Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

Advertising

SENEDD ? PENTREF.

News
Cite
Share

SENEDD ? PENTREF. NEU, I GWSITHuY 'VMFFRA TOMOS, I Y CRYDD. TRYBIN! Y TRIBUNALS. I I Wi! FtCwc. Mi fu'n gryu hdynt hefo ti a'r Tribunal yna, yn dp, Dafydd ? Dafydd Yr andros fawr, do fach- gian. Welis i rorsiwn stwnsio yn fy mowud. Mi ges y cwestiyna ?wir- iona allsa dyn fcddwl am danyut. B'as\n i'u tyhio nad ocdd a wndont ddim byd a'r matar. Wt! F2cwc Ddaru ti i hatab nhw? Daiydd \el mi dreias fy ngora. Wil Fjfcw s Peta\vn i yn dy Ic faswn i ddim yn atab dim ord a rasan delio gida'r matar. Mac isio dysgu rhiw dacia fel yma SUL i driu achosion yu dcg a diduedd. Wuj,.ff;z-. Ond tydi hi'n rhaid i bawb atab neu mi fydd ar ben ar i hachos nhw. Dafydd Dyna fel y sbi\vn ina ar y matar, a thyna pam y taclis i bob cwestiwTi rod.dv.yd i mi. Rown i'n teimlo mod i isio dangos mod ina yn gwubod rhwbath wrth y tacia digri oedd o'm blacn. Wil Fiowc: Yn y fan yna y gnvnes di'r eamgymeria.d. Toedd dim isio i ti ateb ond jest y petha. oedd yn gneudi yn uniongyrchol a dy achbs. Raid i ti a mina neud dim ond marw. Ueia'n byd tMeudi di o naen y Tti- bunal gora yn y byd i ti. Tasa ti yn siarad am ddcuddeng awr heb stop fasa dy achos di'n .iltro yr un ble"Y.n. Tydi dy dyngiad di wcdi ei setio cm gwrando dy achos mor beH-ed ag y mac bamy Tribunal yn y cwestiwn. Dafydd: Tybad, dwad? WH Fiowc: Toes dim tybad, am dani, Dafydd bach. Meddylia di am funud rv.aii. Dyna ti wedi llenwi dy bapur apel. ac wedi rhoi dy res- yma dros apelio ar h\\nw. Web y mac nhw yn dy nabod i gid, ac yna macnt yn chwilio ac yn casglu cy- maint o wybodaetli yn dy gylch ag y medra nhw. Ar ol liel y cwbl dyn- a'r achos wedi setio, fel nad ydi mynd o'u blaena yn ddim ond mater o Surf, a chyfleustra i roi dyfamiad yn gyhoeddus. Ham: Howld on, rwan, tydi deud hynyna ddim yn deg. Ond toes yna rywun yn cynrychioli pob dcsbarth fel ag y byddo pawb yn cael chwara teg. Edward Ifans: Mac hwnyna yn eitha gwir, mac Syr Ffodus Sgingot yn cynrychio-li'r amaethwyr, a Gwil- ym Smails dros y gwcision yma. Mi gaifF y Sarmwrs bob chwara teg, ncu mi fun y rhaii hyn gad gwubod papi. Dafydd: Hy. mi ddeuda i gimin a !iyn wrtho chi, y ddau yna oedd yn gofun y pctha gwiriona i mi. Y Sgwi: Oddiar pa dir yr oeddych yn apelio, Dafydd? Dafydd: Oddiar dir cydwybod, dcbig iawn. Sian Ifans. Cydwybod yn wir. Wuddost ti be ydi honno dwad? Dyna.'r peth mwua prin yn y farchnad hcddiw. Mi faswn i'n leicio cael golwg ami am dro i gael gwelad tebig i ba beth ydi hi. Dafydd: \Vel, mac gc-n i un, weldi Sian, ond tydi hi ddim yn y farchnad chwaith. Mi wn fod llawer wedi ei gwerthu cin heiddiw am lai nag a gafodd Judas erstalwm. Mac ei phris yn isal iawn, ac yn amry-wio gyda rliat: dim ond glasiad o gNvm, cant o lo, neu wlanen. ac fc hendlir hi dros y cowntar. Mac craill )"n cad pris go lew am dani, rhai yn swyddi uchd a chyflog anfarth; ond wTi i ar y ddcuar be ydi stad cu meddwl a'u pronada. Y Sgwl: Os ydynt wedi gwerthu ej cydwybod ac ennill saneocdd mae hi'n eithaf tawd arnynt tra ced\vir eu cydwybod gan y prynwyr. Wit pfowc Ond betli wedyTi ? Sut bydd hi pan ddaw r gydwybod adra? Diane adra'n ol mae hi bob amsar yn hwyr neu yn hwyrach fcl gida Judas gynt a gwyddom am yr hdynt wnaeth gydag ef. Y Sgwl: Ie, ic, dyna'r hanes; a dyna'r wcbr geir am ei gwcrthu yn ddidthriad. Ond sadcwch i ni gael tipyn o hanes Dafydd o then y Tri- bunal. pa gwestiynau ofynwyd i cinvi, Dafydd? Dafydd Chlowso chi riocd rai ioimch. Mi fynodd un a ccddwn yn crbun y rhyfel, ac mi ddeudis ina mod t; a dyma un araH yn go fun a oedd\vn yu credu fod ymtldd dros rydd'd. ani{t,yniath. a chyuawuder yn bcchad- urMS, ac mi ddeudis ina fod Hadd brodyT' bob amsar yn bechadurus c dan bob amgylchiada. Dyntt Syr Ffodus Sgingot yn gofun taswn i yn gwelad German yn treb Lacddu fy mam neu fy chwacr a yr gadael Ilonudd iddo neu':I- a Jy.na Dra yn deud nad oedd. y ewes: \\n yn rn teg; end mi ddeudis na fuaswn yn gadael i'r un German gynwrdd a'm mam na'm chwaer pe ii ci a'aL end na baswn yn lladd y Gcrrt'an ar un cyfri. Hwyrach y Lasa'n rhatd i mi roi eurfa iddo er amddiffyn y ddwy, end fe ofalwn y !yddai ynddo fywyd i ddysgu'r vers ac i cdifarhrm am ei ymddygiad. Y Sgwl: Da iawn. Dafydd. Both \vnaed weclyn? Dafydd: 0, mi fynodd Cwilym Smails i mi a faswn i yn gadael i sub- marine danu torpedo at stemar Bry- deinig pe taS\\11 i yn medru ei rhwus- tro. Mi tcbis ina to y baswn i yn rhv.ustro y Germans i neud sub- marine a'r Prydeimaid hefud, a mwu na hynyna, mcddwn i wrtho fo, mi fas\vn i, pe cawn i fy ffordd, yn rhwustro i'r wlad yma a phob gwlad arall gynnal systam su'n gwncud angan am fildio submarines, a throi y galluoedd hyn at wneud arfau a llong- au at achub bywyda a bildio cymer- iada. Ond, medd.a Gwilym Smails' fasa chi ddim yn leicio gncud rhwbaih i hclpu y rhai su \vedi cu cl\yfo i ddod yn fyw ac yn iach? Ba-swn ar un amod, mcddwn ina, os cawswn i \vubod nad anfomd hwy i gael eu cl\\yfo drachcfn nac i drcio clwyfo pob0'1 crill. Sian Ifans: Wst ti be, Dafydd, mi fuost yn go smart hcfo nhw, do wir. Y Sgw!: Acthcn nhw ymlaen i'ch holi wedyn, Dafydd? Dafydd Do siwr. ]\Ii fynodd Mr Ffalsmon y Siopwr i mi a oeddwn yn erbun pob math o ymladd, ac m itebis i o nad oeddam, ond mod i yn crbun pob math o fr\\y(h- &y'n golygu lla.dd dynion. Dynia fonta'n td-eud mi rydach yn cael buw yn y wlad yma, ac yn cael amddinyniad y goron, yda chi ddim yn meddwl y dylia chi neud rhiwbeth drosti hi mmn? Mi ddeu- dis ina nad ydw i yn cael dim yma and a gawn ymhob gwlad arall, ac fed yn rhaid i mi neud gwerth pob ceiniog a gaf, a llawer m\\y 'ia'i g\verth hefyTd, heblaw nad oes gennyf ddim cimint a hanar modfedd ohoni y gallaf ddeud mai n pia fo. Mi rydw i yn fwy o werth i'r wiad fel gweithi,,Ar a dines ydd nag ydi hi o werth i mi. Wil Ffowc Rargian fawr be ddeud. so nhw wedyn, Dafydd? Daiydd Gwarelgod ni, be gwela chi y cuchia oedd arnynt; a wynia Syr Sgingot yn gofun be su gcno chi yn erbun mund i lielpu mewTi gneud rywbath heblaw IIadd? Mi tcbis ina am fed hynu yn helpu pobol eriH i Ladd, ac na fedrwn i ddim o gydwubod neud hynu. Sian Ifans: Gcs ti ddwad yn rhydd wcdyn ? Dafydd: Choelis i fawr, mi ddeud- son fed yn rhaid i mi wasanaethu, end nad ocd'dwn i drin y cledd. Ond mi d'crwedi& ina yr apeliwn yn erbun eu dyfamiad. WH Ffowc: Be net di os na chei atebia<l boddhacl ? Daiydd Wcl, mi ddeuda U-rtho chi pan ga i atebiad, a dim munud cynt. Edward !fans: Fedra i yn fy muw ddcall dy gydwybod yn wir. Pam na fcddyli di am yr hogia su'n cwmo drosta ti a. dy nasiwR. Mi fasa gen i gwilidd bod yn dy sgidia di. Nid C)':chvubod su gen ti, ond cyfar dros galon llw frgi ydi peth felnd. WmSra: Mac ama i ofn mai tipin o csgus ydi'r gydwubod yma. Mac yna. lawar o'r hogia yma su'n sefyll dros liawlia eu cydwubod rw'an yn gneud ac wedi gncud petha rhyfadd iawn o dro i dro. Tybad y medri di, Dafydd. sefyll uv.-chbell bob peth wnes di, a dcud fod yna gydwubod o'r tu ol iddo. Dw i ddim yn meddwl y medri di, na neb arall 6 ran hynny. Dafydd Tydw i ddim yn dcud y medra i; ond hcfo y matar yma rw i cin saned a dim mod i yn iawn a chydw-ubodol, a toes arna i ddim ofn marw drosto chwaith ac os daw cyna fe ddangosaf hynu i chi. Y Sgwl: Rlrowch chwareu teg iddo, y mac wedi dangos dewrder a ga!Iu anghynredin yn ol fy mam i. Y peth a'm tarodd a syndod ydyw nad oes, hyd y gw-elaf, neb ar y Tribunals yn cynrychioli bechgyn y gydwybcd a rhai sy'n crbyn rhyfela. I gael Ilys teg a chynawn fe ddylid ar bob cyfrif fod yna rai felly, yn lie fod y Ilys yn gweithio oil i un cyfeiriad. Wit Ftowc Dyna ddylia fod; end !)c newch chi pan fo peb dim a'i dncdd i neud dynion yn sowldiwrs, a pimb stwff yn ddeuhydd lladd. Wmfffa Hei, hei, howld on, dowch cddna da clii, mae \Tna hen ddigon wcdi ct sbladdro heno. Sbiwch ar y doc rwan, dyma lii yn chwartar -wcdi dcg-, a mil1 wedi atldo wrth Man y l)yddai pawlJ" allan cin dcg. CymeT- wcli ofal o'r step heno, hogia, mae hi wedi rhcwi'tt drybcilig. Nos dawth.

IIf CEIR MODUR.

AMSBR Y TRENS.

AMSBR COUEU LAMPAU.

MASNACHAROLYRHYFEL

ALLFORION AMAETHYDDOL AM 1915.

MEDDYGINIAETH NATUR.