The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

A. J. FLEET, Music Warehouse, PENRHYN ROAD, COLWYN BAY. FIRST-CLASS TUNING BY EXPERIENCED HANDS. TUNER TO THE COLWYN BAY & LLANDUDNO PAVILIONS. 3494 LARGE STOCK OF INSTRUMENTS AND MUSIC. AFRICAN TRAINING INSTITUTEI, COLWYN BAY. _m_ou_ A High-class Tailoring Department (GENT'S, LADIES' and CLERICAL GARMENTS, LIVERIES), Has been Opened, in cancection with the above Institute, under the superintendence of a THOROUGHLY PRACTICAL TAILOR, who has had long experience as Cutter in the West End of London, and with a well-known Manchester firm. The idea of this new venture is to provide the African Students with a trade, by which they will be able to maintain themselves on returning to their native land to preach the Gospel, while all profits received from the business will be used for the benefit of the Institute. A splendid and varied assortment of HIGH-CLASS GOODS has been purchased on exceptionally low terms, thus enabling us to offer a First-class Article at a very reasonable price. PATTERNS in SUITINGS, TROUSERINGS, FROCK COATINGS, DRESS SUITINGS, etc., in all the latest designs and colours, will be submitted with quotations on receipt of your enquiries, which will command careful and prompt attention. Fit and Style Guaranteed. A Trial Order Solicited. 3425 CLEARANCE SALE, 2205 Mrs. F. C. PICKUP, Crumpsall House and Brooklands House. COLWYN, IS NOW CLEARING A LARGE STOCK OF High*clas$Millinery. ========= Laces. Wools. rr n PARIS DE MODES a Umbrellas. Fancies. Goods Suitable for Presents to be had at Greatly Reduced Prices. CABTl/[ELXi7 S Commercial Hotel & Restaurant An Ordinary Daily, 12 to 3=30. LARGE AND SMALL PARTIES CATERED FOR. SEATING ACCOMMODATION FOR 200 PERSONS. 5, Station Road, J. D. CARTMELL, COLWYN BAY. TELEPHONE oioa. Pr°priet° £ oo -m_ NOBLETTS MINT ROCK TO BE OBTAINED AT CONWAY RD., COLWYN BAY. S I PRACTICAL TAILOR AND HABIT MAKER, Caldmore Villa, Llewelyn Road, Colwyn Bay. Cycle & Walking Costumes, Tailor-made Dresses, Military Coats & Bodices, made on the Premises. TWENTY YEARS' EXPERIENCE IN BIRMINGHAM & DISTRICT. 2814 THE NOTED SHOP FOR PLAIN AND FANCY BREAD. v-O B E T-h T 5 R. J. ROBIRTS, Family Grocer, Baker & Confectioner, WineMerchant Tea Exchange, COL WYN BA Y. Specialities: Barley Bread, ilovis and Brown. Our Tea and Coffee lead the way. 3169 JOSEPH DICKEN, Cabinet Maker, Upholsterer, Complete House Furnisher. TURKEY, AXMINSTES, BRUSSELS & TAPESTRY CARPETS—every design. Tons of LINOLEUM & OILCLOTH to select from. 1553 BEDSTEADS in Great Variety. All BEDDING Made on the Premises. Furniture Remoyer.] STATION ROAD, COLWYN BAY. [Undertaker. L HARRISON KNITTING MACHINES, for Socks, Stockings, or Clothing, FOE CASK OB HIKE. THE HiERISOJT PATENT KNITTING MACHINE CO. LIMITED, 48, UPPER BROOK STREET, MANCHESTER.

Llandudno Footballers Fined for Stealing. AT Llandudno Police Court on Monday, Wm. Smith, captain of the Llandudno Wolves football team, and William Wvnn, secretary to the club, were summoned for stealing two- bill- posting boards, value 5s., the property of Milton Bode, of the Grand Theatre, Llandudno, between the 21st and the 23rd of November. Defendants pleaded not guilty. Walter Lyons, caretaker at the Grand Theatre, gave evidence as to missing the notice boards on the 23rd November. He had last seen them in- tact on a wall on the 21st inst. The boards were then joined together, and they bore the stamp "Milton Bode," but the words had since been erased, and the two sections of the board divid- ed. He recognised the boards produced as the proprietors property. The property was valued at 5s.-The boards, to which were still attached posters announcing a match between the Wolves and Rhyl on December 21ft, were at this junc- ture held up for the examination of the magis- trates. P.S. Nelson said that when the defendants were charged with the theft of the goods both said "We reserve our defence." Witness found the boards, one in Lloyd-street, and another in Lower Mostyn-street. Defendants gave evidence on their own be- half. Smith said that, in company with Wynn, he went to the grand stand on the football field, on the 2I,t December, and there they found the boards. Thinking they were the property of the Swifts Football Club, they made use of them. Wynn said he found the boards near some bath- ing machines and that he had taken them up to the grand stand where he subsesuently took Smith to get them. There was no name of any description on them. Supt. Rees proved one case of larceny against Smith in October last when he was fined 28s. Fines of 5s and costs were inflicted in each case. ♦ • ♦

Nursing Institution, Abbey Road, Lianduduo.- NURSES Medical, Surgical, Maternity, or Men- tal promptly sent to cases. Massage and Elec- trical treatment. Patients received. Tel. 160. Matron.

Yr Adran Gymraeg. Cri Llysfaen. ER'S amser bellach y mae Llysfaen yn dal lie amlwg iawn yn ein bywyd dinesig. Yn ddiweddar y mae yr hen blwyf fel pe tai wedi syrthio yn mhlith lladron a rhwng yr holl awdurdodau sydd yn ceisio rhanu yr ysbail, y mae yn gyfyng o'r oddeutu ar drigolion y Penmaen. Y mae cwestiwn ymreolaeth y plwyf wedi cael ei drill a'i drafod, a'i wyntyllu gyda'r fath fanylrwydd a gofal am flynyddau bellach, fel y mae yn syndod nad yw er's llawer dydd yn meddu ar y pwerau dinesig y mae wedi dyfal geisio am danynt. Nid ydym yn awyddus i bleidio y naill ochr yn fwy na'r 11all, ond gan mai y mwyafrif sydd yn llywodraethu yn mhob cylch o gymdeithas—yn wleid- yddol a chrefyddol—rhaid plygu ein penau yn foneddigaidd i'r anocheladwy. Yn awr y mae yn wiredd nas gellir ei amheu fod pobl Llysfaen o bryd i bryd, yn eu cyng- horau plwyf, ac mewn cyfarfodvdd cyhoeddus wedi gwrthdystio yn y modd mwyaf pendant yn erbyn y cynyg i dros- glwyddo y rhan isaf, ac mewn amser, os nad eisoes, y rhan mwyaf cyfoethog o'r plwyf, i ddosbarth Colwyn Bay. Y mae'r fath gynyg a hwn wedi cael ei ddarllen yn Llysfaen yn ngoleuni gwinllan Naboth." Y maent hefyd wedi profi drwy ffeithiau anwadadwy fod ganddynt hawl gyfreithlon i Gynghor Dinesig. Y mae Bettws-y-Coed a llai o boblogaeth na Llysfaen, ac nid yw gwerth arianol y blaenaf yn agos cymaint a'r olaf. Paham ynte y gwrthodir i Lysfaen yr hyn a feddianir gan Bettws-yn-Coed ? Y mae y bobl wedi gwneud eu dymuniad- au yn hysbys-sef yn ffafr Cynghor Din- esig ;—y mae y Cynghor Sirol wedi attegu eu cais, ac y mae y mwyafrif o brif-cldynion y plwyf yn bleicliol i'r mudiad. Os gwir hyn i gyd, ac y mae'r adroddiadau sydd yn d'od i law yn mynegu hyny, nid oed ond un cwrs yn agored i osod terfyn bythol ar yr helynt sydd fel pob helynt arall yn ,iel meithrin cynnen ac atgasedd rhwng plwyfolion a'u gilydd. Y llwybr i gymeryd yw cael pleidlais priodol o'r holl blwyf ar y mater. Gwna hyn osod taw bythol ar y clindarddach drain dan grochan sydd wedi nodweddu y fusnes; oblegid "Llais Duw yw llais y bobl." :—4.

Y Geninen am lonawr. Y MAE y rhifyn am lonawr yn cynwys, yn mhlith eraill,yr erthyglau canlynol:—Thomas Maurice, Bardd a Hanesydd, gan yr Athraw T. Witton Davies, B.A., Ph.D. Hen Arferion a, Defion Cymru: A ydynt yn werth eu parhau? gan Mr W. Eilir Evans. Yr Ochr Arall i'r Ddalen, gan y Parch W. P. Williams, D.D. Dyn—Corph, Enaid, ac Ysbryd, gan y Prifathraw Probert, D.D. Llenyddiaeth Cymru Haner Ola'r Ddeu- nawfed Ganrif, gan Ifano. Y mae gwrid ar ruddiau'r Rhosyn: penillion, gan Fachreth. Mis Rhagfyr: englynion, gan Lwydfryn Hwfa. Lyn- faen, gan Ddruisyn. Gwella Gwallau Cais i Sefydlu'r Gymraeg, gan y Parch Emrys ap z, Iwan. Y Gauaf: Caneuon, 'gan Ddewi Mai ac Eifion Wyn. Arwest Cwm Ifan, gan Anthropos. Rhagor o Adgofion Boreu Oes, gan y Parch Dd. Griffith. Yr Hybarch Ddeon Lewis, gan Wyn- edd a Phenfro. Adgofion am Eben Fardd ac eraill, gan Hywel Tudur. Morgrugyn Machno, gan E. O. J. Twm o'r Nant, gan y Parch Ben- Davies. Dydd Barn ar y Beirmaid, gan Gorn y Gad. Paham yr wyf yn Grynwr? gan Mr J. E. Southall. Dyfodiad y Gauaf i Eryri, gan Mr Edward Foulkes. Manion Barddonol: Gan Rig- osfryn, y Parch T. Dennis Jones, y Parch E. Keri Evans, M.A., Ap Tegla, Abon, Mr E. D. Lloyd, Mr Jeremy Jones, y Parch J. J. Williams, Dewi Medi, Sciwenydd, Gwilym Cynwyd, Gwi- lym Aeron, Gweledydd, Rhuddonian, Eilydd El- wy, Bryfdir, Brynach, Rhuddfryn, Gwilym Eil- ian, Mr T. Herbert Hughes, Ieuan Elfed, Mr ">an O. James, y Parch L. Rhystyd Davies, Mr J. Williams, Rhentlab. 4

Ewyllys Llysfaenwr. YN Llys y Manddyledion, dydd Iau diweddaf, yn Llandudno, hawliodd Owen Jones, 3, Maes- yfron, Llysfaen, pddiwrth Ann Roberts, 2, Ys- gubor Newydd, ei ryddfythynod, sef 2 a 3, Ys- gubor Newydd, o dan ewyllys John Roberts. Ymddangosodd Mr F. 1.1. Jones, twrne, Rhyl, dros yr hawlydd, a Mr James Amphlett (y Mn Porter ac Amphlett) dros y diffynydd. 0 dan ewyllys y testamentwr yn 1885, gadaw- odd y berchenogaeth i'w fam, ac ar ei marwol- aeth i'w chwaer Jane yn ystod ei gweddwdod, ac os y priodai, iddo gael ei ranu rhwng deg plen- tyn ei chwaer Mary, un o ba rai oedd Owen Jones. Ki ddarfu ei chwaer Jane briodi, ond gadawodd y berchenogaeth i'r diffynydd, ei nith. Daliai Mr F. L1. Jones fod Owen Jones ag hawl i'r berchenogaeth fel un o'r deg i ba rai y rhoddasid y berchenogaeth, ac hefyS fel etifedd yn ol y gyfraith. Credai Mr Amphlett na fedrai yr hawlydd hawlio, heblaw fod y lleill yn ymuno a'g ef. "Dywedodd Mr Jones ei fod yn hawlio fel cyn- rychiolydd y lleill. Ceisiaii Mr Amphlett brofi fod yna rywbeth yn y geiriau parthed priodi yn gwneud y pehh yn ddi-ewyllys. Nid oedd ei Anrhydedd o'r un farn, a rhodd- odd ei ddyfarniad yn ffafr yr hawlydd, ar y tel- erau fod y naw eraill yn rhoddi eu caniatad.

Arwest Cwm Ifan. Y MAE Arwest Cwm Ifan yn adnabyddus i gylch eang. Cafodd ei sefydlu lawer blwyddyn yn ol gan nifer 0 feirdd yr ardal, cyn bod 'son am gym- deithasau llenyddol y bobl ieuainc, a chyn geni y syniad am Gymru Fydd. Ond er mai pentref neillduedig, hen ffasiwn, ydyw Cwm Ifan, daeth yr Arwest yn sefydliad dylanwadol a phwysig. Un peth yn cyfrif am hyny ydoedd fod y testyn- au bob amser yn "agored i'r byd," a bod y pwyllgor, hefyd, yn meddu rhyw amgyffred lied amheuthyn am y berthynas a ddylai fod rhwng testyn a gwobr. Nid eu harfer ydoedd gcr- lwytho llog-ell y cerddor ar draul newynu yr ym- geiswyr llenyddol. Mewn cyfartaledd rhesymol ar faterion o'r fath yr oedd pwyllgor yr Arwest yn sicr o flaen eu hoes. Ac heblaw hyny, yr oedd y testynau o. nod, wedd hollol Gymreig, ac yn codi yn naturiol o hanes traddodiadau a nodweddion y genedl. Rhoddid lie amlwg i alawon Cymreig. Yr oedd testyn y bryddest a'r englyn bob amser yn fardd- onoT, ac yn awgrymu hwyl a dyddanwch; ni fu- asai'y pwyllgor yn breuddwydio am roddi "mar- wnad" neu "alareb" ar y rhaglen. Marwnad ar ddydd Nadolig! ar ol bod yn gwledda ar Y gwyddau a'r plwm pwdin Mewn cyfnod diw- eddarach y daeth y marwnadau yma i dori ar swyn a llonder y Nadolig mewn cyrddau llen- yddol. Nid oedd pwyllgor yr Arwest yn rhoddi llawer o destynau; nid oeddynt yn crowdio y rhaglen gydag arholiadau sychion, a chystadleuon oedd- ynt yn perthyn yn hytrach i waith y saer, y teil- iwr, neu y wniadwraig, nag i'r traethodwr neu y bardd. Yr oedd y manion a elwir "amryw- iaeth"—megis twll botwm, "tea cosy," hosanau, stric pladur, a Hwy bren—yn cael eu cau allan yn llwyr 0 gylch Arwest Cwm Ifan. Ychydig o destynau, fel y dywedais; ac am hyny yr oedd yna hamdden i'r beirniad i dalu sylw i'r ymgeis- wyr. Nid hysbysu enw y buddugol a wneid yno, a, dweyd y byddai y feirniadaeth yn cael ei chy- hoeadi ar ddalenau "Y Llamsachydd" yr wryth- nos ganlynol; na, yr oedd y bobl yn disgwyl beirniadaeth; ac nid oedd dim a fwynheid yn fwy a chlywed detholion o'r cyfansoddiadau goreu ar bob testyn. Ac am fod y cwbl yn "ag- ored i'r byd," a'r gwobrwyon yn barchus, yr oedd yr ymgeiswyr yn lluosog. Y mae ami i gadeirfardd a lienor hefyd yn cofio yn dda am yr adeg pan yr enillodd ei.wobr Igyntaf-oddicar- tref-yn Arwest Cwm Ifan. Byddai yr ysgrifen- ydd yn ei hanfon yn gyflawn, heb atal tocyn blaen-sedd (oherwydd fod y buddugwr yn absen- ol), fel y mae arfer rhai. Yr wyf wedi dweyd cymaint a hyn am yr Ar- west er mwyn egluro yr amgylchiadau sydd yn canlyn. Nid oeddwn yn gwybod dim am Gwm Ifan heblaw yr hyn a glywswn gan ambell frawd o lenor oedd wedi bod yn beirniadu yn yr wyl. Wedi ymgomio am y Nadolig a'i gyrddau, gofyn- ai fy nghyfaill, "Fuoch chi 'rioed yn beirniadu yn Nghwm Ifan?" Addefwn na chefais y fraint, a holais am y gweithrediada-u. Ond swm y cwbl fyddai ei fod yn lie ardderchog i feirniad, cyfansoddiadau da, a chynulleidfa mewn cydym- deimlad byw a llenyddiaeth. Mawr oedd fy llawenydd, fodd byna'g, pan ddaeth post-card ataf ryw foreu yn Ebrill, yn gofyn, "A wnewch chwi feirniadu y 'Farddoniaeth a'r Adroddiad- au yn Arwest Cwm Ifan, y Nadolig nesaf? Disgwylir i'r beirniad fod yn yr wyl. Diolchir am atebiad yn ddiymdroi, gan fod y pwyllgor yn ymgynull nos Wener nesaf." Wel, ar ol adfedd- ianu fy hun, ysgrifenais i ddweyd fod yr alwad yn bur annisgwyliadwy (?), fel y bydd blaenor- iaid yn dweyd pan godir hwy i swydd, ond fy mod yn ateb yn gadarnhaol. Mewn amser cyf- addas daeth rhestr o'r testynau, a gwelwn fod tri o honynt wedi eu hymddiried i mi Pryddest, "Yr Olygfa o ben y Mynydd Du," gwobr, cadair dderw. Can gynghaneddol (gyfaddas i'w chanu nos Nadolig), lgwobr, tlws ar ffurf telyn. Eng- lyn, "STis Rhagfyr," gwobr, "Gweithiau Bardd- onol Eben Fardd."—(O'r "Geninen" am lon- awr).

Robyn Ddu Eryri. (Parhad.) Gan na allaswn gael gwaith at fy chwaeth yn nghymydogaeth Llangybi, cyturais a'r wraig i gynyg am le arall; aethum i Tremadog, Mae»> twrog, Ffestiniog, Bala, ac i Landerfel at y per- iglor, gynt Ficer Rhuddlan, lie gwelais fy hen gyfaill, "loan lan, hoffwr can," clochydd Rhuddlan; cefais yno waith ysgrifenu, ac an- fonais arian i'r wrai'g. Gwedi ymweled a'm hen gyfeillion yn Llanuwchllyn, aethum i'r Aber- maw, HarJech, Llangybi, ac i Grislington, ger- Ilaw Caer; trwy ddylanwad Ieuan Glan Geir- ionydd, Mr Edward Parry, a'u cyfeillion, cefais, waith am ryw hyd i gyfieithu ysgrifau hynaf- iaeTtiol; dychwelais i Langybi, ac aethum i Ler- pwl, lie cefais orchwyl; anfonais am fy ngwraig a'm merch ataf, a thrwy gael llythyr o, Iwerdd- on oddiwrth gefndej: i mi, aethum dros y dwfr i Dublin; oddiyno i Abeleix, i ymweled a chyf- nither, ac yna i Kilkenny, at ei brawd, plant Catherine, chwaer fy mam yn Mangor. Ceta^ lythyr oddiwrth fy ngwraig i'm hysbysu ei bod yn Llangybi; ar fy nychweliad i Dublin cyfar- fyddais a Mr Robert Parry Pugh, Dolgellau, ac amryw o'r Cymry, a chefais groesaw caredig. Gan i'r wraig ofyn cynorthwy plwyfol, yn am- ser claddu'r ferch, er nad oedd raid oni bai rhanu a'i theulu, aethum i Griccieth, a gofynodd Mr Kyffin, Periglor Llanystumdwy, paham na chadwn fy ngwraig mor barchus a dyn arall? Fy ateb oedd nad allwn tra heb gyflog cyfatebol i'm gwaith, a darfod i mi gyfieithu dwy bregetb ar bymtheg iddo ef, heb iddo dalu ychwaneg nag" un haner coron; felly distawodd y gwr, ac aeth y wraig a minau i Gaernarfon. Ganwyd i mi fab yno, Robert, ac hoff iawn y deuais o hono; gan nad allwn gael digon i'n cynal, aethum hyd i Lanelwy, lie cefais W. Jones, Ysw., Gwrgant, cyfreithiwr, i'm dilladu, i'm bwydo, ac i'm diodi. Cyfansoddais yno gywydd ar enedigaeth ei ferch, Anna Nest. Yna troediais i Ruddlan, Rhyl, Dyserth, Dalar-goch, Gallt-melyd, T'reffynoh, ac i Wrecsam, lie cefais daledigaeth dda am ddysgu rhifyddiaeth i fab ieuengaf Mr Morris, crwynwr, ac anfonais ariatt i'r wraig. Y daith nesaf oedd i Groesoswallt, Birming- ham, a Rhydychain, lie cefais y Parchedigion Doctor Foulkes, A. Clough, a Tegid, yn nghyda; Mr R. Jones, yn awr offeiriad Rotherham, yn dra' haelionus o fwyd ac arian. Wedi anfon rhan i'r wraig, cyrhaeddais Lundain; eithr nid oedd yno nemawr a adwaenwn, heblaw Mr Jones, Gwr- gant, newydd symud yno, a rhyw ychydig eraill. Daethum oddiyno hyd i'r Trallwng, Drefnew- ydd, Llanfair-caereinion, lie cefais bunt gan Mrs Bennett, Bell Mount, yna i Lanfyllin, ac at fy nghefnder, Parch D. Price, erbyn hyn er's tro gweinidog yr Annibynwyr, Penybont Fawr Cedwais yno- ysgol, a daeth y wraig ataf. Wedi; vmadael a Phenybont Fawr, hiraethais lawer arftl y car Mr Price, oblegid un a ranai ei geiniog a'i damaid ydyw ef, er pan yn gallu Igafael mewn tamaid o law ei fam yn blentyn. Yn Mangor cefais Ie i gadw ysgol gyda'r hen- sant, y Parch A. Jones. Aethum i daith dra- d'1éin trwy y Deheubarth, a chefais arian yn Eis- teddfod Abergafeni, yr hyn, wedi anfon rhan i'm gwraig, a ddigonodd i'm cludo i Lundain Mawr y cyfnewidiadau erbyn hyn llawer o'm hen gyfeillion oeddynt naill ai wedi symud i'r- wlad, neu yn y bedd. Yr oedd Mr Jones, Gwr- gant, yn fyw. Arfonwyson oedd yno hefyd, a mawr y caredigrwydd a'r haelionusrwydd a gef- ais, fel bob tro o'r blaen, gan yr haeddbarch wladgarwr, W. Morgan, Ysw., i. Finsbury- place; Mr Thomas Roberts, Llwynrhudol, a gef- ais yn fyw, yn n'ghydag leuan ab Gruffydd, ac ychydig eraill. (I'w barhau.)

FOOTBALL. Continued from Page g. a nicer game, and his efforts on several oc- casions showed him to great advantage. Of the Chemical lads I must say I was highly pleased with them, for they are a lot of tough and plodding players with a "never say die spirit about them. There is a fine quantity -f the "dare devil" about them and they are a com- bination not to. be sneezed at. When they meet Llanrwst agam I understand their three regular players minus at Rhyl on Saturday will be avail- able, and I am not one of those who say they are going to lose. There is a lot of the a la West Bromwich touch about their methods, and the style is very effective in cup ties, and very off" comes off with spasmodic rushes and only oc- casional breaks-away. They are a combination that will go aU the way as hard triers and for this they are worthy of praise. Bradley in goal was good and had some wed, to do, which he did well. Jones at back and Hughes are a sterling couple of defend- ers. Times out of number they came out of the ordeal of heavy pressure with flying colours. Martin the right-half was quite a hero and was "great" in his department, whilst Straw and R. Jones did all their work with method and de- termination. The forwards are a pretty ss' cf players and their passing betimes surpassed that of their rivals. Jackson in the ce.l"[? p^s'tion took my fancy immensely. He is a splendid player, uses cool judgment, and feeds his wings most admirably. As a pivot of the forward rank he would be hard to beat. His only mistake W"3 the missing of the penalty kick. TIll: football players are but human after all. -C and T. Evans were very effective and made good work on their side, while little R. R. Jones on the left was a doughty little champion and did great work until he was unluckily kicked in the face. His colleague Williams was a splendid partner for him. And so for the present I say to both teams "Au revoir, but not good bye" until the next meet, when I hope "I shall be there."