Baner ac Amserau Cymru

Yr anliwvldeb mwyaf cyffredin ydyw "Diffyg Treuliadvr arw.),ddion ydVDt- Rliwymodd, Poen ar ol Bwyta. Gwynt, Poen rhwng yr Ysgwyddau, Surni yn yr Ystumog, Bias drwg ar y Genau, Iselder Ysbryd. Cymmerwcb dose o Davies's Tonic Antibil- ious Pills, ac fe ddiflana'r cwbl fel y niwl o flaen y gwynt. 1/11. HUGH DAVIES. Chemist, Machynlleth.

DINBYCH. EISTEDDFOD LON SWAN. Dydd Gwener y Groglith cynnaliwyd yr eisteddfod flynyddol mewn cyssylltiad ag y". gol Sul Annihynwyr Lon Swan. Yr oedd y cyfarfodydd eleni yn y Neuadd Drefol New- ydd, a daeth cyiinulleidfaocdd lliosog ynghyd -yn enwedig yii vf hwyr ac yr oedd y cy g- tadleuaethau o radd uchel. Y beirniaid oedoynt:—Cerddoriaeth, Mr, W. Matthew Williams, F.R.C.O., Llahrwst; adroddiadau, Parch. J, D. Owen, Hodfti; traethodau, Parch. E,. Jones-Roberts, B.A., tthJlL (Jy" feilwvr,,Jvlrs. Sam Jones, Bodaeroii, a Mr. G. 0. Hughes, Bryn Trefor. Gwasanaeth- wyd fel trysorydd y p^vllgor gan Mr. Sam- uel Roberts Vale Street, ac fel ysgrifenydd gan Mr. Arthur Batten, Bryn Trefdr, y rhai a haeddant glod am eu hymdrechion cgled. Llywyddwyd yn ystod y dydd gan Mr. J. Humphrey Jones U.H., a'r Cynghorwr H. Dryhurst Roberts, macro ddau gvfarfod gan t Parch. 'J. D. Owen. I Wele'r dyfarniadau.;— Unawd ar y berdoneg, i rai dan 12eg oed— 1, Alice Gaerwen Jones, Ysgaerwen, Ceryg; 2, Roewena Roberts, Dinbvch. Unawd i rai dan 10 oed-I, Olwen Parry Llwyd, Plas Bach; Brookhonse; 2, May j Lloyd Jones, Machno Place. j Adroddiad i rai dan 10 oed-CyfartaI laf, Olwen Parry Llwyd, a Maggie Olwen Jones, Llwyn Derw, Llansannan. Unawd i rai dan 12eg oed—1, Bobby Gri- ffiths; 2, Iris Jones; 3, Harriet Davies-yr oil o Ddinbych. trnawd ar y berdoneg i rai dan 14eg oed- 1, E. Gwenfyl Jones; 2, Violet Ciitlib-ert- soft ,1Sallv Rovles—yr oil o Ddinbych. Adro, ddiatf, i rai dan 14eg—1, Maggie 01- wen Jones; 2 Blodwen Ellis, Dlnby* ch; 8, Emlyn Roberts^ Colwyn Bay, tJnawd i rai dan loeg oed-l, Sallv Rovles, Dinhych; 2, Charles Leonard Wil- liflttls, Dinbych. Cftrtu peiittilliorl—Alice Gaerwen Jones, Traethawd i rai dan Slain oed—Flo James, Dinbych. Unawd, i rai dan .180Ç' oed—1. Miss Wini- fred Lloyd, Ffvnnorerovw (ennillvdd yn Eis- teddfod Genedlaethol Birkenhead). Rhoed gwobr bob un i Sally Rovles, Dinbych, a Florence M. Williams, Rhyl. Un cor plant ddaeth yn mlaen i ddatganu Y Gwanwvn sef cor Dinbych, dan arweiniad Mr. Thomas Powell, a d'farnwyd y ?obr iddvnt. Anrhegwyd yr arweinyd? A baton. Yn nghvfarfod yr hwyr yr oedd y dyfarn- iadau fel y canlyn :— Unawd ar y berdoneg, j rai dan 18 oed—1, Miss Annie Jones, Henlian. i Adroddiad, i rai dan 16eg fred Williams. GIan Comyy; 2, Maggie OI- wen Jones. Llansannan. Unawd Soprano—1, Miss Winifred Lloyd, Ffynnongroyw. Rhoed gwobr, hefyd, i Miss Blodwen Williams, Dinbych. Pedwarawd—Parti o Gvffylliog. Her-adroddiad—Miss Davies, Devil's Bridge, ger Aberystwyth. Unawd baritone— Mr. J. Wilfrid Roberts, Shotton. Araeth ddifvfvr—Mr. R. 0. Davies, Nant- glyn. Denawd—Misses Lloyd, Ffynnongroyw. P I e, Prif draethawd-Goreu, I Plcntyn Hyder.' Unawrd i rai dros hanner cant oed—1, Mr. Edward Jones, Chapel Street; 2. Mr. Daniel Jackson, Garden Terrace—y ddan o Ddin- bych. Unawd contralto—Miss Lloyd, Ffynnon- groyw- Dadl.—Rhanwyd y wobr rhwng tri pharti ddaeth yn mlaen-er mai act' yn fwy na dadl oedd un o honynt—Miss Florence M. Williams, a Mr. T. M. Williams, Rhyl; Misses Gwladvs H. Hughes ac Annie Lloyd, Llandvrnog, a Misses Mary Jones a Gwen Jones, Llansannan. Wythawd—Mr. R. D. Griffiths, Nantglyn, a'i barti. Her-unawd—Mr. J. Wilfrid Roberts. Shotton. Cor Merched—Goreu. Cor Mr. Aneurin W. Dryhurst Roberts, Dinbvch. Unawd tenor-MT. Roland Griffiths, Clo- caenog. Cor cymmysg—Cor Mr. A. W. Dryhurst Roberts. GALWAD I WEDDI. I Ar awgrymiad y maer trefnwyd cyfarfod gweddi undebol prydnawn dydd Mercher, yr wythnos ddiweddaf, a nos lau-y blaenaf yn yr hen Ncuadd Drefol, a'r olaf yn y Neu- add Drefol Newydd. Daeth cynnulleidfaoedd lliosog ynghyd. Yr oedd v cyfarfod dydd Mercher yn cael ei drefnu yn benaf ar gyfer y rhai oeddynt yn y farehnad, ac yr oedd y neuadd wedi ei llanw cyn pen ychydig fun- ydau. CjTnmcrwyd rhan gan y Parch. Try- fan .Jones, Canon Redfern, a'r Parch. Evan Jones. Nos Ian cymmerwyd rhan gan y Parchn. D. E. Jenkins, Tryfan Jones, Canon Lonsdale Ragg (oedd yn y dref yn cynnal gwasanaethau arhenig i'r Eglwyswyr), Tliomas Griffiths (B.), a D. Prichard Jones (M.C.). Llywyddwyd dros y gweithrediad- au gan y maer. Offrymwvd gweddiau taor- ion ar ran ein gwlad, y morwyr. a'r milwyr, a'r teuluoedd sydd mewn pryder, a deisyf- wyd am fuddugoliaeth i gyfiawnder. WEDI EU CLWYFO. I Hysbysir fod y Private Peter John Tho- mas, ail fab Mr. a. Mrs. John Thomas, Pres- wylfa, a'r Gunner David E. P. Roberts, mab Mr. a Mrs. David Roberts. Tower View, wedi eu clwyfo ar faes y rhyfel. ADREF O'R EIDAL. I Dydd Sadwrn cyrhaeddodd y Private Ro- bert Edwards, mab Mr. a Mrs. Isaac Ed- wardSj Tower Terrace, adref o'r Eidal am ychydig seibiant. Cyn cael ei symmud i'r Eidal bu a.m fisoedd yn Ffrainge. Da oedd gan ei hD:I rx n-r'-vl. Ti rid a am -1 "o fel ad,ot.Uvr 2yn ymuno o hono j &'r fyddin.

Y CYNCHOR TREFOL. I Cynnaliwyd cvfarfod o'r cvnohor hwn nos I lau, dan lywvdd^aoth y maer (Cynghorwr IT. I Drvhurst Roberts). S'VYDDOG GR VDDIO YD. I PWY A B EN NOD WY D ? Trafodaeth Fywieg. I Pan ddaeth mater yn dclio a Phwyllgor Rheoli Ymborth gpr bron, gofynodd y Cy- nghorwi- Llewelyn Jones nwy oedd y bonedd- wr a ben nodwyd yn swySdog graddio yd yn y rhanbarth ? Y Cynghorwr Robert Owen a farrai nad oedd yn iawn enwi nob. Yr oedd y bonedd- wr dan sviw eisoes wedi ymddiswvddo. Yr Yscrifcnydd Trefol:—' Nid oes dim i'r perwyl liwnw ar gofnodion Pwyllgor Rheoii Ymborth.' Mr. Lle-,A-cl,vn Jones:Pwy yw y bonedd- wr?! j Mr. Rofeefi Owen a ddadleuai nad oedd & wnelo Pwyllgor y Bwyd ddim a'r mater, a< nid oedd yn iawn enwi boneddwr oedd wed- ymddiswyddo. Mi-. Liewelyn Jones a ddywedai nad oodti y Cynghor etto wedi derbyn hysbysrwydo swyddogol o'i ymddiswyddiad end fe gyfeir- iwyd at ei beniodiad heb roddi ei enw. Gof- ifnai yn awr am yr enw. Dad leu ai Mr. Llewelyn Jones yn mhellach fod than o gyflog y swyddog yn dyfod o'r oy- nghor, ac felly rr oedcl ganddynt hawl i wy- bod pwy ydoedd, Aeth y ddadl yn mlaen yn bur fywiog, a chymmerodd rhagor o aelodau ran, sef, y Mri. T, floyd Jones, J. Morris Davies, D. E. Jenkins, g; W. 0. Jones. Wedi cryn siar'ad Cynnygiodd Mr, Lløw- elyn, Jones fod yr enw i gaeltfi wjfjeyd yn gy- hpeddus. hpKhoed hyn i bleidlais, a cffdrlwyd gydti mwyafrif Mr. Jenkins a ofynai pa ham yr oedd pen- nodiad un swyddog yn dyfdd o ffaeti y Cy- nghor, a'r llall heb ddyfod? Mr. Robert Owen a ddywedai nad oedd f wnelo Pwyllgor y Bwyd ddim a'r pennodiad Cafodd yr e/iw ei gyflwyno. i'r pwyllgor mewn llythyr, ac ni "tvfin.oth y pwyllgor ddim. Yr oedd y pwyllgor yii yr thl Á'åffe yr hollol a'r cynghor. Wedi rhagor o drafodaeth aeth Mr. Llew- elyn Jones yn miaen i wneyd protest yn er hyn pennodiad Mr. John Roberts, U.H. Tyddyn y Pare, fel swyddog graddio yd drof y rhanbarth. Dylasai y swydd yma fod gar felinvdd, sydd yn meddu profiad mewn gwa hann yd. Cwvrai Mr. Jones yn erbyn fo(' Mr. Roberts wedi derhyn swydd o raddio y( a dyfld gan ffermwyr gwladgarol. tra yr oedf ef ei heb droi—yn wirfoddol-acer o dir hyd lies y gorfodwyd ef gan Bwyllgor Ared ig- Y maer a ddvwedai y dylasai Mr. Llewelvi Jones roddi rhvbudd os am fyned vn mlaei yn mhellach. Yr oedd wedi gwneyd ei bro test. Mr. Jones:—'O'r goretl, bydd i mi ei ad nel yn y fan yna am y nrcsennol.1 Pennodiad. Cafodd Mr. Ifor Lloyd, Plas y Caste] Lodge, ei ddewis yn aelod o'r Tribunlys, y lie Mr. James Jones, yr hwn oedd wedi ymddiswyddo.

LLANRH AI ADR, CER DINBYCH. MARWOLAETH SYDYN. Dydd Sadwrn caed John Hughes, Llett Guild, wedi marw yn ei dy. Yr oedd o ddev. tn 82ain mlwydd oed, ac yn trigiannu < hunan. Xid ocdd yn dda ei iechyd er's t-rt. er yn gallu vmlwybro o gwmpas ychydig ond dacth y diwedd yn hollol annisgwyliad wy. Daethp-vyd o hyd iddo gan gynimydog es. Yr oedd yn hen wr adnabyddus yn phryf, He ar adeg gtt-flevd llinell y fford- i haiarn o Ddinbych i Rhuthyn a Chorwen bu yn gweithio ar y llinell hono. Ar tin cyf- nod o'i oes cymnierai ddydclordeb neillducl mown ccrddoriaeth. Gwr gweddw ydoedd. a di-blant. CYFARFOD LLENYDDOT, A CHERDD- OROL Y PASC. Cynnaliwyd cyfarfod llenyddol a cherddor- ol blynydol capei M.C. y Pentre dydd Llun y Pa sc. Fel- arfer ceid dau -ayfarf-od- prytinawn a hwyr-It daeth cynnulleidfa- oedd liosog ynghyd, yn enwedig yn yr hwyr. Y beirniaid eleni oeddynt—Cerddoriaeth, Mr. 0. Trefor Jones, L.T.S.C., Henllan; barddoniaeth, Mr. David Owen, Dinbych adroddiadau ac amrywiaeth, Parch. Thorhas Williams, Prion, a Mr. Owen Williams, U.H., Glanclwyd, Bodfari; celf. Mri. Owen Ellis, Minffordd, a Lewis Morris, Ty'nddol. Llanrhaiadr; gwau, I)wytlio, &c., ,Nfrs. R. R. Parry, Rhuthyn, a Mrs. Roger Owen, Rhuthyn. Arweiniwvd v cyfarfodydd gan Mr. Owen Williams, Clan Clwyd, ac aeth drwy y gwaith yn hwylus. Cyfeiliwyd gyda'i medr arferol gan Miss C. M. Davies. Nantglyn. Gwasanaethwyd fel trysorydd yr eistedd- fod gan Mr. Charles Davies, Tyddyn Ucha, ac fel ysgrifenydd gan Mr. J. R. Williams. Pentre Llecli, a haedda v ddau glod uchel am y modd y cyflawnwyd y gwa.hanol ddy- ledswyddau ganddynt. Cyfarfod y Prydnawn. Dechreuwvd yn fuan wedi hanner awr wedi un o'r glocli. Y Ilywydd ydoedd Mr. J. H. Wynne, Dinbych, a chaed anerchiad byr ac i bwrpas ganddo. Dadganodd fodd- had o weled y Parch. Caradog Rowlands (y gweinidog). wedi gwella mor foddhaol ar ol y ddamwain a gafodd beth amser yn ol. Yr oedd y dytarniadau ar y gwahanol gys- tadleuaethau fel y canlyn :— Adroddiad, i rai dan 8 Mr. Neb Cydradd laf, Catherine i ritchard, Nant- glyn, ac M. E. Lloyd, Prion 2, Trefor Parr Llwyd, Brookhouse; 3, Megan Rowlands- Llanrhaiadr. Rhoed gwobr, hefyd, i'r gweddill o'r plant. Unawd, i rai dan 12cg oed—Cydradd lai Olwen Lhyyd, Brookhouse, a John Elia Davies, Bodyngharad. Arholiad, i rai dan 10 oed-I, Janet Moi ris. Llindir 2. Lloyd Edwards. Fron. Etto, i rai dan 16eg oed-Cydradd lal vTuendolen Hughes, Ffordd las, 80 UrsiL Ellis, J^vllyi hwyaid; 2, Annie M. Davies, Brvneglur: 3 Hannah Owen, Dref-fechan, a Margaret A. Hughes, Prion. Arholiad, i rai dan 132g oed—1, Job Trefor Hughes. Ffordd las; 2, John 0. Mot ris, Tyddyn ucha. Adroddiad, i rai dan 10 oed—1, Afage- Olwen Jones. L'lwyn derw, Llansannan; V. Janet Morris; 3, Mary Ellen. Lloyd; .1 Catherine Pritdiard. Unawd, i rai dan wyth oed-I, Mary ElI- Lloyd; 2, Megan Rowlands; cydradd fMbr>r'n« Pritchard, Glyn Jones, a Tref- A rhoijd i rai dan bj;) ord—1, Lloyd, Bachymbyd; 2, Gwladys Hughes Fronhanlog. Adroddiad, i rai dan 14eg, 'Y llangc Gymro '-Cydradd laf. Gwladys Humphry a David Evans; cydradd 2. Maggie Ohrl Jones, Llansannan, ac Enid Jones, tSaro" cydradd 3, Fdward P. Williams, Emrys D", vies Olwen Lloyd, a Doris Edwards. Unnwd i rai rhwng 8 a 10 oed-I, Olwe Llwyd; cydradd 2, Janet Morris, a LI07 1 Edwards Fron. Darllen rhan o'r Ysgrythyr—1, John Tr(- for Hughes; 2 John 0. Morris. Gwisg nos-Mrs. Lloyd, Plas Bach, Drool house. MnfTatees, i rai dan 13eg ned-Cvd-aO., I hf. Olwen Lloyd a Lilian Roberts, Boci- f a-i. Par o socks i iflwr—Mrs. Lloyd, Plf. -■ BaHi. Par o knee-cans 'i fihr--01wen Llwyrl Dau hWVR o ymenyn—Miss Daviep, Fach- lwyd, Gyffylliog, j Daeth dgti gor o blant yn mlaen i ddat- ganu Y Owanwyn Hardil (Muller), sef, j Dinbych (dan flrweiniad Mr. Thomas Pow- j ell), a Llanrhaiadr idan arweiniad Mr. James Hughes; Felin. Dyfarnwyd v wobr j gyntaf i gor Dinbych, a'r ail i gor Llanrhai- adr, Cyfarfod yr Hwyr. I Y r oedd cannoedd lawer o bobl yn bresen- nol erbyn yr hwyr. a'r capel yn anncclwydd o lawn. Gresyn na btia-sai yn mhentref Llanrhaiadr neuadd^ fel y gallesid cynnal cyfarfodydd fpl hyn mewn hwylusdod. Cymmerwyd y gadair yn y cyfarfod hwn gan y Cynghorwr H. Dryhurst Roberts (Maer Dinbych). Wedi canu tors gynnulleidfaol ard vn ffilaen gyda'r cystadleuaethau, Yr oedd' y ayfarniadau fel y canlyn Hasged ddillad—1, William Brundritt, Liandyrnog 2, Ni attebodd i'w enw. Adroddiad i rai dan lScg oed Y Bvw- ydfad '—Cydradd laf, T revor Jones, Liver- pool. a Lizzie Evans, Wenallt. Unawd, i rai dan Dervn Pill- '-I, I(jllii Ti,efor 2. Gwen Basseti, ]>inbycli; cydradd 3, 01- wen Roberts. Dinbych, a Blodwen Davies, Prion; 4, Mary 01 iron Williams. Dinbvch. Eng1yn. Yr ?\wyr!on;T: '—b?. ?.!r-. E. G?yrfryn Davies Rhuthyn, allan ? bvnif.heg» G,,i-3-?fi-.vn DaN-ies ]lliuthvii, o ),k-ji' l ieg Lliosogi gl,irU:n1 rrs¡]a En:s, Llan- rhaiadr. Unawd tenor nen soprano. Breirldwvd- ion louengctvd Mr. John Williams, Rhnthyn. pennill. Yr Arglwydd a drodd. ac a edrychodd ar Pedr '—laf, Ati-. R. 0. Da- ries. Brynllwyd, Nantelvn. allan o bump. Ear test Ani,,ie Ifiiglies Davios. Nant- glyn, a John Trefor Hughes, Llanrhaiadr, yn gydradd. Traethawd, Gwerth cynimydog da '— Rhanwyd y wobr rhwng Mr. Owen Ellis, Minffordd. a. Hen ferch.' Rhoed gwobr, hefyd, i Mrs. Hughes. Brvnasgwrn. Unrhvw ddeuawd—Mri. John a Tom Wil- liams, Rhnthyn. Yn y cyfwng hwn caed anerchiad gan y llvwydd, yn rhoddi amryw gynghorion budd- iol. Ennillwyd v wobr am yr her-unawd gan Mr. Rowland Griffiths, Clocaenog. Ffon gollen oreu—Mr. John P. Turner, Glvndyfrdwy 2 a 3, William Turner, Llan- rhaiadr. Enwi llvfrau y Beihl-Cydradd, John Trefor Hughes ac Emyr Davies. Pedwarawd, 0 ddydd i ddvdd '—Mr. R. Vaughan, Gvffylliog, a'i gvfeillion. Atteb chAvech o gwestiynau o'r Hvffordd- wr '—Mrs. Lloyd. Plas Bach, a throdd y wo hr yn 01. Daeth wyth o hartion deuddeg yn mlaen i ganu'r don Buddugoliaeth,' a chaed eys- tadlu rhagorol. Dyfarnwyd cor Mr. Owen Vaughan, Saron, yn oreu. Dwy chwaer ieuangc ddaeth yn mlaen i ymgeisio ar ddadl, sef. Misses Annie IJlnyd a Gwladys Hope Hughes, Llandvrnog, a dy- farnwyd hwy yn hollol deilwng o'r wobr. Daeth tri o baHipn wytli yn mlaen i ganu'r don Cenarth,' a dyfarnwyd parti Mr. R. D. Griffiths, Nantglyn, yn oreu. Galwyd dau i'r llwyfan o naw fu yn ▼ 4 rhag-brawf yn nghystadleuaeth v prif ad- roddiad, Y berth yn llosgi (Job). Rhan- wyd v wobr rhwng y ddau, sef, Mr. Hilgit Li. Hughes. Bontuchel, a Miss Alice Wil- liams, Brviilltiii-tli. Canu pennillion telyn— Miss vie Hughes Davies, Nantglyn. Prif draethawd—Mr. Llewelyn y Llansannan. Un parti o bedwar ddaeth vr i ddatganu t6n roddid ar v prvd, Mr. John Jones, Caermvnvdd, a'; on, a dyfarnwyd y wobr iddvnt. Daeth dan for vn mlaen yn v Or it gystadl- euaeth gorawl i ddatganu PiN-y yw y rhai hyn.' sef. cor Hirwaen, a chor v Bryniau. Dyfa.rrj.wvd y wotir i gor Hirwaen, dan ar- weiniad Mr. Davies Berth. Ar gynnvgiad Mr. Thomas Jones, Ty Mawr. ac oilind y Parch. Caradog Rowlands, talwvd diolchiadau i lywyddion v dydd, y beirniaid, y cvfeilydd^. a phawb fu yn cyn- northwyo cyda'r cyfarfod. Caed crair gan Mr. Trefor Jones, y beirn- iad cerddorol, yn diolch • i Miss C. M. Davies am ei gwasanaeth meorus wrth yr offeryn yn ystodi y dydd. Yr oedd ymborth wedi 0; baroioi yn yr ysgoldv yn ystod y dydd, dan ofal niter o chwiorvdd yr eglwys. f -i-d y briddugw^r vn y ddau gvfar- fod gan Miss LloydT Felin Fai-ni Miss Llo-^d Pachvmhvd; Miss Evans, Llythyrdy, a Miss Parry, Llewesog. Yr oedd y gwobrwyon -vr aelodau yr epWvs n'r ",T*T'r>'iil''r,idf<*v vn y Pen- tre, a chvfeillion eraill—rhestr rhy liosog i'w henwi.

DRINK DWYRYD TEA I 1 I The Tea. of Old Time Flavour I I I For HOME-MADE BREAD, Economical CAKES. PUDDINGS and PIES. the Best BAKING POWDER in the Worid is    ]k ii- ma Yn Ysgol Sirol Aberteifi, dydd Iau, bu y faeres vn dadorchuddio cofel) 1 bedwai ar hugain o hen ftcligyli yi- ar faes y rhyfel.

manaidd Von Hindenburg. Y mae Cadfrid- ogion penaf Awstria-Hungari, Bwlgaria, a Thwrci, yn ddarostyngeclig iddo cf) a Hin- denburg, gyda'i brif-gynnorthwydd, Von Ludendorff, sydd yn gyfrifol am gynllun rrhyfel yr 1l o'r Cynghreiriaid hyn. Mown cyd-symmudiad mawr o eiddo y byddinoedd, y mae bod lin maeslyvvydd yn fyfi-yw 0 fantais fawr-o leiaf, dyna farh thai ddylai A-N-bod N'id oes unoliaetb felly to eai bod £ ngh'i rft byddinoedd Prydain a'i Chydaleidiau hyd yn hyn, ,cr fod Cynglidr Versailles wedi cyfartalu llawer ai- y sefyll- fa yn yr ystvr hor!. Hysbysir yn awr, er 11a.d yn swyddogol, fod cadlyw ar fedr, os nad wedi ei benncdi i fod yn ben ar holl allu milwrol y Cydbleidiau yn yr oil o'r cadfeus- ydd. Dywedir, hefyd, fod y Cadfridog Ffrengig Foeh eisoes yn gweithredu yn y oymmenad hwn, yn enwedig felly ar y ffrynt gcrtlewmol. OR yw Jiyn.yn .fFalth, y mae.yii ganlvniad uniongyrcho} ffurtiad Cynghor Versailles—cvnghor sydd yn cynnwys cyn- rrychiolwyr gwleidvddol, diplomyddol, a, mil- v rol yr oil o r Cydbleidiau, ac yn cvfarfod, pin fyddo angen, yn Versailles. Bu wbwb enbyd yn v senedd, fel y cofir, ar ddychwel- ind Mr. Lloyd George i Paris, o un o'r cy- rchorau hyn, a'r araetli a draddododd yiio. Erbvn hyn, y mae gan Gynghor Versailles hawl i fabwysiadu a eliario allan benderfyn- iadau gweinvddol fyddo a fynont a synimiid- indau y byddinoedd ar y mae?. ond yn sef- Vllfa bresennol pethau. nis gall y cynghor gvfarfod ddigon ami, na chwaith benderfynu yn tmiongyrchol ar y meslirau aligenrbeidiol i gyfarfod y dadblygiadau mawr a phwysig sydd yn oymmervd lie yn ddyddiol ar faes y gwaed. J)yma nn o'r rhesymau sydd yn galw nwchaf an bennodiad un J^ncadlvw—nn person o allu a safle filwrol diammheuol i drefntl a phetlderfvmt yn ddifittreg. Y Cadfridog Focht 1 i icnyoig o son svcia y ayctaiau livn am itah a'i byddin. Y mae pethau yn lied sefydlog a i' y ffrynt rhwng yr Eida] ac Aw stria, o harwydd vr hin fiuafol yn yr Alpau, Pen- radlyw y fvddin Italaicld yw y Cadfridog Diaz, ond ui chyplysir ei enw ef a'r aruchel y cyfeirir ati yn y nodyn blaei.orol. Y mae gan Brvdain, yn mherson Syr Douglas Haig, a Ffrainge, yn mherson y Cadfridog Petain, ddynion o athrylith filwrol ddiam- mheuol i a r wain eii byddinoedd, ond y Cad- fridog Foch a wededig. Y mae ef yn iin o'r cymmcriadau difcgleiriaf yn bancs milwrol Gweriniaeth Ffrainge, a phan ftennodir ef bydd Haig a Petain wrth en bodd yn gweithredu fel swyddogion is-raddol iddo. Pan fvddo nm- gylchiadau yn gwnevd yn angenrhoidiol i fyddmoedd mawr symmuc1 i gvfarfod a, gwa- hanol agweddau y frwydr, nid oes hafal i Foch. Addefir yn gvffredinol mai ef yw v goreu o'r cwbl. Pan ddarfu yr Kllrnyn ruthro drwv Belgium, yn hydref y fhnddyn 191.4, ar wedi hyny yn goresgyn rhanau go-gleddol Ffrainge, g-m fvgwtli Paris, y Cadfridog Foch oedd arwr y cyfnod tywyil hwnw, yn agosaf at y Maoslywyddion .Toffre a French. Brwydr yr Afon fel v gwyddis, drodd y fantol yr ad eg hono. nc i'r Cadfridog FochJ yn anad neb, v priodolir y wyrth fawr hono. Y mae wedi cvssegru ei hon oes i was-anietli y Weriniaeth Ffrer.- gig, er yr ammheuid ef o'r braidd o dueddii at adfer y Frenhiniaeth yn v wlad bono. Bydd ei bennodiad yn Bencadlyw, pan y daw, yn boblogaidd iavm. j 1 Arwedd Japan at Rwssia. Er gwaethaf y sefyllfa wleidyddol a mil- wrol yn Rwssia, ymddengys nad yw y wlad hono, na hyd yn oed Bolsheviks a'i brad- ychodd i ddwvlaw y gelvnion, wedi anghof- io'r ffaith fod Japan a hithau unwaith yn Gvdbleidiau yn y rhyfel lion. A'r cwestiwn sydd yn peri pryder i Rwssia heddyw yw bw"n—beth vw bwriad Japan o borthvnas i Siberia, a thiriogaethau era-ill Rwssia yn Nghyfandir Asia? Ac cwestiwn hwn yn un o fawr bwys i'r Cydbleidiau oil; ac os gwir yr adroddiadan, y mae yn berygl iddo rwygo neu ranu y pleidian gwleidvcldol yn Japan ei hun. A ddylai Japan anfon bydd- in i Siberia, a chycbwyn cadymgyroh yno i ddiogelu'r diriogaeth rhag rhaib yr Rll- n:yn, yn gystal ag attal oob perygl iddi hi ei hun yn y Dwyrain Pell o'r un cvfeiriad. Y mae un peth yn weddol amlwg yn y cvs- Ryllt-iad hwn, sef, nad yw barn gvhoeddus Japan yn unol o blaid vmgyrch filwrol i Siberia. T7n rheswnj^im hyn yw, fod v dos- j harthiadau masnachol yn Japan wedi ac yn gwneyd elw dirfawr o'r sefyllfa drefnidol a grewyd gan v rhvfel. Qfnant y bydd i gadymgyrch o'r fath a. nod-,i-N-d andwyo ell masnach a'u llwvdd hvdol hwy. Yn rhin- N,(,dd eyttiindeb diwffldsi v mae Japan wedi rvflenwi yr America a lliaws o longau mar- siandiol, ac yn addaw adeiladu lion gan ■pewydcl i gvfnerthu y rhai hyny. Y nutp hyn, a'r rheswm arall a nodwyd, wedi gwneyd dau garfan o seneddwyr Japan, ITob law hyny, nid yw yr oil o'r Cvdbleidiati yn unfrvd nnfarn ynghylcb v priodoldeb o anfon mihvyr Japan i oresgyn tiriogaethau ■porthvnol i Rwssia—o leiaf, ar hyn o bryd. J)na'r agwedd a gy miiioi- yr America ar y cwestiwn. Ar y llaw a^-ali. v mae yn Japan blaid gref dros ymyriad mihvrol. ac y map'r fvddin yn barod i gymmnrvd y nines unrhvw ddiwrnod. iod yn Japan ddwy filiwn o wyr wedi derbyn dvscvblaeth filwrol drwyadl. ac y mao adnoddan eraill o'r tu oefn svdd vn ddieonol i F'irfio ol- j fvddin gref. Ond rhaid aros no y pen- J derfynir ffawd Siberia o gyfeinad l.i'pan. i II Tueddau yr forddonen. I i-artiaii yn galonogol y mae 1 new yimion | o Palestina. Y mae adrpn gref '■> fyddut y Cadfridog Allenbv, orbyn hyn, ar yr ocllr ddwyreimol i'r Iorddonen, ac o fewn cyr- haedd taraw i reillfordd Hcdjaz. Yn wir, tnry ruthriadan sydyn ac annisgwyliadwy y mae y Pr^dei^iaid wedi dinvstno rhai I milldiroedd o'r xheijffordd bwvsig lion, yn nghyd ag amryw bontvdd a-rni. Y mae yj Tyrciaid yn nyfcrvn Amman. a gwnaethant i bob ymdrech a. allent i altal ymdaith fndd- ngoliaetbus eu gwrtliwvnebwyr, ond yn of cr. Lie o'r enw Es Salt ydyw pencadlys presen- nol byddin Allenby yn y rhan barth hwn o Canaan. Pentref dymlmol who", Rs Salt, yn nghymmydogaeth beddrod y prophwvd S Hosea. 0 ddeutu pymtheng milldir i'r dwyrain y rnae Amman, v dref a warchaeid gan filwvr y Brenin Tiafydd pan fradvchodd efe Uriah. Saif y dref ar reilffordd Hedinz, a'r foment v rymmerir hi gan y Prvdeiniaid, Tivdd moddiou cvmmundeb y Tyrciaid ag '?ri hin ?M!i ?i d?'i. Byddai hyny yn :1n- Inffacl ofnachvv i'r .?eh ac vn fantais h??-tf? ofnachvy i'r ?n, ?c-sun? i ninn?- ?h.id fcdvT.rciaid „n„ inn; Yr ?'?i"'? omd e ?asni vn a 11 ('1 1 C df..d vn a] -,I IVP law y Cadfridog ,(\lR00 v, T v dipvvddJiynv, fo :'I'TIPiI' AlIenlw. benca dlys y Brydoimg yn lwT1ca vs Y ). 1 1 I «o^llid goresgvn r^nj^ih o (\¿(ll no g 1 d 1 dnyv frYllla u (111-' M?H?. t?'r g.e<M. d'?y ii.unau < ead, ac ymwthio ar i fyny i gyfeiriad Dam- ascus. Ond gwaith araf fydd hyn ar y goren. Ymae'rTyrciaid, fel ninnau, yn rhoddi mawr hris af y wlad yr ochr ddwyr- einiol i'r Iorddonen, ac nid flr chwarett bach y cilgwthir hwynt oddi yno. 0 dde-litit I un adeg ag y cyrha.eddodd fi dran p fyddin Allenby reilffordd Hedjaii yn v parthati hyn, yr oedd byddin Brvdeinigf y Cadfridog Mar- shall yn symmud yn, mlacn vn gyflyirl i fVnV dyffrynyr afon Euphrates. Yma Cflfodd y Tyrciaid.gui;fa dost ofnadwy. Cymmerwyd pum' mit o honyht yji garchardrion^ ,a pheth wmbrcrld o ynau a, chelti rhyfel. Chwalwyd y gweddill o'r .geb^i i'r pedwar gwynt, Yn mlien amser diclion y bydd ,i Allenby ,a Marshall gydio dwylaw, a chyda'u gilydd ymlid y gelyn drwy Asia Leiaf yn ol i gy- i'eiriad Twrci yn Ewrop.