Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Hide Articles List
7 articles on this Page
GOSOD TEMTASIWN AR FFYRDD…
News
Cite
Share
GOSOD TEMTASIWN AR FFYRDD Y IIIIAI DRWG! YN y Daily News Llundeinig am dydd Gwener diweddaf ymddangosodd erthygl darawiadol, o ysgrifbin Syr ROBERT ANDER- SON, K c B., dan y penawd uchod; a chan ei bod yn ymdrin a phwngc nas gall pawb lai na theimlo oddi wrth ei bwysigrwydd, nid oes esgusawd yn angenrheidiol am wneuthur defnydd lied helaeth o'i ffeithiau a'i hym- resymiad yn yr erthygl hon. Penawd yr ysgrif ydyw, Y modd y temtir troseddwyr senym '—' How we tempt Criminals.' Gellir edrych ar y cwestiwn ynghylch pa fodd i attal cyflawniad troseddau, medd Syr ROBERT, oddi ar safleoedd gwahanol. Un ydyw safle V ddeddfwriaeth ei hun, wrth gwrs, a'r llysoedd yn mha rai y profir ach- osion o droseddau. Safle arall ydyw eiddo y cyhoedd—y cyhoedd yn ei fywyd cyff- redin bob dydd, pan yn dilyn ei orchwylion masnachol neu grefltwrol, neu ynteu yn myned ar ol ei bleserau. Ymofyniad o'r dyddordeb a'r pwysigrwydd mwyaf ydyw, yn mha fodd neu yn mha bethau y gallai ein seneddwyr wneuthur cyfreithiau y deyrnss yn llymach, yn fanylach, ac yn fwy effeitbiol i attal cyflawniad drwgweith- redoedd troseddawl. A chydryw bwysig a fyddai yr ymofyniad a oes gan ein barnwyr a'n hynadon rywbeth, o ran ysbryd a doeth- ineb, ag y galient hwy chwanegu ato yn eu dull o weinyddu y cyfreithiau sydd yn bresennol mewn grym, A Ilawn mor ddyddorol a phwysig a'r ddau ydyw yr ymofyniad :-A oes gan y cyhoedd ei hun rywbeth, trwy feddylgarwch ac ystyriaeth, ac yn enwedig gwyliadwriaeth, ag y gallai ef ei wneyd er peri lleihad, a pheth attaliad, ar y drwg 1 Yr ydym yn y modd mwyaf dibetrus yn dyweyd fod lie mawr i ddiwygio ein deddfau er eu gwneyd yn fwy effeithiol o lawer yn y cyfeiriad hwn. A mwy di- betrus fyth y dywedwn y gellir diwygio dull gweinyddiad y cyfreithiau sydd yn bresennol. Mewn llawer Ilys cyfiawnder, ni cheir ond yr enw cynawnder' yn aros. Mympwy mân ustusiaid (yn cael eu gwneyd i fyny o ddynion heb feddu syniad o gwbl am chwareu teg) fydd yn teyrnasu, gan anfon truan newynog i garchar am chwe mis am ladd cwningen neu iar phesant, a gollwng y mileinddyn a banner laddodd ei wraig ac a newynodd Ion aid ty o blant bychain yn rhydd ar ddim ond dirwy ysgafn. Nid yn y cyfeiriad yna yr ydym am fyned heddyw, modd bynag, eithr, o dan arweiniad y barwnig y crybwyllasom ei enw, edrych yn ystyriol pa beth y gall ac y dylai y cyhoedd ei hun ei wneyd er lleihau nifer y troseddau a gyflawnir a thrwy y cyfryw leihad, mewn gwirionedd, amddiffyn ei hun. A rhag bod unrhyw ammhtnaeth am ystyr dyledswydd y cyhuedd yn y cyssyllt- iad neillduol hwn, dywedwn yn ddi-gwmpas fod myrddiynau ar fyrddiynau o honom, yn hollol ddi-feddwl ac anwyliadwrus, yn gosod temtaaiynau o'r fath fwyaf hudolus, yn wir, anorchfygol, o flaen dynionach anonest a di-gydwybod i gyflawni troseddau; yn eu temtio iddynt, ac yna yn eu beio, os delir hwy, yn eu cospi am danynt, tra mai nyni ein hunain, trwy ffolineb a diffyg gwyliad- wriaeth anesgusodol, a'i gwnaeth yn bossibl iddynt eu cyflawni; ïe, a awgrymodd y trosedd iddynt! Yr ydym yn ysgrifenu yn gr) f, yr ydym yn addef. Ein gwaith o hyn i derfyn yr erthygl fydd profi nad ydym yn ysgrifenu yn rhy gryf. Yr achos o'r rhan fwyaf o'r lladradau a'r gweithredoedd twyllodrus a gyflawnir, medd Syr ROBERT ANDERSON, ydyw diofalwch hollol neu drachwant a gorawydd dybryd. Wrth gwrs, ceir eithriadau i hyn. Er es amp], ni waeth i ddyn pa mor ofalus bynag y bolltia efe farau ei byrth dros nos, nid ydyw allan o berygl cael' tori i mewn J iddo gan y lleidr medrus sydd, wrth ei alwed- igaeth megys, yn dy ysbeiliwr—lleidr yn gwybod am bob dichell ac ystryw a bprthyn i ysbeilio, ac a fedr agor dorau a ffenestri pa mor ddiogel bynag y byddant wedi eu sicrhau. Ond am y troseddau hyny ag y gellir eu rhwystro trwy arfer ycbydig o ofal a gwyliadwriaeth o du y rhai sydd yn awr, o herwydd diffyg hyny, yn syrthio yn ebyrth iddynt, yr ydym yn son yn yr erth- ygl hon. Er esampl, cymmerer y penteulu sydd yn cloi ac yn bolltio drws ffrynt ei dy, ac yn gadael drws y cefn heb ei gau ond yn unig a'r glicied; neu yn diogelu y prif ffenestri yn eithaf sicr, tra yn gadael un y fwydgell yn gil-agored. Esampl arall; pa mor ddwfn (neu, yn hytracb, pa mor fas) y dylai ein cydymdeimlad fod a'r gwr gol- udog hwnw a fedd werth mil o bunnau o lestri aur ac arian, neu o bsrlau, ond yn rhy grintach i brynu cist haiarn gwerth deg punt i'w cadw ynddi, pe yn eu colli bob un? 'Ac yr wyf yn cofio am un wraig foneddig,' medd Syr R. ANDERSON, a bryn- odd gist haiarn, a ddododd ei holl eiddo gwerthfawr i mewn ynddi, ac yna, wedi cloi y gist yn dra gofalus, a ddododd, yr all wedd ar ben ygist, ac a aeth ymaith.' Pan ddychwelodd hon yn ei hoi, wele ago red ydoedd y gist, a'r holl gelfi drudfawr yn ngholl. Wrth s6n am demtio lladron i ladrata trwy hudoliaeth gref mewn cyfleusdra agor- ed o flaen eu llygad, noda ein hawdwr ei fod ef yn myned ar hyd un o heolydd y brifddinas ychydig ddyddiau yn ol, pan y gwelai ddwy foneddiges, ac un o honynt yn dal pwrs oedd yn amlwg yn llawn, yn llac yn ei Haw, fel pe yn temtio unrhyw leidr i'w gipio oddi ami. Y mae yn syn genyf os na ddaeth y lleidr cyfarwydd heibio a gwneyd hyny,' efe a chwanega. Yn ein trefydd mawrion, wrth gwrs, y mae y di- ofalwch a'r anfeddylgarwch anesgusodol hwn yn fwyaf peryglus; ac felly yn ar- benigol pan fo yr heolydd yn llawnion o bobl. Bid siwr, y lleidr ei hun ydyw y pechadur mwyaf; ond yn bendifaddeu, nid ydyw y rhai a osodant y demtasiwn o flaen y dyn perffaith amddifad o'r syniad lleiaf am onestrwydd sydd wedi troi i fyw ar reibio eiddo pobl eraill i'w hesgusodi mewn un modd; a phe ceid gan y cyhoedd fod yn fwy ar ei wyliadwriaeth, gellir sicrhau yn ddibetrus mai buan y lleihaai byddin yr anonestiaid.' A 'byddin' gref arall a ddarfyddai yn ei rhif gyda'r 'fyddin' hon fyddai byddin y carnladron hyny ydyw, y rhai sydd yn prynu eiddo lladrad am bris isel gan y lladron, ac yn gwneuthur mas- nach eanillfawr yn y ffordd hono. Y g^r ydym yn ei ddilyn yn yr erthygl hon a ddywed mai Llundain ami ei phobl- oedd sydd ganddo ef yn fwyaf o flaen ei feddwl. Ar yr un pryd, nis gall y drwg yr ydys yn sôn am dano lai na bodoli yn mbob man i raddau mwy neu lai. Yn rhwydd y gallem liosogi yr enghreifftiau o anfeddylgarwch a diofalwch ar ba rai yr ymbesga yr ysbeilydd. Wele un yn chwan- egol at y rhai sydd eisoes wedi eu nodi:— 'Cyfaill i mi,'medd Syr ROBERT ANDERSON, 1 yr hwn, ycbydig cyn y Nadolig diweddaf, ydoedd yn myned drosodd i Paris, a goll- odd ei bocedlyfr ar y daith, neu ynte fe'i lladratawyd oddi arno Yn y llyfryn yr oedd twysged werthfawr o arian-nodau i glirio ei dreuliau yn Ffraingc a Belgium. Ychydig feddylgarwch a rhagocheliad a allasai arbed ei hull golled i'm cyfaill. Yr hyn y dylai dyn ei wneyd ydyw tori ei ar- ian-nodau yn eu hanner, a gosod y naill hanner yn llogellau ei lodrau a'r hanner arall yn llogellau ei gob. Effaith hyn fyddai, tra yr anrheithiai yr ysbeilydd pen- ffordd ef o'r oil a fyddai ganddo, y cyfan a wneid gan bigwr pocedau fyddai peri ychydig anghyfleusdra, ond dim colled. Oaiff y perchenos; cyfreithlawn, trwy ych- ydig drafierth, holl werth yr arian-nodau y byddai eu hanner yn aros, tra na byddai yr hanner arall yn werth dim i'r Ileidr, a gallai gael ei ddwyn i'r fagl drwyddynt.. 0 dan yr amgylchiadau hyn, nid yw y dyn a esgeulusa hanneru ei arian-nodau, cs na bydd yn filiwnydd (hawdd iddo fforddio colled) yn ddim amgen nag yn-1 fyttyn. Er hyny, yr eithriad, yn hytrach na'r rheol, ydyw yr hanneru doeth a rhag- ochelgar hwn. Diau y bydd llu o'n dar- llenwyr yn mynu gwib gwyliau yr haf pre- sennol i'r Cyfandir neu i'r Gorllewinfyd. A oddefant hwy y cynghor syinl a ganlyn genym 1 Pan yn codi arian o'r bangc, torer hwy yn y fan, cyn eu cymmeryd oddi yno, yn eu hanner, a chadwer yr hanneri gwahanol mewn llogellau gwahanol; a bydd perygl colled a phrofedigaeth felly yn cael ei o-goi. Un enghraifft chwanegol i ddangos y cys- sylltiad agos sydd rhwng diofalwch a chyf- lawniad troseddau Daeth cyfaill ataf yr wythnos ddiweddaf,' medd Syr ROBERT, i ofyn fy nghynghor ynglyn a cheque oedd wedi ei hanfon trwy y llythyrdy i fasnach- wr i dalu cyfrif lied fawr, ond yr hon a gelciwyd ar y ffordd, ac a newidiwyd gan leidr. 1 A ydoedd y cheque wedi ei gwneyd yn daladwy ar archeb (to order) ?' gofynais. 'Nid wyf yn sic, 'Felly, wrth gwrs, ni ddarfu i chwi ei nodi fel un nad oedd i'w newid not negotiable) 1 'Naddo: yr wyf yn sicr na wnaethum ddim o'r fatb.' A ydych yn cofio pa un a ddarfu i chwi ei chroesiT 'Nid wyf yn meddwl fy mod wedi gwneyd.' Nid yw yr achos hwn ond un o liaws mawr ag y gallssid eu henwi. Yr esgeulusdra i gymmeryd ychydig ragoch- eliadau syml a roddodd i'r lleidr ei gyfleus- dra, neu, ynteu, o bossibl, a demtiodd rhyw glercyn gwan ac anghenus i gytiawni tros- edd na fuasid byth yn meddwl am dano oni bae am ddiofalwch anesgusodol yr anfonydd. Ceir yn yr enghraifft hon awgrym ymar- ferol teilwng o sylw hyd yn oed y rhai hyny sydd mewn amgylchiadau nad ydyw ychydig golli arian o nemawr bwysigrwydd iddynt. Nia gall fod unrhyw ammheuaeth am y ffaith fod y mwyafrif o'r troseddau damweiniol neu achlysurol a gyflawnir yn nglyn ag eiddo yn ein gwlad-hyny yw, y troseddau hyny nad ydynt wedi eu rhag- gynllunio—i'w priodoli gan mwyaf a chan amlaf i esgeulusdra a diofalwch y rhai fydd yn dioddef colled drwyddynt. Yr anonest, a'r egwan, a'r angbenus, ydynt yn barbaus yn cael megys eu bradychu i gyflawni gweithredoedd troseddawl trwy ymddygiad- au di-feddwl hyd yn oed y rhai a'i hystyr- iant yn rhwymedigaeth ac yn ddyledswydd arnynt eu diogelu rhag temtasiwn; ac etto hwy eu hunain, o ddiffyg moment o feddyl- garwch ac yscyriaeth, yn gosod y demtasiwn hono yn eu ffordd. Fel y dywedodd un :— 'Drwg yn cael ei wneyd o ddiffyg meddwl yn ogystal ag o ddiffyg calon.' Nid ydym ar hyn o bryd yn dadleu yn gymmaint dros gyfnewid ein cyfreithiau, na thros gael gweinyddiad mwy cymmesurol ar y rhai sydd genym; ond, yn bendifaddeu, yr ydym yn dyrchafu ein lief o blaid ychydig synwyr cyffredin ynom ni, y rhai ydym mor chwan- nog i alw ein hunain 'y cyhoedd mawr Prydeinig.' O'r braidd y ceidw y forwyn faeh ei He os digwydd iddi, yn anghofus neu yn amryfus, adael yr ysgubell neu y cawell glo ar lwybr ag y gallai ei uieisdres fursen- aidd fod ynyrenbydrwydd o daraw blaen ei throed yn ei erbyn, a thripio. Oud, beth a ddy wedwn am y feisdres ei hun, yn anghof- us neu yn amryfus, yn gadael sofren, neu berl, neu faen gwerthfawr, ar ledymyl nes peri temtasiwn i'r forwyn fach i gyflawni yr anouestrwydd a esyd ystaen ar ei chym meriad tra y bydd hi byw ? Nis gallem osod baich y cyfrifoldeb oil ar ysgwydd y forwyn. Yn sicr, rhcddem, o gyfiawnder, ran helaeth o hono ar ysgwydd y feisdres ddiofal ac esgeulus. Y diofalwch, a'r es- geulusdra, a'r diffyg meddylgarwch hwn, heb os nac oni bae, ydyw y moddion mwyaf cynnyrehiol yn lliosogiad lladron ac ys- beilwyr y tu allan i gylch dylanwadau gwreiddiol lygredig y galon ddynol ei hun. Pe llwyddem trwy erthygl syml ac anarferol o fath hon i greu mwy o ystyriaeth feddyl- gar yn y cyfeiriad hwn mewn rhai o'n darllenwyr, byddem wedi cyrhaedd yr hyn yr amcanem ato wrth gymmeryd ein hys- grifell mewn Haw yn llawn.
MR. SAMUEL SMITH, AS, A CHYNNRYCHIOLAETH…
News
Cite
Share
MR. SAMUEL SMITH, AS, A CHYNNRYCHIOLAETH SIR FFLINT. YR wythnos ddiweddaf taenwyd y chwedl fod yn inryd Mr. Sanmel Smith, yr aelod seneddol Rhyddfrydig dros sir Fflint, ymddiswyddo, o herwydd afiechyd. Y mae Mr. Smith ei hun, erbyn hyn, wedi hysbysu ei oruchwylwyr etholiacfol nad oes gair o wirionedd yn yr adroddiad. Y mae efe a.r hyn o bryd yn yr Yswissdir, lie y mae wedi adgyfnertha ei iechyd yu ddirfawr. Disgwylia y bydd yn 1!1 y alluog i gymmeryd ei sMd yn Nh$y Cyffredin yn fuan beilaeh.
PABYDDION CYMREIG AR Y UYFANDIR.
News
Cite
Share
PABYDDION CYMREIG AR Y UYFANDIR. Nos Fercher diweddaf bu Mr. W. Llewelyn Williams, bargyfreithiwr ar y gylchdaith Dde- heuol, yn darllen ysgrif ar bants y Pabydiion Cymreig ar y Cyfaudir, o flaen Anrhvdeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, yn 20 Hanover Square. Fel y gwyr darllenwyr y FANER yn eithaf da, Anghydffurfiwr a Rbydrlfrydwr cysson ac egwyddorol yw Mr. Llewelyn WiMiams oud y mae, ar yr un prvd, yn ysgolor gwych, ac yn feirniad hanesyddol teg. Yr oedd ei ysgrif felly, er ei bod ar destyn lied anhawdd i Gymro ysgrifenu yn hollol auamhleidiol arno, yu un ddyddorol ac addysgiadol. Cymmerwyd y gadair gan Syr John Williams, Barwnig ac yn mbiithera.1 yr oe Id yn hre&etmoi Mn. J. W. Willis Bund, J. Aeron Thomas, A. a., a Mrs. Thomas, y Parch. G. Hartwell Jones, a W. A. Edwards, Ernest Rhys, Mrs. Thomas E. Ellis, J. H. Davies, T. E. Morris John T. Lewis (Cbancerv Lane), Evan Griffiths (Chelsea), J. Arthur Price, Dr. Alfred Daniell, J. Davies Jones (Essex street), &c. Darllenodd yr ysgrif- euydd, Mr. E. Vincent Evans, lythyrau oddi wrth y Cardinal Herbert V tlughau, aV Milwriad Ivor Herbert, yn dadgan eu gofid am nas galient fod yn brelienool ar yr achlysur, Sylwodd Mr. Williams fod y ffaith mai ych- ydig o groosaw a roddodd Cymru ar y cychwyn ir Diwvgiad ProtestanaidH yn ddigon adua- byddns. Cafodd Thomas Cromwell, ac eraill, mae'n wir, offerynau paiod yu mhlith eyf- reithwyr ac ofieirinii eiu gwlad i gyflawni eu gwa th ond edrychai y weriu arnynt gyda theiiuladau digofus, tra y tynent i lawr ddelw Derfel (ladarn o'i chell, ac y dyfethent allor Dewi Saut i gyfoethogi esgob dyeithr. Cyfeiria Chapuys, y Llysgenad Ymherodrol yn llys Harri yr Wythfed, yn barhaus at ymlyniad y Dywysogaeth wrth yr hen ffydd ac am ddwy genhedlaeth ar ol y Diwygiad, ni phallodd cyn- llwynwyr Pabaidd gymmeryd i gyfrif ffyddlon- deb Cymry i'r hen grefydd.' 0 ran hyuy, bron yn ddiarwybod i ni, y mae arferion Pab- aidd wedi eu cario i lawr hyd y dyddiau hyn, er gwaethaf pob diwygiad. Un rheswm am yr ymlyniad yn ddiammheu ydoedd fod y Pabydd- ion yn sefyll i fyny, nid yn unig dros eu cref- ydd, ond dros genedlaetholdeb. Yr oedd bywyd a hanes y gene 11 wedi ymweu i'r hen sefydliadau sy'n aros hyd yn oed yn eu had- feilion yn Ystradfflur, a Valle Crucis, yn NgLymmer, ac yn Tiuteru, yn brawfiou an- farwol o dduwioldeb a set yr hen Gymry. 0 berwydd hyny, hyd nes y cynnhyrfodd y di- wygiadau diweddarach galon y genedl i'w gwaelodion, arosodd Cymru yn hwy nag un ran arall o'r deyrnas yn fiyddlawu i'r grefydd Babyddol. Yr hyn sydd ryfedd ydyw, fod haueswyr Pabyddol wedi gwneuthur can lleied o ddefnydd o'r ffaith. Tra y bu ysgrifenwyr Cymreig Protestanaidd yn brysur gyda'r gwaith o olrhain dechreuad Piwritaniaeth collodd ys- grifenwyr Pabyddol olwg ar y gwahaniaeth pwysig cyd-rhwDg eu cyd-grefyddwyr, yn Nghymru a'r rhanau eraill o'r deyrnas. Amcan ysgrif Mr. William-j ydoedd taflu moleuni ar v rhan a gymmerodd Oymry yn yr hyn a e wir y Gwrth-DJiwygiad, y dybenion oedd ganddynt mewn golwg, a'r graddau y llwyddasant i'w cyrhaedd. Ddchreuodd gyda chyfarfydrliad tri ysgolor o Rydycbaiu—Dr. Morgan Phillips, o sir Fynwy Dr. Owen Lewis, o sir Fon a Dr. William Allen, osir Lancaster— yn ninas Donay, yn y flwyddyn 1568, ac fel y sefydlasant yno goleg i ddysgu offeiriaid gyfarfod a'r inaes cenhadol yn Mbrydain. Llwyddiant y coleg hwn a arweiniodd i sylfaeniad sefydliad cyffelyb yn Rhufain, gyda Dr. Morus, o Glynog, yn llywydd. Olrheiniodd Mr. Williams hanes y coleg hwn ac hanes yr ymrafael a dorodd allan cydrhwng yr ysgolheigion Cymreig a Siesnig, ac fel y dadblygodd y cweryl yn un cyffredinol cyd- rhwng yr Urdd J esuitaidd, ac adranau eraill o Eglwys Rufain. Gweithiodd yr Eilltion Cym- reig yn ddi-fwlch yn erbyn y Jesuitiaid, a help- iwyd hwy i raldau mawr gan sefydliad Urdd y Benedictiaid gan un John Roberts, brodor o Drawsfynydd. Diweddodd John Roberts, druan, ei oes mewn meithyrdod yn Tyburn, ond fe ennillodd yr egwyddorion a bregethwyd ganddo ef a'i gyd-Gymry eu ffordd er gwaethaf pob er- ledigaethau, a'r egwyddorion hyny sy'n awr yn rheoli llywod-ddysg yr Eglwys Rufeinig yn y wlad hon. Yn ystod ei ysgrif cyfeiriodd Mr. Williams at lawer i hen Gymro dyddorol fu'n chwareu ei ran ar y llwyfan gyhoeddus yn Ewrop yn rhyfel y crefyddau dair canrif a rhagor yn ol. Yn All ptitb Thomas Morgan, ysgrifenydd y Frenhines anffodus Mary, Dr. Gruffydd Roberts, o Fulan, awdwr Y Grammadeg Cymraeg, ei ddysgybl, Dr. Rhosier Smith, Huw Gruffydd, o Cambrai John ItheI, canon eglwys Notre Dame y Tad Leander, a llawer eraill y gellid eu nodi. Yr ydym yn cyttuno a Mr. Williams, mai nid gyda ni yr erys gosod barn na chon- demniad ar waith y dynion hyn. Boddloned Pabyddion en hunain pa un ai mantais ai an- fanta's i'w heglwys hwy ydoedd y gwrthwyneb- iad cryf a ddangoswyd gan Babyddion Cymreig yn erbyn trefniadau y Jesuitiaid. Teg i ni fel Cymry ydyw nodi y ffaith fod yr Eglwys Gathol- ig wedi mabwysiadu llawer o'r egwyddorion y gosododd llawer o'r hen Gymry eu bywyd i lawr droatvnt. Cafwyd rhydd-ymddiddan ar destyn yr ysgrif gan Mr. Willis Bund, Mr. Ernest Rhys, Mr. J. H. Davies, Mr. T. Morris, a Mr. Price. Ar gyn- nygiad Mr. Aeron Thomas*, ac eiliad Mr. T. D. Jones, diolchwyd yn gynnes i Mr. Llewelyn Williams am ei ymchwiliad a'i lafur ac ar gyn- nygiad Mr. R Arthur Roberts, ac eiliad Mr. Vincent Evans, diolchwyd i Syr John Williams am ei wasanaeth yn y gadair. BYR NODION. Nos Ian diweddaf bu London Welsh Lodqe y Seiri Rhyddion yn cydwledda yn Ngwestty'r Criterion, o dan lywyddiaeth Sir John Puleston. Cvmmerwyd rhan yn y gwaith gan y Milwriad Pryce Jones, A s-, Mr. Woosnam, ac eraill; a chafwydcaneaon Cymreig gan Miss Gertrude Hughes, Miss Juanita Jones, Mr. Torn Thomas, Mr. John Sandbiook, &c. Mac'n debyg mai y gelyn sy'n gyfrifol am y chwedi fod Mr. Samuel Smith yn bwriadu rhoddi ei le i tyny fel aelod seneddol dros sir Pflint. Yn ot yr hanes glywais i y mae y boneddwr anrhydeddus yn gwella yn dda, ac yn gobeithio ail afael yn ei ddyledswyddau yn mhen ychydig iawn o amsei. A dyweyd y lleiaf, mae'n llawer gormod o foneddwr i wneyd tro mor lledchwith ag a awgrymir yn y chwedi y cyfeiriwn ati. Pwy yw hwnw, tybed, sydd eisoes wedi gwrthod sefyll yn lie Mr. Smith ? Rhoddodd Mrs. Herbert Roberts groesaw i lawer o wahoddedigion yn ei charfcref yn Ash- down Place yr wythnos ddiweddaf. Daeth llawer o aelodau seneddol a gwyr cyhoeddus eraill i'r At Home.' Gofalodd Mr. Herbert Roberts, gyda'i ddoethineb arferol, am gerdd. oriaeth Gymreig iddynt. Canodd Mr. Emlyn Davies ganeuon yr hen wlad gyda'r Bwyn a'r medr sydd bob amser yn nodweddu ei ganiadaeth.
SIR FEIRIONYDD.
News
Cite
Share
SIR FEIRIONYDD. Agorwyd brawdlys sir Feiriouydd yn Nol- gellau, dydd Sadwrn, ger bron y Barnwr Jelf. Cyrhaeddodd ei arglwyddiaeth i'r dref y noswaith flaenorol. a chyfarfyddwyd ef gan yr Uchel Sirydd (Mr. Romer Williams), yr Is-Sirydd (Mr. J. Charles Hughes), a chaplan y sirydd (y Parch. Llewelyn Williams), ynghyd a nifer o heddgeidwaid dan yr Is-brifgwnstabl Jones. Dechreuwyd ar waith y frawdlys boreu ddydd Sadwrn. Yu ei anerchiad i'r Uchel-reithwyr dywedodd y barnwr fod yn dda ganddo weled y sir, yn yr hon y treuliasai ef gryn amser o dro i dro, mor rydd oddi wrth droseddau. Yr oedd efe wedi ei foddhau yn fawr yn nhuedd hedd- ycblawn pobl y Dywysogaeth. Ar ran yr uchelreithwyr dywedodd y blaenor (Mr. Wynne, Beniarth) ei fod yu dymuno croes- awn ei arglwyddiaeth i'r sir ar ei ymweliad cyntaf hwn a hi yn y cymmeriad o farnwr. Un carcharor oedd yn aros ei brawf, sef John Roberts, 2(hin mlwydd oed, llafurwr amaeth- yddol, vr hwn a wadai ddarfod iddo ymosod ar Mary Williams, geneth dan 16eg mlwydd oed, yu mblwyf Llangar. Erlynid gau Mr. Ellis Griffith, A s ac amddi- ffyn id y carcharor gau Mr Ralph Bankes. Cafwyd y carcharor yn ddi-euog gan y rheith- wyr, a gollyugwyd ef yn rhydd. Tir Berchenogaeth. Yua aethpwyd yu mlaeu i wrandaw achos Piice yn eibyn Jenkins. Ymddangosai Mr. Moss, AS,, a Mr. Ellis Griffith, A.s, dros yr bawlydd, a Mr. Marshall a Mr. Ralph Baukes dros y diffynydd. WI th agor yr achos dywedodd Mr. Moss fod yr achos wedi codi ynghylch perchenogaeth darn o dir oedd yn cydio a dwy fferm o'r enwau Ty Tan Graig a Glanddwynant; y rhai oedd yu eiddo yr hawlydd Y tyst cyntaf oedd yr hawlydd, Mr. Price, percheuog yst&d y Rhiwlas Dywedodd ef fod y darn tir a nodwyd yu ei amser ef yn cael ei ystyried fel lhan o fferm T £ Tan Grai-, yr hon a fesurai 126 o erwau, a thros b-A. rai yr oedd ganddo ef hawl i saethu a physgota. Hyd yn ddiweddar, pan gododd achos yn erbyn tenant yn y cwrt bach, nid oedd ganddo ef y syniad lleiaf tod y darn tir yu cael ei hawlio gan y diffynydd. Yn y cyfwng hwn cafodd yr achos ei ohirio hyd dydd Lluu. Bu yr achos dan sylw y frawdlys dydd LluD, ond ni therfynwyd ef erbyn yr hwyr.
SIR DREFALDWYN.
News
Cite
Share
SIR DREFALDWYN. DYDD Iau diweddaf cynnaliwyd brawdlys air Drefaldwyn,:yn y Drefnewydd, ger bron y Barnwr Jelf. Cyrhaeddodd y barnwr i'r dief y diwrnod blaenorol, pan y cyfarfyddwyd ef ganyr uehel- sirydd (Mr. Hugh Lewis, Glanhafren), yr Is. sirydd (Mr. W. Watkins, Drefnewydd), a chaplan y sirydd (y Parch.|W. LI. Richards). Gosgorddwyd y barnwr i'w letty, hefyd, gan y cymdeithasau cyfeillgar. Wrth anerch yr uchelreithwyr dywedodd y barnwr ei fod, ar ei ymweliad cyntaf A sir Drefaldwyn, wedi cad eitdaraw, fel yi oedd barnwyr eraill wedi cael. gan absennoldeb « drosedd mawr yn eu gwlad brydferth. Nid oedd yna ond tri o garcharcrion yn y frawdlys hon Cydnabyddai Thomas Jones, 23ain mlwydd oed, mwowr, ei euogrwydd o dori i yetablau neillduol yn Llanidloes, ar yr 28ain a'r 30ain o Fawrth a'r laf o Ebrill, a Ladrata rhyw gym- maint o rawn oddi yno Ymddangosai Mr. Ellis Griffith, A.S. (yn cael ei gytarwyddo gan y Mri. J. ac A. Davies, Llanidloes), dros yr erlyniad. Dy- wedodd, er nad oedd yna ond tri o gyhuddiad- au yn cael eu dwyn yn erbyn y carcnaror, yr oedd yna dri ar ddeg o geffylau mewn fferm. ydd yn y gymmydogaeth yr oedd eu cynffonau wedi cael eu tocio, ac yr oedd pob ceffyl wedi gostwng yn ei werth tua 5p. Derbyniwyd cwynion cyffelyb o sir Feiiionydd. Yr oedd yna restr hirtaith o droseddau yn erbyn y carcharor. Y barnwr a ddywedodd ei fod yn petruso gyda golwg ar anfon y carcharor i benyd- wasanaeth, ond byddai iddo ei draddodi i 12eg mis o girchariad, gyda llafur caled. Cydnabyddai J. Edward Hill, 20ain mlwydd oed, llafurwr, a Thomas Smith,. 16eg mlwydd oed, llafurwr, eu heuogrwydd, o osod rhan o blaohigfa o goed yn Tk Lwch, mewn modd maleisus, ar dân, ar y 19eg o Fai, nc ar yr un dydd o dori i dai, a lladrata can t6 a dwy droedfedd. Ar gais y barnwr galwodd y carcharor ien- engaf ei gydnabyddiaeth o euogrwydd yn ol, a dywedodd ei aiglwyddiaeth, gan ei fod yn debygol iddo gael ei arwain gan ei gydymaith, y rhoddai ef siawns arall iddo, ac y byddai iddo ei ryddhau. Dedfrydwyd Hill i ddau fis o lafur caled.
.TREFORRIS,
News
Cite
Share
TREFORRIS, Genethod Ieuaingc mewn Penbleth.—Er's peth amser bellach y mae dwy chwaer o'r enw Mar- garet Ann a Sarah Watkins, y naill yn 18, a'r llall yn 16 mlwydd oed, wedi tramwy y ffordd gul sydd yn arwain i ddistryw, oud y maeot erbyn hyn wedi eu hatt 1 ar eu taith. Dydd Ian cymmerwyd y ddwy ger bron yr ynadon yn Perth, ar y cyhuddiad o gysgu allan. Tyetiodd yr Heddwas Stabbs, Treforris, iddo eu cael gan- ol nos Fercher yn cysgu mewn tt allan yn y dref. ac o gyfeiriad yr hwn y canfu efe ddynion ieuaingc vn cerddcd. Gwylid y lie am i'r cwnstabl dderbyu hysbysrwydd fod y genethod yn llechu yn yr un lie y noswaith flaenorol. Ar ol ymchwiliad, cafwyd eu bod, nos Lun, yu cysgu rnewn ysgubor yn Graigwen, Pontypridd, a bod dynion ieuaingc gyda hwy y pryd hyny. Cafodd yr achos ei ohirio i lY8 ynadol Pontypridd dydd Sadwrn. Yno gohiriwyd yr achos hyd yr wyth- nos hon, oud mae'r genethod anffodus yu y cyfarnser i fod dan ofal Mrs. (Dr. Lewis), hyd nea y dychwel Miss Box, un o genhadon y llys- oedd ynadol, gartref. Mae'r ddwy eneth wedi eu hesgeuluso yn ddifrifol, yn enwedig gan eu mam, yr hon sydd yn arwain bywyd isel ao anfoesol.
TRAMOR.
News
Cite
Share
fon ei diolchgarweh gwresocaf i Lywodraeth Unol Dalaethau yr America am y parch a dalwyd ganddi i weddillion y diweddar lys- genad, Argiwydd PAUNCEFOTE. Yn mhrifddinas Rwssia, ganol yr wythnos ddiweddaf, agorwyd cynnadledd o gynnrych- wyr 'Cymdeitha:l y Groes Goch' o bob gwlad. I Y newyddion diweddaraf a argoelant heddwch unwaith yu rhagor yn China, a bod gwrthryfel y deheubarth yn prysur gael ei ddarostwng. Bydd y rhan o fyddin yr Almaen sydd yn awr yn Berlin yn myned trwy ymarferiadau milwraidd arbenig yn fuan. Gwahardda yr awdurdodau iarlunwyr ddyfod yn agos. Yr wythnos ddiweddaf taenwyd y gair fod 'cenad wir' wedi ei chael o'r rhyfel- long antfodus y Condor. Ond ymddengya mai chwedi ddi-sail ydoedd hyn. Dydd Iau hwyliodd Hong o un o borth- laddoedd yr Unol Dalaethau i St. Vincent a Martinique gyda llwyth o defnyddiau i godi tai i'r trueiniaid Bydd wedi colli eu han- neddau. Nid ydyw yn hawdd gwybod pa beth sydd yn wir am gyflwr Count TOLSTOY. Y diwedd- araf (oa gwir) am da no ydyw ei fod yn well. Hyfryd ydyw deall fod pob cweryl rhwng Chili a'r Weriniaeth Arianin wedi darfod. Cylafareddiad fydd eu harwyddair yn y dyfodol. Y cenhadon meddygol ec efeugylesau y Zenanas ydynt wedi ail ddechreu ar eu gwaith o ddifrif yn Manchuria, medd yr haoes diweddaraf oddi yno. Ar yr un pryd, ymddengys eu bod yn dra gwyliadwrus i ba le i fyned yn awr. Er enghraifft, nid ydynt yn wynebu ar unrhyw bentref yn y dyddiau presennol heb eu bod yn gyntaf wedi der- byn gwahoddiad oddi wrth y Cristionogion brodorol fydd yn byw ynddynt. Y gwahoddiadau hyn, modd bynag, yd- ynt yn dylifo iddynt; a hyny gyda thaer- ineb nad ydyw yn hawdd ei withsefyll. Pan aeth yr efengylesau hyn i'r diriogaeth ar y cyntaf yr ail waitb, brawychwyd hwy yn ddirfawr gan ymddangosiad wyth o ddynion ar feircb. Yn naturiol, yn amgylchiadau y wlad ar y pryd, tybiasant mai 'brigand- laid neu wylliaid oeddynt. Ocd, ni fu erioed gamgymmeriad gwell, nac un mwy dymunol. Yr wyth marchog- wr a droisant allan i fod yn aelodau 'clwb' wedi ei fiurfio yn bwrpasol i amddiffyn y dref yr oedd y cbwiorydd hyn yn myned iddi rhag yr ysbeilwyr oeddynt yn heigioyn y rhanbarth. Pan y daethant at y cenhadesau dychryn- edig, buan iawn y chwalasant eu hofnau trwy ddyweyd eu bod hwy wedi dyfod o bwrpas i'w hamddiffyn, ac nid i'w moleatu ao fel y cyfryw hebryngaaant y ^lleatri gweiniaid yn gomfiorddus a diogel i'r pen- tref, He y rhoddwyd iddynt dderbyniad mwy croesawgar na dim a ddiagwyliasant. Addawodd Cristionogion brodorol y He adeiladu yr orsaf genhadol a anrheithiasid gan y Boxers ddwy flynedd yn flaenorol. Ar ol cynnal y gwaaanaeth crefyddol cyntaf buont yn rhoddi ymgeledd feddygol i ryw naw a tbrigain o gleifion. Mewn dau ben- tref arall cjfagos nid oedd y croesaw a roed iddynt fymryn llai. Yn ol yr Italia Evaitgetica, newyddiadur, y mae cyfuewidiad dirfawr wedi cy.Timeryd lie yn hanes pendefigaeth yr Eidal yn ei phertbynas a'r Pab a'r Fatican. Yn lie cymmeryd mantais ar bob cyfleusdra i ddangos eu hymlyniad wrth y Babaeth, fcl yr arferent wneyd, oerfelgarwch amlwg a ddangosir ganddynt tuag at 'Ei Sanct- eiddrwydd' a'i lya. Nid ydyw gwarchodlu y Fatican yn meddu swyn iddynt fel y bu. Y maeut wedi colli ar. swyd yr offeiriadaeth, hefyd, i raddau mawr. Pabyddion ydynt, mae'n wir ond, prin y gellir mwyach eu galw yn Babyddion eelog a ffydd- lawn; Argoel dra arwyddocaol o'r cyfnewidiad teimlad hwn, drachefn, ydyw y ffaith fod y teuluoedd hyny a arferent gynt fod yn dra ym- lyngar &'r Fatican, ac yn dal swyddogaetbau yngl,9-n â'1' 'esgobaeth sanctaidd,' yn cydym- gystlwyn trwy briodas &;theuluoedd pendefigaidd Rhyddfrydig y wlad. Y mae anathema mwyaf croch 'yr hen fab' yn naturiol yn erbyn y priodasau hyn fel ieuo anghymmharus.' Pechod arall yn erbyn y Baoaeth ydyw eu gwaith yn anfon eu meibion i wasanaethu yn myddin a llynges yr Eidal.