Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
TREM I I
TREM I Arglwydd Robert Cecil. MAWR yw Cynghrair y Cenhedloedd, a'r Arglwydd Robert Cecil yw ei apostol. Eddyf pawb alluoedd mawrion y pendefig hwn. Nid yw hyotled a disgleiried a'i frawd, yr Arglwydd Hugh-gofaler am bwysleisio'r llythyren H ym Hugh Ond y* mae, yn ddiau, yn fwy ei bwyll, ac, a dywedyd y lleiaf, cyn dreiddioled ei amgyffredion a chlir ei farn. Fel amryw ereill o'i ddosbarth, yr oedd yntau cyn y rhyfel yn Dori rhonc, teilwng o'i gyff enwog. Ond ystwythodd lawer yn ei hen ddaliadau a'i arferion politicaidd drwy'r profiad y daeth iddo'n yr Armagedon. Gwelodd fod llong y Wladwriaeth mewn tymestl mor enbyd fel y teimlai-fel Paul gynt-f(?d yn rhaid i lawer o ryw daclau gael eu bwrw i r mor. Ymddengys fel breuddwyd ddarfod i gynifer o hen Doriaid fedru ymddangos mor debig i Ryddfryd- wyr ac, i ryw fesur, i gynifer o Rydd- frydwyr ymddangos mor debig i Doriaid. Amhosibl fuasai i'r Llywodraeth Gym- hleidiol gael ei ffurfio gadarned, a dal wrth ei gilydd cystal ag y gwnaeth, onibai ddar- fod i'r naill a'r llall fodloni, dros amser, i ymwadau a'r hen safleoedd a daliadau yr ymladdent ffyrnjced yn eu cylch. Ac i'n bryd ni, mae yn ein gwlad ry ychydig o bris ar hyn gan lawer. Yn un peth, bu'r Gymhlaid yn foddion i ennill buddugoliaeth yn y rhyfel. Heblaw hynny, mae gwir angen amdani i orffen trefniadau Heddwch. Fel y sylwodd Mr. Lloyd George ym Man- oeinion, nid ydym eto allan o'r coed. Chwan- egu at beryglon mawrion y sefyllfa, yn gartrefol a thramor, fyddai newid y Llywodr- aeth ar hyn o bryd. Ac ymhellach, ni allwn ni yn ein by w lai na chredu nad ysbryd Rhyddfrydol a democrataidd y wlad hon a gafodd y fantais fwyaf drwy'r gyfathrach rhwng pleidiau yn y Llywodraeth. Nid ydym yn anghofio fod y mwyafrif yn Undeb- wyr ond credwn, ar y cyfan, fod y Toriaid wedi symud llawer iawn mwy ymlaen nag a symudodd y Rhyddfrydwyr yn ol. Ond y dyfodol a ddatguddia fater o'r fath yn eglur. Er yr holl fwrw llaid a fu arno, a cheisio drygu ei enw da yn ei gefn, nid oes ynom ni unrhyw bryder na bydd i Mr. Lloyd George brofi ei fod yn parhau tan lywodraeth y delfrydau gwerinol y bedydd- iwyd ef iddynt gan ei ewythr Richard Lloyd, a'r ysbryd a roddes iddo'r galon ddewr a'r tafod tan i ddadlu dros ryddid ei Jienwlad pan yn fachgen, a thros ryddid y byd pan mae ei wallt yn gwynnu. Ond pa beth a ddaw o'r Arglwydd Robert Cecil, a'i gyffelyb ? O'n safle ni o famu pethau, ni ehyfrifem ef yn anffyddlon i'w farn a'i gydwybod petai'n peidio a dychwel byth mwy i'w hen wersyll Toriaidd. Yn hytrach, cyfrifem iddo beidio fel prawf o ddatblygiad a chynnydd. Bu, yn ddiamheuol, yn ystod y rhyfel yn ■fe o nerth a gwerth mawr yng Nghyngor Heddwch, ac y mae eto o wasan- aeth mawr yn y Senedd a'r wlad. Fe gred rhai ddarfod ei dynghedu i fod yn Brif Weinidog cyn hir. Ond gan nad beth am hynny, fe fydd yn un o gedyrn y byd gwleidiadol. Mae'n eglur ei fod ef, fel ei gyff, yn dra selog dros Eglwys Loegr. Gwel- wyd hynny yn y safle a gymerodd ynglyn & Deddf Datgysylltiad. Rhaid credu fod ganddo argyhoeddiadau dyfnion iawn ar y mater hwn. A chredwn ni ei fod yn gosod cyfnaint pwys ar y pwnc neilltuol yma fel ag i'w ddiogelu am ei oes i'r blaid a saif yn fwyaf nawddogol i'r Eglwys Anglicanaidd, pa enw bynnag fydd ar y blaid honno'n y dyfodol. Ond er ei holl eglwysyddiaeth a'i reddfau ceidwadol, mae safle'r pendefig hwn, yn ol fel yt eglura ei hun yn ei areithiau diweddar, ac yn enwedig ynglfn a. Chyng- hrair y Cenhedloedd, yn peri inni deimlo'n falch ohono. Gallwn gredu fod ei sel dros ei Eglwys yn tarddu o'i argyhoeddiadau crefyddol dyfnion. Nid allem ni, fel Ym- neilltuwyr, hoffi ajmiadau eglwysig W. Ewart Gladstone, a buont yn rhwystr inni gael ein hiawnderau teg. Ond yr oedd pawb ohonom—fel ei gofiannydd, Arglwydd Morley—yn edmygu y grefydd fawr, ddofn, oedd tan ei eglwysyddiaeth i gyd. A chyn belled ag na bo sect yn honni uchafiaeth yn enw Crist ar sect arall fel ag i ymyrryd 4'i rhyddid, na Gwladwriaeth yn achlesu'r naill ar draul gorthrymu'r llall, nid yw Anghydffurfiaeth yn achwyn. Wrth gwrs, mae egwyddor y Babaeth a chrefydd rydd yn hollol anghymodlon, ac mae'r Babaeth yn wadiad ar bob rhyddid a berthyn i ddyn -yn wladol, cymdeithasol, a chrefyddol, —ac yn berigl parhaus i heddwch y byd. Ar wahan i honiadau treisiol ofleiriadaeth, dylem deimlo'n falch fod dynion fel Arg- lwydd Robert Cecil yn y Senedd. Maent yn fwy o ddiogelwch i fuddiannau uchaf y wlad na rhyw ddosbarth o faterolwyr anffyddol sydd yno, pa mor ryddfrydol bynnag y gall eu credo politicaidd fod.
TREM II.,I
TREM II. Cynghrair y Cenhedloedd I Cawsom yr hyfrydwch o wrando rhan o araith yr Arglwydd Robert Cecil yn Ler- pwl, y mdson o'r blaen, yn ffafr Cynghrair y Cenhedloedd. Ac os gwyddom beth yw'r Efengyl, yr oedd y pendefig hwn yn ei mynegi. Ni raid dywedyd fod ganddo wybodaeth eang a manwl o'i bwnc, deall treiddiol i'w amgyffred, a medr y meistr i'w drafod. Mae'n eglur ddarfod iddo roi ei oreu i efrydu'r cwestiwn pwysig, a bod ei holl enaid o blaid y Cynghrair. Ond yr hyn a roddai'r grym mwyaf i'w araith oedd dyfnder ei argyhoeddiad ac angerdd ei ddifrifwch. Ar ddiwedd ei araith, gosododd ei hun yn agored i gwestiynau, ac amheuthun oedd gweled ei gyflymder a'i fedr yn ateb. Llawer gwell oedd yr atebion na'r gofyn- iadau. Ond yr oedd ei waith yn gosod ei hun yn nwylo'r. gynulleidfa'n brawf go gryf o'i wybodaeth o'i bwnc, a'i hyder yn ei achos. Hawdd oedd deall fod yn llefaru wrthym ddyn a welodd i ddyfnderau erch- ylltra rhyfel. Cerddodd yr Armagedon -trwy ei galon yn gystal a thrwy ei ben. Dyma ddyn yn cashau rhyfel a'i holl enaid, er, ar yr un pryd, yn credu yng nghyfiawnder Prydain a'i Chynghreiriaid, ac yn credu o'r dechreu mai hwynthwy a enS ai y fuddugoliaeth. Yr oedd y syniad am i Ewrop byth mwy geisio penderfynu anghyd- welediadau drwy rym arfau yn peri iddo arswyd a dygasedd. A mynnai fod yr unig obaith am heddwch parhiol yng Nghyng- hrair y Cenhedloedd. Nid oedd ef, mwy nag eraill, yn meddwl y gellid ffurfio unrhyw gynllun manwl a pherffaith ar unwaith. Ond mynnai y gellid ac y dylesid derbyn yr egwyddor yn ddioed, a dechreu ar y gwaith o'i chorffori. Ni fynnai fod lie i amheuaeth ynghylch yr egwyddor. Amlygodd y cwestiynau a rodded iddo y duedd sy mewn llawer o bobl i deimlo'n hwyrfrydig i symud o herwydd ofn na fydd i bwyntiau neilltuol y maent hwy yn teimlo diddordeb arbennig ynddynt gael eu cyd- nabod yn briodol. Ofna rhai y bydd lie i drapiau yn y cynllun. Cof gennym fod mewn, pwyllgor enwadol pur fywiog flyn- yddoedd yn ol, pan ddywedodd rhywun ynddo nad rhyfedd fod dynion a fu unwaith mewn trap yn dra gochelgar rhag mynd i un arall wedyn. Gwir," ebe brawd arall, ond ni ddylent feddwl fod y byd i gyd yn dra,p." A rhaid anturio llawer ynglyn a mudiad mor fawr a'r Cynghrair Cenhedl- oedd. Ac mae egwyddor. mor fawr, ac amcan mor aruchel, yn hawlio antur go feiddiol. Wrth son am y rhai egwan eu ffydd yn llwyddiant y mudiad, a ddywedent mai gwrthgilio i'w hen gynefin a wnai'r cenhedloedd mewn amser, ac nad doeth disgwyl i'r byd, na cheisio ganddo, gymryd 11am mor fawr ag o ganol rhyfel i ganol Cynghrair Heddweh,sylwodd yr Arglwydd Robert y buasai'r wrthddadl honno'r un mor briodol yn erbyn y symudiad o farbar- eidd-dra i wareiddiad. Ei sylfaen ddisigl ef i'w holl adeilad oedd fod egwyddor y Cynghrair yn iawn os oedd yn iawn, y dylesid gwneuthur popeth dichonadwy tuag at ei sylweddoli; ac hyd yn oed pe methid yn yr ymdrech ar y cyntaf, nid ofer fâi'r ym- drech. Siomedig oedd ystad pethau ar hyn o bryd yn America, a phrudd y sefyllfa yn Rwsia. Ond nid oedd hyn oil yn ddigon o reswm dros i'r wlad hon lwfrhau, eithr, yn hytrach, ei dyletswydd oedd dyblu ei diwydrwydd. Mawr hoffem ysbryd ehang- fryd y pendefig. Disgwyliai y byddai i America cyn hir ddyfod i'w lie ar y mater. Pan sefydlid yn Rwsia lywodraeth y gallai'r Cynghreiriaid ei chydnabod, mynasai ef ei derbyn i'r Cynghrair; a'r un modd yr Almaen, pan brofo hi ei bod o ddifrif am heddwch, ac y ceid sail deg i ymddiried ynddi. Yn wir, ni chredai ef ei hun y byddai'r Cynghrair yn rymus ac effeithiol hyd oni cheid holl genhedloedd mawrion y byd i fewn iddo. Ac onid yw hanes y gorffennol yn ei gadarnhau ? Yr oedd yn Ewrop gynghreiriau rhwng nifer o allu- ( oedd mawrion, ond gan nad oeddynt i gyd I yn yr un rhwymyn aeth y naill gynghrair I i bartoi ar gyfer rhyfel posibl â. chynghrair I arall, nes o'r diwedd y rhuthrasant i yddfau I ..N;: .L I ei gilydd. Gan hynny, cyn y bydd y byd ¡ yn ddiogel i heddwch, rhaid cael ei genhedl- oedd yn gyffredinol i'r un cwlwm. Rhaid cydnabod nad addawol sefyllfa pethau heddyw, hyd yn oed ymysg y Cynghreir- iaid a fu'n unedig i ennill buddugoliaeth ar ein gelynion. Er hyn oil, credwn fod yr Arglwydd Robert Cecil yn iawn—yn enwedig o safbwynt Cristionogaeth-pan yn dywedyd y dylem blygu at y dasg fawr a gogoneddus hon o ddifrif. Mae hanes y pum mlynedd diweddaf,—y difrod anhraethol ar fywydau a thrysor, y byd o wae a grewyd i filiynau o gartrefi, a'r beichiau llethol a osodwyd ar warrau poblogaeth y wlad hon a gwledydd ereill, yn gystal a hawliau cenedlaethau sydd eto heb eu geni,—mae'r cwbl yn ym- grynhoi mewn un weddi fawr yn erbyn cadw'r pyrth yn agored i Armagedon arall byth allu rhuthro trwyddynt. Er ei holl ffaeleddau, credwn ni mai Prydain sydd ar y blaen yn hanes rhyddid, ac y dylai hefyd arwain yn yr ymgyrch fawr^hon O'r dwyrain hyfryd, araul, I waelod tir machlud haul."
Advertising
ASK FOR siaor taB Mik  BEa 'A, s  Delicious and Appetising. David Jones and Co. Ltd. LIVERPOOL, MANCHESTER and SWANSEA. Wholesale Agents.
Advertising
?iL w? ?A?? ?'? ?TS?  ?? ? °? ?.  ? ??[??  I IMRANItEMfl I PURE FOOD 1- Ask for "KEENORA" SEL F-RAISING rLOUK CUSTARD POWDER. BAKING POWDER. BLANC-MANGE. etc., etc. Manufacturers- MOfgntM & J04LS. Hwr-fsoat, Mmmohestttr, and Tyne.
Advertising
 t I BEATY 1 6 !L  tLTDd A IJ8f L Js? ?LTD,; THE  S CELEBRATED TAILORS I ARE SHOWING A Fine Selection of AIM Excellent in Every Particular AT MOST MODERATE PRICES Concession to Ex-Service Men. 2/6 in the L- discount Allowed on all purchases to men >■ demobilised during last 4 months 137 to 43 London Road, 1,Open until 6 30 p.m., Wednesday a until ? 1 p.m., Saturdays until 8 p.m. 128 « 30 Church Street, I Open until 6-30., p.m., Saturdays lp.m. n » iLJ???SMM?. I f?'? ??.??'?? ?. .? ?.. a!  rbut 3925 Bank. Pboae 580 Bootie VV iii. firif f ITU S & SON S MAKERS OF SMART CLOTHES 29 South John St., Liverpool, AND 349 Stanley Road, Bootle, Military Uniforms. Lounge Suite. Naval Uniforms. Overcoats. Costumes. Ladies' Coats ji. a .jsUi^u^ujuajii^jMgpagaaBBagBatMW A YW oh sLIygaid yn etch bllno ? ttoi'u niwlog ac aaelwig ? Dyna arwydd a rhybadd llethdod y Uygad, a dylech ga al eu ixadrych rhag blaaa au gsraatkygu GallwD. ni, gyda'n hoflsr gwyddoaoi, dd wayd wrthyoh os oes-arnoch angea gwydrau; ae oa MIy, eich oyfleawi ,'r rhai a barai fwyaf o les i ekwi. Galwch heddyw— Archer Sons Eyesight Specialists, 73 LO". STRBBTi Sefydlwyd 1848. LIVERPOOL HARTLEY & 60., Liverpool 13 MOSS STREET. 3SALE3 BY AUOTIOIT KVBliY' fTJESDAY AND FRIDAY AT ONE, SATURDAY NIGHT AT SBYSJT VALWABLB HOUaBHOLD FURNITCRN OF ALL DESCRIPTIONS. MAGNflHOBirT HEW AND IBoONDHAND PIANOPORT VS. LARGS VARIETY Of BEDSTEADS BEDDING, Ac. EVBRY NECESSITY FOR ffOTTSBKBKPrsG AT-T]KND THESE SALES, AND .SAVB.AT-LBAST fSSPHR OENT. A MAGNIFICENT SELECTION OF SUPERIOR FURNITURE IS ALWAYS KEPT IN if OCX, AND ANYTHING MAY BE PURCHASED By PRIVATE TREATY. GOODS STORED. On view 8.30 &.in.to 9,110 p.m.; Saturday l p.rn, f#!ephone 1798 Soyal. CONSIGNMENTS (EITHER LARGE OR SMALL) Of ANY DESCRIPTION INVITED FOR TREpTd CALKS. BESl" RESULT GAURANTKED. 1111 111 — FOHP KADI ATOT& Now pattern Round Brass Fronts, also Silencers for Ford Cars and Radiators for Heavy Commercial Yabicleø.21 Particulars and Prices apply to JAMES CHEW 6 CO. LTD., S8-SQ?PARAD!SE •TREET,|UVERPOOI..$j LIVERPOOL The SHAfTESBURY," MOUNT PLBASÁNT, About 4 raina. walk from:Lime St. & Central Stat. A First Obiss Temperance Hotel. Moderate Okargts Tele. Shaftesbury Eolol, Liverpool." Phcme, ASK FOR Idris Table Waters Tn Syphons and Bottles. SODA WATER. POTASH WATER. SELTZER WATER. LEMONADE. DRY GINGER ALE, etc., etc. IDRIS & CO., Ltd., Northumberland St., LIVERPOOL. ":{; S. > Specialities in Ladies' and Gentlemen's NECKWEAR, MOTOR WRAPS, RUGS, DRESSING GOWNS, UMBRELLAS. I D. H. GRANT (Proprietor, F. H: WOLFE), HOSIER, GLOVER & OUTFITTER, 6 time St., Quadrant, and I' 8 Manchester St., LIVERPOOL, I I ■ i
TREM lit
TREM lit Dringo'r Wyddfa. Buom unwaith ar ben yr Wyddfa, yng nghwmni diddan ein hen gyfeillion hofi Keinion, Eynon, ac ereill. Cychwynnea o ddyfnder Llanberis, hanner nos, a'ø hwynebau i gyfeiriad y wawr. Difyr, 08 blin, a fu'r esgyn. Temtir ni i ymdroi ft manylion yr hanes, ond rhaid ymatal y tro hwn. Cyrhaeddwyd pen yr yrfa erbyn oedfa bore'r haul, a gosododd yr uchelder ryw argraff ddofn ar ein hysbryd nad all dim ei ddileu. Ond erbyn eylwi ar y gyn- ulleidfa oedd yno, gwelem ddarfod i rai esgyn o'r ochr arall i'r Wyddfa-o Fedd- gelert. Mae pellter go fawr rhwng Llanberis a Beddgelert; ond gan ein bod o'r ddau Ie. yn cerdded at yr un nod, cydgyfarfuwyd yn yr uchelder. Ond heblaw cydgwrdd mewn cnawd, teimlwn ein bod hefyd yn cydgwrdd mewn ysbryd. Dywed ryw fardâ fod yr hedydd yn gaethwas i'r wawr." A dyna gaethwasiaeth bendigaid-caethwas yn canu Ac fe wnai ardduned codiad haul haf y fintai bererinol o Lanberis a Beddgelert oil yn un." Teimlem fod yr olygfa'n yfed ein hysbrydoedd i fewn iddi hi ei hun yn llwyr, a'r galon yn rhy lawn i'r tafod lefaru." Prin y gallsom feddwl am neb wedi mynd i Ben yr Wyddfa i ddadlu pwnc." Yn wir, nid allwn ddychmygu am ein cyfeillion annwyl a phwerus D.P." yn sefyll yno i ddadleu ar Fedvdd," nac O.L." yn taro'i law ar fwrdd wrth s6n am "Ddadgysylltiad." Mae'r bobl sy'n dringo'n esgyn i Gylch Cyfrin yn yr hwn y teimlant fod rhyw ddylanwad yn tynnu tennyn tyner am eu calonnau, ac yn eu cydgau yng nghwlwm tangnefedd." Wedi disgyn i'r ddaear y mae'r minteioedd yn gwasgar, y rhwymyn yn ymddatod, a'r gyfaredd hyfryd yn colli. A'r hyn a ddywed- wyd sy mewn dameg. Po uchaf y dring dynion tuag at ddelfryd mawr, agosaf y deuant i'w gilydd. Gall y byddant yn cerdded o gyfeiriadau gwahanol, hyd lwybrau gwahanol, ond cydgyfarfyddant ar ben y mynydd. Hyn a gadamheid gan araith yr Arglwydd Robert Cecil ar Gynghrair y Cenhedloedd. I sicrhau Ilwydd y mudiad, dywedai fod yn rhaid wrth gydymdeimlad a chefnogaeth ysbryd mawr y byd" i o'i blaid. Ni ellid ei wneuthur gan blaid na dosbarth. Ni ellid eu wneuthur chwaith drwy ystyriaeth o fuddiannau trefnidol a masnachol yn unig. Rhaid fydd wrth ddeffroi a meithrin yr ysbryd dyngar, a dihewyd moesol ac ysbrydol y bobl yn gyffredinol. Mewn gair," ebe ef, brawd- oliaeth dyn." Ac yn yr olwg a gymerai ef ar frawdoliaeth dyn," teimlem fod yr Arglwydd Robert wedi'n codi gydag ef i Ben yr Wyddfa, ac yn ein gadael wyneb yn wyneb a'r wawr. Ac yn yr uchelder moesol ac ysbrydol hwn yn unig yr eir i mewn i gylch Cynghrair y Cenhedloedd. Ni sylweddolir ef byth yn y gwaelodion materol, bydol, a phleidiol. Sylwodd y pendefig ei fod yn gweld Iliaws o bregethwyr yn y Sun Hall, ac apeliai atynt am feithrin yr ysbryd yn y bobl a fyddai'n ffaftibl i'r Cynghrair Hedd. Carasem ymhelaethu ar hyn. Ond i'r fan yma y deuir yn y diwedd o hyd ynglyn a mater mawr o'r fath yma,—rhaid wrth galon wedi ei thrydanu a chariad cyn y gellir uno'r byd. Rhaid i holl Iwybrau'r gwael- odion ymgyfarfod yn yr uchelder,—rhaid i gynlluniau gael eu canolbwnc yn yr ysbryd- ol. Angen mawr y byd heddyw yw cynnydd yn nylanwad cariad Cristionogol. Os yw'r einion mewn Senedd, mae'r tan yn Seion. Daliwn i chwythu'r tan hwn