Baner ac Amserau Cymru

GENEDIGAETHAU. GAGE-Mawrth lofed, priod Mr. Richard Gage, Entri Fawr, Henllan Street, Din- bych, ar fab. ROWLANDs-Mawrth 8fed, priod Mr. John Rowlands, cipar, Llandrillo, ar ferch. WYNNE—Mawrth 15fed, priod Mr. Thomas Wynne, 121, Henllan Street, Dinbych, ar ferch. PRIODASAU. DAvirs-EDWARDS Chwefror 21aiu, yn v nghapel y Methodistiaid Calfinaidd, Pen- tre, Llanrhaiadr, ger Dinbych, o flaen Mr. Morris (cofrestrydd), Mr. Thomas Davies, Prion Bach, Prion, g-er Dinbych, a Miss Mary E. Edwards, merch Mr. William a Mrs. Catherine Edwards, Ysgubor Wen, ger Dinbych. MARWOLAETHAU. WILLIAMS—Yn ddiweddar, Mr. William Williams, Tý Hen, Hhosgadfan. Dacth tyrfa liosog iawn i'w hebrwng i cly ei hir gartref. Bydd colled fawr ar ei ol yn eglwys M. C. Rhostryfan, Yr oedd yn ddyn ffyddlawn a gwasanaethgar yn mhob cylch yn yr eglwys. Gwasanaeth- wyd wrth y ty, ac ar lan y bedd, gan y Parch. William Elias Williams, Pen-y- groes. GRIFFITH-—Mawrth laf, yn dra svdyn, Mrs. Ellen Griffith, priod Mr. William ll, Griffith, Hen Gapel, Modtryfun. Ithos- gadfan, yn 32ain mlwnld oed. Gadawa ar ei hoi ddwy o efeilliaid. Y dydd Sadwrn dilynol hebryngwyd ei gweddill- ion i fynwent Hermon, Moeltryfan, Gwas- anaethwyd wrth y ty gan y Parch R. W. Hughes (y gw,inidog-), a'r Parch. Thomas Lloyd, GorphwVsfa.

I GLASFRYN, PENTREFOELAS MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETII. Y MAE genym heclily w y «roiebwyl galarus o gofnodi marwolaeth Miss Maggie Wil- liams, o'r lie uchod, an wrl ferch Mrs. Liza Williams, Glasfryn, pan nad oedd ond 2Sain mlwydd oed, yr hon a lumodd yn dawel yn yr Iesu boreu ddydd Mereher, Mawrth 4ydd. Nid oedd y chwaer uchod yn nieddu ar iechyd da er's rhai blynyddoedd, a di- oddefodd yn drwm oddi wrth yr hen elyn ag sydd yn difa cymmaint o'ii cvtl-(I(IN-nioii, Kef y darfodedigaetli; ac er pob gofal ar ran y meddyg angau a orfu yii nihen chwcch wythnos. Dioddefodd y cyfan yn hynod dawel a di- rwgnach, gan ymostwng dan Ei alluog law, ac ymddiriedai yn y Gwr a ?arai mor fawr, oddi wrth yr Hwn y'derbyniai nerth a chysur yn ei chystudd. Ei hoir emyn, yn yr hwn yr oedd hi wedi cael cysur pan yn croesi'r afon, oedd:— '*F'enaidcn,maGdyfrocddocrion t ,'r Yr Iorddonen ddofn ger Uaw; Etto, gwêl, mae'r ddinas sanctaidd Ar y Ian yr ochr draw.' Yr oedd y chwaer uchod yn tin o'r cym- meriadau puraf a disgleiriaf, ac fe aeth i'w bedd a'i gwisg heb ei llychwino, a'i choron ar ei pHen. Y> oedd gan bawb air da iddi, ac fe i hoffid gan bawb. Yr oedd yn un dawel a di-rodres; ac amiwg ydoedd fod iddi barch mawr, am fod llawer wedi dyfod yr holl bellder i'w hangladd. Yr oedd yr ymadawedig yn aelod ffydd- lawn yn cglwys Annibynwyr Salem, Colwyn Bay, ac fe dystiolaethodd ei gweinidog trwy anfon llythyr yn mynegu yn uchel iawn am ei chymmeriad a'i ffyddlondeb gydag achos ei Gwaredwr. Hefyd, derbyniwyd llythyr oddi wrth y blaenoriaid, hwythau yr un modd yn mynegu yn uchel, ac yn rhoddi gair da iddi. Fe deimla yr eglwys yn Col- wyn Bay golled fawr ar ei hoi, a bydd hir- aeth dwfn am dani yn y teulu, ac yn y j gymmydogaeth. f Y dydd Sadwrn dilynol daeth torf liosog, ) ar draed ac mewn cerbydau, ynghyd i dalu j y gymmwynas olaf i'r ymadawedig, drwv í hebrwng yr hyn oedd farwol i orphwvs yil mynwent plwvf Ceryg y druidion, lie y i gorweddai ei hanwyl dad a dwy chwaer r fach er's rhai blynyddoedd. Yn y ty cyn I cychwyn darllenodd a gwcddïodd y Parch. J. Morgan Jones (gweinidog y Methodist- iaid Calfinaidd, Coryg y druidion), a chan- I wyd yr hen bennill- I Am graig i adeiladu,' &c. I Daethpwyd a'r blodeu-dyrch (wreaths) allan I o'r ty, a dodwyd hwy ar yr arch yn yr elor- gerbyd, ac yr oeddynt yn brydferth rvfedd- ol, fel y gwanwyn, ac yn ymddangos fel gardd. Yna aeth y dyrfa yn mlaen i fyn- went y plwvf. Gweinyddwyd ar lan y bedd yn effeithiol iawn gan y Parch. D. R. Jones (gweinidog yr Annibynwyr). Yn mhellach cafwyd gwasanaeth vn v capel. Chwareuv,-vd y Dead Marchgaii Mrs. Jones, Ysgol y Cynghor, Glasfrvn. Gweinyddwyd gan y Parch. J. M. Jones. Daillenwvd i-liin o'r Ysgrythyr, a chan- wyd— I Ar 01 gofldiau dyrys dztitb,'&c- -I "I" 1- 'I" ueroymwja y Dioaeu-avrcn gan y rhai canlynol: — Miss Mary Llovd (cvfnither), Mosley Hill, Liverpool; Miss Kate Roberts, Liverpool; Miss Jones, Ty'n y maes, Colwyn Bay a Mrs. Jones, Hen Golwyn. Yn ystod y dydd derbyniwyd amryw lythyrau, pa rai oedd yn cydymdeimlo yn fawr it Mrs. Williams (yr hon svdd yn weddw), ac a'r plant. Cydvmdeimlir a'r perthynasau 011, yn a?os a phell. vn (n galar. Bydded i'? Hwn sydd yn llvwodr- aethu pob pcth daenu ei aden ?vsgodol drostynt oH. Gadawodd i alaru &r ei hoi bump o frodyr a thair chwaer. Pentreloelas. 9* — 11 ■ MOSES ROBERTS, <

Dydd Hun, yr wythnos hon, yr oedd v Times' Hundain yn cael ei ?yhoeddi am goiniog. Dyma fydd ei bris o hvn -tuan'

Ceryg Beddau aID brlsiau .801, o 11 I fyny. Hefyd, 8111s- rZeAds, < phob math o walth at adeiladu, Cam R. JAMES JONES. t.1 Waaoa, 0781. mSVTSTM

CARTREFOL. Alewn achos o dorri amod priodas yn Efrog, ychydig ddyddiau'n ol, gan Mtsa Euabeth Horn, Leyburn, yn erbyn Alfred Bushley, contractor gyda busnes yn Leeds, dedfiydwyd 175p. o iawn i'r ferch. Dywedodd cyfreithiwr yr erlynes fod y di- ffynydd wedi ymddwyn yn sal iawn tuag ati. Darllenwjd llythyrau cam basiwyd rhwTig y ddau yn ystod eu carwriaeth an tlyweddiad, a danghosai'r rhai hyn, medd- .al'r twrnai, gryn lawer o ysbryd anymunol ar ran y dyn. Penderfynodd y partion briodi'n ddirgel- aidd, gan fod teulu'r diffynydd yn tybio nad oedd pobl Miss Horn yn gydstad a hwy. Etifeddodd y diffynydd amryw filoedd o bunnau wedi marw ei dad. Yn fuan wedyn diflanodd y diffynydd, cyn belled ag oedd yr erlynes yn y mater, ac ni welodd ef byth ar oj hynny. Ymildygwyd yn anynol iawn hagat y ferch, gan fod bron yr oil o ddar- lndadau'r briodas wodi u cyfiawni, a'r er- I nes wedi prynnu g\vi.sgoedd, dcxlrefn, See. Rlioddwyd yr eglurliad rhyfeddaf, y dydd o'r blaen, mewn pertliyna« a marwolaeth John Evans (61), ei briod, Mary (67), a'u merch, Elizabeth (24), y rhai a gaed yn f 1rW yn eu gwelyau yn ffermdy Blaen-Bryn- Newydd, Sir Gaerfyrddin. flu'r cyrff meirw el) ou darganfod am ddyddiau. Dvwedodd fferyllvdd enwog fod y gwaed wedi ei wenwyno a rhyw fata o eIfennau freryllol ddefnyddid i gynhesu llofft y ferch. Y mddengys i fwg a fflamau ymgodr o groch- an oecld yn rynnuys eymvKgedd o glai a inanlo. Yr oedd hyn yn lladd trwy amddifadu'r gwaed G 'ox'g(>n.' Dywe,dodd William Phillips, brawd-yng-nghyfraith John Evans, fod y croehan wedi pi ddcfnyddio i dwymno y Hofft. Mynegodd Evans unwaith fod gan ei briod ei&ieu'r crochan i gynhesu'r vstaf- elloedd, ond iddo wrthwynebu, a bu iddo ei ddiffodd ar un achlysur, gan ei fod yn ei fvve;u. Bwriwyd rheithfarn yn unol a thystiolaeth y fferyllydd. Digwyddodd anhap ar y ffordd haearn yn Darwen, ger BIacl-bum, ychydig nosweith- iau'n ol, ond yn ffodus ni achoswyd un- rhyw niwed personol. Cyrhaeddodd tren nwyddan, yn cynnwys 19eg o wageni, o ardal Preston i stesion Spring Vale. Methodd y tren a dringo'i fyny yr allt yn ymyl y stesion, a dechreuodd y wagen yn y rhan ol o'r tren a llithro yn ol. Defnyddiodd gard y cyfryw wagen y brake ar unwaith, ond methodd a'i hatal, ftc wrth sylweddoli'r perygl neidiodd allan o'r tren. Taflwyd pump o'r gwageni oddiar y ffordd haeam, a rhuthrodd tair ohonynt gyda nerth ofnadwy i'w gilydd, a gwasgarwyd eu cyn- nwys ar y banciau cyfagos. Ifyspyswyd y digwyddiad wrth awdurdod- au'r ffordd haeam, a chyn deg o'r gloch yr oedd nifer fawr o weithwyr o Lower Darwen yn brysur hyd yr hwyr yn clirio'r adfail. Ofnir yn ddirfawr ym Mhorthmadog a Phwllheli am ddiogelwch y sgwner deirhwyl Blanche Currv,' o Borthmadog, perthynol i Gapten Jones, Criecieth, a'i chriw o saith, o dan ofal Capten Evans, Pwllheli. Gwelwyd hi ddiweddaf ar y 4ydd o Chwef- ror, o fewn ychydig filltiroedd i Harbwr St. John, Newfoundland, yn eeisio ymwthio i'r porthladd. Chwythai rorwynt ffyrnig ar y prvd, ac ysgubwjd y llestr allan i'r mor. Ers hyny ni ehlybuwyd yr un gair yn ei chylch. Bwriwyd rheithfarn o Ifi.i,wolieth ddam- weiniol gan reithwyr Lambeth, y dydd o'r blaen, yn achos James Richard Bairier, mab teirmlwvdd oed i labrwr drigiannai yn East Greenwich, a fu fnrw yn Ysbytty y Royal Waterloo, yn y>tod llaw feddygioiaetli. Wrth ddesgrifio ymdrechion y meddygon 1 adfa hyn-yd, dywedodd y swyddog iechyd fod oxygen wedi ei roddi i'r amcan hwnnw. Dofnyddiwyd brandi, peiriant try- dan, a thynwyd y galon allan. Cafodd y rlieitliwyr fod triniaeth o'r fatk yn angenrheidiol, ac fod y gwalianol gyffur- inu wedi eu defnyddio'n briodol.

TRAMOR. I JJaetli prawf Niomal Canta Roz, y Bengal- wr ieuano gyhtlddid o lofruddio yr Arolyg- ydd Ghose, yn IonawT diweddaf, i derfyn yn dra disymwth y -noson o'r blaen. Cafodd y rheithwyr, yn gynnwysedig o Lwropiaid ac India id, y carcharor yn ddi- euog o r cyhliddiadau yn ei erbyn. .— Rhyddhaodd y Barnwr y rheithwyr, a gorchymynodd ail Lrawf, a'r carcliaror i fod yn ei gell yn y cyfamser. 1 I Y mae'r helynt wedi achosi cynwrf mawr yn Calcutta. Saethwyd yr Arolygydd Ghose I mewn heol boblog yn yr un dull a heddweis- ion eraill yn flaenorol i hyn. Yn yr achos liwn profai'r dystiolaeth fod dau ddyn wedi eaethu at yr arolygydd, ac i un ohonynt ddianc. Methwyd a. phrofi mai y cyhuddod- I ig a daniodd yr ergyd acbosodd angeu y swyddog. Edrydd teligram swyddogol o Melilla fod corwynt ystormus iawn ar forlan Affrica wedi curro 17 o lestri i'r lan. Ofnir fod Ii llawer o fywydau wedi eu colli. Yr oedd dwy long ryfel mewn enbydrwydd dirfawr am amser maith. Gwaredwyd deu- j cant o bersonau o longau a chychod oedd mewn cyfyngder. Gwnaed difrod anrhaeth- ol ar y lan. Y mae amryw o wersylloedd mil wrol wedi eu dinistrio, a thorrwyd cy- sylltiadau y teligraff. Gwnaed difred o 200,000p. gan dan di- faol y noson o'r blaen, yn Portland, Oregon. Fe fu ymron i ddau o'r doc-iau gael eu llwyr ddinistrio. Achoswyd y goelcerth drwy i ystordy o fraider gymeryd tan, a lledaenodd y mam- aii i r pentyran uchel o good oedd yn ymyl. Am rai oriau methodd y tan-ddiffoddwyr a gwneud nemor ddim gwaith, a gwasgaivxld y fflamau at yr agerlongau Glanroy a'r Ciicket, oedd yn y dociau. Niweidiwyd y ddwy lestr, ond, fodd bynnag, llwyddwyd i lesteirio angerdd a difrod y tan. Cyrhaeddodd hyspysrwyddd o borthladd Honduras yn mynegi fod tan clini-sti-iol yn parhau yn ei angerdd vno. Pan anfonwyd y nc.rydd yr oodd dros ddau ddwsin o heolydd wedi cwympo, ac eiaiil yn cael eu bygwth. Amcangyirifir y golled yn ddwy filiwn o bunnau. Y mac Mesur wodi ei gyflwyno yn PAii&id Canadn, yn awdurdfxli'r cynnyg o 3,000 o bunnau i bwy bynnag a ddarganfydda 'ra- dium' gyntaf yn XUalaeth Ontario. Ar awgrym Gweinidog y Flvrdd Haearn, yn Rwsia, y mae cerbyd mawr, perthynol i'r gwahanol gwmniau, yn cael ei adeiladu. a'i baratoi i arddangos dylanwad niweid- jol y ddiod feddwol. Caiff y cerbyd ei gymeryd dros ranbarth ogleddol ffyi-dd liaearn Rwcsia, yn cynnwyg darlithydd ac amryw wasanaethyddion. — Yn y prif orsafau rhoddir darlithiau ar ddrygedd y ddiod, a manteision dirwest i weision y ffyrdd haearn. Eglurir y dar- lithiau gan 'ddarluniau byw.' Ar hyd y mis diweddaf, a rhan helaeth iawn o'r mis hwn, y mae merehed llafur St. Petersburg wedi bod yn trefnu 'Gwyl y Ferch.' Oisgwyliwyd i'r cyfryw ddiwrnod gael ei gadw y dydd o'r blaen, ac i'r dathliad gael ei nodweddu gan ddarlitliiau, yn ben- naf, yii. y gwahanol neuaddau. Fodd by.nnag, gwaharddwyd y cyfarfodydd gan yr heddlu, ac yn ystod y dyddiau di- woddaf y m^e tros ddeg ar hugain o ferch- ed perthynol i'r dosbarth gweithiol, ac eraill mwy dysgedig, wedi eu cymeryd i'r ddalfa. Ymddengys ddarfod i hyrwyddwyr 'Gwyl y Ferch' dderbvn amiyw o bellebrau oddi wrth gymdeithasau benywaidd yn Lloegr, Germani, Awstria, ac amryw wledydd eraill, yn cynnwys dymuniadau da. Hyspysrwydd diweddar o Efrog Nowydd yr Unol Dalaethau, a edrydd fod symmudiad newydd ar droed yno ens tro, gyda'r bwriad o ddod a'r Eglwysi Clistionogol i undeb o cl4of] ii'?r Eglwv,si Cli-,tiotiogol i un( l ef) Y inae'r pwyllgorau, t:.y'n cvnrychioli 37 o wahanol sectau, newydd gynnal evfarfod ym mhrifddinas y Talaethau, er hyrwyddo yr amcan bendithfawr hwn. Bwriedir cynnal cynhadledd anferth mewn pum' mlynedd o amser. Cychwvnwyd a gwaddolwydy symudiad gan y diweddar .Mr. J. Pierpont Morgan. Myn- egir fod amryw o gyrff Ymneilltuol a chyn- ryehio]uyr o Ecrlwys Loegr ym Mhrydain Fawr, Canada, ac Awstralia, wedi cytuno i gydweithio. Hyspysir fod dyweddiad Miss Eloanor Wilson, merch ieuengaf Arlywydd yr Unol Dalaethau, i Mr. M'Adoo, Ysgrifenydd y Trysorlys, ar fin ei gyhoeddi'n ffurfiol. Cymor y briodas le ym Moliefin resaf. Y mae Mr. M'Adoo, yr hwn sy'n weddw, yn hanner cant oed, ac yn daid, tra nad yw Miss Wilson ond 24ain.

Y mae yr Anrhyd. Thomas Burt wedi bod • yn aelod seneddol am ddeugain mlynedd, ac ar hyd yr amser hwnw yn cynnryohioli rhan- t) bartu Morpeth^

ADENYDD I CHWEDLAU. Aid oes dim gjvflawnii- gan Crangbellor y Trysorlys yn iawn. Gallesid meddwl fod holl vvendidau a thruenusrwydd y ddynoliaeth wedi cydgrynhoi ynddo ef yn unig, ac mai ofer hollol fuasai chwil- io am ddim cadernid a llesiant cymdeith- asol yn ei lact-au clodfawr. Prin v mae diwrnod yn pasio nad oes rhyw iarll neu snobyn Ceidwadol a'i gorn ynddo; ac y mae'r wasg Doriaidd yn gofalu ani gol- cfnau amlwg i frathiadau hwn, ac i gabledd y Hall. Arwcinir dyn i gi-edu y carai llu o'r dosbarth anfoddog hwn weld dydd tranc, neu waradwydd y Canghellor; ac os yw iiefooda ac ufifern yn erthyglau eu ffydd, ni raid petruso am eiliad i ba un o'r ddau le y gosodid Afr. Lloyd George gan v giwaid afreeymol hyn. Y ddraen yn eu hystlys yw y Ddeddf Iswjriol. Dynia'r liunlief sy'n torri.yn holl hacrwch ei fwganeiddiwch ar eu bywyd dof a. cliysglyd. Y mae'r atgas- edd marwol hwn sy'n berwi'n nwyd- wyllt yn eu gwaed yn eu harwain i gyn- llwyn mall a maglau cyfrwvs. Nid ydynt yn fodlon ar gashau v Dde-ddf eu hunain; rhaid cynhvrehu yr un at- gasedd yn y wlad. Un o'r cynlluniau fabwysiadir ganddynt i'r pwrpas hwn yw, camdjehongli y Ddeddf; neu, mewn gelriau plaenaeh, dwevd cel- wydd,' a cheisio addurno'r celwydd hwnnw a. rhai o liwiau dengar a phryd- ferth Gwirionedd. Dau gwrs amlwg o gamddehongliad sy'n blino hyrwydd- wyr a charedigion y Ddeddf Yswiriol er's rhai dyddiau, bellach. Ofer gwadu eu porygl a'u difrifweh, a rhaid eu hatal yn ddiymdroi, nid yn unig er budd y Ddeddf ei hun, ond er budd v personau I yHwiriedig eu hunain. Hwyrarh na eliamgymerwn lawer trwy ddweyd fod y pei^onau hyn yn perthyn i ddosbarth Ky n hawdd i'w dychryn, ac mai anaml y traftcrthent yn yr ymchwil am sail i'w hofnau. Xid yw r owrs eyntaf o'r camddo- hongJiadau hyn mor bervglus a'r llall. Xi chynnwys barddu Gehennaidd yr ail. Xid yw ei frad a'i ddiehell mor satan- aidd a'i: gydfrawd; ond rlwid cofio ei amcan du, sercli hynny. Xodwedd y cwis blaenaf hwn yw, beirniadaeth bar- tiol anheg, gan fwyaf, i a mean ion Bar- haol. mown sen odd ac ar lwyfan c-y- hoeddu?. Digon diniwed, fodd bynnag, yw rhai a r we ddau o'r yiriC^odiadau hvn. Fel engliraifft, pan v datganodd Mr. Bonnr Law mewn ton o bryder mawr, wrth apelio'n hyawdl am ynichwil i gyf- lwr eyllidoi yr Yt^.viriant Cenedlaethol, fod yr holl gyfundrefn yn feth-daliad, ni raid ofni ebychiad ynfyd o'r fath. Y mae Air, Lloyd George yn barod bolr amser i gyfarfod y bwganod hyn, a dy- wed yn ddifloesgni nad yw ofnau gwaethaf 1\11'. Bonar Law ar y pwynt hwn yn awgrym nac yn wystl o gwbl o fethiant ariannol yr Yswiriant, gan foil y gronfa sydd wrth gefn yn darpar cst- lenwad digonol gogyfer a'r buddion ang- enrheidiol. Dichon nad yw'r cair.dde hongiiad hwn yn fwriadol. Ni charem gladdu hyd yn oed Mr. Bonar Law yn holl huddugl colledigaeth. Gall afre- symoldeb o'r fath godi oddiwrth wy- bodaeth amrwd a phrentisaidd o ddar- pariadau'r Ddeddf. Y mae ffin i wybod- aeth gwr amryddawn fel Arweinydd yr WrthbLaid. Prawf o hynny yw rhai o gamgymmeriadau digrif a ehwerthinllyd v gorifenri d. Pa fodd bynnag am hynny, na ddiys- tyrer hyd yn oed y camddehongliad mwyaf syml ac arwynebol. Gall wneud niwed anfesurol. Y mae yng ngallu'r gwybedyn i ddifwyno'r apothecari! Camgymeriad mawr yw anwybyddu si- brydion gwyllt a chwedlau anwir cylch bychan o bob! sy'n elyniaethus i'r Ddeddf fendithiol hon. Clybu ysgrifen- vdd yr erthvgl hon un o wyr disgleiriaf y pulpud yn dweyd ar fator arll y gwvddai ef am bentref poblog yn Sir- wedi ei ddamnio trwy weddiau dyn an- nuwiol! OB "y medr gweddiau anghy- Wir achosi'r fath a 1 aeth a din its tr, beth am gossip cenfigen a gelyniaeth? Y mae'n worth cofio. fod yng ngallu dau neu dri o ddynion galluog, a'r dynion hynny yn cashau egwyddorion Deddf ddyngarol y Canghellor a chaR dyfnaf eu henaid, i wneud galanas adfydus yn y pen draw. Nid yn unig y mae gan y chwedlau anwireddus hyn draed i gerdd- ed, ond y mae ganddynt adenydd i hedeg ymhell. Gwyddom yn dda, mewn mat- erion llai, 411-11 y ddawn sydd gan chwedl fras ac anhymig i basio fel trydan o wefus i wefus, o bentref i bentref, ac o sir i sir. Pontir gwagle, a thalfyrrir politer. Nid yw cyfandir ond megis plwv' i chwedl y gelyn! Dvma'r adar na wyddant beth yw blino a cliyBgu. Canant yn eoeaidd, neu crawciant yn amheraidd—nos a dydd. haf a gaeaf. Cymerer, fel enghraifft, y syniad a anwesir yn weddol gyffredin, fod mor- wyn, pan y syrth yn Wad, mewn trefn i dderbyn budd y Ddeddf, tan orfodaeth i gefnu ar breswylfod ei meistres, ao ? gael gweini arm yn rhywle arall. Y mae gwrthuni'r syniad hwn yn ein temt- io ymron i wrthod ei drafod. Gall mor- wyn gael ei chadw yn nby ei meistres t.ra'n Fhf, ac er i'w chyflog gael ei dalu yn ystod yr holl amser, nid yw'n aberthu yr un budd ag y gall ei hawlio. Deil afaol yn ei hawl i fudd llawn y claf, ac i fI gyffuriau a gweinyduiadau meddvgol drwy gwrs o waeledd yn ymestvnam chwe wythnos ar hugain; a phe 'r. an, naliuogid hi yn hwy na hyny-hvd vn oed 1 ffin pensiwn yr hen-fe dderbyn bum 3wilt yr wythnos ar yr unig amod fod taliadau am ddwy flynedd wedi eu gwneud. Yr oedd Canghellor y Trysorlys via fyw i unrhyw fath o wrthwynebiad* rhe- symol allasid ei godi yn y drafodaeth fu ar ei fesur; a. chafodd yr uchod ei sylw ar y pryd. Syniad cy?rpdin; v p?d hwnnw, ym ?y?g ,ha. o-r c??? .l: oedd, fod Yswiriaeth yn afreidiol oher- I wydd eu bod wedi cynnal eu cvflogwr? 0 J bob amser yn ystod gwaeledd/- Mewn grym dyma oedd ateb y C-aughellor:- lopeth yn iawn anturiweh i gytundeb it Dirprwywyr yr Yewiriant y gwrievvch hyn am y chwe' wythnos eyntaf o wael- edd a chaiff graddfa y cyfraniadau vn ich ahos chwi ei gwtogi.' Y canlvu- lad yw, tod cyfraniadau y eydogydd "a'r cyflogedig, lie digwydd:hyn, yn c.ael eu lieihau, yn achos gweithiwr gwr^~waidd mewn ceiniog yr wythnos i'r dvn a cheiniog i'r cyllogydd; yn achos y gweithiwr benywaidd mewn dimai i'r cyflogydd, a cheiniog i'r ferch.. Dyma'r camddehongliad arall ry'n gryf ei adenydd a'i hedLad yn y wlad, Gef, y mynnir cyfraniadau oddi ar lvr- sonau yswiriedig yn vstod gwaeledd, neu pan allan o waith. Ni ddisgwvlir cyfraniadau gan bersonau 'y.ir:iedig yn ystod gwaeledd; ac os yw duy flynedd o daliadau wedi eu g v.-netd m ae'r l'hyddhad hun o gyfrhniadau yn dilvn drwy gydol oes, os bydd angen. Nid yw ol-ddyledion ellir fod wedi llithro iddvnt yn gyf'n'fedig yn eu herbyn. Gyda gol- wg ar gwtvstiwn y di-waith, gallasai per- son yswiriedig, pan allan o waith, deimlo'n awyddus—pan yn alluog i hyny—i osgoi ol-ddyledion drwy arosTyn ltyddlon i'w dahadau., Mater o ddewis- iad yw hyn. Mewn achos ielly, gallesid galw arno i dalu cyfran y c' Ond gosodir gallu yn nwylo y Cymdeitha^au Cymeradwy i dderbyn c-yfraniad personol y- eyflogydd ei bun fel yn ddigonol; ac os na ddctnyddir v gallu hwn gan y CN"f1. .w- geliir cymeryd yn ganiaiaol mai ar yr aelodau ell hunaill y mae 'r bai. Caniataer inni gyffwrdd un j wynfc arall. Y mae'n wvbvdduB fod rhai bon- ed digep.au o safle cymdeitbasol ac arian- nol wedi hrolio eu gallu i osgoi talu yr a alwant hwy yn dreth yswiriol,' gan ddatgan mewn ton ftidd- na fu idthnt dalu eu eyfranin :i ju t: u hunain, na chvmell eu morwynion i dalu-'r eiddynt Ijwy. Nid oes ar y ben- ywod bonheddig hyn ofn trafod eu don- iau rhyfedd yng nghlyboedd eu cyfeill- ion, a son yn frolfawr am eu medr i os- goi'r gyfraith. Dengys hyn yr esiampl wael a phwdr a rvdd yr tiwehahal(i hyn i'w 'gweision' mewn cyfnod pan y mae ysbryd gwrthryfelgar yn rhy fyw yn y tir, ae yn lledaeriu ar y gefnog- aeth leiaf. Eithr nid yn unig gasodant e,sia.ml)I di-uenus i eraill, ond go sedan t eu hunain a'u morwynion yn agored i ddi- rwyon trymion iawn. Y mae pernon cyflogedg, sy'n mabwysiadu cwrs gwir. foddol fel hyn, yn agored i ddirwy o ddeg punt. Dyma sylw awgrymiadol y Daily po.st ar y mater hwn:—' 03 yw'r boneddigesau hyn, fel yr honnir eu bod, yn osgoi y taliadau gofynnol, yr unig eglurhad posibl yw, 1.1 acrwydd an- ffodus ar ran rhai o bennaethiaid v Ddeddf Yswiriol

I YMREOLAETH I GYMRU. Dro ar ol tro y mac y cwestiwn PW)'8- ig o hawl Cymru i hunan-lywodraeth wedi cael ei wyntyllio, ac y mae cen- edlgarwyr y deyrnan oll, o Wbossibl, yn cydweled ar egwvddor y pwngc. Ond nid oedd neb wedi myned i fanylion y cwestiwn, ac nid oedd dadl arno wedi bod, ond yn unig fel mater o eg wydd or. Nos Fercher diweddaf, pa fodd bynag, daeth y mater o flaen Ty y Cvflfredin, yn y fttirf o Fesur Ymreolaeth i Gymru, a darllenwyd ef y waith gyntaf. Gan mai mesur cynriygiedig gan aelod ev- ffredin ydyw. nid oes neb yn disgwyl iddo gad ei gario trwodd it 'iraddi ar ddeddtlvfr v devrnas elenj. Awdwr v nifliur ydvw Mr. E. T. John, yr aelod seneddol 'drm. Ddwvrein- barth sir Ddinbvch. vr hwn, fel y gwvr ein darllenwyr, sydd wedi cymmervd dyddordeb mawr yn y pwngc hwn er's llawer o flynyddoedd. Fel ag y dywed- asom, nid ydyw y menur, yn ei ffurf bre- somol, ond arbrawf er cael allan beth ydyw gwir doimlad a barn y wlad. Cyn y geliir deddfu yn derfynol ar fater o'r fath rhaid i Gymru roddi ei hawdur- dod i hyny, trwy offerynoliaeth y tufel mewn etholiad cyffredinol. Ar hyn o bryd y mae y cwestiwn o Ddadsefydl- iad yr Eglwys yn Nghymru ar y ffordd. Rhaid penderfynu un cwestiwn mawr perthynol i Gymru cyn myned i ymdra- fod ag un arall. Ond pan fydd dymun- iadau Cymru wedt eu sylweddoli o ber- thynas i Ddadsefvdliad, bydd cwestiwn Ymreolaeth i Gymru yn sicr o ddyfod yn brif owee, tiwn y Dywysogaeth. Hyd neo y ceir byny y mae yn ang- enrheidiol, 8C yn fuddiol, cael ymgy- nghoriad a dadleuaeth ar y pwngc, er