Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
Hide Articles List
13 articles on this Page
-qp-TYNGED Y GELYN YN FLANDERS
News
Cite
Share
-qp- TYNGED Y GELYN YN FLANDERS LLWYDDIANT NEWYDD Y PR Y DEI NIA ID. Dydd Mercher. Cyhoeddwvd yr hyn a ganlyn o Paris (-Iydd LNiaivi-iii: Yn ystod dydd Llun dangoso-dd y gelyyi fwy o fyv.'iogrwydd na dydd Sul yn rhan- -barth. T Yser, ac yn amgylchoedd yr Ypres. Bu ein cyliegrau yn dra liwyddiannus. Y n rhanbarth Arras buom yn liwyddian- nus i fod yn fcistriaid VermelIes a satie Ru- toire. Am yn agos i ddau fis bu yna ym- drechfa ffyrnig am Vermelles. Yn rhanbarth yr Aisne ac yn Champagne bu yna rai brwydrau cyflegrol, a gwnaed ervii ddifrod ar y gelyn. Yn yr Argonne yr ydlym wedi ennill peth, tir. At' y ffrvnt dwyreiniol nid oes dim i'w ad- rod d. Am unarddeg o'r gloch nos Fawrth cy- hocddwyd yr hyn a ganlyn o Paris:- Yn Belgium y mae ymosodiad tfvrnig gan y Gerniainaid ar St. Eloi, i'r dedieu o Ypres, wedi ei orthrcchu. Y mae yr ymdrechfa yn pirliau yn ffyrnig ya y tfoiestydd ac i'j d wyrain o Argonne. Nid oes unrhyw ddigwyddiad arall o bwys i'w adrodd.' Yn ol adroddiad swyddogol y Germaniaid dywedir fnd cyfhvr y ffyrdcl yn Flanders yn ddrwg iawn, yr hyn sydd yn gwntyd Rymmudiad y byddinoedd yn anhawdd iawn. Tybir fod hyn yn awgrym i'r cGrmaniaid i barotoi am v newydd o enciliad i'r llinell gref sydd wedi oi pharotoi yn y rhanbarth hwn. Cvfeiria un adroddiad o Dunkirk fel pe byddai yr enciliad eisoes wedi dechreu. Gohebydd o Rotterdam, dydd Mawrth, a ddvwed fod v Prydeiniaid wedi ad-feddian- vn Passchentlaele (chwe milldir a hanner i'r gogledd-ddwvrain o Ypres. Dvdd qlil darfu i awyrenwyr Ffrongig ddisgyn ffrwydr-helenau ar ystordy o olew petroleum a ehad-darpariaethau yn Feluy, yn agos i Nivelles. Disgvnodd un o'r ffrwvdr-beleni ar y pylor, a cliwythwyd i fynv gvrnwys tair gwagen. Dydd Llun croesodd milwr Getrmanaidd dros y terfvndir Is-Ellmynig. Dywedai ei fod wedi padael ei fvddin. ac wedi cerdded o Ypres, lie yr oedd colledion v Germnniaid wedi bod vn ddifrifol. Er fod v colledion yn arswvdns, gorchymynwvd i'r milwvr fvned yn mlaen ac yn hytrach na chvflawni hunan-laddiad fgan ei fod yn briod a. thri o hlnnt rra^ddo). r>enderfvnodd ndael ei fvddin. Darfn i amryw o'i gyd-filwyr gyf- hwni hu?an?addiad. Gnb?hvdd o O??d-Ffr?inec. dydd Ms?'?t?. a ddv??d i'r fvddin B?vd?!? a'r Indiaid fod mewn hrwvdrau g-vda phidogau dydd Gwener, dvdd Sadwrn, a'r Sul. yn agos 1 Lanormnrck. Llwvddodd vr Irdiaid i on- nill safleoedd pw.vsier, a gwnaed cryn rl(lf- rod ar A- Ccrnianipicl yn eu gwarchffosydd eu Iii-in-tin.
AFIErHYO Y CAISAR. I
News
Cite
Share
AFIErHYO Y CAISAR. I HYSBYSRWYDD SWYDDOGOL. Hysbysrwydd swyddogol o Barlm, dydd Mawrth, a ddvwed fed v Caisar yn wael, ac wedi gorfod gohirio ei fwria-d i ail ymweled a'r ffrvnt. Llwydda i dderbyn adroddiad- au dyddiol am y sefyllfa ar faes y rhyfel.
BBWYDR LODZ | BEWYDR LODZI
News
Cite
Share
BBWYDR LODZ BEWYDR LODZI Y RWMIAID YN AD-DREFNU EU LLINELL. Y mae'n amlwg, erbyn hyn, fod y Rws- eiaid wedi colli Lodz, yn Poland; ond ni chydnabyddir hyn yn bendant. Yn ol un adroddiad dywedir fod y cwestiwn 0 am- ddiffyn Lodz wedi colli yn ei bwysigrwydd i'r Rwssiaid, a'u bod yn awr yn ad-drefnu eu llinell vn y rhanbarth hwn. I I'r deheu o Cracow y mae brwvdro par- bans yn cymmeryd lie, a cheir fod v Rws- siaid wedi derbyn adgyfnerthion. Gohebydd o AVar-aw, dvdd Sadwrn, a roddai lianec; brwydr Brzeziny, lie y cafodd dan gorphln Germanaidd cu gorchfygu- 20,000 o ddvnion vn cael eu cymmervd yn garcharorion, ac 80 v cant o'r gweddill yn cael en 11 add nou eu clwyfo. Yn mrwvdr Lodz, wythnos yn ol, yr oedd o leiaf saith gant o ynau yn cymmeryd rhan yr un amser.
-_.- - ..- - - - -'-,- -0'…
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
-0' SMITHFIELD YR HARP ABERGELE. CYNNALIODD V Mri. Frank Lloyd a'i Feib- ion en harwerthiad Nadolig yn y lie uehod dydd Llun diweddaf, ac yroedd yr entries' tu hwnt i'r disgwyliadau. Y beirniaid oeddvnt y Mri. G. Pridding, Gwrecsam, ac E. Llovd, Caer. ac yr oedd en dyfarniadau yn rhoddi boddlonrwvdd cyff- redinol. A ganlyn ydoedd yr ennillwyr Prif anifail—Mr. R. H. Jones. Tyddyn Isa, a-gwerthwvd i Mr. D. W. Vaughan, Abergele, am 32p. Phr o anifeiliaid goreu—Mr. William Owen, Faenol. 61p. 1551. Reserve, Mrs. Jones, Faenol Bropor, 59p. 158. PAr o anifeiliaid goren gan amaethwr— Alrs. Jones, Faenol Bropor,59p 15s. Reserve, Mr. R. H. Jones. Tyddyn Isa, 59p. 5s. Anifail dwy flwydrl oed goren-Mr. R. H. Jones, Tyddyn Isa. 28p. 10s. Reserve, Mr. Thon as Hughes. Glanmorfa, 24p. Ugain o fvllf, Cymreig-A,lr. T. Williams, Llewesog, 36s. 3c. Deg o fvllt hlwvodiaid-Mr. Richard Jones. Pentre Tcba, 34s 6c. Pump o fyllt Cymreig—Mr. J. Owen, Hendre Fawr, 39s. 6c. Pump o ddefaid tewion, unrhyw frid—Mr. Williams, Penyffordd, 53s. Deg o famogiaid tewion—Mr, R. Jones, Pentre Ucha. 43s. 6c. Pump o wvn tewion—Mr. Hughes, Bryn. ffanigl Iga, 38s. 6c. Tr: o foch bacwn-Mr. R. H. Jones, Tyddyn Isa, 7p. Is. Tri o foch pyre—Mr. William Hughes, Glasgoed, 443. Hwch dew—Mr. J. Davies. Sarn, 7p. 18s Yr oedd yno brvnwyr yn hresennol o sir- oedd Lancaster, Stafford, a Chaer. ac odrefi gjanau y m6r. Cymw]ir yr &rwerthi&Rt, iM arfr, dydd Him ,f.
j GYDA'R MILWYR YN NORTHAIKPTON
News
Cite
Share
j GYDA'R MILWYR YN NORTHAIKPTON I 1 GAN Y PARCH. R. PBRli WILLIAMS, GWRECSAM. f I'n mihvyr dewr, ar dir a mor, f. Bydd I)i yn nawdd, 0 Arglwydd lor; t Yn mhob caledi saf o'u plaid I A dyro iddynt nerth wrth raid. Yn ngwyliadwriaeth hit' y nos, Lleb lewyrch Iloer na seren dlos, Yn nghanol,llid gelynion cry', Boed iddynt wenavi'r Nefoedd fry.' Canwyd y geiriau uchod mewn hwyl ar don newydd gan fechgyn Cymru sydd gyda'r fyddin yn Northampton ar brydnawn Sab- bath, Tachwedd 22ain, mown cyfarfod canu ar ddiwedd yr YHgol Sul. Y Parch. D. Lewis (Dowi Medi), Llanelli, yw awdwrr y geiriau, ac yn garedig iawn. danfonodd i mi nifer o gopiau o dflen ac arni dri emyn rhagorol o i waith, ac v mae'r tri yn dra phriodol i'w canu yn yr argyfwng presennol. Dysgwyd y don newydd gan y bechgyn vn y cvfarfod cyntaf v cawso*a v fraint i fod ynddo wedi i ni gyrhaedd Northampton. Canwyd amrvw cmynau etraill, a dysgwyd tonau ncwyddion eraill, hefyd, genym yn v cvfarfod canu hwn prydnawn Sul. Daetli amryw frodyr o'r newydd i'r ysgol y Sab- bn tb hwnw, ac er fod nifer o'r rhai arferent ddvfod i'r ysgol yn absennol, o herwvdd eu bod on duty' gyda'r fvddin. yr oedd eyf- anrif y rhai ocdd yn bresennol yn fwy nag y bu o gwbl. Y Sabbath, Yr oedd y Sabbath ar ei hyd yn un i w gofio. Daeth cynllulleidfa, o dros fil ynghyd i addoldy y Bedyddwyr, Mount Pleasant, Kettering Road, yn y boreu am hanner awr wedi naw, i wafianaeth y Church Parade. Dyma'r gynnulleidfa liosocaf welsom yn i ystod ein harosiad yn Northampton, ond deallwn fod y cynnulliad yn lliosocaeh ar un o'r Sabbothau cyn i ni gyrhaedd yno. Ond v bareu Sabbath hwn nid oedd digon o le i'r brodyr yn y seti, ac y mae yn yr addoldy eisteddleoedd i fil o bobl. Bu raid cael rhai degan o gadeiriau, ac yr oedd nifer heb le i eistedd wed'vn. Rhoed yr emvnau allan gan v Parch, I). Hoskijis, (leclireuais innau yr odfa, a phregethodd y Parch. Ri- chard Jones, Llandinam, yn gam pus. Yr oedd v canu yn rhagorol. Gwasanaethid wrth yr offeryn gan Mr. W. B. Griffith, o'r Abevmaw, 11n o'r mibvyr, ac efe fu yn gwas- anaetlm fel cyfeilvdd yn v rhan fivtif o'n cyfarfodvdd. Dvn ieuangc tra dymunol vdvw Mr. Griffiths, wedi ei fagu gyda'r "Wesleyaid. Yn v cylch aosaf i'r pwlpud -pi,d oes gan v set fawi-Yr ot-d(i y Cadben T. H. Parry, vr aelod seneddol d'-os Fwrdeisdrefi Fflint: y Cadben Llovd Jones. TJardinam a'r Cadben Stanley Da- vios, Gw.recsam (dau o wvrion John Jones. Talvsarn). y Cadben Owen, Blaenau Ffes- tiniog, a dftu Gadben yn myddin yr Oen-R. P,ii-v Toneq, AV,,irrinqton, a John Henry WiUiams, porth Madog—ac eraill. Yn yr hwyr, am 6.30, yr oedd Assemblv Room v Town Hall yn Uawn. Pan ddaeth gorchymvn o'r Swyddfa Rhyfel fod y 5th, 6th. a'r 7th Battalion. Royal Welsh Fusiliers, i fyncd i'r India, amlygodd amryw o'r bech- gyn eu hawydd1 i gael Cymmundeb. Trefn- wyd i'r gwasanaeth nos Sabbath i fod yn gymmundeb. Cawsom fenthyg llestri cym- mundeb eglwys yr Annibynwyr yn Nghapel Coffa Dr. Doddridge, a cliawsom ddigon o win anfeddwol gan chwaer sy'n aelod ffydd- lawn gyda'r Methodistiaid Cyntefig, yr hon, yn garedig, a'i rhoddoddl yn ddi-dal. Treul- iwyd yr odfa ar ei hyd i gofio am farwolaetih Iesu Grist. Dechreuwyd gan y Parch. Id- wal Roberts, Benllech, yr hwn ddaethai i Northampton y Sadwrn o Lundain, lie y bu yn derbyn cyfarwyddiadau ynglyn a'i ben- nodiad yn gaplan, i fyned i'r India gyda'r milwyr, neu i ryw le arall, oa nad ant i'r India. Cymmerodd pob un o honom fel gweinidogion ran yn v gwasanaetb. Heb law y brodyr enwyd eisoes yr oedd y Parch. Ccitho Davies, Pontllanfraith, gyda ni. Pennodwyd Mr. Davies yn gaplan yr wyth- nos flaenorol. Cofir genym yn hir AM y gwasanaeth eithriadol hwn i gofio aJIl Farw Rhyfedd Pen Calfaria, mewn ufudd-dodi i orchymyn ein Gwaredwr. lechyd y Bechgyn. Er fod y bechgyn yn mwynhau iedhyd rhagorol, pan oerodd yr hin. cafodd cryn lawer o honynt anwyd. Bu llawer o hon- ynt yn Nghymru am ychydig oriau. Wedi i'r gorchymyn ddyfodl o'r Swyddfa Rhyfel. eu bod i fyned dros y mor, rhoed caniatad i gryn nifer i fyned i weled eu perthynasau a'u cyfeillion, cafodd amryw anwyd air y ffordd, a blinid llawer o honynt gan ddolur gwddf, a chrygni, a pheswdh. Ar fwy nag un ac'hlysur clywsom y fath gydgan 0 bes- ychu fel mai priodol fuasai defnyddio geir- iau y dywedir i Hwfa. Mon eu defnyddio mewn rhyw gyfarfod pan oedd y .bobl yn pesychu eilwaith a thrachefn, ac yntau wedi ceisio ganddynt beidio, Chwychwi a chwennychasoc-h drachefn besychu, megys ag yr ymbesychasoch.' Bu raid i amryw o ihonYllt aros yn y tv, a rhai aros yn y gwely am rai dyddiau. Bu y brodvr era ill a min- nau yn ymweled a. hwynt. Yr oedd rhai o honom fel gweinidogion—gwell fyddai peid- io dyweyd n'run—wedi gwneyd enw iddo ei hun yn < mysg y bechgyn fel gwr feddai gy- nghor neu feddyginiaeth at anhwylderau cvffredin, a bu ei gynghorion yn werthfawr i amryw o'r bechgvn fel 'first aid,' nes daeth y meddyg. Anrhydeddwvd ef genym a'r teitl o Ddoctor.' Tybiai ambell fachgen mai yr un peth roddid gan feddygon y fydd- in i hoh claf. ac pt bob anhwylder, a'r rh«s- wm na ham y tvbient fellv oedd, fod y fedd- yginineth yn v flfurf o belenau neu tab- loids,' ac Yr oedd gwaitib perswadio ar rai o honynt i grP-du fod y fed'dyginiaeth yn wa. hanol, er fod v wisg allanol yr un fath. Tra yn son am gleifion, pwelais un boreu fach gen wedi ei anafu vn cael ei gario ar C striteher' o fodur i'r R. A.M C. Hospital, yn Abington Avenue. Ofnid ei fod wedi ei annfn yn dost, gan i I Lylin carriage fyned drosto. ord pan elwais i'w weled dranrWh yr oedd yn well nag y disgwvbVn ei wlblm; yr oedd -wedi tori asgwrn ei croes, ac errbvn j hyny yn lied esmwyth er nad oedd yn ddi- boen. TTn o n!wyr 8i:r Gaer ydoedd. Pen I ohnais iddo a oedd ei rieni yn fyw, llanw- odd ei lygaid a dagrau, ac y'r oed4? dagrau vn ?i lais.wrtli fntbc-r i- alive, but Yes,father is alive. I hut mother i not.' Yr oedd yn ddiolch- gar iawn ?m yr ychvdi? eiriau o gyaur ddv- wpdais w+iho. ac am v 'Testament' froddais iddo Vn wiV, vr afA(I bec htrvn v Red Cross oedd yn vr vsbvttv vn oi wvlio vr rrirvr ^dinlobfrar S" vntan. TVan fnd 1\: fpoith hr>d oddi eartr*»f mrbeth a'r ysbrvdl diolehgar sydd yn nodweddu y malt I fwyaf o'n hechgyn. ) — —— n, -11 in Llythyrau. Da iawn genym ddoail fod ein gwaith yn Northampton yn cael ei wertlifawrogi, nid yn uaia gan y bechgyn y llafuriasom yn eu plith, ond, hcryd, gan eu p&rthyna?u yn Nghymru, a dian yr eglwysi lie y dygwyd hwy i fyny. Daetli i'n llaw lythyrau o ddi- olch oddi wrth frodyr yn y weinidogaeth, yn ddiaconiactli, ac hefyd oddi wrth Iadyau ay maman, ac ambcl! wraig, a darllen em rhwng y llinellau fod <?u prydcr yn fawr ynghylch y (thai yr ysgrifenent. Os buom yn help i'r gwyr ieuaingc yn ystod ein har- osiad yn eu plith, rhodder v clod a'r gogon- iant i Dduw. Cawsom fwynhad a Ibendith ein hunain vn y gwaith; yn wir yr oeddem wrth ein bodd, hyd nes v cofiem mai rhyfel oedd yr adhos fod y bechgyn a ninnau vn Northampton. Yr oeddwn wedi bwriadu dvfynu rhana11 o rai o'r llvthyrau, ord prin fe allai v byddai hynv vn iawn, er fod nifer o honynt yn ddyddorol dros ben. a rhai o honvnt yn fvw o naturioldeb a tlivnerwch. Cliwi. bertb^nasau ein brodyr hyn a brod- yr eraill. svdd wrth fyned allan i faes v gad yn abert-hu llawer, er eich bod chwith- au vn aberthu llawer wrth eu gollwng i fvned oddi wrtihych, cofiweh fod D'iw pob dvddanwch i'ch cysuro vn pich prvder yn eu cylch. Y map ennnopdd o bobl Ddmv yn pin qwlad yn gweddio drostynt hwv a chwi- thau. sic y mnp <xweddiau pobl nrJliw v n0t,11 nO<;llf i amddiffvn yr Hollalluog ei Hun drosom. Dmvest. Drwg genym fynegi na chadwodd pob un o'r rhai arwyddodd yr ardystiad Dirwestol ei ymrwymiad. Arwyddodd ugeiniau lawer yr ardystiad, ond hyd y gwyddlom. ni thor- odd ond dau yr ymrwymiad. Esgus un oedd iddo gael ei gymmeryd yn wael, a bu .raid iddo, meddai, gymmervd gwirod. Daetlh y Hall atom ar yr heol un noswaith dan ddvlanwad diod, a dywedodd ei fod wedi tori'r tresi,' a'r hyn ddywedai mewn hun- an-amddifFyniad oedd, fod y gorchymvn iddynt fyned dros v mor, ac na chafcdd fyned adref i wcled ei fam, wedi ei gv- thryblu nes ei yru i yfed. Ond,' meddai, j mae ail gynnyv, a thrvdvdd cynnvg i Gymro.' ac arwvddodd drachefn. Gellid nodi llawer o ffeithiau tarawiadol vnglyn a'r thym- drechion dirwestol yn mhlith v bechgvn. Saif llawer o honynt yn ddi-ildio yn wvneb ■ temtasivnan cryfion, ac v nine cerdvn bach yr ardvstiad yn eu cvrnorthwyo, ac wedi atteb drostynt pan ofyrij iddynt- vfed. Ced- wir y cerdvn flin;-Idirt lledr tu fewn i'w cap. Bvdd yn ddvddorol i lawer yn Ngbvmru wybod na, chai yr liD milwr yn Northomnton ddiorl mewn tnfnrn cvn han- iior dvdd. nac ar ol hanner awr wedi wyth or 910-21, y nos. Diolch. I Derbynied y cyiviiiii ddanfonodd new- i ydumuai uii, cyicn^ionau, a xiynau, iieb nac enw na ciiyieuiiau, iei lias g*vyuuoiU pwy it ddanlonouu, cm diolcli cluiuuaut.. lr oead luiai o iiOiiynt let po iiieu u cjiignrair ag aw- durdoaau y il^y tin rtiy, o biegia yr oeuu y postmark] yn my anegiur i ni wybod o ba le y daeth rhat o'r papyx-au a'r imsoiion. Cawsom gytie o'r blaeix i gydxiaboa cared- igrwydd y cyfeiihon ddanfonasant eu ii?nw- au gyda'u rhoddion. Goddeier i mi ddyweyd wrth derfynu fod y gweinidogion oedd yn Northampton yr un pryd a mi yn rhai hawdd iawn i gyd-weithio ?, hwynt. Ni 1),u ev. a hwynt. Ni bu cysgod anghydwelediad rhyngom. Yn wir, yr oedd pob un o honom fel pe wedi penderfynu bod yn bob peth i bawb, fel y gallai yn hollol gadw rhai.' Erbyn hyn, y mae lihai miloedd o'r bech- gyn y llafuriem yn eu plith yn Northampton wedi symmud oddi yno—nid i'r India yn ol y gctichymyn gwreiddiol—ond i fanau cyfleus yn ymyl yr Easb Coast, i rwystro Ibyddinoedd y difrodwr, os bydd angen, i lanio yn ein gwlad. Ein gweddi yw ar i Dduw pob gras, yr hwn a'u galwodd hwynt i'w dragwyddol ogoniant trwy Grist lesu, wedi iddynt ddioddef ychydig, eu per- ffeithio, eu cadarnhau, eu cryfhau, a'u sef- ydlu. Iddo Ef y byddo'r gogoniant a'r gallu yn oes oesoedd, Amen.'
T R E F R I W.
News
Cite
Share
T R E F R I W. Dydd Mawrtih, yr 17eg o Dachwedd, bu farw y chwaer anwyl Mrs. Margaret Ro- berts, Glan Conwy, Trefriw, priod y diwedd- ar Gadben John Roberts. Yr oedd ei phriod wedi ei rhagflaenu er's llawer o flyn- yddoedd, ac yn 'ddiweddar collodd ei mab, y Cadben Thomas Roberts, a'i chwaer, Miss Ann Jones. Yr oedd yn hynaf o drigol- ion Trefriw, wedi gadael ei 90ain mlwydd oed. Yr oedd yn chwaer i'r diweddar Feddyg T. E. Jones, U.H., Llanrwst, yr hynaf- iaethydd adnabyddus. Neiod iddi hi, hefyd, oedd Dr. A. T. Hill, Llanrwst, a Dr. Sam Rees, Bolton. Ganwyd hi yn Ty Isaf, Tref- riw, a adnabyddir yn awr fel y Ship. Yr oedd yn hanu o hen gyff Cymreig enwog. Fe allai na byddai ychydig o hanes y teulu hwn yn annyddorol i'n darllenwyr. Ty tafarn a ffermdy mawr oedd Ty Isaf. Y ) cofnodiad cyntaf sydd genym am y teulu I ydyw mai un Evan William a Sian Owen ei i wraig oedd yn byw yma. Wedi hyny, ] Margairet ac Evan Jones ei gwr. JBu Mar- garet Jones fyw i fyned yn 108 oed, a dy- wedir iddi gerdded o'r Ty Isaf i Bryn Pyll. pellder o tua thri chwarter milldir pan yn 105 oed. Mab iddynt ihwv oedd William Jones, a briododd Elizabeth, merch Coet- mor, Nant Bwlch yr Hcivrn, y rhai'n oedd rieni gwrthddrych ein cofiant. Yr oedd y teuln yma yn hynod o barchus, a buont o wasanaeth mawr i Ymneillduaeth v cvfrod hwrwr. Yn amser Margaret ac Evan Jones rhoddid lie amlwg i grefydd vn v teulu ac i'r addoliad cvboeddus. Cedwid (hIed- Bwydd denluaidd a darllenid y Beibl yn gysson bob dydd. Adroddir am un o'r wyrion, sef, Mrs. Ro- i berts wedi hyny, yn darllen y Beibl i'r hen wraig un boreu, a'r plentyn yn troi i rhvw- le yn unol a'i chwaeth ei liunan, ac vn dar- llen hanes Dafydd yn r'hyfeln. Bobol an- wvl,' meddai'r hen wi-,Ai(r, dvdi ppth fel vnc: ddim ffit i fod vn y Beibl. Tro Begi bach i Salmau Dafydd. Dyna lie mae pethau braf.' Ac er mai tafarndy oedd y ty hwn. cedwid yno yn mharlwr "y cefn gvfarfod gweddi bob wythnos. Buwyd, liefyd, yn gweinyddu yr ordinhad yma. Y mae tafarn- dai Cymru wedi vmlygru yn fawr er yr adeg hono. Bu William Jones, ta>d Mrs. Ro- berts, farw yn ieuangc. Yr oedd Mrs. Jones, ei mam, yn wraig grefvddol dros 'ben. Ni byddai yn foddlawn i neb gael mwv na rhvw lasied TIP" ddau i'r eitbaf-,ie os dif- wvddai i un feddwi. bvddni mewn llo no(- gvd;r lien I Peti Jones.' fel v crpbHd Ti;, Yn pi li;tlqli fnl "j rhoddid Tl- Aml-, ? grpfvdd. r-n d'p^luaidd Rohyhoeddl1, Wedi marwo!a?th Mr. R07 I ?r Thomas  y Shop, i<Mt hi y dis- ger R:qgers, y Sh6p, id(li Ili T 'Clis, gynodd y gwaith o gludo pregethwyr, fydd- ai yn gwasanaethu yn yr ardal. Yr oedd yn clda iawn, hefyd, wrth y tlodion, a rhaid cofio fod Hawer mwy o wir dl-odi yr adeg hono nag y sydd yn bresennol. Byddai yn lladd buwch, dafad neu ddwy, ac vn eu rhann—yn anfon blawd ceirdh a htiad, eu i rhanu d'illad, &c., yn mhob man y gwelai angen. Un rhinwedd nodedig arall yn per- thyn iddi oedd y caredigrwydd a'r gofal a ddangosai ar yr achlysur o enedigaeth, lie y byddai tlodi. Trefnai a rhanai yn helaetli. mewn achosion felly. Ac oni bae am yr hen chwaer garedig o'r Ty Isaf buasai llawer baban yn ardal Ti-eft-iw wedi agor ei lygaid ar y byd hwn, ac wedi ei gael yn llawer oer- adh a digysur nag ydoedd. Yr oedd ein chwaer, Mrs. Reverts, wedi cyfranogi yn helaeth o'r un vsbrvd, ac yn parhau i wneyd yr un gwaith. Bu yn ar- weinvdd gweithgar gyda Chymdeithas Dor- cas drwy ei hoes, ac nid oes ond Un yn unig a wyr y daioni a wnaed trwv y gvmdeithas hono yn yr ardal. Yr oedd wedi bod yn gvflawn aelod selog a gweithgar yn Eglwys Peniel, M.C., am dros 70ain o flvnyddoedd. Nid -oedd aelod mwy seloo- a phvbyr rryda'r Ysgol Sul nn hi, a pharhaodd i fod felly hvd v diwedd. Yr oedd^vn cofio ei hunan icn.la'i marn vn v cyfarfod misol cyntaf gynnnliwvd yn Nhrefriw, a bu y v-ofil o drefnu a pharo- toi pr gv-fer y cyfairfod misol nrni hyd v di- wedd. Yr oedd yn fw.hll ar ei pheti ei hun o ran ei c-hyrhaeddiadau meddvliol. yn dar- 11011 llawer ac yn symmud gyda'r am scran. Yr oedd ei nm gwestiynau pwysig y dvdd yn dangos barn a chraffder anghyff- redin. Pryderai lawer ynghylch y rhyfel presen- nol. yn arberig pan oedd v Germaniaid vn ymdaith tua Pharis. Pan ddyawyd y newydd iddi un boreu gan Nurse Roberts fod y Germaniaid yn dechreu orpilio, ymlonodd drwvddi, ac meddai, Wei, fire away, 'rwan!' Yr oedd y cwestiwn, hefyd, pa fodd y gallai v Llywodraeth gael dioon o ar- ian at di'«uli-iu v rhvf^l yn pwvso llawer ar ei meddwl, ynghvd a distawrwvdd lfr. Llovrl George a;f y prvd. Ond pan ddechreuodd Llovd George ddadlenu pi trvnllun mawr i sierbau yr nrian. meddai, fvddwn yn alviorht.' a thawplodd o In-ny nllan. Yr onrlrl o ran vmddangosiad personol a nodw^ddion cymmeriad yn Hanw v svniad o fonerldinros. Rn yn gyfeiU es bersonol i'r diweddar, erbyn hyn. Tolo Caernarfon, a hob trl) v denai i'r dyfF.rvn vmwelai a M. Dvwedni Iolo am dani ei ibod vn nn o'r gwragedd rh^Toraf a r"farfvddodd erinod vn pi onQ. Un o'i chyfeillion mwvaf mm- hpfPIl cedd y ddiweddar Mrs. Nfn rv WiU'aniq, y Fvnwent. Trcfr^ chwaer i'r Parch. Ro^er Fdwsird s, WWldgnif. hith- an vn dvwyso^es mewn crefvdd a dvlnnwad. rl,-itl, nT'dd^vl na c^awn o crvm- doithna v chwnpi^ anwvl. jr{»rcdi<t hon, eito. Y nlie pip cvdvmdeimlod vn fawr 5'i p111:1h. Mr. rin-nn Roherfsi. pc p'r f. Miss FHya- P^-hnr+s. vr hon a wvlindd vn dvTifY. n crofaluR ar pi marn hvd y diwedd. Claddwyd hi yn nghladdfa gvhoeddus Trefriw.
CAERFYRDDIN.i
News
Cite
Share
CAERFYRDDIN. PRIODAS. Dydd Mawrth. yr 8fed, yn nghapel y M. C. (Cymraeg), Rhondda), Penbroke Terrace, Caerdydd, unwyd mewn priodas Mr. Edw. Walter Rees, I casheer' yn y London and Provincial Bank, Caerfyrddin, mab i Mr. Richard Rees. U. H., un o wvr amlwg gwlad Maldwyn, n. chadeirydd pwyllgor arianol y sir, gyda Miss Fanny Richards, ail fercli i Mr. Thomas Richards, gynt o'r Pentre, Rhondda. Gweinyddwyd gan yr Arch- dderwydd (Parch. Evan Rees), a'r Parch. M. H. Jones, B.A., Ton Pentre. Cyflwyn- wyd y briodasferch gan ei hewythr, Mr. J. Richards, Goleufryn. Whitchurch, Caer- dydd, a gwasanaethai Mr. J. Emrys Thomas, Caerfyrddin, fel gwas priodas. Ar ol eu llongyfarch gan liaws o gyfeillion yn Goleufryn, ymadawodd y par ieuangc am Lundain, lie y treulid y mis mel. Ad- waenir Mr. Rees fel Cymro aiddgar sydd &'i holl egni yn gweithio dros ei iaith a'i wlad. Efe ydyw ysgrifenydd a thrysorydd Cym- mrodorion Caerfyrddin, ac y mae y llewvrch sydd ar hono yn brawf o'i ymroddiad: Y mae hefyd yn aelod o'r Orsedd a Chym- deithas yr Eisteddfod, a chofir gan lawer am ei lafur fel un o ysgrifenyddion Eistedd- fod Genedlaethol 1911 gynnaliwyd yn Nghaerfyrddin. Gohebydd.
[No title]
News
Cite
Share
Nid yw y Tywysog Albert etto yn gym- mhwys o ran iechyd i ddychwelyd i'w long. Yn Ilys jmadon Rhyl, yr wythnos hon, cy- huddwyd nifer o fechgyn o dori j mewn i siopau. Cafodd rhai o honynt deimlo oddi wrth y wialen, a'r Ileill eu hanfon i Tsgol ddysgyhlaetliol.
Family Notices
Family Notices
Cite
Share
G ENED) GAETHA U. DAVIES Rhagfyr laf, priod Mr. Hugh Thomas Davies, 'green-grocer,' &-c., Vale Street, Dinbych, ar ferch. PRIODASAU. HELSBy-EDACOTT-Tachwedd SOain, yn bur dawel, trwy drwydded, yn Llanfair, Penygraig, Deheudir Cymrn, gany Parch. D. H. Simon, ficer, yn cael ei gynnorth- wvo gan y Parch. J. Davies, curad, yr Is- gadben W. G. Helsbv, R.A.M.C. (School Medical Officer, Rhondda), ail fab Mr. a Mrs. Helsby. Dinbych, â Violet, unig blentyn Mr. a Mrs. W. Endacott, Tor- quay (gynt o Fulham, S. W.). | HARRIS—WILLIAMS—Tachwedd 30ain, yn St. George's Garrison Church, Aldershot, gan y Parth. C. S. Thomas. Mr. Bertram Hall Harris, mab ieuengaf y diweddar Mr. S. Harris, a Mrs. Harris, 54. Lynwood Road, Blackburn, A Margaret Helen, trydedd ferch Mr. Joseph Williams, Prior Street, Rhuthyn., PARRY DAVIES Tachwedd 2Sain, yn nghapel Clwyd Street, Rhyl, gan y Parch. J. D. Evans (A.), Croesoswallt, cefnder y briodasferch, ac vn mhresennoldeb v cof- restrydd (Mr. J. Simon. Llanelwy), Mr. J. Roberts Parry, mab hynaf Mr. a Mrs. J. Parry, Bryn Hyfryd, Waen, Llanelwy, a Miss Davies (gynt o'r Bryn, Llanelwy). WILLIAMS EVAN? Tachwedd 2il. yn nghapel y Pare. ger y Bala, gan y Parchn. W. Jones (gweinidog;. a J. Owen Jones, Llandderfel, Mr. John Williams, Derw- goed, Llandderfel A Miss Ellen Evans, Pantyneuadd, Pare. MARWOLAETHAU. DEW—Rhagfyr Ted, yn 43, Love Lane, Din- bych, Mary, gweddw Mr. Thomas Dew, yn 71ain mlwydd oed. JONES—Yn ddiweddar, yn 73ain mlwydd oed, Mr. Robert Jones. Bank Street, Pen- y-graig, Cwm Rhondda. Claddwyd ei weddillion yn Nghladdfa Gyhoeddus Tre- alaw, dydd LInn. cvn y diweddaf. Gwas- anaeth wvd gan y Parchn. J. Ifor Jenkins, Trewilliam: M. H. Ellis, Trealaw: a T. Walters (A.), Blaenclydach. Gedy un mab a thair merch ar ei ol, y rhai sydd yn dra galarus ar ol colli tad tyner a duwiol. Jmms-Dydd lau, cyn y diweddaf, yn Bed- linog. Deheudir Cymru, Mr. Thomas Jones (Minffordd Street, Corris gynt). Cymmerodd ei gladdedigaeth, le y dydd Sadwrn canlynol, yn mvnwenty Fochriw, Deheudir Cymru. Gedy ar ei ol weddw, un ferch, a thri mab. Mab i'r ymadaw- edig ydy v Parch. Thomas Miles Jones (M. C.), Wyddgrug. MORRIS—Tachwedd 30ain, mewn gwth o oedran. Mrs. Catherine Morris, anwyl briod Mr. Edward Morris, crydd, Henllan Street, Dinbych. WILLIA:MS- Yn ddiweddar, Mrs. Williams, anwyl briod Mr. Henry Williams, o Man- ceinion. Dydd lau, Tachwedd 26ain, claddwyd hi yn mynwent eglwys Llan- sannan. Daethai i Bryn Pwyth, cartref ei phriod, ychydig o fisoedd yn ol, gyda disgwyliad y profai y newid yn lies iddi, ond gwywo wnaeth, a disgyn i'r bedd yn 39ain mlwydd oed, gan adael tair o enethod bychain i hiraethu ar ei hol. Nawdd y Nef fyddo drostynt hwy a'u tad. WILLIAMS—Rhagfyr 7fed, yn 69ain mlwydd oed, Mrs. Leah Williams, anwyl briod Mr. John Williams, Minffordd, Llannefydd. Cymmerodd y gladdedigaeth le y dydd Gwener canlynol, yn mynwent Llan- nefydd.
LLANSANNAN.
News
Cite
Share
LLANSANNAN. Y DIWEDDAR MR. DAVIES, CEFN BYR. Cafodd Mr. Davies gladdedigaeth hynod barchus. Daeth cynnulliad lliosog ynghyd, a threfnwyd yr orymdaith o'r ty i'r gladdfa gan Mr. Cadwaladr Evans, Bryn cnap. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. R. H. Thomas a Robert Williams, Tanyfron. Y prif flJarwyr oeddynt:—Mrs. Davies (gweddw), Mr. a Mrs. Robt. Roberts, Liverpool; Mr. a Mrs. Thomas Davies, Mr. a Mrs. Rosser, Caer; Mr. a Mrs. Evans, Rhuthyn (meibion yn nghyfraith a merch- ed); Miss Davies (merchl, Mr. Ivor Davies, Fedw (brawd). Mr. Lloyd (brawd yn nghyf* raith). a Mrs. Lloyd, Tai duon. Derbyniwyd blodeudyrch heirdd oddi wrth Miss Gwladys Davies, Liverpool; Mr. Lloyd a'r teulu, Mr. a Mrs. Rosser, a Mr. Lloyd, Liverpool. Cafodd y gweddillion eu cymmeryd i Ys- goldy capel y Methodistiaid, lie y cynnal iwyd gwasanaeth. Dymuna Mrs. Davies a'r teulu ddiolch am yr amlygia,dau o gyd- ymdeimlad a dderbyniwyd ganddynt.
!DOLGELLAU.
News
Cite
Share
DOLGELLAU. Nos Ferchtr, yr wythnos ddiweddaf,, cynnaliodd eglwys Bethel (M. C.), eu cyfarfod adloniadol blynyddol yn Llwyn View (Tlotty). Cyminerwyd y gadair gan Mr. David Williams, saer maen, ac arweiniwyd gan Mr. David R. Jones. Yr oedd rhaglen dda a dyddorol wedi cael' ei pharotoi mewn adroddiadau a chaneuon, a chafwyd cyfarfod o'r fath oreu, a mwyn- haodd pawb y noson lawen yn y modd goreu. Da ydyw gwaith yr eglwysi yn cofio- am y tlodion yn y sefydliadau hyn. Cyfeiliwyd gan Miss FIorie Williams,. Wnion View. Cynnygiwyd a chefnogwyd diolchgarwchl i gyfeillion Bethel gan Mr. R. H. Evans, clerc, a Mr. Davies, y meistr. Dydd Llun diweddaf daeth i'r dref hort' dri theulu o Belgiaid i aros yma. Cynnelir y. rhai hyn gan gyfraniadau gwirfoddol eg- lwysi Ymneillduol y dref. Cafwyd yr Angel Hotel, yr hwn le oedd yn wâg, a rhoddwyd ef at wasanaeth y Belgiaid yn ddi-rent gan Gwmni y Midland City Bank.' Buwyd yn brysur iawn y dyddiau blaenorol yn ei wneyd i fyny, a dodrefnwyd pob ystafeli yn hardd iawn gan frodyr a chwiorydd caredig V dref. D. R. J.
Advertising
Advertising
Cite
Share
Ceryg Haddan am brlsiau isel, o 21s i fyny. Hefyi Sills' T4 ct.-a ci f.. a phob matb o waith at adeiiadu, gan R. JAMES JONES, Monumental Mason, Cynlau RHUTHYN
PONT'RALLTGOCH, GER TREFNANT.
News
Cite
Share
PONT'RALLTGOCH, GER TREFNANT. BODDIAD BACHGENYN. Achoswyd cryn gyffro yn yr ardal dawel uchod ddydd Gwener diweddaf gan ddiflan- iall Edward Thomas, bacligen tair ar ddeg oed, a mab Mr. William Thomas, Tai'r felin, xs-arddwr yn y Wigfair. Boreu Sul caed ei gorph marw yn yr afon Elwy, ger Glan- llyn. Cynnaliwyd trengholiad ddydd Llun gan Mr..t. Holland Roberts, xs-grwner dros Orllewinbarth sir Ddinbych. Gweithredai Mr. Jonathan Jones, Trefnant, fel blaenor y rheithwyr. Tystiai Mr. William Thomas iddo weled y trangcedig ddiweddaf ychydig wedi saith o'r gloch boreu Gwener, ac ymddangosai y pryd hwnw yn ei iechyd arferol. Gadaw- odd ef yn y gegin pan yn myned at ei waith, ac yr oedd dau blentyn ieuengach nag ef yn eu gwely. Nid oedd ganddo neb i edrych ar ol y ty ond yr ymadawedig. Tystiai Mrs. Mary Davies, cymmydoges, iddi weled y bachgen foreu Gwener ar lan yr afon, ac yn hotymu ei gob uebaf. Yr oedd hi yn dra chydnabyddus Ag ef, ac ni wyddai am ddim a barai iddo gvflawni hun- anladiliad. Yn mhen ychydig funydau dywedodd un o'r plant wrthi fod 'Ted' wedi myn'd. Aeth hithau yn ddiymdroi at yr afon, ond nis gallai weled y bachgen yn un- man. Dywedodd yr Heddwas Lewis, Trefnant, iddo olrhain 61 traed y hachgen hyd i lan yr afon, ac yno canfyddodd fod rhan o'r geulan wedi dryllio a disgyn i'r dwfr. Nid oedd briw o unrhyw fath ar y corph, nac unrhyw arwydd iddo dderbyn camdrin- aeth. Credai ef mai damwain oedd y dig- wvddiad. Tystlai Arthur Ellis, garddwr, Wigfair, iddo ddarganfod y corph mewn tro bwll ger llaw Glanllyn. Dygwyd rheithfarn o Caed wedi boddi,' a phasiwyd pleidlais o gydymdeimlad & Mr. Thomas a'r teulu.