Y Dinesydd Cymreig

BETTWSYCOED. Ymadawiad.—Drwg gcnnym ddeal! fod Mr Owen, gas manager, yn ein gadael i ymgymeryd a swydd gyrt- dyb ym Mhorthaethwy. Mae yn aelod ffyddlon o'r V.T.C., a theimlir chwithdod ar ci ol mew 11 amr \v gylchoedd. Ei olynydd fydd Mi Roberts, Golf House. ApiN,iatiad.-Y Mri Thoma. Grif- fiths, G\vydyr House, ac H. Thomas, Glanrafon Cottage, sydd wedi cu hapwyndo yn rheolwyr Ysgol y Cyngor (bcchgyn), yn lie y Parch Rawson Williams a Mr Henry Ro- berts, De Eresbv House, y rhai sydd wedi ymddiswyddo.

BONTNEWYDD. Llwyddiant Addysgol. Da gen. nym ddcall am lwyddiant Miss Janet Williams, v Cavtrcf, yn pasio rhan gyntaf arholiad rhagarweiniol y Bwrdd Addysg i athrawon. Eled ymlacn. I Ysbyty.—Dydd Ian, gorfu i Mrs Green, 7, Bethsaida Terrace, fyned i ysbytv Bangor, i fyned o dan weitli- red lawfeddygol i'w braich. Adfer- iad buan gaffo.

CAEATHRAW. Marw a Chladdu.—;Dydd Llun, ar ol cystudd blin, bu farw ^I; Tliontas Pritchard, Rhosbach. yn 64 mlwydd oed'. Gedy wraig, dwy ferch, a dau fab i alaru ar ci ol, gyda'r rhai y cydyjndeimlwn. Claddwyd ci weddillion yng Ngliaeathraw dydd Sad wrn.

CRICCIETH. Gwywa'a Gynnar.—Bore Merchcr, nr 01 cvstndd maith a phoenus, bu farw Miss Lizzie Griffiths, merch ieti- cngaf Mr a Mrs Thomas Griffiths, Castle Square, a hi ond II mlwydd oed. Dyma'r all brofedigaeth i'r teulu gael yn ddiweddar, gan y hu farw merch arall iddyut ddau fis vn 01.

DYFFRYN NANTLLE. I Llwyddiant. Da gennym ddeall I am lwyddiant dau o'n bechgyn, sef I Glynne Owen, Isallt, Llanllyflli. a Gwilym Wynne Williams, Aelfryn, Talysarn, yn mynecl yn llwyddiannus trwy arholiad y Clerks to Surveyors of Taxes (adran o'r Civil Service). Addysgwyd hwynt yn Ysgol Ganol- raddol Penygrocs, a Skerry's College, Lerpwl.

LLANDUDNO JUNCTION. I Awyrwr Lleol.—'Mae Mr Charles Davies, mab yr Heddwas Davics, wedi ci ddyrchafu yn awyrwr chcdol cyntaf yn y Royal Flying Corps. Bit adref am ychvdig seibiant yr wythnos ddiweddaf. Nid oes llawcr ers pan yr ymunodd, felly mac ei ddyrchafiad yn bur galonnogol.

TALYBONT. Boneddigcs yn y Pwlpud. Bore "Sul llanwyd pwlpud Talvbont gan Miss Ellen Hughes, Llanrug, a'r nos bu'n pregethu yn Salem. Gwerth- fawrogwyd ei phregethau yn ddir. tawr gan y rhai fu'n gwrando arni.

LLANRWST. Newyddion Milwrol. Mac Mr Lancelot Owen wedi derbyn ei g-om- isiwn ac mac'n 3,wr gyda'r Royal En- gineers yn Ffrainc.—Yr oedd Prcifat David Jones, o'r A.S.C., gynt o Fron- derw, drosodd o Ffrainc yn ystod yr "Wythnos ddiweddaf.—Bu v Rhingyll W. Jones, o'r A.S.C., Berhddu, drosodd hefyd. Edrychant yn deb. O'r Ffrynt.—Dydd LInn, daeth yr Isgapten Norman Rogers loile. adref i wella. Cymerwyd ef yn wael yn Ffrainc, ac aed ag ef i ysbyty yn Roucn, ac oddivno i Osborne, Vnys Wyth. Mae ei luaws cvfeillion yn falch o'i gael i'w plith umvaith yn rhagor. Huno yn Angau.— Dvdd Llun, yn Waenoer, Talycafn, ar ol cystudd maith a blin, bu farw Mr Tom Parry, mab v diweddar Mr Samuel Parry, adeiladvdd. Claddwyd i wecldill. ion ym mynweiit St. Fair ddydd Tall.

LLANWNDA. Priodas. Chwefror I6c, yng nghapel Ebenezer, Caernarfon, till- wyd mewn glan briodas Mr John Jones, Ty Hen, Llanwnda, gyda Miss Elizabeth Griffith, mcrch Mr a Mrs 0 Griffith, Tyddyn, Mynytho. çwasauacthwyd ar y briodasferch' gan ei chwaer. Miss Janet M. Griffith, Tyddyn, Mynytho, ac ar y priodfab gan ei gyfaill Mr William Jones, Hendre, Llanwnda. Gweinyddwyd y scremoni gan y Parch David Jones (W.), Caernarfon, ym mhresenoldeb y cofrestrydd, Mr Daniel Hughes, Groeslon. Dymunwn i'r ddeuddyn parchus hyn oes briodasol faith a 11awn o weniadau'r net.

PENMAENMAWR. Alanv Mtiwr.—Hvsbysir am far- wolacth Sapper John Jones, 13, Tan. elder wen, vr hwu sydd allan yn Ffrainc ers rhai misoedd hdbch. Dydd Iau derbyniwvd llythyr oddi- wrth gyfaill iddo yn dwcycl ei fod wedi clywed fod Jones ar goll ers tridiau, ond cu hod xx-edi caiifo(I ei gorff yn ddiweddarach. Pa fodd v cyfarfu a'i ddiwcdd sy'n ddirgelwch air hyn o bryd. Gedy weddw a dau blentyn i alaru eu colled ar ei ol. Llwyddiant Bachgen. Llongyf. archwn Mr William David Jones, mab Mr a LNIrs Thomson Jones, 6, Edward Street, ar ei waith yn myned yn llwyddiannus tnyy arholiad y Royal Naval Air Service yn Llun- dain. Dechreuodd ar ei ddvled- swyddau Chwefror g. Nid ond 20 mhvydd oed.

I NODION 0 FFESTINIOG. Ei Ladd yn y Ffrynt.—Dydd Ian, daeth y newydd trist i law fod vr Is- gapten David Owen Evans, un o feibion Dr W. Evans, wedi ci ladd yn Ffrainc dydd Llun. Aclod o'r lith R.\V .F. ydocdd. Efe ydoedd y cyn- taf i ymuno o ariandy yn Winnipeg, Canada, a daeth drosodd i'r wlad hon gyda bataliwn gyntaf Canada, ac yn y cyfamser derbyniodd gomisiwn gyd. a'r Welsh Fusiliers. Daeth tri brawd arall iddo hefyd drosodd gyda chatrodau o Canada, a daeth brawd arall iddo drosodd gyda chatrawd o India. Marw yn America.—Bu farw Mr William G. Jones (Dolbryn), brawd Mrs Richard Rees, Bowydd Street, yn ddiweddar yn yr Unol Daleithiau, ag efe yn 63 mlwydd oed. Apwyntiad.—Mae Miss Catherine Jane Hughes. The Square, athrawes gyjiorthwyol yn Ysgol y Cyngor, Maenofferen, wedi ei hapwyntio vn vgolfeistres i Ysgol y Babanod Pen- rhyndeudraeth. Ar Fwrdd yr "Appam." Yr oedd Mr Thomas Davies, mab Mr Thomas Davies, Rhiw, yn un o'r carcharorion ar fwrdd yr ;'Appam. Diaconiaid Newydd. — Mae'r Mri Humphrey Williams, Fourcrosses, ac Edward Jones, y Clerc Trefol. wedi eu dewis yn ddiaconiaid gan eglwys Ebenezer (W.). Ei Glwyfo yn Ddifrifol—Hysbysir fod Preifat Robert O. Hughes, Blaen. au, wedi ei glwyfo yn ddifrifol yn Ffrainc. Mae wedi colli ei fraich chwith. Iác ei dad a thri brawd iddo hefyd yn v fyddin. Newydd Trist. Bore dydd Mawrth derbyniodd Mrs Hughes, I 143, Manod Roa d, hysbysiad swydd- ogol fod ei mab, Surgeon John Hughes, R.N.V.R., vjedi marw ar ol ei bigo i fyny pan suddwyd H.M.S. Arabic, yr neg cyfisol. Nid oedd ond, 23 mlwydd oed. Ar ol gadael yr ysgol bu'n gwasanaethu fel "dis- penser" gyda Dr R. D. Evans. Yn ddiweddarach aeth i Ysgol Feddygol yn Glasgow, a phasiodd arholiad cyn ymuno a'r Llyngcs. Mac ei dad Ircfyd yn gwasanaethu "rhywlc yn Ffrainc" gyda'r Royal Engineers, a disgwylir ef adref am seibiant yr wythnos hon.

I PENRHYNDEUDRAETH. I cysuron i'r Milwyr. Darfu i't pwyllgor ynglyn a darparu cysuron i'r milwyr Cymrcig yn ystod mis Ion- awr anfon y nwyddau canlynol i'r milwyr lleol sy'n gwasanaethu yn Ffrainc a'r Aifft48 shirts, 47 scarves, 50 par o socs, a 49 par o mittens. Yr ysgrifenyddesau ydynt Miss E. A. Jones, Cac'rffynnon Ter- race, a Mrs Edwards, Erw. Cyfarfodydd Pregethu.—Yr wyth- nos ddiweddaf cynhaliwyd cyfarfod- ydd pregethu arbennig yng nghapel Tabcrnacl (W.). Y pregethwyr gwahoddedig oeddynt y Parchn R. Jones William, Blacnau Ffestiniog, a W. O. Evans, Porthmadog.

I PORTHMADOG. I MarwoIaeth.-Dydd Mawrth, yn Finslmrv Park, Llundain, bu farw Mr James Joseph Hollaway, 16, Snowdon Street, ag efe yn 51 mlwydd oed. Yr oedd yn aelod o'r ffyrm Holloway a Ncwall. Singapore. Gcdy briod ar ei ol. Claddwyd ei weddillion yn Llundain dydd Gwener. Newyddion Milwrol.—Mae Cyrnol E. Bowen Jones, Ynvsfor, wedi dod gartref i gael adferiad iecliyd.-Daetli y Rhingyll D. Mathias Williams, Rhyd, hefyd adref o ysbyty yn Lloegr.—Mae un ar ddeg yn rhagor o filwyr clwyfedig wedi cyrracdd i Ys- byty Wern. Digwyddiad yn San Francisco.— Dywcd inorwr lleol oedd ar fwrdd Hong yn San Francisco fod eweh yn llaw n o Germaniaid wcdi gwaeddi amy lit wTth f)'1Cd heibio eu llong pain 11a fuaseut yn myned i ymladd y Germaniaid. Darfu i'r morwyr Pry<kinig danbelenu arnynt gyda lympiau o lo, nes en gorfodi i rwyfo gymaint allant i gad yn glir .'r perygl.

YR APK AUK, CAERNARFON, Dressmaking, Iressmalii. ——^—— Dyma yr adeg i chwi sicrhau cyfle, rhodd- wch eich Order, a I sicrhewch y defnydd- iau cyn y prysurdeb mawr. I IILLINERY, MILLINERY. I MILLINERY, MilLINERY. Cofiwch alw i weled ein MILLINERY Hardd a Phrydferth. PIERCE AND WILLIAMS.

CWMYGLO. Llwydd.—Llongyfarchwn y brawd ieuanc Master Willie Jones, Penyllyn, ar ei waith yn ennill tystysgrif clfenol mewn 11 aw fcr. Nodion Milwrol.—Mae Mr Alilii R. Williams, Tanygraig (Ysgol y Cyng- or, Caernarfon), wedi ymadacl i ym. uno a'r 3rd R.W.F. yn Litherland.- Gwelsom Preifat Harry Williams, Tanymarian, wedi ymwclcd a ni o Abergele.

PWLLHELI. Personol.-Da gcnnym ddcall fod Mr Samuel Roberts, Penydon, yn gwella o'i waeledd blin. Y Ffoaduriaidr Belgiaidd.-Deiigys cronfa leol y Ffoaduriaid Belgiaidd 8p 13s 6c fel mewn Haw ar Iona\\T 21ain. Rhodd Carnegie.—Mae Mr Andrew Carnegie, y miliwnydd Americanaidd, wedi anfon rhodd o 250P tuagat organ newydd capel Salem (M.C.). Cysuron i'r Milwyr. Darfu i'r "Posctcard Day" cr bud(I croiifa dar- paru cysuron i'r milwyr Cymreig syl- weddoli 2op. Sylweddolwyd 4p os 5c yn Nefyn; 2p 6s yn Aberdaron; ip 12s 4c yn Abersoch; ip 7s 4c yn Llanbedrog ip 5s 8c yn Sam; a 13s yn Rhydyclafdy; yn gwneud cyfan- swm o 3rp 5s 3c. Dcwis Blaenoriaid.—Mae'r Mri D. H. Parry) arolygydd y ffyrdd, ac O. Robyns Owen, cyfreithiwr, wedi eu dewis yn flaenoriaid gan eglwys Pen. rhos (M.C.).

RHOSTRYFAN. I Cronfa y Milwyr.—Trwy law Mrs Edwards, Rhwngddwyryd, casglwyd a, ganlyn i Gronfa Milwyr: Chwe- ceiniog yr un: Mrs Williams, Tan- rallt; Miss Williams, eto; Mrs Jones. Blaenycae; Mrs Owein Llys Mcnai • INIrs Williams, MmfFordd; Mrs Hum- phreys, Tanyffordd; Miss Jones, Pant Coch; Miss Jones, Bryn Glas. Tair ceiniog yr un: Mrss Williams, Tyny- maen Mrs Jones, Bryneithin; Mr Jones, Llandwrog; Mr Willie Prit- chard, Mr Llewelyn Williams, Mr John Davies, Ty Capel; Mrs Wil- liams, Penyceunant; Mrs Griffiths, Talarfon; Mrs Griffith, Llwyndyrus. Cyfanswm, 6s 3c. Hefyd rhoddwyd a ganlyn at y Sosial gynhaliwyd yn Libanus Chwefror y 3ydd er budd y milwyr:—Mrs Williams, Glangweun. ydd, teisenau a the; Mr W. Evans, Hafoty Wernlas, pwys o ymenyn; Mrs Roberts, Tanydderwen, pwys o ymenyn; Mrs Taylor, Tanyfro, te; Mrs J. Owen, Frondeg, te; Mrs Parry, Bryn Siriol, siwgr; Miss Wil- liams, Lodge Isa, teisen; Miss Jones, Tanyffordd teisen; Mrs Williams, Cae Garw, llefrith. ,Tcimlwn yn ddiolchgar i'r oil o'r cyfeillion hyn am eu rhoddion siriol tuagat Gronfa y Milwyr.—Mary Edwards.

PONTRHYTHALLT. 1 Priodi.—Yn eglwys Llanddeiniolen Chwefror 3ydd, gan y Parch Wyn Griffith, priodwyd Mr William Thos. Williams, Tanygaer, iPontrhythallt, a Miss Annie Williams, Caerffynnon, Rhosgocli, Mon. Fel tystion o'r uniad hapus yr oedd Mr a Mrs Ed. Williams. Tanygaer; Mrs Williams, Rhosgoch, Mon; Miss Thomas, Pen. ygaer, a Mr Rees Thomas, Penygaer. Angladd.-Pr-nliaw-n Sadwm heb- ryngwyd gweddillion jVfrs Betsy Price, Bodelwy, Oreuor Terrace, i fynwcnt Llanrug, a hi yn 73 mlwydd, oed. Cafodd gystudd calcd. Gwas- anaethwyd gan y Parchn Henry D. Hughes, Caergybi, a W. J. Roberts, Ymaith. Bore Sadwrn ymadaw- odd Miss Annie Evans, Pant Howel, am y Brifddinas. Dymunwn ci llwyddiant yno.

HEOL AR DAN. J Bore Merclier torodd tan allan yn Tatton Street, Kuntsford, Sir Gaer. Alac llu o dai to gwellt yn Knutsford, a darfu i un neu ddwy o wreichion ynt toi y tai—un ar ddeg mewn nifcr -ar bobtu yr heol, ar dan. Perthyn- ai y tai i Arglwydd Egerton, a hydd i rhwng 30 a 40 o bcrsonau gael eu gwneud yn ddigartref mewn canlvn- lad. Yr oedd gwynt mawr yn chwythu ar y pryd, nes achosi i'r fflamau ledu yn fuan.

P'LE Y BU. I Mae gencth ieuanc o Blackpool newydd dderbyn llythyr wedi ei bostio yn Llandudno yn 1909.

AT AMAETHWYR PLWY LLANRUG. Annwyl Gyfeillion,—Gobeithiaf na bydd i'r un ohonoch dramgwyddo wrth weled y geiriau liyn. Fy unig amcaR yw bod o unrhyw ddefnydd- ioldcb i chwi. Fel y gwyddoch mac apcliadau yn dod yn llu atoch i wncu- thufhyn ac i wneuthur y llall, ac an- hawdd pendcrfynu ar y cwrs iawn. Mae r Gwanwyn yn dod, a chydag ef ei brysnrdeb arferol. Mae'n bwysig i'r amaethwyr pa beth a pha fath a hano, "canys hynny hefyd a fed efe." Ar hyn o bryd pan y mae cymaint o son am wneud y gore o'r tir, pwysig yw cofio nad yn unig pan fyddo'r tir o dan driniaeth y mae yn bwysig iddo gynnyrchu cymaint ag sydd Sbosibl iddo. Collir golwg yn rhy, fynych ar y ffsith nad yw y cacau sydd wedi eu gosod i sefyll yn cynyrchu agos cymaint o wair neu borfa ag a allent. Alac bron pawb wedi sylwi fed cae a osodir i sefyll yn pori yn wad am y drydedd a'r bfedwaredd flwyddyn, ac yn fynych am rai blynyddau wedi hynny; neu os bydd y cae yn cad ei ladd yn wair yn y tair blynedd cyntaf ceir fod gwair y drydedd flwyddyn yn gyfansoddedig o wciriau israddol iawn. Dyma ganlyniad, bron yn ddi- eithriad, defnyddio Rye Grass a Meillion (Clover) yn unig wrth hau tir ond i raddau bychan ar ol tua dwy flynedd. Wedi sylweddoli hyn trodd llawer o amaethwyr i hau ysgubion (neu had o'u hen wair) gan dybio nad oedd yn werth talu llawer o arian am hadau nad oeddynt yn tyfu ond am flwyddyn neu ddwy, ynYl1 darfod ac yn rhoddi lie i chwyn, (&c. Trodd llawer ereill i brynu' Cymysgiadau (Mixtures) parod, gyda mwv o lwyddiant, ond nid gyda cymaint llwyddiant ag a fuasid yn hoffi. Y gwir yw y dylid wrth hau cae i lawT ofalu fod y cy- mysgiad o hadau heir yn taro'r tir, yr hinsawdd, a'r amgylchiadau lleol. Ni ellir gwneud hyn heb gad cyfar- wyddyd un fedr ddeall tit, ac hefyd sydd yn gwybod gwerth gwahanol hadau a llysiau at wahanol amgylch- iadau. Felly ysgrifennais at Mr T. J. Jenkins, Llysieuydd Amaethyddol, Coleg Bangor, gan ei fod ef yn adna- bod pob gweiryn, llysicuyn a hedyn, ac yn gwybod am eu gwerth i'r am- aethwT. Daeth acw yn ddiweddar, ac ar ol ystyried natur y tir, yr am- gylchiadau lie a phrisiau y gwahanol hadau eleni, y mae o'r farn mai'r cymysgiad gore i beidio costio dros 305 yr acer yw un o'r ddau ganlynol: A. B. Pwys Pwys i'r acer i'r acer Italian Rye Grass 3 3 Perennial Rye Grass 7 10 Cocksfoot 7 6 Timothy. 2 2 Crested Dogstail 2 12 Smooth Stalkegd Mea- dow Grass i i Rough Stalked t i Hard Fescul i Alsicke 2 2 Ordinary Broad Red Clover I 11 Late Flowering Red Clover (Single Cut Cow Grass) 2 iJ Kidney, Vetch 1 Y e 11 o w Suckling Clover Chicory. I 1 Yarrow7 i I Cyfanswm 3° I 3I Amcangyfrif o'r draul yn ol y gol- ofn A. Tua 30s; Colofn B. Tua 27S 6c. Dylid cadw mewn cof nad oedd yn cyineradwyo y cymysgiad hwn ond at amgylchiadau arbennig, a phan y bydd prisiau yr hadau yn wahanol. Dywedai y byddai yn ofynol newid y cymysgiad i ryw raddau, ac hcfyd hyd yn oed, eleni. Byddai yn dcbyg o awgnmu cymysgiad gwahanol ar dir gwahanol. (Credaf y byddai yn blcser gan Mr Jenkins ddod i nn- rhyw blwyf yn ddidraul i nodi pa gymysgkid fy dda i'r goren i ansawdU y tir, dim ond anfon ato). Mae'n sicr fod llawer iawn o le i wella yn y cyfeiriad ynia, ond er yr ymddeng. ys 30s yr acer yn fanvr,. etc pan ystyrir fod yr hadau yn parhau i dalu am danynt eu hunain am nifer o flynydd- au gAvelir nad yw ond swm bychan ar gyfcr pob blwyddyn. Fe sylwa'r craff nad oes Meillion Gwyn (White Clover) yn y cymysgiadau uchod. Y rheswm yw, mae'n debyg, ei fod yn amheus a yw y Meillion Gwyn Cyffredin yn parhau yn y tir am end tua dwy neu dair blynedd, a chan fod pris y rhai hyn yn uchel eleni ac eis. iau cadw pris y cymysgiad i la.T, gwell oedd eu gadael allan eleni na rhai o'r hadau ereill. Os bydd rhywun yn baro<l i dalu mwy, man- tais fyddai gosod pwys neu ddau i fewn. Mwy manteisiol fyth fyddai gosod had Meillion Gwyn Gwylltion i mewn, pe ond hanner pwys i'r acer. Gwelir felly y gellir gwclla'r cymysg- lad hyd yn oed at y tir arbennig yn Llanrug ond talu mwy am dano. Pe dymunai rhywun hynny caiff ef gan Mr Jenkins, neu gennyf innau, ond rhoddi amcangyfrif o'r pris yr acer. Diamheu mai doeth fyddai i'r am- aethwyr uno gyda'u gilydd eleni i bwrcasu eu hadau, er mwyn eu cael yn rhatach. Bydd i Mr E. W. Jones o Gymdeithas Gydweithredol Am- aethyddol (A.O.S.) yn Vestry M.C. Llanrug nos Llull, Chwef. 28, yn dangos manteision hyn ac hefyd y ffordd i'w cael.—Yr eiddoch yn QVwir. R. T. GRIFFITH. Ysgrifennydd Pwyllgor Rhyfel Plwyf Llanmg. Ddol Helyg, Cwnyglo. O.N.—Melus, moes mwy.—GOL.

I Gwenith. 01 Lerpwl, Chwef. iS.-Yr oedd gwenith ar y spot yn gadarn, ond yn brin, a'r prisiau 3c yn uwch na'r farchnad flaenorol. Am y 100 pwys Walla, No. 2 Red Winter, 14s; detil- oledig, Winter caled, 155; No. 2, Hard, 135 nc i 135 nic; Delhi deth. oledig gwyn, 145 10C i 145 nc.

I Cig. I Llundain, Chwcf. rS.-Biff: Ysgot- aidd, ochrau byrion, 55 ice i 6s; hir. ion, 5s 6c i 5s 8c; Seisnig, 5s 4c i 5s 6C; Unol Daleithiau, chilled, chwarteri ol, 5s 4c i 55 7c; blaen, 4s 3c i 4s 4c; Argentine chilled, chwarteri 01, 55 2C i 55 6c; blaen, 45 2C i 4s 4c. Myton Ysgotaidd, 69 6c t 6s ioc; mamogiaid, 5s 2c i 5s 6c; Seisnig, 6s i 6s 8c; mamogiaid, 5s i 5s 3c; New Zealand, 5s 2C i 5s 3c; River Plate, 5s ic i 5S 2C. Lamb: Scisnig, 7s 4c i Ss 4c; New Zealand, 5S 3C i 5s 5C. Veal.: Seisnig, 5s i 7s 4c. Pore: Seisnig, 6s 6c i 7s 8c yr wyth pwys.

I Ymenyn. I Cork, Chwcf. 18.—Ordinary sec- onds, T 205; thirds, gos; ymenyn ffrfcs, 130s.

( Gwair a Gwellt. Manceinion, Chwef. IS. Gwair, hen, 6s 6c i 85 3c; gwellt, gwenith, baled, 3s 7c i 3s 9c; ceirch, baled, 3S ioc i 4s.

I MARCHNADOEDD CYMREIG. Caernarfon, Chwcf. 19.—Ymenyn, is 8c; wyau, 8 i 9 am swllt; ffowls, 4s 6c i 5s 6c y cwpl; pytatws, 45 6c yr 112 pwys. Pwllheli, Chwef. 16. Ymcnyn, is 7c; biff, myton, pore, IOC i is 2C; perchyll, 23S i 26s; moch tewion, 7c i 7c y pwys; wyau, 135 yr 120. Llangefni, Chwcf. 17. Ymenyn, is 7c; wyau, 9 am is; moch tewion, 6c y pwys; pcrchyll, 21s i 25s.

IMae saitli mil o lowyr Merthyr a Dyffrynocdd AlKrdar wedi rhoi rhy. budd i streicio os 11a fydd i 300 o an- Undebwyr ymuno a Chyngrair y Glo. wyr, sef yw hynny, talu eu rhan fel eraill am y budd y mae y glowyr yn ei fwynhau trwy ymdrech yr Undeb.

BETH A W AEDDAF ? I (Gan DEMOS). Petli digalon yw proffwyd heb genadwri, ac eglwys heb genhadaeth yn y byd. Ni fciddiwn ddweyd yn bendant nad oes gan yr EglWYs ei chenhadaeth hecldyw, ond atolwg pwy f,-ii(ld-hami ei bod wedi profi 11 ffyddlon. Nid siarid. lvyf am ber- thynas yr Eglwys a'r rhyfel fel y cyfryw; na, gwell fyddai tynnu x llen dros yr olygfa yna, canys i olwg y byd mac'11 ormod o drychineb i neb dvn allu sylwi amo. Erys y rhan chwareucxld Eglwys y. Crist pan "dorrodd yr argae" yn ffaith bar lddi wrido a chywilyddio o'i berwydd am byth. 'Roedd gennym syniad uchel am dani cyn hynny, er yn gwybod nad oedd yn hollol anffaeledig; 'roeddem wedi hoelio ein gobeithion pennaf wrth ei phyrth, ac wedi arfer talu givaroga-eth a theyrnged i'w hallorau, ond wele, dyma ci phyrth yn siglo; newidiwyd cawg Gwaed ei Hallor am Fagnel a Phyac i glustiau oedd wedi arfer gwrando ar Efengyl yr Hedd a'r Cymoo, taran- wyd bygythion y Dwr a'r Dialedd, Yr hyn ddymunem dynnu sylw ato ydyw y rhan mae yr Eghvys ym Mhrydain wedi ei thwarep yngwyneb I yr amgylchiadau heddyw. A ydym yn sylweddoli mewn gwirionedd yr hyn gymer le o'n hamgylcil? Mac gennym ein cyfarfodydd arbennig, dyddiau wedi eu neilltuo i ynlostwng, fcc., ond I Beth? Ai y Wladwriaeth ynte Crist ydyw pen yr EglwYs hedd- yw? Beth fydd dy atebiad di, Gymru. i'f cwestiwn? Yr wyt wedi bod ar y blaen gyda'thdd1\\ygiad I aU-yr wyt wedi cyflwyno math new- ydd ar grefydd i'r byd. Mae'th feirdd wedi'th ganu i'r Nefoedd trwy orfolcdd, ac mae dy broffwydi wedi sefyll yn erbyn gwlad gyfan cyn hyn. Beth am dy ragorfreintiau ? Ai di- ystyr gennyt y difrod wneir heddyw o'th gwmpas? Mae'r Uifeiriant wedi torri i mewn, ac oni byddi ar dy wyl- iadwriaeth bydd wedi ysgubo o'i flaen draddodiadau goreu y gorffennol- Beth am y dydd, dydd i arwain ac i dywys. Yr wyt wedi gweddio, ac OScywir dy weddiau, cyfcxl i'th waith yn awr. Y Proffwyd, pa le y mae? Onid oes un gwr ohonoch a gyfyd ei ddawn a'i athrylith yn erbyn y gau sy'n cuddio dan gcchl "gwladgarwch." Rhaid cydnabod yr ychydig eithriadau o rai yn ein mysg na phlygasant eu gliniau i'r Duw dieithr. Credwn Y buasem wedi llwyr ddiffvgio ond am en g\\T- oldeb hwy, y maent wedi sefyll tra 'roedd eu brodyr yn rhedeg i ganlyn y Ili Ond- beth an, y iieill? A ydych yn foddlon i'r Wladwriaeth dreisio Ewyllys a gormesu cydwybod yr ychydig sydd eto'n aros yn cich gwlad? A fyn- nwch i ninnau hefyd blygu ein glin- iau i Ddcddf Wladol fyilu ymyryd a chysegr mewnol dyn? Cof gennym i' ch tadau trwy, eu gwaed eu hunain lynnu wrth Egwyddor, yn hytrach 11a chad clod y byd—dioddefasant hwy "adfyd gyda phobl Ddnw (yn hyt- rach) na chael mwyniant pechod tros amser." Ai diystyr gennych gy- meriad heddyw? Yr ydych wedi son am gysegredigrwydd y Saboth yng Nghymni, ond wele, am mai lliw dillad sydd yn penderfynu y dyn, yr ydych wedi cau eich llygaid i r estronol a'r dieithr bethau gymer le o'ch hamgylch. Sawl ty crefyddol yn y wlad yma sydd yn derbyn papur newydd i mewn ar y Saboth? Pan bydd milwvr yn gwersyllu mewn un- rhyw fan, onid y ffaith y pryd hwnnw yw fod "olion" y Saboth wedi ei ollwng tros gof. Pam y goddefir hyd yn oed i Lywodraeth gwlad fynd ar draws arferion a thraddodiad (os v mynwcli), a ninnau yn gwybod fod y cyfryvv draddodiadau wedi cadw draw rysedd yr Annum. Pcthau bychain yw y rhaiu i gdy, medd rhywun. Wei, ic. ond dengys yn amlwg, ffcirdd y mae'r gwynt yn chwythu. Ynglyn a'r gwynt yma, gwyddom o ble v mac'n dodn o > Y sbrydion Milwriaeth Ysbrydion Milwriaeth yw, ond ni allwn ddweyd i ble'r aiff. Mac gwellwyn lavver mewn milwr- iacth, ac eto wele ni grefyddwyr Cymru yn llonydd, ac yn dawel yn goddef, ie, ym gorfodi ein bechgyn ieuainc i yfed y gwenwyn hwn. Yr ydym wedi meddwi ar w-aed ;,yma yn barod-y mae ein harwein- wyr yn ein hannog i ddilyn moes yr Hen Gyfamod, ac eto nid ynt fodd- Ion. Na, mae'n rhaid sathru ar gysegrfan yr enaid, rhaid mathru y Crist ynnom, rhaid mygu y fflam ddwyfol gyneuwyd yn erlaid dyn, canys Gorfod sy'n llywodraethu! Gwasg Rydd-wedi mynd. Llwy- fan Rydd-wcdi ei gwahardd. Cyd- wybod Rydd—yn dibanu. Ac er y cyfan, wele Eglwys yr Hwn ddaeth a Rhyddid i ddynoliaeth yn dawel yn ei phwlpud, heb ddigon o rvm moesol ynddi i wrthdystio,-a g^vaeth trwy fod yn dawel, yn cyflawni y pechod mwyaf yn erbyn ei hunan a,'i Christ. Beth a Waeddaf? Crist ynte'r Eglwys? Os y cyntaf, yna heddyw tynner y Gyfrailfr odmar barwj%dd y diweddaf, ond os yr Eglwys, nid Crist yw ei Brcnin mwyach. Mae Dydd Barn ar Gydwybod K bechgyn wedi ei nodi> a chara weled ar ochr pwy fydd yr eglwys y pryd hynny. Cawn weled pwy yw ci Harglwydd mewa gwiriooedd. Gnjddom fod dyUmwad dieflig i'n herbyn, ac ambell waith prawf enaid dyn bryder ac ofn. Mae'r ffwrn :y-n cael ei thanio'n boethach, a gwel ds n e. gyfeillion a'i berthynasau vn tai cefn arno,-ond er fod ysbrydion afnfed yn codi i'n h W'ynebh, gwyddom fod Un tebyg i Fab v Dyn rhodio gyda ni. V fiydd 31ma a'n ctidw er i grefydd swyddogol ym. werthu i hudoliaeth y materol hyd ein gollwng dros gof a'n hanu-jh- 3-ddu. ie, ein sarhau a'n dilorni. Heddyw, mae'r Wasg "fydgl" fel y i gclwir, yn dysgu i ddynion svn- hwyrol, rhesymol, ynghanol y Gyf- lafan 'niaer g%ledydd ynddi. A raid i ni hefyd chwilio am gysgod tu allan i furiau'r eglwysi. 'Rym wedi arfer meddwl er yn blant fod yno ar ei thir cysegredig hi le i lofrudd guddio rhag fflam ei gydwybod euog ei hun. A yw'r Cysegr yn awr am wawdio cydwybod sy'n dawel yn dilyn llais y Mab gysegrodd ei thir. Os yw yna fe dorrir ffosydd newydd- ion gylch muriau'n "hen gartref," ac ni ellir gwrando ar fawl a moliaut y trigolion bellach. heb glywed yu gymysg rhyw leisiau arall fyd dreng- asant yn y ffosydd er amddiffyn hawl Cydwybod Rydd. l'r bechgyn sydd am sefyll, glyn- nwch wrth eich proffes. Wnaiff gwahardd y mewnol heddyin- ond mynnu hawl bellach i'r dyfodol ei had feddiannu. a bydd trwy gyfrwng eich aberth chwi yn dangos mai yn ffordd a llwybr Cydwybod yr ennill Dun- ei fuddugoliaethau.

YR UN SANT YN GLASGOW. "Mae eich paragraff yn ymwneud a chyfleusterau'r llythyr (ysgrifena gohebydd i un o bapurau Lerpwl) yn fy adgoffa o un digwyddiad ynglyn a llythyr gyfeiriwyd i Mr Sant, Glas- gow. Dychwelwyd y ilytfhyr gan y Llythyrdy wedi ei ysgrifenu arno, 'Yr un Sant yn Glasgow; trdwdl Edinburgh. Pa un a gyrhaeddodd i'w iawn berchenog ai peidio, nis ?-n. g^vn.

MELLDITH WYDDELIG. r oedd milwr Gwyddclig yn v ffosydd yn dcfnyddio drych Haw fcl "periscope" pan y drylliodd bwled Germanaidd y gwydr yn chwilfriw. "Begorra," ebe Pat, gan cdrych i lawl" ar y darnau, "mae yna saith mlynedd o lwc ddrwg yn aros y crcad- ur bach a dorodd hwnyna, modd byliiiag. ——

I Mae Gymdeithas Gydweithiol Bury wedi gwrthod y cynygiad i dros- I glwyddo ci Uyfrgell i'r dref honno.