Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
Llythyr Llundain.
News
Cite
Share
Llythyr Llundain. Dydd Mercher, Hydref ¡7eg, yn y fnvydr yn Ffrainc, syrthiodd y meddyg galluog, Capten Dr. Frederick Charles Davies, mab ieuengaf Mr. a Mrs. W. Davies, Y.H., Rosebery Villa, Batter- sea Park, S.W., a Bryngwyn House, Borth, sir Aberteifi. Ganwyd ef Awst gfed, 1884. Addysg- wyd ef yn ysgol St. Paul, Hammersmith, ac yn Downing College, Caergrawnt. Graddiodd yn M.A., M.B., B.C., D.P.H. (Cambridge), M.R.C.S. I (Eng.), M.R.C.P. (Lond.), ac yr oedd ar fin cael ei M.D. Daliodd bob anrhydedd allasai Charing Cross Hospital roi idclo. Bu yn House Surgeon a House Physician yno yn igog-io; yn Medical Officer of Bcitierseci Tuberculosis Dispensary yn 1911 a 1912 yn Medical Registrar Charing Cross Hospital yn 1912 yn Tuberculosis Officer for the County of Cambridge, ac yn Medical Officer for the Insurance Committee for the County of Cam- bridge ac yn specialist mewn tuberculosis yn Wimpole-street, W. Ysgrifennodd nifer o draeth- odau a llyfrynau ar faterion meddygol, un o'r cyfryw sydd newydd ymddangos o'r wasg ar Trench Fever. Pan dorrodd y rhyfel allan yn 1914 ymunodd ar unwaith fel meddyg yn Ex- peditionary Force y Maeslywydd French. Bu gofal Clafdy Boulogne arno am ysbaid. Oddi- yno daeth i ofalu am Glafdy Milwrol Bethnal Green, Llundain. Oddiyno aeth i Rouen. Yn diweddaf yr oedd ynglyn i'r Northumberland Fusiliers, Syrthiodd pan wrth ei waith yn gweini ar glwyfedigion. Aeth yn aberth i ysbryd milwrol Prwsia. Meddai ar bersolloliaeth gref a swynol. Yr oedd yn rheolwr pa Ie bvnnag y buasai, ac heb geisio hynny. Enillai e"i feddwl byw a'i allu mawr iddo barch ac ufudd-dod yn ei holl gylchoedd. Edrychid i fyny arno fel bonheddwr ac fel meddyg galluog gan feddygon blaenaf y dydd. Diau pe cawsai fyw ddeng mlynedd yn hwy y buasai yn un o brif feddygon y byd—yn arbennig mewn tuberculosis. Yr oedd yn aiddgar iawn am orchfygu Germani yn y rhyfel presennol. Nid oedd un aberth yn ormod ganddo er mwyn ei wlad. Un o'r pethan a'n perswadiant i gredu nad yw bywyd a llwydd- iant yu ymadael o'r Prydeiniaid hyd yn hyn yw gweled dynion o allu, cymeriad ac ymgy- segriad Dr. Davies yn cael eu rhoi i rii. Nid a'r cenhedloedd Prydeinig fyth i lawr cyhyd ag y rhydd Duw iddynt gewri mewn celfau, rhin a moes megis Dr. Davies. Ergyd trwm i'r fyddin yw ei farw ef. Mae colled yn y deyrnas ar ei ol. Gwag yw ei le yng ngwaith iechydol y Wlad- wriaeth He y niae cymaint o'i eisiau. Ond ei rieni parchus a'i chwiorydd a'i frodyr deimlant hefyd yn ddwys ar ol mab a brawd llednais, caredig, syml a chywir. Ei gymeriad oedd ddi- lychwin. Meddai ryw ragdeimlad mai syrthio yn y frwydr fuasai ei dynged. Dywedai wrth ei chwaer ym mynwent Penygarn wrth edrych ar feddfaen ei chwaer a'i frodyr Nid dan y garreg lion y cleddir fi.' Rhoddodd ei bethau yn barod cyn cychwyn i fyny i'r line, i'w hanfon adref os digwyddai rhywbeth iddo. Bydd yn galed i'r teulu i weled ei bethau yn dod i'r ty hebddo ef. Cysur i'w rieni, er hynny, yw gwybod iddo syrthio mewn rhyfel cyfiawn- brwydr rhyddid, moesoldeb, dynoliaeth a gweriniaeth yn erbyn gormes, ffiwdaliaeth, ac uchelgais amanol. Mwy anrhydedd yw marw yn y frwyffr na byw yn ysbryd y Prwsiaid. Torf o aelodau eglwysi Cymraeg Llundain gyd- hunant ag ef yn naear Ffrainc. Cydymdeimlir I yn ddwys a thyner a'r teulu yn eu colled drom. Mae Mr. Davies aibriod wedi rhoi gwasanaeth rhagorol i wleidiadaeth a byrddau cyhoeddus dros lawer o flynyddoedd. Mr. Davies oedd rnaer cyntaf Bwrdeisdref Battersea.u hefyd yn aelod o Gyngor Sirol Llundain o'i gychwyn- iad. Etholid ef i'r gwahanol fyrddau ar ben v rhestr, yr hyn a amlygai ymddiriedaeth Iwyraf yr etholaeth yn ei allu. a'i gywirdeb. Mae y teulu wedi bod yn ffyddlon y Saboth a'r wyth- nos i'r eglwys Gymraeg yn Radnor-street, Chel- sea. Mr. Davies yw trysorydd yr eglwys, a Mrs. Arthian Davies, ei fercli hynaf, yw yr orgau- yddes. Saif y teulu yn uchel yn syniad a pharch Cymry Llundain. Boed iddynt oil nawdd y Nef yn y trallocl o golli mab enwog, galluog, doeth a da. Deallwyf fod y brawd Mr. John Owen, aelod arall o eglwys Radnor-street, wedi syrthio yn y frwydr yn Ffrainc. Bydd colled ar eu hoi yn yr eglwys, ond parha eu gwaith o blaid rhin- wedd i fyned rhagddo o hyd. Diddaned Duw y galarwyr. Nid yw'r Germaniaid, yn herwydd y gwlaw a'r gwynt uchel, efallai, wedi g wneud ymosod- ladau ar ein tref y lleuad hon i'r graddau y dis- gwylid. Buddugoliaeth fawr gafwvd ar y Zep- pelins Hydref zofed. Gofid i mi oedd clywed Awstin Chamberlain a Bonar Law yn siarad mor ysgafn yn y Ty am ddifrodau'r gelyn yn y dref. Un o wyrthiau mwyaf y rhyfel presennol yw ymddygiad trigolion Llundain dan ymosodiadau y Germaniaid. Dangosant wroldeb, dewrder, dioddefgarwch a phenderfynolrwydd i orchfygu y Germaniaid barbaraidd. Ffydd yn llywodr- aeth foesol Duw yw egwyddor lywodraethol eu goddefgarwch tawel. ?—
——I Bedwas a Thredomos. j
News
Cite
Share
— — Bedwas a Thredomos. CYPARPOD ORDSISriO. Diwrnod niawr yn hanes y ddwy eglwys, Saron, Bedwas, a Pheniel, Tredomos, ydoedd dydd lau, Hydrfef 25ain, pan ordeiniwyd Mr. D. Richards, M.A., yn weinidog cyntaf yr eglwysi. Hv- d yn ddiweddar yr oedd Bedwas yn gang en o Bethel, Caerflili, a'r Parch. Tafwys Jones yn weinidog. Ar ol ei waeledd rhoddodd Mr. Jones i fyny ofal Bedwas, ac fe'i sylfaenwyd yn eglwys ar ei phen ei hun. Yna yn ddiweddarach fe agorwyd Ysgol Sul, a sefydlwyd eglwys dan nawdd y Cwrdd Chwarter ac aelodau o Saron, yn Nhredomcs-lle ncwydd cynhyddol, a llawer o gyrchu tuag yno. Gwedi bod felly am tua dwy flynedd yu cyd- weithio yn dda yn y ddau le, penderfynodd y ddwy eglwys yn gytuii i roddi gal wad i Mr. Richards. Ac yn awr daeth dydd niawr yr eglwysi yn ordeiniad eu gweinidog cyntaf. Y Parch. D. Tafwys Jones oecld cadeirydd y cyfarfod brynhawn ddydd lau. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddxo gan y Parch. C. Tawel- fryn Thomas, Groes Wen. Rhoddwyd hanes yr alwad gan Mr. T. Harris, ysgrifennydd Bedwas, a darllenwyd Hythyrau yn llongyfarch yr eglwysi ac yn dymuno llwyddiant mam- i Mr. Richards oddiwrth y Parch. J. Rhydderch, Pwllheli (lie bu: Mr. Richards am dymor yn aelod) hefyd oddiwrth y Parch. J. L. Williams, M.A., B.Sc., Aberystwyth, a Iliaws o weinidogion y Cyfundeb ac eraill garent fod yn bresennol, ond yn methu. Holwyd y gofyniadall gan y Parch. Ben Evans, Barry (Ysgrifennydd y Cyfundeb), ac atebwyd yn ddwys, eglur a phwrpasol iawn gan Mr. Richards. Wrth roddi hanes meithriniad bore oes yng Nghapel Isaac, cyfeiriodd Mr. Richards yn dyner iawn at ei rieni (yr oedd ei fam yn bresennol) ac at ei hen weinidog,\ Mr. Thomas, a'i briod, fuont mor ymroddgar i ddiwyllio plant eu hardal. Offrymwyd yr urdd-weddi gan v Parch. E. C. Davies, Ynyshir. Yna cafwyd siars i'r gweinidog gan y Parch. J. Davies, Capel Isaac, gweinidog mam-eglwys Mr. Richards. Yr oedd y siars yn wreiddiol a phendant, ac yn dangos Uawer o 61 llafur a meddwl un cyfarwydd ag astudiaeth Feiblaidd. Synnwn braidd nad yw Mr. Davies yn fwy adnabyddus i eglwysi poblog Morgannwg, gan ei fod yn bregethwr cryf a thra chymeradwy. Cafwyd gair pwrpasol a chryno gan Mr. W. Jones, Onen Fawr, Capel Isaac, wrth gyflwyno anrheg o werth dros ^10 xos. o lyfrau i Mr. Richards, gyda dymuniadau goreu Capel Isaac a Brynmaen iddo. Yr oedd Mr. W. Jones, Dolau Gleision, a Mr. D. Davies, Glan-nant, dau o swyddogion Capel Isaac, hefyd yn bresennol. Yna cafwyd gair gan Dewi Vychan, Caerdydd, ar ran eglwys Ebenezer a chyfeillion yng Nghaer- dydd, lie y gwnaeth Mr. Richards iddo ei hun lu o gyfeillion mewn ychydig amser. Diweddwyd eyfarfod dwys ae, effeithiol ei ddy- lanwad drwy weddi gaa y Parch. E. G. Davies, Abertridwr. Yr oedd yn bresennol yn y cyfarfod, ac hefyd yn arwyddo tystysgrif yr ordeiniad (heblaw a eiiziwyd uchod), y Parchn. H. M. Hughes, B.A., Caerdydd G. Penrith Thomas, Trerhondda T. Morris, Senghennydd T. Parry, M.A., rheithor Eglwys y Plwyf, Bedwas T. E. Davies (M.C.). i Tredomos E. B. Powell, Maesycwmwr D. T Beynon, Maclien E- Uwchwr Jones (B.), Bed- was R. A. James (B.), Tredomos R. Oswald Davies, Ystrad Mynach; Mri. T. G. Williams, D. Rees (Bethlehem), Rowland Evans, Y.H., a Simon Stephens (Ebenexer), Caerdydd. Cynhaliwyd oedfa'r hwyr ym Mheniel, Tre- domos. Dechreuwyd gan y Parch T. Morris, Senghennydd. Pregethwyd siars i'r eglwys gan y Parch. G. Penrith Thomas, a phregeth ar 'Natur Eglwys' gan y Paxch. H. M. Hughes. B.A. Yr oedd pregeth Mr. Thomas yn fyw, pwrpasol ac i'r pwynt, a phrcgeth Mr. Hughes yn orchestol ei cliynllun a meistrolgar ei thradd- odiad, ac yn wir yn rhagoti ar ei safon uchel ei hun. Eiddunwn i'r eglwysi ac iii cyfaill annwyl, Mr. Richards, lawer iawn o Iwyddiant a bendith y^Goruchaf i gydweithio er gogoniant i'w enw. DEWI VYCHAN.
Yr Eglwys a'r Rhyfel. - -…
News
Cite
Share
Yr Eglwys a'r Rhyfel. Wrth armerch cynhuUiad o'r Methodistiaid Unedig yn y Waen yr wythnos ddiweddaf, dy- wedodd Mr. R T. John, A.S., yr Aelod dros Ddwyrain Dinbych, mai dyledswydd cyntaf yr eglwysi heddyw oedd penderfynu problem mawr y diodydd meddwol. Amlwg ydoedd na chan- iatai barn gyhoeddus Cymru gwrs mor groes i'w greddf foesol ag a fyddai pryniant y Fasnach gan y Wladwriaeth. Dylai Cymru fymiu cael yr hawli setlo'r matpr yma drosti ei hi-m--gaii roi iddiFesur Tnvyddedol tebyg i eiddor' Alban. Dyledswydd nesaf yr Eglwys a fyddai trefnu fel na chaffai neb o drigolion y wlad mwyach ddioddef angen. Gwaith yr Eglwys—o bob enwad—yn liyu o beth fyddai gwneial i fyny imrhyw ddiffyg yn nhrefiiiant Dylai'r Eglwys wneud ei him yn fath o Raglun- iaeth ddaearol i bawb a fyddent mewn caledi. Nid oedd dim a leddfai iwv na hynny ar y teiml- adau chwenv a greir yn y dyfodol" agos gan y beichiau gordiymion a dcLifeit yn fuan i bwvso ar y wlad. Rhaid fydd i'r Eg wys osod mwy o bwys ar hanfodion mawr y ffydd, gan eu dysgu gyda symledd, imiongyrchedd a llydanrwydd tcimlad na arferasid ei weled Ylll n^wyd cre- yddol prydain. Yr oedd bechgyn Cymru wedi myned tnvy brofiadau rhyfedd a dieithr ymhob agwedd ar feddwl dynot, profiad person ol, ac amgylchedd. Nid oedd dim a apeliai yn gryfach at y meddwl lleygol na gweled yi-Jioll eglwysi Protestanaidd yng Nghymru yn cyduno yn frawdol er hynvyddo budd tymhorol ac ysbrydol y bobl. Gallent lawenhau yn y cam a gymer- wyd i'r cyfeiriad hwnnw yn y cyfuewidiad o annerch brawdol a gymerodd le yn ddiweddar rliwiig Methodistiaid Calfinaidd y De a'r Gy- hacIledd Eglwysig a gynhaliwyd yng Nghaer- dydd. I/lawenhaent hefyd yn llwydd iant amlwg y Gynhadledd honno ac yn yr addewid fod yr Eglwys Esgobaethol yng Nghymru yn wynebu ar gyfnod o wasanaeth ac effeithiolrwyckl mwy yng ngwaith ysbrydol yr Eglwys. Ond, yn ei dyb ef, dyledswydd fwyaf yr Eglwys ymllob man ydoedd cynnal breichiau'r Pab yn ei ymdrechion i sicrhau heddwch buan a pharhaol ar y ddaear—a'r heddwch hwnnw yn seiliedig ar ddiarfogiad cyffredinol, diddymu gorfodaeth milwrol, a sefydlu cyfundrefn effeith- iol o gyflafareddiad rhyngwladwriaethol dros yr holl fyd. Yr oedd Awstria wedi rhoi derbyniad cyn ties iawn i'r cyfryw bolisi yr oedd Germani wedi projfesu cydsyniad, a Von Kuhlmann, yr Ysgrifennydd Tramor, wedi dweyd nad- oedd ond yn unig cwestiwn Alsace-Lorraine yn rhwystr ar ffordd heddwch. Nid oedd gan yr Eglwys, felly, sail digonol dros gefnogi ymladd parhaol. Nid oedd gan wladweinwyr ychwaith esgus gwell ua'u bod yn drwgdybio uniondeb diplom- yddol y naiH y llall. Pe gellid cydweled ar bopeth arall (heblaw cwestiwn Alsace-Lorraine) ar sail diarfogiad cyflawn pob gwlad, cydnabod hawliau cyfartal pob cenedl bach a mawr, a rhoi heibio pob fiurf ar ryfel masnachol, gan sefydlu teyrnasiad cyfiafareddiad drwy'r byd, gellid setlo cwestiwn Alsace-Lorraine drwy wneud y dalaith yn amhleidgar yn wleidyddol a mas- nachol.
PALESTINA. I
News
Cite
Share
-y Beibl a'r Efengyl. Ond odid nad oes un wlad wedi ei hanrheithio a'i hesgeuluso i'r fath raddau drwy'r oesau gaii genhedloedd cred a di-gred. Credwn fod arnser gwell i Balestina yn y dyfodol agos-y caiff ei thrigolion tlodion fwyn- hail breintiau rhyddid, diwylliant a ellrefydd- pethau sydd yn ddieithr iddyiit ar hyn o bryd- ac y gwna Arglwydd yr holl ddaear oruwch- lywodraethu yr amgylchiadau blin presennol i godi'r wlad gysegredig hon yn ei hoi; oblegid yng ngfiiriau emyn genir yn ami gan y bechgyn yma ar y luaes- Trwy ddirgel ffyrdd mae'r uchel 16r Yn dwyn Ei waith i ben Ei lwybrau Ef sydd yn y mor, Marchoga wynt y 11en: