Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
Hide Articles List
10 articles on this Page
Y RHYFEL.I
News
Cite
Share
Y RHYFEL. ,BUDDUGOLIAETH BRYDEINIG AR Y MOR. SUDDO TAIR 0 WJBLONGATJ GERMANAIDD. YMLID AR OL DWY ARALL. I I DIAL AM COLLEDION PRYDEINIC. I Dycid lau. Heddyw ceir newvdd am suddiad tair o wiblongau Germanaidd yn yr Atlantic, a 'r hyn sydd yn ddyddorol ydyw mai y llong- t L Ni,y wib-l' Brv(l- £ i u fu yn foddion i suddo dwy wib-l'ong Bryd- <*nig—' Good Hope --Nfotijiiotitli '—ar draethell Chili, ydyw y rhai sydd wedi on dinystrio. Cyhoeddwyd yr hysbysrwydd a ganlyn gan y Morlvs nos Fercher :— Am banner awr wedi saith borcu dydd Mawrth darfu i'r adran 0'[ llynges Brydeinig, dan ofal Syr Frederick Stur- dee, ganfod pump o wiblongan Gorman- J aidd yn agos i Ynysoedd y Falkland sef, I y 'Scharnhorst,' Nurn- berg,' Leizzig,' a'r Cymmerodd brwydr le, yn nghwrs pa un y cafodd y Scharnhorst (yr lion a chwyf- iai faner y Llyngesydd Gras von Spec), y Gneisenau,' a'r 'Leipzig' eu suddo. Llwvddcdd y Dresden' a'r Nurn- berg." i ddiangc yn ystod yr ymladdfa, ond fe ymlidir ar eu holau. Daliwyd dwy long glo, liefyd. Adroddir mai ychydig iawn mown rihif ydyw y colledion Prydeinig. Gwaredwyd rhai o ddwylaw y Gneiscnau a'r 1 Leipzig.' Yr oedd cyfanrif o 1,820 o swyddogion a dynion ar y tail- gwiblong a. sudcl" yd. Tybir fod y mwyafrif wedi eu colli. Gol- yga suddiad y llongau hyn golledion neill- duol i Germani, am yr ystyrid Jiwy yn llong- au o gryn bwvsigrwydd.
Y FRWYDR AR Y TIR. I
News
Cite
Share
Y FRWYDR AR Y TIR. I GWTHIO Y CELY YX OL YN I FFRAIXGC. I Y mae y sefyilfa ar y tir, hefyd,, yn galon- Ogol heddyw. Yr oedd y newyddion swydd- ogol ddaeth o ranbarth gorllewinol mues y rhyfel ddoe y gorou a dderbynifryd er's rhai w Cadnrnheir y ffaith fod y Cyd-bleidiau yn gwthio y gelyn yn ol, ac mewn amryw bwyntiau y maent yn cviav- fod a. chryn lwyddiant. Yn Yr Aronne y mac amryw wandi-frof.- Yn yr Argonne y mac nnu'yw w a r h  ) ydd wedi eu cario, ac y mae cynnydd wt.di cymnieryd lie ar hyd yr holl ft'rynt yn y i:t hwn. Adroddir lhvyddiant cyffplyL '.n uchelcliroedd y Mouse, tie y dywedir iod gynau y Cyd-bleidiau wedi rael llwyr fo .-tr- olaetli ar ynau y gelyn. Y mae gwarchfiosydd, lwfyd, wedi eu taeddiannu yn Nghoedwig Le Pretre, i'r gogledd-orllewin o y lhanbarth. hwn, at- yr cchr arall i'r Moselle, darfu i'r Ffrangcod yn ddiweddar symmud yn mlaen o fewn o ddeutu douddeng mil 1- dir i Metz. Y mae llongau Prydeinig yn tanbolenu etto ar safleoedd y gelyn ar Draethell Bel- gium.
Y CAISAR. I
News
Cite
Share
Y CAISAR. I AOROOOIAD El FOD MEWN CYFLWR I DIFRIFOL. Yn ol un wefrcb o Amsterdam, dydd Mer- cher, dywcdir fod y Caisar yn dioddef oddi wrtli pneumonia,' ac fed ei gyflwr yn ddifrifol. Dioddcfa oddi wrth boonau par- haus yn ei hen; a theimla yn dra ffyrnig tuag at y rhai sydd o'i g win pas. Teimlir cryn anesmwvthder yn ei gylch. Y mae y meddygon yn annog tawelwch a gorphwys- dra iddo.
Y RWSSIAID. I
News
Cite
Share
Y RWSSIAID. I Yn ol y newyddion o Pctrograd, dydd Mercher, cydnabyddir fod Lodz yn nwylaw y Germaniaid, ond nid cad en gyru albn gafodd y Rwssiaid. Ymddengys mai newid safleoedd a wnaed, ac ni chollwyd yr un dyn i'r Rwssiaid tra yr oedd hyn yn cymmer- yd lie. Collwyd nH-Y na deng mil o Ger- maniaid with ymosod ar garthffosydd, pa rai ooddynt wedi bod yn weigion am bym- theng awr cyn i'r gelyn ganfod iod y Rws- siaid wedi encilio. I'r doheu-ddwyrain o Cracow ceir fod brwydr wedi oymmeryd lie, ac fod y bydd- inoedd Germanaidd wedi cael collodion dif- :rifol. Yr oedd y fyddin Germanaidd yn y lie hwn yn cynnwys corphlu a ddvgwyd i t'yny 0 Belgium. Cafodd amrvw o ynau en meddiannu, a chymmerwyd lliaws o garcharorion. Dvwe-dir fod brwydr yn awr yn oymmeryd lie mown rhanbarth newvdd o ddeutu han- rcr rinrmiUdir i'r gogledd o Warsaw.
GORCHFYGU Y TYRCIAID YN" NGHULFOR…
News
Cite
Share
GORCHFYGU Y TYRCIAID YN NGHULFOR PERSIA, Y mae y fyddin Indiaidd wedi cyfarfod a 1 lwyddiant neillduol yn y Culfor Persiaidd. E.1 dydd Sadwrii (iiii-eddaf buont yn ym- ladd ar lanau y Tigris, a dydd Mercher darfu i gad-lywydd y byddinotKld Tyrcaidd yn Kurnah roddi ei hun i fyny yn ddiam- modol. Yn ystod yr amrvwiol weithrediallitu caf- odd un swyddog Prydeinig ei ladd, a thri eu clwyfo, a lladdwyd o ddeutu dou^ain oi- inilwyr Indiaidd, a chlwyfwvd 12tJ. Y mae y gwoitlirediadau hill wedi rhoddi i' • fyddin Brydeinigr lwyr reolaotli or wlad o gyfarfyddiad yr nfnnydd Tigris a'r Eu- phrates am gan milldir i'r mor. a'r rhan gyfoethncaf o'r Ynvs gynnyrchiol hon perth- ynol i Dwrci yn Asia.
[No title]
News
Cite
Share
Y mae Mr. Cliiozza Money, A.S., wedi derbyn commisiwn yn v fyddin. Er fod y tywydd wedi bod yn hynod o wlyb yn Ffraingc, y mae y gwarcbftosydd Pryd- einig wedi eu gwneyd yn y fath fodd fel niai yehydig rwystr yw y gwlaw i'n mhvyr, a fslieth eyffrediii yw tan yn y ffosydd.
I„—————————————————————.—————-—…
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
„—————————————————————.—————-— YR ANGEN AM CHWANEG 0 YD. I BETH WNA'R AMAETHWYR? Mae'r awdurdodau Prydeinig, yn enw- odig Bwrdd Amaetbyddiactli, wedi galw syhv f\vy nag unwaitli yn ddiweddar at yr angenrheidrwyd o dyfu chwaneg o yd yn y Deyrnas (lyfunol. Y E by fel a'i elvanlyniadau sycÍd wedi crcu yr angen- rliaid liwn. Ehoed sylw i'r mater, hefyd, gan Adranau Ainaetliyddol y Col- egau Cymreig, a thrwyddynt hwy. cy- hoeddwyd appel at ftermwyr Cymru i roddi ystyriaeth ddyladwy ac union- gyrchol iddo. Erbyn liyn y mae Mr. James Long, un o'r awdurdodau uchaf ar amaethyddiaeth a'i phyngciau eys- sylltiol, hefyd, wedi oymmeryd i fyny 'r ewestiwn, ac yn traethu yn ymarferol arno. J)y\ved ef mewn erthygl i un o'r newyddiaduron dyddiol, fod y ffermwr Prydeinig braidd yn ddidaro ynghylcli cyflenwad ymborth yr ynysoedd liyn, am y rlieswm ei fod yn meddu ymddir- iedaeth iwyr a hollol yn ein Llynges, a'i gallu i gadw'r moroedd yn rhydd, le i slerliati glaniad diogel ein llongau marsiandiol. Yr un pryd, mae/n bwys- ig dal mewn cof ein bod mewn rbyfel A gelyn cryf arfog;' un sydd yn feistr ax- bob dyfais rbyfelgar, ac un, liefyd, na phetrusai am foment arfer pob cynllwyn ac ystryw i ennill buddugoliaeth. Dad] v Proffeswr Long yw lion-nas gall ftermwyr wasanaethu eu gwlad yn fwy efteit.hiol yn y cyfwngTnvn na thrwy gyn- nyddu eu cynnyrch o gnydau sydd mov anliebgorol i fywyd beunyddiol y gen- cdl. Rbydd annogaeth gref i amaetli- wyr, yn y tyminor hwn ar y flwyddyn, i "roddi eu boll adnoddau a'u hyni av waith i ddiwyllio'r tir, ac i'w drwytho a'r hadau a'r gwrteithiau hynv y mae. gwyddor a phrofiad yn eu cymmerad- wyo. Os gwneir hyn, fe ga'r amaethwr ei lafur yn ol mewn elw sylweddol. Dy- wed y Proffeswr y bydd pris grawn, ar ol cynhauaf y flwyddyn nesaf, yn sicr o fod yn uchel, mor uchel fel y dylai hyny ynddo ei hun annog ffermwyr i dyfu eymmaint fyth o hono ag sydd bossibi. Ond y mae annogaetb arall, lawn mor bwysig. Bydd y wlad mewn angen anferth o yd—i fwydo y rhai sydd gar- tref ac, hefyd, y milwyr a'u meireh m faes y gad. P'run bynag a fydd byddin- oodd y pleidiau wedi cyrhaedd Berlin neu beidio erbyn diwedd y cynhauaf, bydd y galwad am rawn yn aros yr un. Y mae rlieswm arbenig dros y gosodiad hwn. Beth bynag ddigwydd i Ger- mani, y mae un ffaith yn amlwg ddigon —nas gallwn ni yn y wlad hon ddibynu mwyach ar y cyflenwadau arfcrol cdcii yno. Dengys y tabl canlynol y swm a dderbvniwyd yn Mhrydain o Germani yn y flwyddyn 1013, o'r nwyddau a I: nodir Can' PWYs. Gwenith 1,080,656 Huidd. 356,600 Ceirch 3,4-22,300 Ehug 68,810 Ffa. 49,150 Plys 313,980 Brag 18^831 Blawd ceirch. 56,195 Pytatw 2,309,057 Pe tyfid y cnydau a gvnnwysir yn y tabl uchod yn ein gwlad ni, byddai raid wrth dros dri chant a phedwar ugain a dwy o iiloedd o erwau (382,650), i wneyd hyny, neu yr liyn sydd gyfartal a hoi) dir ar oedd hcb fod dan guwd yn Uoegr a Ghymru, y flwyddyn ddiweddaf. Nid yw y tabl uchod yn son am hadau, ffrwythau, gwraidd-lysiau, a gii-rt(,It,ii- iau a dderbynir yn Mhrydain yn flynydd- ol o Germani, ac nid yw y nwyddau a nodir yn ffurfio ond rhan fechan o'r hyn a arferai Germani allforio i ni, heb son am y defnyddiau ymborth a dderbynid o wledydd eraill, sydd yn awr mewn rhyfel, neu yn ammhleidgar, ac oddi wrth ba rai nas gallwn ddisgwyl nemor ddim y flwyddyn nesaf. Er enghraifft, y flwyddyn adiNN-eddaf-1913-d,-idfoi-- iwyd yn y Deyrnas Gyfunol o Rwssia yn unig dros bum' miliwn mewn can' pwysi o wenith, dros chwe' miliwn o haidd, ac agos i dair miliwll o geirch. Derbyn- 1 w y d sy m i au iiiain-r ryfeddol, hefyd, o Ffraingc, Awstria, Roumania, Twrci. Holland, a hyd yn oed Belgium ysig, er nad oedd eu liallforion hwy ddim i'w eyrnmharu ag eiddo Rwssia. Y mae'r gwledydd a nodir, oddi gerth Ewssia, hwyrach, erbyn hyn mewn angen yr on allant dyfu i gyfarfod eu gofynion hwy eu liunain, ac nis gallant fforddio eyf- lenwi yr Ynysoedd Prydeinig yn y flwyddyn sydd bellach ar y trothwv. Rhaid disgwyl, gan hyny, wrth ein ham- aethwyr galI ,ii,clf NN-ne-vd i fyny i ryw raddau y diffyg. Yn y tabl canl ynol, rhoddir cyfrif o gnydau neillduol a godwyd yn y Deyrn- as Gyfunol y flwyddyn ddiweddaf. I Yn y golofn gyntaf ceir swm y cyn- nyrch mewn can' pwysi, ac yn yr ail yr hyn y tybir fydd y diffyg y flwyddyn ucsaf, hefyd, mewn can' Gwenith 30,372,000 6,905,000 Haidd 20,300,000 110.917,000 Ceirch 57,552,0001 7,012,000 Pytatw. 152,080,000 j 7,775.000 r '1 /I Mae n Dossibi y gelhr gwneyd i lyny r oil o'r diffyg gan Unol Dalaethau'r Am- erica. y Weriniaeth Arianin, India, a'r Trefedigaethau Prydeinig, ond nid yw hyny yn debygol, am y rheswm fod y swm o wenith a allforiwyd o'r America y llynedd yn anferthol iNvoy nag yn y blynyddoedd blaenorol. Er enghraifft, yn 1913 anfonwyd i ni o'r Unol Dal- aethau dros ddwy filiwn a deugain mewn can' pwysi, tra nad oedd y swm yn 1912 ond pum' miliwn ar hugain; yn 191], ugain miliwn; ac yn 1910, deu- naw miliwn. Y mae yr un sylw yn gvmmhwysiadwy at Haidd American- aidd. Gan hyny, rhaid wrth ymdrech j egniol a phenderfvnol gartref, gydn chynnorthwv Canada a'r India, i wneyd peth or diffyg i fyny mewn gwenith a haidd yn unig. Prophwyda y Proffes- wr Long—ac nid oes neb wyr yn well nag ef—y bydd pris yr haidd yn hynod j uchel y flwyddyn nesaf, ond dvwed v I bydd yn rhaid i ni ddibynu bron yn gy- fangwbl am geirch ar ein cnydau gar- tref, y rhai, ebai ef, y gellir eu cyn- nyddu yn ddirfawr, os bydd i'r amaeth- wyr mwyaf didaraw a di-fvn'd drin eu tiroedd fel y dylent. Heb gymmeryd i fewn i'r cyfrif hwn,' ebai Mr. Long, mewn rhan arall o'i erthygl, y lleihad tebygol yn h' t./ ..ih t,I ein dadforion o flawd ceirch, 'hops,' rhug, gwenith yr bydd (buck-wbeat) mes, ffrwythau, gwraidd-lysiau, Ac., yr wyf yn amcangyfrif v bydd y llei- had yn ein dadforion o wenith, haidd, ceirch, a phytatw, yn unig yn gyfar- tal (yn ol ein gallu ni i gynnyrcbu) i agos filiwn a saith gan' mil o erwau —1,697,000—neu rliwng un ran o ohwech ac un ran o saith o holl dir ar Lloegr a Chymru.' Os cymmerir yn ganiataol na ddichon i ddim grawn na phytatw gyrhaedd Prydain o'r gwledydd sydd yn mn mewn rhyfel; fod amaethyddiaeth yn Belgium wedi ei pharlysu dros dym- mor; ac y bydd Ffraingc mewn .mgen pob gronyn all dyfu ei hun, ac hwyrach yr hyn a ddadforir ganddi, y ewestiwn i ni ei ystyried yw, a fydd Rwssia, neu'r gwledydd ammhleidgar, yn abl i anfon i ni rhyw gymmaint i wneyd y diffyg i fyny? Mewn adeg o hedd well arferai gwenith a nwyddau eraill ein cyrhaedd o ditit- sianel yn Rwssia—o'r Baltic, y Mor Du. a'r Mor Gwyn. Hyd nes v cy- hoeddir heddweh, neu y gorthrechir Twrci, bydd y Mor Du wedi ei gloi, a gwneir yr un peth yn y Mor Gwyn, yn fuan bellach, gan rew y gauaf. Mae'n bossibl mordwvo i, ac o'r Baltic, ond bydd i hyn ddibynu ar yr ammodau os- odir i lawr gan y Morlys, neu ein meistr- olaeth lwyr a hollol ar yr holl foroedd drwy rym. a gwyliadwriaeth y Llyngcs Brydeinig. Y mae ystyriaeth bwysig arall yn codi, hefyd. I'r amcan o wrth- sefvll rhuthr y gelyn, a'i orchfygu, os yn bossibl, y mae y goreuon o fysg dyn- pliaeth Rwssia yn y ffrynt,' a phrin y gellir disgwyl i'r cnydau yn Rwssia, er mor anferthol ydynt, fod i fyny a'r saf- on arferol. Ac os cymmer hyd yn oed leihad cymmedrol le yn nghynnyrch Rwssia, bydd i hyny, o angenrheid- rwydd, leihau yr hyn allwn ni ddisgwyl oddi yno o hyn hyd ddiwedd y rhyfel. Bvdd Germani ac Awstria yn eithaf par- od i brynu hyny o yd y gall Roumania. Holland, Norway, a Sweden ei liebgor, a bydd raid i ninnau ymfoddloni ar yr hyn anfonir i ni gan Unol Dalaethau yr America, Canada, a'r Tiriogaethau Prydeinig eraill dros y moroedd. Wrth edrych ar y cwestiwn o bob safbwynt, nid oes, er hyny, ond un casgliad i'w dynu od-li wrth y ffeithiau uchod, set yw liwnw, dyledswydd yr amaethwyr Prydeinig i roddi eu bryd yn ddiymdroi ar gyn- nyrchu chwaneg o rawn erbyn cynhauaf y flwyddyn nesaf. Bu'r mater dan sylw cyfarfod pwysig dro yn ol mewn cys- sylltiad a. Choleg Prifysgol Bangor. Dadleuwyd ef yn ei wahanol agweddau, a cliodwyd un pwynt tra phwysig. Nis I gall y mwyafrif o amaethwyr. yn I Nff l l In .0?d d ond Ngliymru o leiaf, aredig eu tiroedd ond yn unol a'u cyttundebau, ac y mae gwa- i harddiadau y cyttundebau hyny, yn y j rhan fwyaf o achosion, yn rhwystr i ffermwr aredig mwy o'i dir nag a wneir ganddo ar hyn o bryd; hyny yw, rhaid i nifer neillduol o aceri fod dan borfa, ac eraill dan gnydau amgen na grawn. Heb ganiatad i dori ammodau y Cyttun- debau, bydd yr amaethwr, i raddau pell, yn gwbl analluog i gynnyddu ei gnwd o rawn ond i raddau cymmharol fychan. Ac yn y cyfarfod a nodwyd gofynodd un gwr cyfarwydd ag ammodau am- j aethyddiaeth yn Nghymru. a oedd y meistri tir yn debyg o roddi y caniatad hwnw ? Attebwyd ef yn ddifloesgni gan Arglwydd Boston-un o brif landlord- iaid Ynys Mon, na phetrusai ef am fo- ment roddi y cyfryw ganiatad dan yr amgylchiadau eithriadol y mae y wlad ynddynt ar hyn o bryd. Os yw Argi wvdd Boston yn cyunrychioli teimlad landlordiaid eraill Cymru, peth hawdd i'r ffermwr fydd sicrhau y cydsyniad angenrheidiol. Nid ydym heb gofio un anhawsder mawr ar y ffordd i gyn- nyddu ein cnydau grawii. Y mae'r aiii- aethwyr eisoes yn cwyno o herwydd prinder dynion, ac os y troir tir porfa yn dir ar ar raddfa helaethach nag arfer, bydd yn rhaid, wrth gwrs, wrth ellwan- eg o ddwylaw. Nid oes genym -,A-eled- igaeth eglur sut i ddyfod dros yr anhaws- der hwn, ond credwn v gellir ymddiried 'I yn ein hamaethwyr y bydd iddynt hwy wneyd hyny. Yr hyn y dylid ei gadw mewn cof yw, y bydd angen am lawer mwy o yd y flwyddyn nesaf nag y bu er's amser maith, a bydd y prisiau, hefyd, j yn gymniesurol uwch. Gan hyny, wele i amaethwyr y Deyrnas Gyfunol gyfle lEt bu ei gyffelyb er's tro hyd—yn gyntaf i wasanaethu eu gwlad mewn argyfwng i cenedlaethol, ac yn ail i elwa yn hel- aethach ar ffrwyth eu llafur.
jRHAGOLYGON Y RHYFEL.
News
Cite
Share
RHAGOLYGON Y RHYFEL. Hwyrach mai nid anfuddiol inni, weithiau, fyddai troi oddiwrth yr ad- roddiadau dyddiol am y rhyfel, a cheisio codi i rhyw dir manteisiol, i gael golwg eangach ar hynt y cyffrawd presennol. A ydym yn salach neu'n well nag a ddis- gwylid gan bobl resymol? A ydym yn I enuiÏl neu'n colli ar y tabl amser. a ellid fod wedi ei dynnu allan gan ryw wr doeth ar ddechreuad y rhyfel ? Yr an- hawster i ateb cwestiynau o'r fath vw, fod yr unig amserlid swyddogol, sef, tair blvnedd Arglwydd Kitchener, wedi ei wneud ar adeg pryd yr oedd ffawd ein byddinoedd yn ansicr. Ar y 25ain o Awst, pan y gwnaeth Arglwydd Kitchen- er ei araith gyntaf fel Ysgrifenydd y Rhyfel, yr oedd ein hencil o Mons new- vdd ddechreu, ac nis gallai neb fod yn sicr v llwyddem i ddod allan o'r adwyth j ofnadwy hwnnw'n llwyddiannus. Yn y pythefnos oedd yn dilyn liynny, yr oedd argoelion o gwymp Paris yn anes- mwytho'r wlad. Nis gallai hyd yn oed Arglwydd Kitchener ragweled ar y 25ain o Awst y cyfnewidiad er gwell ag yr oedd Brwydr Marne i'w ddwyn, a phe- tai'n siarad ar ol y frwydr fythgofiadwy hon, y mae'n amheus a soniai am y tair blvnedd grybwylledig. Ond fe wyddom yn dda erbyn liyn mai nid bwriad Argl- wydd Kitchener oedd dweyd yn bendant ei farn ef am barhad y rhyfel, ond dweyd pa mor hir oedd yn bosibl iddi lusgo'n mlaen, ac y mae hynv'n beth gwahanol, wrtli gwrs. Nid oes ddadl, felly, nad ydym yn ennill yn weddol foddhaol, a chymharu pethau a'r dyfalu a'r darogan a wneid yn ystod wythnos ddu bydd- inoedd Lloegr. Ar y llaw arall, cawsom rai siomedigaethau annisgwyliadwy. Ar ddechreu'r rhyfel yr oedd pawb yn ddi eithriad yn synio am ymgyrch y Ger- maniaid fel math o redegfa yn erbyn yr awrlais. Ds na lwyddai Germani i orchfygu byddin Ffrainc yn derfynol, dyweder, mewn deufis, tybid yn lied gy- ffredinol y gelwid arni i dynnu ei llu- oedd yn gyfangwbl o Ffrainc, a'u gosod yn erbyn Rwsia. N id oedd neb yn rhagweled difrifwch anhawsterau'r ffyrdd haearn yn Rwsia, na natur salw ffyrdd traed y wlad fawr hon, a bron nad oedd pawb yn camfarnu north ym- osodol Awstria. Ac eto, er gwaethaf y diffygion hyn i gyd, yr ydym yn ennill yn ol yr amser a dablwyd. Nid oes fawr neb yn tybio, erbyn hyn, y gall y rhyfel barhau am dair blvnedd. Os nad oes rhyw symudiadau annis- gwyliadwy a syfrdanol i'n cyfarfod, credwn fod yn weddol ddiogel inni nodi tri ehyfnod o'r rhyfel. Yn y cyfnod cyntaf y mae'r Cydbleidiau Germanaidd yn ymosod ar y ddau ffindir. Yn yr ail, y mae'r ochr ymosodol o eiddo'r Ger- maniaid yn cael ei gyfeirio yn erbyn y dwyrain a'r gorllewin, ond nid yn erbyn v ddau ar unwaith. Ac yn y trvdydd cyfnod y mae Germeni yn cael ei daros- twng i'r amddiffynol. Terfynodd y cyfnod cyntaf gyda Brwydr yr Afon Marne. Yr oedd hwn yn gyfnod o gamgasgliadau dybryd ar ran y Staff Germanaidd—camgasgliad- au o'r hyn wneid gan Belgium; cam- gasgliadau o alluoedd milwrol Ffrainc, ae o bosiblrwydd anrhaethadwy byddin- oedd Prydain. Prin y gallwn berswadio cin inmain i uno yn yr edmygedd a ddanghosir gan rai pobl tuagat gyn- lluniau"'r Germaniaid ar y ddau ffindir. Yr oeddynt yn wael, nid yn unig mewn gwedd genhedlaethol, ond yn yr ystyr filwrol gyfyngaf, gan nad oedd cydgord hyfryd rhwng yr ochr filwrol ac eiddo'r ochr wladol, sydd hob amser yn un o hanfodion pennaf cynlluniau grymus mewn rhyfel. Y condemniad mwyaf dirfawr o ragoroldeb y cynlluniau hyn yw'r ffaith ddarfod Iddynt, er gwaetliaf rhai buddugoliaethau hynod, dorri i lawr ar ol chwech wythnos o rvfel. Yr ail gyfnod yw'r un ag yr ydym ni'n myned trwyddo'n awr. Eto, nid ydym yn rhyw barod iawn i dalu gwarogaeth i ansawdd gwaith y penaethiaid Ger- manaidd. Yr oedd ymgyrch y forlan wedi ei lunio'n amrwd iawn, a gwas- traffwyd ei egnion mewni ymosodiadau cvfnodol ar wahanol bwyntiau i'r llinell. Ac er gwaethaf grymuster a thrylwyr- edd vr vmosodiadau ym Mholand, prin y mae polisi milwrol Germani yn y fan honna wedi ei gynllunio a'i gario allan yn glir a phendant. Arweddau hynod y cyfnod hwn yw gallu a gwrelddioldeb eitliriadol y Cadlywydd Germanaidd, sef Von Hindenburg, ae, hefyd, ansawdd arucbel lluoedd ail-raddol y gelyn. Y niae llawer o'r ymlad'd a wnaed ym Mholand ac yn Flanders wedi ei gario allan gan lafnau ifane. neu wyr weii pasio'r oedran goreu i ymladd. Mown dewrder a chyfaddasrwydd mevvn brwydrau, mHO'1" dynion hyn wedi rhoi prawf da ohonynt eu hunain, neu hyd vn oed yn well nag a wnaed gan linell gyntaf y fyddin Germanaidd yn nc- chreu'r rhyfel. Kid ydym bellach yn ymladd yn erbyn sect neilltuol o fawr- ion y wlad, ond yr ydym yn ymdarro yn erbyn y werin eu hunain, y sawl a all droi allan yn beirianwaith mwy cadarn na gvvyr y teitlau a'r porffor. Am ba hyd y pery'r ail gyfnod hwn o'r rhyfel sy'n anedd dweyd. Edrych- ai 'n debyg o ddod i ben oddeiitu wvth- nos jn ol. Buasai gorchfygiad difi-ifol ym Mholand wedi taflu Germani ar yr amdiffynol yn y dwyrain a'r gorllewin, fel eu gilydd. Ond fel yr ymddengys pethau ar hyn o bryd, y mae'n ddigon tebyg yr aiff y sefyilfa ym Mholand i'r un cyfwng ag eiddo'r un yn Ffrainc, yn y sawl nas gall y naill ochr na'r llall wneud dim mwy na dal eu tir: ond y mae yna lawer o fanteisibn ar ochr Hws- ia. Arwydd da yw'r ffaith ddarfed iddi fedru parhau i gadw ei phwysau yng nghyfeiriad Cracow. Y mae, mewn gwirionedd, yn yr un sefyilfa'n union ag y buasem ninau, pe llwyddasem ar ddechreu'r eiiell Ciern-iaiiaidd o'r Marnc i gadw byddin yn Melgium, i ymosod ar ystlys byddin y gelyn. Cyn belled ag y cedwir y pwysau hyn ymlaen, ni raid inni wangaloni at ohiriad concwest ben- dant yn Lodz, nag hyd yn oed os y clywn am alirfa neu ddv.-Y i luoedd Rvsia, tra gorfodir Germani i dolli .,i lluoedd hi yn y gorllewin. Yr aehos o'i gallu hi i barhau yn ei hymosodiadau yn Flanders oedd ei ehyfundrefn o newid ei lluoedd yn barliaus, a llanw eu lie gyda rhai newvdd. Xis gall wneud hyn ym Mholand—i'r un graddau, beth bynnag, —a chadw ei bvddin yn Ffrainc a Flan- ders ar yr un lefel ag yn y dyddiau a fu. Os y prawf amgylchiadau Ileol yn ffafriol, ymddengys mai'n awr yw cyfle'r Cydbleidiau yn y gorllewin i flino'r Germaniaid, ac hwyrach i fentro cwrs o vmosodiad grymusfawr. Man- tais ddirfawr cyn symud ein byddin newvdd i'r Cyfandir fyddai clirio morlan Belgium o'r gelyn. Ond gallwn fod yn sicr, os yr anturir cynllun felly, y cvfar- fvddwn a'r ymosodiadau mwyaf styfnig a chvndyn oddi ar law y Germaniaid. Dyfodiad y byddinoedd li,n vw an mwvaf Germani, a bydd hvii yn abl i wneud yr ymgyrchoedd ym Melgium a Ffrainc yn bwysicaeh ym meddyliau'r Germaniaid, yn ogystal a ni, nag eiddo'r ymgyrch yn y dwyrain.
.- -..- - - - -. --CYNGHOR…
News
Cite
Share
CYNGHOR DOSBARTH GWLEDIG LLANELWY (DIINBYCH). Cynnaliwyd cyfarfod misol y cynghor uchod dydd Gwener dnveddaf, Mr. J. D. Jones, Bodoryn, yn y gadair. a Mr. Morris Jones, Arllwyd, yn yr is-gadair. Rhoddodd yr arolygydd adroddiad ei fod wedi galw sylw perchenogion ystad Kinmel at y ffaith fod y llanw yn troi budreddi yn ol yn agos i Westty y Ferry, Towyn. Awd- urdodwyd yr Arolygydd i weled y Mil. Mel- lor o berthynas i'r carthffosvdd. Cwynai yr arolygydd, hefyd, ynghylch sefyllfa Ty Gwyn, a. dywedodd ei fod wedi ysgrifenu at ystad y Awdurdodwyd y clerc i anfon at y goruch- wyliwr, ond dywedai yr is-gadeirydd ei fod ef yn methu deall pa ham yr oedd dynion cyfoethog yn cael llonydd, pan yr ocdd rhai tlofaeh yn cael eu galw i gyfrif. 0 berthynas i ddiffygion yn New Street, Llanfair Talhaiarn, rhoddwyd bawl i'r Arol- ygydd i gymmeryd gweithrediadau cyfreith- iol, os na fyddai y cyfryw wedi cael eu sym- mud yn mhen 28ain o ddyddiau. Hysbyswyd fod gwelliantau oang wedi cael eu cario allan yn Erriviatt Bach Isaf a Waen Bach. Hysbysodd A rolygydd! Y Ffyrdd, fod traul anarferol wedi bod mewn cyssylltiacl ag ad- eiladau newyddion yn Bodroohwyn Ganol, a Bodrechwyn Fawr. Byddai i hvn gostio dros 116p. mwy na'r draul arferol. Penderfynwyd anfon at Mr. Thomas, arch- adeiladydd, Liverpool, yn gofyn am arian at y gost lion. Darllenwyd llythvr o Fw.rdd y Llywodr- aeth Leol, yn hysbysu y byddai i'r Uchgad- ben Norton, un o'r arolygwyr, gynnal ym- chwiliad yn y Neuadd Di,efol, Hhyl, o berth- ynas i gael Dwfr i Llanddulas. Gofynwyd cwestiwn o berthynas i gyflen- wi dwfr i'r milwyr a ddisgwylid yn fuan i bare Kinmel, Deallir y bydd i'r dwfr gaol ei gymmeryd yn uniongyrehol o'r reser- voir. Derbyniwyd pump o tenders am estyn- iad y garthffos yn Minffordd, Llanddulas. a dewiswyd eiddo Mr. John Evans, Llanfair, am 52p. 19s. Cymmerodd cryn drafodaeth le o berth- II ynas i'r angen am dai yn Llanddulas. Rhoddodd y clerc adroddiad o'r sefvllfa ar- iannol. pa un oedd vn dangos y byddai i 12 o dai i rentu am bum swllt vr wytihnos p gostio 156p. yr un. Swm a sylwedd yr adrodd- iad oedd, y byddai raid i'ir trethdalwyr dalu tua 30p. yn y flwyddyn at y tai Imi Ar gynnygiad Mr Bennett Jonps, pen- derfynwyd gohirio y mater hyd nos y bydd v rhyfel drosodd. I
[No title]
News
Cite
Share
I Parha iechyd' y fyddin Brydeinig yn fodd- haol; ac ar wahan i ychydig achosion o gryd-cymmalau, nid oes llawer o le i gwyno. Nos Fawrth bu farw -Afr. W. Bethel Ro- I berts. Tyndwr Hall, Llangollen, yn 72ain mlwydd oed. Yr ootid yn dra adnabyddus yn v cyleh, a chymmorai ddvddordcb neill- duol mewn symmudiadau Cymreig. [