Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

Is German Philosophy responsible…

—————? ————— I Llaeth Sur.

IGwaith.

Betsi Cadwaladr.

News
Cite
Share

Betsi Cadwaladr. PENNOD IX. Hwyliodd yr "Iris" o borthladd Llundain o dau. reolaeth y Cadben Smith yr Swn oedd hefyd yn rhan berchenog 'o'r llestr a'i llwytb, ac nid oes ball ar gymeradwyaeth Betsi iddo fel rneistr caredig a boneddwr cristionogol yn ystyr fanylaf y gair. Yr oedd yn berthynas agos i'r Morlywydd euwog Syr Sydney Smith, a bu yn gwasanaethu o dan hwnw fel swyddog yn y llyuges Bry- deinig, yr hon oedd yr adeg lieiio-iiie-is heddyw eto, yn feistres moroedd y byd, ac vn ol pob arguel, hi a barha- felly yn y dy- fodol hefyd. Protestant selog oedd y cadben, tra'r wraig yn babyddes rone a choelgrefydd- 01 neullduol, a difyr odiaeth ywdarluniad merelv yr hen Ddafydd Cadwaladr o'i mheistres—Rhyw ddoli fechan, garedig ei natur, yn caet ei babnnu yn ormodol gan un o'r dyniou goreua wisgodd esgid erioed." Yr oedd iddynt ullplentyn tri neu 4 mis oed yr hwn a fedyddiwyd yn "Orlando Stanislaus Francescal Sydney Smith," ac un olr petliau cyritaf a wnaeth y Cadben, ei dad, oedd gofyn i Betsi ofalu na chollai ei golwg ar y bychau hwnw ar hyd y fordaith, gan (ebr hi) na feddai y tad ymddiried digonol yn et briod i ymddiried y plentyn iddi! Cyrhaedd- ydd yr "Iris" Barbadoes wedi mordaith ddy- munol o bum vvythnos; wedi dadlwytho rhan o'r llwyth yno, hwyliwyd am St. Vin- cent lie y tngianai tad y Cadben, Dr. Smith. Am drigolian Ynysoedd India'r Gorllewin dywed Betsi mai hwynt hwy oeddyut y ger- iach fwyaf salw adi-ddim a welodd yn ystod ei holl deithiau i gyd, yr oeddynt yn ddiog a thrythyll y tu hwnt i ddychymyg dyn—y dynion a'r merched fel pe'n dyfal geisio enill gwobr am ffieiddra hyllach na'r llall. Tra'ti aros yiio anfonodd y feistres Betsi i Martinique i brynu rhyw bethau iddi at addurno eigwisg gofyfer a dawns fawreddog oedd i'w chynaIn Kingstown, a chawn ierch Pen Rhiw yn ol ei harfer yn wfftio y syniad o fod yn bosibl iddi hi—"na'r un ddynes gall arall" allu darostwng cymaint ami ei hunan nes haner addoli tipyn o sidan a pheth- au eyffelyb--tel y gwtipl ei meistres Gan mai pabyddes oedd Mrs. Smith, cdrydd Betsi y byddai yn galed ddigon ami ar ddyddiau nodedig pan waherddir i babydd iwyta cigfwyd, a'r ffordd a gymerai hi i ddod o'r anhawsdero foddioni ei chydwybod —a'i hystumog—ydoedd tynu darn o gig drwy ddvvfr a chyfrif fod y weithred wedi troi hwnw yn bysgodyn ac weithiau gofyn- ai Betsi a'i nid ydoedd yn gweled y cyf- newidiad ? a phan atebai yn nacaol, ysgyd- wai y feistres ei phen ac ediiw iddi nad oedd yn berchen ffydd. Undiwrnod i-lioclclodd y feistres lythyr agored yn lIaw Betsi ac ynddo ddeg doubloon (. £ 36.0.0) gan ei gorchymyn i fyned ar unwaith i sicrhau lie ar long oedd ar gychwyn am Ynys Trinidad a rhoddi y llythyr yn llaw yr esgob yno, a thalu ov- arian y swtn a ofynai ef gauddi; gan nad oedd wely arei'chvfer yn y llong fechan hono, difyrodd Betsi ei hunan drwy ddarllen cyuwys nodyn ei meistres at yr esgob—a beth oedd ynddo ond rhestr o'i phechodau yn ystod y saith wythnos ddiweddaf, am y rhai y dymunai ar y gwr duwiol hvvnw roddi maddeupnt iddi a chodi tal am y gwaith oddiar y forwyn ar ol gorphen. Noson ystormus ddigon y trodd hono allau, a dywedai Cadben y llong wrthi mai dyna'r tywydd gerwiuaf a gawsai ef yn ystod v deng mlyncdd o forio rlnvng yr ynysoedd hyny i geisio sirioli ychydig arno dywedodd Betsi wrtho "na fu ganddo crioed drymed llwyth a'r tro hwnw"—methai y Cadben a deall beth a feddyliai hi wrth hyny gan na feddai onid y nesaf peth i ddim yn ei long ar y fordaith hono, a gofynodd iddi egluro ei I dywediad—"Wei, yr wyf fi sy'n bechadures fawr iawn ar y bwrdd ac yr wyf yn carii) wythnosau o bechodan un arall yn fy mhoced hefyd," dywedai y Cadben wrthi mai nid nosvvaith i neb gellwair ynddi ydoedd un felly gofynodd iddo wedyn a ydoedd ef YB credu yn Nuw, creawdwr a chynhaluir pob peth ? dywedai ei fod yn credu, ond ych- wanegai Pe'n gwybod am y pechodnn y soniech am dauynt, ui chymeraswn Imvel" a gadael i chwi. ddod i'r bwrdd o gwbl" uNa hidiweh, ni ddaw niwaid i chwi na'ch llong o'm plegid i gewch chwi weled" ebai Betsi, ac felly y bu, gan y cyrhaeddasant y porth- iadd yn ddiogel foreu tranoeth ar ol brec- westa, aeth hi i'r lan, ac yn syth am balasdy'r esgob-er mwyn cael gwared o bechodau ei meistres—a chael golwg ar y ddinas. (I'M bar halt.) W. II. II.

. - - , Gwroldeb.