Baner ac Amserau Cymru

Y GOGLEDD Cymmer priodas yr Uehgadben Robert Williams Wynn le ar yr 28ain o Ionawr. Penderfynodd Cynghor Trefol Conwy, nos Fercher, oetwdg pris nwy yn y fwrdeisdref 3q. y 1,000 o droedfeddi. Y mae'r chwareues enwog, Miis Ellen Terry, yn tario y dyddiau hyn gyd&g larll ac Iarlles Win- chester, yn Mhlas Harlech. Cydayniodd larll Winchelaea i fod yn llywydd Cymdeithas Amaethyddol Meirionydd y flwyddyn hon; ac etholwyd Mr. W. Edwards, Penmaen, yn is lywydd. Syrthiodd bacbgen, o'r enw Ivor Jones, trwy trap-door yn yatafell uohaf ystordy ei dad yn Cefn Mawr, a disgynodd ar ei ben. Gorwedda mewn cyflwr peryglus. Prydnawn dydd Mercher rhoddwyd y ciniaw blynyddol ar ddechreu y flwyddyn i dtodion Treffynnon, a'r gymmydogaeth. pan y cyfranodd dros ddau cant o bersonau o'r arlwy. Nos Fercher dechreuodd Mr. J. Eldon Bankes, K C., yr ymgeisydd Torïaidd droa fwrdeiadrefi Fflint, ar ei ymgyrch trwy anerch cyfarfodydd cyhoeddus yn Fflint, o dan lywyddiaeth Mr. 1. Bate. Dywedir fod prifathraw y Friars, Bangor, wedi penderfynu dysgu Cymraeg yn y dosbarthiadau ienangaf ac oa try yr ymgais yn llwyddiannus, bydd iddo ei chwanegu at waith y dosbarthiadau hynaf. Ysgrifenodd Arglwydd Kenyon lythyr yn awgrymu y dylai cynnrychiolwyr tri Choleg y Brifyagol yn Nghymru gyfarfod er vstyried y cweatiwn o wneyd caia at y Llywodraeth am roddion chwanegol. Sibrydir fod yn debyg y bydd y Parch. Evan Jones, Moriab. Caernarfon, yn ymgeisio am scsdd ar y Cynghor Sir yn mis Mawrth DeBaf. Ffyns telmlad cryf parthed gwneyd y Ddeddf Addysg yn faen prawf yr etholiad nesaf. Y mae pwyllgor Cymdeithas Griationogol y Gwjr Ieuaingc, Bangor, wedi derbyn ymddi- awyddiad Dr Witton Davies, sydd yn gwrthod cydweithio o herwydd eu bod yn caniatau ye- mygu mewn dwy yatafell yn lie un. Dywedir fod yr anghydwelediad oedd rhwng Cynghor Gwledig Deudraeth a Mrs. Lloyd, gyda gclwg ar y cynllun o ddwfr i Harlech, wedi cael ei ddwyn i derfyniad boddbaol; a gall y lie hwnw ddiegwyl, bellacb, y cerir y gwaith hwnw yn mlaea. Cedyrn Meirion' oedd testyn darlith y Parch. M. O. Evans, Gwrecsam, i gynnulleidfa orlawn, yn rghapel yr Aonibynwyr yn y Wern, nos Fercher. Olrheiniodd hanes y cedyrn o ddydd- iau Glyndwr i lawr at y diweddar Mr. Thomas E Ellis, A S. Cafodd bywoliaeth Penyeae, Rhiwabon, yr bon aetb yn wftg trwy ddyrchafiad y Parch. James Davies i'r Bala, ei chynnyg a'i derbyn gan y Parch. J. Davies, ciwrad Treffynnon. Y mae Mr. Davies wedi bod yn giwrad yn TrefiFynnon er y flwyddyn 1888. Am ladrata gwerth dwy geiniog o 16 oddi ar dir Cwmni Nwy Rhos gorchymynodd ynadon Rhiwabon i Norman ac Edith May, plant Anne Griffiths, Allfc y-Gwter, Johnstown, dalu'r costau; ao i'r fam, am eu hannog a chelu, dalu banner coron a'r costau. Cymmerodd digwyddiad hynod le un boreu yr wythnoa ddiweddaf yn Mangor. Pan oedd awrlais y dref yn taraw un-ar-ddeg daeth y morthwyl mawr a darawai y gloch yn rhydd, a hyrddiwyd ef allan, nes y diagynodd wrth draed William Thomas, cerbydwr. Trefnir i briodas gymmeryd le rhwng Edward Alexander, unlg fab Mr. a Mrs. Johnson-Ferguson, SpriDgkfll, air Dumfries, a 55, Cadogan tquare, Llundain, ag Elaie Dorothea, merch hynaf Syr Charles B. McLaren, Bar., KC, AS, a'r Ar- glwyddea McLaren, Bodnant. Yn ystod 1903 dan a thrigain ydoedd rhif y llangoiau ieuaingc ymunodd a'r fyddin yn y 23ain gatrawd, pencadlys pa ua sydd yn Lluesttai Hightown, Gwrecsam, o'i gymmharu chant a phedwar y flwyddyn flaenorol. Unodd 172 gyda'r militia, o'i gymmharu 4 212 yn 1902. Gwnaed yn hysbys yn nghyfarfod Bwrdd Gwarcheidwaid Llanfyilin, yr wythnos ddiweddaf, fod y cynllun o fyrddu allan yn gweithio yn fodd btlol a dywedai yr h gadeirvrld, yr hwn oedd wedi gweled amryw o'r plant, eu bod yn adlew- yrchu clod ar y bwrdd a'r cynllun hwnw. Wedi iddo arwyddo cyttundeb i brynu fferm yn air Ddiabych, ac yntau heb ddeallyr ammodau yn iawn, bu raid i John Goodwin, marsiandwr gtô o Manchester, dalu 35p. er iddo ryddhau ei hun oddi wrth y cyttundeb; a gwnaeth ymgaia wedi hyny i gyflawni hunanladdiad trwy dori ei wddf. Rhoddodd y Cynghorwr Benjamin Roberts ei eMd i fyny ar Gynghor Trefol Fflint, gan iddo gael ei bennodi yn arolygwr ar weithwyr y gorphoraeth, Y mae Mr. W. F. Jones, yr hwn a orchfygwyd yn yr etholiad ddiweddaf, wedi smlygu ei fwriad i ddyfod allan yn ymgeisydd am y tedd. Yn myeg mesurau preifat y senedd-dymmor nesaf y mae un gan gwmoi ffordd haiarn y Cam brian, gyda'r smean o gymmeryd drosodd liuell canclbaith Cymru o Lanidloes i Talyllyn Junction. Hefyd, gofynir hawl i'r cWIDni redeg cerbydau modur fel y gwna llinell y Great Western, a llinellau eraiil. Cynnaliodd Mr. Pentir Williams drengholiad, prydnawn dydd Mawrth, yn Twthill Vaults, Caernarfon, ar gorph dyn o'r enw Tomkinson, yr hwn oedd yn trigiannu yn William street, ac oedd yn frawd i'r diweddar Mr. Tomkinsoa, llywodr. aethwr bangc. Dychwelwyd rheithfarn o 'Farw- olaeth o achoeion Haturid Mewn cyfarfod o Gynghor Trefol Caernarfon, nos Fawrth, pasiwyd penderfyniad 611 bod yn gwneyd cais am awaurdod i fenthyca 2,500.0. tuag at wneyd baddonau yn y dref bono. Yr oedd Mr. Lloyd Hughes, Coed Helen, yn foddlawa caniatau prydles ar ran o Jà!1 y nc3? am 75ain o flynyddoedd, am 20s. yn y flwyddyn, i'r amcan hwnw. Ba Pwyllgor Addysg air Feiiionydd, dydd lau, yn ystyried y priodoldeb o dalu cludiad gyda'r trSn yr oil o'r plant yn yr ysgolion elfenol osdd yn eafonau y chweched a'r seithfed, er eu galluogi i roddi eu presennoldeb yn Yagol Uwchraddol Ffestiniog. Penderfynwyd gofyn i bwyllgor y cyllid wneyd yr ynichwiliadau a'r trefais.dau ngenrheidiol. Nos Fercher cynnaliodd Mr. F. LI. Jones, crwner sir Fflint, drengholiad yn Rhyl, ar gorph Elizabeth Williams, gweddw y diweddar Mr. Thomas Williams, rnasnachwr tra adnabyddus yn y dret hono. Yr oedd tystiolaeth gwraig y t.t yn dangoa ei bod wedi troi at yfed a phriodolai y rneddyg ei marwolaeth i gwymp, a bod hyny yn cael ei brysnro trwy alcohSl. Gwnaath y erwne-- eylwadau crjfion ar y cynnydd mewn meddwdod yn myeg msrehod, a dywedai y dylid arddangos mwy o ofal yn y cyieiriad hwn. Yn llya yi ynadon yn Caergwrle, ddydd Isu, gwysiwyd Peter Saelson, yr hwn oedd yn dal trwydded y Red Lion, Hope, am ganiatau meddw- dod, ft rhoddi diod i berson meddw, ar y 14eg .0 Ragfyr tra y gwysiwyd Robert Evans, porthmon moch, am fod yn feddw. Wedi gwrandaw y tystiolaethau penderfynodd yr ynadon ddirwyo Snelson, yr hwn oodd yn dal y drwydded, i lp a'r coatau, gan gynnwys y tal i'r cyfreithiwr, a saith o dystion. Dirwywyd Evans, hefyd, i lp., a'r costau. Y mae yna hen arferiad hynod wedi bod yn Machynlleth gyda golwg ar oleuo y lampau cyhoeddus. Nid yw y lampau yn cael eu goleuo am bum noson cyn i'r lleuad fod yn llawn, yn ystod yr amser y bydd yn llawn, ac nn noson ar ol hyny, nid ydyw o gwahaniaeth pa bryd y bydd y lleuad yn codi. Rhoddodd y cynghor gyfarwydd- yi, dydd Mawrth diweddaf, i'r surveyor i arfer ei ddoethineb ar y mater hwn. Y mae Arglwydd Rosebery wedi addaw siarad yn Ngwrecsam, ond nid ydyw wedi pennodi y dyddiad. Y mae yr enw I Pritpro,;e' yn dwyn cyssylltiad agos &-Gwrecaam, Bu ua o hynafiaid Arglwydd Rosebery ar un adeg yn trigiannu yn Croeanewydd, banner milldir o'r dref, Madam Diencourt, gweddw Deon Armagh, merch yr hon, sef yr Iarlles Primrose, a briododd, ac y mae Arglwydd ac Arglwyddes Primrose wedi cael eu claddu yn eglwys Gwrecsam. Ba Arglwydd Rosebery yn anerch cyfarfod ilio3og yn Ngwreos&m o'r blaen yn Hydref, 1885.

Y DE H E U. Cychwynir gwaith alcan Llantrisant yn ddiym- droi, ar ol misoedd o segurdod. Penderfyna Cymdeitbas Terrier Caordydd agor arddangosfa i gftn ya Neuadd Andrews ar y 3ydd o Fawrth. Y mae y Parch. Henry David, Talgarth, wedi ymgymmeryd a gofal eglwys y Tabernacl (B.), Pontypridd. Cynnelir brawdlys Hwlffordd dydd lau, y 14eg o'r mis hwn ac un Llanbedr-pont Stephan dydd Llun, lonawr 18fed. Dywedid fod carcharan Caerdydd ac Abertawe yn llawn yn ystod y dyddiau diweddaf; a bu raid anfoa amryw i garcharau eraill. Boreu ddydd Mawrth diweddaf bu farw Mr. Albert Edward Harris, arwerthwr, Merthyr, tra nad oedd ond 46ain mJwydd oed, Mewn cyfarfod o Bwyllgor Addysg Caerphili ddydd Mercher pasiwyd penderfyniad yn Safr sefydlu ysgol sirol yn y rhan hono o'r wlad. Cynnaliwyd cyngherdd gan yr luddewon yn Nghaerdydd nos Sal. Llywyddwyd gan Mr. Isaac Samuel. Yr oedd y gynnulleidfa yn lliosog. Gosodwyd careg sylfaen capel newydd i'r Anni- bynwyr yn Miekin, Mountain Ash, fel cangen eglwys o Bethaoia. Y mae yr adeila.d i gostio 2,300p. Drwg genym ddeall fod iecbyd y Prifathraw Roberts. Aberystwyth, yn anfoddhaol, a'i fod yn cymmeryd taith i'r Cyfandir, lie yr hyderir y caiff lwyr adferiad. Dydd Mercher colladd tref Caerfyrddin un o'i thrigolion hynaf, yo marwolaeth Mr. John vVi 1 liams, oriadurwr, Lammas street, yn ei 84ain flwydd o'i oedran. Hysbyeir fod Mr. James Joaes, o Goleg y Bed' yddwyr yn Nghaerdydd, wedi cydsynio a galwad a dderbyniodd o eglwya y Bedyddwyr yn Ffyn nonaa Llandrindod. Y mae pwyllgor Rhyddfrydig Talgarth wedi dewis Mr. J. Parry yn ymgeisydd Rhyddfrydla; am sêdd ar y Cynghor Sirol: Yr ymgeisydd Toiiaidd ydyw Dr. Hubert Williams. Talodd Syr W. T. Lewis ymweliad ag Ysbytty y Morwyr yn Nghaerdydd dydd Mawrth, pan yr amlygodd ei fwriad i danysgrifio 1,000p. i waddoli gwely, er cof am Lady Lewis. Cynnelir ymchwiliad gan Fwrdd y Liywodrastb Leol yn Merthyr, dydd Mawrth (haddyw), i gais y Cynghor Doabarth i fenthyca 6,300p. tuag at helaethu Oladdfa Gyhoeddua y Cefn. Yn Cydweli, ddydd Mercher, bu raid 1 Phcebe John, Barrows Terrace, Burry Port, dalu 2p. 5s am ladrata 14 pwys o ymenyno oreaf ffordd haiarn y Great Western, ar y 29a.in o tagfyr. Pennodwyd Mr. Ivor Gwynne, Briton Ferry, yn olynydd i Mr. Tom Phillipi, Llanelli, fel yagrifen- ydd Cymdeithas yr Alcanwyr. Ammod yn y pennodia.d ydoedd trigo yn Abertawe. Ordeiniwyd Mr. John Lloyd yn weinidog eglwys Libanus (A.), Cwmsyflog. Cymmerwyd rhan yn y gwasanaeth gan y Parcha Proffeswr Jones, Caerfyrddin J. Davies, a W. P. Hongh. Allan o 143 o ymgeiswyr pennodwyd Mr. Ernest S. Davies, mab y diweddar Barch. Dr. T. Davies, llywydd Coleg y Bedyddwyr, Hwlffordd, yn arol. ygwr yagolion ailraddol o dan Gynghor Sirol Kent. Cafadd Mr. G. J H3.11, prifathraw Yegol y Bwrdd, Marlborough, Caerdydd, ei ethol, dydd Mawrth diweddaf, yn gyfarwyddwr addysg elfen '3 ol ya air Fynwy, am gyfiog o 350p ao i godi i 45)p- Oyflwynwyd amryw anrbegion yr wythnoa ddi- weddaf i Mr. George Richards, diweddar arolyg- ydd oynnorthwyol yn Swyddfa y Pellebr yn Aber tawe, ar ei ymadawiad i fod yn bostrelstr Ilfra- combe. Yn ei adroddiad blvnyddol am Y Symmudiad Ymosodol' dywed y Parch. Dr. John Pugh, Oaer dydd, allan o'r tri chwarter miiiwn o boblogasth yn Morganwg, fod 500,000 y tu allan i gylch yr eglwysi. Dydd Merchar diweddaf y cynnaliwyd llya yr ynadon diweddaf yn Lianboidy. Byddi lya^eddy rhanbarth" hwnw gael cu cynnal o hyn allan yn Neuadd Gyhoeddua Whitlaed, yn unol S phender- fyrsiad y faingo. Yn llys yr ynadon yn Nghastellnedd, dydd Mercher, anfonwyd trarnorwr, heb unrhyw gartref pennodol, a'r hwn a roddai ci enw yn John Wil- liams, i garchar am bedwar diwrnod ar ddags gyda llafnr caled, am gardota. Ymgynnallodd nifer liosog i ang!add y Parch. T. George, yr hwn oedd wedi bod ya weinidog gyda'r Annibynwyr yn Dioas, am ddeng mlynedd ar hugain, pan y claddwyd ei waddillion yu nghladdfa gyhoeddus Lledrddu, Pan oedd v rhamant Gymreig, Y ferch o Gefn I Ytif,' yn cael ei chwareu yn Cadoxbon, Barry, nos Sadwrn, tynodd dyn o'r enw Thomas Ash, Heol Holmes, ei eagid oddi am ei droed, a lluch- iodd hi at y llwytan. Bu sgos i arweinydd y gerddorfa gaal oi anafu. Bu y Paroh Jeaaa Mayo, canhadwr Cynghor Cenedlaethol yr Eglwyai Rhyddion, yn cynnal cenhadaeth, yu ystod y dyddiau diweddaf, yn Neuadil Drefol Talgarth. Gwnaed y trefniadaa ar gyfer y genhadaeth gan Gynghor Eglwyai Ileal Talgarth a'r gymmydogasth. Un yn nnig o aelodau Bwrdd Yagol Blaenafon- sef y cadeirydd—a wnaeth ei ymddangcsiad yn cghyfarfod rnleol y bwrdd hwaw a phan alwyd ef dydd Mawrth, drachafa, nid oedd dim end dau -3ef y cadeirydd a Mr. Wbite-yn bresennol. Ac felly, am yr ail waith, ni Iwyddwyd i gaei cyfarfod. Darlienwyd Ilythyr yn nghyfarfod Bwrdd Gwarcheidwaid Pontypridd dydd Marcher, oddi wrtb Fwrdd y Llywodraeth Lao!, mewn perthyn as i bendsrfyuiad y gwarcheidwaid i alw y tlotty newydd yn Llwycpia yn Gartref y Rhondda, yn yr hwn y dywedent eu bod yn ei hystyried yn bwyaig uvid oedd dim yn cael ei wneyd i gela y ffaith fod y rhai oedd yn y tlotty yn derbyn cyn- northwy plwyfol Nid oedd ganddynb urrhyw wrthwyniad i'r tlottai gael en galw yn Gf-rtrefi Undeb Pontypridd a chyttanwyd ar hyny. Cymmerwyd Madam Louisa Marriott, llsw- ddewines, i fyny ya Nghaerdydd dydd Marcher, ar y cyhaddiad o ffagio ilythyr bygythiol, mewn cyssylltiad & pha un y oafodd boneddiges ieuangp o'r Yawisdir ei herlyn yn ddiweddar gan reithor Pant-teg Pan ddygwyd hi o iiaen yr ynadon penderfynwyd gohirlo ei hachos, ao iddi gael myned allan dan faich'afaeth. Cafodd Abraham Moggridge, 5, Neptune Court, ei ddirwyo yn llys yr ynadon yn Abertawe, ddydd Mawrth, i'r swm o lOp., neu ddau fis o lafur caled, am gadw tJ afreolus. Gwrthodwyd amser iddo godi arian. Dadganodd un o'r ynadon fodd- hftd y fainge wrth weled fod yr holl ferched, heb i un caifs gael ei wneyd atynt, wedi myned allan o'r llys pan alwyd yr achas, Dym3. bortreid y diweddar fardl Gumcs o gyf newidiadau y Ganrif 180). Y gwr ya forea gyda'r wawr y sy' A'r wral4 ,ya ddiwyd gyda gwaith y ty, A r farch yn gwail hosanaa'a bry'"u1." iawn, I'r fsrehnad aiff y mab fasnachol A'r dydd a'i waith a dry yn Uwyddiant— A dedwydd huaant wedi gweddi'r hwyr. 1900; Y tad y sydd yn waatad ar ei daith, A d'wed mai gwerthn lasau yw ei waith A gwylio'r ffasiwn newydd mae y wraig, A'r mab yn oicio'r tel yn nghfte Penygraig A'r feroh sy'n 'whare' bando ar g^e Werndda, A dau fwmbeiii aydd yn cadw'r t',

TREGARON. DYDD CALAN. UN o ddyddiau pwysicaf o holl ddyddiau y flwyddyn yn y dref hon ydyw y dydd cyntaf o'r flwyddyn. Ba felly mewn modd neill diiol y flwyddyn hon. Mor fuan ag y trengodd yr hen flwyddyn, dym" y seindorf bre3, o dan arweiniad Mr. David Thomas, Cambrian House, yn troi allan i chwareu alawon BWYGol i roeaawa y flwyddyn newydd-anedig. Elenfc o amgylch y dref a'r ardaloedd cylchynol gan gyhoeddi dyfod- iad y llwyddyn newydd i wreng a bonedd. Am y gwasanaeth hwn deallwn eu bod wedi derbyn yn agos i 10p. gan bwn ac arall. Gyda'u gwaith bwy yn tewi wele boll blant y wlad allan fel cawod o gesair, a'u blwydd- yn newydd dda yn llanw'r awyr. Y mae yr hen arferiad o hela calenig' yn parhau mewn llawn fri yn y wlad yma hyd y dydd hwn. Buasai yn debyg i ni gael gwan- wyn heb gan y g6.z, a chael dydd Calan heb gfywsd adsain y plantyn canuyn y rlrjeiau- Rho'wch gdenig yn galonog, I blant bach sydd heb un geiniog.' Yr hyn a WDa y dydd cyntaf o'r flwyddyn yn ddiwrnod arbeni,^ yma, fodd bynag,ydyw gwaith hen Gyradeithas Gyfeiilgarweh y Cwch Gwenyn yn cael ei gwyl flynyddol ar y dydd own, a chynnaHwyd hi 6leni fel arfer. ELl yr aelodau, fe! arfer, yn gorym- deithio trwy wahanol heolydd y dref, yn cael eu blaenori gan y selndorf brê., yn chwareu yn rhigorol o dan arweiniud Mr. David Thomas, ysgrifsoydd y gymdeitbaa. Cafvvyd pregeth gyfaddaa i'r achiysur hafyd yn egl wys y plwyf, gan y Parch. D. M Davies, ficer Tregaron ao ar ol y gwasan aeth yn yr eglwys, cynnaliwyd cyfarfod blynyddol y gymdeifchaa yn yr Ysgoldy Canedlaeihol, pryd y cymmerwyd y ilyw- yddiaeth gan Mr. Thomas E<?aos, Albion House. Y mae y cyfarfod ymg, yn un tra phwysig, gan r yradrinir it lIawer o achos ion pertbynoi i fuddiannau y gymdeithas. Ceir ami i ddadl boath cydrhwng rbai o'r aelodau ar adegau. Bu dadl y Btiwardiaid eleni o nodwedd felly. Yn ystod y biynydd- oedd diweddaf gosodid dirwy o 2s. 6c. ar bob aelod fu&sai yn peidio gwasanaethu ei dymmor fel stiward. Yr oedd hyn yn gamwri a phersonau oeddynt yn byw yn mhell, neu wedi gorfod myned oddi cartref i enniil cynnaliaeth iddynt hwy a'll teulu- oedd, Cyonygiwyd diddymu y rhool hon eleni, a chaniatau i'r cyfryw aelodau i ofalu tor] rhai o'u cyd-aelodau yn cymmeryd gofal o'u cyfrifoldeb hwy. Daclleuai rhai yn gryf yn erbvn, am y buasai y cyfnewidiad yo ei gwneyd yn anghyfia^n i y/eithredu yn wahanol at rai nag eraiil. Teimlai y rhai oeddynt wedi eu dirwyo folly nad tdg fuasai gadael eraiil dan amgylchiadau cyfleiyb yn rbydd. Cari wyd y cynnygiad, fodd bynaiT, gyda mw;;afrif mawr. Cwestiwn arall y dechrsuwyd ymdrin âg ef ydoedd cala yr ys- grifeuydd am godiad yn ei gyfiog. Cynnygiwyd ac eiliwyd ei fod yn derbyn 3p. o godiad ond ar awgrymiad y cadeir- ydd tt-iflwyd yr achoo i ystyriaeth pwyllgor gweifchiol y gymdeithas. Yn y cyfarfod hwn hefyd rhanodd yr ye. grifeoydcl y daflen argraphedig o gyfrifon a safla y gymdeithaa yn ystod y flwyddyn sydd wedi ein gadael. y bydl y manyl- ion csnlynol o ddyddordeb i rai o ddarllen- wyr y FANER :—Rhifedi yr aelodau ar derfyn 1902 oeddynt 129; ac ar ddiwodd 1903—135. Derbyciwyd dog o aelodau newyddioo, a bu pedwar o hen aelodau feirw yn ystod y I flwyddyn. Yn y cyfarfod hwn cynnygiwyd dau-ar-bjmtheg o fechgyn ieuaingc fei ael- odau newyddion, a phaaiwyd eu bod oil yn cael eu derbyn j ond rhaid dyweyd oad yw pawb a dderbynir feHy yn aelodau. Gwerth y gymdeithas ddechreu y flwyddyn ddiwedd- af ydoedd 946 £ >, 19s. 7c. Cynnydd yn ystod y flwyddyn, 33p 78. 9c.; a dangosir fod ael- odau mewn 61-ddyledlon am y swm o 2Bp 17s. 2c. Gwneir allan felly fod y gymdeitbaa ar derfyn y flwyddyn yn werth l,009p. 4s. 6c. Dangosir yn y daflen hefyd fod y cyfan wedi eu budd-soddi mewn lleoedd diogel hollol. Yr oedd y gymdeithaa wedi cael baner newydd hefyd eleni, yr hoa oedd ya adle- wyrchu clodydd uchel i'w gwoeuthurwr- Mr. James Cameron, decorator, Heol y Cape! —o'r dref hon. Y mae y newydd yn tra tbagori ar yr hen faner; a chred wn fod y cyfarfod yn hollol yn ei le yn pleidleisio deg swllt-ar-hugain yn chwaneg i Mr. Cameron na'r cyttundeb, gan ei fod wedi cyflawni gwaith mor orchestol. Swyddogion y gymdeithas am y flwyddyn oeddynt: Ymddiriedotwyr, Dr. Lfoyd, Llys Einion, a'r Mri. Jones, Emporium, a Richard Hughes, Tilys Caron llywydd, y Parch. D M. Davies, Tregaron Ilrys-,ryid, Mr. T. Jones, y Llythyrdy; ysgrifenydd, Mr. D. Thomas, Cambrian House; archwil- wyr y cyfrifon, Mri. Stephen Jones, Bryn Teifi, a H. Powell Evans, Werna- Sefydlwyd y gymdeithaa hon ar y dydd cyntaf o Ionawr, 1827, yn ol tyatiolaeth y faner; ac y mae wedi myned trwy lawer o orthrymderau yn ystod y biynyddoedd ond gwelir ei bod weithian wedi dyfod i safle anrhydeddus yn mhiith cymdeitbasau cyfaillgar ein gwlad. ASAPH GLAN TEIFI.

TREFFYNNON. LLYS YR YNADON. YN y llys hwn dydd Mawrth, gwysiwyd W. A. Taylor, yr hwn odd yn dal trwydded y Dolphin Inn, Whitford street, Treffynnon, am ganiatau meddwdodar y 23ain o Ragfyr. Tystiai yr Heddgeidwad W. H Hughes iddo fyned i'r Dolphin prydnawn y 23ain o Ragfyr, ac iddo weled merch yn y bar, gyda glasied o gwrw o'i blaen. Ceisiodd godi y gwydryu at ei gwefusau, ond methai a gwneyd hyny, gan fod ei Haw yn crynu gormod. Galwodd sylw gwraig y tJ at y ferch; cymmerodd y cwrw oddi ami, a rhoddodd ei pbres yn ol iddi. Yr amddiflyniad ydoedd nad oeddynt wedi sylwi fod y wraig yn feddw; a galwyd tyat- iolaeth yn mlaen i ddangos nad oedd y wraig wedi dangos unrhyw arwydd ei bod o dan ddylanwad dïod. Uymmerodd y fainge olwg dyner ar yr achos, a rhoddasant ar y diffynydd i dalu dirwy o 20" a'r costau. Dygwyd Robert Simon, llafurwr, i fyny ar warant, gan nad oedd wedi gwneyd ei ymddangosiad yn y llys blaenorol, ar y cy- huddiad o esgeuluso ei bedwar plentyn. Mr, F. L1. Jones, yr hwn oedd yn erlyn ar ran y Gymdeithas er Attal Creulondeb at Blant, a ddisgrifiai yr achos fel yr un gwaethaf oedd wedi dyfod erioed o flaen y llys, a dadganodd ei obaith y byddai i'r faingc ymddwyn yn llym at y diffynydd. Yr oedd y dystiolaeth i'r perwyl fod y plant yn noeth, ac yn cael eu hanner newynu, a'r t yn fudr, tra yr oedd y diffyn- ydd yn rhy ddïog i weithio. Dedfrydwyd y diffynydd i fis o lafur caled.

CAERNARFON. LLADRATA MODRWT BRIODAS. YN llys yr ynadon sirol yn Nghaernarfon, dydd Sadwrn, ger bron Dr. Taylor, ac ynadon eraiil, cyhuddwyd geneth o'r enw Mary Jane Jonea gan yr heddgeidwaid 0 ladrad. Caed allan trwy dystiolaeth ei bod yn ferch i ffsrmwr bychan mewn aragylchiadau lied dda yn sir FO J. Yn ol ystori yr erlyniad cafodd ei c'lyflf gi fel morwyn yn Cwmygid, ac yr oedd ei meistr yn i'vr gweddw, gyda phiant bychain yn y teulu. Gan ei bod yn cymmeryd gofal y trefuiadau teuluaidd, ymddiriedwyd agoriadau y gî-t lie yr oedd dillad y teulu ac wodi iddi gael cydsyniad ei meistr i fyoed i sir F6n, aeth oddi yno, ond ni ddychwelodd yn ol ei haddswid. Agorodd y meistr y gist, a gwelodd fod rhai o ddillad ei wraig wedi cael eu cymmeryd oddi yno, a rhai o ddillad yr eneth wedi cael eu gosod yno yn 'Jl1 llo, Yr oedd modnvy ei ddiweddar wraig befyd ar goil. Rhoddwyd hysbysrwydd i'r heddgeidwaid, ac olrheiaiwyd yr eueth i'w chartref yn Mon, lie y cymmerwyd hi i fyny gan yr heddgeidwad, with yr hwn y dywedodd fod ei meistr wodi rhoddi y dillad iddi, ond cydna- byddodd iddi gymmeryd y fodrwy. Darlienwyd ilythyr oddi with lieni yr eneth, yn gwrthod gwneyd dim ag amddiffyoiad yr eneth, ac awgrymwyd ei bod wedi rhoddi Uawer o draSerfch i'w rhieni, ei bod yn eneth wyllt., er mai ychydig o arwyddion gwylltiueb oedd i'w can fod o'i chwmpas, Dywododd yr heddgeidwaid nad oedd wedi cael ei chospi yn flaenorol, Wrth gymmeryd hyny i ystyriaeth anfonodd yr ynadon hi i garchar am fis.

DBEFNEWYDD. UVHUDDIAD 0 LADRAD PENFFORDD. DYGWYD Edward Bevan Reavaa, gwerthwr liasth, Drefnewydds ger bron yr ynadon yn y Drefnewydd, dydd Mawrth, achos yr hwn a ohir- iwyd yr wythncs ddiweddaf. ar y cyhuddiad o ladrad peaffordd, gyda ffyraigrwydd. Cymmerodd yr aohos tuag wyth awr i'w wran. daw, ac yr oedd y llya yn orlawn ya yatod yr amser hwnw Mrs Elizabeth Jones, Brimmon, tua 76a.in mlwydd oed, a dyatiodd tra yr oedd yr» myned tua chactzer, i ddya ddyfod o'r tu ol iddi, ao ymasod ami, Rhoddwyd cadach poced dros ei ilygsid, rhwygwyd ei bonet, a ehymmerwyd y bag oedd ganddi yn Eli Baw, yn yr hwn yr oedd, yn mysg pathau eraiil, promissory note am 400p. Cyn iddo redeg yn nghyfeiriad y dref adnabyddodd y careharor fel yr nu oedd wedi ymoaod arai. Richard F. Jones, Brimrnon, gyda'r hwn y Iletbyai yr achwynyddes, a ddywedodd iddi ddyfod adref tua deog munyd wedi peiwar pryd- nawn y diwrnod dywadodig, heb ua fonet, ac wedi cael ei gorcbuddio â baw. Yr Arolygydd Tanner a roddodd dystiolaeth. Pan welodd yr achwynyddea ar noson yr 28a.in o Ragfyr, yj? csdd ganddi glaia ar yr cchr dde I'w gwddf, yn agos i'r bsbaii wyat, yr hwa oedd wedi cael ei achosi, y m¡¡,e'n debygol, gan fys ac ar yr ochr chwlfch yr oedd yna glals, yr hwn oadd wedi cael el ach^si, y mae'n amlwg, gan flaeti y bys neu y fawd, Y diwrssd canlynoi olrheiniodd 61 traed ar hyd y cteau, a dadleuai eu bod ya cyktteb rl ec-gictiau a wisgid gan y carcharor. Dangosodd y bag fel y daethpwyd o hyd iddo. Rhoddodd y Culdswyddog E, Williams ei I dystiolaeth iddo gymmeryd y carcharor i fyny, yr hwn, mewn attebiad i'r cyhuddiad, a ddywedodd, Nid wyf yn gwybod dim am deno yr wyf yn hollol ddiniwed, ac nid wyf yn eich deali,' Wedi i Mr. Edward Poweil anerch y faingo ar ran y carcharor cafodd yr ynadon ymgynghoriad am tuag ugain muayd; a daethsct i'r penderfyniad fod yna achos wedi cael ei wneyd allan yn erbyn y carcharor, a thraddodwyd ef i'r frawdlys i sc-fyil ei brawf. Oaniatawyd iddo fod alias ar feichiaf- aeth o lOOp. ei hun, ac un arail am ICOp.

M A N C H ESTER, Y PARCH. DAVID JOHN A'R DRETH ADDYSG: GWR adnabyddus iawn i liaws o Gymry yn Liverpool a'r cyffiniau yw y Parch David John, gweitiidog yr Annibynwyr yn Booth, Street, Manceinion, ac nid oes neb a'i hedwyn nas clr hefyd. Mae Mr. John er's amser raaith yn bur wael ei iechyd, wedi gorfod ymddiswyddo o'r weinidogaeth, a bron yn analluog i syiaimui heb help. Er hyny, nid yw ei wroldeb nioesol wedi pallu dim; ac fel prawf o hyny deallwn iddo, yn hytrach nag ymostwng i orthrwm y Dreth Addysg, oddef i'w oriawr gael ei gwerthu Gol- ygfa ogoneddus yw gwr o addfwynder a Uel- neisrwydd Mr. John, ar ei gefn yn rgwely cystudd, yn ymladd mor ddewr dros hawliau cydwybod.

LLANGYNOG. AGOR FFORDD HAIARN" DYFFRYN Y TANAr. DYDD Mawrth, yn cghanol rhialtwch, agorwyd Ffordd Haiarn Dyffryn y Tanat. Rhoddwyd gwyl i weithwyr yr ardal, a chauwyd yr yagolion, Ba pwyllgor yn gwneyd darpariadau, ac yn gwis,go y tai, ao ya codi pontydd ar y tfordd o'r orsaf. 0 ddeuta banner awr wedi un cyrhaeddodd y tien i mown i'r oraaf, yn ayrmwya yr Arglwyddes Waddolog Williams Wynn, yr Arglwyddes Wynn, ynghyd â chyfarwyddwyr y llinell newydd, a chyn. nrychiolwyr Cwmni y Cambrian. Yn eu cyrariod yr oedd cannoedd o bobl, a phjaDt yr ysgolion, a aeindorf Llangynog. Goryindeithiwyd o'r orsaf i'r ysgol, lie yr oedd byr-bryd wedi ei ddarparu. Ar ol hyn yfwyd y llwngcdeatynaa 'irferol, a dymun wyd llwyddiant yr ant,ri-,eth, Cymmerodd trig- olion yr ardal lawer o drailsrfch i wneyd y dydd yn ilwyddiant; a chsfodd pawb dfil da yn y mwynh&d o weSed eu llafar yn oyrhaeddyr amcan. Dydd Ian rhoddodd J. Parry Jones, Yhw., Croes- oswallfc, wledd o dê a bara brith i h:ant yr ysgol- ion, i ddathia agoriad y ffordd haiarn. Er i'r bxa fod yn anffafriol, mwynhaodd y plant y wledd. Da genym ddyweyd fod trafnidiaeth. fywiog wedi deohreu rhwng yma a ChroesoswaSIi. Y cyntaf i gael tocyn ar y llinell oedd Mr. Edwards, Glan. hafan. Efe, hefyd, cedd y cyntaf I aafon aniied- iaid gyda'r ffordd haiarn.—Gohebydd.

PENMORFA. LLWYDDIANT EIN POBL IEUAINGC. GOKCHWYL dymunol iawn ydyw cofncdi y newydd- ion da a dderbynir yma ya awr ao eilwaith am lwyadiant rhai o'n pobl ienaingc. 1-he amryw o froderion yr ardal wodi bod yn llwyddiaanua yn ddiweddar, a tbedwng en cofnodi er symbyliad i eraill i ddilyn eu hesacnpl. MiIoo Mr. Dayid Owen Evans, Cnwoyrhyglyn, newydd gael ei dderbyn yn aelod o Gray's Inn, Llundain, i efrydu ar gyfer ei arholiad terfynol fe! bargyfroithiwr. Mao ar hyn o bryd yn dal y swydd bwyaig o dd<d11:8()dd. ydd (analyst) yn Somerset House, ac ya ei o-ri&u hamddenoi yn unig y mae yn Rstadio y gyfraith. Cymmer ran flaeniiaw gyda eymmudiadati Oym. reig yn Llundain, a gwasaaaebha swydd biaenor gyda fcdl a medr yn eglwys y Mathodisfeiaid Calfin- aidd yn Clapham Janoticn. 03 eaiff fywyd ceir clywed yn ami am dano yn y dyfodol. Da genym hysbysu hefyd fed Mr. Eliaa L. Hughes, Dyffryn, wedi psslo yn Uwyddiannus fel cymmrawd o'r Gymdeithaa Iochydol (Association of the Sanitary Institute). Ychydig iawn fu yn llwyddiannas aiian o nifer rnawr o ymgeiswyr. Pasiodd Mr. DAvies, DySrycborn, yr un arholiad yehydig amser ya ol. Felly y mae yn ein plith ddau wr iensngo galluog ydynb ya awdnrdod ar ddeddfan iechyd. Ar y Gad cyfisol, hefyd, peenodwyd Mr. Evan Jenkia Jones, Blaenyowm, yn biif ysgrifenydd Pwyllgor Addysg sir Fynwy. allan o nifer fawr o yrngeianvyr, am gydog o 180p y flwyddyn, Mae y oyfaill ieuango hwn yn enghraiffb deg o'r hyn a fedr cymmeriad cryf, bftv-.3 bwyllog, ac ymroddiad difl'na wneyd i ddyrchafll cu parcheaog i binaol derch anrhidedd. Da geüym, hefyd, gael cofncdi llwyddiant vn o'r chwiorydd, sef, Miss Anne Jonea, yr hen sydd newydd orphen gyrfa Iwyddianncs yn NghoJeg Reading. Eoniliodd y radd 0 gymmrawd o'i choleg, a gwasanaetha ar hyn o bryd dan bwyllgor addyag Ystradyfodwg. Mae lilt o'n pobl ienaingc yn mhob rhaa o'r byd yn gwneyd gwaith rhagorol. Mae 1 plant Pen- moria, bron yn ddi eithriad, trwy en diwydrwydd, eu sobrwydd, a'n talent, ya oyrhaedd sails ddr. yn ngwahsnol gylnhoedd bywyd.

IAWN I DAFAENWYii. YR isod sydd gynllun o bendertyniad ar gyfer cyfarfodydd cyhoeddus a chynnadl- eddau yn erbyn y mesur a fygythir arnom gan Weinyddiaeth ein gwlad i roddi itwil i dafavnwyr, ac hefycl i leihau awdurdod yr ynadon i attal trwyddedau. The humble petition of. Showeth— That your petitioners highly apprcv3 of the power long possessed by Justices of the Peace to refuse on public grounds the renewal of licences for the sale of intoxicating rqllor- the on!y legalised protection against the liquor traffic at present in {the possession of localities—and therefore mast earnestly bs« f-esch your Honourable House to re j set all -re, "proposals that would in any degree limit each Magisterial Veto, or render its operation dependent on compensation to persons whose licenses are in the public interest not renewed. And your petitioners win ever pray, &o. Y mae y penderfyniacl uc:hod i'w ysgrifenu, ac i gael ei arwyddo gan y cadeirydd, neu rhyw berson arall, gyda yr address yn llawn, a'i ddanfon i'r aelodau seueddol dros y sir a'r bwrdeisdrefi, gan erfyn arnynt ei gyf- lwyno i'r senedd yn yr amser priodol. D.S.-Gofaler am ei ddanfon ya ystod mia Ionawr yn ddiffael, gan y bydd yr ytngaia hwa ar rars Gwelnyddiaoth ein gwlad, y mwyaf beiddgar ac aughyfiawn ya faasiea y oaurlfoodd, yn cael -oi wneyd ddechreu mis Chwefror. Hyderwn ybydd pob eynnulleidfa yn Nghymru yn peri clywed ei llaia ar y mater gwi? bwyalg hwa. E, BrniaL, Co^DLijAij Iomw 4IJd:!¡ 1904,