Baner ac Amserau Cymru

¥ D S H E U Panderfynlr agor is-swyddfa mewn cyssyllt iad a'r llytbyrdy yn New Road, Porthcawl. Y mie y mater o gael gwell cyflanwad o dd*fr yn Pencoed wedi cael ei ymddlried 1 bwyllgor. Hysbysir am farwolaeth Dr. John Jenkins Lloyd, Llanelli. Yr oedd yn dra adnabyddus trwy Gymru. Etholwyd Mr. George Harris yn gadeirydd Cynghor Penybont-ar-Ogwy, a Mr. R. C. Griffiths yn ia-gadeirydd. Bwriada Bedyddwyr Maesycymmer adeiladu capel newydd. Y roaent wedi gwerthu y cipel presennol i'r Wesleyaid. Gwneir trefniadau gan Gymdeithas y Diwydiannau Cymrelg i gYDnal arddangosfa yn A bertawe yn yr Hydref. Ymwelodd cynnifer a 4.024 o grwydriaid h Llandeilo y flwyddyn ddlweddaf. Yr oedd byn yn gynnydd o 728 ar y flwyddyn flaenorol. Mewn canlyniad i afiechyd y mae y Parch. D. G. Morris, gweinidog eglwys Saesnig Seion (B ), Pentre, wedi cael ei orfodi i orphwyso, ao i newid awyr. Gcsodwyd Mr. Edward Arnott, y Garth, sii Fynwy, carleirydd Cwmpeini y Bwllfa a'r Merthyr Dar, ar restr yr ynadon droa sir Fynwy. Cyflwynodd boneddwr nad ydyw am i'w enw gael ei wneyd yn hysbys lestri arian at wasanaeth cymmundeb yn eglwys y plwyf (Sintes Fair), yn Abertawe. Yn ngbyfarfod Cynghor Dosbarth Merthyr, dydd Sadwrn, asl ethnlwyd y pwyllgor aJdys^ am y flwyddyn hon. Catodd Mr. G. C. James y ei ail etilol yn gadeirydd. CyfaTfyddodd dyn o'r enw John Williams, 43ain mlwydd oed, shunter, 19, Lambert Cot- tages, Porth Tennant, â damwaln angeuol nos Sadwrn, trwy i beiriant redeg drosto. Y mae Cynghor Trefol Aberystwyth wedi pen- derfynu dyblu ei danysgrifiad blynyddol i'r Gym- deithas Amaethyddol Geuedlaethol Gymreig; a bydd iddo eleni danysgrifio bOp. yn lie 25p. Cydsyniodd Mr. John Edward Evans, o Goleg Coflfadwriaethol Aberhonddn, galwad anfrydol a dderbyniodd oddi wrth eglwys Ann bynol Saesnig Woodsley Road, Leeds. Bu ia-bwyllgor o Gorphoraeth Absrtawe mewn ymgom, yr wythnos ddiweddaf, a Mr. Giyn Price, goruchwyliwr y Due o Beaufort, gyda golwg ar hawl y Gorphoraeth i adeiladu ar Gommins Trewyddfa. Darfu i faer Caerdydd, allan o bedair oedd yn ymgeisio am rodd briodasol Bute, ddethol Miss Cirol iii Ha vey Virgin, 17, Roe street, Roath. Caerdydd, fel yr un fwyaf teilwng i dderbyn y rhodd hono. Cynnaliwyd cyfarfod blynyddol Cymdeithas Celdv, aid Gwenyn Morganwg, yn Ngbaerdydd, dydd Sidwrn. Cafwyd darlith yn yr hwyrgao Mr. W. G. Freeze, ar Y pleser a'r ennill o gadw gwenyn.' Cyttunwyd, yn nghyfarfod aynghor Maeeteg, dydd lau, ar benderfyniad yn galw am ddiwygio y Gyfraith Addysg, fel ag i ddarparu ar gyfer rhoddi ymborth 1 blant fyddo mewn angen am dano. Prydnawn dydd Gwener, yn Aberdlr, dadorchuddiwyd dwfr-grodfa hardd a gyflwyn. wyd i'r dref gan yr Uchelgwnstabi (Mr. Isaac George), gan Mr. Rhys Llewelyn, cadeirydd y Cynghor Dinesig. Nos Sadwrn, yn y Llanover Arms, Pont y prldd, cyflwynwyd pwrs o aur i Mr. Morgan Kees gan Gyfrinfa yr Iforiaid, fel cydnabydd iaeth o'i wasanaeth fel ysgrifenydd am dros 30ain o flynyddoedd. Penderfynodd pwyllgor Tlotty Caerdydd ben- nodi tri o gapleniaid, ond nid oedd un o honynt i toddi ei holl amser at y dyledswyddau y cyflog- au i fod-caplan Eglwys Loegr, 120p.; Pabydd ion, 50p a'r Ymneillduwyr, 30p. Y tebygolrwydd ydyw y cymmer priodas le rhwng Ardalydd Bute a Miss Bellingham yn mis Gorphenaf. Penderfynir i'r seremoni gymmeryd lie yn Nghastell Bellingham, yn eglwys Babyddol plwyf Kilsaran. Daetbpwyd i'r penderfyniad, yn ingbyfarfoi pwyllgor addysg sir Forganwg, dydd Mawrth, i ofvn i'r prif swyddog addysgol i ddarparu adrodd iad ar y pwngo o ddwyn garddwriaeth i mewn fel pwngo yn ysgolion y air yn Morganwg. Cafodd Mr. Joseph James, o Goleg Coffad- wriaethol Aberhonddu, alwad oddi wrth eglwys Annibynol Bethesda, Ton Ystrad; a bwriada ddechreu ar ei weinidogaeth yno wedi iddo gwbihau ei gwrs o addysg colegol yn Mehefin, 1906. Cafodd y Parch. T. D. Jones, Ystrad Rhondda, ymosodiad o dwyiryn y typhoid rhyw chwe mis yn ol; ond da genym ddeall ei fod wedi gwella yn ddigon da i fod yo bresennol yn nghyfarfod y prydnawn yn eglwys Bodringallt Sabbath, yr 16eg o'r mis hwn. Cymmerodd priodas le yn nghapel Ebenezer (A), Castellnewydd Emlyn, dydd Sadwrn, rhwng y Parch. Samuel Jones, Llantrlsant, a Miss Hannah Evans, Glynatthen. Gweinyddid gan y Parch. J. Davies, Glynarthert, a'r Dr. Davies, gweinidog Ebenezer. Mewn cyfarfod o Fwrdd Gwarcheidwaid Aberystwyth, a eynnaliwyd dydd Linn, etholwyd y Parch. T. A Penry yn gadeirydd am y flwyddyn hon. Pennodwyd Mr. James Jones, Ty llwyd, yr hwn sydd wedi bod yn aelod am 45ain o flynyddoedd, yn Is-gadeirydd. Awgrymodd Dr. Rawlinga, mewn cyfarfod yn Abertawe, dydd Mawrth, ypriodoldebo chwanegu at Fesur Cau (Siopau) ar y Sabbothau, ar fod adran yn oael ei rhoddi mewn cyssylltiad a Chymru i orfodi cau siopau gwerthwyr newyddiaduron a tliybaco ar y Sabbothau a rb odd wyd ar yr ysgrifenydd i anfon yr awgrymiad i'r awdurdodau priodol.

TREFFYNNON. Nos Lun cyn-cailwyd eyfirfod cyntaf y cyRSf nor oedd newydd ei ethol, pan yr etholwyd Mr. Edward Foulkes yn gadeirydd am y flwyddya bresennol, a Mr. J. Phillip Jo~es ya is-gadelrydd. Pennodwyd y Mri. Lambast a J. Ll. Williams yu llywiawdwyr Ysgolion y Oynghor am y flwyddya, n. Mr. T. A Lambert ya llywlawdwr yr isgol Babaidd. Pcnderfyn wyd trosglwyddo cais oddi wrth y Tad Ryan am adnewyddn y brydies (am bum mlyaedd) ar Ffynnon y Santes Gwenffrewi, yr hon sydd yn dyfod i derfyniad Mai laf, i bwyllgor y Ffyn- non, gydag awdurdod i weithredu.

PENMAENMAWR. Yn nghyfarfod blynyddol y cynghor hwn, dyd t Mawrth, ail etholwyd Dr. J. R. Williams, cadeirydd Cynghor Dosbarth Penmaenmawr, yn unfrydol i'r swydd am flwyddyn arall.

ABERMAW. Cafodd cyfarfod blynyddol y Cynghor Diner- igo ei gynnal nos Fawrth. Daivisvyd y Cadben Evan Richards yn gadeirydd, a Mr. H. Wynne Williams yn is-gadeirydd.

ABERGELE. Cynnaliwyd cyfartod blynvddol y Cynghor Dinasig yn y lie ushod nos Fawrth. Cynraygsodd Mr. John Puree, y cadeirydd am y flwyddyn ddiweddaf, eu bod yn ethol Mr. J. Pierce Davies, yr Is-gadeirydd, i'r swydd o gadeirydd eleni. Etholwyd Mr. J. Pierce Davies yn unfrydol yn gadeirydd, a Mr. Jnhn Hannah yn is- gadeirydd. Galwodd Mr. John Pierce sylw at, yr anhaws- der oedd yn cael ei achosi ynglyn a chyllid y dref, yn ngwyneb tod Cynghor Sirol sir Ddin- bych heb dalu y swm dyledus i'r cynghor am gadw y ffyrdd trwy y rhanbarth. Yr oedd dres 1,000p. yn ddyledus yn awr oddi wrth y Cynghor Sirol am y tair blynedd diweddaf, Eglnrwyd nad oedd Bwrdd y Llywodraeth Leol wedi awgrymu etto pa bryd y caW8at yr ymchwiliad a drefnid cyn y cylafareddiad ei gynnal.

KINNERTON, SIR FFLINT. M ARWOL \ETH DDYCHRYNLLYD. Y TRENGHOLIAD. Nos Fawrth cynaaJiodd Mr. F. LL Jones, crwner sir Ffiiat, drengholiad yn Ysgoi Kinner- ton, ar gorph gwraig ieuaagc, o'r enw Lawton, yr hon oedd yn byw ya Bootla, a'r hoa a gai- wyd wedi derbyn niweidiau i'w ph"D ar linell y ffordd haiarn yn agos i bont Kinnerton, prydnawn dydd LInn. Dangosai y dystlolaeth fod y drangcedig wedi gadael cartref prydnawn dydd Llun, ae wedi cymmaryd trea o orsaf Lime Street i Kinnerton, lle yr oedd hi wedi bod yn byw yn flaenorol gyda'i hewythr Codwyd llythyr ) fyoy yn ymyl y corph, wedi ei gyie;rio i Mr. Evans, Llytbyrdy, K.nuerton, yr hwn a ddar- llenwyd gan y cricer. Yr oedd yu llytbyr effeitbiol iawn. Ymddengya fod y drangcedig yn byw yn gysurus lawn gyda'i gwr yn Bootle, and yr oedd yn ufni ail ymosodiad o waliguf rwydd y ba yn i ioddef o dano unwaith. Yn y I ythyr rhoddodd gylarwyddiadau i'w chladdn, yr hwn oedd yn gosod allan i'r rheithwyr ei bod yn bwriadu cyflawni hunanladdiad. Yr oedd y niweidiau a dderbyciodd yn awgrymu tddi osod ei phen ar y llinell, ac i'r trda recteg drosto. Dychwelodd y rheithwyr reithfarn c I Hunan laddiad tra yn dioddef dros dyminor oddi wrth wallgofrwydd.'

C 0 N W Y. EISTEDDFOD. DYDD Gwener y Groglith cynnaliwyd yr eisteddfod flynyddol yn y Neuadd Drefol, Conwy. Yr oedd y diwygiad wedi effeithio, i raddau, ar y darpaiu yn mysg y corau ar gyfer y gwanahol gystadleuaethau, ond, yn ffodus, ni effeithiodd ar y cynnulliadau y diwrnod hwnw. Yr arweinydd am y dydd ydoedd Teganwy a chyda chynnorthwy y Parchn. Keinion Thomas, Porth Dinorwic, a Luther Thomas, Conwy, ymgymmarodd a'r gwaith o selmiadu yn yr adran lenyddol.

Cyfarfod y Prydnawn. Llvwyddid y cyfarfod hwn gan Mr. J. P, Griffiths, Conwy. A ganlyn sydd restr o'r prif ddyfarniadau :— Photograph o gapel coffadwriaethol Dr. Arthnr Jones, Llandudno Junction gorea, Mr. Goodman Jones, Chester House, Llandudno Junction. Unawd ar y berdoneg i rat ieualngc-Miss Jones, Bettws, Abergele. Adroddiad, I Gorsaf Llandudno Junction-1, George Stone, Junction; 2, Robert Jones, Conwy. Adroddiad, agored i bawb—1, C. Hughes, Junction. Unawd tenor, Amorita '—R. Lewis, Capsl Curig Hfer-unawd ar y crwth-Miss Edith Roberts, Llandudno. Pedwarawd-goreu, R. Jones a'i gwmpeini, Abergele. Unawd i blant- Albert Williams, Junction; 2, George Stone. A ntimacassar- Miss Williams, Bodhyfryd, Conwy. Unawd contralto neu baitone-Mr. W. E. Jones, Conwy. Y prif draethawd-W. Whalley, Conwy. Unawd i blant-rhanwyd y wobr rhwng Gwladys Thomas a G Parry, Llandudno, 11 Unawd ar V berdoneg-Miiss Dorrie Post, Woodlands Cystadieuaeth corau plant-Côr capel Seion (A.), Conwy, o dan arweiniad Mr. John Roberts. Crygwe (crotchet) -.Miss Jennie Evans, Pandy, Trefriw. Cyfarfod y nos, Cafwyd cynnulliad gorlawn yn nghyfarfod yr hwyr Llywyddid gau Mr. Matthew Williams, Glan Conwy. Pedwarawd—Mr. John Roberts, Conwy, a'i gwmni, Englyn, Y Cwmwl'—Mr, Rhys Thomas, Llanrwst Unn,wd ar y berdoneg—Miss Lily Roberts, Hen Golwyn. Adroddiad, agored i bawb—Edith Roberts, Llandudno. Traethawd, I LIe y fam fel rtthraweg ar yr aelwyd'- Mrs. Sydney Griffiths, Quellyn, Llanrug. Unawd ar y berdoneg i rai touainge-Ethel Wynne Jones, Conwy Her ddeuawd—Rhanwyd y w,)br rhwng Miss A. A. Williams a chyfaill, a'r Mri. G. ae R. Williams, Talybont. Unawd ar y berdoneg-Miss E. W. Jones, Lark Hill. I. Unawd tenor nea sOJJrano-Mr. R. Lewis, Capel Curig ¡ Unawd contralto nen tenor-Miss M. A. OweD. Llanfair Talhaiarn. ClEjúadlenaeth C'irau raeibioa C6f y Cymric,' o dan arweiniad Mr. J. R, Hughes, Junction. Canwyd amryw weithiau yn ysfcod y cyfar' fodydd gan Miss Josephine Williams a'r Ilandel Glee Singers,

BANGOR. LLYS YR YNADON. DYDD Mawrth cynoaliwyd y llys hwn, o dan lywyddiaeth Mr. Thomas Lewis.

Cyhuddiad o Dwyll Honiadau. Daeth John Todd o flaen y llys y drydedd waitb, gan fod ei achos wedi cael ei ohirio ddwy waith o'r blaen, ar y cyhuddiad o fod wedi cael nifer o ftyau trwy dwyll bbniadau oddi ar Mrs, Roberts, Nantlle House, Bangor. Galwodd Mr. S. R. Dew dystiolaeth chwan- ego!, a gofynodd i'r faingc draddodi Todd i sefyll ei brawf ar (a) y cyhuddiad o fod wedi cael nwvddau o dan dwyll bèmiadan; ac (b) ar y cyhuddiad o sicrhau cool am nwyddau o dan dwyll hooiadau. traddodwyd Todd i sefyll ei brawf yn mrawd- lys Caernarfon ar y ddau gyhuddiad uchod.

Symmud Misglod (Mussles) ar gam anMer. Agorodd Mr. Dow achos ar ran Bwrdd Pysg- I odfeydd y Môr Gorllewinol a sir Lancaster yn erbyn John Hughes, Llanfairfechan, yr hwn a gyhuddid o symmud misglod o dan ddwy fod- fedd o hyd. Dywedodd Mr. Dew y byddai i dystiolaeth gael ei rhoddi fod yna filoedd o fisglod o dan y maintioli ar y J3-D, y rhai, fel yr hdoid, oedd wedi cael eu cymmeryd O'll gwelyau, er iddo gael ei rybuddio yn flaenorol i beidio gwneyd hyny. Ar ol dyweyd wrth Hugheg ei fod yn agored i ddirwy o 20p.) dirwywyd ef gan y faingc, yn gymmaint ag mai dyma y waith gyntaf iddo, i 40s. a'r costau.

Cyhuddiad o wneyd mwed corphorol. Gwrandawyd yn mhellach y cyhuddiad a ddygai Samuel Griffith, Glasinfryn, yn erbyn William Hughes a William Parry, o ymosod arno, a gwneyd niwed corphorol maleisus iddo. Dadleuai Mr. Thornton Jones nad osdd y dystiolaeth yn cadarnhau y cyhuddiadau a ddygid yn erbyn y diffynyddion ac os na chawsai y cyhuddiad ei dynu i lawr i ymosodiad cvffredin, fod y faingc yn rbwym o daflu yr achos allan, neu anfon y diffynyddion i sefyU eu prawf. Cydolygai y faingc a'r golygiad hwn ac yn h ytrach Da tbynu y cyhuddiad i lawr pender- fvnodd Mr. S. Lewis (yr hwn a ymddangosai dros yr erlynydd), trwy gydsyniad y faingc, i dynu y'cyhuddiad yn ol yn hollol.

CYMMANFA YSGOLION. CYNNALIWYD cymmanfa ysgolion dosbarth y Rbos o Undeb Bedyddwyr Dyffryn Maelor, yn nghapel Penuel, dydd Llun, wythnoa i'r dlwaddaf. Llywyddwyd y cyfatfod dan o'r gloch gan y PaTch. Evan Williams. Weli dechreu gan y Parch. E. Mitchell cafwyd adroddiaclau o ranau o Air Dnw, gan y plant. Holwyd y plant, hefyd, gan Mr. J. Griffiths, Selon, Pongclau. Arweiniwyd y canu gan Mr. Watkin Williams, Poi.gclau; a chyfeiliwyd gan Mr. Arthur Jones, Penyome. Am chwech o'r gloch llywyddwyd gan y Parch. G. P. Jones, Johnstown. Cafwyd adroddiadau gan Miss Blodwen Williams, Pongcfau, a Mr. Daniel Hughes, Rhos. Holwyd y plant gan Mr. R. J. Thomas, Rhos. Yna rhoddodd Mr. W. Griffiths, Melrion House, adroddiad byr o'i ymweliad â. gwahanol ysgolion y cylch. Dywedodd fod cynnydd mawr wedi cymmeryd lie yn rhif yr holl yggolion er cychwyniad yr adfywiad crefyddol presennol. Yr oedd yr holl yegollon wedi mabwyaiadu y meuaydd llafur. Gweithiai Johnstown yn eithriadol o dda yn y maea Hafur. Yr oedd ffydd- londeb hen aelodau, yn neillduol hen chwiorydd, yn amlwg iawn yn ysgol Penycae. Y gwyn yn ysgol Seion. Pongeian, ydoedd prinder atfcrawon. Anfan- tais fawr Rhoatyllsa ydoedd yr iaith Saesneg. Yegol Penuel ydoedd y fwyaf yn yr holl undeb, ao yr oedd yn Hawn gwaith. Yna caed unawd a chydgan g&n Miss Mary Roberta, Rhos; a therfynwyd oyfarfod rhagorol lawn.

LLYS YNADON RHIWABON. 0 flaen Mr. E. Lloyd Jones a Dr. Lawton Roberts. Cais at estyn amser cau tafarndai, Ymddangosai Mr. Stanley Ediabury ar ran pump o drwydded-ddal- WF o Rhiwabon i wneyd appol am estyniad hanner awr ar amser can nos Sadwrn diweddaf, ar yr achlysur o ymweliad circus Sanders &'r lie. Byddai gwaith y circus yn darfod o ddeutn banner awr wedi naw; ond nid oedd ytr6ns yn gadael Rbiwabon hyd ugain munyd wedi deg a chwa:ter i tm-ar-ddeg. Dywedodd yr Arolygydd Jones nad oedd ganddo ef unrhyw wrtbwyaebiad i'r cais. Y Clerc:—'Fa fydd yna gais am estyniad amser y tro nesaf er arddangos gwraig dew (chwerthin). Nid yw ond sefydlu arferiad.' Dywedodd y llywydd fod arddangosfoydd fel hyn yn ymweled &'r lie yn fynych, a byddai h n yn myned yn arferiad. Yr oeddynt wedi penderfvnu fod y taf- arndai i gael eu cau am ddeg o'r gloch, ac nid oeddynt yn meddwl fod hwn yn achiysur priodol dros iddynt gardataa estyn!ad amser.

CYNGHOR PLWYF Y RHOS. Cynnaliwyd cyfarfod o'r cynghor uchod yn Neuadd Oyhoeddus y Rtios, nos Fawrth, wythnos i'r dt- wed af. Yr oedd yn bresennol y Mri. W. M. Jones (yn y gadair), John Bowen (is-gadeirydd), Cadwa'adr Mor- gan, Robert Jones, Samuel Roberts, David Davies, Thomas WiPjams (Baptist Street), Samuel Rowley, Willia-a llughe", Daniel Roberts, Richard Jones, a'r clerc (Mr. J. Trevor Jones). Dewis Swyddogion. All ddewiswyd Mr. W. M. Jones yn gadeirydd; Mr. John Bowen yn is-gftdelrydd; a'r Dilri. C. Morgan a Watkin Jones yn overseers. Pwyllgorau,—Ail ddewiswyd aelodau pwyllgorau y Goleao, Llwybrats, ac Arianol. Amser Cyfarfod.— Penderfynwyd fod y cyngbor i gyfarfod ar y noa Ian diweddaf yn mhob mis. Urinals Oy}ioeddus.—T)&tt\eno<idL y clerc lythyr oddi wrth Mr. J. Osweil Bury. yn yr hwn y dywedal nad oedd awdurdod yn oael ei roddi iddynt hwy I barotoi urinals or c^fleasdra y cyhoedd. Dewis wyd y cadeirydd, yr is-gadeirydd, a'r clerc, I wuieyd archwiliad ar Ddarpariartau Deddf y Gwell- iantau Oyhoeddns, 1860, ac i ddwyn adroddiad o'r cyfryw i'r cynghor, GOHEBYDD.

Dywed Mr. Owen M Edwards. Rhvdychain, yn y rhifyn diweddaf o Cymrii'r Plant, ei fod yn credu fod gwell beirdd yn bresennol yn Nghymru nag sydd yn Lloegr,

GWALLGOFDY GOGLEDD CYMRU. OYNNYDD GWALLGOFRWYDD. A YDYW Y DIWYGIAD YN GYFRIFOL. CYNNALIWYD cyfarfod blynyddol ymwelwyr Gwaligofdy Dinbyeh dydd Llun. Llywyddid gan yr Anrhydoddua O. H. Wynn (sir Feirionydd). Yr oadd nifer liosog o'r aelodau ya bresennol. Ar gynnygiad Mr. Elwy Williams, Rhyl, yn casl ei geLogi gan Mr. J. A. Chadwick, Gwreo- saiB, cafodd Mr. P. P. Pennant ei aii ddewis yn unfrydol yn gadeirydd y pwyllgor am y flwyddyn ddyfodol. Cafodd y olero a'r etiward (Mr. W. S. Barker) ei ail benuodi, hafyd, Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad & Dr. Roger Hughes, Bala, yn ei gystudd. Pennodwyd y Mri. R. E. Hughes a William Parry, Dinbyeh, yn archwilwyr aurhydeddus-yr olaf yn cymmaryd He Dr. Easterby, Llanelwy. Ail bennodwyi y cadeirydd (Mr, Pennant), Dr. Lloyd, a'r Mri, R. E. Haghes a Thomas Jones, Plas Coch, i ffurfio pwyllgor y iferm a gosodwyd Dr. R. L. Edwards (air FOn) ya lie Mr. Thomas Roberts, Aber. NIFER Y GWALLGOFIAID. Hysbysodd y olero mai nifer y gwallgofiaid yn y Gwallgofdy ydoedd 807. y rhai oedd yn cael eu doabarthu fel y canlyn rhwng y pnm sir oedd mown undeb &'a gi!Vdd :-Dinbyoh. 224-dros y nifer, 6 Ffiint), 162-dros y nifer, 27; 99— dros y nifer, 15; Caernarfon, 226-dros y nifer, 18; Meirionydd, 95—dros y nifer, 14; nn o'r tu allan. Cyfanrif y gwallgofiaid, gan gynnwys y gwallgofiaid preifat, ydyw 860. Y DIWYGIAD A GWALLGOIRWYDD. Gofynodd Dr. R Roberta, Ffestiniog, pa un a oadd yna rhyw reswm arbanig dros y cynnydd mawr yn y tM yn erbyn sir Feirionydd. Yr oedd y swm a godid-57p. 19s Sc.-yn yrnddangos iddo ef yn ffigiwr PWYSlg iawn. Y clere a ddywedodd fod hyny i'w briodoli yn hollol i'r nifer o wallgofiaid a dderbyoiwyd o'r sir hono. Mr. Elwy Williams a ddywedodd fod cwestiwn wedi cael ei ofyn yn y cyfarfod ehwarterol diwedd. af pa mor ball yr oedd y diwygiad yn Nghymru yn effeithio ar y boblogaeth gyda golwg ar wall- gofrwydd, ao yr oedd yr atteb a roddwyd yr adeg hono yn cael ei ystyried yn dra boddhaol Dy. munai ef ofyn yn awr i'r arolygydd meddygol i ba raddau yr oedd yn effeithio ar y cynnydd mewn gwallgofiaid y chwarter diweddaf. Dr. Cox a ddywedodd fod hwn yn gwestiwn yr oed&efe wedi myned i mewn iddo yn bar ofalua. Yn yatod y desaii fi8 diweddaf i fyny i'r 20fed o Fawrtb yr oedd niter eithriadol o wallg-fiaid wedi cael eu derbvn i mewn hyny ydyw, cyfanrif o 66 o'r laf o lonawr-36 o feibion, a 30 o ferched. Y nifer a dderbyniwvd bob mis o fewn y cyfood hwnw ceidyct 20. 25, a 21 O'r rhai hyn yr oedd un ar ddeg, y mae'n amlwg, wedi derbyn dy- Ian wad niweidioi trwy y diwygiad orefyddol pre- sennol, tra yr oedd yr un dylaowad wedi effetthio ar chwech o fer bed. Yr oedi hyn yn oynnrych- io!i cyfanrif o 17, neu 25 y cant o'r gwallgofiaid a dderbyniwyd i mewn. Olrhelniwyd gwallgof rwydd etifeddol i bump o ddynion ao nn feroh, ac yr oedd un o bob un o'r ddau ryw wedi dioddef oddi wrth ymosodiadau blaenorol. Felly, gellid casglu, mewn naw o achosioa allan o ddau ar bym. theg" mai y prif aohoa oedd gwresogrwydd cref. yddol. Nid oedd un ammheuaeth nad oedd nifer liosog o'r gwallgofiaid yn meddu gogwydd blaen- orol at wallgofrwydd ar gyfrif anhwyldeb meddyl- iol yn y teulu. Yr oedd y symmudiad crefyddol, yn ddiin, wedi effeithio ar eraill; ond yn y mwy- afrif o aohosion yr oedd yna duedd at wendid ag oedd yn cael ei gyffroi trwy ddylanwadau cyffroaa o'r nodwedd yrna. Y cadeiryddAc mewn rhai achosion nid oedd vna. ddim o'r dylanwadan oyffroua hyn.' Dr Cox: Nag oedd. Y mae'n anhawdd lawn dyfod o byd i'r holl amgylchiadau, a chael hanes oywir am y gwallgofiaid yn yr amser a aeth heibio ond y mae yr hyn wyf wedi ei ddyweyd yn gasgl- iad teg.' Dr. R. Roberts:- Y mae hyn yna yn gasgliad cyffredinol. Y mae y d wygiad yn oael ei deimlo yn rymus yo Meirionydd, a hoffwn wybod pa un a ydyw yr yetadegau am y tri mis diweddaf yn dangos pa un a ydyw yr ystadegau am y tri miB diweddaf yn dangos fod mwy o wallgofiaid wedi cael eu derbyn o'r sir hono nag nnrhyw un arall.' Dr. Cox:—' Ydyw y mae yna fwy o nifer o sir Feirionydd na'r siroedd eraill, ac yr oeddynt i'w priodoli mewn modd anuniongyrcbol i'r symmud. iad hwnw.' Mr. Elwy Williams:-Ai dyna ganlyniad eich sylwadaath o'r aohosion, neu a ydych yn tynu y oa.sgl:ad oddi wrth y tystysgrifau ar y derbyniad i mewn ?' Dr. Cox :—' Wedi gwneyd archwiliad ar y tyst. yspifau, ac hefyd mewn caulyniad I'm hymchwil. iad i hanes y gwallgofiaid ar eu derbyniad i mewn.' Mr T. W. Griffith, Llandodno A ydyw ym- ddangoaiad y goleuadau hynod yn Egryn yn oyfrif am y cynnydd yn achosion sir Feirionydd (chwer- thin)?' Dr. Ccx:—• Mor bell ag y gallaf farnu, ao edrych i mewn i'r manylion, nis gall fod un am- mhenaeth, yr wyf yn meddwl, fod cyfartaledd lliosog yn dyfod o sir Feirionydd yn dioddef oddt wrth effaith y symmudiad hwn ond wrth wneyd archwiIiad i'r achosion, yr oedd yna duedd at an. hwyldeb meddyliol.' Mr. Thomas Williams, Llowesog: Yr ydyoh yn dyweyd fod cyflwr 25 y cant o'r gwallgofiaid a dderbyniwyd yn ystod y eyfnod a grybwyllwyd i'w briodoli i wresogrwydd orefyddol, ond beth ydyw y nifer a wnaecb chwi ei briodoli i wresog- rwydd orefyddol ar amseroedd cyffredin ?' Dr. Cox: Yr oedd crefydd yn effeithio ar lawer mewn amseroaid cyffredin, yn ddiau dar- paraf yr ystadegau i chwi;' Mr. A. O. Evans (gan gyfryngu):—' Yr wyf yn meddwl ein bod wedi cael llawn ddigon o hyn (clywch, olyweh), ao yr wyf yn oynnyg ein bod yn myned at y busnes nesaf. Mr. Jones Morris, Porthmadog, a ddywedodd nad oedd y mynegiad a wnaed gan yr arolygydd meddygol yn dangos unrhyw achos o ddychryn (cym.). Mewn gwirionedd, yr cedd y mynegiad yn foddhaol lawn (olywoh, clywoh). Yna terfynwyd y ddadl ar y cwestiwn hwn. HELAETHU Y GWALLGOFDY. Derbyniwyd oynnygion oddi wrth y personau cantynol i adeiladu dau ddarnfat y Gwallgofdy :— v Mri. J. a J. Warner, Derby; y Mri. Richard Evans a'i Feibion, Hen Golwyn y Mrf. Jones a'i Feibion, Liverpool; y Mri. Treasure a'i Fab, Am wythig y Mri. J Dallon a'i Fab, Blackheath v Mri. J. Jarrett a'i Feibion, Swinton Mr. H. Wilcock, Wolverhampton y Mri. J. Neill a'i Fab, Manchester a Mr. M. Hokking, Birming. ham. Ar ol ychydig ddadl cafodd y oynnygion eu tros- glwyddo i bwyHgor y ty, gyda gallu i wneyd y detholiad.

Boren ddydd Llun gwelwydfod rbywnn wedl tori i mewn i eapel Ebonezg, (M.C.), Oaercyhi, Llwyddwyd i fyned i mewn trwy y ffenestr. Agorwyd y cypbwrdd lIe ycedwidgwin. gym. merasant amryw fan bethau eraill oddi yno.