyng rhair y Cenhedloedd, unwaith y ffurfid ef, fod yn segur. Ni welai j paham nad ellid trefnu corfflui rhwngwla1wriathol a allaij weithredu fef y mae'r heddlu yn gweithredu mewn gwahanol wled ydd yn awr. Ymhellach, credai y gallai'r Cyngrhair wneud llawer; iawn i Lafur. Yr oedd gan Lafur gynhadleddau rhyngwiadwriaeth ol yn awr; trwy Gyngrhair y Cen- j hedloedd geliid rhoddi cymenad i rawy swyddogol i'r cynhadledd- au hyn.

i I' ROYL. I Marwolaeth y Parcls Daniel Marriot. ¡ Dydd Mawrth, yr 22ain cyfisol,j yn ei breswylfod yn Rhyl, bu farw I y Parch D. Marriot. Claddwyd ef dydd Gwener, Hydref S^ain, yn .yr j Hen Fynw ent,. Rhyl. Ceir hanes helaethach yr wythnos nesaf.

1. COLWYN BAY I Gyda chvpifchdod mawr y oofnodwnl farwolaeth• Mrs Shadrach Evans, Parki Stores, Colwyn Bay, yr hyn a gymer- i I odd Je nawn SuI, gydref 20fed, yn 46 mlwydd oed. Dioddefodd gystudd I maith a chaled, a¿_el gwasanaeth y j n%eddygon gorad? M or pob gofal o du ei hajQwyliaid suddo yn raddol wnsieth ein hannwyl chwaer, Dydd Mercher, Hydref 23-ain, cladd- wyd ei gweddillion ym mynwent Bron I ynant. Daeth tyrfa fawr i'r -angladd. Gwasanaethwyd wrfch xy ty cyn cych I wyn gan y Parchn R. Morton Boberts, a. Hugh Hughes. Oynbaliwyd gwasan- anaeth yng ngbapol y fynwent, a chym- ¡. erwyd rhan ynddogan y Parchn D. A Richards, O. Madoc Boberts, a T. C. j Koberts, Ar lan y bedd gwasanaeth t wyd gan y Parcbn D. A. Ficbards, a I 'Moses Roberts Gwelwyd yn yr angladd hefyd y Parehn D. Gwynfryn Jones, a T. Glyn Roberts. Derbya .iwyd gan y teulu nirer liosog o lythyrau yn datgan cydymdeimlad, a gofid oher- I[ wydd anallu i fod yn yr angladd. Ym marwolaetb. Mrs Evans collodcj y gymdogaeth, a,'r eglwys yn Horeb, un o'r eytneriadau goreu. Y rasdd yn pin I vhannwyl chwaer -gyfaniad prydferth o ragoriaethau, Nid cymeriad a l'hyw un rhinwedd yn sefyll allan yn prom inefit oedd hi, ond cymeriad yn cs7fiino lliaws 0 rinweddau mewn cyfartaledd prydferth. Bendithiwyd hi a synwyr cyfifredin cryf, a meddai ar fara graer. Doniwyd hi yn neilltuol yn y oyfeiriad yma. Dangbosai ei hwyaeb agored a llawen hefyd fod ganddi galon dyner, a liawn J o gydymdeimlad. Yr oedd yn hynod am ei charedigrwydd, gwnaeth gym I gvvnaetti gy pa wynasau cli-rif ac pi choliai byth gyf } leustra i gynorthwyo ac i liniaru gofid- iaiJ. rhai cystuddiedig: Oyfranai yn haelionnus at bob achos da, a rhoddai bob amser yn Ilav;,er- a siriol. Ar gyf- ¡ rif hynawsedd ei hysbryd teimlai pawb, ddeuai d dan ei chroaglwyd ar unwaifcb yn gartrafol a hapusv TeimHd yn wastad fod awyrgylch ei baeh?yd yn bur a dyrchafedig Anfyn- ych y ceid neb yn fwy cyson aa hi yrr; moddion gras. Hiraethai a blysiau ei henaid am dy yr Arglwydd, a chaffai Iruo wledd yn wastad. Gall flawer j pregethwr- dystio i'r oynorthwy a gafodd [ drwy ddull asfead a dymunol oin I hanuwyl chwaer o wrandaw yr Efeng* fyl. i Bu'n egoi.ol i.awn gyda r byd hwn-- ni fwytaodd fara segurud, ond ni adaw odd i' w gofalon bydol ddwyn ei serch j a'i bryd- Dysgodd arfer y byd fcteb ei gamarfer- Llenwir ein calon gan hiraetb wrth ) feddwl na chawn mwyach weled ei hwyneb hawddgar na mwyah&u ei l chymdelthas sercbog. Coded yr Ar- t g?ydd IshWoy Q rai tebyg iddi yn eglwysi glr, ydd lawor p ra l tabyg iddi ya e-I WY8 Bk farw fel v bu fyw, mawn ?ng?ef- odd heddycbol. Un o'i dymuaiadsu olaf oedd am- iddi ga;elai gwneud yn wyn fel yr eira. Ac er mor Ian oedd ei by wyd. a phrydferfch ei chymariad yma, nid oes ronyn o betruster yn ein medd- f wtnad. yw ei dymulniad sinetaiii erbyn bedrtyw wedi ei sylweddoli yn Ilawn. Cydymdeimlir yn ddwys a/i hannwyl; f briod, ai hunig blentyn, hefyd a- li brawd-Mr Charles Lloyd, a'i chwiorydd —-Mrs Gwvcfryn Joaesi a Mrs Edward j Jones, Gwylfa, Mynydd Coed y IllfliLt., yn eu galar. Nid oes ond YGhydigl my-tbtiaem ar pan gollasaQt ea hancw71; dad. ■ ■ GOR.

YR wrw&msG. Cydymdeimlir yn fawr hefyd- a Mj-s Lewis Jones a'r tenia, High Street, yr Wyddgrug, yn y brofedigaeth fa. wr o golli ei mab hynaf, Mr Emest J OBoe I Bu farw o'i giwyfau yn Ffraiac Awst I 23ainf 1918. Cyn yrauno ar fyddin daliai -swycld uchel mewn onabdy-ys Bristol. Yr oedd yn gymeriad dilych- win. Tra yn Bristol ymlynodd of a'i deulubach wrth yrachos Cymraeg yno, Ac ynglyn a hwnnw,' efe oedd pob path. Profedigaeth fawr iddo fel llawer eraill oedd gorfod gadael ei deulu i ymuno a'r fyddin, ond wedi ymuno gwnaeth ei ddyletswydd yn gydwybodol. Dygid tyatiolaeth uchel gan y swyddogion i'w gydwybodolrwydd. GOT ieuanc tawel iawn a diymhongor ydoedd a ohoiled fawr i gymdeithas ydyw coHrgwyf ieu- abe o'i fath Cydymdeimlir yn fawr a'i fam al briod ieuanc a'i blentyn bach, Frankle. Ond y mae y Tad wrth y llyw, ac ni byddant yn [yr o ddim anganrheidiol ilw cadw yo. yr ystcrm. Nawdd y nef fyddo drostynt.

■ V RHYFEL. A-teblaol Germani. Dydd Mawrth, yr wythnos ddiwedd- af derbyniwyd.yr ateb Germahaidd i'r Ariywydd Wilson yn protestio yn erbyn y cyhuddiadau o ymosodiad asghyfreith- l'onac ymddygiadau anyaaol a wneir yn eu berby'n, ac yo gwadu'n bendant na fwriadodd eu Llycges orioed ddiais brio bywyd-fadau yugbyd n'r tthwyr ynddynt, ac a Ng-eymaseat ar fod Com- isiwn amhleidiol yn cael ei w belf.)dl i brofi'r florthiau- Dy wedir hofyd, ymhellach, mewn trefn i symud ymaith boffath alldueddu i dafla rhwystr ar fifordd heddwch,— tod gorchymyn eisoes wedi cael ei anfon allan i'r boil Budd Iongau yngwauardd iddynt suddo llongau yn cyun wyl teith* wyr, ond ei bod yn amfiosibi anfon yr archebi bob sudd-long h^d nes dychwel .ohonynt I'w ggrsafoold. Dywed^nt y dylid gadael dall yr ytii ■ 4 wachad o'r tiriogaethu sydd yn eu meddiant i farn yr awdurdodau milwrol^ ac awgrymir ar fod cyfla yn cael at ddwyn oddiamgi-lch i dreftiu many lion y- symudiad. Datgana r nodyn ymhellnch fod y cynnyg bwn am heddweh a chadoediad yn hanu oddi wrth Lywodraefefe bollol rydd oddiwrth hob dylanwad ac awdur- dod unbenaethol, ac yn cael ei sylfaentt* ar gymeradwyaeth inwyafrif digamSiyD- iol pabiogaefch Germani. Edryoha rhai gwyr gyhoeddus blaen-* j ilaw yn y wlad hon foel,nodym Germani ya gMn pellaoh yn yr iawn- g>M;tadr ood fei ya aros,eto amryw bwyntiaa yn gefyn eglurhad Araith y fywysog Max, Yn ei anerchiad yn y Baichstag dafc* ganat'r Tywyscg Max, y Caaghdllor Germanaidd, fod y c wasti wn o heddwch5 f cyiiavva seu heddwch drwy orthrach yn j ei anterfch ar hyb o bryd, ac y rhaid iddyut ymbarafcoi go-gyfer a'r aafili amyr j Hall. Eu dyletwydd oedd paidio ym j ostwag i bsJdwch dmy orthrech heb I wneud eu goreu i'w wrthwynebu. Dywedai fod Germani ar hyn, o bryd ya barod i'r naill. neu'r HaU yn iterwydd y aivvygiadau aa 3wnol a ddygwyd o aia- I gylch yn tfurMywojraethol y wlad. I Y mae r goiyn wrth ain- drymu," ebai a a gofal cyataf a lii waddill ddylai- fod am rein dynioa dew? sydd yn ain L-ttmn ddiI ffin yn erbyu galluoedd llawer iawn. cryfach. Y rti hefyd y mao., gM>W arnpm i w. yn erbyn- oyhnadiaaau auwlreddu3 ay aallekg.- Ni ddyial oeb dybied YStlill ymesod (r bydiin heb ar yr ua p- yd gy-ffwixid ac. atirhyde-IA y Geaedl G o r m an ai d d. Y oh wanpgai hofyd wrth y fyddin, na byddai i w tad-wiad drai cefn m'noch. Beth bynnag yr ydych mewn angen am dano, a'r hyn a all roddi mewn dynioa, èlfi. ac ymbortb, hynny a estynwa cliwi gyda'r petro-ir wydd va vvyaf*" Adroddiad y Cadfridog Haig. Cvhoeddwyd adroddiad*- Syr Douglas Haigatn yr encil1 mawr ym mis Mawrth,—v trychineb mil- wrol mwyaf a ddigwyddodd i iii- I yn ystod y rhyfel, a thryciiineb-a fu yn ymyl a bod yn un rnwy o lawer. Cof, r fod burned-fyddin wedi en- ciho r adeg honno a bod llawer o sibrydion ynghylch y peth. Dywedc Syr Douglas fiaig ya bendant nad oedd cliffyg ar y dynion ac na bu irsethiant ar eu harweimaid, -? Yr oedd y tyddin Brydeiarg yn brin o ddynion ar ol ymosodiadau niawr l y fivvyddyn cyrit; ac mewn caniyn- iad i .beaderfyniad a gvmerwvd gan y Lly wodiaeth— nid* fel ym. ddeng-ys, gan yi avydurdodau.mil • I vrrol,-bu raiçl ir fyddin Brydr:Ünig gymeryd aarh o'r "liineii Ffre-a ig drosodd. Ni charwyd ams wneud y paratoadau angenrhejdiol1 ac nid oedd gennvni ar v. pryd ddigon o ddynion "1 ddal y IHnell. Ymosododd y gelyn a'i lioll lym dan gysgod niwl tew. Y rnaeniwl yn ami yn.anfantaisi^ 'r ym-osodydd: J ond yr oedd 'als ?. r YE-nk)sid?p(-'id I o.d ??r ceclc? Alm,eniaici yii- gilydd fa! na choHasant eu ilordd ? Y rhyfeddod yn wyneb yr amgyich- iadau, ydyw nid fod ein byddin-" oedd wedi godod enclHo-ond eu bod wedi tnedru sefvii a dal y. lianw mawr vn o-b Awstria yn apeSJo am Heoldlwch". 1 mae Awstria wedi torn ei chysylltiad a Germani. Alac ateb- iad Awstria.Himgari i r Arly wvdd 'Wilson yn derbyn holl olygiadau yr Arlyvvyaa fel y mynegwyd hwy ganddo yn ei Nodyn am HydreP 18. I