Baner ac Amserau Cymru

TEL ERA U Y FANER. PalS argr-iphiad dvdd Sadwrn ydyw Ig. yr un ond ei phri* am chwarter, yn dlM1 drwy y post, ydyw Is. Sg„ ond talu vn mlaen, nou 23. 03 tia wneir liyny. Aufocir 2 gopi drwy y post a:u 2s. 9c. y chwarter, ond tain yn mlaen, neu Ss. os na wueir hyuy. Hefyd, anfouir i, 6, neu unrhy w gynniter, yn ddi-draul drwy y post gan y Cyhoeddwyr yn ol Ig. yr un. fBIS argraphiad dydd Mercher ydyw 2g. Ei phrls am ehwartcr, yn ihad drwv V post, oseymrnerir 2, neu uurhyw nifer niwv il:tti vr un amlen, yw yn ol 2s. yr un, oud bIn yu nilaou ¡¡ell 2a. Oe. os na wueir hyny. Ei phris wedi ei sampio ydyw 21 ncu 2s. 9c. y cliwarter, ond talu talu yn rolaen; It H-t. os na wueir hyuy. T mae y ch.,1arta:-i yn terfynu ddiwedd Mawrth, Mehefiru JJedl, a HUngfyv.. Yn mhob atiigyicUiad, anfonir Hi yn mlaen hyd wes y ceir rhybudd i attal. VKOL DALAETlIA U YR AMERICA -Aiifon-Ir y ddwy FANER am y prisiau c^nlyiiol yn ddi-draul i'r Uno: Dal- aethau Basbu "veld Mercher yn ol 3s. So. y chwarter a Baser dydd Sadwrn yn 2a. 2g. y chwarter oud yn mhob atngvlchiud y mae yn rhaid talu yn mlaen, ac attelir hi pan y bydd yr arian wedi eu treulio. Gellir ttafon trwy ddra/Ft ar fangc, lieu ar rhyw dS' masnachol parehiis dio^ei arall vn Lloegr a gwell hyn na thalu trwy bapyrau dollar* yr Unol Dalaethau, gan fod eu gwerth hwy yu gyfuewidiol yn y wlad hon. Uwyr pawb, liefyd. pa bryd y tcvfyna. :aARDDOZ'L\ETIJ.-Y mae ami un o'r beirdd, wrth anfon y eyfansodcliniau ni, yn pwyso arnom eu cyhoeddi yt wythnos ue.-af.' Dyrannwn .hysbysu y cyfryw fod yn ammhossibl i ni gyti tnviii eu cais oud Id hyabysiadau. O. bydd rhyw rai yn dyrauno hyny wrth anfon Uineilnu ar f.i--o!ALeti:,Ill, priodasati, neu enedigaethau, &c., deader y bydd yn angenrheidioi iddynt aiifon 3c. am bob ilinell "»gyuuwv-ay eyfansoddi.idan. CAnt f .;Hy ymddar.gos yn sin nesaf;' ond" ni byddsynyn gyfritoi am eu rhagoroldeb gel Os na wueir hyn, bydd yn angen- rheidioi i ni mi fun y cyf.-msoddiadar at olygydd y Fardd- oniaeth a c'nyinmer folly rai wytfcuo^au cyu ymddangos, yn ol swm y Farddouiaeth fydd mewn llaw.

TELERAU AM HYSBYSlADAU. T am H\#i»ysi:vt.iU Masuac-hol. Y.«go!ion, Eisteddfodau, Cyfarfodydd Cybo«.via<«, L!> frau, &c„ fydd yn ol 3s. y fod- feiid—gall fc-"nr i.twr v „'Oi.>fn. Am HvsbycS-vlH'i <,Tn Eivicu,'Si* vti eynnwys 18 » Elriau neu oixiiv i'm:. ac ju o! 1/ a;u i>u!j tri g ur droa hyuyt «• tellr yu mlaeuliuw; "ell 4c. yiliueli O '1 ,Ielr hyny

MARWOLAETH Y PARCH. DAVID WILLIAMS, CWMYGLO. Prybnawn dydd Gwener bu farw y Parch. David Williams, gweinidog y Methodiatiaid Calfinaidd yn Cwmyglo, ger Caernarfon, yn hynod o sydyn, tra ar ei ffordd i orsaf y ffordd haiarn. Yr oedd wedi bod yn wein- idog yn y lie hwn am dros 30 o fiynyddoedd, ac yn hynod o barchus yn mysg pob dos- barth. Tystiai Dr. Lloyd Williams mai yr achos o'i farwolaeth ydoedd diffyg gweith- rediad y galon. Cymmer ei gladdedigaeth lip heddyw (ddydd Mercher).

COLWYN BAY. Y RHYDDFRYDWYR A'R MESUR TRWVDDEDOL. YR oedd trefniadau wedi eu gwneyd i'r Parch. D. Gwynfryn Jones, Llandudno, ap- erch cyfarfod o Gymdeithas Ryddfrydig Colwyn Bay; ond derbymwyd gair oddi wrth y boneddwr hwnw yn hysbysu ei fod yn gorwedd o yr dan anwydwst. Pasiwyd pleid- lais o gydymdeimlad ag ef yn ei gystudd. Wedi hyny penderfynwyd dadleuy Mesur Trwyddedol newydd. Eglurodd Mr. J. Crompton, y cadeirydd, brif egwyddorion y mesur, yr hwn a gefnog- ai yn galonog, am y rheswm, yn gymmaint a dim, ei fod yn un morgymmedrol. Mr. Fred Griffiths a ddywedodd fed gan Gymru reswm i fod yn ddiolchgar am y mesur, wrth weled ei fod yn cynnwys sir Fynwy am y waith gyntaf, ac y y byddai yn rhaid i'r trafaeliwr gwirioneddol deithio chwe milldir cyn y gallai gael diod ar y Sab bath. Cyfeiriodd Mr. G. Coulter at y diota ar y Sabbothau ar agerlongau pleser. Cymmerwyd rhan yn yr ymclriniaeth ar y Mesur, hefyd, gan Mr. Rowland Williams a Mr. T. J. Dowell. Pasiwyd penderfyniad yn diolch i'r Llyw odraeth am y mesur; ac yn annog y dylai pob ymdrech gael ei wneyd i'w basio yn gyf- raith yn ei ffurf bresennol. -=-

BRAWDLYS LIVERPOOL. TAITH 0 LIVERPO L I DREFFYNNON. YN mrawdlys Liverpool, dydd Gwener, gwr- andawyd cynghaws Hilliard yn erbynCwmni Ffordd Haiarn Llundain a'r Gogledd- Orllewiu. Yr erlynydd yn yr achos hwn ydoedd William Hilliard, llafurwr, yr hwn oedd yn gwysio ar van ei fab, 6i mlwydd oed, yr hwn a syrthiodd o gerbyd mewn tren o bleser- deithwyr o Liverpool i Dreffynnon, Mehefin, 1906, ae a dorodd ei glun, ac a achosodd an- alluogiad parhaus ar ei law ddeheu. Achos yr erlynydd ydoedd, nad oedd y drws wedi cael ei folltio pan yr oedd y tren }rn gadael Lime Street, ac iddo, mewn can- yniad i hyny, agor, pan bwysodd y bachgen ftrno. Yr amddiffyniad ydoedd fod y ddamwain wedi digwydd trwy i'r bachgenyn chwareu gyda'r I handle.' Ymddangosai Mr. Tobin, K.C., a Mr. Rigby Swift, dros yr erlynydd; a Mr. Sanderson, K.C., a Mr. Aspir.all dros y cwmni. Rhoddodd y rheithwyr eu dyfarniad yn ffafr yr erlynydd am 156P. o iawn.

Mewoi: cvfarfod o Gynghor Sirol Llundain, dydd Mawrth., hysbyswyd y byddai y dreth ar addysg am y flwyddyn hon geiniog yn uwch. Y mae peiriannwr Americanaidd wedi dyfeislo gwn a all ddaclhvytho dwy filiwn o fwledi mewn awr. -NTi cl ydyw yn gwneyd dim trwst. mwg, na fflachiad. Pasiodd bachgen deuddeg op-cl, o Boston, yr arholiadau i fyned i Brifysgol Harvard, pa rai a fwriedir i fyfyrvvyr tua 18 mlwydcl oed. Y mae y digwyddiad yn un nad oes ] Sao'i debyg yn bancs y brifysgol.

CARTREFOL. YR ydym yn y modd mwyaf calonog yn llon- gyfarch y Parehedig Evan Jones, Caernarfon, ar ei ddewisiad yn Llywydd Cynghor Cenedl- aethol yr Eglwysi Rhyddion Efeirrhidd. Efe yw y Cymro cyntaf i lauw y gadair hon, a'i gymmhwysach ni fu ynddi erioed. Caffed iechyd i gyflawni ei ddyledswyddau pwysig. Gwron yw ef. Mrs. John Massie a sieryd synwyr yn y Nineteenth Century ar gwestiwn y bleidlais i ferched. Hi a ddywed yn ddilmm wys nad ydyw ha-svliau y chwiorydd wedi eu diystyru a'u hesgeuluso am nad yw y bleidlais wedi ei rhoddi iddynt etto, Gwna hafog, hefyd, ar y twyllymresymiad y codir cyflogau y merched sydd yn gweithio os rhoddir pleidlais iddynt. Ni phetrusa y foneddiges alluog hon ddy- weyd ei bod yn dra ammheus a ennillai ei chwiorydd unrhyw fantais sylweddol pe caent hwy eu dwyn o fewn cylch yr ethol- fraint. 0 un peth y mae hi yn sicr-y coll- ent hwy lawer o'r hyn sydd ganddynt yn awr. Gyda Mr. Goldwin Smith hi a gredu y collent hwy, pe caent y bleidlais, lawer o'r dylanwad sydd ganddynt yn awr. Gwnaeth yr eira diweddar anghyfleusdra mawr. Yn Stranraer methodd tren nwydd- au fyned yn ei flaen gan luwchfa. Tr6n o Glasgow i Fort William a gladdwyd dan luwchfa, a bu y teithwyr ynddo am saith awr a deugain heb allu myned yn mlaen. Y Dr. Joseph Bell, y dydd o'r blaen yn Edinburgh, a ddywedai nad yw dannedd po d yr oes hon cystal ag eiddo eu tadau a'u teidiau. Am bobl Ysgotland y llefarai efe yn benaf. Yr achos, meddai, ydyw nad yw Ysgotiaid y dyddiau hyn yn bwyta uwd fel yr hen Ysgotiaid. O'r bron na ddywedem fod yr un peth yn wir am Gymru yn gystal ag am Ysgotland Uwd, bara ceirch, a haidd, a llymru oedd fFon cynnaliaeth ein hynafiaid. A chan bwy yr oedd dannedd gwell. Yn ddiweddar casglwyd cronfa gynnorth- wyol ar gyfer hen filwyr. Erbyn hyn cyr- haedda y gronfa hono ugain mil o bunnau. Mewn canlyniad bydd tri chant o hen wron- iaid yn cael eu tynu o'r tlottai, a'u gosod i fyw ar y drysorfa. Nid oes carchar milwraidd yn Dover yn awr. 0 hyn allan cedwir pechaduriaid y filwriaeth yn ngharchar Reading. Hen garch- ar Dover a droir yn lluestty. Own cynddeiriog sydd yn blino Northamp- ton yn awr. Gorchymyna y Bwrdd Am- aethyddiaeth i bob ci yn Northampton gael ei f fyelo.' A thrwy y gymmydogaeth hefyd. Achos da i felldithio cystadleuaethau y limerics' sydd gan y cymdeithasau yswiriol. Bu raid i un o honynt dalu dwy yswiriaeth. Dyn a ymgeisiodd mewn hanner cant o gys- tadleuaethau; a siomwyd ac a gyflawnodd hunanladdiad: a'i fam a dorodd ei chalon. Tri aelod seneddol oeddynt yn y trên o Hastings i Lundain -y dydd o'r blaen. Y tri oeddynt y Mri. Clement Edwards, Alfred Mond, a John Rowlands. Tybient fod y gerbydres yn myned yn rhy chwyrn o amgylch cornel. Nid oedd gan y Mri. Clement Edwards, Mond, a Rowlands hawl i wneyd byn am eu bod yn seneddwyr. Ar yr un pryd, yr oedd y canlyniad yn eu cyfiawnhau am yr hyn a wnaethant. Yinddengys fod y gerbydres ar y pryd, yn He myned rownd y goriiel' yn ol ugain milldir yn yr awr o gyflymder, yn chwyrnellu yn ei blaen yn ol deng milldir ar hugain o gyflymder. TA-n-ddiffoddydd ydyw y ddyfais ddiwedd- araf. Powdwr sych mewn pibell ydyw. Dy wedir nad yw yn ffrwydro nac yn dinystrio; ond, ei fod yn diffodd tanau yn effeithiol iawn. Yn Fishlake, yn agos i Doncaster, dynes sydd yn cludo y llythyrau er's dwy flynedd ar bymtheg. Cerdda av gyfartaledd ddwy filldir ar bymtheg mewn diwrnod. Wyth- nos o wyhau a gafodd hi ar hyd ei thym- mor hirfaith. Defnyddir cannoedd o g\tn yn sir Gaer- narfon i gorddi, Lliaws o amaethwyr a wysir am nad oes ganddynt drwydded dros y cwn hyn. Eu dadl yw y dylent gael peidio talu drostynt yr un fath a'u cwn defaid. Elwodd Leicester 10,538p. ar ei thra.m- Ifyrdd y flwyddyn ddiwed laf. Aeth ytram- iau dros 3,334,924 o filldiroedd. Cludasant 27,417,227 o deithwyr. Myned yn boblogaidd iawn y mae 'siopa trwy y post.' Gwariodd ffirm yn Llundain 16,200,0. mewn stamps am gIndo parseli gan mwyaf. Cwmniau eraill a wnaut fasnach helaeth trwy y llythyrdy. Y dydd or blaen saethodd dyn ei hun i farwolaeth yn Southend, wrth enau yr afon Dafwys. Gwnaeth hyn, meddai mewn ilyth- yr, am nad oedd ganddo ond 400 yn y flwyddyn i fyw arnynt. Yr oedd ganddo fwy na digon, pe gwelsai efe hyny. Bachgenyn pyratheng mlwydd oed a deith- iodd o Liverpool i Lundain heb docyn. Pan ddygwyd ef o flaen yr ynadon, dywedodd mai diangc oddi cartref yr oedd efe. t Mynai ei dad wneyd negesydd o hono, tra j y mynai yntau fyned yn arlunydd. Gofyn- I odd yr ynadon am gael gweled ei waith, a rhoddasant y ganmoliaeth uchaf iddo. Go- hiriwyd ei brawf i wneyd ymchwiliadau yn ei gylch. Ewythr a nai a chwipiwyd a'r wialen fedw trwy orchymyn yr ynadon yn Brentford, y dydd o'r blaen. Oed yr ewythr oedd tair blwydd ar ddeg, a'r nai yn ddeng mlwydd. Lladrata gl6 oedd eu trosedd. Gan fod tri neu bedwar o bersonau ar gyf- artaledd yn awr yn cael bywoliaeth yn mhob tafarndy, os cauir deng mil ar hugain o hon- ynt, o dan y mesur newydd, bydd tua chan mil yn cael eu taflu allan o waith. Mr. Rutherford, o Liverpool, a ddywedodd hyn nos lau wrth ofyn cwestiwn i Mr. Asquith. Atteb Cangheilydd y Trysorlys oedd nas gellid gwybod y cyfartaledd hwn gydag un- rhyw gywirdeb oddi wrth ffigyrau y cyfrifiad swyddogol. Mor bell ag y mae y cyfrifon hyn yn myned, nid ydynt yn dangos cyfartaledd mor fawr a'r un oedd wedi (i awgrymu. Yn mhellach, dywedai os mai lleihau yr arian a werid ar ddiod fydd canlyniad y mesur, y canlyniad i hyny drachefn fydd fod mwy o arian yn cael eu gwario mewn cyfeiriadau eraill, an- nhraethol ragorach. A thrwy hyny, dra- chefn, byddai y rhai a gollent eu gwaith mewn tafarnau yn cael gwaith gwell ynglyn k galwedigaethau eraill. Yr oedd Mr. Lloyd George yn ei elfen yn nghyfarfod mawr yn Eglwysi Rhyddion yn Southport nos lau. AmddifFynodd y Mesur Addysg a'r Mesur Dirwestol yn orchestol. Cafodd dderbyniad brwdfrydig. Dyrysodd plaid y Sinn Fein gyfarfod ry- hoeddus yn Nublin dydd Iau. Rinvystro Corphoraeth y ddinas i anfon mesurau i'r Senedd oedd yr amcan. Bu raid galw yr heddgeidwaid i mewn i adfer iawndrefn. Mae Cymru yn codi yn mhob cangen o ddysg, medr, a modd. Y mae Syr Samuel T. Evans, K.C., A.s., yn canfod arlunydd teilwng i'w bortreadu mewn Cymro ieuangc twymn- galon o Ffestiniog. Dangosa Mr. Kelt Edwards y Cyfreithiwr Cyffredinol yn ei lawn faint yn gwisgo ei gob sidan ddu a'r full- bottomed wig fel yr ymddengys yn N ghyfrin gynghor y Brenin, a mesura y darlun chwe troedfedd wrth bump. Pan ddaw arglwyddi Undebol y Tj Uchaf uwch ben Mesur y Man dyddynod yn Ysgot- landprydnawn heddyw (ddydd Mawrth mae yn debyg y byddant yn ceisio gwneyd bargen &'r Llywodraeth. Y fargen fydd, yn ddiau, fod y Llywodraeth yn ymddiried y mesur bwn a mesur Arglwydd Camperdown i bwyll- gor arbenig.. Os na chyttuna y Llywodraeth a hyn, dwrdiant hwythau daflu y mesur allan. Cyrhaedd yr amcan o ddinystrio y mesur heb fyned dan y gwaradwydd o'i daflu allan sydd mewn golwg ganddynt. Ni phroffesir awydd i wneyd un mesur cysson a da o'r ddau. YR wir, byddai hyny yn am- mhossibl. Teimlad llawer mai gwell nag ymostwng i'r ystryw hon fyddai herio gwaethaf yr argl- wyddi hyn. Yr ydym ninnau yn gryf o'r farn mai dyma a fyddai fwyaf anrhydeddus yn y Llywodraeth. Yn y ddadl ar y fyddin yn Nhv y Cyffred- in nos lau cododd yr aelod Llafur dros Stockport y cwestiwn yngliylch ymyrsad y filwriaeth mewn terfysgoedd dinesig yn cyfodi oddi wrth gwerylon llafurawl. Yn mhellach gofynodd Mr. Wardle, yr aelod crybwylledig, a fwriedid pennodi pwyllgor neillduol i chwilio i mewn i hawl y prif ynad mewn tref neu ranbarth i anfon at y Swydd- fa Rhyfel am filwyr o dan yr amgylchiadau hyny. Yr ydym yn ddiolchgar i'r boneddwr anrhydeddus hwn am alw sylw at y mater pwysig hwn. Nid oes lie* i ronyn o ammheuaeth fod presennoldeb y milwyr mewn llawer man, yn hytrach na bod yn ddylanwad heddychlawn, wedi bod yn foddion i ennyn y teimladau cylfrous yn s'lith gwaeth Gwelsom ni hyny yn Nghymru yn adeg Rhyfel y Degwm. Ni fuasai cyffroadau o gwbl mewn Iliaws o fanau oni bae am y milwyr a'r heddgeidwaid. A'r ihai hyny wedi cael gofyn am danynt yn y rhan fwyaf o achosion, nid am fod y perygl lleiaf, ond am fod yr ustusiaid a alwent am danynt yn elynion anghvmmod- lawn i'r werin. Cafwycl enghreifftiau di- weddarach o'r un peth yn Featherstone, ac yn Belfast yn yr lwerddon. Dadleua y cwmni y buasai y gerbydres yn eithaf diogel mewn gwirionedd pe yn cyflymu yn mlaen yn ol pymtheng milldir ar hugain ac hyd yn oed deugain milldir. Ond, ugain ydyw y cyflymder i fod yn 01 y rheol. Nid oes obaith erbyn hyn fod cymmaint ag un o'r un ar hugain glowyr a ddaliwyd gan y tan yn nglofa Hampstead, yn swydd Stafford, yr wythnos ddiweddaf, yn fyw. Gwnaed yr ymdrechion mwyaf egniol oedl yn bos- sibl i'w gwaredu. Ond y cyfan yn hollol ofer. Gwrtliglawdd o dan a malurion a gad wai y gwaredwyr rhag myned yn agos at y dynion anlFodus. Gwnaed ymgais ar o! ymgais l fyned atynt. Ond, curid y fintai anturiaeth- us yn ol bob tro gan y gwres. Aeth y Brenin Edward i'w daith i'r Cyf- andir wythnos i heddyw. Yn Paris cafodd y croesaw calonog yr arferir ei roddi yn wastad iddo gan y Firang-cod. Yn Biarritz y mae efe yn awr. Ceir araeth Mr. Lloyd George yn South- port mewn colofn arall. Yr hyn a arddang- osir amlycaf ynddi ydyw ei fod ef yn edrych yn mlaen am ainseroedd enbyd yn y dyfod- ol agos. Yr ydys yn llawenychu yn y ffaith ei fod ef a'i gydweinidogion yn teimlo mor galonog a phenderfynol i wneyd brwydr ddi- ymmod a'u holl elynion. Cafodd cwestiwn y llaeth drafodaeth weddol drwyadl jan y Cyffrediniaid nos Iau diweddaf. Addawa y Llywodraeth drefnu deddfwriaeth arbenig ar y mater. Nid un foment yn rhy fuan y cymmerir y mater iiiewii liaw, hefyd. Mae y dirgelwch yngF'n a'r am;7ylchiad difrifol ynBonrnemouth wedi ei glirio. Nid oes ammheuaeth erbyn hyn mai llofruddiaeth a, gyflawnwyd. Nid yn y man lie y bu y llofruddiaeth y cafwyd corph y ferch ieuangc. Nid ydyw achos Diwygio y Tariff mor lie- wyrchus ag y buasai yn ddymunol mewn ystyr arianol. Yn y dyrldiau hyn anfouir cylchlythyrau begerllyd allan am danysgrif- iadau. Nis gwyddom a ydyw yr app61 yn peri i'r 'melynion' ddylifo i mewn. Ffurfia y Parch. R. J. Campbell yn y dydd- iau hyn yr hyn a eilw efe yn 'Gynghrair Cynnydd.' Cynghrair y Dduwinyddiaeth Newydd ydyw hwn. Bwriedir, hefyd, syl- faenu coleg yn rhywle yn Llundain mewn cyssylltiad &'r cynghrair newydd. Amser a ddengvs i ba raddau y mae Mr. Campbell wedi llwyddo i lefeinio Ymneilldii- wyr y deyrnas S,'i oly iadau. Ymddengys ei fod ef ei hun yn n-i,(Idwl fod nifer fawr o'r gweinidogion Anghydffurfiol o dan ei ddy- lanwad. Ae, hefyd, fod lliaws mawr o aelodau yr eglwysi Ymneilldiiol yn ganlyn- wyr iddo. j Yr ydym yn ammheus. Credwn yn hytrach ei fod ef yn rhy hyderus. Nid oes genym ddim ai duedd i brdi fod ei dduwin- j yddiaeth yn boblogaidd o gwbl. Cyrhaedda Mr. Keir Hardie adref ar y 23ain o'r mis hwn, fe ddisgwylir. A yn unionsyth i'w annedd yn swydd Ayr, yn Ys- gotland. Wedi hyny daw i Lundain. Bwriedir rhoddi croesaw cyhoeddus iddo gan ei frodyr yn mhlaid Llafur. Bydd hyn yn ammheuthyn iddo wedi yr holl dderbyn- iad anghroesawgar a gafodd efe pan ar ei drafel.' fSabbath, Mawrth 2i-,ain, yw dydd pennodedig yr arwest iddo. Cyfarwyddwyr Cwmni Darllawol Meux, yn eu hadroddiad i'r cyfran-ddalwyr, a gon- demni'.nty Mesur Trwyddedol fel un o vs- beiliad digymmysg. Ar hyn o bryd, modd bynag, nid ydynt hwy am w/ieyd unrhyw gyfnewidiadau ynglyn fidygiad eu gwaith yn mlaen. Ond, am y flwyddyn hon nid oes dim Ilogau i gael eu rhami rhwng y cyfran- ddalwyr. Y dadblygiad diweddaraf yn null y Tori- aid o gario eu gwaith etholiadol yn mlaen ydyw y von boliticaidd leol. Mae hyn i fod ar wahan i ac yn chwanegol at y van sydd ydyw y von boliticaidd leol. Mae hyn i fod ar wahan i ac yn chwanegol at y van sydd i gynniweirio y wlad. Rhaid i bob etholaeth I gael ei van bennodol ei hun. O'r van hon disgwylir i'r arweinwyr Ileol, I a'r cynnrvchiolydd dros y rhanbarrh—os mai Tori a fydd-ail draddodi eu hareithiau trwy gyfrwng y gramophun. Yn Dul wioh y mae hyn wedi ei ddechreu eisoes. Ond, pa IWs a gaiff y bobl ar wrandaw arawdau trwy off eryn marw ? I'r aelod ei hun y mae hwn yngynllun hwylus iawn. Ni raid iddo symmud o'i barlwr. Gochela anhunedd atfceb cwest- iyiiau, hefyd. Bydd tri ar y maes yn etholiad agoshiiol gorllewinr.arth Down, yn yr lwerddon. Yr ymgeisydd Toriaidd. modd bynag, nid yw yn bresennol i ymladd y frwydr ei hun. Dibyna ar lafur ei gyfeillion. Gwahardda y Bwrdd Amaethyddiaeth i wair a gweUt gael ei d wyn drosodd i'r wlad hon o amryw wledydd. Clefyd y traed a'r genau ar y gwartheg yn Y sgotland yw yr achos o hyn, Da genym gael ar ddeall nad oes hyd yma .flchos pr\ deru ynghylch y fasnach gotwm. Gwir nad ydyw mewn bywiogrwydd mawr Gwir nad ydyw mewn bywiogrwydd mawr fel y bu. Ond nid wdyw cyfnod o farweidd- dra wedi ei dal gwbl. Nid yw yn hawdd dyfalu dim yn synwyrol am y Gyllideb, a'r gweddill fydd gan y Cang- hellydd at ei law. Nid yw Mr. Asquith wedi arfer dadguddio ei gyfrinachau. Gallwn ddyweyd, modd bynag, y bydd ganddo ddwy filiwn a hanner o bunnau at flwydd-daliadau; ac hwyrach filiwn a hanner yn chwaneg.

TRAMOR. TYNGODD penaeth yr heddgeidwaid yn Chi- cago i'w nerth ac i'w awdurdod y mynai efe glirio yddinas o'i Hanarchiaid. Ysywaeth efe ei hun oedd y cyntaf yr ymosodwyd arno. Gwnaeth Anarchydd ymgais fllpijii, i'w frad- lofruddio; ond, methodd, a lladdodd y pen cwnstabl y bradlofrudd, wedi iddo danio ato ef, ei fab, a'i gerbydwr. Efrydydd Rwssiaidd oedd yr Anarchydd. i Y gred ydyw ei fod wedi ei bennoni yn bwr- pasol at y gwaith o ladd Mr. Shippy (enw y penaeth). Ofna y swyddogion heddgeidwad- ol ere ill yr amcenir dwyn eu bywydau hwy- thau oddi arnynt. Yn ngwyneb hyn penderfyna yr awdur- dodau alltudio pob Anarchydd adnabyddus allan o Chicago. Hyd yma arferid llawer o dynerwch tuag at y glymblaid. Ond, unig effaith hyn ydoedd gwneyd y ddinas yn 'wely brwd' Anarchaetb. Eisoes y mae tri chant o'r gwehelyth per- yglus wedi eu cymmeryd i'r ddalfa. 0 hyn allan bydd yr heddgeidwaid yn attafaelu pob pamphledau a llenyddiaeth Anarchaidd y gallant gael gafael arnynt. Mae y penaeth, ei fab, a'r cerbydwr, yn gwella o'r niweidiau a gawsant hwy. Mawr y syndod a achoswyd yn Barcelona, ynYspaen pan y deallwyd fod y Brenin Alfon- so a'i brifweinidog yn bwriadu talu ymwel- iad a'r ddinas. Bwriada ei gwvr ieuaingc teyrngarol ymffurfio yn warcliodlu arbenig i'r brenin ieuangc. Ar yr un pryd, ystyrir yn gyffredin mai rhyfyg yn y ddaii ydyw dyfod i ddinas sydd mor llawn o elynion i >d- ynt. Yn un o newyddiaduron St. Petersburg ceir erthygl arweiniol yn canmawl mesur trwyddedol Mr. Asquith. Yn yr erthygl dywedir, er fod viiil-ierorl raetli. Rwssia yn fwy ddwy waith ar bymtheg nag.Unol Dalaethau yr America, a'i phoblogaeth yn d tir gwaith cymmaint etto fod yn Mhrvdain fechan ei hun ddeng milar hugain yn fwy o dai diotta! Dydd Mawrth gwnaeth Gweinyddiaeth Ffraingc ei phenderfyniadau ynglyn & Mor- occo yn hysbys i Arlywydd y Weinyddiaeth. Y penderfyniadau hyn ydynt yn Ifurfio cyf- nod newydd yn hanes Ffraingc yn Ngogledd- barth Affrica. Bydd eu ffrwyth hefyd yn sicr o gyrhaedd yn. rnhell. Bwriedir cymmeryd meddiant o'r arfordir. Hwyrach na fwriedir i'r meddiant hwn fod yn un parhaol. Ar yr un pryd nid oes amser terfyiiol iddo yn cael ei nodi yn awr. Cadir gorsafoedd milwrol ar hyd glanau y nibr o Casa Blanca hyd fynyddoedd Med- akra. A chedwir y gorsafoecld hyn mewn undeb &'u gilydd gan filwyr yn myned yn rheolaidd o'r naill i'r llall. Chwanegir M. Regnault at y Ctdfridog Lyauley i arolygu yr amgylchiadau, ac yn enwedig i drefnu yr heddlu. Bydd y gwaith hwn yn cael ei ddechreu yn ddioed. Yn chwanegol at hyn oil, bwriedir anton pum mil o filwyr yno i adgyfnerthu y rhai sydd yn y rhanbarth yn barod. Dygwyd prawf lladron yr eglwysi yn Lim- oges, Ffraingc, i derfyniad dydd Mawrth. Antony Thomas, penaeth y fintai, a dded- frydwyd i chwe blynedd o lafur caled. Ei frawd a'r ddau arall a anfonwyd i garchar am ddwy flynedd. Tra yr oedd y rheithwyr yn absennol am awr a hanner yr oedd Antony Thomas yn brysur mewn ystafell o'r neilldu yn rhoddi ei enw wrth bostgardiau darluniadol. Y rhai hyna ddygwyd i'r llys gan geidwad y lie, ac a werthwyd fel 'tan gwyllt' am ffranc yr un Erfyniodd am i'r holl elw gael ei roddi i'w wraig, yr hon oedd mewn galarwisgoedd, ac yn wylo yn chwerw. i' Hunanladdiad y Cadben Von Goeben ydyw testyn siarad pawb yn Berlin yn y dyddiau hyn. Pan ddaliwyd ef fisoedd yn ol am lof- ruddio uchgadben, barnai pawb mai cyliawnl hunanladdiad a wna efe. Pa ham yr oedold efe wneyd hyny a eglurir gan lythyr a ys- grifenodd efe ychydig cyn marw. Yn yr epistol hwn gwna gyfaddefiad llawn o'i erchylldra. Dywed iddo wneyd y cyfan o dan ddybllwad gwraig yruchgadben. Bu yn disgwyl yn hir y buasai y medaygon yn dywcyd ei fod ef yn wallgof pan gyflawnodd y weithred; ond, pan welodd nad oedd gob- aith am hyny, rhoes derfyn ar ei fywyd. Y modd y cyflawnodd efe y llofruddiaeth, medd y llythyr, ydoedd myned i ystafell- wely yr uchgadben, yr hwn a ddeffrodd. Annelodd yr uchgadben ei lawddryll ato ef, ond, bu ef yn rhy gyflym iddo, a saethodd ef yn farw. Dywedir fod y Brenin Edward a brenin yr Eidal i weled wynebau eu gilydd yn fuan. Cymmer yr ymgyfarfyddiad le ar ororau Sicily. Y pwngc penaf a g,1iff ei drafod rhyngddynt fydd cyflwr Macedonia. Ac efe yn wyddonydd aiddgar ei hun, y mae y Tywysog Roland Buonaparte wedi rhoddi pedair mil o bunnau tuag at gyn- northwyo gwyddonwyr tlodion i gario allan ymchwiliadau gwreiddiol. i Sefyllfa ryfedd sydd ar bethau yn Unol Dalaethau yr America, o h erwydd y marw- eidd-dra mewn gwaith a masnach. Er's llawer o fiynyddoedd ni welwyd nifer y bobl sydd ) n myned o New York yn fwy na'r niter sydd yn dyfod yno. Ond felly y mae yn awr. Yn hurt cyfoda y ffermwyr yn y Transvaal am ddiffyndolliaeth. Atteb y Pi-ifweinidog Botha ydoedd na chant mo hono ganddo ef. Yn hytrach nag ymwrthod ft Masnach Rydd byddui yu wcli gandd-n-f yd Bydd o yr yr yjn iero ir- aetli Brydoiuig yn a'1 ei ;hvan ilfyn f'ta t yn A wstr.tiia., Dis-vwylir oynnvychnhvyr deg ar hngaia o ;jynideitham.i ■■ masna:hol iddi (Jvnnaiiant ddeug an. 0 wa'aanol eis- teddiadau. Dydd Mercher yr oedd cyfarfod mawr a- phwvsig yn cael ei gynnal yn Paris i wrth- dy^tio yn erbyn darnio anit'eiliaid byw i am- canion meddygol. Dywedai iin o brif fedd- ygon y ddinas fod yr hyn y gwyddai efe sydd yn cael ei wneyd yn farbaraidd a chreu- lawn tu hwnt pob disgrifiad. Ac nid ydyw yr ysgelerderau hyn yn cyrhaedd: „eu ham- can. Dydd Mawrth yr oedd Ymherodres Wadd- olog RWIsia yn myned trwy Berlin, ar ei ffordd i Lnndain. Daeth yr Ymherawdwr William i'r orsaf i'w chyfarfod. Bu y ddau yn ymgomio am ugain munyd, tra yr arosai y gerbydres Drwg genyrnddeall fod y mcsar i ddwyn eu hetifeddiaethau oddi ar y tirfeddianwyr yn Poland a'r rrywysog Billow wedi ennill goruchafiaeth. Y Tonaid a'r Rhyddfrydwyr Cenedlaethol a bleidient y mesnr. Llethwyd y Pwyliaid, y Radicaliaid, a'r Sosialiaid yn llwyr. Ar un o'r a,gerlougau Almaenaidd yr wyth- nos ddiweddaf yr oedd dyn parchus yr olwg, diniwed ei ymddygia.d, ond yn amlwg ág ammhariaeth ar ei feddwl. Weithiau dywed- ai mai yr Arlywydd Roosevelt, a phryd a,-all mai Ymherawdwr yr Almaen, oedd efe. Ei gwyn benaf ydoedd nad oedd ei gyd-drafael- wyr yn ymddwyn tuag ato yn deilwng o'i urddas. Ithfaen Norway a fyn Birmingham. Mae yn rhatach, mae y gweithwyr yno yn cael gwell cyflog am ei godi, lwfyd! Gan Bwyllgor Cenedlaethol cyflwynir tlws coffadwriaethol a Ilyfr darluniau gan ddeng mil o danysgrifwyr i'r Tywysog Henry olr Iseldiroedd. Cydnabyld'iaethydyw hyn o'i weithre-loe Id Jyngarola gwronwych yn adeg llongddrylliad y Berlin.