Baner ac Amserau Cymru

TY Y CYFFREDIN. DYDD MAWRTH, Ebrill 18fed.—Ynabaennoldeb y Llefarydd oymmerwyd y gadair gan Mr. J. W. Lowther. Troi Chwarelwyr Gymreig YmaitH. Mr. Lonsdale a ofynodd a allai y Bwrdd Mas naoh ddyweyd pa nifer o weithwyr a gafodd en troi i ffwrdd o Chwareli Gogledd Cymru, Cyf., yn yatod y tri mis diweddaf. Mr. Bonar Law :—' Na allwn, syr.' OYNNORTHWYO POBL ALLAN 0 WAITH. Cyflwynodd Mr. G. Balfour, o dan 'y rheol deng manyd,' Feaur y Gweithwyr allan o Waith, yr hwn a ddisgrifid fel mesur i ddarparu gwaith neu gyonorthwy i weithwyr allan o waith mewn aohosion priodol. Ar ol i Mr. S. Boxfcon wneyd rhai sylwadau, dygwyd y meaur i mewn, a darllenwyd ef y waith gyntaf. MESUR ESTRONIAID. Cyftwynodd yr Ysgrifenydd Cartrefol (Mr. Akers Dooglaa), o dan yr on rheol, I Fesur i ddt- wygio y Gyfraith gyda golwg ar Estroniaid.' Wedi i Syr C. Dilke feirniadu cynnygion y Llywodraeth caniatawyd i'r mesur gael ei ddwyn 1 mewn, a darllenwyd ef y waith gyntaf. CYFLENWAD, Damweiniau ar Fjyrdd Haiarn. Wedi i'r T, ymffuifio yn bwyllgor cyflenwad, galwodd Mr. Channing svlw at y oyfreithian oedd yn dwyn perthynas Ilg attal damweiniau ar ffyrdd haiarn, ao at orian llafur gweiaion ar y ffyrdd haiarn. Cariwyd y ddadl yn mlaen gan Mr. Bell, Mr. Bonar Law, Mr. Schwann, Mr. Keir Hardie, ac amryw eraill. SBFYLLFA YR YSGOLION GwlRifODDdL 0 DAN GYNGHOR SIROL LLUNDAIN. Oododd Mr. Benn i ddadleu yr adroddiad a gyf- Iwynwyd i Gynghor Sirol Llundain ar yr yegolion gwirfoddol ya Llundain. Mr. Lloyd-George a ddaliai y Bwrdd Addysg, yn benaf, yn gyfrifol am gyflwr, nid yn unig ya golion Llnndain, ond ysgolion gwirfoddol eraill trwy y wlad. Athrawiaeth bur ar g6at oarthffoa- ydd llygredigdyna, efeja ddywedai, oedd polisi y bwrdd. Dyma y bwrdd oedd yn oe18.0 rhoddi y gyfraitb mewn grym yn Nghymrn. Yr oedd y gyfraith yn eglur nad oedd yr awdurdodau lleol i gael eu galw i gynnal ysgolion, oddi eithr eu bod yn oyfarfod A rheolan y Bwrdd Addyag. Yr oedd V gyfraith wedi cael ei darparu nid i barsoniaid yr eglwvs, ond ar gyfer Ymneillduwyr byobain, gwyllt (ohwerthin a chym.). Dyma y bobl oedd i gael eu sathru o dan draed, a'a gorfodi. Aeth dir- prwyaeth y dydd o'r blaen at Ardalydd London. derry, mewn perthynas i ysgolion air Feirionydd. Dywedodd fod yn rhaid i'r awdurdod leol gynnal yr yagolion, pa un bynag a oeddynt mewn oyflwr priodol ai peidio. Gosodwyd ymresymlad eyf- reithiol ger ei fron-Ardalydd Londonderry, yr hwn a wyddai gymmaint am gyfraith ag oedd yn ei wybod am aldysg (ohworthing. Cauodd y drwa, ac allan ag ef (chwerthin). Yr oedd yn warthus o beth tod y sefyllfa hon ar bethau yn oael ei ganiatau yn enw crefydd. Oymmerwyd rhan yn y ddadl gan Mr. Macna- mara, Mr. Yoxall, ao eraill, Mr. W Jonea a waagai am gael mynegiad pa un a wnai y Bwrdd Addysg ganiatau i lywiawdwyr eageuluao en hyagolion. Mr. Samuel Evana a gyfalriodd nad oedd angen i'r awdurdod leol gymoneryd yr Yagolion Gwir. foddol droaodd, oa nad oeddynt mewn cyflwr Eriodol o ran adgyweiriad a dadleuai nad oedd y Iwrdd AddyBg wedl gwneyd ei ddyledswydd wrth edryoh a oedd yr yagolion yn y oyflwr priodol hwnw. Mr. Herbert Lewia a ddywedodd fod y Bwrdd Addyag, gyda'r gweinidog yn ben iddo, wedi gwelthredu mewn modd pleidgar, gwleidyddol, a sectaraidd, ao mai hwy oedd wedi tori y gyfraith fwyaf o neb yn y wlad. Syr Wi Anson, yn ngfawrs ei aitebiad, a ddy. wedodd fod y gyfraith yn gofyn i'r Uywiawdwyr gadw ysgol mewn cyflwr o adgyweiriad da yn niffyg hyny nid oedd yr awdurdod leol yn rhwym 0'1 chynnal, Cyttunwyd ar y penderfyniad i ymSurlio yn bwyllgor cyflenwad. Wedi byay gohiriwyd yr eistaddiad. R ELSTKDDIAD BWYROL Plant heb dderbyn digon o Ymborih. Pan ymgyfarfyddodd y Ty am naw o'r gloch cynnygiodd Mr. Slack beoderfyniad yn gofyn i'r awdurdod- au Ueol gael ea bawdnrdodi i gymmeryd y cam angenrheidiol er gweied nad oedd dim plant yn derbyn addyeg heb eu bod yn flsenorol wedi der- byn ymborth priodol. Mr. Claude Hay a gefnogodd. Syr George Bartley a gynnygiodd welliant, yn gwneyd y rhieni yn gyfrifol am y goat o gyflenwi ymborth i blant, a'u bod yn cael en hanalluogi i dderbyn cynnorthwy plwyfcl os na byddai iddynt dalu y swm hwnw, Yr oedd llawsr o'r tlodi i'w briodoli i feddwdod a hap chwaren.. Mr, Keir Hardie a wrthdystiodd yn erbyn y sylw hwn, yr hwn, efe a ddywedai, oedd yn un anghyfiawn aa anghywlr, Rhoddwyd y oloiiar ar waith, a gohiri wyd y ddadl. Oododd y Ik am bum munyd ar hugain wedi hanner nos.

TY Y CYFFREDIN. DYDD MERCHER, Ebrill \§eg.— Cymmerodd y Dirprwy Lefarydd (Mr. J. W. Lowther) y gadair ya fuan ar ol dan o'r gloch.

CYHUDDO Y LLYWODRAETH. Ar y cynnygiad fod y Tý yn cael ei ohtrio dros Iwylian y Pasc, byd dydd Mawrth, Mai 2il, cododd Syr Henry Campbell BanneriEan i adolygu polisi cyffredinol y Llywodraethjer pan yr oedd y Ty hwnw wedi ymgyfitfod ar ddechreu y tymmor. Wedi gofyn amryw gwestiynau ar achoaion tramor a threfedigaethol, aeth yn mlaen i ddadleu sefyllfa y Llywodraeth at y cwestiwn cyllid tl. Dywedodd fod y Ty wedi paslo penderfyniadau neillduol yaglyn A'r cynnygion cyllidol, p' rai yr oedd y Llywodr- aeth, y mae'n ymddangos, yn edrych arnynt gyda dirrayg. Nid oeddynt, meddai Syr Henry Campbell Bannerman, yn ymddwyn yn barchua tuag at y T;9; ac ymddygiad o'r fath yma oedd yn arwain pobl i siarad am ddiryw- iad y senedd. Nis gallai y Llywodraeth hawlio en bod yn cynnrychioll y wlad, ac nis gallent wynebn T y Uyffredln. Yr oedd y Prif- weinidog wedi cymmeryd gofal i gelu el olygiadau ar y cynnygton cyllidol; ond yr oedd gan y wlad bawl I wybod beth oedd yo cael el gario yn mlaen o'r tu ol i'rlleni. Buasai yn llawer gwell, yn gyatal ag yn decacb, pe dilynasai y Llywodraeth gwra mwy agored. Mr. Balfour, yn el attebtad, a wnaeth ymgaia i gyfarfod yr edliwiad eu bod hwy wedi rhedeg i tfwrdd oddi wrth y cweatiwn ynglyn A'r cynnygion cyllidol, trwy awgrymu fod arwein- ydd yr Wrthblafd wedi rhedeg i ffwrdd pan ddygodd Mr. Tuff ei benderfyoiad yn mlaen. Yr ydym yn glynu wrth y polis! meddai y Prifweinidog, 'o beidio gwneyd dim trwy araeth, nac mewn ffordd o gefnogiad i Dy y Cyffredin barhan y dadleuon parhaus hyn ar y cynuygion cyllidol. Gwadai eu bod hwy wedi t bedeg allan o Dt y Cyffredin. Mr. Lloyd George a ddywedodd fod yr aelod anrhydeddas wedi ilwyddj yn dda iawn gyda'r amcan oedd ganddo mewn golwg; sef, peidio cyflenwl hvsbysrwydd ar norhyw gwestlwn a roddld iddo. Ymddengys et fod yn meddwl fod yna rhyw gyfattebiaeth rhwng y modd yr oedd y Llywodraeth wedi ymwneyd a'r cyn nygion cyllidol i'r hyn oedd yr Wrthblaid wedi ei wneyd ynglkn a'r cwestiwn o ymreol- aeth; ond yr oeddynt wedi cael dadl ar ymreol- aeth mewn cyasylltlad a'r anerchlad i att^b Araeth y Breoin, ac yr cedd poh aelod ar yr ochr hono wedl pleidleisio dros welliant Mr. Redmond. Nid oedd hyny yn edrych fel yn rhedeg i ffwrdd. Nid oedd wedi ymranu ar benderfyniad Mr. Tuff, ond nid oeid y pender- fyniad hwnw yn condemnio ymreolaeth nid oedd yn gwneyd dim ond galw ar arweinydd yr Wrthblald i roddl dadganiad o'i olygiadau, yr hyn a wnaeth mewn un o'r areithiau goreu a draddodwyd erioed yn y TY i ymranu arno? Y gwir ydoedd, fod Mr. Balfour ya gwybod el fod yn chwstreu Ryda'r cwestwin mawr hwn. Yr oedd Syr Henry wedi traethu el olylgiadan o fiaen y wlad ar yr holl gwestiynau y byddai yn rhaid i'r senedd nesaf ymwneyd a hwy. Nis gallai Mr Balfour ddyweyd ei fod ef wedi gwneyd hyny gyda golwg ar y cynnygion cyllidol. Pan yr oedd polisi y Prifweinidoj o ad daliad yn cael ei gondemnio, rhedodd i ffwrdd (chwerthin). Yr oedd teyrngarwch dilynwyr y Pritweinidog yn debyg i deyrngar weh yr anifeiliaid oedd yn myned i'r arch (chwerthin); salient edmygu cywreingarweb y trefniant, ond da oedd ganddynt gael ymwared o hono ar ol i'r dwfr ymdawelu. Yr oedd aclodan anrhl-deddus yr ochr arall yn gwybod yn eitbaf da mai ychydig iawn o honynt a allai noflo i'r Ararat; a dyna, mewn gwirion- edd, pa ham yr oeddynt yn glynu wrth y Prifweinidog. Yr oedd Mr Chamberlain yn deyrngarol; ac fel prawf o'i dayrngarweh galwyd arno i redeg o'r frwydr yr oedd efe el hun wedi ei herio. Ei ddamcaniaeth ef ydoedd, nad oedd Mr. Balfour yn gofalu pa un a fyddai i'w blaid forio o dan liwian Masnach Rydd neu Ddiffyndolliaeth, os gallent hwy fyned i'r porthladd yn ddiogel, ac yutau wrth y liyw pan yt elent yno (chwerthin). Cymmerwyd rhan yn y ddadl wedi hyny gan Mr. Bonar Law. Mr. Brodrick, Mr. T, P. O'Connor, Syr William Ansonk ac eraill. Cyttunwyd ar y penderfyniad yn pennodi y gftyliau. Cododd y Tf am haaner awr wedi saith, byd dydd Mawrth, Mai 2il.

1 LLANARTH. Y CYNGHOR PLWYF. Nos Lun, yr 17eg cyfisol, cynnaliodd y Cynghor Plwyf uchod eu cyfarfod blynyddol yn Llanarth. O'r pymtheg aelod nid oedd ond deg yn bresennol; sef, y Meiatri Morgan Evans, Oakford; G. Griffiths, Nant- yr-efail; Willie Rees, Beechwood Daniel Jones, Castle; Thomas Thomas, Myrtle Hill; David Jones, Tfr helig; John Lloyd, Maes lan; Evan Lewis, Tryal; John Jonathan, Gllfach; a John James, Synod Pare. Dewiswyd Mr. Thomas, Myrtle Hill, yn gadelrydd ar y pryd. I fod yn gadelrydd am y flwyddyn cyn- nygiodd Mr. Evan Lewis, ao eiliwyd gan Mr. John Lloyd, fod y bwrdd yn dymuno ar i Mr. Morgan Evans barhau am dymmor etto; a phaslwyd felly yn unfryd- el. Paatwyd yn unfrydoi, hefyd, fod Mr. Griffiths i fod yn ls-gadeirydd. Pennodwyd yn arulygwyr (overseers) am y flwydd- yn:—Y Metstri John Lloyd, Maes lan; Thomas Evans, Cryngoed; James Jones, Pant yr hendy; ac Evan Thomas, Gafriw Galwodd Mr. Thomas Myrtle sylw at yr afresymol- deb i'r bwrdd gyfarfod yn Mydrollyn. Methid a chael yr aelodau ynghyd yno I gynnal cyfarfod, ac yr oedd yn mhell o fod yn ganolbarth y plwyf. Drwy appel oddi wrth y eadetrydd a Mr. Evan Lewis gadawyd i'r trefnladaa barhau fel yr oaddynt. „ GOHEBYDD.

PARNASSUS, nawn Sadwrn. M.-Torodd Gwaivr.-Y mae ysbryd 'ydiwyglad' i'w delmlo yn rymus yn y pennillion hyn, ao y maent yn hyfryd i'w darllen. Dtammheu genym y darllenir hwy gan holl ddarllenwyr y FANER M.- Y Bedd. -Nid oes dim neillduol yn yr englyn hwn. Y mae braldd yn ddirdynol. Geir un arall ar Ddirwest, Y mae hwn gryn lawer yn well. Hwyl t'r bardd. M.-Blodau Adgof-Er ctf am William Morgan, Aberddioynant, Llanafan —Oyfre& o englynion adgof a ddvry y bardd t ni, 800 y maent yn odldos; o ran syniadau a chynghaneddion. Chwery ar dhnnau y gynghanedd fel pe byddai yn fesur rhydd. Fel hyn- Tyred awen, taro dyner-nodau Eneldiol dant pryder; Garw bin, dyddiol Hinder, Yw hanes fy elnioes fet.* Y mae 'yr hogia' yma yn wAq o glubt I glust gan bertrwydd a swyn y syniadau, a gloywder y oynghan- eddion. Hwyl iddo. Yn dilyn oeir cyfres o bennlllfon ar y test yo- Try y nos yn ddyddt ad y masnt yn adfywiol i yahryd dyn yn nghanol helyntion bywyd, a'r oil yn diweddu gyda lllnell y testyn. Campcs, yn wir. Melua, moes mwy. M.-Hawdd yw Canu.—Ie, yn wlr, I fardd yn nghanol mwvnhäd a myfyrdod ar drefn yr efengyl' yn ycogeleddu dynofiaeth. Dened yn faan yma etto. M,-Er c6f am y diweddar Robert Evans, Maerdy. —Hen gymmrawd ffyddlawn i'r golofn farddonol' a fu yr hen fardd hwn hyd e1 fedd ac y mae yn haeddol o'r gyfres hon; ao y mae y bardd yn el arlunlo yn hiraethns, grymus, a barddonol, yo el dri englyn nodweddiidol. Dwy linell dda ydyw y rhai hyn— Robert oedd ddlarhebol-am eiriiu Mireinwedd dyn duwiol.' Yn dllyn oeir englyn pur dda ganddo I Organ Bethania, Maerdy, aD yo dilyn draohefn oeir englyn nodweddiadol a grymus i'r Oweithiwr. Y mae y bardd hwn yn hen law' fel englynwr. Curem ei weled yn fuan. M.-Capel Afan.-Pennilllon buddugol ydyw y rhai hyn, ac n!d ydyw yn rhyfedd genym. Y m.e yr awen yn crynboi llawer I ychydig yma, a'r oil yn darllen fel salm, ohwedl Dyfed. Y mae yr awen yn pennillio dan gamp. Hwyl etto yn foan. X.-Argraphiadau cyntaf fy Myfyrdod i Melin y W" g.-Cana y bardd hwn yn fedrua ar hen feaur a hoffwn yn fawr. Y maa yn ddoniol iawn, a diau y darllenir ffrwyth ei awen wrelddlol gyda hwyl gan hen ac ieuango. Cyfnewidiad mawr feddyltem. A ydyw y bobl yn adnabod eu hunaln ? Attebed yr awen mewn canig ar yr hen fesur hwn.

ARGRAPHIADAU CYNTAF AR FY NYFODIAD I MELIN Y WIG. PAN ddaethum I Cynfal, 0 fel 'roedd yr ardal Yn edrych mewn syndod, y genod I gyd, A r bechgyn mor hynod bron wir fel gwylltfilod Yn neldio a champio o'm cwmpas. Yr oedd y tat annedd fel pe 'n anghyfannedd Yn edryoh mor rhyfedd a'r hofel ger llaw, Y capel 'roedd yntan er olion gwelliantau Yn edryoh yn S»lw i'r ceiling. Yn awr nid yw 'r pentref yn debyg I Gynfal, Mae 'r genod mor uriol yn siarad I gyd, A'r bechgyn yn fedrus ddlniwed ddlreidus Yn addaa yn oerdded i'r cyrddau. Ac O am y capel, mae hwn yn ddi-hafel Yn degwoh y bro/dd, llawenydd a brf, Gwnaeth rhai perchenoglon, a hyny 'n rhwydd ddig n, Fel pob boneddigion dal gwell 'n y Wig. Ai gwell yggolfeiatr yw 'r achos ddywedlr, Na nid ar hyny mae dim yn dibynu, Dylanwad y Sabbath mae hyny yn rhywbeth, A sylw y bobl i'r Beibl. J. J. GRIFFITHS. Meyarth Mall, Bryn Saith Marchog, Derwen, Tachwedd 2il, 1904.

TORODD GWAWR. Torodd gwawr ar fryniau Cymru, Gwawr trugaredd yw Gwawr â'l gwawl yn adlewyrohu Gweuau cariad Dow Gwawr a gwllth y bywyd dwyfol Ar ei hesgyll gwyn Gwawr a'i haul mewn byd ysbrydol, Gwawr yn llifo o'r tragwyddol Dros Galfaria fryn. Gyda'r wawr daeth torf o engyl, Engyl achub y'nt; Mlwsig newydd hen efengyl Ganant megys cynt; Llwythau Seton sydd yn deffro, Deffro gyda'r wawr Deffro gyda'r wawr I gofio, Oofio am yr awr; Awr ofnadwy y croeshoello, Awr A'r Oen yn cael el ddryllio, Awr nas gellir ei hanghofio, Tra b'o Duw, bydd Diolch iddo' Am yr Aberth mawr. Cana Seion nes anghotio Cyfrif oriau 'n awr; Gwlith y cariad sy'n adfywio Plant y ddwyfol wawr; Daeth y wawr a'r hen emynau Gyda'l mel yn ol; A thyrfaoedd o 'Amenau' Megys aeiniau tynion dannau, Yn gyfeillant i'r pregethau, Ddygodd yn ei chdl, Gwawr yw dyddiaa goreu 'r ddaear, Gwawr, O felus fraint; Gwawr a gwenau 'i gwyneb hawddgar Yn sirioll 'r saint; Brystant yn eu hwyl i'r temlau, Llamant fel yr hJdd- At y gloywon, gloywon, ffrydlau, Sy'n odfeuon hedd y bryniau, Ar en taith i'r nef drigfanau Yno mae y dydd. S6n am Aberth Oen Calfaria Sy'n treiddio 'r wlad; Miloedd heddyw sydd YN gwledda Ar faddeuant rhad; Pechaduriaid o'r anialwoh Redant at y wawr, 0 afaellon y tywyllwch, Wylant hell edlfeirwch Llefant am gael diogelwch Yn y noddfa fawr. Gwawr yn tynu 'r plant afradlon Adre' I dy eu Tad. TY &'i goffrau 'n Hawn bendltbion Goreu 'r nefol wlad At y bwrdd i wledda 'n hyfryd Cawsaint, eu gwah6dd Tra'r Mab hynaf yn ei wynfyd Yn cyfranu gwen y bywyd Iddynt, wrth el fodd. Gwawr ä'l goleu ter yn tyno Plant y gwledydd pell I ardaloedd dedwydd Cymtu Er cael golud gwell Yfant winoedd yr odfenon, Dotlant ar eu blis; Tynant fel o 61 yr hoelion, OM gIant berlau 'r addewidion, Adref ant Lu Hestri 'n llawnion 0 oludoedd gras. Aros, aroa, wawr ysbrydol. Yn ein gwlad o hyd; I A liedaena 'th esgvll grasol Dros derfynau 'r byd Aros. gwelaf fyrdd yn dyfod, O'u cadwynau 'n rhydd D'od mae'? gwledydd i adoabod Crist yr aberth mawr dros beohod Oeda wawr, a gwna gytaimmod Gyda'r byd i fod yn harod I'r tragwyddoi ddydd. Melincryddan. NOAH. CI

CYFARCHIAD I Gymdeithas Cymru Fydd Birmingham, Rhagfyr 31ain, 1904. CTFAECHIAD, mewn caniad cynnes-r fwyn Gymru Fydd, a'i hanes Am fwyniant, lloniant, a lies, 0 fawr radd, i fi roddes. Heb ball, lawer blwyddyn, bellach-gweithlodd Er gwaethaf pob grwgnacb, I'w meibion, fawrion neu fach, I gyrhaedd tir rhagorach. Carodd ddyweyd am y cewrl-amryddawn Ymroddent I wefni, Oesau'n ol, yn unol, I ni, A'u cof ydoedd i'n cyfodi. Safodd, a glynodd yn glau-yn ddl fai, Wrth ddefion y tadau; A'i dlllyn foes, nid oes dan Ragorodd ar ei geiriau. Yn mlaen I Gymru Fydd: ymlona !—rhagot, A rhwyg bob attalfa; A myn, a dilyn y da, Gwir rinwedd a'th goroaa. H. AB IORWERTH.

ODLAU PRIODASOL I Mr. DAVID JAMES, Manchester House, a Miss ADA DAVIES, Park Street-v ddau o Geinewydd. Y GWASWYN a wenai ar fynydd a d61, Ac anian mewn afiaeth groesawai I'w g6!, Pan welwyd y ddeuddyn yn actdaw yn lion Ffyddiondeb di-\vyrni i gariad ei bron. Y fwyalch a gathlai ar frigyn y llwyn Alawon mwyn cariad I'r gwanwyn a'l swyn, Pan blygent yn sirlol ger Hymen fwyn gun I beidio bod mwyach yn ddau, ond yn un. Yn rhodio yr an'al bu 'n oyfaill yn hir, Heb delmlo hud garlad un ddynes ddi gur; Ond collodd ei hunan pan welodd y ferch Wetreiddiodd ei fynwes gan swynion ei serch. Er croesi y cefnfor i'r Affrica bell, Dychwelodd heb deimlo un gronyn yn well; Yn ardal Ceinewydd y gwelodd y fun Swyn-hudodd ei galon i'w mynwes ei hun. Mor ffodus y buost i ennill y fiin Sy'n ardeb di-gymmbar o natur el hun; Bydd heulwen ei bywyd yn lloni dy wedd, A phurdeb ei chalon yn noddi dy hedd. Mae gwynfyd rhyfeddol mewn bywyd o ddau Pan byddo dwy galon yn curo yn glau; Mae balm cydymdeimlad yn gwella y clwy', A chariad y fynwes yn tyfu yn fwy. Cewch wanwyn I wenu o hyd ar elch ffawd, A bloden Paradwys i harddu eich rhawd; Tra pery etch cariad i losgi yn lion Bydd Marab etch bywyd yn Elim i'ch bron. Boed allor i Idr ar ddechreu etch byd, Ei chysgod wna noddi eich cartref o hyd; Hi wyna eich llwybr a rhinwedd a moes, A chwmni angylion a gewch trwy eich oes. Boed enwau eich ieuoedd yn awgrym o'ch rhawd, Da-fydd y bywyd, medd enw eln brawd; Ac enw mwyn A-da a dystia yn gllr Mal da fydd y dechreu a'r diwedd, yn wir. AERWYN.

1!1 BLODION HIRAETH, Er ctf am WILLIAM JAMES JONES, Horeb, ger Aberystwyth, yr hwn a fu farw yn 21ain oed. CYFODAI teyrn y dydd mewn hedd Dros ffyniau 'r dwyrain draw, A bywyd yn el ddisglaer wedd, A mwyniant yo ei hw Fe wenat 'r meu,ydd dan ei swyn, Tra dawnsiai 'r adar mân, A'n oyfaill hoff i'w waith a'i 'n fwyn Dan ganu hapus gan. Ond ah mae 't haul yl araf ffol Draw hwnt i'n golwg nl, A chvmyl adfyd sy'n crynboi Uwch ben eio cvfaill ou Fe gwyd yr heulwen fel o'r blaen, A'r adar canant hwy, Ond p'le mae 'n ffrynd a'i hapus gan, Ei lais ni chlywir mwy. Ar wely cystudd ef a gif YL. addfwyn fel yr oen, Dangoeai fod ei fyd yn braf, Er maint ei ing a'i boen; 'Rhaid myn'd.' medd ef, na ro'woh nacâd, Mi wela 'r Nef yn glir. Ffarwel fy mam, fiarwel fy nhad, Cawn etto gwrdd cyn hir. Ffarwel, chwiorydd mwyn dinam, A'm brodyr hoff sy'n mhell, Tywysed lor chwl o gam i gam, I wlad y bywyd gwell Ar hyn mae llenl 'r nef yn can 0 gylch ei enaid pur, A thonau 'r afoa sydd yn gwau O'l flaen I'r nefol dir. Ond dlangc wnaeth ar edyn ffydd Drwy niwloedd angeu i gyd, Ac yn nhrigfaaau gwlad y dvdd Mae heddyw 'n wyn ei fyd Rhy dyner oedd i fyd o boen A'i arw droion blin, Am hyny dygodd Iesu ei oen Yn gynnar ato 'i hun. 'Roedd our delyoaa nef y nef Yn taraw newydd dant, Pan glywyd sain el ddedwydd lef Yn nghdr y nefol blant; Nl raid i'n wylo 'n friw a ffdl Mae William Jaxes yn iaoh, O am gael myned ar el ol I'r nef 'mhen gronyn bach. Llanafan. E. T. GBIFFITHS.

ABERAERON ARHOLIAD CERDDOROL. DA genym hysbysu fod ein oyfaill, Mr. William Ellis, A.C. (Alaw Oynon), wedi sefydlu ysgol gerddorol er's ychydig amser yn ol yn y lie hwn, a'i bod yn myned yn mlaen yn llwyddiannus iawn. Aeth tri o'i ddysg- yblion yn llwyddiannus drwy Arholiad Coleg y Tonic Sol-ffa, Llundain, yn ddiweddar am yr Elementary Intermediate Certificate; sef, y Meistri Evan Rees Edwards, 10, Nash Street; a Thomas Rees, etto; a Mr. William Thomas, William Street. Yr arholydd dros y coleg uchod ydoedd Mr. T. H. Edwards, A.W.C.W. (Cerddfab), Abercynon. Deallwn fod y tri hyn yn ddiwyd yn ymbarotai, o dan arweinlad eu hathraw, ar gyfer arholiadau uwch etto, ac fod eraill wedl oychwyn, ac yn parotoi ar gyfer yr arholiadau uchod. Deallwn fod Alaw Cynon wedi bod yn athraw ac yn arweinydd cerddorol llwyddiannus cyn ei ymsefydliad yn Neheudir Cymru. Brodor ydyw Mr. Ellis o Goed poeth, a ni a hyderwn fod iddo oes hir etto i wasan-. aethu el genedl yn yr un cyfeiriad yn y rhan yma o'r wlad. Deallwn fod gauddo yn barod yn y waosg a nryw o hen donau a arferid eu canu yn yr hen ddtwygiadau er's degau o flynyddoedd yn ol, priodol i'w canu yn y diwygiad presennol. Bydded bendith ar ei lafur a'i ymdrechion yn y cyfeiriad hwn. TREBOR LLECHID.

Bydd i eisteddfod Cerwea gael el chynnal ar ddydd Gftyl y Bangc yn Awst eleni, fel arfer, Gwneir amryw gyfnewiadau gyda golwg ar y cystadleuaethau corawl elent.

HAWDDACH beirniadu na chywiro. GWYBODAETH ydyw sylfaen hyawdledd. GWELL yw bod vii senr na gwneyd drwg. NID yw cynghor yn beth poblogaidd i'w roddi, I'R duwiol y mae Paradys yn bodoli yn mhob man GALL cydwybod bur hferio cbwedleuaeth dinas. YR unig ffordd i gnddio ffo!ineb ydyw distaw. rwydd. NID yw anwybodaeth hyth yn settlo unrhyw bwngc. CRISTION cywir ydyw y dystiolaeth Gristion- ogoloreu. Y MAE parch am gyfnod; cymmeriad am drag wyddol deb. TRO dy wyneb at Dduw, a thi ddeui o hyd i ochr heulog bywyd. Y MAE person iach yn anadlu tuag ugain gwaith mewn manyd. Y MAE llygaid caiiad bob am?er yn canfod rhywbeth i'w glodfori. Os bu dyu garedig wrth ei gymmydog, efe a fu garedig wrth Drfuw, Y MAE yna noddfa rbag pob ystorm, canys y mae Dnw yn mhob man. DYN a ddywed Bywyd Rydd dda,' Duw a ddywed (D-1 yw bywyd.' NID gwyn-galchu y mae achubiaeth yn ei olygu, ond golehi yn wyo. NID oes yna gyfoeth yn Nuw i'r dyn sydd ganddo ddnw yn ei gyfoeth. GWNEWCH y goreu o fywyd, a byddweh sicr ei fod yn fywyd tragwyddol. NID yw cariad yn beth i wywo; y mae o Dduw, ae ar gyfer bob amser. NID yw Cristion Cylafareddol byth yn arwain neb i'r nefoedd.—Dr. Torrty. RHODD oreu Duw i ddyn yw ei Fab rhddd oreu dyn i Dduw yw ei galon. GOFID sydd sefylifa r; m amser, llawenydd sydd sefyllfa am dragwyddoldeb. GALL dyn ddyfod i gredu fod peth drwg yn dda o herwydd ei fod yn ei ewyllysio. Os ydych yn segur ya ngwaith Crist, yr ydych yn ddiwyd yn ngwaitb y diafol. DECHREUODD Cato astudio yr iaith Roegaidd pan yr oedd wedi cyrhaedd oedran mawr. FFYDD yw y llaw sydd yn cymmeryd yr hyn y mae yr Arglwydd wedi addaw ei roddi. SATAN ydyw meistr v dyn sydd yn ymff rostio ei fod yn rhydd i wneyd yr hyn a ddymuoo. GWELL fuasai genyf fyned i'r Netoedd fy hunan nag i uffern gyda chwmni.—Dr Torrey. GWEINIDOGAETH Y TYWYDD. (Gan R. T. DERFEL.) Edrychodd Duw o'r nefoedd, A gwelodd fod y dyn Yn byw ar ei oludoedd. A'i gariad arno'i hun A d'wedodd wrth y cwmwl Am dduo ael y rec, I dynu dyn i feddwl Fod Duw o hyd yn ben. Tristaodd gweiid y ddaear, A wylo wnseth y nen, A chnwd y maes mewn galar A blygodd lawr ei ben Ond dal wnaeth dyn i ganu U, w h ben ei feddwol win, Heb urnvaith eynnygplrgu Mewn tristweh ar ei lin. Ond cyn i'r oerfel garw A'r gwlaw ddyfetha'r yd, Anfonoda Duw yr haulwen I wenu ar y byd Tosturiodd wrth y truan Yn ol ei gariad hael, A gwettodd mewn trugaredd Drachefn ar ddynion gwael. Siriolodd gwêdd y ddaear, Daeth gwgn ar ruddiau'r nen, Anghofiai'r maes ei alar, A chodai'r cnwri ei ben Ond dal wnaeth dyn i ganu Uwch ben ei ddiod gref, Heb unwaith gynnyg codi Ei olwg tu&'r net. Ond wele ddydd yn dyfod A fYD eu llygaid hwy Bydd raid i bawb gydnabod Yr 16r yn Arglwydd mwy Pryd hyny rhaid fydd tewi, A rhaid fydd plvgu elia Lle nad oes win i feddwi, Na byth newidiad hin. Y MAE rhai pob) yn meddwl nad yw pecbod ond yn syml ffurt negyddol i ddaioni —Dr. Torrey. DYLAI y rhai a broffesant fod yn ddysgyblion Crist broffesu trwy en bywydau yn ogystai a'u tatodau. BUASAI yn well genyf fod am bum m'myd wrth dned Crist nag oes gyda dynion doeth y byd, -Ofoody. PA beth bynag Bydd yn dy feddiant, daeth oddi wrth Dduw, am hyny dangoa barch yu ei ddefnyddioldeb. Y MAE Duw mor agos at y pechadur 3g ydyw i'r sant; ond nid oes gan y peci.adur yr na ym- wybyddiaeth o'r ffaith. DEFNYDDIA dy Sabbotbau fel Oeryg Camu i dir y gwynfyd, neu ynfcsa hwy fyddant yn llithrigfeydd i dir y colli. ANAML y lleferir 'gair caredig yn ofer. Hedyn ydyw, pa un, er iddo gael ei oliwng ar siawns, a dýf i fyny yn flodeuyn. CYFRAITH ydyw sylfaen cadernid, tarian amddiffyn, ernes cynnydd, mammaeth dedwydd- wch, rhwymyn perffeithrwydd, a choron pob cymdeithas. SYLW.—Ni ddyag ffyliaid ddim oddi wrth y doethwyr, ond dysga y doeth lawer oddi wrth ffyliaid. Y sylwedydd craffus yw yr hwn a all sylwi yn fanwl heb dynu sylw neb ato. GOFYNODD gwr i'w gyfaill pa fodd y gallasai ddefnyddio tybaco fel ag i gael lleshftd oddi wrtho. Ei atteb ydoedd, Rtiaid i chwi gadw siop tybaco, a'i werthu. o blegid yr wyf yn eithaf sicr nad oes yr un ffordd arall i gael lies oddi wrtho.' Y PYSGOTWR BACH.—Yr o-dd pregethwr Campbelaidd (y mae y Campbebaid yn sect o drochwyr lied hynod yn America) yn cyd- gerdded & bacbgen oedd wedi bod yn pysgota, ac wedi dal Iliaws o bysgo i byehain. I B?tti yw enw y pysgod yna, fac'igen?' gofynai. Camp- beliaid, syr,' oedd yr atteb parod. « Pa ham y maent yn eael eu gal w yn Campbeliaid ?' gofyuai y pregethwr. 'O! am eu bod yn mvned yn ddrwg mor luan ar ol eu co i o'r dwfr, eyr,' ebe'r bachgen ffraetblym. CERYG YN Y FULPUD.—Clywsom fod Dafydd Evans i fod yn pregethu ar brydnawn Swl 11 y mewn lie ag oedd yn enwog am ei gysgadrwydd, a daliai y gweinidog unrhyw beth y gwnai en cadw yn effro. Aeth a dwy gareg fawr gydag ef i'r pulpud, gan osod un bob ochr iddo. Pregethii ynghylch Dafydd a Goliath. Yn awr,' ebe fe yr ydych chwi yn ffaelu deall beth ydw i yn 'neyd a'r ceryg yma; ond y cyntaf 'gysgo 8g un o'r rhai'n y caiff e hi reit yn ei ben.' Ni feddyliodd neb am gysgu yn y cwrdd bwnw.