Baner ac Amserau Cymru

YR AMSEROEDD ENBYD HYN.' GAN 'YR HEN FLAEKOS.' TRA bydd awenau y Llywedraeth yn nwylaw y Tories 'does dim I'w ddisgwyl ond 'amseroedd enbyd' i bar- hau. Edrychwch ar y job druenus mae nhw wedi ei wneyd yn y Transvaal-job, medde nhw cyn dechreu, fuasal yn cael ei aetlo mewn chwingciad ar rhyw ddeng miliwn o bunnau; ond orphenwyd mo'r job heb wario yn agoa I drl chan miltwn o arian y wlad a hyrddlo i dragwyddoldeb yn agos i ddeng mil ar hugain o eneidiau I Rhag cywily dd i'w bathau nhw, Ao rnae eu rhaib anniwall, a'u gwastraff echryslawn, yn eu gorfodi, erb n hyn, 1 orthrymu y wlad, a'i beichio & chwaneg o drethi. Treth chwanegol ar yr incwm, ar y tybaco, y cigarettes, ao ar y tê. Bendith i'r wlad a fuaaai cael gwared o'r cigarettes am byth; a buasai yn llawer mwy rhesymol a chvfiawn rhol chwaneg o blwm wrth odeu y diodydd meddwol nag ymyryd & luxury penaf a mwyaf angenrheitliol y tlodion. Dyna nhw etto wedi dyfod & Mesar Trwyddedol o flaen y senedd noa Fercher dlweddaf sydd yu insult haerllug ar bobl oreu'r deyrnas, Er cymmaint o ddeisebu ao o daer erfyn sydd wedi bod ar hyd y mia- oedd ar iddynt ymbwyllo-cymmeryd yn araf i ddeddfu yn ddoatb a rhesymol ar gwestiwn aydd yn dwyn eyssylltiad mor agos â buddianaau cyffredinol y wlad, cluat fyddat a roddwyd i'r cyian. Anwyllald y weinyddiaeth breaennol ydyw y bragwyr a'r tafarnwyr. Ail beth ydyw rhinwedd, a moes, a chrefydd i'r bobl yma; ac aid ydyw llwyddlant eym- deithasol a chrefyddol y bobl mor bwysig yn eu golwg ag ydyw dal i fyny, awcro, a gwobrwyo y faanaoh feddwol. Mae gweithwyr y wlad wedi dyfod i weled a theimlo, erbyn hyn, eu bod wedi gwneyd mistake ofnadwy yn yr etholiad cyffredinol diweddaf, yn rhoddi y fath fwyafrlf afresymol i'r Weinyddiaeth. Yr oeddynt wedi myned yn wallgof gyda'r rhyfel. Yr oedd y fever ryfelgar wedi eu meddianna yn llwyr, a 'doedd dim yn gwneyd y tro yn eu golwg ond anfon. gyda brwdfrydedd gwyllt, yr un Weinyddiaeth yn el hoi, i orphan gwalth y rhyfel mewn buddugoliaeth. Oad, erbyn byn, pwy sydd yn cwyno fwyaf yn ei herbyn? Pwy aydd yn gorymdeithio heelydd Ilundain gyda banerau a seindyrf, ac yn cynnal cyfarfodydd aruthrol yn Hyde Park i brotestio yn erbya gwaith y Llywodr- aeth yn rhoddi ffrwyth y fuddngoliaeth yn Neheudir Affrlca i lafurwyr China, yn bytrach nag I welthwyr Prydaln Fawr. Bydd miloedd o bobl China yn fuan, fel mowlon, yn y Transvaal, yn gwelthlo am øwllt y dydd, tra y mae yn y wlad hon filoedd o weithwyr bron a threngu o eisieu bwyd. Byddaf, fel rheol, yn meddwl yn uchel o welthwyr Prydain, fel dosbarth yn meddu cryn lawer o øynwyr oyffredin; ond rhaid dyweyd eu bod wedi ynfydu yn yr etholiad diweddaf, ac mae nhw yn gorfod dioddef y canlynladau yn d6st. Credaf y byddant mor frwd am eu lluchio allan yn yr etholiad nes f ag yr oeddynt am as cael 1 mewn ya y ddiweddaf. Mae'n bryd i'r gweithwyr ystyried a chredu, bellach, mai ffryn«. y meiatr, yn benaf, ydyw y Tori, ac mat y Rhyddfrydwr ydyw oyfaiU goreu y dosbarth gweithiol. Goreu po cyntaf i'r eyfle dd'od i'w taflu allan. Yr oedd Onslow, y dydd o'r blaen, yn ddigon goneat i gyfaddef nad oedd yr etholiad cyffredinol ddim yn mhell. Pan y daw, gobeithio'r anwyl y celr buddugol- iaeth ar yr holl giwed i gyd y Gwyddelod yn y fargen. 'Rydw I yn dechreu teimlo nad ydyw y bob! ym. yn hidio yr un blewyn rn fanteisloa neb ond eu mantelalon eu hunain; ao maent fel cn gwr yn win herbyn gyda'r Ddeddf Addysg. Maent iiwy bob I rhagorfratnt i'w gwlad eu hunain, ond fe wnant eu goreu i rwystro i Gymru gae' cyfiawnder a chwareu teg gyda'u hysgolion; a thrwy fod tua phedwar ugain o honynt, maent yn allu hynod o beryglus. Gobeithio y daw y Rhyddfrydwyr i mewn y tro nesaf fel llifeiriant, ac y byddant mewn mwyafrif digonol i fod yn annibynol ar bawb, i ddeddfu yn dê6 a chyfiawn i bawb yn ddi-wahaniaeth, ya enwedig i 4 deulu'r ffydd.'

CHWANEG 0 ACTAU PAUL.' MAE cyhoeddiad o'r fath fwyaf dyddorol newydd adael yr argraphwasg yn Heidelberg, yn yr Almaen, nid am.;en Arta Pauli, neu hanes profiaaau yr Apostol Paul ar el delthiau. Nid oedd yr Actau hyn yn adna- byddus ya eu cyfiawnder hyd yu awr, Y casglydd, y Dr. Karl Schmidt, a dreultodd salth mlvnedd i osod yngbyd ddwy fil o wahanol ddarnau bychain o papyr- us, ac i gyfielthu eu cynnwys o laith y Coptiaid. Yr ysgrifau gwre'ddio; ydynt oil yn awr yn cael eu cadw yn llyfrgell y Brifysgol, yn Heidelberg; ac ystyrir hwy y trysorau gwerthfawrocaf o'i mewt. H6nir fod y gwaith hwii yn penderfynu rhai cwestiynau lied ddyrus ynglfn â. llenyddiaeth dyddiau boreuol Crist- ionogaeth, a phrofa uwch law ammheuaeth, debygid, fod amryw o'r llyfrau o'r cyfnod hwnw sydd wedi dyfod i lawr i ni, ar y cyntaf, ac yn wreiddiol, yn rhan o un gwaith mawr, nid amgen Actau yr Apottol Paul, ac yn cynnwya ('.) yr Actau Thecla, fel eu gelwir (2.) yr Epistolaa Apoeryi hwid at y Gorinthiaid (oid y rhai sydd yn y Testament Newydd, wrth gwrs); a (3.) Mcrthyrdod Paul. Dyddiao yr yags if-lyfrau Coptaidd hyny, medd Dr. Schmidt, ydyw 1^0 A.D.; ac yn ffrwyth llawysgrif un o henuriaid yr Eglwys Gristion- ogol, wedi eu hysgrifenu er anrhydedd i St. Paul, ac I wrthweithio yr heresiau Gnostlcaidd.'

LLOFHUDDI, í CENHADWR CRISTIONOQOL GAN Y KD EDI A ID YN PERSIA. GOHBBYDD y Daily Chronicle yn Berlin a ddywed, yn ei fryn-aeges am Ebrill 18fed, ei fod ef wedi derbyn oddi wrth y Dr. Labaree, o Genbada-eth Presbyteriaid Unol Dalaethau yr America yn Nnogleddbarth Persia, y manylion am lofruddiaeth ddiweddar ei fab ef, y Parch. B. W. Labaree, gan Kmdiaid ysbeilgar. Dygwyd y gair 1 Dolman,' medd y Dr. Labar"e, 4eisteddle y Llywodraeth yn Palmas, fod corph Crist- ion wedi cael ei weled gan delthwyr ar y brif-ffoidd rhwng Salmaa a Khoi. Disgwylid Mr. Labaree o Khoi i Salmas y diwrnod hwnw. Ofnid y gallai el fod ef wedi cyfarfod & dam wain. Anfonwyd mintai i chwilio, yn cael el dilyn gan drl o wyr meiich fel gosgordd; a phan wedi myned o ddeg i ddeuddeg milldlr o Dolman hwy a gawsant gorph Israel gwaa Mr. Labarea, yn hollol farw ar ganol y ffordd. Yn agos i'r un man daethant o hyd i olion yn dangos fod yno chwech o geffylau wedi bod, dau o ba rai a raid fod yn eiddo Mr. Labaree. Gan ddilyn yr oliou byn am rai milldiroedd hwy a gawaant gorph Mr. Läbaree yn gorwedd a- y ffordd, wedi ei ddiosg o bob peth, hyd at ei grys a i d illad isaf, a phsr o ben hosanau brod- orol am ei d<aed; a cher llaw b&r o hen esgidiau. Lladdwyd ef a dagr. Dilynwyd olion traei y meirch yn mhellach, hyd nes y cafwyd llyfrau a phapyrau perthynol i'r cenhadwr, a'r rhan fwyaf o honynt wedi eu gwneyd yn ddarnau. Saif y lie i'addwyd Mr. Labaree ynddo rhwng pentrefydd CL nk a Kanadari, tra y cafwyd y papyrau gryn bellder o iiamzakandi, Dranoeth cymmerwyd y cyrph I Ula, ya Salmas; a gwnaed trefniadau i'w hanfon i Urumia. Mae genym bob sail i gredu,' medd Dr. Labaree, wrth derfynn, 'mai tri o Ivurdiaid oedd y Ilofruddion, yn byw y% agos i'r Ile hwn, ac un Seyyld, Mahomedan penboeth, yr hwn aydd wedi gwoeyd el hun yn ddychryn i'r ppntrefydd Criatlon- egol cyfagcs i'r eiddo ef ei hun ar hyd y ddwy flynedd ddiweddaf.'

GAIR AM LANIAD JAPANIAID YN NE WCHWANG. GANOIJ yr wythnoa taenwyd y gair fod mintai gref ot, Japaniairi wedi glanio yn nghymmydogaetb New- chwang. Brysueges o Ttentsin ddydd Mercher, modd bynag, a ddywed nad oedd unrhyw gyfnewidiad wedi cfmmeryd lie yno hyd yr adeg pan y pellebrid. Yn St. Petersburg, yn ogystal, ammheuaetr cryf a goleddid yn y cylchoedd swyddogol ynglfn â'r sibrwd fod y Japaniaid wedi glanio yn un man yn ngorynys Lias* tang, yn yr hwn y mae Newchwang. Ar yr un pryd myn eraill fod y sibrydoa yn thy ami a chyffredlnel am y cyfryw latiiad iddynt allu troi oil yn gyfangwbl anwireddus, neu yn yatryw o du y Japaniaid i dafla liweh i lygad y gelyn. Y gwir ydyw, fod y 'feirniad. aeth' ar > newyddion mor g!6s fel nad ydyw yn mron yn ddichonadwy gwybod y nesaf peth i ddim am symmudiadau y Japaniaid.

HEB EI GROGI ETTO. HASTINGS Bat em an, adyn n gedwir yn nghaxebar Lo. A geles, Unol Dalaethau yr America, am fod ganddo ddwy wraig, a gyfa <dei:ai iddo ef wneuthur ymrwym- iad priodasol §. deg ar nugain o ferched ieuaingo mewn ysbaid pedair blynedd fur ddeg o amser. Dywed mat ei syaiad pan yn pric di ei ddwy wraig ydoedd el fod ef yn gw.eyd ffafr & hwy. A dyma. el gyfarwyddiadau ef i fechgyn ieuaingc 1 'garu :1. Mae merched 1- gyffrediia yn hoff o son &m danynt hwy eu hunain. 2. Siaradwch y cwbl ,r ferch am dani hi ei hun, « chr dwoh eich hun a'r golwg, a chwi ft gewch y bydd yn auhawddach ei cna w hi rhag gyrthio mewn cariad A. chwi nag i chwi gadw eich hun rfaag syrthio mern cariad & hi. 3. Trwy ofalu a <. • dani, gwneyd iddi yr hyn naa gwna eraill, a pbeidio slarad am danoch eich bun, nl welscch chwi erioed mor hawdd fydd oael ganddi addaw eieh puodi. 4. Soniwch I wer wrthl am ei bywyd dedwydd ar ol eich priodi chwi. 5. Gwenieithwch eich goieu iddi. Dadleuydd cyfrelth.- iol Bateman a ddywed el fod ef yn wallgof ar bwngo caru a phriodi. Gallem dybio, yn wir. Ni ddylat el fath gael bod yn rhydd i dwyllo merched ieuaingo diwalr.

RUBBING EASES PAIN. ACCIDENTS & AILMENTS. TheElli-m-an,Book. FIRST AID In ACCIDENTS « AILMENTS, HYGIENE OP THE ATHLETE, MASSAGE, &c. 256 pp., Illustrated. Price 1/- post free throughout the World, stamps or postal order (Foreign stamps accepted) or upon receipt of booklet covers or sight of bills showing purchase of 3 bottles of ELLIMAN' oS Universal Embrocation, 1/ij size, or one 2/9 or 41- bottle. ELLIMAN'S EMBROCATION. For Rheumatism, Lumbago, Sprains, Bruises, Fresh Cuts, Sore Throat from Cold, Cold at the Chest, Neuralgia from Cold, Chll. blains before Broken, Corns when Painful, Cramp, Stiffness, Soreness of the Limbs after Cycling, Football, Rowing, &c. Bottles, 8Jd., lilt, 2/9, 4/ ELLIMAN, SONS & Co., Slougb, England.

CYMDEITHAS DDIRWESTOL GOGLEDD CYMRU. GWRTHWYNEBU Y MESUR TRWYDDEDOL. CYNNALIWYD cyfarfod o bwyllgor gweithiol y gyrndeith^s uchod yr wythnos ddiweddaf, o dan lywyddiasth y Parch. J. Griffiths, Llanfair ftchan. Daethpwyd i benderfyniad uofrydol i wneyd cais at ynadon yr amrywiol lysoedd ynadol yu Ngoyledd Oyuiru 1 gymmeryd cam er amddiffyn eu hawiiau i wrthod adnewyddu trwyddedau o fewn cyich eu hawdurdod hwy, ac i ddeisebu y senedd i beidio ymyraeth ag awdurdod oedd wedi bod yn Haw yr ynadon, yn yr ystyr hon, am dros 400 mlynedd. Penderfynodd y pwyllgor, hefyd, fod yr eglwysi a'r gwahanol gymdeithaaau dirwestol yn N^ogledd Cymru yn cael eu hannog i basio peodeifyniadau yn erbyn cynnygiad y Llyw- odraeth i amddifadu yr ynadon o'u hawdurdod, ac i r »dd; ari-daiiad i dafarnwyr, pan yr oedd trwyddedau yn cael eu gwrthod, wrth ysfcyried nad oedd eu hawl gyfieithiol yn y tiwyddedau ond yu ymeftyn am ddeaddeng mis.

H. DOWIE- EI WAITH A'l ATHRAWIAETH. GAN CYNEDDA. IV. FE allai y dylwn ddyweyd, cyn myned yn mhellaoh, mai dyben Dr. Dowie, a'i deulu, wrth adael el Daber- nacl mawr yn Melbourne, yn mis Mawrth, 1888, oedd cyt<r>ai cyfresau o genhadanthau. Daeth yn glir i'w olwg, medd efe, md ei ddyledswydd ydoedd ymweled Sg Ewrop a'r America, ac i roddi pum mlynedd, o leiaf, i daith genh <.d.)I, drwy yr lion y gallai ddysgo pregethu ac ymarfer efengyl lawn o iachawdwriaeth, iach&d a glanbad i ysbryd, en: 51. a chorpb, drwy ffydd yn less G ist yn "nig. Weal treulio rhai misoedd yn New Zealand Cj. Isatddodd ete a'i deulu i'r America, heb adnabod un dyn yn bersonol yn yr holl wlad. Cychwynasant ar eu cenhadaeth 'mewn ymwybydd- faeth fod Daw gyda hwy.' Treuliwyd dwy flynedd ar lan y 1\1ôr Tawel (Peaceful Ocean) mewn cyfrea ». genhadaethau yn cyrhaedd o San Diego, Califfornia, ar derfyn u Mexico, hyd Victoria, Columbia Brydeinig, gan sefydlu oymdelthasau, neu gymmanfaoedd dwyfol lfachâd. yn Saa Francisco, Oakland, L08 Angeles, Port. land, &c. Cynnelid y cyfarfodydd yn nghapelt y Presbyteriald, y Wesleyaid, y Bedyddwyr, a'r Epiaco- paliaid. Tyral torfeydd i'w wrandaw, ao i gael gweddi- au dros y cleifion. Cynnelid cyfarfodydd i'r rbai a weUhawyd i ddwyn eu tystiolaetbau dros Dduw fel iachawdwr y corph (' gtm fod ei hun yn Iachawdwr y corph;' Eph. v. 23— C. D.). Y mae cannoedd o'r tystiolaethau hyn ger fy mron yn awr. Wele gyfran o dystiolaeth y Parch. Robert Crowden, gweinidog y Bedyddwyr yn Borden:- 'ASWYL GYFEILLION, Yr ydwyf ya diolch I Dduw am yr hyn a wnaeth i mi a fy nheulu. Blinid fi gan dyspepsia am jchydig ihagor na denddeng mlynead. Ychydig dros flwyddyn yn ot iachawvd fi; ac o'r dydd hwnw allan hi flinwyd fi ganddo o gwbl. Iachawyd fi ganddo o ddoluriau eraill hefyd. Yr ydwyf yn moliannu Daw heno, gvf- eillion, am i ml erioed gyfatfod & dyn fel y brawd Dr. Dowie, &'i fod wedi dyagu y gwirionedd hwn i mi,' &o. lean, y Meddyg mawr a'm hiachaodd Dr. ebe MISB J. A. Babcock, o San Francisco, Colorado. 'Bum yn dioddef am amryw flynyddoedd oddi wrth catarrh a darfodeitigaeth o'r holl gorpb. Cyflogwyd y meddygon goreu yn St Louis; ond nfa gallent hwy wneyd un daioci i mi. Yn eu plith yr oedd Dr, J. W Harris, Dr. J. O. Murray, Or. Hartman, ac eraill; ond etto, parh&u yr oedd y dolar, a chynghorwyd fi i newid awyr; a diolch i'r Arglwydd Iesu am y cyfnewfd, o blegld yma y cyfarfyddaia a'r Parch. Dr. Dowie, a Mrs. Dowie a tbrwyddy:st hwv y ddysgeidiaeth, a thrwy yr Arglwydd Iesn yr iachad. Y mae fy nghalon yn llawn o ddiolcbsrarwch a chariad at yr Iesu am anfon Dr. a Mrs Dowie atom; a'm gweddi ydyw ar i'r Argl- wydd fy cghadw i yn ffyddlawn.' Ni ch*nia.t& gofod i ml ddyfynu cbwaneg; ond dygir tystiolaetBau gan gleifion a iachawyd o bob math o glefydon—gwyregon, rheumatism, twymynau, daliineb, difi/g clyw, ssloffi m, tumours, cangc, &0. Gall hyn yraddangos yn anghredadwy; ond pan feddyliom ni foa miloedd-degau o filoedd-wedl cael eu hiachsu wedi y ihai uchod, a bod y cytryw yn parhau i ddwyn eu tystio!aethaa dros Griat wrth bawb, credaf mai doethineb ynom, a mantais i nl ein hunain, fydd pfiidlo ammheu cyn chwilio a phrofi yn gyataf. rhag eia caet yn canlyn 61 traed Phariseaid Canaan yn nyddiau y Gwaredwr. Os gellir gwrthbrofi cywirdt-b y tystiolaethau, pob peth yn dda; ond os nad ellir gwneyd hyny, gweil bed yn araf o leiaf, felly y teimiaf fi Rhodder y benefit of the doubt, befch byoag, i'r troseodwyr, os troaeddwyr ydyw y miiotdd tystion hyn a glodforant Dduw am eu hiachad. Wedi bod am ddwv flynedd yn llafurio yn y maes eang awn gyda llwydiiant mawr. cychwynodd y cen- I hauwr a'i deuln, yn mis Gorphenaf, 1890, yn mlaen ar eutaith. nea dyfod yn agos i Chicago. Gwnaethant eu cartref yn Evatston, brjn ar y tu allan i der- fyr.au y ddif.ss a nodwyd. Ffurfiasant gangen o'r hyn a elwir bellach yn Gymrnanfa Gyd-gencdlacthol Dwyfol Iachdd. I Cynnalienfs amryw genhadaethau byrion yn Chicago; ocd am y tair blynedd cyntaf rhoddatant gryn lawer o smser i sefrdlu canghenau a chenhadu yn Canada, Minnestoa. PensySfanla, Marylaad, &c., mewn amryw ddinasoedd. O'r diwedd penderfynasant, yn y flwyddyn 1893, gymmeryd Chicago mewa llaw o ddifrif, gan sefydlu gwaitit canolog (central work.) yno, ychydig y tu allan j 1 derfynau Ffair y Byd, Yno, adeiladwyd Tabernacl j Seion No. 1, a thy yn cynnwys ugain o ystafelloedd, a adnabyddwyd ar ol hyny fel Cartref IacMd Dwyfol No 2, gan dalu rhent uchel iawn am y tir am y ddwy flynsdd gyntaf, a gwario o ddeutu deng mil o ddoleri (t,iJOOp ) ar adetfadau. &c. Fel yr awgrymaia, eisoes nl fynaiiChicago, ar y oyntaf, wrandaw. Fel hyn y dywed Dr. Dowie ei hun am dani:— Yr oedd yn feddw o gwpan llygredig ei ffair wagedd, ac yn breaddwydio ymaith yr oriau gwerthfa" r yn ymyl taenelliad o ffynnonau oer, a Lazarus yn cael ei fciio 1 gysgu gan gerddoriaeth, dim ond I'w dihuno i ddrygau fli^idd y Midway, nen i floeddiadau y Wild TFest Buffalo Bill's Tamed Indian Show,' lie yr oedd Castor a'i fyddlroedd yn cael en merthyru yn ddydd- iol. a'r Deadwooi Coach yn cael ei ysbeilio, Yr oedd Chicago yn ysbrydol, ao i fesur belaeth yn gorphorol, yo fedd.' | Yr oedd yr eglwysi, hefyd, yn y nof-lyn, eu haelod- au yn fynych yn arwain y gloddeatao, a llawer o hon- ynt 'allan o fusnea' yn hollol dros Dduw, ao yn tain gwarogaeth fanwl i hawliaa 'y byd, y cnawd, a'r dlafol.' ChwarddailChicago am ben Seion, gar. basio yn mlaen i'r ddinas wen freuddwydiol hyd el diwedd tru- enue, pan yr aeth heibio mewn t&n a gwaed. Llofmdd- iad ei maer, a dinystr miloedd o'i dinaswyr. Aeth Chicago i gynnhwrf arianol a gemeg 1893, ac i derfysg- oedd gwaedlyd 1894, pan y cymmeradd yn agoa i boll fyddin sefydlog yr Unol Dalaethau, ac i Warchodlu Cenedlaethol Illinois, I gadw y ddinaa o afael llywodr- aeth y Chwyldrowyr (Revolutionists), a'r Aoarchiaid. Ond agorodd Tabernacl Seion, neu 'y bwthyn coed truenus, fel y galwodd un o weinidogion Chicago ef, el ddrysau, a thaflodd allan el faner i'r awelon- • Grist sydd bob peth.' Cyn I auaf 1893-4 fyned heiblo daeth Tabernacl Seion No. 1 yn adnabyddua yn lied helaeth; a phan agorodd gwanwyn 1894 yr oedd pob modfedd|o le I eistedd a aefyll wedi ei feddiannu ac yn fynych denai miloedd nas gallent ddyfod yn agoa at el ddrws. Yr oedd y gwaith gogoneddus o waredu, iachau, a glanhau drwy ffydd yn Iesn Grist, yr hyn oedd wedi bod yn myned yn mlaen yn ddlataw o'r dechreu, wedi fflamio allan, a phob yatryd. yn mron, yn y ddinaB yn anfon, o leiaf, ral o'i phreswylwyr pechadurus ac afiach, ao o'r holl drefydd, a phentrefydd, o amgylch; ac o dal- aethau a dinasoedd pell, deuent, nes y rhifent filoedd ar filoedd yn wythnosol. Cynnelid cyfarfodydd dydd- iol bron, ac yn fynych yn mhell i'r hwyrnos. Dechreuodd yr hanesion rhyfeddol am y gwellladau fyned drwy y ddinas a gwnaeth hanes iachad gwyrth- iol cefnder 1 lywydd merthyredig yr Unol Dalaethau (Abraham Lincoln),yr hwn a ddygwyd pan yn y oyf- uc lwr o farwo Clinton, Kentucky, ac adferiad eannoedti ar gannoedd o bob math o glefydau, argraph ddofn ar bawb a glywsant am y pethau hyn a wnaetbpwyd yn enw Ieeu Grist. Daeth Tabernacl Seion, yr hwn a orlenwid (crowded) y tu fewn a'r tu allan drwy gydol y flwyddyn yn un o'r golygfeydd yn Chicago a saiai cannoedd yn y gwres, neu yn yr oerfel, yn falch o gael bod o fewn cyrhaedd i weled, nen i glywed o'r areithfa. Dechreuodd mntiau y Tabernacl gael eu Ilenwi & ffyn baglan, braces, esgldiau sodlau uchel, gwelyau bychain (cots) ar ba rai y dygwyd cleifion oedd yn marw, &c.; a chymmerai golygfeydd rhyfeddol Ie yn fisol yn y cyfarfodydd i ddiolch a dwyn tystiolaethan, pan y dygai oymmylau o dystion ei tystiolaeth i'w gwaredigaeth a'u hiachhd o bob math o afiechyd a gwendid. I lelhau y wasgfa yn y Tabernacl cynnelid cyfres o gyfarfodydd yn y Central Music Hall, y neuadd fwyaf ond un yn Chicago, ar brydtiawn Sabbothau, yn ngwanwyn 1894, ao l'reyfarfod cyntaf o'r rhai hyn methodd miloedd a cbael lie i fyned i mown. Parha- wyd i'w cynnal felly hyd yr hat; yna aymmudwyd hwy i Arfdy Battery D.; a chan nad ydoedd hwn yn taraw, aed yn ol H'r cyfarfodydd prydnawn y Sat-both- au i'r 'bwthya b^ch coed,' lie y cynnelid cyfarfodydd yn gysson bron bob cydd, i ba rai y tyrai tyrfaoedd mawrion o ymgeiswyr am waredigaeth ac iaehdd. Safai caunoedd ar y twmpathau etrc, wrth y ffeneatri, y rhai a fethent a cbael 1 e hyd yn oed i sefyil y tu mewn i'r Tabernact. Yn mis Awat yr un flwvddyn (1894) sefydlwyd Ty Cyhoeddiadol Seion (Zion Publishing House), mewn oyfran o'r adeilad a rentwyd oil ar ol hyny. Yno yr ftTgrepbid pamphledau, pregethao, a llyfrau y cenhad- wr. Erbyn hyn y mae y wasg wedi cael ei symmud i adeilad mawr a ptrydferth yn niuas Seion; ae oddi yno vr anfonir 'Leaves of Healing'-yn agos i gan mil o rifynau yn wythnoBot i bob cyfandir. ac i bub gwlad ar wyneb y ddaear, heb law llu mawr o rifynau o gy- hce diaeau eratll. Yn ngwanwyn y flwyddyn 1895 sicrhawvd Tabernacl Seioa No. 2. Gwariwyd miloe-)d o ddoleri ar yr adeil- ad i'w gymmhwyao I ddal o ddeutu pymtheg cant (1,500) o bobt. Agorwyd ef yn mta Mehefio, 1895; ond yr oedd yn llawer rhy fycban, a gorlenwid ef ar bryd- nawn Sabbothau yn gysson. Parhaai y torfeydd 1 dyru a gweddiai y oenhadwr gyda, a gosodai ddwy- law ar y cyfartaledd o fil o gleifion bob wythnoa. Cuddid y pedwar mtir oddi mewn gan y pethau a gym- merwyd yn ysball oddl at y gelyo petdau o bob math, pa ral, pe yr enwid hwynt, a Ian went dudalenan.

GLYN, GER DINBYCH. Etta tro, bellach, bu Cymdeithas Pobl Ieuaingo yr eglwys fechan hon yn prysur barotoi ar gyfer eu cyfarfod llenyddol a cherddorol olaf y tymmor, yr hwn a gynnaliwyd nos Ian, Ebrill 21ain, o dan lyw- yddlaeth y Parch. D. Watkine, bogail newydd yr eglwys. Cafwyd cyfarfod lliosog a llwyddiannua, ac o duedd tra adeiladol i bawb oedd yn bresennol. Yr oedd y darnau a ddewlswyd mewn cauu, adrodd, &c., nid yn unig yn ddyddorol, ond o chwaeth uchel, &0 yn cynnwya gwerai buddiol i bob rhyw ac oedran. Ar el canu emyn pwrpasol, a chae). gair gan y llyw- ydd, dechreuwyd ar raglen dra amrj/wiaethol el chyn- nwys, fel y canlyn:— Adroddiad, 4 Modryb Sian yn Ueithio'r lloi,' gan Robert Hughes, y Foelas. Unawd, yr emyn 146, gan Annie Mary Evans, Gralglwyd. Cystadleuaeth i blant, 'Atteb owestiynau ar Lyfr i Ruth.' Ymgynnygiodd pump, a.o yr oedd eu hatteb- ion yn dangoa fod yr oil yn dra. hyddysg yn y Uyfr dyddorol a gwerthfawr hwn. Triawd,' Yr uchedydd,' gan Slips Lloyd, yr Efail; Miss Edwards, y Fron; a Mr. Thomas Roberts, y Groeaffordd. Adroddiad, 'Yr hen lango,' gan Miss Sally Hughes, y Groes. Dadl, 'Rhanu'r deisen,' gan Miss Hughes, Gwern- neidr Miss Edwards, y Fron a Mr. Isaac Vaughan, Graiglwyd. T6n gron, gan wyth o blant, y gelriau a ddewiawyd yn rhoddi awgrymiadau pa fodd i ganu yn briodol. Adroddiad, 'Y cardotyn,' gan Mias Maggie Roberta, Pen y bange. ^Datgania^, 4 Hosanna i'r:resu,' gan barti y Glyn, o dan arweiniad Mr. John Roberts Jones, Ty duo Cyatadleuaeth, 4 Enwi am y mwyaf o drefi a phen- trefi Cymru yn dechreu gyda Ilythyren neillduol goreu, Miss Sally Hughes. Pedwarawd, 0 What must it be to be there,' gan Miss Lloyd, Mias Edwards, y Mri. Thomas Roberts, a J. R. Jones. Adroddiad, 'Y diwedd,' gan John Pritchard, Pen-y- bangc. Datgauiad, 4 El drugaredd a bery yn dragywydd,' gan b3rti y Glyn, o dan arweiniad Mr. J. R. Jones. Terfynwyd y cyfarfod drwy i'r gynnulleidfa ganu yr emyn adaabyddus, Beth yw'r udgorn glywai 'n aeinio,' &c. Ymwahanwyd ar ol cyfarfod adloniadol yn ystyr uchat y gair; a theimlad pawb yn ddi-wahaniaeth ydoedd, 4MeluB, moea mwy.' GoREiBym.

-< im MMF NAB BORWICK'S THE BEST BAKING POWDER 2NTHX WORLD. POWDER JJI! A Soluble Po der with hich a powerful disinfectant and deodoriser has been as may be used in powder or solution. Sprinkle if about where a suspicious -6 f) It a smell is detected- in lavatories.sicKrooms. cesspools, sewers, &c. GO for disinfecting & washing bedclothes, bodylinen.bandagesJ^V &c, to guard against contagion.M^ Iki Where is used microbes die, and there is little r\ '} ,1 chance of infection, /i combines a soap w] & germicide: it is no dearer than soap. œ to scrub floors, I? paintworK, linoleum. I > &cr destroys vermin. œ in hospitals &public (), institutions; for disinfection. A PP I IN œ a soap,deodoriser. and disinfectant. urea ma&m/m POST mum. mm us. « MI an iUIIMI INHMMIHIIIINIHW IIIPFF.U.IUMH