Baner ac Amserau Cymru

TY Y CYFFREDIN. DYDD MERCHER Mat 28atn.-Cymmerodd y Llefarydd y gadair am ddau o'r gloch. Dulieüwyd Mesur Cynghor Dosbarth Dinesig Colwyn Bay a Cholwyn y drydedd waith. Mesur Ol-Mwyr Gvnrfoddol y Llynges Frenhinol. Mr. Arnold Forster a gynnygio id ar i'r mesur uchod gael ei ddarllen yr ail waith. Cymmerodd dadl fbr Ie; a chyttunwyd i'w ail ddarllen heb ynaraniad. Mesur y Swyddfeydd Cyhoeddus (Dublin). Cafwyd da-ll faith ar y cynnygiad i ail ddarllen Mesur y Swyddfeydd Cyhoedrtus (Dublin), yn yr hon y cymmerai aelodau dros yr Iwerddon ran, ac a arddaDgcsasaat eu gwrthwynebiad i'r mesur. Dadleaeat hwy, tra yr oedd yn smlwg fod y mermr yn darparn Co'eg Gwjddor, mai y cynllun mewn gwirionedd ydoedd gwella y oyflausderau i Ewrdd y Llywodraeth Leol. Cafodd y cynnygiad i ail ddarllen y meeur ei gario trwy 193 o bleidleisiau yu erbyn 107-mwy- afrif, 91. Symmudwyd rhyw gymmaint yn mlaen gydag amryw fesurau eraill, Goisiriwyd yr eiatsddiad am banner awr wedi ssith. YR EISTEDDIAD HwynoL, Y1 yr eisteddiad hwyrol y mater cyntaf a d''la«fch "«er bron ydoedd y ddad! oh tried jg ar hen. derfyciad Syr William Walronfl-I Fed Pw)llgo: Detholedig yn cael pi bennodi i wneyd ymchwmad i'r arian oymmhorth i gwmnistu agerlongau, a'r eifairh a gynnyrchai hyny ar y fasnach Brydeinig. Wedi dadleu am ysbaid cyttunwyd ar y pen- derfyniad, heb ymraniad. Dygiad yn Mlaen Fesurau Preifat. Mr. Balfour a gynnygiodd ar i bwyllgor dethol- edig gael ei bennodi i wneyd ymchwiliad i'r cwsatiwn o ddygiad yn miaen fesurau preifat. Wedi i Syr H. Campbsll-Bannerman, Mr. Blake, Mr. Healy, ac eraill, draethu eu syniadau ar hyn, cyttunwyd ar y penderfyniad. Y Treuliau Cenedlaethol. Cynnygiodd Mr. Balfour ar i bwyllgor dethole d ig gael ei bennodi i wneyd ymohwiliad pa un a ellid mabwysiadu unrhyw gynllun i alluogi y ty, trwy bwyllgor detholedig, neu rhyw ffordd arall, i wneyd archwiliad mwy effeithiol i fanylion y treuliau cenedlaethol. Mesur Benthycion. Paaiodd y mesur hwa trwy bwyllgor heb unrhyw welliant. Cododd y T9 ya faan ar ol hanner nos.

TY Y CYFFREDIN. DVDD IAU, Mai 29ain.-Cymmerodd y Llef- arydd y gadair am ddau o'r gloch. Y RHAGOLYGON AM HEDDWCH A'R BUSNES CYHOEDDUS. Mr. Balfour, mewn attebiad i Syr H. Camp- bell Bannerman, a ddywedodd, yn ngwyneb yr ansicrwydd pa un a allai ef wneyd mynegiad terfynol o berthynas i'r drafodaetn am heddwch dydd Llun, yr oedd efe yn meddwl mai nid doeth oedd cymmeryd y Gyllideb y diwrnod hwnw. Felly, yr oedd efe yn bwriadu cymmer- yd y Mesur Addysg dydd Llun a dydd Mawrtb, a'r Gyllideb dydd Mercher. CYFLENWAD. Amcanqyfrijon y Llynges. Ymffurfiodd y Ty yn bwyllgor ar amcangyf- rifon y llynges. Cymmerwyd y bleidlais o 4,812,700,1. at long au, adgyweiriadau, &c., ynghyd & chostau cad. wraeth y llynges, gartref ac oddi caitref, o dan ystyriaeth i ddechreu. Cymmerwyd rhan yn y ddadl ar y bleidlais honganSyrC. Dilke, Mr. E. Robertson, Mr. Arnold Foster, ac eraill; a chyttunwyd ar y bleidlais. Aed yn mlaen wedi hyny i ystyried pleidleis- iau eraiil, hyd nes y gohiriwyd y Ty am ugain munyd wedi saith. YR EISTEDDIAD HWYROL. Ail yingyfarfyddodd y Ty am naw o'r gloch. Altai Cytarjod yn Dublin. Galwodd Mr. Nannetti sylw at waharddiad cyfarfud o Genedlaetholwyr yn Dublin y Sab- bath, Mai 18fed, a chynnygiodd fod y Ty yu cael ei ohirio er galw sylw at y mater. Mr. Dillon a gondemniai weithrediad yr hedd: geidwaid fel un anghyfreithlawn. Mr. Wyndham a ddywedodd ei fod yn ym- gymmeryd Ar oil o'r cyfrifoldeb am yr hyn a wnaed gan yr awdurdodau yn yr Iwerddon a'r heddgeidwaid mewn cyssylltiad a'r gweithred- iadau hyny. Wedi dadleu pellach cafodd ycloadur ei basio, ar gynnygiad Mr. Balfour, trwy 195 o bleidleis- iau yn erbyn 69; yna ymranodd y ar y penderfyniad i ohirio, yr hwn a gafodd ei wrthod trwy 206 o bleidleisiau yn erbyn 66. CYFLENWAD. Ymffurfiöddy Ty yn bwyllgor wedi hyny ar amcangyfrifon y Ilynges; a bu yn eistedd hyd bum munyd wedi hanner.

TY Y CYFFREDIN. DYDD GWENEK, Mai 30ain —Cymmerodd y Llefarydd y gadair ganol dydd. Cyflenwad. Ymffurfiodd y rrt yn bwyllgor cyflenwad ar am cangyfrifon y gwasmaeth gwladol. Cymmerwyd y bleidlais o 92,356p. at gyflogau a chostau y Swyddfa Gartrefol o dan ystyriaeth. Cwynai Syr C. Dilke fod 'oribinio amser' yn myned ar gynnydd cyflym yn melinau air Lancas ter, ac aonogai y dylid ymwneyd a hyn trwy bennodi arolygwyr i gerdded o gwmpas. Galwodd Mr. Coghill syiw at adroddiad y Prif Arolygwr, yr hwn oedd yn dangos y nifer o achos- ion o wenwynla 1 trwy blwm yn y fasnach mewn gwneyd llestri, yn 249 yn 1899 200 yn 1901; a 106 yn 1901. Gynnygiodd y Cadben Norton ostyngiad o lOOp. yn Dghyflog yr Ysgrlfenydd Gartrefol, er mwyn galw sylw at gwynion heddge'dwaid y brifddinas. Mr. Ritohie a attebodd fod y gweithrediad oedd efe wedi ei.gymmeryd eisoes gyda golwg ar yr haddlu yn gosod ar drethdalwyr y brifddiEas i dalu 90,000p chwanegol — 60 OOOji. mewn tai chwanegol, a 30,OOOp. a ganiateid tuag at rent!. Mr. W. Jones a ofyncdi i'r Yegiifenydd Oir. trefol pa gam oedd ef wedi ei gymmeryd i ddi- wygio Cyfreithiau Mwngloddiau Metteloedd a chyfeiriodd fod ei ragdaenor, ychydig flynyddoedd yn ol wedi addaw deddfu ar byn. Mr. Ritchie a ddywedodd iddo ddarparu mesur, a'i fod weii bod yn disgwyl am gyfleusdra i'w gyf- lwyoo i'r Tt, ond nid oedd yn gweled fawr o siawns i wneyd hyny yn bresennol. Cafodd cynnygiad y Cadfceo Norton i oatwng eyflog yr Ysgrifenydd Cartrefol ei wrthod trwy 190 o bleidleisiau yo erbyn 108 Cyttunwyd ar y bleidlaia, a chododd y T$am bum munyd ar hugain i chwer;h o'r glooh.

LLANRWST, YR YSGOL S[ROL. DYDD Mercher cynnaliwyd cytarfod chwarter- ol y llywiawdwyr lleol. Llywyddid gan Mr. O. Isgoed Jones. Pasiwyd ploidlais e gydymdeimlad a'r Mil. Sandbach, ar farwolaeth ei wraig. Ruoddodd Mr. D. G. Williams rybudd y byddai iddo alw sylw yn y cyfarfod nesaf at y cwestiwn o weinyddiad trysorfa yr ysgolor- iaethau. Daliai ef na ddylent adnewyddu un- rhyw ysgoloriaeth am dair blynedd yn olynol, oddi eithr i'r ysgolor amlygu ei barodrwydd i usfyll arholiad a ddygai anrhydedd ar yr ysgol. Dangosodd Mr. Williams nas gallent wneyd hyny o dan y cynllun oedd ganddynt hwy. Hysbyswyd fod yna 55 o ysgolheigion yn rhoddi eu presennoldeb yn yr ysgol, yr hyn oedd yn rhoddi awdurdod i'r corph o lywiawd. wyr ganiatau un ar ddeg o ysgoloriaethau. Penderfynwyd ihoddi chwech o ysgoloriaeth- au chwanegol o 4p. yr un i ysgolheigion o ran- barth Llanrwst a sir Ddinbych am 1902-3. Cyflwynwyd y cyfrifon am y flwyddyn ddi. weddaf gan y clerc (Mr. P. M'Intyre), yr hwn oedd yn dangos fod yna 740p. yn ddyledus i'r bangc, a bod yna golled o 66p. ar waith y flwyddyn. Ar gynnygiad Mr. H. Pierce pasiwyd y cyf- rifon. Galwodd y cadeirydd sylw at y pwys iddynt ddyfod o hyd i ryw gynllun er talu y swm dyiedus. -AI

Alderman Barnes oedd eaw bedydd a ohyfonw i' ditlynydd a waaeth ei ymddangosiaa dydd Mawith yn llys ynadon Wednesbury.

Y PRIFATHRàW GRIFFITHS AR ADDYSG GELFYDDYDOL. MEWN cyfarfod a gynnaliwyd ynglfn S'r Ysgol Addysgol mewn Coginiaeth a'r Celfau Teuluaidd, yn Ngholeg Prifysgol Caerdydd, dydd Llun, dywedodd y Prifathraw Griffiths ei fosi newydd ddarllen, gyda chryn ddyddor- deb, bapnr galluog a ysgrifenwyd gan yr Ysgrifenydd Trefol, yn yr hwn y gosodai allan yn eglur y gw.iith oe.-1d Caerdydd wedi ei wneyd dros addysg. Er ei fod wedi bod yn teimlo dyddordeb yn y materion hyn, nid oedd ganddo unrhyw fed dylddrych, hyd nes y dar- llenodd y papur hwnw, beth oedd y dref wedi ei wneyd. Y r oedd yn sicr nad oedd un dref yn y deyrnas wedi gwneyd dim yn debyg i'r hyn oedd Caerdydd wedi ei wceyd dros achos addysg boblogaidd (clywch, clywcht Dymun ol iawn oedd gweled pa mor Iwyddiannns yr oeddynt wedi bod mewn cyssylltiad i'r adran deuluaidd o addysg; ac yr oedd efe yn ammhen a oedd yna lawer o ganghenan o addysg oedd yn cael eu dilyn & chanlyniadau ymarferol helaethach mewn dedwyddwch na'r un o eoginiaeth a theulnyddiaeth. Y mddangosai iddo ef, hwyracb, mai y cam mwyaf a ellid ei wneyd dros achos dirwest yn y wlad hon fyddai, rroi allan athrawon a ddangosai i wragedd y pweithwyr pa fodd i goginio (clywch, clywch). Credai ef mai yno yr oeddynt i edrych am lawer o'r achos o'r trueni a'r meddwdod, yr oedd efe yn ofni, oeddlyn nodweddiadol o'r wlad hon, o i chymmharu a gwledydd ar y Cyfandir Yr oedd y gwahaniaeth yn atnlwrz iawn. Gwyddai y rhai a deithient lawer ar y Cyfandir am y modd arghyffredin yn mha. un y gallai gwragedd gwethwyr Ffraingc droi rhywbeth atdyniadol i fwyta, a hyny fal yr oedd yn amlwg. oddim, yn mron ond yr oedd efe yn ofni mai nodwedd tai y gweithwyr yn y wlad hon oedd gwastraff cysson Yn awr, wrth droi allan athrawon, y rhai, fe obeithiai, a wnai gytnewid y sefyllfa hono ar bathau, nid oedd yna ond ychydig o wasanaeth uwch a allent hwy ei wneyd yn anuniongyrchol i gyn- northwyo achos dirwest Yr oedd rhai cyfeiliion wedi bod yn sylwi ei fod wedi dytod yn brifathraw ysgol goginio (chwerthin); ond os mai hyny oedd yr oil yr oedd yn rhaid iddo gywilyddio o'i herwydd yn ystod ei tywyd, byddai ei fywyd ef yn un eithriadol iawn (chwerthin). Wrth siarad ar y bleidlais o ddiolchgarwch i'r cadeirydd, rhoddodd y cofrestrydd hanes byr am yr yegol, a gwnaeth appgl at rhyw danysgrifiwr haelionus am 15,COOp. neu 25,00"p. i ddarparu adeiladan cyfaddas i gariogwaith yr ysgol hon yn mlaeu.

ESGOB LLANELWY AR Y MESUR ADDYSG. Bu Esgob Llanelwy yn anerch cynnulliad IHos- og o glerigwyr a lleygwyr, a gynnrychiolent arcbddeoniaeth Trefaldwyn, yo NghroososwaliC, dydd lau riiweddaf. Dywedodd y byddai i'r Mesur Addysg oedd yn awr ger bron y wlad, os eawsai ei oasio, ddwyn oddi amgylch chwyl droad mewn ystyr addysgol. Yr oedd Eglwys- wyr yn barod i gydnabod diffuantrwydd, ac yn sicr nerth argyhoedtliadau gwrthwynebwyr y mesur, ond arddangosai astudiaeth afalus o'r amrywiol feirniadaethau gan wleidyddwyr, Cynghor yr Eglwysi Rhyddion, a dynion fel Dr Clifford a Mr. Hugh Price Hughes, eu bod yn cael eu hysbrydoli gan un argyhoeddiad. Dy- munent ddiddymiad yr ysgolion enwadol. Nid oeddynt yn dyweyd hyny mewn cynnifer oeir iau. Yr oeddynt yndisgrlifo ysgolion yr E^lwys fel yn bodoli, yn benaf, i'r amean o ymosod ar Ymneillduwyr, a siaradent am I gretiloadeb Eglwys Loegr yn eathru ar gydwybodau cen edJguwyr Saesnig.' Ar ol y cyfryw iaith gref, gellid gobeithio y byddai iddynt ddadgan eu penderfyniad yn agored i roddi terfyn i'r polisi o ysgolion enwadol. Gallai rhai ysty iaethau egluro eu hanewyllysgarweh. Ni ddylid anghofio un amser fod yna yn Nh$y Cyffredin un gatrawd gyfan o 85 o bleidleisiau Gwyddelig yn ffafr ysgolion enwadol. Nis gall ai neb wrth ddarllen yn ystod y ddau fis diweddaf yr hyn a draethwyd gan brif wrth- wynebwyr y mesur, lai na theimlo y gwahan- iaethau o argyhoeddiad mor ddwfn dreiddiol, fel y byddai i unrhyw gyttundeb hanner y ffordd a gjnnwysai y chwareu teg Ileiaf i ys. golion gwirfoddol, gael el wrthod, Yr oedd y gwrthwynebiad hwnw yn cael ei ysbrydoli gan yr hen ddrwgdybiaeth a'r ofn nad oedd yna unrhyw sail iddo, fod pobl yr Eglwys yn defn- yddio eu hysgalion i broselytio Ymneillduwyr. Byddai i'r ofn hwnw, pe buasai yna unrhyw sail iddo, gyfiawnhau eu gwrthwynebiad. Yr oedd efe wedi cael pum mlynedd ar hugain o brofiad fel Ilywiawdwr ssgol wirfoddol mewn amrywiol ranau o'r wlad, ac nid oedd efe yn gwybod am un enghraifft o'r cyfryw broselytio. Yr oedd rhieni YmneillduwyT eu hunain yn dwyn tystiolaeth i hyny trwy y ffaith mai anaml yr oeddynt yn galw eu plant rhagmyned o dan addysg grefyddol yn ysgolion yr Eglwys Aeth yr esgob yn mlaen i amlygu ei gymmer adwyaeth cyffredinol o'r mesur, a dadleuai nad oedd, mewn effaith, ond yn gwneyd cyfiawnder a'r Eglwyswyr, y rhai oedd yn awyddusami'w plant gael addysg grefyddol, a hyny heb wneyd anghyfiawnder 3g Ymneillduwyr, na'r cyhoedd yn gyffredinol. Mewn perthynas i addysg el- fenol, wrth edrych arno fel gwasanaeth cenedl. aethol yn hytrach na lleol, awgrymodd ar i gyfartaledd mwy o'r rhoddion cyhoeddus ddyfod o'r cyllid yn hytrach nac o'r trethi lleol. Dadganodd mai nid amcan yr Eglwyswyr wrth gadw i fyny eu hysgolion ydoedd proselytio, ond gweled fod pob plentyn yn yr yagot ddydd. iol yn myned oddi yno yn well, ac yn Gristion mwy dealigar na phan ddaeth i mewn iddynt. Pasiwyd penderfyniad yn cymmeradwyo y mesur yn gyffredinol, ond yn awgrymu ar i'r adran oddefol gael ei gadael allan, a bod adran 8 yn cael ei diwygio, fel ag i ddarparu fod adgyweiriadau i gael eu talu gan yr awdurdod- au Ileol; a chyfartaledd mwy o'r trysorfeydd o dan y mesur yn dyfod oddi wrth drethiad. -4.

Y MESUR ADDYSG. CYFARFOD PWYSIG YN LLANGEFNI. CYNNALIWYD cyfarfod o bwyllgor uno] addysg stroedd M6n ac Arfon, yn Llangefni, dydd Iau. Llywyddid gan y Parch. Owen Hughes, Amlwch. Etholwyd Mr. Samuel Hughes, cadeirydd Cynghor Sirol M6n, yn drysorydd, a phwyll. gor cyllid, yn cynnwys y Parch. Rhys J. HawI, Bethel; Mr. T. C. Lewis, Deganwy; Mr. J. Paull, Caernarfon; Mr. Hugh Thomas, Beau- maris a Mr. Parry, Bryn Ala. Pennodwyd Mr. Beriah G. Evans a'r Parch. E. B. Jones yn ysgrifenyddion. Darllenwyd llythyrau oddi wrth ysgrifenydd y Cynghrair Ithyddfrydig Cenedlaethol, a'r Parch. Dr. Oliver, ysgrifenydd Cynghrair Eglwysi Rhyddion Gogledd Cymru. Wedi rhyw gymmaint o ddadleu, penderfyn- wyd eu bod yn cydymuno yn M6n ac Arfon i wneyd darpariaeth er cynnal cynnadledd o gynnrychiohvyr o Ogledd Cymru, i gyfarfod ar ddyddiad buan, i wrthwynebu y Mesur Addysg, a'u bod yn gwneyd arddangosiad poblogaidd o wrthdystiad yn ei erbyn. Cyttun- wyd ar bwyligor eaaolog i gario allan y trefn- iadau, a bod gwahanol Gynghorau yr Eglwysi Rhyddion a'r Cyrudeithasau Rhyddfryilig yn Ngogledd Cymru yn cael eu gwahodd i ethol cynnrychiolwyr ar y pwyllgor canolog hwn. Pennodwyd y Mri. Lewis Hughes, Amlwch; D. Reef, Capel Mawr; W. Thomas, Llan- gefni; J. Lewis, Llanllibo; T. C. Lewis, Deganwy; John Jones, Bethesda; y Parch. T. J. Wheldon, Bangor; a'r Parch. D. Evans, Bangor, ar y pwyllgor canolog hwn. Ar gynnygiad y Proffeswr J. M. Davies, Bangor, yn cael ei gefnogi gan Mr. Hugh Thomas, penderfynwyd, ar i appel gael ai wneyd. o dan awdurdod y pwyllgor hwn, at yr holl eglwysi Ymneillduol yn y ddwy si>, yn gofyn iddynt neillduo rhan o'r gwasanaeth nos Sibbath, Mehefin 8fed, i ystyried y mesur hwn yn ei berthynas ag egwyddorion Ymneill- dineth a'i manteision, ac i osod ger bron bob cynnulleidfa yr un penderfyniad o wrthdystiad yn erbyn y mesnr. Siaradodd amryw o'r aelodau yn gryf ar yr agwedd hon i'r cwestiwn, a dangosent na byddai yr ymdrechfa fawr, mor bell ag yr oedd a wnelo Ymneillduaeth k hyn, ond yn dechreu pan adeuai y mesur yn gyfraith; a phan y byddai yn ddyledswydd orphwysedig ar bob Ymneillduwr cydwybodol-i wrthwynebu ei gweinyddiad hyd yr eithaf. Ar gynnygiad Mr. Lewis Hughes. Amlwch, penderfynwyd, hefyd, fod appel daer yn cael ei gwneyd at Gymdeithasau Rhyddfrydig ac Ymneillduwyr yn yr etholaethau Cymreig a gynnrychiolid yu awr gan aelodau Undebol Ceidwadol, i gael gan yr aelodau hyny i wrth wynebn y mesur. Pasiwyd, hefyd, ar gynnygiad Mr. T. C. Lewis Deganwy, ei fod yn gytarwyddyd i gynnrychiolwyr Mfin ac Arfon ar bwyllgor gweithiol Gogledd Cymru eu bod yn ymweled a'r aelodau seneddol Cymreig yn Nht y Cyffredin er gosod ger eu bron hwy olygiadsm yr Ymneillduwyr ar y cwestiwn addysg, ac i geisio eu cynnorthwy, trwy gyflwyno y golyg- iad hwnw i D,t y Cyffredin. Ar gynnygiad y Parch. Rhys J. Haws penderfynwyd fod llythyr personol yn cael ei gyfeirio oddi wrth y pwyllgor hwnw at yr aelodau Cymreig, yn eu hannog i arddangos eu gwrthwynebiad penderfynol a pharhaus i'r mesur o'r un safbwynt. Cymmerwyd nifer o welliantau ar y mesur o dan ystyriaeth. Ar y diwe id penderfynwyd fod en wall y Parch. O. Rees, Capel vlawr a'r VIri Lewis Hughes Amlwch; a John Lewis, Llanilibio yn cael eu chwanegu at yr is- bwyllgor a bennodwyd i dyn.i allan welliantau, i'w cyflwyno i r pwyllgor canolog dros Ogledd Cymru. Awdurdodwyd swyddogion y pwyllgor i weithredu mewn pob mater a allai £ odi ar un rhyw adeg pan na byddai y pwyllgor yn eis- tedd a phendeifynwyd ar i'r cytartod nesaf gael ei gynnal yn Maogor, ar ddyddiad buan. Bu aelodau pwyllgor sir F6n yn eistedd ar derfyn y cyfarfod, pan y pennodwyd dyddiad- au a siaradwyr ar gyfer cyfarfodydd cyhoedd- us o wrthdystiad trwy y sir. Hyubysodd Mr. Samuel Hughes, y trysor- ydd, iddo dderbyn symiau da o dauysgrifiadau, yn ystod y cyfarfod er cario yr ymgyrc'a hon yn mlaen.

CYNGHOR SIROL MORGANWG. Y MESUR ADDYSG. CAFODD cyfarfod arbenig o Gynghor Sirol Mor gamvg ei gynnal yn Pontypridd dydd Iau, er oymm jry 1 y Maeur A Idyag o dan yaiyriaeth. Er fod y cynnuiliad yu liiosog. dsrfu i'r Eglwyawyr a'r Caidwadwyr oedd ya aelodau o'r cynghor abaeuaoli eu huna u yn un corph ac yr oedd yr oil o'r areithiau a draddodwyd yn erbyn y meaar. Yr oedd y penderfyniad a gynnygiwyd gin yr Henadur T. J Hughes, Penyl o it ar-Ogwy, yn cael ei gefnogi gan y CyDghoiwr W. R. Davies, Puntypridd, a'i attegu gan y Cynghorwr Hopkin Morgan, Ctstelluedd y Cyngh irwr Clifford Cory, Caerdydd j Dr. J. H. Morris, Tylorsfcown; ar cadeirydd (Mr. J. Blandy Jenkins), a'r hwn a basiodd yn uufrydol, yn darllen fel y canlyn I Fod Cynghor Sirol Morganwg, cynnulledig mewn oyfarfod arbenig er ystyried darpariaethau y Mesur Addysg oadd yn awr ger bron y a-nedd, o'r farn fo ly mesur yn agored i'r gwrthwyneb iadau mwyaf; ac yn myeg eraill yr oedd y rhai a ganlyn :—1. Ni bydd y pwyllgorau addysg oyn- cygiedig yn drlymunol am (a) y byddai yn rhaid i aetodau y cyoghnrau airoI gael eu hetbol, yn benaf, er gweinyd inmaterioo cyhoeddus, y rhai oedd yn gwahariaetha yn fawr o ran eu nodwedd i'r gwaith addysgol, ac y byddent eisoes &'u dwylaw yn llawn yn nghj fl*wniad y dyladswyddaullafurus a chynnyddol oedd wedi cael eu hymddiried iddynt eisoes; (b) os na byddent yn aelodau o'r cynghorau sirol, yr oedd yn rhaid iddyat gael eu dewis neu eu henwi gan bwyllgor oedd yn ethol eu hunain, ac felly, heb fod yn uniongyrchol attebol i'r treth dalwyr, y rhai felly a gawsent eu hamddifadu rhag rheoli y treuliau, mewn modd uniongyrchol, ar weinyddiad addysg yn y sir 2. Bydd yna, nid yn unig gyd-ordeiniad o'n cynllun cenedlaethol o addysg. ond yn hytrach Iliosogiad awdurdodau gyda dyledswyddau ac awdurdod, o angenrheid- rwydd yo amrywiol ac yn groea i'w gilydd, ao yn diwedduj yn ol fel yr ofnid, mewn gweinyddiad cyrnmysgedig. 3 Nid oes yna un rwymedigaeth yn caelei gosod ar yr awdurdod addysgol gynnyg- iedig i ddarp tru ar gyfer addysg eilriddol, ac yr oedi darpar asthau y mes ir yn yr ystvr ion yn hollol oddefol; anwybyddid, hefyd, y ddarpar- iaeth ar gyfer addysgiad effeithiol athrawon yn hollol. 4. Mewn pertiiynaa i ysgolion enwadol, byddai i'r gdsfc gael ei ddwyn gan y trefchdalwyr, heb unrhyw lais effeithiol yn eu rheolaebh cyn nyddai y gelyniaeth enwadol, yn hytraoh na lleihau; a chydnabyddid prawflwon crefyddol fel ammod gwasanaeth.

CYNGHOR SIROL SIR GAERNARFON A'R MESUR ADDYSG. CAFODD cyfarfod o bwyllgor a bennodwyd gan Gynghor Sirol sir Gaernarfon-i wylio cynnydd y Mesur Addysg ei gynnal yn Nghaernarfon, dydd Iau, o dan lywyddiaeth Mr. D. P. Wil- liams, er cymmeryd o dan ystyriaeth weiiiaat au ar y mesur. Yn mysg yr argymmhelliadau a basiwyd yr oedd un i'r perwyl, nior bell agyr oedd a wnelo Cymru & hyn, fod y Cyrph o Lywiawdwyr Lleol, o dan Fesur Addysg Canolraddol Cymru, i aros yn awdurdodau lleol o din y mesur new. ydd a bod cyich y Cyrph o Lywiawdwyr Lleol yn cael eu cadw i fyny, i amcanion add- ysg eilraddol, celfyddydol, ac elfenol; fod un banner o aelodau y Cyrph o Lywiawdwyr Lleol yn cael eu hethol yn uniongyrchol o fy&g aelod- au y cynghorau sirol, a'u bod, i raddau, yn gyfrlfol uniongyrchol i'r awdurdod hwnw ya yr un modd ag yr oedd un banner o aelodau y Cyrph o Lywiawdwyr Lleol (y Llywiawdwyr Lleol) yn cael eu hethol trwy bleidlais boblog. aidd, yn lie fel yn bresennol, gan gynghorau trefol, cynghorau dosbarth, a byrddau gwar- cheidwaid. Argymmhellai y pwyllgor, yn mhellach, ar i'r cynnrychioliad cyhoeddus, ar reoleiddiad yr ysgolion gwirfoddol yn cael ei gryf hau fod yr adranau goddefol, cael eu gwnoyd yn orfod- ol a bod yr holl fwrdeisdrefi a'r rhanbarthau, gyda phobiogaeth o ddim llai na 30,000, yn cael ea cynnwys yn y siroedd i amcanion addysgol. Mewn perthynas i'r rhan gyllidol o'r mesur, argymmhellai y pwyllgor i swm cyfartal i dreth o geiniog gael ei danysgrifio gan y Trysorlys tuag at gostau ysgolion eilraddol; fod y cyf- yngiad o ddwy geiniog yn y mesur yn cael ei adael allan, gan roddi hawl i bob cynghor wneyd y dreth a welent hwy yn angenrheidiol er gweithio y cynllun. Argymmhellid yn mhellach fod rhddd chwan- egol o 7s. 6c. y plentyn oedd yn rhoddi eu pre- sennoldeb, ar gyfartaledd, yn cael ei gwnevd gan y Trysorlys, er cytarfod a'r g6st gynnydd- ol, trwy osod yr Ysgolion Gwirfoddol ar y trethi. Trefnir i'r argymmhelliadau hyn, ynghyd â. rhai eraill llai pwysig, gael eu hanfoa i'r Llvw. odraeth, ac i'r aelodau dros toir a bwrdeisdrefi Caernarfon.

'SYR WILFRID LAWSON A'R MESUR ADDYSU. LLYWYDDAI Syr Wilfrid Lawsoa nos Fawrth mewn cyfarfod mawr a gyanelid yn y Drill Hall, Carlisle, i wrthwyncbu MeHle Addysg y Llywodr' aeth. Dywedodd, pe galwesid y cyfarfod i'r aonean o ddyrchafa un eawad uwch law enwad arall ni ddaetheti efe iddo. Diammhen fod a wnelo y cwestiwn â phob enwad, ac yr oedd arno eisiett cyfiawnder i'r oil. Yr oedd yn amlwg fod y mesur yn aoghyfiawn o berwydd taflai ysgolion enwaiol ar y trethi heb ddarbod rheolaeth drwy y bob!. Dywedodd Arglwydd Rosebery, pro- p 1 w yd gcrch uddiedig gw leid yddiacth, y d yn eyfcin. y dyn o bersonoliaeth awynol, anawddsant y dyn yo yr heol, fed y mesur yn cyfaddasu i'n hamddifadu o addysg wirioneddol ac effeithiol, ac i ddiffrwytho addysg genedlaethol am genedlaethau i ddyfod. Oa nad oedd y fath fesur yn ddrwg nis gallai efe feddwl am unrhyw feaur yn ddrwg. Priodolassi yr anhawsder crefyddol heddyw i'r oyttundeb marwol yn 1870. Credai Mr. Chamberlain yn y dyddiau hyny yn egwyddorion Cynghrair Birming- ham. Ysgrifenodd i ddyweyd ei fod etto yn credu ynddynt, ond deallai Dad oedd pobl y wlad hon ya eu hoffi Yr oedd Mr. Chamberlain, fel y gwleidyddwr Americanaidd a ddywedodd, wedi g wneyd araeth, 'Dyna fy syniadau i; ond os nad ydych ya ea hoffi, fe'a newidiaf.' Ni fu i neb erioed dyogu yn fwy diammwys i'r 'jumping cat' vaS y gwnacthai Mr. Chamberlain yn y Ilythyr hwnw. Aoiddiffynodd Arglwydd Hugh Cecil y mesur drwy ddyweyd fod ysgolion enwadol yn troi allan Gristioaogion da. Nid chredai Syr Wilfrid mewn Gristionogion a wneid hefo peir- iannau. Mewn gwirionedd, yr oedd y mesur wedi ei oaod ar sylfaen bwdr.

ARGLWYDD ROSEBERY YN LEEDS Bu Arglwydd Rosebery yn anerch cyfarfod gwleidyddol yn Leeds nos Wener. Dywedodd nad oedd yn ffafriol i wneyd rhagleni ar yr argyfwng presennol, ac y buasai efe yn cyngbori arwemwyr i ohirio y gwaith o gynnyrchu rhag- leni hyd nes y gwelent well rhagolwg i'w cario allan. W rth siarad ar y Mesur Addysg dywed- odd, er ei fod yn ffafriol i'r meddylddrych oedd yn gosod addysg yn nwylaw y cynghorau dinesig, dywedodd nad oedd y mesur yn meddu byd yu oed ar y clod hwnw. Yr oedd yn rhwyistr ar ffordd effeithiolrwydd, ac yn cefnogi aneffeithiolrwydd, ac yn gwasgn yn annheg ar yr Ymneillduwyr. Ac yn mhellacb, nid oedd yu estyn rheolaeth briodol i'r trethdalwyr ac yn olaf, ac uwch law'r cwbl, nid oedd yn gwneyd unrhyw ddarpariatth ar gyfer addysgu athraw- oil. Aeth Arglwydd jRosebery yn mlaen wedi hyny i gondemnio y doll ar yd, am ei bod yn rhoddi cyfleusira i'r pobydd godi pris y bara.

LLANELLI. DAMWAIN GYDA BAD.—PEDWAR 0 FYWYDAU WEDI EU COLLI. CYMMERODD damwain gyda bad le yn Llanelli, not Fawrth, trwy yr hon y collodd pedwar o bersonan eu bywydau. Aeth cwmni o naw o ddynion o Ddoc y Great Western am wibdaith mewn bad hwyliau bychan. Yr oedd y tywydd yn ystorm- us a deuai y llaaw i mewn gyda grym mawr, tra yr oedd y mdr yn hynod o ysgythrog; a ohyn iddynt fynad yn mhell, yr oeddynt wedi myned i ganol anhawaderau. Pan o dan Glogwyn Machyn, tarawyd y bad gan donau mawrion, a suddodd, heb unrhyw rybudd, mewn deuddeg troedfedd o ddwfr. Yr oedd dan ddyn, o'r enwau David Rudall ft Henry Morgan, y rhai oedd mewn bAd ger Haw y goleudy, yn dystion o'r olygfa. Heb unrhyw goll ameer rhwyfasant at y llanerch y oymmerodd y trychineb le, a chawsant y naw dyn mewn ym- drech galed am eu bywydau. Yr oeddynt erbyn byn mewn eyflwr o ludded mawr, a llwyddodd Rudali a Morgan, y rhai a arddangosaaant wrol- frydeddmawr, i waredu pump, onddarfa i'rpedwar arall, yn anffodus. suddo, ao nid oedd modd cael dim o'u hanes. Enwau y dynion a foddodd ydynt --Arthur Davies, Albert Webb, David Simon, a dyn o'r eaw Berkham. Y mae achos Berkham yn un pur ddifrifol. Nid oedd ond pythefnos or pan yr oedd wedi dychwel- yd i Lydney o'r ffrynt, lie yr oedd wedi bod yn gwasanaethu gydag 2 1 Gwmpeini Gwirfoddolwyr Gloucester, a daeth i Lanelli ar ymwelfad dydd Linn, Enwau y personau a waredwyd ydynt:- Henry Williams, Joseph May, William Webb, David Morgan, MEdwin Dykea. Yr oedd y ddau Webb yn frodyr. Dywedai Joaoph May, mewn ymgom a gafwyd fig ef, iddo gadw nwch law y dwfr trwy lynu wrth hwyliau y bad. Hysbysir i'r owmni fyoed allan i'r mor yn groes i gyfarwyddyd morwyr profiadol. Dydd bu cynnaliwyd trengholiad ar gyrph y pedwar a foddodd. Tystiai Harry Williams, un o'r personau a waredwyd, i'r personau oedd yn y bad ddechreu brawyohu'pan welsant fod y dwfr yn dyfod i mewn, ac iddynt ymdyru at eu gilydd i un ochr, gan aohosi i'r bad fyned ar ei cohr. Gwaeddodd y tyst, er mwyn pob peth, am iddynt fod yn dawel, neu yr aenb i lawr. Y peth Desaf oedd yn ei gofio ydoedd, ei fod yn ymdrechu yn y dwfr, a chodwyd ef i fyny yn anymwybodol.' Dychwelwyd rheithfarn o' Foddiad damwemiol.

Dioddefa Awsti alia oddi wrth y seithfed flwydd- yn o sychder. Collwyd nifer enfawr o ddefaid, ac y m&e hyd yn oed y cwningod-y rhai a ystyri ir yn blâ. yn y wlad-yn newynu. Ymleddir o ddoutu 500 o ymladdfeydd teirw yn Yspaea bob blwyddyn. Yn y chwareu creulawn lleddir 1,500 o deirw a 6.0JO o geffylau. Ennilla y prif fatodoriaid (ymladdwyr) o 10,000p. i 15,000p. yn y flwyddyn drwy y chwareu.