Baner ac Amserau Cymru

TELBRAU 7 i F A NE R,% PaIS argraphlad dydd Sadwru ydyw 11". yr an oad ei p. a am chwarter, yu rhad drwy y post, ydyw Is. 8g., ond talu yn mlaen, nou 2s. oa na wneir hyny. Anfonir 2 eopi arwyy post am 2s. 9c. y chwarter, ond talu yn mlaen, neu os na wueir hyny. Hefyd, aufonir 4, 6, neu unrhyw oflg jr uyQ drwy y post g&a j Cyhoaddwyr ya Pais argraphlad dydd Marcher ydyw 2g. Bi phrls mm. chwarter, yrirhad drwy'r post, oscymmerir 2, neu unrhvw infer mwy dan yr un amlen, yw yn ol 2s. 2g. yr un, ond talu yn inlaon neu 23. 6c. os na v/neir hyny. Ei tshna wedi ei sarnpio ydyw 2J„ neu 2s. 9c. y chwartar, ond talu talu yn mlaen; a 3a. os ua wiieir hyny. r mae y chwarteri yn terfynu ddiwedd Mawrth, Mohefia, lIIedl, a icaagiyr. Yu mhob amgvicliiad, anfonir hi yn mlaen hyd ues y ceir rhybadd i attal. UNOL DALAETHAtT TB AMERICA -Anfonir y ddwy Uanwr am y pvisiau cnnlynol yn ddi-draul i'r Unoi Dai- aethau :—BANER dydd Hercher yn 01. 3c. y chwarter a BanER dydd Sa-iwrn yu 2s. 2?, v chwarter ou-J vn mhoo auigylehiad- y maa yn rhaid talu yn mlae., ac attelir hi pan y bydd yr arian wedi eu treulio. Gellir anion trwy ddrafft ar fange, neu a; ,hyw ntamachol parcnus ditwel arall vn Llo^r a gwell hyn ua thahi trwy bapyiau dou&TS y v uuol Dal aeshau, fod eu tfwerth hwy yn gyinewidiol yu y wiad liou. Gwyr pawb, hefyd pa bryd y tenyua. BARDDODJI ABTE1.—T tnae ami an o'r beirdd, wrth anfon I y cytansoduudau 1 ni, yn pwyso arnora eu cyhooddi yr wythnos nesat.1 Dyuiunwn liysbysu y cvfryw fod yn amraliossibl i di gyflawui eu cats ond fel hvobvsiadau. Os bydd rhyw rai yn dymuno hyay wrth aufon Hine!!au artarwolaethau, priodasau. neu snodigaethau, &c„ dealler y bydd yn angenrhaidiol iud? ni-an/on Sc. am bob Uinell gyauwysay eyfansoddiadau. Cant felly yruddai:?o3 « va eia nesaf; ond ui byddwn yn gyfrifol am eu riia?oro!dftb fel cyfansoddmdau. Oa »ia wneir hyn, bydd yn ansrcn- rueidiol l ni anfon y cyfansoddiadar at olygydd 7 Fardd- oniaeth a cncminer fsi.'y rai wythnosau cyu yraddansroa ya ol swni y fcarudoiiiaeth fydd mewn llaw. 7 tsleeau AM nySBTSlADAC. r PRIS am Ilyabyaiadau Masnaehol, Ysgolioa, Eisteddfodan, Cyfarfodydd Cyiioeodiw, Ll.vfran, £ o.t fydd yn ol 3s. y fod- fedd-gan fesur i lawr y 9 Am HysbysiarJau o'FaEisieu,yn cynnwyg 18 o Eiriau neu lai, coair 6c. hc yn ol 1c. am bob trl gair dros hyn- w telir yu mlaen Haw; nou 4c. y ilinell. oa na wneir iiynV

CERDDED PELLDER MAWR. CERDDODD nifer liosog o fasnachwyr Manches- ter, ac eraill, o'r ddinas hono i Soutbport, dvdd Sadwrn-pellder o 411 o filldiroadd. Erbyn chwarter i bed war yr oedd 70 o ymgeiswyr, allan o 102, wedi gorpben y gwaith. Yr oedd mwnwr o Walkdaa wedi cerdded yr boll ffordd mewn 'clogs/ Darfu i ddau o'r ymgeiswyr fyned trwy y gwaith mewn isuith awr ac un munyd ar ddeg. Carddodd dwy foneddiges, hefyd, y rhai nad oeddynt yn ymge?swyr, oddi wrth Neuadd Drefol Manchestar i Soutbport mewn deng awr.

SWYDDOGION CYHOEDDUS A'R GYMRAEG. SA.RHAD AR EIN HIAITH. MAE digwyddiad tra h ynod, ond ar yr un pryd addyegiadol iawn, newydd gymmeryd lie mown cyssylitiad dg un o swyddfeydd c-yhoeddus y wlad yn Llundaio. Fe! yr hysbyiswyd yn y FANER dro yn ol, rhoddwvd derbyniad cynnes iawn mewn amryw clrefi yn Ngogledd Cymru i berfloraiiad Llewelyn ein LlywOIaf.' Drama hanesyddol owaith Mr. Beriah Evans, Bn rnor boblogaidd fel y gwnaed mewn amryw fanau elw clir o ugemiau o bunnau oddi wrtbi at wahanol achosion crefyddol. Ood hysbyswyd gan yr awdurdodau fod y gyfraith yn awr vn gofyn fod pob cyfryw gyfausoddiad yn gnfyn cael ttwydded swyddogol cyn y gellir ei bsr- fformio; ac y byddai y sawl a'i perGormiai neu a drefnai berfformiad, neu a ganiata i berfform- iad gymmeryd lie, heb y drwydded angenrbeid- iol, yn agored i ddirwy drom. Cymmerodd yr awdwr felly fesurau ar unwaith i gael y drwydd- ed angenrheidiol. Ond wedi gyru copi o'r ddrama i'r swyddfa yn Llundain nid oedd neb yno yn medru Cymraeg, a gwrtbodai'r swydd- og roi trwydded heb gael cyfieithiad yn Saeaneg o'r ddrama Gwrtbododd Mr. Evans roddi cyf- ieithiad Saesoig o'r ddrama, ar y tir mai dyled- swydd y swyddfa oedd gofalu fod ganddi awydd- ogion yn dealt iaith arferedig trigolion Prydain Fawr. Y canlyniad fu i'r perfformiad a fwriedid ei gynnal yn Llandudno fis yn ol gael ei ohirio. Erbyn hyn mae yr awdurdodan wedi cael amser i ystyried eu saOe ar y mater, ac wedi cael sicrwydd nad oes dim yu anweddaidd yn y ddrama. Maent wedi caniatau'r drwjdded an- genrheidiol, a pherfformir Llewelyn oin L'yw Olaf yn Llandudno iios Ian, Mai yr 28ain. Dyma felly y ddrama gyntif yu Gymraea; y caoiatawyd trwydded iddi eriood Da fyild i'r sawl a fwriadant berfformio drama'n eraill mewn tnrhyw fan gofio eu bod yn rhedeg perygt os perBormir ganddynt ddrama heb ei thrwydd- edu. Mae Mr. Beriah Evacs bellach wedi trwydd- edu dwy ddrama Gymveig arall, fel y mae o leiaf dair drama Gymreig yn awr y gellir yn ddiogel eu perfformio drwy ganiatad yr awdwr mewn unrbyw le. Mae pump nen chwech o gwrnDïan dramayddol, yn y Gogledd a'r Do, wrthi yn brysur yn pirotoi i berfformio y tair hyn y gauaf nesaf.

Pennodwyd merch ieuangc yn gynnorthwyes i'r Dadleuydd Cyffredinol yn Ynysoedd y Philippiniaid; a dywedir mai in ydyw y fercii gyntaf i gyrhaedd y fath safle gyfrexthiol uchel. Adroddir fod yna leili-iti o 2,400 yn nifer y cnvydriaid a dderbyniodd gynnorthwy yn Nhlotty Birmingham yn ystod y deuddeng mis diweddaf. Priodolir y ll'eibad hwn i driniaeth fwy ilym, ac yn neillduol felly i'r fl'aith fod y tocynau o gynnorthwy yn cael eu rhoddi allan yn awr gan yr heddgeidwaid. Cyflawnodd Arthur Shrewsbury, y criciedwr enwogo Notts, hunanladdiad trwy "saethu ei hun Yroedd ei iechyd wedi bod yn wael er's tro. Yr I oedd yn 47ain mlwydd oed, a bu yn chwareu dros Nottingham am agos i ddeng mlynedd ar hugain.

CABTREFOL. I YN Nby y Cyffredia, noa Fawrth, dywedodd yr aelod dros Feirion ei farn yn bsndant a diseremoni am Fesur Addysg Llundain a diau a; fod yn cario ar^yhoeddiad pob dyn yatyrbwyll pan yn ei ddisgrifio, yn ddoniol, fel peth nad oedd na physgodyn, cig rhosfc, adeinyn, na. chv/aith peoogya coch da.' A gwir bob gair oedd ei h&eriad mai am ei rinweddau yn tmig yr osdd y Bwrdd Ysgol yn ciel ei dorfynyglu. Da iawn, Mr. Os- MOND WlI-LIAMS. Gwrthwynebwr pybyr i Fesur Addysg Llundain, fel i faaar y ilwyddyn ddiweddaf, yw yr aelod Radicalaidd dros Ogleddbarth sir Fvnwy. Mewn araeth rvrnas yn y Ty nos Fawrth dywedodd Mr. M'KENNA Sod V wlad yn dyheu am weled y Rhyddfrydwyr • yn dyfod at y lJyw i lwyr ddattroi c/n- Iluniauaddysgoi aydd yn treisio egwyddorioa a anwesir ac a werthf-iwrogir gan gorph mawr y boblogaeth. Y brophwydoliaetli hon a g; flawnir yn fuan, ni a obeitbivva. Cymrnylau a thywyilwell a grogsnt uwch bea dinaa Caerlieoa yn y dyddian hyn, o herwydd y frech wen o'i mewn. Ymleda yr haint ya gyfiym, er pob peth a wue. yr awd- urdodau. Ba un ddynes farw o bono ddydd Mawith. Ilhoddasfti enedigaetb i an bych- an y diwrnod blaenorol, a bu yntau farw. Y dyn a'i dododd yn ei harch a gafodd yr haint a'r un modd y ddynea fa yn golchi ei diiiad hi. Cychwvnodd y lienor Gerrare, awdwr Greater Russia, o Rydychain, ar ei draed, banner nos nos Sadwrn. a chyrhaeddodd Llundain banner dydd y Sal. Qwerth tair ffyriin o chocolate ac ychydig resinau oedd yr un!g fwyd a gymmerodd ar y flbrdi. Buasai wedi cyrhaadd ya gynt oni bae i beddwas geiaio Echoa i'w gloi i fyny fel 'carictor ammbeiia.' Prydnawn Llan aetb i Glwb yr Awduron iddyweyd ei hansp, gin edrych mor ffreg a phaent n a -,v y Cerdded o Lundain i Soiithampton fydd ei 'ymgyrch' nesaf, debygid. Mor bell ag yr oedd y rbostr a xvelsotn ni yn myned nid oedd cymmaint ng un o'r es- gobion Gymreig wedi gweled yn dda i ddyfod i Dý yr Arglwyddi noa LUG, i bleid leisio dros ail ddarlieniad Bi! y Bstio.' Ond os nad oeddynt hwy yn bresennol, yr oedd Arglwydd Pbnkhyn yno yn pleidleisio yn erbyn. Garasem yn we!! gael ar ddeall ei fod ef i lawr yn Metheada yn trefuu i ddwy fit o'i weithwyr i gae! dyfod ya ol at eu gwaith ar dalerau teg ac aarhydeddas. En cyfleasderau eu hunain, a'n pleserau, o flaen gorchwylion pwysfawr y ydyw arwyddair gweinidogion ei fiwrhvdi, o'r prifweinidog i lawr. Gwir y telir yn ddrud iddvnt am eu gwaith ond wrth hamdden. a phan y gwslant yn dda, y cyfiawnant hwy ef. Daw hyn i'r golwg yn dra amlwg yn ea h am m bryd Ion deb yn dyfod i'r Ty i atteb y Cvveatiynau fydd i lawr ar y llyfr yn ou hen wan, trwy yr byn y collir II iwer iawn o amser gwerthfawr. Mewn araeth a draddodwyd ganddo yn Doncaster, nos Iau, cyfeiriodd Mr. Asquith at bonsi' newydd Ysgrifenydd y Trefedig- aetbau ynal^n a diffyndolliaeth. Dywed- odd nad oedd efe yn gaiiu deall pa fodd y gailai Mr. CHAMBERLAIN barhau i arog yn aø)od o Weinyddiaeth ag oedd yn dileu y doll ar fara. Yr unig esbotiiad ar y peth, byd y gailai efe weled, ydoedd fod hwn yn gwestiwn na feiddiai y g\YT o Firmingham ar hyn o bryd ofyn barn yr ethohvyr arno. Dywedir fod y gwaith o adgvweirio palas Abergwili-annedd Dr. John OWEN, esgob Ty Ddewi-i gael ei gymmeryd mewn liaw ar unwaith. Y dydd o'r blaen, bu archad- eiladydd y Dirprwywyr Eglwysig yno yn ei edrych, er mwyn gweled beth oedd eisieu ei wneyd arno. Y mae yn awr ddau balaa esgobol yn adfeiiion o fewn esgobaeth Ty Ddewi. Y mae yr all yn ninss Ty Ddewi ei ban; a ebyn adeg y Diwygiad Protestan- aidd yr oedd hwn, meddir, yn adeilad gor- wych iawn. Onid gwell, am fwy nag un ystyriaeth, a fyddai all godi yr hon balasdy nag adgy- weirio yr on mwy diweddar ? Gwir fod dinas Ty Ddewi i fesur yn angbysbell, ond, y mae pob esgob yn cael digon o gyflog i gadw nifer dda. o geffylan, heb law na byddai yn anhawdd gwneyd limell o flordd haiarn ysgafa yno. Yn v Llwyn Aur, trwy gar- edierwydd Iarll CAWDOR, y mae yr Esgob Owen yn byw yn awr. Yno yr arferai yr anfarwol Jerrmy Taylor gyfanneddu yn nghyfnod y Rhyfel Gartrefol. Yn y rhifvn hwn ceir adroddiad dyddoro! gan ohebydd arbenig am y gweithrediadau ynglJn â goaod careg sylfaeu Capel Cofia ANN GRIFFITHS, yr emynyddes Gymreig iraidd, yn Nolanog. Yn bendifaddeu, yr oedd ANN GRIFFITHS yn haeddu gwneuthur o honom hyn iddi.' Oni fuom, fel cenedl sydd mor ddv ledus iddi, yn esgeulus yn ei adael. cyhyd heb ei wneuthur ? Yr oedd y gweithrediadan, yn amlwg, yn dra brwd- i ft-ydig, a thraddodwyd anerchiadau grymus ar yr achlysur. Yn Nby- y CyllVedin, wythnos i beno, galwodd Mr, Herbert SAMUEL S V Iv at y modd y mae amgylchiadau Talaetb Rydd yr Afon Congo, yn Affric*, yn cael eu cario yn mlaen, a chynnygiodd bendarfynia i yn galw ar y Llywodraeth i ymgynghoria/r Gailuoedd eraill y nghylch meeurau i leihan a iiesteisio y drygau gwaradwyddus sydd yn cael eu cyflawni yno. Eiliwyd y penderfyniad gan Syr CHARLES DILKE, a chefnogwyd ef gan Syr JOHN GORST a Mr. EMMOTT a gwnaeth. ant' achos cyfiawn drosto. Yr Ia-Ysgrifenydd Tcamor, Arglwydd Cranboese, a ddywedodd nas gailai y Llyw- odraeth dderbyn y penderfyniad. Ood, ar ei ol ef daeth ? prifweinidog i ddyweyd ei fod ef a'r Weiayddia-eth yn cydymdeimlo yn Hawn a'r mater, ac yn credu y dylent ym- ohebu a'r Gailuoedd eraill arno eithr, ni fynent roddi dadganiad o gondemniad ar Lywodraeth gyfeillgar ar lyfrau y T$. Cyt- tacodd Mr. Samuel yn rhwydd & hyn ac yn y ffurf hon pasiwyd y pendedyniad yn rhwydd. Dan lywyddiaeth maer Manchester, wyth- nos i heddyw, bu nifer o'r dinaawyr mwyaf dylan wadol yn trafod pwngc y betio a'i ddrygau. Penderfynwyd anfon deiseb at y Llywodraeth i ofyn iddi wneyd rhywbeth er cario allan awgrymiadau y ddirprwyaeth a fu yn eiatedd ar y mater; ac yn gofidio o herwydd gwrthodiad mesnr bychan Argl- wydd Davjey gan Dy yr Arglwyddi. Mynai y cyfarfod i'r cyoghorats Ileal-Manchester a Salford-hefyd, luniaetha deddfau eithr- iadol o'u mewn hwy eu hunain i ddinystrio yr adwythbeth ofnadwy. Wedi ei gorchfygu yn llwyr yn y ddadi vu y TJ ar Fesur Addvsg Llundain, nos Fercher, gan yr aelodau Gwyddalig yn u nig y gwarcdwyd y Llywodraeth rhag gorchfyg- iad yn nghynteddau y pleidleisio, hefyd. Ooi baa am y tramoriaid' hyn ni a faasem heddyw yn liawenychu yn nghwymp gwein- vddiaeth fwyaf treiagar yr hanner can mlynedd diweddaf; 3C, o bossibl, etholiad cyffredinol yn barod wedi oi cbyhoeddi. Gwyddis beth fydd canlvniad tebygol hono, pa bryd bYIHig y claw. Ond, y Gwyddslod, o bawb, a'u hachubaaant. Blwyddyn yn ol, ac hyd yn oed lai, yr oedd peidio dywayd pob drygair am y sea- eddwyr Gwyddelig yn cael edrych. arno gan bleidwyr y Llywodraeth fel arwyddoanffydd- londeb i Doiiaetb. Erbyn hyn yr un bobi sydd yn cidw y Llywodraeth rhag llwyr ddiaystr Pa beth a ddywed y pleidwyr erbyn heddyw ? Ai moliaanu a bendithio eu gwaredwyr y maent 1 Gwestiwn arall: -.yn wyneb ymddygiadau o'r fath yma gan yr aelodau Gwyddelig, pa beth ydyw dyled- swydd v Rhyddfrydwyr tuag at byngciau yr Ynys Werdd 1 Prydnawn dydd Mercber bn y seneddwyr Undebol sydd yn dilyn Mr. CHAPLIN yn ys- tyried pi beth y dylent hwy ei wneyd bell- ach gyda. golwg ar ddiiead y dreth ar ýd, Llywyddid gan Mr. CHAPLIN eihan, yr hwn aydd yn wrthryfelwr agnrei a dig?.! yn erbyn y Llywodraeth. Yn breaencol yr oedd o ddeutu dengain. Y rhai byn j-dynt gefnogwyr y Weinyddiaeth, ond yn nnig yn y mater hwn. Ar bwngc y dreth, modd by nag, penderfynaut ymladd a'u holl sgni, hyd at ddymchwelyd y Weinyddiaeth, os bydd raid, nea os gallant. Dydd lau bu dirprwyaeth gref, yn c/n- nrychioli masnachwyr cotwm yn sir Gaerhir fryn, gyda'r Arglwydd George Hamilton. fel ysgrifenydd yr India. Yr hyn y gofyn- ent iddo ei wneyd ydoedd diddyma y doll yn yr India ar gotwm Prydeiaig pan yn cael ei anfon yno wedi ei weithio, Yn ei atteb- iad dywedodd el arglwyddiaeth nas gailai am foment wrandaw ar eu cais. Nis gall yr India fforddio colli y doll hon o'i chyliidoedd, meddai. Felly, trodd y dirprwywyr ymaith yn ddynion siomedig. Nos lau yr oedd un o ddaearyddwyr blaenaf ei oea yn traddodi araeth i xynnuli- eidfa gref yn Liverpool, yr ydym yn cyfeirio at Syr Clements MARKHAM, Hywydd y Gymdeithas Ddaearyddol. Yn mysg pethau eraill dywedodd fod y Llywodraeth yn gwrthod cyfranu y swm o 14000p. angen- rheidiol tuag at anfon ymgyrch i swero archwilwyr y Discovery yn ngoror Pagwn y De, Canlyniad hyn, efe a chwanegodd, fydd gorfod w,dael y trueiniaid i drenga o newyna rhyndod! Yn mysg glöwyr y Deheudir ilawanydd cyffredinol sydd yn ffynu. Nid oes dim gostyngiad yn eu cyflogau i fod ar hyn o bryd. Mewn cyfarfod o'r Bwrdd Cyramod, yr hwn a gynnaliwyd ya Nghaerdydd, dydd lau, rhoddodd Arglwydd PEEL, yr hwn a wasanaethai fel cylafareddwr rhwng y meistriaid a'r gweithwyr, ei ddyfarniad- 'dim gostyngiad ar hyn o bryd.' Nis gall yr holl wlad, hefyd, lai na llawenychu gyda'r glowyr yn y dyfarniad hapas hwn. Er's peth amser mae ysgrifenydd medrus yn y Westminster Gazette yn traethu ar sefyllfa bresennol y Blaid Ryddfrydig. Arglwydd Rosebery oedd ganddo yn benaf mewn golwg yn ei erthygl ddiweddaf. Ar y cyfan, ysgrifena mewn ton gyfeillgar am ei arglwyddiaeth. Ar yr un pryd, dywed y dylai efe wneyd amryw bethau nad yw efe hyd yma wedi arddangos unrhyw duedd iddynt. Rhaid i'w arglwyddiaetb, medd yr a, ysgrifenydd hwn, gymmeryd ei Ie gyda'i gydflaenoriad, yn y blaid gweithio gyda hwynt ar y faingc flaenaf; a siarad yn y cyf- arfodydd Rhyddfrydig cyflredin, yn gystal ag yn rhai y Cynghrair Rhyddfrydig. Pa yr ymgymmerai ei arglwyddiaeth ;i'r cwrB -hwn, I rbyfecidol o ftiati,' medd yr ysgrifen- ydd hwn, y syrumndid boil anhawsderau y Blaid Ryddfrydig aiian o'r ffordd. Dywed y dylai Arglwydd Rosebehy a Syr Henry Campbell-Bannerman gymmodi, a dyfod at bu gilydd. 'Nid fy ngwaith i ydyw dy- weyd pa un o'r ddau a ddylai roddi y cam cyntat tnag at hyny,' meddai, gan chwanegu, 'hwyrach mai y peth goreu a fyddai gosod y mater yn nwylaw rhyw drydydd person doeth o gyfaill i'r ddau.' Prin y byddai yn bossibl rhoddi cynghor mwy rhagorol, yn eiu bryd ni. Gwyddom oil y buasai yn eithaf hawdd i Arglwydd ROSEBERY ddychwelyd yn ol i eis- tedd yn mhlith blaeuoriaid y Rhyddfrydwyr un- rhyw ddiwrnod a ewyllysiasai efe o fewn y ddwy neu dair blynedd diweddaf. Y syniad cyffredin yn mysg yr aelodau Rhyddfrydig ydyw, pe gwneid ei arglwyddiaeth yn brifweioidog ua osodai efe byth mo Syr H. C. BANNERMAN yn arweinydd T^ y Cyfiredin. Ai tybed mai hyn, neu rywbetb tebyg iddo, ydyw y gwir l'wystr ar ffordd cyd-ddealltwriaeth rhwng y ddau. Pa un bynag, nis gall hyn fod yo unrhyw rwystr ar rforad pawb o honynt i gwmpasu cwymp y Llywodraeth. Y n Nh £ y Cyffredm, nos lau, gw.naj.ul dan ymosodiad adnewyddoi ar y Llywodraeth. I ddecbreu, Syr E. STRACHBY a Mr. SOARES, yn nghanol arwyddion amlwg o gymmeradwyaeth, a gwynent yn chwerw o berwydd mai aelod o Dy yr Arglwyddi oedd wedi ei bennodi yn olyn- ydd i'r diweddar Mr. HANBURY fel llywydd Bwrdd Amaetbyddiaeth. Er pan tfurfiwvd y swydd hon, flynyddoedd yn ol, aelod o D? y Cyffredin oedd ei swyddog bob amser, ac felly yn ddyn oedd yn dyfod i gyffyrddiad personol â chynnrychiolwyr y tenantiaid amaethyddol. Bellach, nid ydyw y swyddfa yn cael ei chyn- nrychioli yn y Isaf yu uniongyrchol, Ni bydd yr attebion a roddir i gwestiynau gan Mr. FELLOWES, yr hwn svdd wedi ei banu yn fath o gurad i Arglwydd Onslow, ond yr atteb- ion y gorchymynir iddo ef en rhoddi gan ei feistr, ac yn ofer y gofynir cwestiwn ar ei attüb- ion. Awgrymwyd mai er mwyn osgoi etholiad v pennodwyd y pendefig crybwylledig i'r swydd. Ond, dywedodd y Prifweinidog yn felfedaidd iawn na frsuddwydiodd efe am ddim o'r fath beth. Tua mis yn ol darfu i Fwrdd Gwarclieidvvaid St. Faith's, yn sir Norfolk, orchymyn i'w swyddog meddygol i wneyd arohwiliad ar yr holl grwydriaid a ddeuent i'r tlotty am Jetty dros nos, a chsisio eu perswadio i gymmeryd eu huchfrechu, ■ os bernid hyny ya angenrheidiol.' Dyddorol dros ben ydyw y ffrwyth. Yn y He cyiitaf, dywed y meddyg mai methiant fu yr arbrawf mor bell ag yr oedd ail fuchfrejhiad yn myned. Ni chydsyniodd cymmaint ag un tremp- yn i fyned o dan yr oruchwyliaeth. Cost ofer yw parhau gydag ef Pe gwnai y Llywodraeth ail fachfrechiad yn orfodol trwy yr holl wlad ar bawb, gailai daioni ddeslliaw o hono, meddai y medd'g. Yu ystod tair wythnos o amser yr oedd efo wedi gwneyd arohwiliad ar dros hanner cant o grwydr- iaid, ac un yn unig o honynt oedd heb ei fuch- frtchu eriosi Yr oedd cryn lawer o honynt wedi eu buchfrechu ddwywaith ond y rheswm am hyny ydoedd, mai ben filwvr oeddynt. Yr oedd cyiartaledd mawr o hen filwyr yn mys» y orwydriaid fu dan ei ddwylaw ef. A ydyw hon yn ffiuth gyffredinol ? Yn nbret NortSiarnptin, er's migoadd, ffyna cyui mawr. Oyunaliwyd cyfarfod arbenig o wrad y Gwarcheidwaid, i drefnu moddion ar- benig i eatyn cymmhorth i'r rhai sydd yn di- oddef o ddiffyg gwaith, Yn ystod" misoedd y gauaf yr oedd 11awer yu cael gwaith o dan y gorphoraeth ond. y mae y cynghor yn awr vvedi rnodui attilia ar y gweithfeydd a gerid yn tniaea gaoddo. Yr hyn y pendorfynodd y gwarcheidwaid ydoedd agor gwaith i dori caryg a hobti coed. Tra yr eisteddent daeth lliawal ytnofyn gwaith gan y gwarcheidwaid. Yr ydym yn adrodd yr haoesya canlynol yn iHiig fel rhybudd i'r rhai sydd yn gosod gormod o dasg arnynt eu hunain with feisyola. Yn Exeter, dydd lau, yr oeddis yn cynnal treaghol- iad ar Korph dyn ieuangc, 23ain mlwydd oed, o'r enw Wood. Y dydd Llun blaenorol aeth ailaa ar ei 'feic,' wrth yr hwn yr oedd llusg- gjrbyd yn rhwym, ac yn yr hwn yr oedd merch ieuangc yu eistedd. Y fath ydoedd yr ym- dresh a roddai efe arno ei bun fel y disgynodd i lawr yn farw oddi ar ei beiriant. Barn ben- dant y meddyg a'j gwelodd ydcedd mai ei or- ymdrech a achosodd ei farwolaeth. Gobeithio na ddigwydda tandinystriolyn Wellington, Gwlad yr Raf; o'r hyn lJeiaf, hyd lieli yr elo yr anghydwelediad sydd yno yo bres- ennol heibio, Nid oes yno yn awr diti-frigacl o gwbl. Ymddengys i dan ddigwydd yn y dref- lau yn ddiweddar, gan yr hwn y dinystriwyd un tJ", ac y bu agos i ddau arall fyned yn aberth. Nid oedd dwfr yn mhibellau y dref at wasanaeth y frigad. Ond, er hyny, mynodd rhyw rai ar y cynghor ddyweyd pethau chwerw- on am y diftoddwyr. Hwythau, yn y fan, a roddasant eu swydd i fyny," gan deimlo eu bod yn cael cam yn y feirniadaetb. Yn rhanbarth Ham. Ddwyreiniol, yr un diwr- nod, yr wythnos ddiweddaf, cynnelid trengholiad ar gorph hen wreigan bron ddeng mlwydd a thrigain. Am ddeuddeng mlynedd blinid yr hen druanes gan y cryd cymmylau yn ei hael- odau ac er pob ymdrech gwaethvgu yroedd hi. Cafodd gyngbor (am yr hwn y talwyd deunaw ceiniog) i ddefnyddio 'ciwr y brics poethion.' Twymnwyd y priddfeini, a dodwyd hwy mewn gwlanen wedi ei throcbi mewn fmegr, ac yna wrth goesau yr hen chwaer. Ond, mor boeth- ion oedd y brics a'r finegr fel yr ysgaldiwyd hi mor dost nes y bu farw yn mhen tri diwrnod. Ceryddwyd ei mab a'i merch yn drwm gan y crwner am roddi y fath bethau poethion ar gnawd eu mam a'r gwac-feddyges a draddod- wyd i sefyll ei phrawf ar y cyhuddiad o Ddyn- laddiad.'

T R A MOB. Y Llywodraethwr Bogdanoyitch a rodiai trwy bare tref Ufa, yn Rwssia, prydnawn dydd Mawrth. Am fod y diwrnod yn flwydd^yl yr Ymherawdwr NICHOLAS, wele yr oedd yn y pare nifer liosog o bobl yn ym- c.difyru. Tra yn myned i lawr 'un* o'r rhodfeydd, dynesodd nifer o bob! ato, un o rhodfeydd, dynesodd nifer o bob! ato, un o ba rai, gydag arwyddion helaeth o barch, a gyflwynodd becya seliedig iddo. Yr un foment taniodd dan neu dri eraill ergydion 0'11 pistoiion at ei fynwes a'i gefa- Aeth naw o fwiedi i mewn i'w gorph ac, wrth gwrs, bu ynfcau farw yn ddiattreg. Ceidwad y pare, yr hwn a edrychai ar y fradlofruddiaeth, ydoedd yn rhy synedig i a-liu gwneyd dim, ac am hyny diangodd y llofruddion. Bernir mai dial odd ar y byw- odraethwr am ddarostwng rhyw derfy^g trwy orthrech milwraidd ydoedd yr anfad- waith. waith. Pan anfonold Rwssia ac Awstria eu rhagien o ddiwygiadau yn Macedonia i'r Sultan un o'i heffeithiau blaenaf ydoedd gwaghau carcharau y dywysogaeth. Ond, yn y dyddiau hyn lienwir hwy drachafn yn brysur a Macedoniaid a. Bnlgariaid o bob gradd a dosbartb. OwneÍr hyny mewn can- lyniad i'r ff'rwydrad dYrJameit yn Salonica, ac i'r bywiogrwydd adnewyddol a ddangosir I gan finteioedd y gwladgarwyr. I Gwneir chwaneg na byn gan ABDUL I Hamid a'i Borth.' Y Macedoniaid sydd wedi ymesfydlu yn Nghaer Cystenyn a an- fonir yn 01 i'w hen wlad ganddynt, P. gwa- herddir pob Macedon a Bulgar newydd i ddyfod i mewn i'r ddinas vn ea lie. Lliaws o ysgolion dyddiol Bulgaraidd yn y ddinas ydynfc wedi eu cau i fyny, a'r yagolheigiou wedi eu halltudio yn eu holau i Macedonia. Tref law-weithfaol St. Hyacinthe, o ddeutu deugain milldir o Montreal, a ddi- frodwyd yn dditfawr gan dan ganol yr wythnos ddiweddaf. Rbifai ei phoblogaeth o ddeutu saith mil, lliaws o ba rai a anafwyd yn farwol yn y goeicerth enfawr. Ni iosg- wyd dim llai na dau gant o aanaddau yno, a chyfrifir y soiled arianol yn dair miliwu o ddoleri. Ofnir mai bwriadol ydosdd cyn- neuad yr oddaetb. Da genym allu hysbysu maimwy&frif da o un ar bymtheg a thrigain a gafodd G wein- yddiaeth Ffraiugc yn yr ymosodiad a wnaed ami ganol yr wythnos ddiweddaf, ynglyn a'r Cymdeifchssau Pabaidd.' Pe goichfygasid hi buasai Ffraingc yn awr yn nghanol ar- gyfwng gwleidyddol difrifol Oed, cadarn- haa ei gwaith yn cau yr ysgolion dyddiol mynschaidd a wnaeth y soaedd, a'i chaion- ogi i fyned yn mlaen. Buasai yn arwydd ddrw g i'r eithsf pe gweieid y Weriniaeth yn llesghau yn oi hymgyrch canmoladwy l lesteirio a thorfyn- yglu traha yr offeiriadaeth Babaidd. Mawn iaith glir a difloesgni y dywedodd y prif- weinidog, M. Coombes, Bad oedd efe, t'i Lywodraeth, am ildio byth o flaen unrhyw fygythion a aliai v glerigaeth na'i phleid- wyr ei wneyd. Darost«ng y traha, neu ddadsefydliad ilwyr a hollo), oadd i fod—dim chwareu rhyngddynt. Pan ydym ni wedi bod yn ochaia dan oerm, barug, a thAw, ein cofnderwyr hwnt i'r Werydd ydynfc wedi bod yn 'doddfu' gan wres angerddol. Wythnos i hBddyw mesurai y gwrea yn New Fork ddeaddeg gradd a phedwar ugalo yu y cysgod. Ba dau blentyn ysgoJ, bachgea a genetb, farw ar ganol yr heol. wedi ea taraw gan belydr- au yr haul. Dau ddyu, hefyd, a fuont feirw o'r un achos a'f .meddygdai a lenwir ag £ achosion.' Odid y ceir heol o fewn Efrog Newydd heb geffylau, druain yn cwympo i lawr ynddyot dan bwysau llwythi trymion, wadi eu i'ethu gan y gwres. Mor gynnar ar y flwyddyn nid oes neb ya coSo ty wydd cin boethed. Am yr un rhoswm dioddefir neWYD am laeth a llyaianfwyd. Er's mwy na ph'um wythnos nid oea ond sychder wedi ei gaei; ac yn boilnddoldai y dref gweddiir yn daer am wlaw, eanys y mae ya galed ar ddyn ac anif&il. Ac nid dinas fawr New York yn unig sydd wedi ei data gan yr un cyni, 0 Buffalo, Syracuse, Binghampton, a ebaeolbwyntiau poblogaidd eraill, nichawn ond hanes gwres yn peri i'r ddaear a genu yn dybysbyddu yr afonydd a'r abaroedd: ac yn deifio pob gwelltyn glSs ar wyneb y maes. Y cnydau llysiau a ilrwytbau am eleoi ydynt yn sicr wedi eu llwyr andwyo. Y lUelhwyr yn arbenig ydynt mewn anobaith. Ffoaduriaid o Kischeneff, lie y bu y gyf- lafan fawr yn ddiweddar ar Iuddewon, a roddant oleuni newydd ar ymddygiadau anfad llywodraethwr y lie, yr hwn y mae y Llywodraeth wedi ei ddiawyddo. Ychydig cyn y gvflafan efe a ofyn odd i dri o ludd- ewon goludog am fentbyg wyth mil o bon- nau, Pan oedd yr erchvllwaith yn myned yn mlaen, rhoddodd amddifiyniad mintai o Gossaciaid i'r un bobl am eu bod yn talu dwy fit o bun neu iddo, fol pris diogelwch. Aelodau cynghor treflan yn Y swedan a. farnant mai priodol yw trothu dyn yn ol ei faict. Dan ddylanwad y syniad hwn maent wedi tynu alSan raglen, yn ol yr hon, 03 bydd dyn dan 135 pwys cailf ddiangc rhag toll o gwbl. Ond, o 135 i fyny i 200 pWyô, rhaid iddo dalu 125. 6c. yn y flwyddyn. 0 200 i 270 pwys y dreth ydyw 1 p. 4s. Hyny yw, goreu oil po deneuaf mewn cnawd a fydd truan yn mro yr Yswediaid. Dyn yn Paris a orchymynwyd gan ei feddyg i chwareu ar ollervn cerdd fel modd- ion gwellhTid rhag annhreuiiad ymborth. Y berdoneg, neu y flolin, a fwriadai y giVr cyf- arwvdd iddo ei d dew is ond, y dabwrdd drystiog a ddewisodd efe, Gwelihawyd ei anbwyldeb. Oud, daeth drwg arall i'w oddi- weddyd. Ei gymmydogion ni fynent oddef ei drwst yn euro ei dabwrdd a cbodaeant yn baid yn ei ben. Nis gaU?;Q ni weled bai arnynt. Iechyd i galon y bwrdd flydd ag arolyg- iaeth yr ysgolion dyddiol yn mbrifddinaa yr Almaen o dan ei ofal. Mewn gwefreb ddi- weddar o Berlin dywedir fod cylchlythyr wedi ei dynu allan, a'i anfon i bob athraw ac athrawes ysgoi elfanol trwy y ddinas, yn gofyn iddynt ddefnyddio pob cyflsusdra dichonadwy o fewn eu cyrhaedd i ddysgu egwyddorioa dirwest a sobrwydd i'r plant. Eisoes y raae hyn yn cael ei wneyd gan lawer. Nid oes gaoym ond gobeithio y daw yn y man yn hollol gyffredinol. Ymddengys fod y mudiad o blaid Dadsef- ydliad (a Dadwaddoiia-d, with gwrs) yn Ffraingc yn ymledu yn brysur, ac yn ennill nesth y n gyfiym. Y Sabbath cyn y diweddaf Did oedd dim liai na dau gant o wahanol gyfa.rfodydd i ddadleu y pwngc yn c'iel eu cynnal yn mhob cwr o'r wlad. Ceisia rhai fwrw dibriadod ar y cyffrawd, trwy ddyweyd mai y Rhyddfeddylwyr sydd wrth ei wraidd. Gall hyny fod; a'r syndod ydyw eu bod wedi dal cy-hyd i gymmeryd eu trethu i gynnal crefydd nad ydynt yn credu dim ynddi. Mewn nifer fawr o eglwysydd yn Paris, a thrwy y wlad, bu cryn vmderfysgu ar y Sul crybwylledig. Mewn eglwys yn Belleville bu ymladd, a cbafodd deg o bersonau ea banafu yn lled doat Yn nhref fa.wr Toulon bu mintai a rifai dair mil yn gorymdeitbio trwy yr heol ydd, gan iefain yn groch am wahauu yr eglwys a'r wladwriaeth. Yno, hefyd, ba ymladdfeydd. Mewn tref fawr arall—Marseilles—bu arddangosiad cyflelyb yn cael ei gynnal. Nis gellir gwadu pwysig- y sefyllfa. yn yr ystyr hwn yn Ffraingc. Condemnir gwaith yr esgobion Pabaidd yn