Y Dinesydd Cymreig

PRYDAIN AM BYTH. Clywch, Fryteiniaid, heddyw'11 galw, Gorn y Gad a'r labwrdd pres, Mae y gelyn yn ymgasglu Nesu mae yn nes, yn nes; Cofiwch am yr hen gyndadau Fuont feirw yn v gad, Dros gyfiawnder pur a rhyddij, Er mwyn enw- y fam wlad. Clywch yn gruddfan y truciniaid Wedi cwympo yn y gad, A fu'n ymladd megis dcwrion Dros iawnderau pur eu gwlad Deuwch chwithau4 icibion cedyrn ]\lynwch enw mew 11 parhad Byddwch ffyddlon fel 'rhcn Gymry I f3,w iieu f arW4 f I fyw neu farw dros cich gwlad. Baner Prydain fu yn chwifio Baner Prydain sydd i fod Eto'n chwifio dros y gwledydd, Iddi mae mawreddog glod Cadwn enw ein cyndadau. Awn yn rhengan oil i'r gad; Byddwn eto yn unfiydol I fyw neu fanv dros ein gwlad. \v. VCLCAN JONES. Caernarfon.

I MILWYR JESU. l lac milwyr Iesu glan A'u bywyd fcl eu can; Hwy ddenant bawb o'i blaid Heb arfer unrhy w raid; Gan droi pob gelyn creulon, cas, A'i wneud yn frawd i gaiimol grâ. Ni ffrostiant yn eu dur, Ond calon semb bur; Duw cariad yw eu bod, Ac iddo rho'nt y clod jSIaent am roi'r cwbl iddo Ef, A gwneud ybyd 'run fath a'r net. Ym myddin T'wysog Hedicl Ymleddir heb un cledd A'r Iesu'11 ben i'r gad Ffyddlondeb geir i'r Tad; Trwy blygu i'r cwyllys fawr Fe wHeir yr eiddil ow-anyii gawT. ^hoes Crist ei hun i gyd Yn lawn dros euog fyd; Ei fyw a'i farw Ef Balmantodd ffordd i'r net; Rhown ninnau'11 hunain yn Ei law," Nid oes un gelyn rydd i'n fraw. I Caernarfon. .1. t LEO.

Y DINESYDD CYMBEIG' Newycldiadur yr Aelwyd LLANWER Y FFURF ISOD AR UKWAfTS Dynia ein Prisiau am Hysbysiadau Blaendaliadol. 12 Gair am 6c yr Wythnosj am dair Wythnos, Is. FFURP V N T T j* I I-ft-" "H 1" "JC'. _oed. j"L' i 1 j iii in 11 urn i»i inminMii nmDEaaBBaBW-fnweam\iiTagafaasaaaaM—<

DAN Y GROES I HELYNTION TEULU ADWY'R CLAWDB. PENNOD XXIX. t Y Doctor ynte Dorothy? I Tcimlai Dr Gravel yn chwyrn oher- wydd ymddygiad Sadi, a meth'ai ,dd-eall pam na buasai yn sefyll fel y dur dros ei wlad a'i frenin. Yr oedd meibion y palasau a phlant y gweith- wyr wedi mynd bron i gyd, a chawsai y Dr deimlo oddiwrth lysnafedd 01 gvmydogion fwy nag unwaith oher- wydd ymddvgiad ci fab, er y gwyddai ef nad oedd ci fab yr hyn ddywedid, ac nad ocdd yntau ar mi cyfril eisiau ei g&dw'n ûl. Gosodwyd Dr Gravel mewn safle anymunol iawn, gan ei fed yn eithafol o Jingo, ac yn siaradwr penigamp. yr oedd YT ahy.d am dano i gyfafrodydd ymrcstrn yn fawr, Lie nid ocdd ei haf.al am ddadleu aclios y wlad, ac ennill drosodd y bechgyn. Ond cafodd brofiad chwithig mewn ami i gyfarfod, Y11 c-nwedig y lleoedd lie yr oedd yn adnabyddus i'r bobb a pharai hynny gryn hoen a phenbleth iddo. Nid oedd Sadi, druan, heb ei an- hawsterau, ychwaith; ac aeth yr ymladdfa fewnol ynddo i ddweyd ar ci ysbrvll.. Tviiii.ai yn angerddol dros ei wlad. ac nid oedd neb ym Mbirydain barotach i ymladd ac aberthu drosti; end fel bachgcn garai ci fam a'i gariad a chariad cyflawn, canfyddai fed ganddo orchwyl galed i benderfynn pa gwrs i'w gymcryd er boddloni yr hyn oedd yn gahv am y gorcu ynddo. Gwyddai fed ci fam yn erbyn iddo fyned, a galludd. ddarllen i mewn i feddwl Dorothy, cr na wnaeth ddat- ganiad iddo> mai goddefiad yn erbyn ei theimladan oedd yn rhoddi cania- tad iddo weiihredu fel y inyriai. Fel y gcllir dirnad, i fachgen mor unlaw n a Sadi, yr oedd yr ymdrechfa t-hwng y cklwy alwad yn un chwym a dyrus. | prawf anio ar 01 cyfarfod mawr Rliiwtilon, yn yr liwn y cafodd ci dad ei gurro i lawr. Yr oedd Dr Gravel yn cael hwyl arbennig gyda'i araith, ac yn pledio achos y wlad gyda gwres ac argyhoeddiad. Ond pan yn dcchreu apelio at y dorf, ac yn dweyd y (13-lai pob dyn leuanc dcimlo ci bod yn ddyledswydd ac yn fraint i gael ymladd dros ei wlad. cododd Deio. hwsmon Ty'r Ddol, a gofynodd y-n syth—Beth am Sadi eicli mab? A chafwvd cy mer a dwyaeth fyddarol i'r cwestiwn. Mae o'n tmrod i fynd, 'cbai y Doctor. Pam nad aiff o ynta ebai Deio. Bydd yn mynd yn reit fuan rwan, at4ailT Doctor. 0, ebai Deio, ond beth am cich gyriedydd? Fcdra i ddim gneud licbddo fo, ebai'r Doctor. Hy, ebai Dei o, mi llednn-n -iinnau ddeud peth felna am ein plant i gyd, ond chawn ni mo'u cadw cr dcud hynnyv pam y gwneir y gwahaniath hefo chi? Fe geisiodd y Doctor gael esbonio ci safle, ond cunvyd ef i lawT. a bu raid iddo cistedd heb gael gorffen ei eglur- had, ac aeth adref a'i ben yn ei bin. Wedi cyrracdd gartref galwodd ar Sadi i mewn ato, ac aeth i'r afael ag ef yn syth. Wei, Sadi, meddai, beth wyt ti am wneud gyda'r rhyfel yma ? Thai hi ddim i mi fynd i geisio cad plant pobol crill heb i mi weled fy mJilentyn ina yn mynd hefyd. Beth wyX ti am nend mewn difri, Sadi? Rydw i'n fodlon mynd, nhad, ebai Sadi,. one, Rwan, rwan. dim o'r ond yna i mi, ebai <-i dad, os wyt ti'n fodlon mynd dyna hell arni. Dos a phaid a dwad ag nnrhyw ond i mewn. Wei, web ebai Sadi, os ydw i yn nicdru cael lie i ddwad ag ond i mewil, pam na fcdra i gael ei arfar mwy na clii hefo'r dreifar? Mae onta isio round, ond ch-aiff o ddim geuD chi. Malar o fysnas ydi lnvnyna weldi, ,tbai ei dad. ;Fedra i ddnn gneud yn rhyw hwylus lawn hebddo fo. Rydw i'n gwci.ad nad ydi eich es- gus ehi gyslad a ty un i, ebai Sadi Tydi .aberthn tipyn o hwylusdod Tms- nas VM ddim o'i gyfeTbynu ag aberthu tc-imlad a chalon mam. Os ydi mam yn deud paid, ac yn Ll fydd hi ddim hyw i nri dd wad i'v, ;;vreld yn 'dwad adra, yda chi yn iiicndu' i bod ?n yn hwn i mi fhEd yn  r-? i?w dyniuirjada hi? lay'lluilia(itt hi? a? i F-W'YT ti y-n dy sodla, ebai ei dad. Tydi tehnlada a syniada dy fam ddim yn ddigon i sefyll rhyngot a galwad dy frenin a'th wlad. Felly wir* ebai Sadi. Beth su'n sefyll rhwng y drcifar a gwasanaethu ei Frenin a'i wlad? Ydi hwylustdd busnas yn fwy na'r cwbwl ? Paid ti a siarad felna hefo dy dad, ebai'r Doctor, wedi ffromi braidd.. Rwy'n deud fod yn rhaid i ti fund, neu sut y galla i siarad byth eto. Os na fednvch actio eich ai^ilhia, nhJad, ebai Sadi. a gadael i'r Hix'Far fund, iiiae-n ddyledswydd arnocii i beidio gwthio plant pobol erill na'ch plentyn cich hunan chwaith, Os ydw i yn ddigon hen i sefull ar fy sodla i ddewis mund. rw i'n ddigon hen i ddcwis peidio mund hefud. Rhaid i ti fund, ebai ei dad; fedra i ddim meddwl am i ti aros, wut ti'n deall. Ydwyf, ebai Sadi. Ond beth am y dreifar? Fi bia setlo hynny, ebai ci dad, a phaid medio gy-da musnas i. Wei, nhad, ebai Sadi, tydw i ddim yn leicio siarad. yn cich erbun, na gweithredu yn groes i'ch gorchymyn ond beth am fy rhyddid os na chaf ddewis fy nghwrs fy hunan? Rhyddid yn wir, ebai ei dad, pe cawsai pawb ei ryddid ni fasa geno ni na byddin na llynges i'n hamckliffyn. Fedra i ddim gweld hymnia, ebai Sadi, achos byddin a llynges wirfoddol gydid gennyirt wedi bod, a dyna ei gogoniant hi. Ond pe basa pawb yn sticio at cu drcifars a hwylustod eu busnas 111 fuasai gcnym fyddin na llynges gwerth son am dani. Dyna ddigon, ebai ei dad, rwyt ti'n siarad gormod. Ti ynta fi sy'n gwu- bod ora? A wut ti am i'r.oen fund i ddysgu'r ddafad sut i bori? Ond cyn i Sadi gael ei atcb daeth galwad ar ei dad, a bu raid iddo fynd allan ar ci union at ei waith. Acth Sadi at ei fam, a gvvclodd hemic ar unwaith fod Sadi wcdi ei gynhyrfu. Be su'n bod, Sadi bach, meddai. A ydi dy dad yn dy boeni gyda'r rhyfel yma? Wei ydi mae o, mam, ebai Sadi. dweyd fod yn rhaid i mi fynd yn ddiocd. Wut ti wcdi addo muud, Sadi? gof- ynai ei fam. Xaddo, wiles i mo hyrm, mam- ebai Sadi. Tydw i ddim wedi setlo'r peth eto, a tw n i ddim beth i neud yn siwr i chi. Fasa ti yn leicio mynd, Sadi, ebai ei fam. Wut ti mew n difri yn medd- wl y dylia ti fund ? A dcud y gwir wrthych, mam, ebai Sadi, mi faswn i yn leicio mund, ac yr wyf yn credu mai dyna ddyliwn ei wneud hefud. Wei, web os yr wut am fund paid (iisgwul gweld dy fam yn fyw; ond os wut yn meddwl rhywbeth ohonof dei di byth, machgian i. 0, mam. ebai Sadi, yr ydych yn fy ngosod mewn safle of n ad wy, ydach yn wir. Os peidia i, ft ddigiaf fy nhad, ac os yr af fe laddaf fy mam. Beth a wnaf, does arnaf eisieu gwncud y naill na'r Ilall, ac cto niae amaf eisiau gwasanaethu fy ngwlad? Setla fo dy hunan, machgian i, ebai ei fam. Ond beth y mae Dorothy yn ei ddweyd? Nid yw am ddweyd dim, mam. ebai Sadi; ond gwjn nad yw ei chalon yn dweyd dos. Na feindia rwan, tyrd am damaid o swpar, a chawn siarad eto. (I'w barhau.) ■♦♦♦•

ARDDANGOSFA CEFFYLAU I GOGLEDD CYMRU. Ei Rboi Heibio am 1916. I Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol yr uchod dydd Sadwrn diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr John Davies, Muriau. Yn o-t v cyfrifon am 1915, cafwyd colled aruthrol zr arddangosfa y llynedd. Ystyriwyd y priodoldeb o gynnal arddangosfa eleni, ond pen- dcrfynwyd i beidio cad un. Tra y mae'n ofidus gennym na chynhelir ar- dclangosfa dcni, yr ydym mewn cyd- ymdeimlad llawn a'r pw vllgor o dan yr amgylchiadau presennol. Gwnaeth y gjmideithas waith da yn y tgorffen- nol, a bydd iddi yn ddiddadl barhau i wneud felly pan wnaiff amgylchiadau ggniatau.

SUlJD IACHAOL nAIL CARN YR EBOL gan Griffith Owen, Caernarfon. ydyw ei fod yn rhyddhau y phkgm. •ic yn cilio poen y frest. IV g'ae) mewn poteli is 2c yn y post. is 6c.

DROS Y DWR. I (O'r "Drych"). Marw Mr E. Price, Wilkes Barre. Bu farw y gwr da sydd a'i enw uchod dydd Gwencr, Rhagfyr 17eg, 1915, ar ol 3-chydig ddyddiau o waeledd. Llai 113 blwydd\ii yn ol cymerw\"d ein brawd yn beiyglus glaf gan y pneumonia, ac ofnai'r meddyg- on am dano, ond diwvy gymorth gweinyddes, gofal ci deulu, a'i feddyg, a'i ymdrcch yntan cafodd adferiad rhanol i'w iechyd. Daeth yn ol o'r mvnvxldoedd yn tcimlo yii well, ond hawdd gw.eled fod yr afiechyd wedi gwneud ei ol ar y babcll glai. Cos- tyngwyd ei nerth i raddau helaeth; nid oedd ganddo ddigon o adnoddau i ddal yr 3-mosodiad diweddaf a syrth- oidd o dan ei glwyf. Bu fanv a'i law 3-11 11aw ei ann wyl briod, a breichiau craill anweledig odditano—y breichiau tragwyddol. Bu farw i fyw y bywyd nad ocs bedd ar ei lwybr, ac y mae er wedi marw yn llefaru eto. Ganwyd Edward Price yn Ffestin- iog, Chwefror 6, 7865, yn fab i Rice a Iary Price. Daeth gyda'i rieni i'r wlad hon yn mis Mai, 1885, gan ym- scfydlu yn Miner's Mills, gan weithio yn ac oddeutu'r glofcydd hyd y flwyddyn 1S90, pryd y symnàodd i Delta, Pa. Yn Delta ymunodd mewn priodas a Miss ManT Morgan- yr hon a brofodd iddo yn wraig fedrus a gofalus, yn gwarchod gartref yn dda. Ganwyd iddynt dri o blant, un ferch a dan fab, y rhai sydd gartref gyda'u mam. Yn 1910 daeth i'r ddinas hon gan sefydlu ar yr Heights. Cyflawnai y swydd o janitor yn yr ysgol ddydd- iol ar heol Hancock, ac fel parch iddo cauwyd yr ysgol ar ddydd ci angladd. Teimlai y plant bach yn ddwys wrth cdrych amo yn ei arch ac wylent wrth iVnd allan. Gallai fod yn blentyn g-yda phlant, a iiynry sydd yn esbonio eu hoffder ohonno. Daeth tyrfa o \Vy bucheddol i'w gladdu dydct Lliin, Rhagfyr 20, 1915. Cafwyd gwasanaeth byr yn ei gartref ar S. Sherman Street am hanner awr wedi un, pryd y gwasanacthwyd gan ei weinidog, a chaed gwasanaeth yn y capel am ddau o'r gloch, pryd y gwas- anacthwyd gan y Parchn A. L. Rowe, W. Glyn Williams, Theopliiliis Davies, T., C. Edwards, D.D., a'r ys- giifcnnydd, ac ar lan y bedd gan Urdd y Maswniaid. Gaxlawodd i alaru ar ci ol ei wraig, Mrs Mary Price, a thri o blant. Eunice- Francis, Ariel; a thri o frodyr, Thomas H. Price, Hugh Price, a John R. Price, y tri mewn safleoedd pwysig yn y gweithfeydd glo yma; ac un chwaer, Mrs George R., Le Grand, Brooklyn. N.Y. Yr Arglwydd a fyddo yn' nodded iddynt oil yn eu galara yn arbennig i'w wraig ar ol priod gofalus a'r plant ar ol tad tyner. Marw Mun 0 Dinorwig. Dydd Gwener, Jonawr 28, bu farw y chwaer lynaws Mrs Belliiigham, 1906, 3rd Avenue, New York, ar ol byr gystudd o'r gelyn marwol pneu- monia, megis ym mlodau ei dyddiau, sef 54 mlwydd oed. Nos Sadwrn, y 29am, cynhaliwyd gwasanacth ang- laddol yn ci hen gartref, a daeth cynulliad mawr i'r cyfarfod, a syndod i ni oedd gweled nifer mor lliosog o Gyiiii-N, a'r rhai hynny yn hen scfydl- wyr yn y ddinas a'i hen gydnabydd- I ion wedi dod ynghyd, a liynny ar hysbysiad mor fyr i dalu y warogaeth olaf i'r annwyl chwaer; Dr Jamison, gweinidog yr eglwys Fethodistaidd ar Park Avenue ac 86th Street, yn gweiiyddu ar yr achlysur, a chafwyd gwasanaeth tarawiadol iawn, y gladd- cdigaeth yn cymeryd lie yn Woodlawn Cemetery. Enw morwynig yr yllad- awedig ocdâ Liz-ie Parry, a merch ydoedd i Henry a. Jane Parry, Slating- ton, Pa., gynt o Dinonvigj Arfon. Dacthant i'r wlad hon dros 60 mlyn- edd yn ol. — o: — Priddo Gwr o Ffestiniog. Ymddengys a ganlyn yn nodion Emporia, Kansas:— Anhawdd sylweddoli y rhaid rhoddi "diweddar" bellach o flaen enw y cyfaill cywir W.. W. Jones, Emporia, Kansas. Daeth y diwedd yn hynoid sydyn ac anisgwyliadwy, tra fel arfer yn dilyn ei waith gyda'r yni a'r ym- roddiad llwyr a'i nodweddai bob amser. Aeth o'r fuchedd hon Rhagfyr 16eg, tra y)1g ngorsaf Dodge City, Kansas, yn disgwyl y gerbydres am 8.30 y bore. Pellebrwyd ar unwaith ar Frank Warren (Warren Mort- gage Co.), yr hwn yn ddioed aeth i'w gyrchu i Emporia. A Cafodd angladd tywysogaidd y pry- nhawn Sul dilynol, am 2.30.. yn cych- wyn o'i gartref cysurus yn 310 Sylvan Street. Arweiniwyd y gwasanaeth gan y Parch D. M. George (A.), gweinidog yr eghvys yr oedd yn aelod 3;nddi, ac hefyd gan Dr W. C. Tem- pleton, gweinidog yr eghvys Bresbyt- craill Seisnig, lIe mae Mrs Jones a'r, plant yn aelodau. Cymerwyd gofal y canu gan Proff. D. 0. Jones, ac ar lan y bedd yr oedd y trefniadau dan ofal y., Masonic Lodge. Heddyw mae ei weddillion yn gorffwys yn dawel yn Maple wood Cemetery7. Ganwyd yr ymadawedig yn Gelli, ardal Betha11ia. Blaenau Ffestiniog, yn 1860. Daeth dros y Werydd i Emporia, Kansas, yn 1885, yng nghwmni Lexvis Griffith a'i briod, y rhai oedd wedi bod ar ymweliad a'r Hen Wlad. Yn y cwmni hefyd yr oedd Griffith Griffith brawd i'r bon- eddwT annwyl uchod), yr hwn cyn dyfod allan oedd 11 brifathraw ysgol Manofferen, Blaenau Ffestiniog. Mae y tri a nodwyd wedi blaenori ein cyfaill i'r wlad well ers btynyddau. Yn Tachwedd, 1886.. unwyd W. W. Jones yn y rhwymyn priodasol a Miss Mary Elliott, yr hon fu iddo yu-ym- geledd gymwys mewn gwirionedd? ac heb un peirusder gellir dweyd fod ein brawd yn ddyledus iddi mewn rhan helaeth am y safle anrhydeddus yr esgynodd iddi. Mae ei annwyl briod a'r tri phleutvn yn aros mewn dwfn brofedigacth a hiraech llcthol. Cathe- rine, ei ferch fynaf, sydd athrawes yn Emporia Esther Y11 y State Norman yn cymwyso- ei hunan i'r un swydd a'i chwaer; tra y mae William yn plumb- er medrus yn nhref Emporia.

TRIBUNAL GWYRFAI. Gwrthwynebiad Cydwybodol. I Bu cisteddiad o'r uchod, dydd Mawrth. Mr T. J. Davies, Nantlle, yn y gadair. Caniatavvyd esgusawd i feibion gwragedd gweddwon oedd yn evnorthwyo mewn amaethu dwy o'r fternu-dd ar ochr y Wyddfa. Apeliodd masnachwr o Llanwnda ar ran ei gertiwr, yr hwn wrtliodwyd Medi, 1914, fel yn anghymWY5 i was- anacth milwrol. Rhoddwyd mis iddo i ch\vilio am un yn ei le. Gofynodd dyn yn amaethu 600 o aeeri am esgusawd, a rhoddodd fel un rhcswm ei fod yn dioddef rhyw an- hwylder eorfforol, a'i fod yn disgwyl cael niyned o dan weitlircd law- feddygol. Rhoddwyd esgusawd amodol iddo. Darfu i wrthw3rnef)WT cydwybodol o Nantlle ddweyd 11a fuasai 3-11 lladd neb, ac na fuasai yn helpu hynny. Vr oedd, fodd bynnag, 3-11 barod i was.au- acthu gyda'r R.A.M.C. Cymcradwywyd ef am wasanaeth gwladob ond i beidio dcfnyddio y cledd. Yr oedd tri o achos'on cyffelyb ar y rhaglen, ond nid oedd yr un apelydd yn bresennol, a gohiriwyd yr achosion i gael manylion pellach.

CYNILO A'R YSWIRIANT CENEDLAETHOL. Fel y mae'n hyshys, mae Pwyllgor Adrannol ar Drefniadau Arrannol a Gweinyddiad Cymdeithasau C)mer- adwy wedi ei ffurfio. Gwahodda'r pwyllgor awgrymiadau oddiwrth gymcleithasau (neu berson- au eraill a gymerant ddiddordeb yn y mater), o berthynas i synilciddio a chynhilo pellach ynglyn a gwaith y cymdeithasau. Dylid cyfeirio awgrymiadau, gyda llodiadaubyrion ar y materion yr ylll- drinir a hwy, i YsgrifennvTdd y Pwyll- gor, Wellington House, Buckingham Gate, London* S.W. .———-

UCHEL SIRYDDION NEWYDD. I Dydd Mawrth, ym Mhalas Bucking- ham, apwyntiwyd uchel siryddion gan y Brenin am 1916. Y rhai CyulTcig ydynt:— Sir Gaernarfon. Mr Ernest A. Ncele, Felinlieli. Sir Fon Mr Alex. T. Eccles. Caer- gybi. Sir Ddillbych: ,Alr Oliver Ormryd, Gwrec^iam. Sir Fflint: Mr Harold W. Davey, Caerwys. Sir Feirionydd: Mr William 0. Roberts, Cefn. Cor wen. Sir Drefaldwyn: Mr Hugh E. Bon- sall, Machynlleth. Sir Amwythig: Mr James V. Wheller.- Ludlow.

I DARBODAETH AC YNI. I Y DDAU ANGEN MAWR HEDDYW. Trefnwyd cynhadledd arbennig yn Llundjain rld\ddJ Merchif-r can v Pwyllgor Trefniadol Cenedlaetholl i'r pwrpas o ystyried safle'r wlad, ac i roddi ysbrydiaeth i'r ymgyrch ddar- bodol ar gyfrc cyflenwad angenrheid- iau a galwadau y rhyfel. Llywydd- | wyd gan yr Arglwydd Faer, a'r prif areichwyr oeddynt Arglwydd Kit- chener. Mr Balfour, a Mr Bonar Law. Dywedodd yr Arglwydd Facr "y gallai y Lly wodraeth ddibynnu y byddai fel gyda'r dynion, felly gyda'r arian, i'r oil ag a feddwn gael eu rhoddi at in-asanactli, y gcn<xll." Der- byniwyd y syIw gyda chymeradwy- aeth. Yn absenoldeb y Prif Weinidog oherwydd ei fod dan anwyd, darllen- odd y llywydd lythyr oddiwTtho, yn yr lilvii y dywcdodd ei fod 3*11 hyderu y byddai i'r cvfarfod roddi cyfnerth- iad a ehefnogiad trylwyr i'r syniLidjiad er hyrwyddo a threfnu cynildch drwy'r wlad. Rhoddodd Mr G. N. Barnes groeso ffurfiol gan y Pwyllgor Cenedlaethol, a dywedodd eu bod wceli pcnderfynu rhatiu y wlad i adr innau tiriogaethiol yn cynnwys bwrdcisdrcri bycha.il1 a rhannau gwledig o boblogaeth o 30,000 ac uchod. Yr oedd 225 o ran- barthau felly, a lnxlerid y gellid cadw o fewn cyrracdd prif leoedd y rhan- barthau li -ii ag a fyddo barod i gvdweithredu er mwyn lledaenu y wybodaetli o'r angen am ddarbodacth cenedlaethol. Y Penderfyniad. I y pen- dt. fyniad canlv*nol:— "Fod y cyfarfod hwn, yii caniod nad oes ullrhyw aberth yn ormod i sicrhau buddugoli-aeth, ac na ellid ond trwy ddarbodacth cenedlaethol a phersonol manwl sicrhau adnoddau yr Y mcrodracth i gario y rhyfel ymlacn i heddwch buddugoliaethus? yn ymrv.-ymo ei hunan i gefnogi y mudiad gychwynwyd gan Bwyllgor Trefniadol Cenedlaethol er cael En- illion Rhyfd drwy bob moddion yn eu gallu." Dywedochl er fod cisiau dod a'r mater adref, gan fod yn rhaid dod ag ef adref i feddwl pob dyn a mrech yn y \\lad, fod yn rliaid i gadw cyflenwad y Fyddin a'r LH'ngcs, ac nad oes yna foddion yn yr holl Jyd o'u cyflenwi yn llawn oddieithr ein bod yn gwneud defiydd o bob adnoddau sydd gcn- nym. I gyimyrehu mwy at wasan acth arbennig y Fyddin a'r Llynges, rhaid i 111 gyflogi cyfalaf a llafur. Nid oes foddion arall i sicrhau yr byn sydd arnom ei cisiau. Yr ydym yn gwybod y gall yr oil o'r cyfalaf a'r oil o'r llafur sydd geaiyin at cin gwas- anaeth 3m awr gael ei osod ar lawn gwaith, a rhaid i ni weled fod cyfalaf a llafur sy'n awr ar waith, nid ar wrasanaeth rlyfel, ond gwasanaeth hcddwch, yn cael ei droi o'r gwaith hwnnw a'i arfcr yn achos y Fyddin a'r Llynges (cym.). Mae cisiau darbod ar bob" Haw'— darbodaeth breifat, bersonol, awdur- dodau lleol, adrannau y Llywodraeth (cym.) Darb-odaeih drwy'r wlad i gyd ynglyn a'r nwyddau a phcthau dreulid. Nid cwcstiwn o arian yd- yw; ond cwestiwn o annigonolrwydd 1 ein cyfalaf a'n llafur i gyflenwi cin holl angen—eich anghenion chwi a'n hangenion ninnau. Rhaid i bawb wneud arch\viliad i'w angen a'i drculiad, a chwtogi yn ol yr alwad. Gelwir ar y rhai sydd yn ennill cyf- logau mawrion yn awr i arfer cynil deb a doethineb, ac er mwyn y wlad i oedi treulion afraid. Cadwer eich arian. y mae yr arian sydd yn cich dwylo yn gyfalaf, ac y mac y cyfalaf yna yn eisiau gan y geuedl, ac fe ad delir i chwi gyda Hog llawn. Dilynwyd ef gan ArglAvydd Kit chener, Mr Balfour, a Mr Bonar Law, y rhai a bwysleisiodd y ffaith fod yn rhaid wrth ddarbodaeth ac yni arben nig cyn y gallwn gario ymlaen y rhyfel i fuddllgoliaeth. Y cwestiwn mawr ydoedd faint ellid ei roddi dros- odd o'n heiddo a'n gwasanaeth i'r Wladwriaeth. ac apeliwyd am gyd" weithdediad y genedl yn gyffredinol. Pasiwyd y penderfyniad yn un- frydol

UCHEL SIRYDD NIEIRION. I De wis wyd Mr W. O. Roberts, Cefn, Cor wen, yn Uchel Sirydd Meirion am y flwyddn hon. Mae Mr Robert yn i rhcolwr y Mri David Jones and Co.. Redcross Street, Lerpwl. Adna- byddir ef fel gwr ag sydd wedi cy- meryd rhan flaenllaw ym mywyd Cym- reig Lerpwl, ac y mae hefyd yn flacnor yn eglwys Princes Road 1 (1.C.)

G. D. ROBERTS, { PIANO STORES, I 21. HIGH STREET. CARNARVON. GRAMOPHONES and RECORDS. Largest Stock to Select from in North Wales. J M ALL WELSH RECORDS ON HAND. GRAMOPHONES from 228 6d.

MYFYRDOD AR WELY CYSTUDD. Och o dan afiechyd du :l\Iac'n galed bod mewn gwely, Truenus wyf ers tro'n sal, A camu mae pob cymal; Digysur rhwng y muriau, A cad y drws wedi cau; 0 wraig lan, agor y clo, Fy hunan na ad fi heno; Digalon wyf,—clyv\ied y gwlaW Yn cynnull ar y canllaw; Gyda'r gwynt ar hynt yr af, Trwrn lwybrau a dramwyaf, A gwelaf hen golofnau Eglwys Dduw heno 3-11 glau; Yno caf llu cyfcillioll, Mwyn eu llais—hen gwmni lion, A groesodd dros y gweitd I fyw byth mewn arall fyd. 0! nad welwn yr hen deulu Eto'n dod tua'r ty, Am encyd gyda'u mwyngan I swatio yr hen Satan. Fel na syfl i flino saint, Na neb ym mhoen ei henaint. Pa ddibcn i mi hello Drin a throi, ddaw neb am dro Ar antur i'm cysuro. Na, tlawd wyf, tra ffawd ar ffo, A lladron mewn 11c dreiniog Yn llu mawr Yl1 ceisio Hog Ar hyiny sydd yn aros 0 f'enaid tlawd ar fin nos; Yn y tw'llwch, Ihvch, a'r llaid, Newynu wna fy Lnaid. 1 Yn nhir oer yr amviredd Cad fy hun heb yr un cledd. Offeiriaid, a Letiaid, lu, Gaf yn awr arnai'n cefnu. Cwmwd heb un cymydog I mi yw'r lie, dyma'r Ilog- Fy ngwerthu a, fy ngw rthod Yn sybryn bach, sobra'n bod; Y Duw Dad, gwrando df Gan enaid mewn mawr gYlli, Bocd pardwn i'm> o'r bai du, Ar sail lawn roes yr Icsu. Peny groes. J. G. EVANS.