Y Dinesydd Cymreig

ARAITH MR LLOYD GEORGE. APEL AM UNDEB. I PA\VB I ROI EI WASANAETH I YN EI L E. SUT I GAEL HEDDWCH YN 19171 Y Sadwrn ta lodd Mr Lloyd George ei ymvveliad cyntaf a Cliaet-niti-foji ei, pan y codwyd of yn Brit Weinidog Prydain Fawr. ac yr oedd paiatoadau arbennig wedi eu gwneud ar gyfer yr a-mgylchiud. Er y gellid llenwi y Pafiliwn yn hwylus ni roddwyd ond dwy ran o dair chono yn agored or mwyn diogelu eysur a rhwydd- ineb yr areithydd gyda'i apel. Cyfyng- wyd y cyfarfod hyd yr ocdd yn bosibl i'w etholwyr, a daethant yno yn bur gryno, a chafodd llawer eraill y fraint o'i glywed yn eu sgil. Llanwyd y lie awr cyn amser dechrou, a tliieuliwyd yr awi- drwy ganu emynau ac unawdan. Rhoddodd ilr R. Radford Jones ddatganiad rhagorol o "Baner ein Gwlad. a chanodd Miss Blodwen Wil- liams "There's a Land," yn effeit-hiol, ac encoriwyd hi, pryd y canodd "Meibion Rhyddid. Daeth arwr y dydd i mewn yn oael ei anvain gan y Maer, a chafodd dderbyniad gwresog a cilalonnog gan y dorf. Darllenodd y cadeirydd, Mr Charles A. Jones, i-(,Rtr o C'nwau y rhai ddatganai en gofid oherwydd eu hanaliii i rod yn bro- sennol, ac yna. wedi araith for, galwodd ar Mr Lloyd Goorge i annereh y cyfarfod, pryd y cododd y gynulleidfa ar ei thraod, a rhoddwyd gwarogaeth wresog iddo.

Edmondston's Ideal Toffee. Its not sticky, but you can't get fiom it. Get the bit between your teeth Don't waver—show your grit Keep-oil or off your native heath Between your teeth the bit. Bit of Edmondson's Ideal TQfte. (If course. Refuse substitutes. To stop smoking eat Edmoodson's Ideal Túffe" To stop n idea!,f D!1iJ

GENI, PRIODI, MARW. PRIODI. Jcnes Roberts lonawr 2a, ynghapel Penlall, Pwllhdi, Parch Al. H Jones (B.), Gorseinion. Do Cymru, a Miss L. Tyson Roberts, mereh 31 r Tyson Ro- berts, Cnwilog. MARW. Williams—lonawr :zn, YJI 81 mlwydd oed, }rn i'-IIon Williams, High Street. Pen- rhyndeudra-eth Will ams—lonawr 30, yn 76 mlwydd oed, 7\iis:, Dorothy Williams, Arfon Terrace, Caernarfon. Wiiliams—Chwcfror 5, yn ol, South Pen- rallt, Caernarfon, Mrs Williams, priod 31 r Williajn Williams (Ap Eos Mon).

 mmmr mi "'<"t!Ir I L FLETCHER, LTD., -fir ME?OR'AL WORKS CARNARVON ? BANCSf.i^. Argraffwyd a chyiioeddwyd ,¡,, Gwmni y Dinesydd C}o,mg, Cyi, yn 16, Palace Street,

ARAITH MR LLOYD GEORGE. I Y mae hwn, meddai Mr Lloyd George, yo gynulliad amhLeidiol hollo], a dyinunaf bwysleisio ar y nodwedd yna iddo. oblegid beth bynnag all ein barnau fod ar gwes- tiynau gwleidyddol ydynt mewn cyfnod o heddwch yn ein gwahanu, ni all ond un farn fodoli ynghylch y dymunoldeb o suddo pob gwahan iaeth mown trefn i uno yn y ddyledswydd genedlaethol bennaf o gario allan i fuddugoliaeth yr achos mawr y mae y wlad hon yn ei hyrwvddo gyda'i gwaed. Siaradodd dan o ddynion mawr yr wyth- nos hon oddiaj- hvyfanau amhleidiol, un ohonynt yn wladweinydd hyglod sydd wedi cymeryd gofal yn yr awr hon o bravvf y swydd bwysig o Ysgrifennydd y Wladwr- iaeth i Amgylchiadau Tramorol; nodyn disglair yr hwn gysylltwyd ag atebiad y Cyngreirwyr i America sydd yn sefyll fel un o ddociwments hvnotaf y rhyfel, Y Hall ydyw arweinydd hyglod y Blaid Hydd- frydol. Apeliai y ddau ar i'r genedl suddo gwahaniaethau ac anghydwelediad- au, plaid a phersonol, ac uno i'r un diben mawr y mae'r genedl wedi rhoddi ei north .i'w ici-liaii. yi, aiit-livdelid 0 fy ngaJw i awain y Llywodraeth Genedl- aethol, llywodraeth amhleidiol, or hvnny Llywodraeth ag y iiiic tair plaid yn cael eu eynryehioli yiuldi. ac yr wyf yn ber- ffait))sicrei lod yn olid gan bob a-elod o'r tair plaid fod y podwerydd hob tod yn alluog i uno. ac or na allwn gydnubod un- lhyw blaid yn ystod y rhyfel, y mae gan bobl r wlad hon yi- arferiad pleidiol wedi ei blanu mor gryf yn eu natur fel yr oedd yn rhaid mewn trefn i gael undeb cenedl- aethol i roddi cynryehioliad o 'J' tair plaid mewn unrhyw Lywodraoth Genedlaethol I (cym.) Y maent yn cael eu eynryehioli yn llawn a syhveddol. Cavrn yn y Llywodraeth hon gymaint o Ryddfrydwyr ag oedd yn yr hen. Y mae ynddi Geidwadwyr a dynion Llafur, ac yr wyf yn llongyfarch y genedl ar y Haith fod Llafnr wcdi penderfvnu yn derfynol a I chadarn i roi o'r neilltu y satie feirniadol a chondemniol a r y Llywodraeth—fel ag ;1 yr oeddynt yn barod ers amser maith wedi gwahanu ei hunain oddiwrth vmlyniad dall wrth unrhyw blaid- yr oeddynt. wedi penderfvnu cymeryd oil rlian o gyfrifoldeb llywodraethiad yr Ymerodraeth, a chyf- raniad ardderchog y maent eisys wedi ei roddi. Y mae y wladweimaeth arddang- oswyd yn ystocl yr adeg y bu Mr Hender- son yn aelod o Lywodraoth yr Ymherod- raeth wedi dangos gwerth c-ysyHtu Uafur yn y dasg o weinyddn amgylchiadau yr I Ymcrodraeth ac yr wyf yn falch fod gan Lafur am y \vaith gyntaf erioed fjedd yn y Cyngor Cyfrin sy'n setlo a phenderfnyu amgylchiadau y w)ad yn yr argvfu pwysig y mae yndd:. Mao ganddynt gy- maint dd'.vywaith o gynrychiolwyr ag a fit mewn unrhyw Lywodraeth. Yr wyf gan hynny yn llongyfarch y.wlad ar y ffaith fod yr holl bleidiau yn y WJadwrj aeth oucligertli yr un Wyddelig—absenoldeb yr hon yr ydym oil yn gofidio o'i blegid ar ivahan i b!aid—wedl uno i gfarwyddo am- gylchiadau yr Ymorodraeth yn eu hawr o hrav/f (cym.). Mae gan y blaid Ryddfrvdig ddiddordeb orbennig yn yr iolio,-zion yr ydym yn gweithio drostynt yn y rhyfel hwn—yr eg- wyddorion fod hawliau cenhedloedd, pa mor fychain bynnag, mor gysegredig a hawliau yr Ymerodraeth fwyaf (cvm.) Pyna'r egwyddor y'm dysgwyd yndtfa pan yn fachgcn ymysg y mynyddoodd a'n cylcbyiia. Yr egwyddor iiiai liawlia-ti I' ydynt sylfaen hedd- wch rhyngwladwriaethol—dyna un arall. -Ile,,vii rhai agweddau canfyddaf fod y Llywodraeth newydd yn rhyw fatli o ar-. bçnvL Yp gyntaf y mae'n un feciian (chwerthin), ond na thybiwch fod dynion na Uwbinct bychan yn llai effeithiol oher- wydd hyuny (chwcrthin) Yn ei gyfan- ■soiidiad a'i ddeun^dd, am y tro cyntaf ar rafhita oang. y mae !i> yddiant mown hliS. nes yn cael ei roddi ar yr un saile a li.vyddiant mown g'.vloidyddiaolh lol hawl I i swydd uchel. Gofyuaf ar ftn! i'r dynion hyn gaol chwareu teg (cym.) Cwyn am Gamdriniaeth. ) Mewn rhai maiinau y maent eisys wedi cael eu trin fel pe na byddont ond ffwdan- wyr ac vmbalfalwyr. Dynion o brofiad helaeth ydynt, dynion wedi dangos fod ganddynt ddoethineb a barn a gallu wnend lhvyddiant yn eu cylch eu liunain (cym.). Rlioddwch lddynt chwareu teg. Mae eisieu gwneud gwaith mawr, ac y mae'n cael ei wneud, a pliarheir wnend. Gwnaed petit gwaith drvvg raid ei daflu o'r neilltu; lie 'roedd diofalwch rhaid cael egni; lie 'roedd ychydig rhaid cael iiiii- v lie 'roedd llawer rhaid cael ychwaneg. Xid ydynt yn gofyn am ¡ brawf o ddwy ilvnedd a banner I ni chaw- :ont ddau ns yn wir ni chaw.sont braidd fis. Rliowch gyfle teg iddynt i edrych o wmpas, i gynlllunio, i ystyried, a gweith- Cyfciriwyd gan y Maer at fy tigwaith gyda'r Cad-ddai-pariaethau Y. unig gvedit hawliaf ynglyn ag or ydyw 1 mi gasglu ynghyd goiff ardderchog ddynion o brofiad abl 11a fu en cyilVh b mewn unrhyw Adran o'i- Llywodractii, a fodolodd erioed yn y w!ad yma nac unrhyw \dad ara! Nid wyf yn honi i un wneud v gwaith ond y dynion hyn a'i gwnaeth. Cefnogais hwy. sefais wrfh eu hoclir, ac yn awr ac yn y man cervddais hwy; ond gweithiasom oil yn galed hefyd (eyiii. Ki fuont yno ond ychydig wythnosau iit. chlywid eu beirniadu yn y modd Jlymaf am eu mcithiantwch a'u blerwch. Ond ni ehymerasant unrhyw sylw o'r peth, a'r rhyfeddod mawr ydyw ni chymerais injiau sylw chwaith (chwerthin) Gwydfl nt mai nid y modd i wella pethau oedd di'-v; siarad ond mai gwaith ymarferoi oedd y feddyginiaeth oreu (CYIn.), Tu Ccfn i'r Bechgyn. 13etit ddigwyddodd y Gwyddent lilli oeddynt am adael i Fyddin Prydain fod ar ol yr awr apwyntiedig. Gwyddant yr amgylchiadau. Pan nad oedd „cn- nych allan ar v llinellau cysvlltiol ddin ond un rhan o dair o'r adnoddau dr. j) allan yn ddyddiol hoddyw, pan yr 00 Itl Fyddin Brydeinig yn gorfod aros yn y ffosydd yn cael eu pwyo. eu curro, t'i, pelenu heb atebiad, ar; hell gefnogaeth. i mae yn un o r hanesion mwyaf arwiol yn banes y o-Avyr traed ardderchog (fy.;i. uchel). Am fhvyddyn daliasant ;ICU 11) ollwng, ac ni redasant i fFwrdd gymaint ■■>.» unwaith (cym.) A gweithiodd y m-ni:,n hyn yn ddibaid am en bod yn gw\ !)od 1.1 em milu r n ei liaedtln, a daliodd i ivyr yn eu lie am y gwyddent fod yna ddynion o'r tu eefn iddynt yn barod i'w helpu (cym.). Beth ddigAvyddodd ? Daeth bnntlr fawr Somine. Cydgasglodd y dynion hvn yr oil o adnoddau peirianol y Rhoddwyd bywyd mewn hen weithdai, cod- wyd gweithdai newyddion, gall(>ch en ?vctt.d yn y gegledd, dc, dr.-yrai? a r go: Hf?.vin, i ba Ie bynnag yr cipch. Cfc- wyd diwydianau newyddion. ac nid vdy,ii yn myned i wneud i ffwrdd'a hwy pan y rhyfel droso-d (cym,), A phau ddaeth yr aniser yr oedd yna gyfieir.. sd o bojietn, a batteries c'r cyflegrau goreu or y fl-wvdi- yn iMrrop lieddyw, yi> fawr a bach, a digon dros ben i heipu'n Cau^- i'eirvy\rr_ Ac wedi pedwai- mis yr oedd .f 1 yna fwy o ynan, a vhagcr o ddewnydd liiyiola nag oodd gennym ddeei:re.i- v yd y irwydr (cym.). Gwnajd y dynion ag a gollfernid fel yn teti.'iant ymiton tair wythnos ar 01 v gwanh, a hynny gan yr un dynion ag N D gwneud yr un peth eto gyda'r U..wo;i. raeth newydd. Dwedaf hyn fel J'whnJd l'lirig i chwi ruthro i feirniadu yn rli .• 'fnan. Pan fvddo dynion yn arrdig a ban nid yw'n deg goiyn am gynhaeaf, digon ar y pryd ydyw gAveled eu bod yn araoru a ban. Y maent wedi arbed miloedd mewn tunelli ynglyn a monvr- iaeth; ac wedi trefnu i adedadu miloedd o dunelh yn yehwaneg, Arbedwyd mil- oei l d o b?, i- .?,j iaii i oedd o boiriannau rheilffyrdd, o rcilian a gwag(>;u ac wedi gosod trefniadau new- yddian at gynyrchu bwyd gyda cliaug- honau ymhob parth o'r wlad. Y mae eu tasg yn un o'r rhai mwyaf dvrus, anodd, a pheryglus vrnddiriedwyd yn nwylo Hn- ihyw gorff o ddynion eriood Afonydd Ch-wyrn i'w Croesi. I !'th gyfi'irio at y Balkans dy wed odd '?!??!<?!ia'1y;)p)-ydoninncy?am}!cn y?'?:y!?hyfudJt:?o!iacthyny pcndraw, ond ar yr un pryd nid oedd heb fod yn gwybod fod gennym lawer o afonydd chvvvrn i'w crocsi cyn ei gael, Dyna gyf- hvr y Balkans. Gwyr pawb sy'n hysbys | yn naearlen llwrop mor bwysig ac anheb- gorol i gael golwg lawn ar yr holl faer. ydyw y Balkans; ond drwy amgylchiadau nad oe dd yn dymuno eu ti-afod gada\vyd i j gyflo Vol cyiio fynd heibio. Xi ellid rhoddi ba-i ar 1111 wiail inwv iii'ii ,,Ilvd(l, v pedair gv.'lad i'w boio am y saflo yn y Balkans; a'r rhan yma yu unig o holl faes y fnyydr sy'n peri pryder i'r Cyng- reirwyr. Yn y fFrynt gorllewinol, Ffrainc ac I tali, yr ydym wedi gyrrn y*gelyn yn ol mewn Ijrwytlr ar ol brwydr (cvin.). Pan dd'-nwn i'r moroedd y inao gennym Ie i orfoleddn. Wedi (Iwy flynedd a ban- ner yr ydym yn ddiogel, ae y mae ein dyled i'n Llynges odidog Ond eto rhaid galw sylw at gynllwynion bradv/rus y Ger- maniaid ar y mor. Mae arnaf eisieu i'r genedl sylweddoli beth olygir gan y pethau !iyn Xid ydynt yn newydd o ran svl- v/odd <latblygiad ydyw, symudiad ymlacn i gyfeiriad barbareiddiweh lhvyr (cym.). Hhoi y fantell wareiddiol olaf heibio ydyw. Y Goth yw yn gyflawn yn ci anwareidd- iweh jioeth. Beth yn fwv a all wneud. Mae Gc ninani wedi suddo 570 o longau amhleidiol yn klrod. Golyga suddo yr oil yn awr heb unrhyw rybudd. Ni fydd iddo barc'ui yr un fancr, ond y faner ddu (cym.). Begiof ei bardwn, y mae am adael i America gael rhedeg un ]long os bydd ami nod agcriong gwaitheg Is-1 ellmynig (cym. a chwerthin) A fu y fath haerllugrwydd Xid yw ond (gwall.- gofrwydd. I Gallivn drosto, ond nid hob i'r goned! fod yn barod i gefnogi y Llywod- raeth holl adnoddau. porvgl yn fawr; ond gollir mynd drosto gyda. graen egni. dewrdor. a plienderfyn- Ond r.uiid ;*r g;i.tdl gefno/i y Llyvvod- '•aeth mewn arian. mewn llafia', mewn tir, mewn aherthn hwyhisdfxl, a chysuron. Vna gallwn dynu drwy yr ymdrech farwol hyn (cym.). Ond nid hid.) ev/vllys i ddioddef aberth Yr wyf elsiau i'r genedl ddeall beth y I mae'r gelyn yn ei wneud, ac eisiau iddi ddeall yn llawn both y nine hynnv yn ei olygu. Gwna yr hyn a wna am ei fod yn gynddeiriog yn ei anobaih. Dywed- odd Z\fr As(iuit.h ;;ul oedd heddwch heb fnddugoliaetli. Kithaf gwir Xid hedd- wch fyddai heb fuddugoliaeth, ond gorff- vi vs. Gorffwys i bwy ? Y Galluoedd Tanolog, wrth gM-rs a hynny i adfedd- iannu eu hunain o'u blinder Gallaf b(,tli ddigv.ddai heb gy- meryd arnaf fod yn fath yn y byd o broff- wyd. Dyv.-edai arweiinwr nu'lwrol Ger- j mani: "GwJJnethom rai camgymeriadau -it- ddechrou y rhyfel, onibai am hynny buasem wedi i-lititliro y cenhodloodd hyn. Y tro nesaf bydd i ni adgyweirio y cam- gymeriadau." Dywedant liefyd: <lVi oeddym yn fyr 0 fwyd a (hnmydd. Y tro nesaf bydd i ni gasghi digon o fH'yd a deunydd fttI na fydd igoll 1) zi i'(ii iia f?-( gwasgu allan gan (,'(,iiianaj(l(l gael alltiii (,,in Yr Eiiun Milwrol. I nwaith y lleddir dylanwad eiiun mil- wiiaetai Pr/vsiaidd. ni ellir ei godi i fvnv drachefn (cym.). Gallant ddarpar haid 0 submarines a 11 ongau awyrol mown trefn i fynd dros y mor-waicliae ond pe eol!- ant ymddiriod yn y fnldin, os torrir hwnnw, ni ellir ei y nuuiiaid eu hyniddii-iodaeth aruo mown ffordd na allv.n ei ddyclunygu, fel ag yr ■■ ',vin :ii .vn ymddiriod yn ein llynges. Maent yn ei ofni, a miliynau yn ei gas- hau; ond eto maent yn ymddiriod ynddo a \n ei addoli_ Rhaid i ni eu dvsgu mai gau-dduw ydyw y Baal Pnvsiaidd, ae iiiiin-aitli v gii-ncii- It N,n yr illoi-- au, a dymchwelir y duwiau i'r Uweh. Pan wnoii- hyn fe ^wcli yn Germani fel j yn Lwrop un wlad i-ydd-frciuiedig (cym) | Gwyddant( os ceir amser. y bydd i'1' Cyngreir.vyt wneud i fiwdd a'r gallu mil- wiiaethol; und es gallant sub- marines wneud i Ifwrdd a'n liongau, ered- ant y galbnt Iwgu ein pobl. Rhaid i ni ••vneiid yn jrlir iddynt na allant wneud hynny. Cewch heddwch yn 1917 os gall- well ddangos iddynt fod daI hyd 1918 yn i hwy ni o'i givneud yn waeth arnynt. I Beth allwn ei wneud "• ii awr y mae gennvf eisiau dwevd beth ellv\ch ei wneud. Y dasg fawr sydd o'n blaen ydyw cvdgasgliad 0 holl adnoddau } Cyngieinvjr a u defnyddio i'r pwipas I goren. Pigwydda y rhan fwyaf o'r an- l o d flodion drwy amddifadrwydd unoliaeth Buom yn gweithio fel pe byddem bedwar adran; ond vil cael y rliai hyn yn un drwy gynhadleddau -Mae- ai'nom e-iu defnyddio holl fFvn- on el hi u yr Ymorodraoth. Gweithiodd y 'irefodigaethau yn rlutg.m'oJ, a gallant wn nid mwy, Bydd Cviihadledd Ymer- odrol y.mhen pymthefnos. Y cyntaf o'r Gabinet Ymerodrol, ac y mae'n iawn cv bod yn cael eu cynvehioli i roi ell 11a is, gan eu bod yn eydaberthu. Yr Aberth. I Gwnaeth y genedl yn dda odiaeth, a gall wneud mwy eto. Xi chyflawnwyd un- I rhyw orchest fawr heb aberth mawr, Nid yw yn deg detliol mewn aberth bobl o 13 I i 41 a gadael y gweddill yn rhydd. Rhaid i bawb gymcryd ei ran O'r holl .U ?l I ??d eI' i-ai I0'1- lioll Mae eithriadau, wrth gwrs, ynddi hi a rhai ]>i olloswriaeth wedi dioddef llawer; ond yn od y rhai hynny sy'n cwyno leiaf. [ ennill riiaid diodtlef rhagor. PJioddwyd pwysau yr aberth yn ormodol ar y rhai sydd yn y ffosydd, ac y maent wedi ei gynnal yn ardderchog ac arwrol Rhaid i ni oil I'od yn yn barod i roi i fyny ryw- beth. A'r p»>th cyntaf i'w roddi i fyny ydyw grwgnaeh. Y mae y mwyafrii Wi>di pe id ■ n a rhaid cael y gweddill i'w apcliadau am nymorth yn yr aberth. dih'u Yn di! yn gwnaet h y Piif AVcinido": Yn gyntaf, meddai, yr wyf am i chwi roddi eieh arian parod, ae hyd yn nod y rhai nad ydynt barod. Bydd i fenthyc- iad mawr gwtogi y rhyfel a bydd i nifer fawr o danysgrifwyr ei cliwtogi yn fwy fyth. Apeliaf at wragedd i helpu drvry gadw gwyliadwriaeth fanwl yn ty, a eheisio cadw at drefniadau y rheolwr bwyd. Apeliaf hefyd am i Gyfarwvddwr Ymrestrol Cenedlaethol gaol bob cynorth- wy, ac i bawb fedi- i-oddi ei hunan at ei \vasana?th. | Ap?Hodd yn arbennig at y ffermwyr i hwyluso'r ffordd i Lywydd Bwrdd Am- aethyd liaeth, ao ar i eraill beidio niyned rhwng y ffermwr a'r Hywyd<i yn eu bar- geinion. Gall y ffarmwr, Prif NYienidog, ofahi nm c;chr oreu y fargen. Dangosodd mai ei- niwyn hwylusdod a hyrwyddiant y rhyfel y eyf.vngwyd ar y fcr<'iiau ac y codwyd y prisian ohido, ac fod pwy bynnag sy yn helpu gyda J\t.' 'él6 4. a u'n wladgarol or gyru byddinoedd a defnyddiau i faes y g,,i d Dyna, ychydig o'r pethau yr ydym eis- ian i'reyhoedd eu gwneud, a gofynwn idel, ynt ei wneud yn ddioed. Xid oes eisiau dal yu ol, ysteleian, nac ymdroi. Peth amhleidiol, amhenderfyno, a dyryslyd yw amser; nid vw eto wedi penderfvnu ar ba ochr y mae am droi eI bl, idur ofnadwv. Ar hyn o bryd y mae'r bladur hwn yn iarro bob (x-lir gydag alanas erch. Daw yr awr pryd y teflir ef yn derfynol ar y nail I f)?hrneu'r ]!:)!). Amscrydyw ym\vyar' m^rwol o'r holl Alluoedd amhleidiol. Gadawer i ni weled pin bod yn ei ym- restru ymysg ein Cyngreirwyr (cym.). Yr unig ffordd i ennill amser ydyw peidio colli amser Hhaid i chwi beidio colli amser yn ystafell y Cyn go r gyda'r man- ion yn y maes, yn y ffatri, neu'r gweith- dy. Pwy bynnag fo'n segur jiryd v dylai | wcithio, boed v. ladweinydd, milwr, Kwydd- og, fFarmwr gweithiwr, y cyfoethog gyd- a'i arian. y mae yn helpu y gelyn i sicrhau j'w gymorth y peth mwyaf nerthol vn v rhyfel lion- amser. Gweithredwch. a ?wc?thrpdwohmpwjiamscr. Dnna ein I"Vfllil (?ill Wrth ddirwyn, terfynaf fy apel, yr hon a wnai i chwi ym Mwrdeisdrefi Caernar- ion, yn ddynion a merched, a t-hrwyddo chwi, i ddynion a merched y wlad hon. Gwneweh y peth liyn or niwyn eieh gwlad yn amser rhyfel, ac er mwyn ei gwlad ar ol y rhyfel Pan y bydd mwg gflafan hon wedi ei ('hwalu yn vr awyi* a. anadlwn, bydd i Brydain newydd ail vniddangos; yr hen wlad a fydd o hyd, ond bydd yn wlad newydd bydd ei diwyd- j iannau yn newydd bydd ynddi amodau I < L," bywyd a, gwaith ftewydd, i gyfalaf a llafur yr un fath, a pherthynas newydd eyd- rhwHg y ddau a'r Wladwriaetli. Fe ddeil yr hcn egwyddor ion am b.vth (cym ). Ond ceir drychfeddyli iu newydd, a rhag- olygon newydd, bydd cymeriad newydd yn y tir Bydd dynion a merched y wlad hon wedi eu llosgi yn ddeunydd adeiladu cam i'r Biydain newydd yn odynau tan- 11yd y rhyfel. Xid v miliwnau dynion ddaw allan o'r fnvydr, a gobeithio yn onw Duw y deuant, i fwynhau y fuddugoliaetk o iacs y gwacd enillwyd gan eu gwron- lad)" onc1 sylfeini ceinach. Xid hvn yn 1 unig gawn i'r wlad newydd. Bydd i'r Brydain sydd i fod ddibynu liefyd ar yr hyn a wnei;' yn awr gan y mliynau lawer I .sy n arcs gartrof Y mae cyfnodau eithr- ladul y.n hancsy byd, pan mewn ychydig flynyddau blin y byddai cymeriad a thynged yr ii.i!l hil yn cael ei benderfrnu am oesau anhysbys. Yr oedd hwn v" un. Yr oedd gwenith y gaeaf yn cael < i hau y mae'n well, y mae'n sicracli v mae'n fwy had yn ei gynhaeaf, na phan yr heuir ef yn y gwanwyn meddai Y nine yna lawer scarm i fynd heibio a o a'r ".ddewid wordd allan; ond na food i Hino yn gwneud daioni, "Canys yn o: iawn byd y medwn, oni ddiffyjjiwn" (cym.) Siaradwyd ymhellach gan yr Anrhyd. Xeil Primrose (Prif C'h-vip y LJywodraetlt, a dywedai mi un o anhebgorion Chwip dda oedd bod yn dawedog. Yr ocdd Cymru wedi cad y cyfle cyntaf y dydd hwn i ddangos ei hyndyniad a'i serch at yr un oedd wedi codi i'r swydd uchaf yn y Wladwriaeth. swydd uchaf yn y ,] < Ar ran (. yngor Trefol Caernarfon, cyf- lwynodd y .Maer album i'r Prif Woinidog. Cynnygiwyd peiuleriyniad gan 1 i R. J 'Williams (Maer Bangor) yn yr hwn yr amiygid gvrerthfawrogiad o wasanaoth y Prif Weinidog. Cefnogwyd gan Syr H. Kliis Nanney. Diolchodd Mr Idoyd George i'r Gorffor- aeth am yr album. Gofidiai ei fod wedi siarad cymaint o Saesneg, ond gorfodwyd ef wneud hynny oherwydd fod yno rai ag yr oedd eu haddysg wedi ei esgeuluso. 'i r oedd Maer Bangor yn un o'i hen gefn- ogwyr. a hil Syr H. I'll lis Naiiney yn wrthwynebydd iddo—ond yr oed<l yn ym- laddwi- teg bob amser. Yr oedd y cyf- arfod yn ddangosiad o undeb y genedl. Rhaid oedd bod yn unol ar hyn o bryd, gallant anghytuno eto. Kid oedd y gair hwnnw, "Lie mae pawb o'i, brodyr yno'n un' 'erioed wedi apelio ato ef. Yr oedd yn angenrheidiol cael llawer o dduIliau i drafod cwestiynau. Bydded iddynt gydio yn nwylo eu gilydd hyd nes elo yr aflwydd Invn laa'dio. gollir eu gollwng eto. Os a j n gau eieh dvrnau dTnwch y geIyn, a gweithiwch dros eich gwlad. Terfynwyd y cyfarf?d trwy ganu "Duw T(,i,fvnwvd v trwy ginu "Duw

CORNEL Y CHWAR- ELWYR. I CYFARFOD YMADAWOL YN LERPWL. xVr yr awr ginio, rhwng un-ar-ddeg a bu y Cyinry yn Station Canada Dock, Lerpwl, yn (fanvelio a'r eyfaill diddan Mr Robert I Peter Jones, yr hwn oedd yn myned adref i weithio. Dull cyffredin y Cymry ar anigylchiad fel hyn ydyw cael cann, &c., Fti v ti-o h n ac ni fu y tro hwn yn eithriad. Xodwyd Mr R Jenkins, Llanrug, yn llywvdd, a Mr W Griffiths, jFfestiniog, i gymerycl gofal yr ollervn. (^anwyd amryvv o'r hen hmynau Cymreig, megis "Duw mawry rhyleddodau." "0 Arglwvdd Dduw Illiag- luniaeth," "Gwaed y Groos," ac amryw eraill. Canwyd hwy mewn ysbryd rhag- orol nes gwefreiddio y Saeson oedd yn bresennol. Yr unawdvdd oedd Mr R. R. Willi cims. ^Muriau, a thynodd v tv i lawr amryw weithiau gvda'i ganeuon yn en- wedig gyda chin "Y ddau hell lane," a chyda ''Deuddog dydd or gwyliau." Cawsom anerchiad barddonol ar yr am- gylchiad gan Mr Evan H. Owen. Meth- odd y eyfaill diddan M David R. Williams, Ffosriniog. oherwydd ei doithiau nosawl, a bod yn bresennol, a theimlai pawb nad oedd y cyiarfod y gyflawn hebddo Teim- lai y.c.vnulliad yn wir ofidus o golli R. P. Jones o'n niysg. aehos fod cymeriad o'l natur ef yn sicr o fod yn gynorthwv i gadw i fyny safon ein cymeriad fel cenedl pan oddicartivf. Aeth y'xcyfaill i fFwrdd gyda dymuniadau goreu i gydweit-hwyr yn y lie hwn 0 W. Pritchard. ■««•>