Baner ac Amserau Cymru

DAM WAIN MEWN GLOFA YN DAYTON, TENNESSEE. UCHWYLIWR y Central News o New York, rl Mawrth, a ddywed :— C/ramerodd ffrwydrad le mewn glofa yn aytoti, Tennessee, ddoo. Yr oedd pymtheg ar hugain o dan y ddaear ac ofnir fod yr oil o honynt wedi cael eu Hadd.

CYNGRES GYD G EN E DLAETHOL Y MWNWYR. [T Y TRYCH1NEB YN SENGITEN YDD. YN nghyfarfod cynghres gyd-genedlaethol y mwawyr yn Westminster, heddyw (ddydd Mawrth), dariienwyd gwefre'o o Senghenydd, Deheudir Cymru, yn 11 hvsbysu 0U bod wedi llwyddo i ddvfod o hyd i banner cant o gvrph. Pasiwyd psi/derfvniad yn ffafr wyth awr y dydd, n forjrc i fongc.

Cyn 1\pwid ei enw i fabwyaiada ei urdd-enw | newydd costiodd i'r Cidfridog Roijerta 3.250p Yn yr Eidai, hyd yn oed yn nghanol y gauaf, ni chynnhesir y ceir ar y ffyrdd haiarp.

C A R T R E F 0 L Nos Fercher diweddaf cynnaliwyd cyfarfod cyhoeddug yn y Neuadd Goffa, yn Llnndain, i ddadgan cydyrndeimlad â Chwarelwyr y Penrhyn. Yn mysg y rhai fu yn anerch yr oedd y Mri. WILLIAM JONES, A. S., a J. KEIR HARDIE, A. P. Disgwylir y bydd ffrwyth sylweddol mewn srian ar ol y cyfarfod brwdfrydig hwn. Yn nghyfarfod Cymdeithas yr Annibyn- wyr, yn y brifddinas, nos Fercher, dywedodd y Gweinidog Amaethyddiaeth, Mr. HATSBCTUY, ei fod ef yn gobeithio y gall efe yn fuan hysbvsu pa beth a fydd safon cyfreithiol y llaeth y gellir ei werthu i'r cyhoedd trwy yr oil o'r Devrnas Gyfunol. Ymddengys fod gwir angen am rywbeth o'r fath. Mesur i attal dyfrio ltetrith, ond i raddau pennodol, fydd hwn, debygid. Yn Manchester, prydnawn wythnos i heddyw, ar ol hod yn y wiedd longyfarch i Syr ii ED VERS BULLER, cwympodd M r. RKUBEN SPENCER, prif gyfarwyddwr cwmni y Mri. JOHN RYLANDS a'i Fe.bion, i lawr yn ddideimlad yn Fountain Street, Man- chester, a bu farw heb adennill ei ym- wybodolr vvydd. Yr oedd efe yn r da, ac yn meddu dylanwad mawr. Dïau mai an- fi wy Ideb y galon a'j lladdodd. Mawn pedair ar bymtheg o siroedd yr Alban y mae cynnydd wedi bod yn y bobl- ogaeth yn ystod y deng mlynedd diweddaf. Yn y pedair ar ddeg gweddill lleihM a fu. Cynnydd o 446,310 aydd wedi bod, a chym- meryd yr oil ynghyd. Wythnos i heno y cyhoeddwyd yr ystadegau swyddol am y wlad. Dirwyon o ddeg punnoedd, a saith gini o gostau, a oaodwyd gan ddirprwy yr ynad cyflogedig yn Liverpool, Mr. KINGHORN, ar dri o fasnachwyr y ddinas am werthu cig wyn a mylit Awstralia a'r Afon Platto, yn Neheubarth yr America, dan enw New Zealand. Cynnrychiolydd Liywodraeth New Zealand oedd yr erlynyad. Bu damwain prydnawn Mercher i'r bles erlont; gystadleuol Shamrock II, a hyny tra yr ydoedd y brenin ar ei bwrdd, a diangh gyfyng a gafodd ei fawrhydi. Pan oedd hi ar fin cychwyn i gystadleuaeth a'i chwaer- long, Shamrock I., tarawyd y ddwy gau gawod ddisymmwth o wynt, a chymmerwyd hwylbren, a thaclau eraill perthynol i Shamrock II., ymaitb. Safai y brenin a'r perchenog, Syr THOMAS LIPTON, ar yr ochr gyferbyniol ar y pryd, a thrwy hyny yn unig y cawsant ddiangc Yn nghynnadledd Cymdeithas y Byrddau Ysgol, yn Llnndain, wythnos yn ol, cynnyg- iwyd penderfyniad yn dadgan fod yr adeg wedi dyfod pan y gallai ac y dylai yr hedd- geidwaid helpu awdurdodau yr ysgolion dy(Tdiol elfenol i sicrhau presennoldeb y plant yn yr ysgolion hyny. Collwyd y cyn- nygiad trwy fwyafrif bychan. Yn bendifaddeu, da a fuasai bachu y bobl segur hyn wrth gerbyd addysg. Yn ein trefydd, yn gystal ag yn y parthau gwledig, nid oes ganddynt hanner dig,n o waith. Yn rh/cydd iawn y gallid gNneyd awyddog ion presennoldeb o honynt, a thrwy hyny ysgafnhau cryn lawer ar feichiau y treth- dalwyr. Nos Fercher, yn Nghlwb Cenedlaethol y Rhvddfrydwyr, yn Llundain, dan lywydd- iaeth Arglwydd CARRINGTON, bu gwiedd or coffadwiaeth i'r. diweddar Mr. GLADSTONE, a Mr. AUGUSTINE BIRRELL yn brif areithydd. Yn Manchester, nos Fercher, dywedodd Syr REDVERS BULLER fod nodvn wedi ei ddodi yn ei law ef yn gofyn paham na fuasai efa wedi aros yn Neheubarth Affrica. Ei atteb ef ydoedd y buasai yn dda ganddo fcd yno oa I credai y Swyddfa Rhyfel mai gartref oedd He dyn wedi bod yn y fyddin am dair blynedd a deugain. Mam Arglwydd ROSEBERY oedd y ddi weddar DducOB CLEVELAND, yr olaf i gario y teitl hwnw. Cymmerodd ei hangladd le yn Durham, dydd Gwener, a mawr ydoedd ei harwyl. Bu yn vstsfellyddes i'r ddiweddar frenhinea am lawer o flynyddoedd, ac yr oedd y ddwy yn hynod hoff o'u gilydd. Cyrhaeddodd Syr ALFRED MILNER i'r wlad hon dydd Gwener. Cafodd groesaw fel pe buasai wedi gwneyd gwronwaith. Mynodd y brenin ei hun fyned allan o'i tl'ordd i roddi croeaaw iddo. Nid 'yw yn syn o gwbl fod Mr. CHAMBERLAIN yn mron gwirioni gydag ef. A fedr Syr ALFRED ei hun gadw pen clir rhwng ei ysgwyddau ? Dydd Sadwrn cyn y diweddaf yr oedd Mrs. NEVE, o Guernsey, yn dechreu ar ei degfed flwytid wedi y ganfed. Hi a fwynha iechyd rhagorol. Arglwyddea Faeres Llun- dain ydoedd un o'r rhai a anfonasant wefrebau i'w llongyfarch. Ni ddaeth llai na dau gant a hanner o bobl i siarad a hi, hefyd. Wedi marw mam Arglwydd ROSEBERY yr Arglwyddes JANE ELLICE ydyw yr unig un o forwynion priodaa y ddiweddar Frenhines VICTORIA sydd yn awr yn fyw. Bydd y ffyrlingod newydd sydd i gael eu batbu yn cael eu gwneyd o fetl ag y bydd yn ammhossibl eu goreuro i ymddangos yn debyg i banner penaduriaid. Gwneir peth cyfnemdiad yn yr hanner penaduriaid a'r chwe cbeiniogau, hefyd. Ar un bydd cerfiad o ben y brenin. ac ar y Hall ffigiwr llawn yn dynodi gwabaaol ranau y Deyrnas Gyfunol. Un o'n dadansoddwyr cyhoeddns a ddy- wedai o flaen y ^Ddirprwyasth Ymchwil- iadol yngJýn ftg 'Ani-cu yn y Bir' ei bod yn ammbossibl, yn ei farn of, cadw nid yn unig v cwrw, ond, hefyd, lav, er iawn o'n bwydydd, yn hollo), rydd oddi wrth y gwanwyn ,Hflenig. Qs yw hwn yn dyweyd y gwir, yna, gan hyny, yn ofer yr ydys yn gwneyd yr holl ddadwrdd presennol Un o'r golygfeydd mwyaf cyffredinol yn ngorsaf y flordd haiarn yn Spalding ydyw gwreigan oedranus, yn sylla yn fanwl a dis- gwylgar ir y teithwyr yn dyfod allan o'r gerbydres a ddigwvdda fod newydd ddyfod i mewn. Flynyddoedd lawer yn ol aeth mab iddi oddi cartref i'r m6r. A'i ddisgwyl ef i ddyfod yn ei ol, ac yn awyddus am roddi croosaw iddo adref, y bydd hi. Cyd- ymdeimla pawb sydd yn gwybod ei hanes a hi. Yn Menston arferid gadael fFenestr parlwr tý yn agored. Cymmerodd cwpl o frongochir»id fantais ar y cyfleusdra hwn, ac adeiladasant nýth oddi mewn i'r ystafell. Erbyn hyn nid oes yn y nyth ddim llai na chwech o ra.i bychain. Nid yw presennol- deb y teulu, nac hyd yn oed y chwareu parhaus ar y berdoneg, yn peri dychryn na chyffro i'r adar, debygid. Y mae un o ynadon Gravesend yn naw deg ac un mlwydd oed. Ar ei fisycl rr a efe bob tro y bydd galw arno i'r heddlys. Yr oedd efe yn batriarch wyth deg teir- blwydd pan ddpchreuodd fisycla. Swm y g!6 a godwvd o fewn y Deyrnas Gyfnnol yn ystod y flwyddyn 1890 ydoedd 225,181,300 o dynelli, neu, 5,086000 yn fwy n a g a go i « y d y d (i y n flaen o r o 1. Nifer y glowyr trwy y deyrnas ydyw 814,517. O'f 155,829 sydd yn gweithio fir y wyneh. dra- chefn, y mae 4,80J5 o honynt yn ferched. Y dydd o'r blaen cafwyd bachgenvn wedi glynu vn an o simneiau ystordai LivcJrpo >1. Bn raid defoyddio rhaffau, a myned i drafferth ddirfa.wr i'w gael yn rhydd. Dygwyd ef o flaen ul-ti-is fel un oedd yn y sininai ar aiocan drwg. Ei esgus ef ydoedd mai myned iddi ar ol parot a wnaethai. Boreu tvanoeth y prydnawn y priodasai darfu i ddyn ieuangc yn Rhyd) chain geisio yn benderfyuol gyflawni hunanladdiad yr wythnos ddiweddaf. Y ddau garcharor, FRY ac EVERETT, a, brofwyd yn mrawdlys y brifddinas ar y cyhuddiad o geisio cael can mil o bunnau gan fangevyr ar bwys ysgrifau yn hani perchenogaeth mown gwaith aur o werth mawr. Anfonwyd y ddau i benydwasan- aeth am bum mlynedd Wedi bod yn byw fel boneddigion, ac yn mwynhau y dant- eithion, bydd llafur caled y benydfa yn rhwym o brofi yn fyd tra gwahanol i'r ddau walch. Carwriaeth a barhaodd am wyth mlynedd a derfynodd yn mrawdlys Liverpool, y dydd o'r blaen, mewn dedfryd o 30p. am dori ammod priodas yn erbyn y cariadlangc. Nid oedd hyn ond deg punt yn chwaneg nag a wariwyd gan y fenyw dwylledig am ei dillad priodas Yn un o'r llysoedd cyfreithiol yn Llun- dain, tua chanol yr wythnos ddiweddaf, cymmerai rheithiwr mewn achos neillduol gryn draflferth i ddangos nad oedd efe yn talu y sylw lleiaf i'r tystiolaethau. Meth- odd y barnwr a'i oddef yn mhen enyd. Nododd ef allan. Dywedodd wrtbo am sefyll ar ei draed. I hyn nis meiddiai y gwr anufuddhau. Yr oedd efe weithian yn wrthddrych amlwg o flaen pob llygad o fewn y llys. Yna, traddododd y barnwr ddarlith. finiog iddo ar dly ledswyddau dyn wedi ei dyngu yn rheitbiwr. Wedi hyny dywedodd wrtho am fyned allan o fysg ei gyd-reithwyr. Ond, nid allan o'r ilys. Bu raid iddo aros yno hyd oni therfynwyd yr achos. Yn nghyfarfod diweddaf y Gymdeithas Heddwch, dydd Mawrth, codwyd gwrth. wynebiad i'r Parchedig HUGH PRICE HUGHES gael parhau yn aelod o'r cyfeisteddfod, am ei fod ef wedi dangos y fath bleidgarwch i'r rhyfel yn Neheubarth Affrica. Dywedwyd pethau cryfion iawn am y gweinidog Wesleyaidd enwog. Ysgrifenydd y gym- deithas a ddywedodd fod achos Mr. HUGHES wedi bod o dan sylw yn y cyfeisteddfod, a dewiswyd Mr. SILAS HOCKING yn aelod chwanegol er mwyn gorbwyso ei bleidlais. Yn anffodua, gwrthodai Mr. HOCKING gyd- synio. Ond, ni yrwyd Mr HUGHES allan o'r gymdeithan, er pob gwrthwynebiad. Y mae Tarll SPFNCE t;, meddai efe ei hun, mewn cyfarfod Rhyddfrydig yn Marylebone, nos Iau, yn un o'r rhai sydd yn credu y gallesid arbed rhyfelawd dychrynllyd De- heubarth Affrica, pe y drafodaeth ddechreu olyn cael ei nodweddu gan gallineb. Hyny nid arferwyd a'r canlvniad echrydus ydyw colled ar fywydau, anrhaith ar feddiannau, anghyfannedddra mevn dwy wladwriaeth, a dirfawr chwanegiad at ein trethi. MY-a rhai v dylai y Brenia IORWERTH fod yn fwy gofalus o hono ei hun. Ni ddylai fyned i leoedd ag y bydd damweiniau cyffolyb i'r un ar fwrdd y Shamrock ii., yn bossibl iddo. Eithaf da ond, pa fodd y mae efe i wvbod yn mha le y gall damwai-n ddigwydd iddo? A vdyw ef i gael myned allan o'i dy o gwbl1 Edliwir iddo fod ei fam yn ddynNJ oedd yn meddu swm helaeth o ddewrder personol, ond na byddai hi bytb yn gosod ei hun yn agored i bervglon. Gall hyny fod ond, dyn ydyw IORWERTH vir. ac yr ydym yn caru ei weled ef mor fynych ag y bo modd yn y cyhoedrl, ac yn cymmeryd ei siawns fel dyn arall. Penadur annhymig iawn yr ystyriem ni ef pe yn troi allan yn frenin merchedaidd,' yn ofni hyd yn oed rhag ei gysgod Erbyn hyn y mae droa gan mil o bunnau wedi eu cvfranu tuag at Golofn Goffa y ddi weddar Frenhines VICTORIA. Yn y brif- ddinas y bydd y golofn hon yn cael ei gosod 1 fyny. Gallem dybio oddi wrth yr arwydd- ion y bydd mfm golofnau coll'i iddi vn cael eu codi mawn lliaws o ddiuasoedd eraill hefyd. befyd. Nid ydyw gwasanaethyddion Cwmni I Linell Ffordd Haiarn Llundain a'r Gogledd Orllewin yn ofni cymmaint ar y cyfarwydd- wyr tra-arglwyddaidd ag a dybia llawer. Fel gweithwyr ein gwlad yn gyffredin, y mae y rhai hyn hefyd yn mynu arddangos eu hannibyniaeth. Gwerthfawrogant eu taw 1 i ryddid barn a llafar. Arwydd o hyny ydoedd y cyfarfod a fu gan nifer fawr o honynt yn Crewe, nos Iau, pryd, yn y modd mwyaf di ofn a dibetrus, y condemn- laaant waith y cyfarwyddwyr yn diarddel eu cidweithwyr o'r gwasanaeth am y rhan a gymmerasant mewn cynghaws am gabl- draetb. Wele etto i Arglwydd STALLBRIDGE gyfleuadra newydd fel cadeirydd i amddiffyn gwaith ei gyfeisteddfod. iCynnaliwyd yr etholiad eithriadol am y sedd a aeth yn wag trwy farwolaeth Syr STANLEY LEIGHTON, yn Nghroesoswallt, dydd Gwener diweddaf. Terfynodd fel y canlyn Gore (C.) 4518 Bright (R.) 3,430 Mwyafrif Torïaidd 1,038 Yn teimlo eu bod wedi cyflawni gwrhydri yn ddiweddar, mynodd Cwmni Gwaith Dwfr Ochrau Gorllewinol sir Gaerlleon gael gwledd i ddathlu yr amgylchiad yn orboian- us, yn ol y dull Saesnig. Y mite y cwmni hwn yn un o'r rhili mwyaf anturns o'i fath, mewn unrhyw sir. Yn ddiweddar efe a chwanegodd lawer at ei allu a'i gyfleuadra i yyflenwi pool ei ranbarth a dwfr trwy agor Ile pumpio,' yn nghymmydogaeth Hooton. Dathlu agoriad yr orsaf newydd hon roddodd achlysur i'r cig rhost a'r pwdin plwm. Prydnawn a hir gofir yn Mhalas Gwydr Llundain ydoedd eiido dvdd Tall diweddaf Yn gyritaf oil agorai Cadlyvy Cyffredinol y Byddinoedd Prydeinig arddangosfa filwrol a llyngesol yno. Ar ol cwblhau y seramoni hon bu yr Arglwyddes ROBERTS (vn dra pbriodol), yn (iadorchu-idio cerfddelw o'i phriod ar ei farch. Y mae hon yn ddelw anferth mewn maintioli, ac wedi costio swm enfawr mewn arian. Ond, ei phrif hynod- rwydd ydyw mai hi yw yr unig ddylw o Arglwydd ROBERTS yn marchogaeth fel cad!yw sydd wedi ei cbodi yn un man. Nid ydyw ARTHUR KAY DARLING, n Black- pool, mwyach i'w ystyried yn perthyn i'r frawd- oliaeth gyfreithiol. Dydd Ian yr oedd yr awdurdodau yn Llys Maingc y Brenin yn tynu ei enw ef oddi ar y rholiau. Yn ngorsaf Lime street, yn Liverpool, o ddeutu dwy flynedd yn ol, bu lladrad mawr ar emau a meini gwerthfawr. Yn awr, ar ol cym- maint o amser, y mae y lleidr tybiedig we ii ei ddwyn i'r ddalfa. Dydd faii traddodai yr ynadon ddyn o'r enw PETER GARDNER (yr hwn, bafyd, ar a,degan cyfleus iddo ei hun, oedd yn myned dan yr enw PAUL GORMAN) i'r frawdlys nesaf i sefyll ei brawf. Yr oedd GARDNER neu GORMAN, yn flaenorol i byny yn gwasanaethu ei dyrnmor yn ngharchar Derby am rhyw drosedd arall. Cauiatnodd yr Ysgrifenydd Cartrefol iddynt ei ddwyn i Finion y Ferswy i atteb i'r cyhuddiad newydd hwn. Am 'streicio' yn ngwaith g)6 Whitehaven heb rybudd priodol, gorfu i chwech ar hugain o yrwyr yn y pyllau dalu 6s. o ddirwy a'r costau ddydd Iau, trwy orchymyn yr ynadon. V mis nesaf bydd y maeslywydd Almaenaidd WALDERSEB yn dychwelyd adref o China. Aiff yn gyntaf ar ymweliad a Japan, a bwriada aros yno am bythefnos. Yna daw i Shanghai ac oddi yno a i Java ac ar ei ffordd adref y tebygolrwydd ydyw y myn efe weled Bat rvia; a threfedigaetbau yr Almaen yn Nwyreinbarth Affrica, er mwyn rboddi adroddiad am danynt i'r ymherawdwr a'r Liywodraeth. Rhaid fod rhywheth dirgelaidd ac ofnadwy yn cymmeryd lie yn nbrigfanau Cynghrair y Friallen. Yn nghyfarfod blynyddol Trigfan Burton Latimer, dydd lau, cafwyd araeth gan Mr. ADE SALES TURLAND, y Cynghorwr Llyw- odraethol, a fydd yn syrthio ar glustiau Argl. wydd GLENKSK, ac ami gynghreiriaid eraill o'r ddau ryw, fel cnul tynged. Dywedodd y Mr. TURLAND bwn ei fod ef yn ofni mai goruchwyl- wyr politicaidd y blaid Geidwadol sydd yn gyfrifol am y dirywiad yn Ngynghrair y Friallen.' Wrth gwrs, nid ydym ni ar dir i ddadleu y cwestiwn a'r gwr uchraddol hwn o gwbl, nac a, neb arall, chwaith, yngbylch pwy sydd yn gyfrifol am fod y glymblaid yr udgan- wyd cymmaint ar ei chlodydd erbyn byn yn y fath ystici o ddirywiad profedigaethus ag yr awgryma arawd y Ruling Councillor ei bod. Yr unig beth yr ydys yn sylwi arno ydyw, ei fod ef yn siarad am dano fel peth adnabyddns i bawh, ac heb neb yn breuddwydio nm geisio ei wadu. Nid dyweyd y bydd dirywiad, neu y gall y bydd, oni chedwir rhyw ammodau neillduol i fynv y mae efe. Na dyweyd ei fod yn bod. Nodi y ffaith yn syml. An olli ddylai gkr yn ei safle ef wybod ? Yn mhellacb, y mae genym awdurdod bendantyr un a'r unrhyw Gynghorwr Llywodr- aetbol dros gredu fod llawer o'r goruchwylwyr politicaidd Ceidwadol byn y sonia efe am danynt wedi ac yn cael eu meddiannu gan ysbryd eiddigedd, am yr hwn, medd efe, nad ydyw yn hawdd cael esboniad. Y mae yn en mysg, medd ef, ddynion sydd yn wiadgarwvr cegrwth, a chledrau eu dwylaw yn ysti, wedi darganfod nas gallant hwy wneuthur elw o Gynghrair y Friallan, ac am nad oeddynt yn cael eu tueddu i roddi i'r cynghrair yr un sylw ac ystyrisieth ag a roddant i rai cymdeithasau eraill.' Gwarchod pawb Cofier mai nid nyni sydd yn meiddio dyweyd y petbau hyn. Ym- ddengys i ni fod mewn iaith o fath hon y cyfryw nerth ag a barai byd yn oed i Mr. CHAMBERLAIN deimlo yn eiddigeddus at ei hawdwr fel un peryglus i gymmeryd y llawryf oddi arno ef am beth o'r fath. Ond, dyna a fydd yr iaith gref—a'r gwirionedd, yr ydym yn cymmeryd yn ganiataol—yn foddion i attal y dirywiad mawr. Ac adfer y cynghrair i'w ogoniant cyssefin ?

TRAMOR. YN yr liaf presenuol bwriedir perfformio chwareugan y 'Croeshosliad' yn Selzacli, yn yr Yswissdir. Y chwareuwyr a'r cantorion, oil yn enedigol o'r lie hwnw, a rifant dri chant a hanner. Buwyd yn gwneyd yr un peth yno dair blynedd yn ol. Ymae Liywodraeth yr Iseldiroedd newydd roddi ei chymmeradwyaeth i anturiaeth fawr. Nid ydyw y cytillun yn cvnnwvs dim llai na sychu y rhan fwyaf o'r llainfor a adwaenir wrth yr enw y Zuyder Zee, a throi ei waelodion yn dir yd, gwesith, a phorfa toreithiog. Ni chaniata yr awdurdodau Tyrcaidd ddim typewriting o fewn holl derfynau yr ymherodraeth. Eu rheawm dros hyny ydyw ei bod yn ammhossibl profi awduriaeth y math hwn o ysgrifau Da genym ddeall fod Mrs. MC'KINLEY, priod arlywydd Unol Dalaethau yr Am- erica, yn awr allan o bsrygl, a'i bod yn prysur wella o'i hafiechyd difrifol. Am nad ystyriai efe hi yn addas i'w gadaei, ni ddaeth yr arlywydd i Buffalo ddydd Llun, Mai 20fed, i agor yr arddang- osfa a gynnelir yno o gynnyrchiou Americ- anaidd yn unig. Anfonodd wefreb i ddymuno ei llwyddiant. -b- Yn Nhwrci y mae helynt y iiythyrdai wedi ei ddibenu. Y Galiuoedd sydd wedi gorchfygu. Gorcbymynodd y Sultan gau pob llythyrdy tramor trwy y wind. Yn awr, y mae y gorchymyn hvvnw wedi ei ddirymu. Nid hyny yn unig, chwrÜth-y mao efe wedi anfon ymddiheurad i'r Galiuoedd am eu difrio, hefyd. Mewn rhan wledig o Yspaen, yr wythnos ddiweddaf, taflwyd cerbydrea oddi ar y rheiliau gan geiliogod y ?he f^n. Ar ymweliad fl'i chwaer, yr Ymherodrea FREDERICK gystuddiedig, yn yr Almaen, y mae y Dj wysoges BEATRICE yn awr. I D a w y r m h e r a w d r W ? L f A M O r Almaen ar vmweiifid a'r wlad hon cyn diwedd yr haf. Dywedir fod y Dywyeogea ALICE, o Albany, i gael ei dywed.dio ag Uchel Dduc I SAXE-WEIMAR, un o dywysogion goludocaf y Cytandir. Pymtheng mlwydd oed ydyw brenin Yspaen. Daw ar ymweliad a'r wlad hon yn yr haf. Yr oedd ei dad wedi raarw er's hanner blwyddyn cyn ei em ef. Ni *yr ef am ddim ond teyrnasu, canys daeth i'r orsedd, mewn enw, ar unwaith. Bydd y Discovery yn cychwyn i ororau Pegwn y De yn yr hydref nesaf. Nid oes gan Ellmynwr yn Nhrefedigaeth y Penrhyn ddim llai na chweca ofeibion, ac un mab-yn nghyfraith, ya ngwasanaeth y Goron Brydeinig. Gwres yr haul sydd ya gyru motor-car cywrain yn San Francisco. Prifysgol Stanford, yn Unol Dalaethau yr America, ydyw y sefvdliad a idysgol sydd wedi ei waddoli uchaf o fewn yr holt fyd- chwe miliwn ar hugain o ddoleri. Yr wythnos ddiweddaf aufonodd Groeg- iaid dinas 0 uro, yn yr Aipht, lawryf arian i'w osod ar fedd y Frenhines VICTORIA. Bu agos i frenin yr Eidai gael ei ladd yn ei dy ei hiin wythnos i heddyw, tra yn cael ei godi mewn litH: Anfonodd Americaniaid New YOlk eu llongyfarchiad i'r brenin IORWERTH ar ei waredigaetb ddiweddar ar Lvrdd y Sham- rock II. Nid ydyw yr helyntoedd etholiadol etto wedi darfod yn Yspaen. Y Mae 'streiciau' yn mysg gweithwyr yn parhau hefyd. Cym- merir Anarchiaid i'r ddalfa yn ddydiiol yno. Poblogaeth yr Eidal yn awr ydyw 32,449,754. Dengys hwn gynnydd o bedair miliwn mewn ugain mlynedd. Mewn un dalaeth yn unig y bu lleihad. Cymmer Gweinidog Tramor Awstria a C, Hungary olwg bruddaidd iawn ar dalaethau y Balkan. Nid ydyw yn ymddangos erbyn hyn fod gobaith i frenin Servia am etifedd o'i wraig. Crynhoi eu galiuoedd yngbyd y mae y C, Bwriaid a phan yr ymunant oil, dywedir mai DE WET fydd yn cymmeryd eu llywydd- iaeth. Pan y mae y gweithfeydd aur yn y Trans- vaal wedi eu hail agor, y mae cwestiwn llafur brodorol' yn cael ei ail godi. Ym- ddengys fod rhai yn awyddus am ddwyn Hindwiaid drosoddyno o'i- India, am eu bod yn well gweithwyr na Kattiriaid Deheubarth Affrica ei hun. Eraill a ddadleuant yn gryf yn erbyn hyn, gan daeru fod y lvaffiriaid i'w cael yn rhatach, ac nad oed eisieu dim ond darparu arolygiaeth fwy effeithiol arnynt. Bu y cwpl brenhinol yn gosod careg sylfaen eglwys gadeiriol yn Brisbane wyth- nos i heddyw. Buont trwy yr arddangosfa amaethyddol yno, hefyd. Y mae New Zealand yn prysur barotoi ar gyfer rhoddi croesaw calonog iddynt Bydd y 3ydd o Fehefin yn flwyddwyl i'r Due a bwriedir cynnal y diwrnod yn *yl gyffredinol yn Neheubarth Awstralia, gan nad beth am y trefedigaethau eraill. Yn yr Almaen buasai yn anhawdd i gyflwr masnach fod yn llawer gwaeth nag ydyw yn awr. Gobeithir am ddyddiau gwell, y mae yn wir; ond, heb unrhyw seiliau cryfion. Masnach y glô a'r haiarn, er enghraifft, ydynt yn mron wedi sefyll, a'r dynion yn cael eu troi i ffwrdd o'u gwaith. Dengya pob peth ei bod yn bryd i'r ymher- awdwr a'i Lywodraeth feddwl am rywbeth heb law lliosogi y llynges a chryfhau y fyddin. Dydd Mercher rhoddodd Rhaglaw yr Aipht, dan gyfarwyddyd y Liywodraeth Brydeinig, bardwn i ARABI PASHA a MUSTAPHA FEHMY, ar ol eu cadw yn alltud- ion yn Ynys Ceylon am yn agos i ugain mlynedd, am wrthryfel. Rhaid i'r rhyfelawd yn Ynysosdd y Philip- piniaid fyned yn mlaen, debygid, Ni fyn y penaeth gwrthryfelgar MALVAR ymostwng. Yn hytrach, cyhoeddi ei hun yn arlywydd a wna, fel olynydd AGUINALDO. Bwriada gasglu byddin o yn agos i ddwy fil o wtr i

TELERAU Y 'FANER.' Pris dydd SacTwrn ydyw Ig. yr un ond ei phris am chwavter, yn rhad drwy y post, ydyw Is. 8g., ond talu yn mhen, neu 29. 09 na wneir hyny. Anfoniv 2 gopi drwy y post am 2s. 9c. y eluvarter, ond talu yn mlaen, reii 38. os na wneir hyny. Hefyd, anfonir 4, 6, neu unrhyw gynnifer, yn d<Ji>jraul drwy y post gan y Cyhoeddwyr yn ol Ig. yr un. Pais avaraphiad dydd Marcher ydyw 2g. Ei phris am chwarter, ynrliad drwy'rpost, os cymmerir 2, neu unrhyw nifer mwy dan yr un amlen, yw yn ol 2s. 2g. yr un, ond talu yn mlaen neu 23. 6c. os na wneir hyny. Ei' phris weii ei sampio ydyw 2}., neu 2s. 9c. y chwarter, ond talu bh yn mlaen a 3s. os na wneir hyny. Y mne y (Vhwarteri yn terfynu ddiwedd Mawrth, Mehefin, Medi, a Rhagfyr. Yn mhob amgylchiad, anfonir hi yn mlaen hyd ncs y ceir rhybudd i attal. UOL DVLAETHAU YR A-INTERTCA -Anfonir y ddwy PANFR am y prisia11 canlynol yn ddi-draul i'r Unol Dal- UOTLIAU BASER dydd Mercher yn ol 3s. 3c. y chwavter a U \NER dydd Sadwrn yn 2s. 2g. y chwarter :—ond yn mhoh amgylchiad y mae yn rhaid talu yn mlaen, ao atfc'Hr hi pan y bydd yr arian wedi eu treulio. Gellir aufun M'wy ddrafft ar bngc, neu ar rliyw dy masnachol parchus dioel antll vn Lloegt- a gwell hyn nathalu trwy bapyrau dollars yr Unol Dalaethau, gan fod eu gwerth hwy yn gyfuowidiol yn y wlad hon. Gifryr pawb, hefyd, pa bryd y terfyna. B DDDOXl AETH.—Y mae ami un o'r beirdd, wrth infoii (:fanso Idiadau i ni, yn pwyso arnom eu cyhoeddi 'yr wvtimos nesaf.' Dymunwn hysbysu y cyfryw fod yn aramhossibl i ni gyflawni eu cais ond fcl hyobysiadau. Os bydd rhyw rai yn dymuno hyny wrth anfon llinellau ar farwolaethau, pviodn.sau. neu enedigaethau, &c., dcallor y bydd yn angenrheidiol iddynt anfon 3c. am bob dinell a gyuiiwysay cyfansodiiiadan. CAii t fo I ly ymddangos yn ein ond ni byddwnyn gyfrifol am en rhagoroldeb fel cvfansoddiadau. Os na wneir hyn, bydd yn angen- rh2iclio] i ni anfon y cyfansoddiadar at olygydd y Fardd- oniaeth a chymmer felly rai wythnosau cyn ymddangos, yn ol swm y Farddouiaeth fydd mewn Haw,

TELERAU AM HYSBYSIADAU. Y pais am Itisnaeliol, Ysgolion, Eisteddfodau, Cy?«rfo.lydd Cyhoeodus, Llyfrau, &c., fydd yn ol 3s. y fod- fedd-g:m fesur i lawr y golofn. Am Hvshysiadau o 'YnEisieu,'&c., yn cynnwys IS o Ririau neu hi, codir 6c. ac yn ol Ie. am boh tri gair dros hyny, os teiir yn mlaeu Ea w; neu 4c. y ilinell, os na wneir hyny

GWRAGEDD A PHLANT Y BWRIAID. YR ydym yn dymnno galw sylw mwyaf ar- benig ein holl ddarllenwyr at y symmudiad dyngarol tuag at gynnorthwyo feuiuoedd adfyd- us ac anghenua y Bwriaid yn y Transvaal a ThaL.bth yr Afon Orange sydd wedi colli yr oil a feddeut ar en helw pan lr,sg%yd eu ffermydd gan y milwyr Prydeinig. Yr vdys wedi easglu yn haelionus fel teyrnas (a Chyiuru wedi gwneyd ei rhan yn anrhydeddus gyda hyny), tuag at gynnorthwyo gweddwon ac amddifaid ein milwyr ein hunain a gollasant eu uywydau yn y rhyfe'awd hirbarhaol hwn. Ai tyhed nad ydyw gwragedd ac amddifaid y Bwriaid, y ihai ydynt wedi eu darostwng i ddyfnder trueni ac angenoctyd, heb unrhyw fai o'u tu hwy, hefyd, yn galw am ein cydyrndeimlad Ai nid ydyw mawrfrydigrwydd a ddysgir gan y grefydd a broffesir genym—yn enwedig, ai nid ydyw hyd yn oed dynoliaeth ei hun, yn ein dysgu i wneyd rhywneth tuag at leddfu dioddefiadau y rhai hyn, er mai ceraint ein gelynion ydynt ? ]>a iawu genym fod trysorfa wedi ei bagor gyda/r amcan hwn yn arbenig iddi. Y mae gwyneb hon yn arhenig, cofi,'l', ar estyn cym- mhorth i'r rhai sydd yn dioddef nid o'n hachos ou hunain —i'r gwragedd a'r plant diniwed sydd mewn cyni Derbynir y t^nyMgniiad ll^iafgyda diolchgarwch. Bydd dillad, o bob meth, uchaf ac j«af, hefyd, yn dra deibyniol. Derbynir y cyfryw yn ddiolchgar gan y hendenge.s ragorol, yr Arglwyddea OSBORNE MORGAN (gweddw y Gwir Anrhydeddus Syr GEORGE OSBORNE MORGAN), Drycourt Place, Lluudain, i'r hon y gellid eu hanfon yn uninngyrcho! neu, os hydd yn fwc cyfleus i rywrai, gallant eu hanfon i MiCJRE, Bronallt, Dinbych, a gofala hithau am eu hanfon yn ddi-fath i'r Arglwydddfts M onCAN.

BETHESDA. DAMWAIN ANGEUOL, 0 ddeutu saith o'r gloch nos Wener cymmer- 0 odd damwain ddifrifol Ie yn ngwaelod ailt Wil- liam Edward, ger flferm Coetmor, Bethesda Ymddengys fod dyn ieuangc o'r enw Arthur 9 11 Owen Price. Caenewydd, Llanrug, wedi myned mewn cerbyd i Plasuchaf, Llanllechid, i gyrchu merch ieuangc a fwriadai symmud i Gaernarfon. Yr oedd yno dri yn y cerbyd sef, Price a dwy fercb ieuangc; a phan yn (iyfod i lawr yr allt i gyfeiriad Coetmor dychrynodd y ceffyl, a rhed- odd i lawr gyda'r cyflymder mwyaf. Aeth yn erhyn y wal, a thaflwvd y tri allan. Syrthiodd y trangcedig ar ei ben, a derbyniodd niweidiau difrifol. Daeth yr heddwas Roberts, Tregaitb, a'r meddygon Lumley Roberts, ac Ellis Joaes, i'r He ar unwaith, a symmudwyd y dyn ieuangc i Ogwen Hotel, lie y bu farw yn rnhen o ddeutu hanner awr. Llwyddodd y ddwy ferch ieuangc i ddiangc heb dderbyn ond ychydig niweidiau. YU Creodd yr amgylchiad gyffro mawr yn yr ardal, ac yn ystod yr h'.vyr ymwelodd cannoedd a'r man lie y digwyddodd y ddamwain. Maluriwycl y cerbyd yn llwyr.