Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
Llith Die Jones.I
Llith Die Jones. I DIC JONES A'R PREGETIIWR. HELYNT OCHR Y PENRHYN. YR ETHOL1AD A 1 IIELYNTION. Mi ddywedodd Mari v baswn i yn s:cr 0 | rfiai o'r pregethwrs yn fy mhen wrth ysgrifenu, danu nhw. ac mae gciria-u 'rhen wraig wedi dod yn wir, ohiegid fe .ybg.ritai'ccki u 11 o'r pro ^cthwrs i'r "Pioneer" yr wythnos ddiweddaf i dreic eynghori Die Jcnes. Teg ydi i mi ddweyd |1jd y parch mwyaf i breg-eth'wrs Cymru o bob -enwad fo* prcgethwre, ond ar yr un pryd tydw i ddim yn cydsynio i ddynion sydd wod; cysegru eu hunam i \va.t_h nciLkiuoi, ac a ddyla-Ilt rod, yn ogiampi i'r bobi fynd i ymyraeth mewn Politics. Dyna fy unig amcan yn dweyd gair dan jut yn yr etholiad yma. Y pregethwr sydd wedi montro ysgrifen-u i Die Jones ydi y Parch Wiliiam Phillip^ o Ochr y Pemrhyn. Yn ol e.i iythyr ymddengys Miutar Phihiixs yn awyddus iawn am J gwirionedd. Cyfeiria at gyfarlod a gynliai- lwyd yn Ystafell G-enhadol Oehr y Ponrhvn. ac y mae yn cyhuddo y cadeirydd, y sjarudwyr, yn °!-Vystai a Die Jones, o ddwevd anwiredd- ATEB Y PREGETHWR. Beth yw y cynghor ma-c Mist-ar Phillips yn Ttddj i Die Jort3 yn ei lvthyr yr wythnos ddi- "wtddaf? Dyna fo :Pa bryd bylla-go y gwol yn dda ddod i Qohr y Penrhyn eto, byddtad ag ytigr.il'enu y gwir am da310m, ac nid En\v;redd." Dyna eiriau Mistar Phillips, ac Njae n ymddangos yn eithaf oiir fed un ai Mistar -Hil.ps ncu Mistar Die Jones wedi bod yn .y.^Tifonu rhy wbeth nad codd yn wmorxdd. tymenvn Iythyr Mistar Phillips linoi! am Jinell. Dyma r cyntaf: "Dywed i mi (Mr Phillips) gcdi ar, fy nhracd yn y eyfarfcdi pan coad M'-star Albert Hughes yn siarad. end anwiredd ydyw." ■^1 soniais air am Mistar Phillips yn y Llith. ac nr yrndd&ngceodd ei enw o gwbl, "Ni ohodaig ncs i siarad wyr orphan." Yn hyn Mistar Phillips yn con- tradictio ei hun, oblegid dywed mewn rhan arall 1 Jythyr: "Pwy fe-dra wrando hob wrtlhdystio?" Yn ol adrcddiiid y gohebydd oedd yn bre^enol fe (JfynCiokJ M.istar Phillips gwetstiynau i Mistar Arthur Hughes yn ogysta) a Mistar Aibert llugh. CJS, ar ganol ou hareithiau, ac fe fu raid J'r cadeirydd apalio ato i adael i'r eiaradwyr or- phen eyn gofyn cwestiynau, ac ateb Mistar Kuilips oedJ: "Byddcd iddo ddweyd y gwir J'ntc." 0s gofynitJi o i unrhyw un oedd yn brosenol fe gaiti' fed hyn .yn wir ai fed! o wedi fi^ghclio fceth gynieredd Je. Dywed Mistar Phillips mai ajiwiredd cedd "O-Vd fod nliw wedi hwtio'r Anthicm Genedl- aolhol, ac ar vx un pryd mae o yn mynd yn -echiu rheswiti dr(,s wdaen i ymdreehu ihcddi rheswin dros iddynt trwy rci'r bai av y Cadeirydd, a felly yn Bwrthddweyd ei huiian draehefn- Y" nesaf, dywed fod y Cadeirydd yn tori y cyfarfod cyn i'r ewestiynau gaol eu hateb- Y ilaiih ydi fed Mistar Phiihps wedi gofyn amryw j &we6tijnau, ac wedi caei atebion iddynf, ond faji aeth o yn mlaen i droi ei gweoUyuau yn aix>ithiau oafodd ei stopio gan y t^dicirydd. In fe ddywed Mistar Phillips fed Cyrnol ostyn wedi galw y bob-ol yn "dirty dogs" ar ol canu yr An the in M) didywedodd ypfta*4 Mostyu ei hun wrth Die Jones, ar ol Kwejfcd liythyr Mistar Phil.ipa, na ddywod<xld o >M> r 0 gw bl. Pan glywodd Cyrnol .i0,5'1 nhw yn bwtio yr Antha.n dyma beth ywedodd o: "Don't bco the National Anthem if?, oufc you ratoa.:s." Mac yna dipyn o ■aniaeth rhwng y geiriau yroa a "dirty dogs • .awns na fye'.ii hyn Jn ddJgon i bTeii pa cehr }; ? ,lawn.. icrfyna Mistar p 01 lythyx ineii .1>arl ddywedir pothau amheua <i„,r :lu (ilr'a-1l mae gan unrhyw etiholwr hawl ei Cpi*r:^a'ej >' L-e.iii.au neu i'r siaradwr dynu <-1 eiriau yn ol. Aydi ? Ph.J:ij}3 yu barcxi i dYJlu ill elI'lau yn 01? J u- OKiAU OLAF YR ETIIOLIAD. uy n|a° L' cth,o-iad bron iawn cLro&c-d<l, ac yn mnien ychydig o ddyddiau oawn ysgwyd llaw 0 cm Kiij'dd. a heddvvch unwaitlh cto yn cyrnasu. Mac n clidus gcnyni fcddwl fed yna ti'Vr° ddrwgdeirnlad wedi bod yn ystod yr cthcliad yma na run a.rall rydw i yn gofio, ac ydi Cymru ddim yn rhydd oddiwrtii iaa yn 'yu. Ka, mae yna olygfeydd cywilyddus wedi dig\vy<ld yn cin gwlad, nad anghotir mohonynt i'U fuan. Ond dioloh fod y f rwydr bron a I tliorfynu, ac y oawn yn awr ir-oi ein meddyliau at bcthau era,1.1.1. Mao arwyddion o hyn yu amlwg yn bared, achos ar ol setlo yr helynt fhwng Syr Herbert Roberts a Mistar Thompson mao poboj Colwyn Bay yina wedi mynd yn 01 at eu gwaith Eisteddfedol, ac mae Hugh Jones, Black Lion, Conwy, yn bryttir parotoi gogyfer a raaufi troi svdd i fod yn Conwy y mis nesaf; auctioneers Llandudno wedi ail ddccdiieu cynal sales, ao ar bob Haw fo welir heddweli yn gwawrio, a dialch am dano. D1GWYDDIADAU DONIOL. Ar yr un pryd mi ryda ni wedi oael ami ddig- ^ydduwl doniol i'n difyru yn ystod y fr%ydr. 1 ydw i ddim yn ccilio am etholiad o'r blaen yn m.ha un y mae plant yr ymgoiswyr wedi cymeryd rhaar mor aniiwg- "1'otiwch i Dada" ydynt eir- iau ryda ni wedi glywed yn oael cu harfer wn llawcr rhan o'r wiad yn ystod y dyddicu Merch fach Mist-ar Tilby yn gofyn i bobol LLanelwy fotio i'w thada, Miss Mogaai LJoyd George yn gofyn i bobol Pwllheli fotio i'w tinada, ao fcl yna mae hi wedi bod i fyny ac i lawr y wiad- Clywais am un ymgoeydd yn treio tysgu ei fab bach deg ced i wneud pwt o a.raeth. toedd yr hogyn ddnn am gymeryd ei ddysgu rnywfodd, a dyna y tad, a goiwg ffyrnig arno, yn dechre dwrdio y pJentyn. ao yn d-eyd: "Rihag cyviKyKid i ti. Pe taswn i wedi bod mor &tup;d nii^d i mi faaa wedi fy nghicio allan o'r ty." Y mab: "Wel, ma-e r) rhaid fod gynach chi hen dad, sal." Y tad (wedi gwyliltio): "Mi roedd yn well tad o lawer nag sydd gen ti, beth niac^BCD i-" eyfarfod politicaidd yn sir Caernarfon y vm u° r a-en fe aeth rhyw siaradwr oedd ddim •L r ^W 1bJ°gaidd iawn ar y llwyfan i ddech- araetli "Foncddig'on a besnoddigee- u, medda fo, "mi r;'d\v i wedi byw yn ddigoai "Clywch, olywoh," gwaeddai un o'r cynuJeidfa, ac fe dorodd pawb allan i ohwertihin, a 1111 fu raid i'r brawd roi goreu i'w araeth am y rioxn hono. Mewn eyfarfod yn Craigydon. pan oedd Mistar *-»re>enfieId yn si'arad ar Tariff Reform, fe "Wa^ddodd rhywun: "Eisteddwch i lawr," ac mi atobodd Mistar Gre-cnfield, "Y mwyaf y gwaedd- "Wtih arna i i eiiStodd i lawr y mwyaf y s;afo i ar fy nhraed," ac ddaru neb waeddi arno i eistedd i lawr wedyn, ao mi gafedd y gymdieidfa fynd adrcl erbyn swper. Arcithiwr arall mewn eyfarfod yn Nyflryn vJonwy yn siarad yn erbyn y Budget a ddecTireu- „ odd fed hyn: "Ffolineb 1102Uh ydi galw y Budget Budget y Gv. e.tliiwr. Sylwch a.r y super tax. j fedra i ddioddof i Lloyd George roi treth ar y niaeeo, ac hefyd ar y ddiod, or;d tydw i ddim &:1} adael iddo drethu fy swper." -S Fclly rydach chi yn gweled, y niliDW i, yn fThanol yr holl helynt mae yna dipyn o ddifyr- wedi bod. C.V-n terfynu fy llith mae araaf eisio dweyd ^'rt-ha chi am be-i.Ji.o eoelio y stori mae rhywun I wi allan fod M:star Dio Jones yn debyg o Eaeti swydd pwysig yn y Cabinet, nesaf, aohes tYdJ yr hen frawd ddim we-di clywed gaiT am y Peth vn swyddogol, a phe bai o yn caol y cynyg- jad niae'n amlieus iawn gen i a fasa Mari yn fodd'awn i adael Colwyn Bay cyn yr Eitsteddfod.
[No title]
PENODIAD I GYFREITHIWR 0 RHYL. enodwyd Mr H. Percival Williams, cyi'- feithiwr, Rhyl, yn gofres-trydd Llys Sirol -Merthyr, a dechioua ei ddyle<ls wydTLau new- ddar lyrder. Brodor o Rhyl ydyw Mr Wil- liams, ac addysgwyd ef yn Ysgol Golet, Rhyl, a Choleg Crist, Aberhonddu. CYHUDDIAD 0 LADRAD YN MANGOR. Ger bron ynado-n Bangor, dydd Ma wrth, an- fonwyd Robert Williajns, argraphydd, i seiyll ei brawf yn y Frawdlys Cliwarterol ar y cyhuddiad o ladrat.a drrian ei feristriaid yn rnc House. Pan ddaliwyd ef acidefodi iddo lad rata 5s He o'r dror. Can.iatawvd Bieichiafoin iddo. ESGEULUSO EI BLENTYN. Yn Llandudno, dydd Mawrth, caed George Sinclair, cerbydwr, yn euog o adael ei bleu- tyn. Daliwyd y tad yn Pontypridd, ac yr oedd yn nyled Undeb Conwy o 29P 10s. An- fonwyd ef i garchaar am dri mis. Y CYNGHOR YN BENTHYCA. •Mo eyfarfod o Gynglior Prestatyn ddydd Mawrth, pendorfynwyd benthyca cyfariod y draul o gael y Mesur Sene<ldoJ i'w y ;gwaith nwy a phethau «raill. Rhaid talu r cchwyn adref o fewn pum mlynodd.
Advertising
i BLANCHftRD'S I APIOL Kf9 STEEL PILLS I
---LLOFRUDDIAETH CAERGYBI.
LLOFRUDDIAETH CAERGYBI. MURPHY GERBRON Y .FRAWDLYS. HANES yn YSGELERWAITH. DEDFIIYDU MURPHY I'R GROGBREN. ADRODDIAD CRYNO. BEAUMARIS, Dydd Meo-chcx. Yn fTodus, anaml iawn y gwelir yn Man olvgfa fel a gaed yn mlren tref y sir heddyw, pryd y safai William Muiphy, llafurwr, 49 03d, 01 brawf ar y eyhuddiad «, "loi'ruddio'a wirfoddoi, ar v 25am o ilagfyr, 1909, nililwyf Caergybi, un Gwtn Ellen Jonea." Yn mlieir cyn amser a-gor vnigynullodd torf i ddisgwyi am l'ynediad i'r livsdy lienafoJ, ac ycJiydig wedi deg o'r glocli daeth ocrbyd at y drws, yn yr hv»rn yr oedd v ea.rcharor yn ngofal dau "o swyddogion a llywodracthwr Carchar Caernarfon. Nid oedd ond cam 0 T oerbyd i'r drws, ond bu r gipdrem a gaed a.r Murphy yu ddi'gon i einyn hwtiadau'r dorf. Am ddeg o'r gloc.h gv.elwyd gosgordd gref o hoddweusion y sir, dan yr Arolygydd Owen Jones, yn hebrwng y .Barnwr (Syr William P;ckford) i Eglwys y Piwvf. Gydag ef yr oodd yr Ccliei Rirydd (Mr Henry R-ecs Da vios), yr Is-Sirydd (Mr H. C. Vinccnt), a/r Caplan (y Parch 0. Lloyd Williams, Llan- rhyddlad). 'lVa 311 disgwyl i'r llys agor troai vsgwrs y dorf at lianea y liofrudd RkJiard Rowlands, a rood yn nghrog y lu all an i furiau yr hen adeilad ryw 47 nilyriedd yn ol, wedi ei gael yr han e« hwnw yn fyw iawn ar gof Uaworoodd yn y sir, a ntynych y cyf^irir at I faint y dorf a ddaeUi i Beaumaris y dydd hwnw i weled Rowdaincls yn oael ei hyrddio i'w dranc. O'r braiidd y mae angeai ad gofio ein darllcn- wyr o ysgelerder y weithrod y cyhuddid Murphy o ho:1Í li-cddyw. Cyhoeddwyd y tyst- lOiaethau a rocd yn y rhaiitn-vmchwiliad ac yn llys yr ynadon yn eoilofnau wrth y tystiolacth.au hyn yr OLdd Murphy i'w brofi yn awr. Pas agorwyd y diyKau bu rliutlir ejibyd ar ran y dorf fawr oedd y tuaJlaai. Yr'oedd gwellt wedi ei daenu hyd y llawr eeryg, ond cymaint oedd y trwst M y sylwodd y Harn- wr y byddai raid clirio y llys oni oheid taweJwch. Pan gacd gosteg d allien odd clerc y fxawdlys areJi y Brcnin i gyna] y Frawdlvs. Gyda r Baj*nwr ar y Fame yr oedd y Sirydd a. r Is-Sirydd, y Caplan, a Mr W. V cnIDorc, y sirydd am y deuddcg mis nesaf. tyrn a,gor yr aehoe dywedodd y Barnwr fod natur rhan o'r dystiolaeth yn gyfryw fcl y.r oodd yn well i ferched adael y llya." Ar hyn bu i r ychydig fcrclicd yn bres-cnol ymadaol. YR UCHEL REITHWYR. Cymeirodd yr yTiadoa canJynol y 11 w fd uchel reitJiwyr: — Milwriad T-. L. H. Lewis (blaeaior), Mr Hugh Inwards, Mr n. Bulke.Iev Price, Milwriad J. BulkeJey Price, M.r T. Fanning Evans, Dr. John Roberts, Mr J. Matthews, Dr. E. Parry Edwards, Mr 0. II. Foulkes, Mr Hugh Thomas, Mr McKillop", Dr. E. W LilianLS, Mr T. Foro&r Evans, Mr T. Chadwiek, Uchgadben Lawrenoe Williams, Mr L. Hughes, Mr W. Glynne. Massev, Mr R. W. Robei Ls, Mr J. N. PJiomas, Milwriad Dixcn, Mr W. R. Jonos, Mr 0. E. Jones, a Mr Richard L. Edwards. Y SIARS PR UCHEL REITHWYR. Wrth siars i'r uehei reithwyr, dy- wedodd y Bamwr nad eedd ond un aohes i ddod goirbron, ond yn aidiodus yr oedd yn aches difrifoii tawn. er, fel yr cedd goreu r medd yn bur anghyfliodui. Ond er mor ddifrif yr aohos n.d oedd efo yn crcdu y byddai j'r uchel reith- gwrdd ag unrhvw aiiha.vv^-d'cr mewn onol "true, bill" yn erbyn y oaieharor- Cyhuddid cf 0 lofruddlO dyneii- o r enw Gwen Ellen Jonec^, dynes briod a fu'n byw caroharor, ac er nad oedd yn byw gydag ef adeg y iiofruddiacth eto yr oedd yn par.liau ] feddu rhyw gysylitiad- au ag ef. Irigai hi gyda rj aralJ. ac ym- ddangosai fod y caroharor yn jealous" ao wedi arfer bygylhicn o fewn yehydtg ddyddiau i'r Nadolig y byddai iddo gymeryd bywyd y ddtymjj neu ei niweidio os y gwolai hi" gyda dyn arall. Nos Nad&hg bu v earcharor a Owen Ellen Jones aJlan • Kydau giiydd, ac yn fuan dMth y dyn yn 01 a chripiadau ax ei wyn- eb, a 1 ddwyjaw a i ddillad yn waOO, ac yn mhen ychydig gwnaeth fynegiad o berthjnas i'r He y geiliid dod o hyd i gorph y ddynes. Mewn canlyniad i hyn aeth rhai pob! i'r Jle a nodid, a ohalVyd y corph mewn traen a'r gwddf wedi ei dori bron drwodd- Wedi hyny rhces y ear- charor ci hun i fyny i'r hedd.geidwaid, gan wneud myr.egiad pa fodd y bu iddo ladd y ddyne.s—iddo ei llmdagu, yua. dori ci gwddf, ac wedi hyny geisio ei rhoddi yn y dwIr. cr gwneud yn sicr y cymerid ei bywyd yniaith. Gwnaeth fyncgiad hofyd parthed y gyHeil, a. dywedai fod yn rhaid iddi ddisgyn o'i law pan yr cedd yn ceisio cael y ddynes i'r traen. Er y pryd hwnw yr oedd cylleli wedi cael ci ohan- fod, a rhoddid peth tystiolaeth yn oysyilltu'r &archar<)T a pherohenogaeth y gyllell a gafwyd. Yr oedd y dystioWth feddygol eto yn Gadiarn- hau mynegiad y carcJÚlror am y medd y liadd- wyd y ddynes. Yna tynwyd ailan enwau y boneddigion can- lynol o fys.g raûl i weitliredu fel rheithwyr :— Mri J. T. Williams (blaenor), O. Jones Pritch- ard, Wm. Williams, Cafndu Mawr; J. Hughes Jones, Ricliard E. Butler, Llanddaniel; H. P. Rowlands, E. M. Davidson, Wm. L. Williams, W. II. Rowlands, John Williams, Tregamedd; R. Bowen Roberts, Llanedwen; Ge-orge Watte- Pan wnaeth y caroharor ei ymddangcsia<l welwyd ei fod yr un mor ddidaro ag yr oedd yn y llys yn Nghaer^ybi. Gwnaed ymgais eto hwtio, ond gwaeddvvyd am osteg ar ul1\ya.:th: Mewn atobiad i gwestiwn clerc y llys, euog ai dieocg? atebodd y carcha-ror yn gadarn, "Di- '7, J euo, Yniddingosai Mr E. J. Grifiitlh A.S., gyda Mr Trevcii- UQyd (dun gyfarwyddyd Mr W- Thornton Jonee) i ea"lyn; ac ar y Barnwr yr oedd Mr Awi-,t:n Jcmeii wedi ymgymorvd ag MI- ddSffyn y carduarcxr. Dywododd Mr Griflith, wrtii agor yr acllios diros yr erlyniad1, nad ccidd y cairchaixxi- draneedig' yn fredor.i'sn o Fon. Y nia aeth yn mlaen i ncdi pirif ffeiAh-au yr acho.->, gan ddan.gos fcl yr oedd y ciairoharor wedi arfer bygythion y biyddai iddo "wneud cim Gwen Elvon Joaies-" Y tyst cyn'taf a ahvyd cedd T. E. Thomas, yn ng-wasanae'llh Mr Jos. Ow-en, poiLsa.ar, yr nnl a gyflw-v,oiM i'r llys b]all",au o fan y gyflafan- JÇ,!1. Clay a g'yilwynodd ddarluniau a gymei'O'dd o'r lie. Yna galwyd Joiliin Parry, Retheeda, tad y lofruddiedig', ac J n Mr Trevor Koyd, dywedwld fed ci feirclh yn 36 mhvydd oed. Yn rhoes hanee yniwciliac? Murphy a Bethcudla i holi am darti, a'i fygythion ati. Gla.dys Jones, gcmeith 13 ced, a faig'wyd g-an y draneed)(g, a ddiaeth yn nC\;a,f i roddi tystLOl- aotih. a llhaenodd torn o g^dysndeuinlad' a. hi diros y llys. Itlioas yr eneth fach ed tlliystioilaetlh yn glir." Dywedodd i Murphy ddweyd wrthi yn nliy ei thajid yn Be'tihavda y byddai iddo ladd ei mam 03 y gwolad ele hli eto ciiyn atraH.—Croes-holwyd: A fuo'c.'n taid yrrl aiartad eifo clhwi am yr hwnV Y dyst: Dim oriid dweyd wxtlhyf am gofio dKveyd y gwi r. Y.r oedd1 y yn awr mor dynn ac wedii drinigo hyd y .'Teinasitiri fel y rfioce y Barnwr ger- ydd iddynt aim na faent Ms.tawacb, Rot. Jones, Baker-street, a dysttodd di j fod o Murphy y LLun cyn y NadolLg at y ty lie y tii*i|gai y tyst gydia Gwein JÜIJœ i cihwi:1:io am dani, Nos Nadolig a-oth y ty&t o'r ty gran adael y dranoedig yn y Pan ddaetili yn 01 yr oedid Murphy yno- Aoth y ty&t i'w wedy, ao vn hwvraelh ciywodd siarad i lawr. Wedyri gal- wodd Joihin Joneu arno ac aeth hyd y caeau hyd at d'raen agorcxi, re y gwevodd gorph Gwoon Ellen Jciiie.s. Tystiiodd Lizzie Jones iddi gyfarfod Gwen Ellen Jomieo nos Nadolig a myiriod gydJa ihi. Aethant a dafarn, ac wedyn gwiedsaoit Murphy a Johnny Jotocs yn d'yfod o'r Bardsey Island Inn wedyn. Buont- ill pedwar yn suarad g-Hydd. Gofyn- odd Murphy i Gwon Eilhen Jcnes ddyfod o'r neilkki, gan fod arno eisiou oi gweled oi hun. Aethant ymaibh yn n¡g1)"d. Act:th hi gairtref. ao wedyn bu'n dhwilio am Gwen EEem Jones- Tua 9.30 canfu Murphy yn y ty yn erlitedd ar y g-wely 1 lawr. Gofyinodd i Murphy^ lie yr cedd Gwen Elien, ao atebodd ynta.u eti bod wedi ei gweled am y tro diwneddaf—na we1,a.i hi mwy. Sylwodid fod igwaed hyd ddwylaw a gwyneb Murprty ac aj un ocihr i'w Avyneb yr oedd ortpiadau. Gofyn- 1 5J r 7"* atebod,J yn tau iddo fod yn ymJadd efo tftuu ddyn yn y oa<* Yr o«dd v y tan, a dtVwedodld Murphy wxl oedd g-.a.Tiiddo fa.ni, g'an roddi ceirv;oc Yna djrwedoda Miirjlhy wath Johnny Janes arn l^dd^was idtdo. "J3eiHh yw'r mZ ^fo obi didyn at Jdhjm ? maj^ «fo feddw- A dywedodd Murphy; "Yr SIS n>a modd-wi Pan det^^d Mm-vhy y-Ti rnhefflaeih ei fod w^S lladd Gwen Ellen iwbi Johnny a Rt Jones aiam. r ooald Muirphy je sobr ax v pryd). Y tyst nesaf cedd Johnny Jones 47 Baker- street. Dywedodd ed fod y.n y Bý Inn rim gyda Murphy. Aeth Muirphy allan i siarad a Gwen Ellen, g'yda'r hon yr oodd Lezie Aeth efe i dy Mrs Hugheta, lie yr oedd Gwoo -0^ yn byw1. Daetfi Murpihy yno o 9.50 i 10. G-ofynodd a < laa rhywuin i gyrohu g-werfch grot o gvrw, ac aebh Mrs Hughes. Sylwodd y tyst fod ei wyneb yn gttipiadau a 1 ddwylaw'n waed. Gofynodd y tyst both oedd y mater- Atebodd yntau ei fod wedi bod yn ymladd efo diau dtiyn. a gofynodd wedyn a tyst i'r Ite y bu yin ymladd. Gofynodd. Murphy am i'r tyst gjaxjhu hoddlwag, ond t^lwodd el nad oedd Murphy yn feddw. Yna cadamhaodd Johnny yr hyn (dy- vved'odd Mmrphy wrrh Lizzie. Dolynodd y tyst. ef i'r cac, ac at y traen. GweJodd) gorph dynes yno, a rhedodd i ffwrdd ac at y Rhirjgyli II. Roboris. Yna aeth gyda^ erail dracihefin i'r cae, ac orbyn hyn yr cedd y corph wedi ei gVxlli traen. Rhoed tyetiolaeth gan JoJm Murray o fcerth- ynas i waith Murphy yn gwerthu ei fwyd a'i yn y ty. Cyfclwynodd Mr E. J. Griffith gylleli i'r tyst—cylleli fwyta gyda haner y Hafn wedi tori, ond nid oedd Murray yn barod i ddweyd iddo ei gwcled. Am haner awr wedi un gohiriwyd y llys hyd ddau o'r gioch. Pan tu^yingynuliodd y Uy3 galwiyd Mrs | Hughes, Baker-street. Yna Miss Jone5, Bard- t=ey Inn, yr hon a roes ddiod i Muiphy ac a ofynodd iddo both cedd y mater ar ei wyenb. Yr oedd yn sobr ac yn berffaith ddigynwrf. John Price, tanavr,' a ddywedodd ictdo weled Murphy yn y Bard ey Inn nos Nadolig. Yr oedd gwaed hyd ei wyncb. Riohard Ellis, 3, Baker-street, a dystiedd yn gyffelyb. Yn nMaf galwyd newydd. set Arthur Bilingfield, a iettyai yn yr un ke a Murphy. CyOwynwyd darn cyjieil a ddangcswyd eisoes, ao adnabu y tyst hi fel un yr arferai Murphy f w yta gyda hi. John Grillith, 9. Crimea terrace, Penmaen- mawr, a dystiodd ei fed yn y Stanley Arms not Nadolig, a chiywed o hono Murphy yn dweyd os na fedrai gaol "y ddyneis" oddiwrtii "y d'y yna," y byddai iddo wneud am dani. Gwyddai y tyst'mai at Gwen Ellen Jones y c fe:Tlal r carcharor. Sydney James Perkins, 3, Spencer-terrace, a dystiodd iddo gaaii'od y daa*n cylleli a dda.11- gosid o fewn wjrth Hath i'r lie y cal'wyd corph Uwen. Ellen Jones. Dr. T. W. Clay w-edi hyn a roddodd ddes- grifiad o'r modd y caiodd wddf y ddynes wedi ei dori. Yr oedd yn bosibl i hyn gael ei wneud gyda'r gyllell a ddangosid. Ar yr 28ain o Ragfvr gwnaeth archwiliad pella<eh ar y corph, a olia.aiu olion fod y ddynes wedi ei llindagu cyn y torwyd y gwddf. Aohos ei mar wo1, act-h oedd y llin- dagiad. Gwelodd y ty&t y ca»rcharor foreu t.ranoeth, ac ymdda,ngo?ai yn berffaith hun an- feddianol. Y Rhingyll Henry Roberts a ddywedodd oi fod ar yr heoJ ar yr 20fed o Ragfyr yn Nghaergybi. Dacth y caroharor ato a odd fod dynes o'r enw Gwon Ellon Jones wedi gwneud tro gwael ag cf ac wedi gadael ci pJilontyn yn Beihesda. Dywedodd hefyd y byddai iddo "ei rhoi iddi." Gwelodd ef<e Murphy wesdi nos Nadolig, ar ol i Johnny Jouce ei hysbysu a.m a ddigwyddodd. SaLÜ Murphy ger drws yr orsai heddgeidwadol. AeMiaut dtil dau i mewn, a dywedodd Murphy ei fod vno i roddi ei hun i fyny am ladd dynes efo cylleli. Cynvgiodd ddod gyda'r tyst i'r lie. Dadh Mr Prothero yno, a dy- wedodd Murphy eto fod y potli yn wir. Rhoes y Pjhlgyll Owen Robctrts dystiolaoth bclikieh, gan dyiitio i'r cardliaror ddweyd wirtiho iddo ddaii y ddynes 1 lawr ac iddi fyned yn wanach, wanacih., nets y oymerodd yr anadl olaJ. Yr Arolygydd Prothero a dd'ari'iencdd fyn- egJad arcwydlus y csar&haror pan gyhuddwvd ef. Mr Ellis J. Griflith a sylwcdd mai dyna'r holl dyi.fcolaetih a elwid dros yr erlyniad. YR AMDDIFFYNIAD. Mr Austin Jones, ran y oarcharor, a ddy- wedlcdd y r.haid i'r l-heiitlhwyr foddioaxi eu Jvunain nid yn urÜo- mai y C £ .lhuddedig' gyflawnodd y tllofruddiaetlh, cind hefyd y g-wyddai ar y pryd be-tlii oedd yn ei wneud. Pan y d.-ue^i i'r tiirof a ehad y wraig yn byw gyda dyn anaJil, 03 (xxld ganddo dolmlad o eiddigedid buasai wedi yrnosod arni yn y a'r pan welodd hi yn y ty gyda'r dyn, os oedd yn oael ei fedd:anu gan chwant i ddial. Awgrymai i'r cyhuddedig gael ei feddianu gan nwyd ar y foment, ac yr oodd pobpeth yn cyf- eirio at y Ifaith nad cedd y caroharor yn syl- woddoii difrifoldeb y trcsedd. Y BARNWR YN SYMIO I FYNY. Y Barnwr, wrth symio i fyny, a d.dywdC(lll nad oedd dadl na chymerwyd bywyd y ddviii-s ymaith gan y oarcharor. Cymerid yn ganiataol fod pob dyn yn gall me vn o'r fath nes profid yn wa.lia.nol, ond os oed I yn y fatJi gyflwr meddwi ar y pryd fd nad yn alluog i wahaniaethu rhwng gweith- red dda a drwg yr ocdd hyny i'w gymeryd i ystyriaeth. Amlwg oedd mai Iiofruddiacth neu wallgofrwydd ydoedd yn yr ae-hoo hwn, ond nid oedd tystiolactli ieddygol o wall'giof- rwydd ac ni ddangcsoidd y c.archarol" unrhyw a,r- wvdd ci fod feil' E'to yr oedd gan y rhollthwyr hawl i cidrych ar oi yrnddygiad a.m dyst.jolae.th o'r foitih. Yna adolygodd y Bartrwr y dJÐtiüJ. aojh yn fa.Avvl. YniiioiSduodd y I'!haithwyr am bum' miuiud wedti pedwar aa ar 01 bod yn absenol am ddau funud dygwyd rheithfarn "EUOG." Pan ofynwyd i'r caroharor a oedd ganddo rywboth i'w ddweyd pabam na. chyhoeddid ded- fryd arno atebodd, "Dim byd." Dywododd y Barnwr fod y rheithwyr wedi dod i'r unig gasgliad y galient ddod iddo- Yna rhoes Y CAP DU AR EI BEN. a chyhoeddodd ddedfryd o farwolaeth ar Mur- pliy yn y dull arferol. Ilwtiwyd y oarcharor gan y dorf fawr oedd wedi ymgynuil.
CYD-DDIGWYDDIAp RHYFEDD.I
CYD-DDIGWYDDIAp RHYFEDD. I Gohebydd a ddywed :—Y dra rhyfcdd mai Mr Robert Davies, Bodlondob, oedd Uchel Sirydd Mon pan ddedfrydwyd yr olaf yn y sir hono i gacl ci grogi am lofruddiacth, ac mai Mr H. R. Davies, nai ¥r Robert Davics, yw'r Uchel Sirydd aa* yr achlysur presenol, pan y dedfrydir un arall yn y sir.i farwolaeth.
---'."------I Llyfrgell y…
Llyfrgell y Ffermwr. Dylai y ffermwr, fel pawb eraall a ddldyii- ant eu goruchwylion, gael ei oriau hamddenol. Os yw yn ddiwyd ar hyd y dydd, teixnla angen rhywbeth i'w ddifyru yn yr hwyr. Nis gaJJ- wn ddyohmygu am well moddion difyrweh i ddyn sydd yn treulio cymaint o'i ameer Yfll yr awyr agored ar hyd y dydd nag ychydig o ddarllen yniarferol. Wrth ddarllen yma.r- ferol y gouvgwn darllen rhyw lyfrau o synwyr ac addysg a.r ajnaethyddiaieth neu ryw fath arall o lenyddiaetth, er mwyn amrywiacth, y rhai fo a'u tuodd i'w lesoli drwy roddi iddo ieddyliau a plirodiadau goreu dynion ydynt wedi gwneud amaethyddiaetih yn bwnc myfyr- dod am amscr hir, ac wedi rhoddi ffurf i'w meddyliau mewn ysgrifen. Tybia rhaj nad yw yn angenrheiidiol i'r ffermwr fcddu llyfr- goo, ond nis gellir cydwcloo o gwbl a hyny. Gan nad pa un a vdyw ef yn ddarliengar ai peid- io, fe dd vl ai roddi cyfleusdra i'w deulu i well a eu meddyliau a mwynhau en hunain drwy ddarllen. Fel rheol, nid yw ffermwy.r yn dar- llen rhyw lawer. Tybia rhai yn ein mysg 08 bydd flennwr yn ddarllen gar, ei fod yn esp-eu- lus o'i waith a. many lion ci fferm. Camsvniad mawr yw hyny, fe.1 y dengys Uawer reifftiau. Yn wir, o'r oejhr arall, y mae y perygl, sef fod yr hwn nad yw yn darllen llawer yn esgeuluso ei waith; mewn geiriau eraill, nis gwyr pa fodd i wmeud ei waith yn iawn os na ddarllena lyfrau i'w gyfarwyddo. Nid oes brdndeor iJvfrau da yn trin yr amaeth- yddiaetih yn Gymraeg a Sa.csn,e,g-rihai yn tj-i.n ar anifeiliaid, ar gnydau, ar natur, ausawdd, ] a rhywiaeth y tir, a'r modd goreu i'w ddi- wylho: yn nghyda phobpeth a dda.w dan sylw y ffermwr drwy ,gylch y flwyddyn. Nid oes nemawr ganghen yn fwy awgrymiadol i'r meddwi na ifermwriaeth. Mae anxrywdaeth nodwedd y tir, a swyddogacth bywyd yn ei wathanol ifurfiau, yn bynciau o'r dyddúrdüb mwyaf, ac y mae y pothau hyn yn anhob- gorol i'w gwybod i'r ffermwr. Maent yn an- walianol 0. I waith, ac y mac yr amscr wedi pan y mae yn fwy gofynod nag eriocd iddo ddeall amgylchiadau bytli-newidiol ei adwedigaeth, ac er mwyn eu gwybod, byddai darllem yn gynorthwy "mawr iddo. Reblaw byddai yn help iddo anghofio gofalon a gofidiau y dydd, y xhai yn fynych a gamt ai- graph anymunoQ ar y meddwi a'r corph. Mac yn Had pwysig i ddarllen llawer na. darllen ychydig i bwrpas, a d.eal1 yr hyn a ddarllenir a defnyddio y wybodaeth a geir trwy ddar- llen. Beth bynag a gymcrir mewn Haw ym- dreeher dacrganfod meddwl a rhediad y llyfr, neu y milsolyn, neu y papyr wythnosod. Nid oes un ffordd yn well i gad gafacl ar ffeiith- iau a gwybodaoth na. tnrwy ymgynghori a newyddiaduron amaethyddol. Yr ydym yn byw mewn oes ag y mae yn rhaid darllen a deadl pethau. Anichon i neb yn awr ddyfod yn mlaern yn dda 00 na bydd ei feddwl yn gweithio yr un pryd a'i gorph, gam nad pa I?)ANW a fydd mcwn 11 aw ga-nddo.—
[No title]
Maa yn Rwsia. mwy o gcffylau nag a geir mewn un wlad arall. Dengys ysfcadegau fod yno 30,729,165 yn ci thiriogaothau yn Ewrob ao AsIa, Y mae r motor-cafe yn dod mor gvffredin yn Liundain fel y dywedir na choir eeffyl ar vr heol yno yn lOOtÐn dwy ceffyl ha.nsom b. Llifodd ySei.ne yn Paris dros glenydd, gaD achesi ) filoedd fod yn rlchgartraf, ac ofnir y bydd yno newyn am fara yn ea plith. Ctodir cronla o 80,000p i estvn- ymwared ludynt,
- Hen Arferion a Chelfau y…
Hen Arferion a Chelfau y Cymry. Ni bydda.i yn amfuddlol i'r doebarth ieuano gae.1 gwybcd am ychydig o arferion a duil eu henafiaid o fyw, a gwelir mai pwynt eu harier- ion hwynt ydoedd gwneud defnydd teuluaidd o bobpcth cartrefol vil hollol wa'hanol i arferion ffoi yr oes fui-eenaidd hon- Yr oeddynt yn manwl chwilio natur a defnydd amaethol a meddygol y gwahauol gced, a'u priodoldeb at waisanaetih y tyddyn, etc. Y prif bren at wneud gw-adnau olocsiau yd- ocdd gwornen, o ran ei fod yn gynhesach ac esmwythaoh i'r traed. Onen a ddefnyddid at aerwyon, carfciau, trceilau, egwydydd, crihiniau, etc. Y pren oohe-n a ddofnydded i lawer iawn 0 bethau at blethiadau basgedi. cewyll, gwdeneu carlo. Byddenfc yn ci hollti yn dencuon. lX>fnydd;d y goilen gan cin henafiaid hefyd fel lion ddewinol (divining rod). I' wrhoddi ar ei phen yn y ddaear Ic y dvwedid y byddai tryeor- au cuddiedig ncu feteilaicld, a dywedont y gwnai ogwyddo at y lie y byddai y naill fctel neu'r Hall. Hefyd, defnyddid y goilen yn gystal aly ooraencn ddu wrth ohwilio aljan pa He 1 gael dwfr i sincio pwmp, fel y dywodir. Hcfyd, hi cedd y brif bren a ddefnyddid yn wden am gun y gof, am y rheswin fod collen yn wastio mwy wrth svehu na'r un prsn arall, ac felly yn gwasgu am y can. Collen hefyd a reddid i un a fydd- ai wedi colli ei gariad; neu, fel y dywodid, i un a fyddai v.-cd1catel ei redeg- Y pren afalau eurion hefyd a ddefnyddid i wneud Iiwya-u pren, o ran ei fed yn glos ei raen. Gwesgid a chedwid 6Ug afalau surion at dori gwaew a chcdi pyd1 redd o r cnawd. Y pren criafol ydoedd bren pob-ogaidd gan yr hen Gymry gynt: rheddid llawer o gool arno. Gosodid oi frigau mown cwterydd, Le y byddai y defaid yn myned drwyddvnt, er mwyn idd- ynt gyfebru'n Hwycidianus, ao 1 w oao^vv yn iaeiniB. Arfcrid trwytii y rhisgl yn fedoygin- iaeuh gryfliaoi a gilanhaol i wartdicg ar ol dyfcd a £ oi, ac mewn anhwylderau'r cvila. Rhoddid v grawn criafol addfcd yn wlyol. am noson mewn dwfr fel mjoddyginiaeth cffeithioi at y wella y darfcdedig&et/h; rhisgl y ddraejben wen hefyd a ddefnyddid i'w berwi mewn ilefribh 1 vol la y darfodedgaeth rhsgi y djdracnen wen cedd yn cael ei ddefnyddio i dynu drain o gnawd. Gwneid amryw ffelfi a liestri bwyta o hono hefyd- Gwnaid bron bobpcth mewn Lestri godro a bwyta o gosd; cwpanau, picynau, ystenau occd (yn He pit;eri alcan fel yn awr), llwyau yn Ng.hvmru, ond llwyau cyrn yn ^ootJand: platiau ooed (a olwir trir»arwrn): mou_prcn 1 i;u-u fcara ceirch ac i yru y dorth geiron wpth bobi (yr hyn ni fedT end ychydig o rianod Ujm- ru yn awr, ysywaeth). Yr oeddynt yn hynod fiinw'l j>a gocd a ddefnyddient rriai caied gran a graen man a Uiw gwyn, y cyfryw nad yetuuiiaa 1KU warpio, ac yn enwedig y fatn ag na reddai flas ar y bwydydd. Gwneid y bwrdd oegin o good siacan (syoanior), y dmsa-r a r owpL>wrd<l tridarn o riddyn dervv. Byddid yn gwjiieud arngyrn pi.yltyrch, licstri-yled o gorn, a phibau cyrn fyddai gan v bugeiliaid, a chorn hwrdd fyddai bagl eu ffyn, am y byddai yn hwylus at ctdal defaid, etc. Pan laddont fuweh neu eid- ioa tew riicddent ei grocn mewn pwll i fwydo. Gwnacnt obenyddiau o'r bew, a rhaffau or rhawn. Wedi barcio'r croon, anfonent ef i r cwriwr i'r or phen; yna client g.rydd y wulu i'r ty i wneud rownd o e&gidiau ir teuiu yn niwedd y flwvddvn. Cadwent y darnau man a ehioen y bed i'drweio ger y coffylau. Ar 01 y crydd deuai v cyfrwywr i drwsio y gcr, ao yn hir nos y gauaf y byddai dwy neu aair o droellau yn myned yn mlaen y morwjnion yn nyddu dan ganu hen gaiieuon Cynu-eig, y gwr a'r wraig a'r gweision yn dirwyn yr eiaafedd yn nocthreu y ncs; ynar wra.g yn •nyne<i 1 dy r gwydd i 1'ifo. Wedi cad corn o frethyn tewglyd a'i gael o dy'r panvyr, pawb trwy r ty yn cad 6.iwt, a'r ferch a'r forwyn- Sircyn gw^-anen a chloa pen g.in fyddai y wis2^ gartrofoi. Hefyd byd.did yn iiau m-i ii o bin. Ceid yr hadau _i r anifeiliaid a dynid y called, a de.ua 1 r fcmwr i w drin. a gwraig y ty gyda r drce l b^n vn brysur yn ei nyddu i* wneud c-rysau llian, a barhacnt am oei- bron, a gwneid cydau a sachau oaerog o'r breision. Gwlyohid hwy mown trwyth rh:sg derw, fel na chyltyrodai llygod na phryfaid a hwynt. Y llyfr oorn a ddefnyddid i dd.y?gu y wyddor Gvmraeg, gan fod papyr yn ddrud, sef yr eg- wyddor wodi ei phr.Titit) ar bapyr gwyn a ohorn teneu, fe-I fydd yn gwneud Janteri arno, o dano, ac yn oau am yr ymyil, dyfais rhai o yegoloriaid Madam 1-ievan, meddir. Byddai ihela y pryf llwyd yn gamp fawr. Bernid fed ci. flcneg yn offeithiol at y gymalwst, a'i flew i WIlcud rhug- lau bruslieB). Corddid iiaeth y goifr ar wahan i laetli y gwartheg- Torid ychydig ar drwynau (snout) y moeh, a wneid i rwys'tro iddynt durro, yn lle 1m mordwyo fel yn awr. Pan yn dys- paddu oeffylau, cidionau, etc., gwncid hyny gyda'r anileiliaid ar tracd, ac nid ou cwympo feil yn awr.
Nedion o Glip y Gop.
Nedion o Glip y Gop. (Gan Wil y Gweithiwr. Erbyn hyn calif peirianan cnoi pobJ. ycfiiydlg lonyddwch wcdl trwst yr etholiajd. Y dydd o'r blat-n dywedai hi-an wraig onest nad yw yn syndod o gwibl gaaddi fod gwodd mor Iwydaidd ar grofydd yn crln gwlad y dyddlau pr,:senol. Beth ciiilia- ddisgwyl yn amgenach, meddai, tra. mae, cymaint o wcini- dogiooi vr Efeagyl yn troi adlan yn areithwyr poiiticaddd? Ai tybed nad oes llawoi' o wir yn ei sydw? DYSERTH. Tybiaf na bu oriocd gymaint o weithgarweh yn n.ghlyn a'r Fa.m Eglwys yn y lie hwn a.g Ia welir yn brc-c-nol. Yn ei chymdeitlias ddi- woddaf darllenwyd paj)yr gwcaili,fa,wr gan Mr j J. Ellifi ar "Bcit-h a wnacth yr Eglwys 1 ni." Wcdi nodi 1'uaws o cngreiphitiiau o'n dyJed iddi gosodic-dd bwys neillduol mai yr Egdwye a. roddodd i'r Cymry gyfieithiad Cvmracg o'r B-iiibl. WeJ, y mae Jla.wer o honcm, yeywaerth, yn rhy barod y dyddiau hyn i anghofio y daioni a gawsom fcl cencdl oddiar ddwylaw yr hoo faan. HEN BEDOLAU. Byddai yr hen. GNrnTy ym rhoddi cool mawT ar hen bedoJau. Credent ond hoeluo hen bedoJau ar y drvsau y gwnaothoi hyny gadw pob aflwydd ymaith. Mac rhai hyd hoddyw yn cadw i fynyvr lien goel; Olld pa eut by mag mae yr hen grcd hono mown bri yn Llyda.w. Yn ddiweddar clywais hen gadbe-n Ilomg yrn adrodd na wna un llongwr o Lydaw wynebu ar ei fordiaith hob fod hen bedol wcdii ed ilioelio ar ddrws ei gaiban. Hefyd yv: wythnos ron clywaia i dda.u ymgeisydd Scneddol briodoli ou Llwyddiant am eu bod yn cario hen bedolau i'w caniiyn bob amscr. MARWOLABTH CADBEN GRIFFITHS. Yn ed bneswylfod yn Prestatyn, yr wythnos ddiwoddaf, yn 70 mlWydd o-cd, bu farw yr hen gyfa;iJl dyddan uchod. Yr oedd yn un o'r h-en frodotrion a'i en.w yn bur hysbys yn yr ardalocdd hyn. Bu yn dal swyddau pwytiig ar y mor, ond yn ddiweddar yr oedd yn goiaJu aiii bleser-fada.u glana.u Preetatyn. Dyma. yntau, fel y dorf fawr o'i flacm, wedi myned ar ei fordaith olaf. Heddwch iddo,
MARWOLAETH HENADUR CYMREIG.
MARWOLAETH HENADUR CYMREIG. Foreu ddydd Mawrtdi bu fa.rw Mr Hugai Davies, Aston Cottage, PenarLag. Yroedd yn wr tra chyhoeddus yn Six Fflint, ac yn ben adur ar y Cynghor Sir. At liuiatu y dirwasgiad, ma.e Ewrdd Llywodracth I/flxjl wedi cyfranu 446p i Lundain, 900p i Leeds a 383p i Gaerdydd.
Advertising
I'A Pine Forest in Every Home." ilk <>\ fj// dissolves in the memth ji' a powerful and valuable medicine is ^'j breathed directly into the throat, bron- ||j chial tubes, and lungs. This unique :3l ij medicine soothes inflammation and irrita- hj tion in the throat, loosens phlegm, de. if 15 stroys germs, makes breathing easy and H | deep, removes the cause of coughing, iiljl iji and dispels those chest-racking pains Mil which tell of bronchitis. «|'| jffi| Not only is the Peps medicine breathed ?«!| K directly into the lungs, but another strik- rij Pi 'ng feature about Peps is their absolute !!■!J ja-i purity and freedom from harmful drugs, jj-il ;S\: With the use of Peps the breathing ?• organs are all so invigorated and jjjjj strengthened that your chances of ji contracting bronchitis or that con- sumptive cough, as the years creep on, jjil jiilj diminish rather than advance. jtij jjjjj Peps have been rightly called the | Hjf ideal chest protector; and a box of •(!! f/5 these silver-jacketed, opium-free tablets j!| ||| should always be kept handy and used jijii regularly upon retiring at night and :jtj
----Lloffion Barddonoi.
Lloffion Barddonoi. Tra mac llygaid Tad amddifaad Ar y gweiniaid a'r rhai gwael;, Ef fydd beunvdd fy Ngwarooydd, Diogelydd, da ei gaei. Eben Fardd. Rho't.h law'n addewid imi, Rho't.h gusan i'm sirioli; 0 galon rydd, yn glodydd glan, Dadcrfyn gan gei genni. Y ma.0 dy wen yn waddol, Deg wen o werth digonol; Uwch unrhyw bris yw th lygaid per, Sydd fcl y eer yn siriol. Danicd Ddu o Ceredigion. Mynydd mawr t-u cefn i'r ty, Yingoda fry mewn maw redd; Crcig-iau noctJiion ar ci war, Syld gecon aruclieledd; Ac ar gopa. taJ y brym, Mac'r cwmwJ gwyn yn eistedd, 0 mae'r a.rdd o flaon y drwe, Yn ailun tlws o Eden; Hawdd yw gw-cdd oddeutu'r Uc, Ei fod yn gartre.'r awen; Yn y gwrychoedd gylch y ty Barddoini^th sy'n rniiob deilen. Mynyddog. Fy ng'liakwi i sydd yn danfon bob dydd, At flodau brig dansi, Ion ffanei, lawn ffydd; Mor ber yw dy biyd, fcl rhoe ar lan. rhyd, Neu locw wen lili, ecu deg bwysi'r byd; Dy gusan dig-el )'w'r mwsg ar y med, Cnewyjlyn dy ddeufin i'm didyn y del; Mwy braint a mwy bri cacl ymwasgu a thydii, Na chyyvctli brenhiniaeth gwcn er.ctli gen i. Huw Morue. YmndacS 0, siom-edlig, d>irylLi.Ddig ei ddi.g air! Pa fodd dioddedaf haalor y pootdid-or ey'11 y pa.i.r? Ymadaj?! o'x munudvn a'r under un ef- iocd, A gerais inor ragorol drwy ganol ieuanc o-cd. Cawrdad. Mi ganaf, ysbryd gwyn, Y da.grau-od/ au hyn, Na chymcr diithau'n syn, Os 11-rxldfa eu sain; Fe.al] a.i oyn bo hir, Daw'l' anthem yn fwy pur, Dam. eeiniau mid mwy elix. I fxxldi'a' rliain. lelwya. Grcvnmod yw'r gwaith, Aaifeidrol Fod Egluro'th gilcd, Rhyf.^ddod faith Dy dd-cddfau a, Dy eiriau Di, Sydd lawn mor diriawn a'r dydd; Mor ber yw en mer i mi! Hwy'n oreu trysoi au sydd; Mad mcl I'm yut 0, fwyned yw i f'enaid i eu holi bwymt I Da fydd Ion awr. CJywais lawer 6on a siarad, Fed ryw boen yn didyn (-a.,riaii Årr y son gwnawn i.ruiu chwerthia Nes y gwolais wyneb-Rdiywun. Caiff yr haul facliludo'r boreu, Ag a moeilydid yn gy-y, i- fi mewm a.mdo purwyn, Cyn y peidiaii gaa-u--R.Ilywiin. AluIl. A fedrweh chwi atcb ai cryfdor yw cariad? Nou ynte ry^ wendid pcrthynod i ddyn? Rhyw dro aeth aithronydd i wneutdiur a-teb- iad, Ond syrthiodd mewn serch, ac nil wyddai pa un! Acth mynach dro aj-all i, wneuthux traetdi- odyn, I ateb y cwestiwn yn ddo-ith, mogis mwnc, Ond oofiedd am lances, wrth ymdrin a'r testyn, A Uot-godd ci bapur cyn deall ci bwnc! Gan frawd o fynacdiydd, fe'i gwawdiwyd ar unwaith, Am wendid ei synwyx a gwcndid ei gnawd, A'r ail a ddedireuodd gyflawni gorche-st- waitli, I ddangos ei. ddoniau yn gryfaoh na'i frawd; Bu fl wydd}rn a haner—os gwir ydyw'r stord,- Yn dal at ci dracthawd, yn ddiwyd a c2ia<etih; Ac yma. fe gym'rodd y goes o'r mynachdy, A byth ni hysbyswyd b'lo gobyst yr a-eth Ccariog. Beth yw eiomiant? CaJon dyner, Drom, yn gwaedu dan ei chlwyf, Mewn dietawrwydd, pan o'i deutu, Y ma-3 liawb yn llawn o nwyf; Beth yw siiomiiant? CynUun bywyd. Mewn amraatiad wc-di troi, Ninau ar ci ol ym wylo, Yntasu wedi bythol ffoi! I-cuan Gwynedd. Oohenaid ai 'th ddifyrwch yw, D-atguddio briw fy wynwee; Er ymd-rechiadan fwy na Thi, Ti fynni ddweyd fy harnce. Er ceiflio cario wyneb la oil, A ahelu aJiach gwyniom; Ti ddygi chwedl fod rhyw bwys, Yn gorphwys ar y gad on. Elen Eg-ryn. Ta.n dy lewyrch, leuad ieuamc, Ydwyf hemo hcbddi hi; Fel aderyn oob ed gymaJ"- Menna a'm gacLawodd i; Nid i garu rhywun arall, Wrth y JJyn, na thaln y prenj Ar y gaj-jvg medraf ddarllcn Tair Llythyren enw Men. Eifion Wyn. n 0 na bawn yn awed o wymt, Yn crwydro trwy ardd Dinas Bron, I suo i'th glust ar fy hynt, A throelli dy wadlt ar wahan; Mac'I' awel yn droiog a. blin,—. Un gynhca ac oer ydyw hi; Ond hi sy'n cueamu dy fin, OJ fcin wen fy enarld, nid trog fy eereli a.ta.t ti, Tra.gwyddod yw'm seredi atat ti Ceiriog. Hyfryd yw y ddinos lawn, A phrysur wib ei ldu p A lion gvmysffa dysga. da.wn A'u bywiol, siriol ru; Hyfrydwch Gymru, fil i mi., Tawelwch dy fccntrcfi di. Glam Alun. Mi a fu'm flwyddyn, dccdaa'n thy, Fy hun ya caru hono; Fc ddactli ynte a'i olwg wain, A'i dwyn hi dan ei dwyJo. Ond mawr ra bai yn Lloegr faith Ryw faith ar gyfraith union; Na.i'1 ai i nadu hwn i'r dre, A'i torri ci sac the llymion. L1.a;Í o rinclan cocg oganoiii, I Hon garolwyr lion gwerylauj Mwy o wemau ar dy enau, A dy lonaid o dedynau. Cymru lan, gwlad y gan, Cymru Ion, gwlaxl y gan, Hyfrydwch ra.r.d.d. yw arddcl, Tonau mel y tannau man. Tauliairxt. Pan fo'r bare glas yn gwawrio. Cainal benill i fy mun; Gwyliod undyn byw ei delfroj Mwyn a mcJus yw ei hun, Er ci bod yn awr yn huno, Red ei ffansi aitaf fi; Tra bo nghalon innau'n curo, Hcd fy nghexiad ati hi. Tadhadm.
AFTER 4 YEARS.
AFTER 4 YEARS. R. E., of Weybridge, writes:—"I bought a box yesterday, and after I had taken the &eoond two I felt better than I had done for over four years. The pain in my back has entirely one." Mrs King, Runwell-road, Wickford, statee: —"Duty compels me to tell all who suffer that your pills cured mo, after years of pain." Sufferers from Gravel,* Lumbago, Pains in the Back, Dropsy, Bright's Disease of the Kidneys, etc., Sciatica, Rheumatism, and Gout will find a positive euie in Holdroyd's Gravel Pills Try small box, it not satisfied money returned, Is lid all Chemista; post 2 free, 12 stamps.-HOLDROYD'S MEDICAL HALL, Cleckheatoa,
Advertising
TO FARMERS & ESTATE AGENTS. ir GROUND LIME IN BAGS | FOR AGRICULTURAL PURPOSES. -To l For Prices, apply to the Manufacturers, RAYNES & CO., | LLYSFAEN QUARRIES and LIME WORKS, near COLWYN BAY, OR TO THEIR VARIOUS AGENTS. m STOPI 1 4Pli THAT! C aUCH. i 9 Wetlect is a dsagereas thing when It concerns your throat, cheat ra n| •>■<' LUNGS, BO matter how slight the cough or cold may be. You H BB never can tell what neglect will develop 'ato and if you dou't want B ■ to take risks H I Take FRANCIS' BALSAM I H without delay. It will certainly stop that cough by soot&ieg and « £ ■ healing the inflamed membranes, clear away the phlegm choking PS M your vital air passages, and completely cure you. There's danger §9 ■B ■» the simplest cough er cold, but there's absolute safety ia Fraacis* gi ■ Cough Balsam. |H H to. 0WER EYARS. D.D., Loadon. wrltef— H H Harln< tried FSASCI8' BALSAM I can. with clsaiurc and confldcnca. MCMUB&ad ti B EBB U sb excellent remedi tcr Coombs and Colda. |B ■L SOLD EVERYWHERE, fn bottle.) lOJd. eaah, 9 Davies Bross, Butchers. WE kave catcred for the.Public for many years. Our Busifies> has grown witk tke growth.of the District, and our for reliable aHd deli- cious Meat is stronger than ever. At this season of the year we offer MUTTON, BEEF, PIRKl &c., of the PRIMEST QUALITY Which we believe will give satisfaetios to all who Buy Windsor House, ftwgeli IL, Colwyn Bay, k Doughty Building rclous s COCOA EC If PRICES n9w ASTON & SON "Lu. are the largest retail Furniture f Manufacturen in Grc- Britain, CrediL Have the fin"t UP- to-date 16tachinery at ttkeir works (illustrated whert timbel is conTerted from the tree to the finished t)'tj)i'f 'cle, ill intermediate profits are JEESSr E i saved, you can buy edund substantial OVERMANTLR-S 'tre at wholesale prices, quality -paM! M out ritk. bight 46 37 i.b.A Send for Catalogu, Price 14/11 I MANGLES ASTON SON many btaneh aft praioed shops are large lJuyen of Deàteads. Carpets, Unoleums, etc., caa offer the Tk*baitpracank!e SIDEBOARD, 4ft, wldfl, best value is the trade. 45/* Solid 0«k tfcrooghotit, b*voU«d Huron, CWmd Waicbt SI cwta. 4OC9 od Comic*, (haptj Driven, weijfcl Your purchases art put jnto the |^9B FBRB' J.. b H £ S Railway truck at our Works, and [HjH <*pp«4 Aln m*d« ia Walsot M ■•3 thus safety anfl dispatch are guaran A .-U- -i-* .1teed 2)il1. f-il-M 33/9 Muttttt FoM M Cvra|i yii aoywhtrt. Cb.4 N-W- bra* lo*ol mil, owh Lrticle t. 3fL wid% 2 Ch" pine qf til.. in bk and pt..d -y Ct.. d"waw witl gold, BEDDING e3 ift J.d. tll- P- -ith "-i-I -cM"ry for dock W bir. 01,1 made. U-t-U- iD Ii- üe". 6m. tbkk w.ight 46 IbL. 141' SPRING MATTRESSRS, 9/6. Uf, 22/. '1'bt 14/- Ält.oo M¡t.- ia _111 or 'Z\ "The EDWARD" 8=0011 SUM jW Jt J SC*aUaa trj WM wood, opr olOishtjW c Hghl Mor duk C6 19|. 6d» o 'Vil Of'$! BLACK LOUIS CABIN^ bord«-ed squares ia Tapestry, Wool 41L iride. 7fL high, with 4 bevelled ahapc<l Art Carpets, Wilton, Axminster or nsy»bl« coahioe, 20 in. Se»t, opboliterei back, Hirrora ud China Cupboard, Turkey, these we can do in ail sizes good crettoaea, j • w 6,11 £4 17.. 6d. and prices.. BEDSTEADS. The BRUNSWICK SUITE of 7 Pieces w. Sad for 9|A>ol«iered m roperior Lcfttber cloth, biry ^»rrad fras&as, pobsbed walo«t| special Bedsioftd list. «11 »pring>rt«d am) wti mad* AW« h»Ty 2 ia. piJUr b^ttead. SUM design with Americas doth cohering tad leca iDbde work, €3 18t. 6d. I fall size with Urge bran movoto 2716 S. ASTON & SON, r HT FURNITURFi MANUFACTURERS, WREXHAM. X 31, Regent Street, T 14. Watergate St.. | Bsiley Street, f 45, Hi(b Street, I It, Greta End. | 58/59. Vlctoris Sfo 9f d, WREXHAM. i CHESTER. 1 OSWESTEV-I SKREWSBURV. Iwiitcfcarci (Salop). 1 WOLVERHAHPTObl^F B————————i——aa————M111 ml 1
[No title]
Cafodid y Parch J. H. Jowett, Birniimahain, alwad oddiwrth un o eglwycd cyfocithocaf yr America, i fyned yno i'w bugeikio, ond y mae y prcgdtSiwr hyaw-cu hwji wocli gwntiod y cynyg. Gaidawodd Syr AJfrcd Jones olddo gworiii 674,000p air ei ol, ac mMT rhsm fwyai o'r swm enJa-wr hwn i'w ddefnyddio ttiag at achoe- ion addysgol a. dyaigarol. Ponodwyd EXr. Chariea Stubbs, o Adran y Probate and AdiniiraJty, yn cdyroydd i Mr D. II. Crompton fel olerc y frawdlys yn Nghydohdai-th C&er a Goglodd Cymru. Mab i ArgJ wydd Dymofwr yveT,An,.rhydcdd- us Walter Rioo, yr eniilydd Toxiaidd yu etJi- oMad Rrig-iiton. Mae ed gyd-aelod, y Cadben G: C. Try on, yn bcrthynas ag-oe trwy briooa.8 i Argflwydd Abertawe. Dydd Sadwrn claddwyd bc*he<idTge»s dra ad- nabyicilus yn Ngihoiwyn Bay, sd Mrs Parry, priod y Paroh Thomas Pajry, ynad heddt, a ad- waenir fel un o "dadau" Colwyn Bay, yn Eg- hvyu Blwyfol I^lantlrillo. Brodorcs o G^nwy oedd Mrs Parry, a threuliodd fore'i hoes vn _a Ijrandudno. Trcuiiodd agoe i 40 nxlyi^xld o fyTryd priodascJ yn Ngholwyn Bay. Cymercdd ran fawr mown dathliadau cylioeddus i ddad- blyg-u y drcf, &ef ag-or y gwaitb trvdan &'r LlyfrgoU Rydd. I Cymerodid damwaki angeuoJ le yn Nglo- feydd Wynnstay, boreu dydd ilun. Tra. yr oedd Thomas Williams, 47a.in mlwydd owl, Well-street, Cefn Ma.wT, yn gwcritilio yn y, pwll, syrthiodd aenfwd arno, ed ]add yn ,w,v ddiocd. Nid oodd Williams ond newydd ail- ddedhren gweithio ar ol bod yn absenol a.12I gryn amser, trwy niwed dderbyniodd yn fla-an- orol. G adawodd weddw a. theulu llnosog. Yn nghyfarfod blyjiyddol Qymdeithas A-m aethyddol Moi.i-ionydd, gynhaliwyd yn Neuadd Sirol, DolgoLlau, dydd Llun, pmdkirfynwyd cynal yr arddangosfa nesaf yn Nihowyn, dydd Gwener, Mcdi'r 8fcd. MK Rooger Corbett.. ynysmaeaigwyn, benodwyd yn Uywydd. Penderfynedd Cynghor Dinesig Calwyn Bay benodi Uywodraetiwr y gwaith nwy fel clyn- ydd i Mr Penning bom. sydd wodi yenddisywddo arn srvflo"- o 250p rn y flwyddyn, i roi ei holl ameetr l w ddylodswj'ddau. Y flwyddyn ddiwoddaf gwn,1M 72,400,000 o droedfoddi cubic o nwy. ° Derbyniodd Mr Roger Corbett, Ynyarnacn* p-wyn lywyddia^bli Cymdeithas Amaethyddol Sit Feirionydd, y flwyddyn hon. a chynygicdd y ewm o 30p mown gwobrau arbenig, a rhoddodd. 20n at gronfa'r Gyrndeithas- Mac Mr J. Ceredig Evaais, un o goaihivdoa Cymreig Bryniau Kha.ssiia, a;r jmwcJiiaxi lieu gartrefj Coin--ndd, y dyddiau hyu.