Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
27 articles on this Page
Anesmwythyd vn Ne-Orllewin…
Anesmwythyd vn Ne-Orllewin y Dalaeth Rydd. <JWETTHG AHW OH GORIICHWYLWYR Y GELYN. Nerval's Pont., dydd Llun.—Gohebydd Rhyfel y Press Association a wefreba:-Y mae crvn ane&mwythder yn rhaiibarthau Philippolis a Tauresmith. Y mae proclamasiwn Mr Steyn wedi ei ledaenu yn ddiwyd, ac y mae goruchwyl- wyr y ddwy Weriniaeth yn prysur gymeryd i lawr fanylion gweithrediadau y Bweriaid lleol a roddasant eu harfau i fyny. Tymryd y gwarch- odlu Prydcinig yn ddiweddar o'r gymydogaetih, ac yn uniongyTchol wedi hyny diaeth gweithgiar- well y Gwerinwyr mwyaf penboeth yn fwy cam- fTddadwy. Daeth y preswylwyr Prydeinig au oydymdeimlwTT yn bur anesmwytli, aMf anfonaeant genhadon at yr awdurdodau Prydeimg -m Springfontein, y rhai au cysurasant trwy AAsL+vim Y bvddai i gamrau gael eu cymeryd yn AAJL4,cram Y bvddai i gamrau gael eu cymeryd yn ddioed i dawelu en prydeT. Kix yn mlaem yn cgrflym gvdag ailadeiladu ponti y lie hwn. 1 Sae sylfeini y lanfa ddmystrediig wedi eu cwbl- hau.
Buller yn Ymladd.
Buller yn Ymladd. TANIO TRWM YN ELANDSIAAGTF, Pietermaiitasburg, Ebrill 10, 10.20 y boreu.- Gwefreb arbeanig i'r Exchamge Telegraph Oom- paaiy a ddyweds: -Dechreucda tanio trwm o fag- >n«(sa boreu beddlyw yn EUandsliaagte.
Dillad i'r Milwyr.
Dillad i'r Milwyr. Djrma fel yr ysgrifena Mr Charles Williams, or "Morning Leader:"—Y mae wedi ei draethu gydia chryn hyder na. fydd i Arglwydd Roberts gyohwyn ei daith. am Pretoria hyd nes byddo ei íilwyr wedi eii cyflenwi a khaki gwlanen gynes. Y mae ysfcori wedi ein cyrhaedd m nad yw hon ond y drydedd! wythnos er pan y mae dosrau deihrraidd, y Fyddin wedi difrifoil afael yn y gwaitii o ddarpar y dilledyn cynhes hwn. Mor beil yn oil a'r hen flwyddynfe benderfynodd penaethiaid y Fyddin i gael jacedi khaki Nor- folk mewn gwlanen neu worsted, gyda cholein fBkat a leLnin o water-proof canvas gwyrdd. Fe ddywedir wrthvm y cymer dros ddau as i gyflenwi 200,000 o siwtiau gwlan, a gallwn dystio oadiar ein profiad ein hunam na ddeil yr un khaki wlanen dri mis o faes-wasanaeth; telly, i gario Arglwydd Roberts trwy auaf De Affrica, fe ddylid cael 400.000 o siwtiau. Y mae -milwyr yn parhaus gyrhaedd i Bloemfontein gyda'r tren ac hyd y ffyrdd, yr hyn a bwyntia at gyohwyniad cynar y corphluoedd! allan, os geilir digonol eicrhau y llinell hir o reilffordd off Orange River—dyweder, 120 milldir—ac eto yr ydym yn cael, pan mae y funud bwysig wedi oythaodd, fod y Cbdfridiog Brabant a'i Oolcmials mewn perygl o gael eu hamgrlohynu gyda neu tieb dotri droe derfymm y Basut-os, jr hyn, as jw't Bweriaid yn ddoeth, nad anturiant ei wTieuthur. oblegid bydd'ai i hvnv ddwyn degau o N-oedd o "warriors" ar eu eefmu-he.Lyd-, gall y CJadfridos Gataere gasglu tna mil at eu gilydd ar ddiwrnod o rybudd i fynedi am daith o 60 mill- dir.
Corphlu Syr F. Carrington.
Corphlu Syr F. Carrington. OLUDDQNGAU YN CYRHAEDD BEIRA: YN £ GLANIO AW BTRALI AID A OELAD-DDAP- PARIAETHAU. Cbpetfwrn, dydd Llun.-—Y mae Syr F. Carripg- -ton wedi cvrhaedd yma. Aiff ar ei union i Beira. Mae y gludiong "Duke of Portland, gydia ar ei bwrdid, wedi hwylio am Laurence Marquez, dydd Llun, 5.15 prydnawn. v Xewrddion o Beira a fyneTant. fod y c.udlongau a Awstralia c,,Td-a, Bushmen i gorphlu Syr F. Oar- ringtoai m cvrhaedd yn dd-ddiol. Helyd y mae ysfcorfeydd a defnvddiau rhvfel yn cael eu glanio a'u hanfon ymaith gyda brya.
Ymosodiaid ar Buller-
Ymosodiaid ar Buller- TANBFJ.ENU TRWM: S.AITFT 0 YNAU BWERAIDD MEWS GWEITIMDIAD. Y Swyddfa Ryfel a osodod,ti y genadwTi gan- lynol i fyny nos Ferch*r Oddiwrth Arglwydd Roberta fit yr Yfgrifenydd -7fÐ). "Bloemfontein, Ebrill lleg, 1.20 p.m.—Buller a edrydd ddarfod i'r gelyn ymoaod ar ei asgell dde ddoe, tra yr oedd efe wrthi yn cyfnewid safle; ond bu i'n cyflcgrau ni ddiatewi eu gynau, ao ni ddarfu iddynt ymoeod yn mhellach. Ein colled- ion ni oedd pedwar wedi eu lladd ao wyth ou, clwyfo. Dim newydd pell-ach o Wepener."
Arglwydd Roberts a'i Gad-|…
Arglwydd Roberts a'i Gad- fridogion. GATAORE YN DYCHWELYD I LOEGR. Y OADFRIDOG CHERJUSIDE I LYWYDDU Y THIRD DIVISION. Bloemfontein, dydd Mawi-bli.-Y mae'r Cad- fridog Syr William Gafcacre yn dyokwelyd i Loegr. Mae y Cadfridog Syr H. Ghermside wedi ei ap- wyntio i lywyddiaeth y Airci Division. Y mae amryw gyfnewidiadau eraill yn dtebyg o gael eu gwneud yn mhlith swyddogion y cattrodau. Yn ytelegram uchod ni roddir un rheswm dros ddycliw eliad y Cadfridog Gat acre i Loegr. Posibl y gall fod (ebai'r "St. James' Gazette) ar gyfrif toriad i awr ei iechyd, neu ynte oherwydd rhes- ymau cwbl gyfrmachol; ond mae yn sicr y cysylltir y peth yn y meddwl cyhoeddufi gyda diffyg llwyddiant Syr William yn y cadymgyrch presenol. Aeth y Cadfridog allan i'r Cape gyda bri uchel, enw a eiullodd efe yn benaf yn y Sou- dan o dan Arglwydd Kitchener. Adwaenid ef fel un yn credu'n gryf mewn gwaith caled, a bu i'w waith yn ymarfer ei ddynion mar dost enill iddo y llys-enw o "Backacher." Er hyny yr oedd yn bur boblogaidd gyder milwyr cyffredin, ao yr oeddynt. magisag yr ysgrifenodd milwr preifat "dref," yn barod i'w ddalyn i byrth uffern."
Y PENODIADAU NEWYDDION.
Y PENODIADAU NEWYDDION. Pellebyr diweidiarach o Bloemfantein a ddy- wed :—Gwneir yn hysbye mewn "cylioeddiad cyffredinol" fod Major-General Ohermside wedi ei apwyntio i lywyddiaeth y Third Division, a bod ice-Major-General Syr W. Gatacre wedi ei orclivmyn i Loegr. Hysbysir hefyd am y pen- odiadau yehwanegol a ganlyn :—Major-General Pole-Oarew, i lywyddu yr Eleventh Division; y Milwriad Inigo Jones, i lywyddiu y Guards' Brigade y Milwriad Maxwell, i lywyddu y Four- teenth Brigade; y Milwnad Knox, i lywyddu y Twenty-third1 Brigade a'r Major G. W. Brazier Creagh, Indian Staff Corps, i lywyddu Roberta' Horse.
-------GLANIO MILWYR PRYDEINIG…
GLANIO MILWYR PRYDEINIG YN BEIRAL Y mae ered, gyffredinol mewn cylchoedd mil- wr ol y bydd i laniad milwyr yn Beira, yr hyn sydd yn myned vn mlaen bellach ers tro—droi allan i fod yn ddechreu symudiad newydd tra phwysig yn nghyfeiriad y pen gogleddol i'r Trans- vaal. Bvdd gan Syr F. Oarrington o tano ryw bum' mil o wyr meircli, gan mwyaf o honynt yn Dre fe dig aetlrw TT. Gan fod y rheilffordd cyd- rhwng Beira a Salisbury, yn Rhodesia, wedi ei ehwblhiau ers rhai mis oedd bellacihi, bydd i'r corphlu uchod gyrhaedd Fort Salisbury yn ddi- utreg. Nid oøs un rheilffordd cydrhwng Salis- bury a Buluwayo, ond credir fod y rheilffordd yn ddiweddar wedi ei hestyn gryn bellder yn nghyfeiriad Salisbury, fel mai"r unig bellder fydd gan Syr F. Carrington) i'w deithio fvddi oddeutu 150 milldir. Pan gyrhaeddir Aeilffordd Bulu- Maes y gweithrediadw yn y Dalaeth Rydd. 1 wayo bydd ganddyn/t wedi hyny rei'ffordd hwyl- us i Mafeking a dylai Syr F. Carrington a Plu- mer gyda'u gilydd fod yn abl i gadw meddiant o'r cyfryw.
DYLIFIAD CYNORTHWY I'R BWBRIAID.
DYLIFIAD CYNORTHWY I'R BWBRIAID. Y mae'r newyddion o lourenzo Marques yn hyebysu fod c.anoeddo dramorwyr yn dylifo i'r Transvaal yn wythnoaol dtrwy Dedagoa Bay. Y mae'n anmhosibl peidio credu nad cynorthwywyr taledig i'r Bweriaid ydynt wedi eu cyflogi a'u taJu gan Dr. Leyda, a chaneu bod yn gymaant mwy lluosog na chyfartaledd y coiledion Bwer- aidd, y mae'r tramorwyr hyn yn cadw i fyny nertix y fyddin FVeraidd i'r un graddau o hyd. Y mae Ewrop yn ddistaw yn ngwyneb yr ymar- llwysiad hwn o gefnogwyr neu gynorthwywyr i'r Bweriaid a gyrhaeddant y Transvaal o wa-hanol wiedydd, tra y mae'r papyrau Ffrengig yn con- demnio Portugal yn y modd llymaf am ganiafcau i filwyr Prydain fyned i Rhodesia heibio i Beira. Ond y gwir am dam ydyw fod Prydain wedi ym- ddwyn yn rhy anrhydeddus yn ngwyneb y cyn- llwyn sydd yn ei herbyn ar bob Haw. Y mae yn bryd iddi daro ei throed i lawr yn bendertyn- ol beflaclx, doed a ddelok.
TRAIS Y BWERIAID. j
TRAIS Y BWERIAID. Bloemfontein, prydnawn dydd Maw-i-th.- Dywed gohebydd rhyfed y Central News fod engreifftiau newydd yn dyfod i'r goleu o hyd or trais a ddangosir gan y Bweriaid tuagat y Bwr- deisiaid hyny a amlygasant eu hawyddl lymofr twng i Brydain. Dywed ffarmwr or Dalaeth. Rydd, yr hwn a, gymerodd lw o ffyddlondeb, fod y Bweriaid sydd islaiw Thaba Is cihu, yn ddi- weddar. wedi oospi yn drwm naw o fwrdeiswyr a I Y Milwriad1 Broadwood, yr hwn lywyddai y I "convoy' gollwyd yn Koorn Spruit. vithoda.sant ymladd. Ar ddyfodiad byddin y Bweriaid, gwrthododd y bwTdeiswyr gymeryd arfau cto, a hyny yn ngwyneb bygythiom llymion toll crdwhdwyr; a diospwyd hwy mewn canlyn- iad. Y mae fceimlad chwenv yn bodoli yn mysg y bob! deyrngaral yn mhob man yn ngwyneb penderfyniad y gwrthryfelwyr, y rhai a roddasant eu harfau i lawr, i barhan i wrthsefyll y fyddin Brydeinig.
Cronic a'i GydgarchDror:o:i…
Cronic a'i GydgarchDror:o:i yn Cyrhaedd St. Helena. St. Helena, Ebrill lOfed.—Mae rhyfel-longau Ei Mawrhydi, y "Niobe" a'r "Milwaukee," wedi cyrhaedd St. Helena, gyda'r Cadfridog Cionje a 500 o gai'charorion Bweraidd ar eu byrddau. y "LL:hv^aie_'f V{fdi ci e, d:r. qur.riin- fine, oherwydd fod ganddi bedvmr achos o ■.Iv-ym- n ? !r«e^-goeh r ei bwrdd: gyd.»'r I ei;i.ri-rd •v. y mae iedtiyd y carcharorion vn d(t,-tr. debygo- y glenir y carcharoiion J yfory. Y .*ii 'e cyffro nunvr yn mhlith y trigolion, I !vc ym^i'vi'Ad tyrfaoedd mawrion i weled y | UrT.gau 11 1.1;-fOO i'r porthladd. Gwefreb axall a ddywed fod y carcharorion yn dawel ac yn ymddwyn yn weddaidd. Datgana y LIywo-draethwr obaith y derhvniaiit drmiaeth foesgar ac ysiyrioL
Hidlo Bloemfontein.
Hidlo Bloemfontein. ANFON ANFODDOGION DYLANWADOL YMAITH I CAPETOWN. Gohebydd y "Daily Mail," yn gwefrebu o Bloemfontein ar y 9fed o Ebrill, a ddywed:- "Y mae anfoddogrwydd agored ychydig o'r drnas- wyr dylanwadol yma, y rhai nad oeddynt hedd- ycliol iawn oherwydd gwaith y Prydeiniaid yn cymeryd Bloemfonti in, wedi axwain i nifer o lionynt gael eu cymeryd i'r dd'alfa, yr hyn raid fod wedi gadael argrapli ddofn ar eu canlynw--T. Anfonir hwynt yn garcharorion i Capetown, 00 yn eu plith y mae Ijanddrosb Papenfus, Despatxshi- rider Fiehardt (perthynol i'r ty cyfoetliocaf o farsiacdwyr), y Commissioner-of-Police Maroua, y cyn-Gynghorydd Trefol Couch, Chief Post Office CleTk Bramley, District Surgeon Kruse a'i frawd, y State Attorney, eu brawd Socinburg, meibicn i bercihenog y Royal Hotel, mab i Dr. Brill (Grey College), a'r Landdrost Vanzyl, o Colesburg.
Symudiad Arglwydd Roberts.
Symudiad Arglwydd Roberts. Yn ol yr hysbysrwydd a dderbyniwyd o Dref y Penrhyn, dydd Gwener, y mae Arglwydd Ro- berts wedi colli canoedd o geffylau, ac y mae ei ddynion o dan y pneumonia, trwy fod y dillad a wisgent yn rhai mor ysgafn. Y mae wedi pen, derfynu na budd iddo wneud symudiad mawir nee y oaiff ddillad mwy cynhes i'w gorphluoedd. Dywedir fod y Bweriaid yn lihioeog o gwmpas Bloemfontein. I
GWRHYDRI WEPENER.
GWRHYDRI WEPENER. RHUTHR YSPLENYDD: CYMERYD MAG- NEL AC AMRYW GARCHARORION. Y BWERIAID YN CODI Y GWARCHAE AC YN MYNED TUA'R GOGLEDD. Cyhoeddvy di y geiiadwri ganlynol gan y Swydd- fa RJfel, nos Wener, oddiwrth. Arglwydd Ro- l'erts Bloemfontein, dydd Gwener, Eibriil 13. "Y mae tymudiad y gelyn i gyfeiriad delieuol wedi derbyn atal fa, -Mae Wepener yn parhau i L-ael ei hamgylchynu, oOnd mae y gwarchodlu brchau yn d'l allan yn dda. ac anfonir milwyr allan i'w cynorthwyo. Iechyd y dynion yn dda j a'r hinsawdd yn berffaith." j Bloemfontein, dydd GweneT, Ebrill 13. j Yn ol newyddion dderbyniwyd yma am frwy- | dro'r Major Da.getty yn Wepener, dengys ddar- fod i'r Bweriaid wneud ymosodiad egniol, ond gyrwyd hwy yn ol gyda holled drom. Dywedir i bedwar o gael eu lladd a bod dwy fagnel wedi eu niweidio gan dan ein: gynau ni. Rhoddodd y 13weiisid yr ymosodiad i fyny, a. dywedir ou hod yn dyeliw-LIyd tua'r gogledd. Alrwal North, diydd lau, Ebrill 12. Mae y te- egram, swyddogol a ganlyn, a aaif on- wyd o Maseru am bedwar o'r gloch prydnawn heddyw, wedi ei dderbyn yma: "Newydd a dderbyniwyd boreu heddyw o ffvn- honell Fweraidd yn Wepener a ddengys fod y Bweriaid yn lluddbdig, ao yn nerfus oherwyddi fed y BasutoS wedi ymgaaglu ar y terfyndir. Y gelyn a addef iddo fethu gwneud llawer o argraph ar y corphlu Prydeinig. "Adroddir fod pedwar o ynaoi Bweraidd wedi eu hanalluogi a phedwar o Oommandlants y rrelyn. wedi eu I'.add neu eu clwyfo: un ydoedd Com- mandant Chase, Wepener. Derbryniodd y mil- wyrcyffredin hefyd golledion trymion, yn neill- duol y Zastron Commando. Y mae llawer o wylo yn mhlith y merched. "Gwnaeth y Prydeiniaid ruthr allan o Wepener IKJS Fawrth ac enillasornt oafle Bweraidd, un gwn mawr, a. rhai carcharorion. Y mae saethu a gynau a. snipio yn parhau. "Y mae cad-ddefnyddiau y gelyn yn deohreu darfod, a bwriada y TraiisvaaJiaid glirio i ochr Bokpoort, o ba le y parhaxit i weithredu. Os yn aflwyddianus yno dmchefn, yna hwy a ant tua'r gogledd gan adael y Free Staters." Mae llawer o'r Bweriaid! yn myned gartref i'w ffermydd yn y nos ac yn ail ymuno a r corphlu yn y botell. Y ma-a carph mawr o Basutos yn gwyho pethau yn ddyfal (ddiar y terfyndir. Mae y tywydd; yn _7 _L_- -1- • j 'h.nl-d{hOT1 (HL ylz riiy g > i uuexnv "oJ Aiff ymladd yn mlaen yn Dewetsdorp heddyw. Y mae D^wetsiiorp ugain milldir i'r gogledd-or- llewin o Wepener ar y fforda, i Bloemfontein, 0 r hwn le y mae bellder o ddeugain milldir. Ar- wy dd i yr ymladd adroddedig fod y corphlu cyn- orthwyol o Bloemfontein eisoes wedi ded i wrth- darawiad a'r gelyn. Aliwal North, dydd Gwener, Ebrill 13. Derbyniwyd y genadwri swyddogol a ganlyn yma neithiwr oddiwrth yr Ynad yn Mahalil's N ek: — "Swydd>g Bweraidd a ddywooodÆ wrth fy hys- bysvdd i, yr hwn oedd yn Wepener, ddoe, fod y Bweriaid! yn ddigalon yn nghylch yr ymladd yn Wepen--lr. Hwy a ddywedant nad yw ein dyn- ion ni yn dyfod i'r maes agoreda bod tan ein cyflegrau yn arswydlawn, gymaint felly fel na feiddient. hwy ddangos eu hunain. Hefyd, mae arnynt ofn evrhiaeildiad adgy-fnerthion Prydeinig ar unirhyw foment. Y mae un o ynau'r Com- mandant Olivier wedi ei faluxio. Tar aw yd ef yn ei ffroen a cbafodd ei hollti, ao mae yn awr yn ddiddefnydd."
Prisiau Uchol Ymborih yn Maf…
Prisiau Uchol Ymborih yn Maf eking. Enfvn gohebvdld arbenig y "Daily Telegraph" i ddweyd fod prisiau gwahanol fathau o ymborth n ystod gwarchaead Ladysmith fel y canlyn. A LV1 ,er fod y rhe^tr wedi cael ei harwyddo. Beth feddylier o honi? Rhoddir hi yn yr iaith Seis- xav, srai; oferedd fyddai ymgais i'w chyfieithu 4 eiii yw y wenn bobl yn ei deal!:—; 1 Gwarcii cad Ladysmith—1899-1900. Yr wyf fi | yn tyst-io fed y prisiau cywir ac uchel isod' wedi f Ott ca^:l genyf fi yn fy arwerthiadau eyhoeddns yn ystod y g'ivaxchae-ad.—(Arwyddwyd), Job I Dyson, arwerthwr. Ladysmith, Ohwef. 21am, 1900. £ s. d. 141b. tin oatmeal ••• 2 19 6 1 tin condensed milk 0 10 0 lib. beef fat 0 11 0 lib. tin coffee ••• ••• ••* 0 17 0 21b. tin tongue ••• 1 6 0 1 sucking pie 1 17 0 Eggs, per dozen ••• 2 8 0 Fowls, each 0 18 0 „ .i r p 'V /Mil. 3 r-Jreen r^ealies, r,"ch 0 o 8 small plate gr?pes 1 5 0 0 14 0 1 imall plvte tomatoes ••• 0 18 0 1 (onh) vegetable marrow 1 8 0 1 plate eschalots 0 11 0 1 plate potatoes (abo-ut 20) 0 19 0 3 small carrots .090 1 glass jelly 0 18 0 lib. pot jam 1 11 0 Ilb, tin inarmaaade 1 1 0 1 d-oz matches 0 13 6 1 packet cigarettes (10) 1 5 0 50 (only) cigars 9 5 0 Jtlb cake "Fair Maid" tobacco 2 5 0 1 gib. cake ditto. 3 5 0 2 lib. sailor's tobacco 1 3 0 lib. tin "Capstan" out tobacco. 3 0 0
Llythyr o Faes y Rhyfel.
Llythyr o Faes y Rhyfel. Derbyniodd Mr J. Parry Jones, 2, Eryri-terrace, Penrhyndeudraeth, y llythyr canlynol oddiwrth ei gyfahl, Mr Moses Roberts (mab y diweddar Mr Griffith Roberts, fruiterer, Market-square), yr bwn sydd yn awT yn Naheudir Affrica Rietfontein, Modd-er* Rivjjr, Chwefror 21ain, 1900. Anwyl Jack. Dyma i ti yohydig o newyddion. Methais a chael hamdden i ysgrifenu o'r blaen. Dar- fu i bymtheg o honom ni fformio corps o scouts i arwain General Tucker ac eraill o'r Generals drwy y wlad yma, a dyna beth yr ydym yn cael ein bad- nabod wrth yr enw "General Tucker's Scouts." Wel, gadawsom Cape Town ar y 12fed o'r mis. a chyr- haeddasom Orange River ar y 14eg o'r mis. Aros yno, a champio mewn tents am noson. Boreu wed'yn, y 15fed, pacio in ceffylau-mewn haste i'r train, ac yn syth i Modder River. Erbyn cyrhaedd yno, cawsom y newydd da fod Kimberley wedi ei relievio. Campio yn Modder River y nosl n hono hyd brydnawn cranoeth. Yn sydyn, galwyd ar ddeg o honomi i brysuro i fyned i Jacobsdal yn y Free State—penire wedi ei gymeryd gan y Saeson diwrnod neu ddau yn ngbynt-a chymeryd gofal ar hyd y ffordd i edryeha oedd y Boers o gwmpas. Gadawsom Modder River am haner awr wedi iri y prydnawn, cyrhaedd Jacobsdal am 6.30 p.m. (ridio, wyddost ti), bymtheng milldir, rest yno i fwydo ceffylau am ddwy awr. Oddi yno yr oedd General Tucker o'r 7th Division, yn symud tua o 15,000 i 20,000 c filwyr. Cychwyn yn y tywyllwch am 8.30, y ni ein deg, pump ar bob ochr i'r ffordd yn scoutio, a. tu ol i ni yr oodd yna gwmpeini o'r City of Lon- don Volunteers yn ein s.upportio, ac wedi hyny y fyddin ryw dair milldir o hyd, a gwageni o fwyd ac ammunition, etc., welais i fath olygfa erioed, cyrhaedd lie o'r enw Keip Drift un o'r gloch y boreu, oddi yno i fyny ar Ian y Modder River. cyrhaedd yno. tua, pedwar o'r gloch y boreu, wedi trafaelio ti-wy'r nos tua. 45ain o filldiroedd, ac oddi yno i ]e or enw Rietfontein. WeI, Jack bach, methais a chael atnser i orphen fy dairy, ysgrifenaf fy ha-nes yn fwy eto pan y caf amser. Y mae genyf hamdden 1 anfon_y Hythyr y prydnawn yma efo escort i'r post office nesaf. Yn Stinkfontein yr ydym yn awr wedi bod yn surroundio y Boers o dan C'ronje. yrwan. Yr oeddynt wedi tirio wrth oohr yr afon Modder yma, ac yn byw o dan y ddaear bron. a'n troops ni yn eu shellio a rhoi ambell i volley i'w canol. Y mae y Boers wedi bod yn ein snipio oddi ar benau y coed, a buom yma "under fire" am dri diwrnod a ncson. Yr oedd arnaf ofn i ddechreu, ond y mae un yn cynefino efo'r bullets. Cefais lawer iawn o narrow escapee, yn enwedig boreul ddoe, pan yn ridio, pas- iodd bullet heibio fy nhrwyn. Y mae y goeden lie yr ydym. yn cysgu o dani wedi ei riddlio efo bullets- Gwelais lawer wedi eu saethu, pur ychydig o honynt yu farwol. Echdoe, yr oedd un o'r Ncrfolk Rep- ment yn gofyn i mi a gaiff ef ferwi dwr w ein tan ni, cafodd ei saethu yn ei law ai goes. L>a ddweyd chwaneg o fanylion eto. Yrwan am y new- yvid mawr. Boreu heddyw, Chwefror 27am, darfu i'r Boers i gyd o dan Cronje surrenderio uncondition- ally. Yr wyf newydd returnio o'u camp hwy, wedi bod gydag eraill yn eu trosglwyddo i'r ochr yma i'r afon. Yr oedd yma 2507 o'r Transvaal Boers a 1100 o'r Free State Boers, yn bedair mil i gyd o garcharorion. Yr oedd golwg druenus arnynt, ao y maent wedi colli yn agos i dair mil yn ystod vr wythnos yn farw. Y mae y Saeson yn dyfod a'r Boers i mewn yma wrth. y dwsiniau. Y mae Cronje wedi ei ddal. y mae o just yn pasio yma yrwan gyda? e-scourt ar y ffordd i Cape Town. Yr wyf yn meddwl ein bod ar y ffordd i Bloemfontein yfory, nid yw ond haner cant o filldiroedd oddi yma. Maddeu i mi, Jack bach, y mae y post ar gau. Cofia fi at ba.wb o'm ffryndiau yno, a Will, a dy fam ac Annie. Dywed wrth fy mam fy mod yn allright, y y mae y gwaethaf drosodd yrwan. Yr wyf yn bullet proof yrwan, wedi bod o dan gawodydd o honynt. ac heb fy anafu, Jack bach. peth arswydus ydyw rhyfel: y mae yPrydeinwyr fel llewod' o ddewr, cawset ti eu gweled yn gwynebu tan y Boers, Saethaisi un o'r Boers boreu dydd Sul yn farw, a saethais geffyl y Hall, a rhoddodd ei hun i fyny yn garcbaror i mi. Cefais tobaco gan rai o'r car- cliarorion boreu heddyw. Cofia fi at fy mam a Kate, • r plant i gyd, a dangos y llythyr yma iddynt. Ysgrifenaf at mam y post nesaf. Yr wyf reit iaoh, a yn galonog. Y mae David yn allright yn y Colony, a chefais' lythyr eddiwrth ei wraig pan yn Cape Town. Gyraf rai o'r shells i ti pan y gallaf ac i nmm. Pigais lawer o daclau i fyny ar y battle- field, a chadwaf hwy i chwi. Y mae genyf 13 o geffylau a lot o saddles wedi eu cymeryd oddiar y Boers,. Cawsom dri chant o ychain i'r troops. Wel, prydnawn da, Jack bach, cofia ddangos hwn i mam, a pera iddi beidio a dychryn, ni chaf fy saethu. Y mae genyf lot o bethau bach iddynt i gofio am lyfel y Boers. Cys ar y Hawr bob nos, ni chawn osod tents yma yn wlyb domen dair noson, ond yn reit iach. Bydd pob peth dr sodd yr bur fuan. "This only the beginning of the end.—Cofion serchus atoch oil, dy anwyl ffiynd, MOS. Nodiad.—Er mwyn chwaareu teg a dawn yr ysgrif- enydd, y mae y llythyr wedi oi gysodi fel y daeth l law.—Gol.
Y Tafod a'i Lywodraeth. -
Y Tafod a'i Lywodraeth. Y mae y gallu i lefaru yn un o'r rhai rhyfedd- af y cynysgaeddwyd dyn ag ef gan ei Greawdwr —gallu sydd yn cyfiawnhau yn gystal ag yn hawlio ei safle uwchafol i bob creadur jrail ar y ddaear. Y mae cyffredinolrwydd y gallu hwn yn peri nad ydys yn edrych amo gyda'r sylw a'r syndod a haeddai. Pan welom rai yn amddifaid o hono, byddwn yn dechreu ystyried ti werth. Mae y cyfryw sydd felly yn fud am> eu bod yn fyddar. Y mae y Haw ddwyfol wedi rhoi y ffordd i'r enaid, ar hyd yr hon y rhed melodau a pheror- iaeth hyd y seiniau. Ni wyr y cyfryw ddim am y pereiddiaf o bob pezoriaeth-perolriaeth cainad mewn geiriau tyner a chariadiawn. Pe ond ychydig fuasent wedi eu ffafrio a gallu i ymad- .xldi—pawb eraill yn gallu clywed neu ddirnad yn unig, buasent i'r gweddili o'r teulu dvnol fel bodau goa-uwchnaturiol. A dweyd y lleiaf, buasai y rhoddiad ychwanegol iddynt hwy yn ei gwneud yn fwy nodedig fed rhai wedi eu ffafrio yn neilldtuol gan Dduw. Ond ni ddylai cyffred- inolrwydd y rhodd leihau ein hedmygedd o honi. Ac mor ryfeddol yw y ffaith-fod yr ymenydd, mor esmwyth, distaw, ac anymwybodol, yn gweithredu ar yr organau lleisiol, fel ag i dros- glwyddo iddynt y meddyliau ewyllysiai lefanl Pa fodd y mae ton y llais yn cael ei reoleiddio moT rhwydd yn ol natur y meddyliau fyddis yn ddadgan, dwys neu lawen, esmwyth neu lym, rhybuddiol neu galonogol. Nis gellir deall nac esbonio hyn. Ai rhyfedid ein bod, wrth ciiwilio, yn methu cael gafael ar Dduw ? Nid yw hyny yn beth i ryfeddu &to- pan ydys yn methu a dyfod o hyd i ni ein hunain. Nid Uai rhyfeddol yw y gallu trwy ba. urn y mae geiriau a leferir gan un person yn cyraedd clustiau Thai eraill, ie, miloedd, ar yr un yn treiddio trwy Iwybrau yr awyr gydag unionrwydd—yn cyffwrdd i ddechreu a'r gewynau, yn pasio i'r ymenydd, ao yn creu yn eraill yr un syniadau ig a fodolent yn meddwl yr hwn oedd yn liefaru. Cynyrchir yr un teimladau yn y gwran- dawyr ag yn y llefarwr—llawenydd neu dristweh —gobaith neu anobaith. Yrv y modd yma y mae geiriau yn corphori yr anweledig a'r anghlywedig, ao yn dwyn i'r amlwg fodolacth l)vth-guddi'«iig a dirgeledig yr enaid. Nid rhyfedd i'r Salmydd ddynodi y t-afed yn "ogon- iant dyn." Gallu israddol yw y 11 aw o'i chyd- niaru ki'r tafod, yr hwn yw prif weinidog yr cmaidi a'r mwyaf uwohraddol ac arrhydeddus o'r non r..e1{)da.u sydd at ei wasanaeth. Gyda'r tafod yr vdys yn cy farch, yn mawrhau yr Anfeidrol; a dyna y gwasanfietli uwohaf y geilir cysegru yr rtolcxl) dnn sylw. Pan: lefaro, y mae y pen rr un pryd yn meddwl, a'r galon yn teimlo. p "0 hel- 'et'irwy dd y gnlon y llefa^a y genau." Y icae v wedi ei leoli rhwng yr ymenydd, eistcddle b'biedig yr ymenydd, a'r galnn, ffynoneM addtef- edig y teimladau ac y mae felly i weithredu dros >- Wdr.'i. at-; '~n g^nryc1:iolycM honedig o'r r.aill a'r !1 «,"• I ddWnyddio ffagr axall, y mae y tafod rr.e?i.c, lly?vgenad, neu eslicaiiwr o ewyllys neu ".rnipdau yr esnaid. ac felly Tn tafia goleuni ar yr '-T^ndr<vld cvnvrfus. am bob srair segur a .1:1 <' "rl-yn • ihoivbr.i im'y frlf yn rrnld farn." DadT^'M^d i na eiri hurp., n o'n crlrri- au yw ein Rei-- nad ydynt, fel T d,"¡:a.i Twladweinydd Ffi-er r'ir ei fab—eu bed wedi eu "hoddi i ni i "gVwio ein meddvliau." Y mae llywod~r.iPth y tafod—yr aelod bychan" —"drwg aflywcdiviethus"—yn un o'r gorchestion mwyaf, ac yn un o'r rhai pwysicaf i'w gyrhaedd. Felly yr ilycbai lago yr Apostol ar y mater. 1 "Mewn llawer o bethau yr ydym ni bawb yn Hithro." "Od oes neb heb lithro ar air, gwr perffaith yw hwnw, yn gallu ffrwyno yr holl gorph hefyd." Pe gellid taraw ar ddyn na lithr- udd ar air byddai yn gaffaeliad yn wir, a diau y bua&ai yn y cyfryw hefyd gyfuniad o bob mngoriaeth ara.ll. Ond moT ddiystyr ydya o hyn. Y mae llawer a arswydant y syniad o niw- eidio person, neu ei eiddo, ond na feddyiiant fod un niwed1 i ddyfod oddiwrth y tafodt-a dybiasri. eu bod at eu rhyddid1 i ddweyd yr hyn a fyn- ont. Iaith y cyfryw yw, "Ni a fynwn a'n tafod- au ein gwefusau sydd eiddom ni, pwy a ar- glwyddiaetha. anioni ni?" Y Goruohaf yn unig sydd yn hawlio yr uwchafiaeth a draw ef eddianir yma. Y mae ei air ar y mater yn helaeth ao eglur. Gwnelai yr holl eiriau sydd yn y Gair yn son am y tafod lyfr o gryn faintioli. Eglux yw i'r Apostol a einwyd weled llawer nad oedd- ent yn teimlo ond ychydig o bwys yn y mater. Y mae yr aelod hwn i'w wylio yn ba-rkaus. Fel v mae llong yn caelei "throi oddiajcgylch « llyw by eh an," a'r march yn cael ei ffrwyno, felly y dylai y tafcdJ fod dan reolaeth meddwl doeth, deaJhiR, a phur. Kis geilir dadieu anwybodaetli o'r pwysigrwydd a berthyn i iawn reolaeth y tafod, gan fod y gair a.'r dystiolaeth yn goscd hyny allan yn eglur. "Bywyd ac angau sydd yn meddiant y tafod." "Pwy yw y gwr a ohwenych fy wyd ac a gaa hir ddyddiau i weled daioni t Cadw dy dafod oddi- wrth dd'rwg, a'th. wefusen rhag traethu twyB." Byddai yn werth edrych am funud ar y oam- ddefnydd ellir wneud a'r tafod. Geiriau brysiog -111 ffrwyth cynhyrfiad, heb eu rhag-ystyriaeth. Oymthellir ni i fod yn "ddiog i lefaru;" dyma. ddiogi doeth, parchus, ac ajuhvdeddus. Y mae geiriau brysiog yn rhai difeddwl. Paham nad yw plant yn siarad yn union wedi eu geni ? Am nad Offi ganddynt ddim i'w ddweyd. Nid ydynt yn gwybod dim. Ni ddylai neb lefaru os na bydd ganddo rywbeth i'w lefaru, ac wedi meddwl digon am dano yn flaenorol. "O! mor dda. yw gair yn ei amaer." Geiriau digofus. Y mae cynddafredd yn codi yn y meddwl oherwydd rhyw achos y tu aHan, tybiedig neu wirioneddol; ac y mae y dig hwnw yn tori allan mewn geiriau tanllyd— "yn gosod troell naturiaeth yn fflam." Y mae geiriau o'r natur yma wedi gosod pentrefi, dines- oedd a gwledydd ar dan. Y mae ymadroddion digofus yn rhai chwerwon, llym a fflamgellol. Y mae yn anhaws dioddef y cyfryw n» geiriaji byrbwyll a difeddwl, fel y mae min y cleddyf yn fwv niweidiol na dyrnod y llaw. Gormodiaith hefyd sydd gamddefnydd o'r tafod. Oeir llawer nas gallant vmgadw o fewn ferfynau gwiriooedd wrth adrodd unxhyw beth; rhaid iddynt wrth chwyddiaith. Maent yn eithafol mewn canmol neu gomdemnio. Dichon nas meddyliant am ddweyd anwiredd yn fwriadol. ond y maent yn myned mor agoo i derlynau oelwvdd fe! yr GID- heuir eu doethineb neu eu geirwiredd. Ae y mae treiriau cenfigenus, pan mae rhai pobl yn' fwy ffortunus, ao yn gwnemd pethau yn well nag eraill. Y mae rhai nas gallant ddaJ uwchafiaetb a l'hagorith felly yn eu cymydogion. yn rhy barod i fwrw ymadroddion eiddigus a bychanus olierwydd eu llwyddiant. Pwy a ddiohon sefyn o flaen cenfigen ? Mor weddtus fvddai penderfynu a datgan fel Dafydd frenin, "Cadwaf ffrwyn yn fy ngenau." (Parch) J. P. WILLIAMS. Gomer, Ohio. •-i
--------Pcbl Anllythrenog…
Pcbl Anllythrenog yn Kghymm. Y mae bron bob Uyfr Glas a gyhoeddir gan y Llywodraeth yn sicr o roddi bwyd blasus i rhyw ddosbarth o ddymon ac achlysvr i roddi cernod i Gymru. Y mae cyfrif y priodasau am y flwyddyn 1898 wedi ei gyhoeddi; ac, fel arferol, eeir tafien yn dangos nifer y rhai oedd yn analluog i dori eu henwau yn y llyfr cofrestrol. A drwg iawn genyf ddeall fod Uymru ar y gwaelod yn mysg y rhan- barthau mwyaf anllythrenog o'r deyrnas. Y m-eibion sydd fwyaf ar 01 yn y Gogledd a'r merched yn y Deheudir. Dengys yr adroddiad fod 36 o feibion a 36 o ferched ailan o bob mil a br odafant wedi arwyddo y llyfr a. chroes. Mewn deg o bob mil nis gallai y naill na'r llall dori eu henwau; mewn un-ar-bugain yr oedd y priodfab yn analluog; ac mewn chwech-ar-hugain y briodferch oedd dan orfod i osod croes. Er fod engreifftiau hynod iawn o an- wybodaeth yn y llyfr megis bod y mab a'r ferch mewn 110 allan o 137 o briodasau a gymerodd le mewn plwyf yn agos i Dewsbury yn analluog i ysgrifenu eu henwau, a bod yr un peth wedi cymeryd lie yn un o eglwysi plwyfol Sheffield mewn 58 o briodasau allan o 106 a weinyddwyd yno yn ystod y flwyddyn; er hyny, ni wneir fawr o sylw o'r ffeithiau difrifol hyny. Ond gresynir at safle Cymru yn y cyfeiriad hwn, a'i bod yn pvdradd a'r siroedd ar y gwaelod--Huntingdon, Cambridge, Suffolk, Cernyw, yr Amwythig, Stafford, Hen- ffordd a disgwyliai pobl, yn eu hanwybodaeth, y dylasai y gyfundrefn addysg uwchraddcl bcrffaith sy dd genym, eni cenedl o ysgolheigion, megis mewn un dydd, gan anghofio mai gogyfer a dosbarth ne ll- sy dd genym, eni cenedl o ysgolheigion, megis mewn un dydd gan anghofio mai gogyfer a dosbarth ne ll- duol y nuie y rhai hyny wedi eu sefydiu. wir fod yn bosibl i blant y werin, trwy enill yggolorlaethau, fyn'd iddynt, ond nid yw y nifer ond bychan mewn cydmariaeth, fel nad yw plant bach Cymru'n gyff- redinol ddim gwell allani na phlant rhanbarthau eraill < 'r Deyrnas GyfunoL Yn wir, y maent o dan fwy o anfanteision, hyd yn nod yn yr ces hon sydd wedi dwyn addysg i ymyl pob plentyn o fewn y wlad. y:. gymaint ag nad ydynt yn cael eu dysgu, yn gyntaf, eu hiaith eu hunain, ac wedym y Saesneg trwy gyfrwng y Gymraeg. Nid yw chwarter Byrdd- '\u Ysgol Cymru wedi cymeryd mantais ar y caniatad a roddir i hyny, gyda'r canlyniad fod ein plant yn cael eu dysgu yn ol yr hen gyfundrefn afreeymol oedd yn bodoli ddeugain mlynedd yn ol—cau iaith y plant allan yn hollol. Y mae meibion a merched Cymru'n dod allan o'r ysgolion heb erioed sylweddoli yetyr yr addysg a gyfranwyd iddynt; nid yw yr hyfforddiont maent wedi gael yn ddigon dwfn a gwirioneddol i'w demu i fyn'd yn mlaen ac i geisio eangu eu gwybodaeth. Yn lie hyny, syrthiant i ddifaterwch ac yn fuan iawn, anghofiant y cyfan a ddysgwyd iddynt pan yn blant yn yr ysgol. A chyn y geilir dweyd fod Cymru yn cael chwareu teg a'i phlant yn derbyn yr addysgiant priodol, rhaid gwneud dysgu y Gymraeg a Saesneg trwyddi yn crfodaeth yr ydys wedi gadael pethau yn llawer rhv hir at drugaredd y Byrddau Ysgol.—ldriswyn.
Hawlio Tal am Waitheg a laddwyd…
Hawlio Tal am Waitheg a laddwyd ar y Eheilfiordd. Yn Nglnvrt Bach Caernarfon, ddydd Mercher, bu ei Anrhydedd Syr Horatio Lloyd yn gwrandaw cyngaws ddygwyd gan Rowland Evane, amaethwr, Tyddynbuarth, Llanllyfni, yn erbyn. Cwmni Rheil- ffordd Llundain a'r Gogledd-Orllewin, oddiar y rhai yr hawliai 30p fel iawn am golli tair o fuchod laddwyd ar y rheilffordd rhwng Gorsafoedd Peny- groes a. Phantglas.. Ymddangoswyd dros yr achwynydd gan Mr J. Bryn Roberts, A.S. (yn cael ei gyfarwyddo gan y Meistri Carter, Vincent^ a Douglae-Jones), ao yr oedd Mr Fenna yn cynryfthioli y cwmni. Y Cwnsler a ddywedodd fod Hinell y rheilffordd yn tori drwy fferm yr achwynydd, a chafodd y buchod eu lladd ait "level crossing" yn arwain o'r cacau islaw y Ilinell i'r ffexm ar yr ochr arall, ar yr 20fed o Orphenaf diweddaf. Cael eu cyrchu adref i'w godro yr oedd y buchod. ac fel y croesent y llinell daeth tren heibio yn sydyn a lladdodd hwynt. Y mae pont tu uchaf i'r lie croesi yn nghyda throad yn v Ilinell. yr hyn, eglurai'r dadleuycTd, a'i gwnai yn anmhosibl i weled peiriant yn dyfod o r Uecyn lie lladdwyd yr anifeiliaid. Darfu i fab yr "achwynydd, cyn gyru y buchod dros y Ilinell, groesi ei hunan yn gyntaf er mwyn agor v giat bellaf. Darfu iddo hefyd edrych i fyny ao i lawr v Ilinell, eit,hr ni welai arwydd o'r un tren yn dyfod. Yr oedd 1, gwbl wyth o fuchod a chyn gynted ag yr aeth pump o honynt drosodd rhutbrodd peiriant odditan y bont. a daeth ar v gwartheg. Nid oedd chwibanogl i'w chlywed o gwbl hyd nea oedd y peiriant yn yTEyl yr anifeiliaid, a daliai y cwnsler tod byn yn brawf o esgeulusdra ar ran gweision y cwmni. Yr oeddynt yn euog o osgeulusdra. hefyd am na: fuasent oeddynt yn euog o esgeulusdra hefyd am na fuasent yn edrych o'u blaenau yn fwy gwyliadwrus, oblegid. j t gwnoetlient hyny, fe alleeid stopio y peiriant yn iddo gyrhaedd y buchod. Wedi i'r achwynydd a'i fab roddi tystiolaeth, Mr Fenna. a ddaliai nad oedd achos wedi ei wneud allan oddiwrth yr hyn a ddywedwyd. Yr esgeulus- ura y cwynid o'i herwydd ydoedd na. ddarfu i'r peiriant chwibianu o bellder digonol er rhoddi rl.ybudd priodol, ac na ddarfu i'r, peiriant basio yn yr amser disgwyliedig. Fel mater o ffaith, efe a ddadleuai nad oedd dim rhwymau ar j cwmni i se-inio chwibanogl mewn "level crossing.' Yr oedd aidefiad wedi ei wneud gan yr achwynydd, pa, fodd byneg, ddarfod iddo giywed chwibanogl o tua 150 liatxi o bcdldcr. Gyda golwg ar y pwynt arall, set i'r peiriant ba.F,o ar amser amiisgwyliadv;y, fe wyddai ..] f-Vi v'i #»:ibaf ,1. fol T" 'viriint vn rhe»ie>; yn diiyddioi, ao yn sicr. nid oola un t-ttil acir.v n iJoC bu; ui weithiau bump neu ddeng yn lnryr. hyn llcbeiis. ateb. a gyfeiriodd at ain- "v, hf>>n cyffehb > benderfynasid er ategu yr a, w .01aethau iv- a'r Baiijwr.-v.adi gwrandaw tystiolaethau 1:11, it roddes e'dyi.,f itwit achwynydd am y Y. 1) D¡1..
!Pigion o'r 14 Drych."
Pigion o'r 14 Drych." ATHRONIAETH AROGLDARTHU. Yn y cynoesau, bu arogldarthu mewn bri mawr ac aid bawidd yw dirnad pa beth roddodd gychwyn- iad i'r arfer o iosgi aroglau yn nglyn a'r gwzcaLaCtll crefycbdol. Coelia rhai ei fod yn seiliedig ar ofynion natur y meddwl yn ei gyflwr cyntefig a phaganaidd d il eraill y cyiododd o olygiadau olcliuchcxl ac ar- ferion seiliedig ar y cyfryw. Mewn caniyniadau i gynydd rheswm yn yr oes hon, as analluogrwydd pobl o synwyT i weled dim hanfodol fuddiol 3m yr arler, dechreua cefnogwyr ae edmygwyr arogldarthu yin-gy-meryd a phrofi fod arogldarthu yn foadion gras -yn gyfrwng i godi y meddwl a'r ysbryd i gyílwr o dduwiolfrydedd. Ei fwyddcgaeih yw dwyn i gof deiiniadau duwdol—coffhau syniadau a ohyflyrau meddyliol ac ysbrydol cyiaddas i wasanaeth crefydd- &1.. Deiir gan y bobl athronyddol hyn fud y pethau welir a'r lJygad yn diflanu yn fnan iawn fod, y petha,u glywir. megys caniaiau, etc., yn glynu yn y oof yn hwy; ond mai y pethau aroglir yw y rhai gofir hwyaf. Felly, yr ymresymiad yw y cefir meddy.iau a theimladau crefyddol yn well ac yn hwy pan y cysylltir hwy a plitrarogl Ymddengvs fod cryn lawer o eudeb mewn gclygiad o'r fath. Mae llawer rhagorach rhes-wm ar gael sydd yn cyfrif am wasanaeth arogldarthu, ond mae, dan VT un, vn eollfarnu parhaJ yr arxerial. Yn moreu air^r, ooel dynion oedd fod y uuwiau yn fodau fel ea hunain; ac yn naturiol arogldarthent dan y goel v byddai hyny yn ddtrbyniol i'w ffroenau; fel y ceir y merched a'r gwragedd yn hoffi persawx ar eu gwilsgoedd. Yn y m,in y cychwyncdd plant dynion amgyffrcd mai ytbryd yw Duw, aeth yr arogldarthu allan o arfer, a dylasai fyned, yn mhlith eneidiau yn dirnad yn briodol a gweddus am yr ysbrydol. Yn lie atogi ilysiau, dechreuodd duwiolion godio mai ymivrweddiad a gweitbreoedd pur sydd yn ber- arogl i Dduw, bellach; ac mai oferedd a gwagedd yw cynyg persawr llysiau a foddiai ffroenau ga.u dduwiau i'r Ytbryd PUT. Yr arogldarthu Oietiog- ogol yw calon yn llosgi gan gariad Duw. Y mae pobl yn barotach i gefnogi ofergoeiiaeth a'u rheswm na darganfod y gwir ag ef. CREFYDD A THEYRNGARW CH. Da.w pwnc crefydd a'r wladwriaeth eto dan sylw diwy gyfryngwriaeth y rhyfel a'r Bweriaid yn Ne Daw pwnc crefydd a'r wladwriaeth eto dan sylw diwy gyfryngwriaeth y rhyfel a'r Bweriaid yn Ne Affrica. Ymd-dengys i newyddiadur swyddogol v Pab o Rhufain ychydig amser yn ol wneud sylwadau Utd anffafriol ar Brydain, ac, yn ddiweddaraeh, yfgrifenodd y Pabyddion Seisnig, dan lywyddiaeth y Due o Norfolk, un o Babyddion blaenllaw Lloegr, yfgrifenodd y Pabyddion Seisnig, dan lywyddiaeth y Due o Norfolk, un o Babyddion blaenlla.w Lloegr, at ysgrifenydd y Pab. yn gofyn eglurhad am tafle ac ymddygiad yr Eglwys at Brydain. Derbyniwyd atebiad tywyll ac anmhendant, yn yr hwn y gwnaed ynigais i ymryddhau o dan y cyhuddiad. ond yn lfwyddianu-s; oblegid gymaint yw rheolaeth y Babaeth ar ei Gwasg, fel mai rhaid fod y Pab yn oydsynio a'r golygiadau draethid, neu buasid yn eu hatal Daeth un ffaith i'r amlwg yn yr ohebiaeth, .-ef fod Pabyddion Lloegr ym deyrngarol i'r Fren- hines mewn pethau gwladol. Nis geilir eehi y ffaith fod y Babaeth y tu allan i Brydam yn ffafriol i achoe y Bweriaid, ac am ba reswm md hawdd fyddai dirnad. Llawer mwy ffafriol i'r Eglwys Ba-bajddi yw Prydain na.'r Bweriaid. Mae dosbarth o Babyddion wedi gwerthu eu gwlad, cartref wlad y rhai yw y Babaeth; ond ymddengys fod y mwyafrrf o honynt mewn ryfyngder, i lawr yn eu caJon. yn barotach i ymladd droii eu gwlad enedigol na thros unrhyw gyfundraeth grefyddol anheyrngar. Ni cbafwyd arwyddion yn Ne Affrica fod y milwyr Gwyddelig yn anheyrngarol. Mae eu gwrcldeb a'u hymroddiad dros achos Prydain wedi cyffwrdd a'i chalon; a dechrcuir dyfalu yn barod ai ni elld dyfeisio rhyw ioddion i ddyfetha y cas a'r elyniaeth ffyna rhwng y Werddon Babyddol a'r rhelyw c^r bebL Ymddengys meithrinir y drwg-delmLad hwn gan elfanau yn y grefydd Babaidd. Nid hawdd yw dyfalu paham y dylai eiddigedd ffynu rhwng gwahanol fathau o grefyddwyr cyhyd ag v rboddir breintiaa rhyddid cyfartai i bawb yn ddiwahaniaeth. Yr ys.bryd drwg, yn ddiau, yw hwnw gymerir i mewn gydla, llaeth y fam-grefydd yw y goel o un- benaetb, uwchaSaeth, ac uwchgredaeth y naill rhagor y lleill. Nid oes amheuaeth, ychwaith. na farwai y teimlad hwn pe y dadgysylltid crefydd yn llwyr oddiwrth y wladwriaeth dymhcrol, ac y gwneid Crist yn unig Ben yr Eglwys, ac nid pabau, patriarchiaid, u ■xt archesgobion. Mae cydraddokleb yia amddifadn djn o bob esgus anfoddogrwydd. ARWR Y FLWYDDYN. Nid llawer, os neb. ddirnadodd swvddogaeth mis Mawrth. Yr holl sylw delir iddo, W fel rheol, yw I--& fodd y daw i mewn ac yr a allan; ac yn fynych cyffelybir ef i oen, llew, ao arth. Galwai y fiacson- 'jiid gynt y mis yn fis ystormUyd neu yr gerwinfis. !'i Rhyfeinwr yr oedd yn fis Mawrth, mis eyffwyn- edig i Mars. duw rhyfel, duw ymdrech u dyma vw ei natur a'i alwedigatth, sef rhyfela. Pan y gvelir galluoedd y g&uaf wedi gwarchae ar Natur gyda amgylchgaerau o ia ac eira, T pryd hwnw y gweiir xuas Mawrth—y mis rhyfeigar—yn symud n mlaen i ryddliau y rhwym a'r caeth, xywbeth yn debyg i'r Cadfridog Buller yn ymgyrchu i waredu Ladysmith. Ac nid gorohwyl hawdd sydd ganddo. eithr tasg greulon fel oedd gan y cadfridog Brython- aidd ymlyngar a dyfalbarhaus. Y mae gafael cfnadwy gan y gauaf ar Natur; aingylcha ni a'i breintiau megys a rhwymau o ia haiarnaidd; a gofyna gryn ymroddiad a ffyrnigrwydd i ddatod ei afael ion, ond y milwrol a'r ariog Mawrth yw ei gwronawl fis a gyflawna y gwaith. Erbyn Ebrill y mae asgwrn cefn y gcrchwyl wedi ei d .ri, a, gwehr y gelyn yn ffoi tua'r gogledd, gan adael yn fynych lawer o'i foddion rhyfel ar ol. Gwelir ei gaerau, "laagers" o eira., ar y bryniau, a'i gaerffosydd yn mon y cloddiau am ddyddiau, ond y mae ei "gom- mandos" wedi encilio mewn brys mawr, a'r gwarch- aedigion yn dyfod allan i'r prif-ffyrdd a'r eaeau i fwynhau yr heulwen ddisglaer a'r gweledigaethau prydferth. Beth yw y cawodydd erchyll a'r tym- hestloedd ysgytiol ac ysgubol yn fynych, < nd rheng- au y milwr Mawrth yn rhuthro ar gaerau y gelyn gauaf? Mis o ryfela ac ymdrechu yw yinrafael anweledig a diystyr i'r anllythyrenog a'r diawen; ond i'r ysbrydoledig ei feddwl a'r dir ei amgyffred- ond i'r ysbrydoledig ei feddwl a'r dir ei amgyffred- iaeth y mae yn faes brwydr sydd yn fiynyddol yn tro: yn fuddugoliaeth gwenau Ebrill blodaAi Mai, priodasau Mehefin, ffrwythlonrwydd Awst. a chyn- hauaf godidog Medi. Efe yw Bobs y misoedd. OYNYDD GWAGEDD. Mewn cylchgrawn yn Llundain yn ddiweddar, ym- ddangpsodd erthygl, yn yr hon y rhoddid y gyfax- taledd gyda'r hon yr amlhaodd gwahanol alwedig- aethwyr nodedig rhwng 1865 a 1899. Safon y cyf- rifiad yw mdliwn o Brydeiniaid. Yn ol y dafien hon, gwelir fod rhai galwedigaethau yn cilio yn ol ac yn gwaethygu, tra y mae eraill yn dyfod yn mlaen yn gyflym i sylw a bri. Cawn leihad mawr mewn actwyr, henafiaethwyr, awduron, duwinyddion, gwyddonwyr naturiol, ieithegwyr, athronwyr gwleid- yddol, gwiadweittwyr, a theithwyr enwog. Gwelir I cynydd nodedig yn y rhai a ganlyn :—Oimpwyr a phaffwyr, arianwyr, boneddigwyr. cyfreithwyr, mil- wyr, cerddorion ,swyddogion llyngesol, a swyddog- ion yn gyffredinol; ond mewn gwisgwyr teitlau y gwelir y cynydd mwyaf. Ymddengys iod cyff- I redinedd gyda phob galwedig aeth yn dyfod yn fwy amlwg. Pan y gwelir y fath leihad' mewn gwlad- wfeinwyr a'r fath gynydd mewn boneddigwyr a swyddogion o bob math, nid rhyfedd yw fod yr arrdhad yn ngwyr y teitlau yn fawr iawn. Ym- ddengys fod gwagedd yn cael y goteu ar sylwedd yn ystod y tri deg mlynedd aeth heibio. YMFUDIAETH. Y petb sydd eisieu arnom lei pobl yw mwy o'r ybbryd ymfudcl; mwy o'r awydd i symud yn mlaen ymledu, cynyddu, ymfudb, chwilio am diroedd newydd yn y byd meddyliol. yn enwedig; troi ein cefnau ar benahaeth ac edrych yn miaen at y dyfodol prydferth ac addawol. tYr ydym yn ormodoi • aros gartref; ymlynu wrth ac o amgylch yr hen fwthynod y ganwyd ni ynddynt; yr ydym yn lliy chwanog ar ol cyrhaedd pen mynydd, a gweled mor eang yw y byd, i syrthio i afael hiraeth a digalcn- d.d. troi yn ein hoi, a threulio y gweddill c'n hoes yn dlawd a diymgais; yr ydym yn rhy dueddol i f w ar gyffredinedd meddyliau, yn hytrach nag ym- fudo ar dir a mor i feusydd newydd gwyddoniaeth, atbroniaeth, a barddoniaeth. Nis gall y craffus lai na. sylwi fod ein dull ymadrodd, ein ban?oddeiriau, W" ein hodlaia, ac yn enwedig ein cynghaneddicn ers llawer dydd. bellach, yn hynod annyddorol — yn flirder ac yn boen oherwydd eu cyffred nedd. Nid yn unig y mae ein meddylddrychau a'n golygiadau yr un yn oesoesoedd, eithr y mae ffurfioldeb ein lien- yddiaetb a'n barddoniaeth yn ddigyfnewid. Onid YW ein tthodau a'n hysgrifau yn bregethau an cyTiVrcbion awenawl yn emynau? Onid yw ein baledaxt hyd yn nod yn emynau; ac onid hyny, fe aliai, yw y rheswm y cenir hwy mor fynych ya He eu giiydd? ,Onid yw yn bryd i ni fel cened! ddiiodi yr ysbryd cul grebajcha ein emeddwl i ychvdig ffurfiau a golygiadau fel y rhwysir r ni i fwynhau rhagorol omrywiaeth gwybodaeth a oh If mewn ffurf. lliw, a meddylddrych? Mat" yn llav~n brvd i ni jondori allan o'n caethiwevl, o'n harfer GeltaicW o ddilyn efelychu, ac ufuddhau i'r reddf Iwvthol a thylwythol, ac ymfudo a'lmn o'n cartref heDafol, bob un drosto ei hun, i'w fae.^ ei hun, i'w weithio bob un yn ei ffordd ei bun. Dyna yr uivg ffordd y oeir amrywiaeth ac y cyffroir dyddordeb. Ar ol dysgu a medrtroH iaith (mae llawer o dd.ffvg eelf vmatrodd yn ein plith), uiuddha.ed pi-b .ieiA>< a bardd! i'w redàf ei him, a bydded yn rhywun gwahanol i erailL Byddwn. felly, yn fwy anbebyg i'n gilydd yn traethu ein cenhadaeth fel ni ein hunain, ac nid fel pawb erailL
[No title]
Nid ydyw hen eiyn byth yn dyfod yn gyfaill newydd.
-.-----------.... JSODiox…
JSODiox o'u bin hi j.-u. G-ufewwJd y diweddar H.adio- Da-d T>avi«i. Gleb-etaiid, Mortdirr. a* ei w -m 18,00% ei drae I IVa f Jms y frwyxl^ bu v Prelfz.-t. A T T81 Brockc o 451 50p, a^n wertfiu (Eodydd ineddv:d h<^u dr'.r-,ddei ar y 25a m o Fa wrffik Y j T'ojxb. J. Boyr: :iv TreaW \ve<la f.irue-1 golwad oddiwrth -.r Vi-ni7lK' faol Seds?ug yn Bc*iringalit.' • i Arifon<ria ynadm Oaerdvdd o'r enw Dasid Mui'hns i garcitaa- am wy-rftaos. ffjaia IJafur oaied, am iddo ymcsc-d ax yr H<Mi<keid'w»i Maher yn l*yndfel]-«treet, yn y dref iionor Cyiihaliwyd noda^Jifa, sin í1{hu dd'w^Ti-'d yr Tjtiuios ddiweddal yn KWuid Drefo. Caerdvdd: "f! jr clw iiddrwrfclij VT- r<.vne<i n.t y Bedy^dwyr Saesnig yn ,^d. m T dmf hono. v Penderfynedd C\ ngh(>r Cr^Kle.ik^ T>di-w"sixt LglwyB_p>egr, yn -yn imfndol i ante deiseb i r Senedd yn ffnfr y „ svod Wd giverti^ di<^ydi blant c dan loeg mlvt'ydd ood. Pasiodi Oragiior Refcl Abcryst-srrffi, ddgU Mawrth, benderfynkd yn dadirari y tolled oeíIi ^•mru wedi ei gael trwy y Piifatiuaw diaries Edwards, dr Bala, a dirdymdeimiad a'r teuio yn eu trailed. T Fiied. Wilk:n~ y prif glerc yn Urihyrdy Meorifeyr, wedi a.alygu ci i -oddi ei ewydd i fyny, ar ol 46 rnl^edd r> wtvb an aeth. Deall wit fod erymud. ar'drcKxi i gyd- nabod el mnamie<(fa. Cafodd Msteddfed lwyddiaii':„^ "i cl-T-nal yn Nghapel y Methodistiaid, Celll. YhJ><1 RWddft, dydd LIun. Yr oodd yr w orirl: tn mrned at drysorfa y capel. Cor Treorci r^-dd y buddug- o-l yn y brif gyBtodJemeth Cafodd dau gyngherdd poltlo^aidd eu cynal yn y Blaina, ddydd Mawrth a dydd Mcrcher. gan athrawon a piilatit yr y»goH.- n T' (!(I(fd y ne-uadd gyhoeddtw yn orl::vrr» a disgwy lir y bydd yr ebrw edtiwrth y eyfr, w Yn 80p. Prydnawn dydd Imi, ba farn* Mr J- r-.r George William Bcnsail, FVanfraatJi, cei ALerystwytb, uetus heddwcii dtco y sir, a'r hwn (,(xifl w edi bod ym uohelfflrydd. Yr oedd ll-r J><nsa]l yn un fir dynion cyhoeddue mwyaf pobl<v/aidd ^TI Aber- teifi. Boreu dydd Marcher, bu fainv Mr John Jonpe Balaclarar-road, DowlaQ. Ac er ei fod yn mlwydd oed, yr oedd yn brif weithiwr gydØl' gwaith o ( bl-cim i lawr i Gwmni Haiaxn. Dowlais hyd derfyn ei 000.. Ibvidor o Langam- arch ydoedd. Adeiledir capel coffadwriaethol i'r Paark Jeremiah Darios, yn Pentwynn? r.wr a'r wxthnos o'r blaen, gosodwyd v ceryg ci.ffad^ rlaeu;c*L Yr oedd Mr Davies yn frawd i'r Panh Dr. Aamon Davies, a bu yn gweithio yn ffyddlawn yn y cylch. am 26ain mlrwedd. Penderfynodd Bwrdd Y^grd Llantwit Isaf y byddai iddynt aJw eynhadledd- o gynrycliiolwyar r Byrddau Yagol, a Uywodraetihwyr yr Ysgolioo GwirfoddoJ yn Undieb CSastellnedd, ;L'r a mean o ddyfod i ddealltwriaetfe ar raddfa unifurf i athrawon ac is-ethrawon. Y mae y eodiad yn nghyflogau y glowyr yn Neficudii Cy mru wedi eario elfaiiH ddflionn*. yn mhob cyfeiriad, ae y ma-e y dyiucn Vrc<i. JH9 yn fawr. Gredir v bydd gwell ^ydgordiad rhwng 90-" y nieittr a'r gweitiriwe- o hyn Y mae Mr George Hariand, yr hwn sydd wedi bod yn oceaf-feoetr ar linei] ilurdd Haiarn y. Great Western, yn Mountain Atdi, ar ol chwarter canrif o waaanaeth yni y swydd wodi ym- ddiswydda Mr T. Gwatkyn, yr hwn sydd wedi bod yn feigfr gormf Rhymni, fydd ei ojvnydd. Toffodd tan allan yn slop Mr George Dobbin, gwerthwr tybaeo, etc., yn _»iytKmt-ar-Ogwy, not? Fa wrth, a ohafwyd gryn aimawsder i ddeffro Mr a Mrs Dobbin; ond llwyduwyd, or diwedd, i gael y ddan o afaelion y fflam au. G wnaed gryn ddinygfcr ar y He, yr hwn oedd heb ei lawn ys- wiria Gwertfcwyd Than o etifeddia' tii y Due lieau- fort, yn sir Fynwy, rn Brynbiga. ddrdd Mercher. Caf wyd arwerthiant neiEduol u dda--gwerthwti yr hoW lotiau—a chyrhaeddai en fanswrn y der- byniadau 56,893p. Yr oedd Arglv-ydd Bag aa, a'r Mri Ponsford a'i Frodyr, Canewydd, yn niyeg y prif brynwyr. Ail-agorwyd capel Tresalem y dyddiau Sul a Uun, drwy gael cyfres o bregethau gan weini- dogioo. y eylch, ao eraill. Cymerwyd rhan yn y gwasaameth cyhoeddue gan y P.'i-^hn. R. Pere- grine, Rliymni Jenkins, Abcraonan Daviea, Owmbach; Grawys Jones, Ebenezer; Solon Bees, Aberaman Biciiards, Bethel; Jones (W.), Aberdar a J. Suigwyn Da vies, Si]r>h. Ccstiodidl yr adnewyddiad a'r feptri newydd tuag ?00r>. Y mae Syr Powlett C. Milbank, yr aelod Oeid- wadoJ dros sir Faeeyfed, newydd wneud yn hyø- bys ei benderfyniad i ymnelliduo yn .a- etiitdiad nesaf o fywyd gwleidyddo], trwy fod ei iechyd wedi ton i lawr. Y mae yr achos o'i yir ^eillduad In peri gofid yn mysg pob dosbiia th. Darfu i bercbenogion mwnglodvliau plwm 7- Fron- goch, Aberystwyth, ddwyn rlfer Eid.?lHid i weithio eu mwngloddian. TrefJJid He i'r dy-n- ion i fyw yn y Ilneetai; a trigolion Aberystwyth, dldydd Iau, trwy y sihrvsd fod vna wrthdarawiad wedi cy meryd lie ihwng cwyr yr KdaJ a.'r Oymry, a bod Tna t,f,-r diweddaf wedi cael 00 trywanu. Gwiraed ymchwiliad i hyn a ohaoed ailan, er nad oedd gwyr sir Aber- fe-1ft yr. foddlawn ar y driniaetii a dderbynient, fod pob peth wedi ce.Ieiddw-vn i derfvniad hood- baaJ.
-------_--_" :R.hwyt:-o Af:.;;chyd.
:R.hwyt:-o Af:chyd. Ysgrifenodd physigwr enwog yn ddiweddar mewn oyfoesoiyn :—"Y cjnydd mawr nesaf mewn gwyddoffiiaeth fedrlygol fjdd nu-i>troli y gelf o rwy>.tio afitxhyd." O yw y frawddeg jn gol- ygu y fath gnnirau cynydd ol 'Irit FP. gwyddoniaeth feddygol ag a fyohan:a. dicchdDr.. diirifol, paham y gosodir yr aflhow yn y dyfodoi? Yr holl ddoc- toriaid a gydnabyddant hyn, onide rhaid iddynt adael allai: o gof lianee y fr&ch wen, y oolera Asiaidl, y dwymyn felen, typhus, typhoid, y chvymyn go^h, clefyd y frecli goch, a holl afiech- ydon yr afu. Can' mlynedd yn ol yr oedd y cliweched ran o iicll farwtla«thau gwledydd gwareiddiedig yn ddyledus i'r freoh wen. Pan y cariwyd ef gan vr Yspaani«id i Meaico^ fe i^uuixla 3.00C.CC0 o bejssonau mewn ychydig flynyddoedd. Y mae iiU.'hfrectiiad wedi ei fei^troli. Y .IllJI1, afiechy dor» irarwol eraill. dio-ldi i effoitliiolTwydd ein. celfaii ihwyTstrawl, yn. swr yn ceel eu Pipdw mewn check ac hyd yn nod y ciefyd arswydus hwnw ar yr afu, Bright's Di.-ee«5e, yr hwn sy'n ymoeod ar ti filoedd bob blwyddyn. gelbr yn llwyddiantis ymladd ac ef 410 1.,dt.a.u y ffnxfiau mwyaf ffyrnig 0 h( no. fel a y prc-liv cr.noedd c acliqsiom yma yn Ll'W-gr ae ar y Cyfandir; ac os cymcrir y Thwystrydd hwn tr ddynes-iad crntaf gweiidid yr afu, byda ffaehant yn ..umhosibl. Y mae'r feddyginiaeth arberig a gv.vrilifawr hon nt yr iau a'r afu—Warner's Cure—yn ca&l ei gynghn-ri gam dd^ttoriaid dros yr holl fyd. Y tore wedi enill dod 3. bri. o'r hyn yr ydym yn wir fa«k>h. Yn wreiddiol, prescription phy&igwT enwc.g ydoxld. Acth y ga3%v am dano y fath nes mai yr unig ffordd y gen:d ei gyfienwi yd<-odd trwy osod i fynv pymiau mawrion, ac o'r diwedd fe ffuifiwyd cwmpciini. -r hwn ddlœ!nrthodd "laboratories" dros yr holl fyd i gyfletiwi y mas- nachwyr cyffyriau wrtli y bete>l, oddiwrth "i rai y geilir ci gael yn awr.
Ymosodiad ar Wepener: Dau…
Ymosodiad ar Wepener: Dau Ddiwrnod o Yinladd, RHODDI ATAXIA AR Y GELYN. OOUJUKOS aBYMWN Ult DDWY OOHB. TJun. 9.40 y boreu.—Ym- wvdr yn Wepener heddyw. Yr oedd laddwyd brwy /fnyddio gynau Yickers Max- y w6ithiasant cryn hafoc ax J dfichr Ld buan y sicrhaodd y gynau Prydeinig y ji,w /raiure), a "bu iddynt wlawio cawodydd en- o dan yn mhlith y gelyn. Y mae y corphl* j^eraidd oedd yn Rouxville wedi myned i Wep-ener. AEwal North, dydd Linn, 10.45 y boreu.—xr ,oedd Wepener yn ddyogel i fyny i naw o'r gloch y boreu. Aliwal Nortli, dydd Lhm, 6.50 prydna.wn.-Bu ymladd ffyrnig yn Wepener trwy'r dydd heddyw. Mae y gelyn wedi derbyn atalfa. Yr oedd an- ffodion trvmion o bobtu. Y mae oattrajwd Fweraidd o De Wetsdorp yn ymdatfthi tua IK'North. djdd Mawrth, 9.45 y taeu.- Adroddir i ymladd trwm gymeryd Je boreu keddyw eta yn Wepener. Nid yw y canlymad TB hysbvs. Mae y Bweriaid yn gynwysedig o dair iafctrawd, a chanddynt ynau Vickeis-Max- ims ac eraill.
XJLYWED Y TANIO 0 MASERU.
XJLYWED Y TANIO 0 MASERU. Maseru, dydd LIun, 5.55 prydnawn.-Y mae tanio trwm a pharhaol wedi ei glywed yma trwy'r prydnawn o gyfeiriad Wepener. Adroddir fod y Bweriaid yn ymo&od ar vr amddiffynfeydd Prydednig Vno \> ddau neu dri chyfeiriad. x mm SVT Godfrey Lagden wedi myned allan I gyfarfod y prif benaeth. gyda'r bwnad o fyned i r cyffindir i gymydogaebh y brwydro. OURO Y BWERIAID DRAW. Aliwal North, dydd Llun, 3.30 prydnawn. Peidiodd v tanio yn Weperer am haner awr lu^dJawn hidy*-Fe gredir x'r BW gael eu curo draw.
Tair Mil o Filwyr yn Cyrhaedd…
Tair Mil o Filwyr yn Cyrhaedd Cape Town. Oyrhaeddodd dwy gludlong i Capetown ddydd Mawrth, yn dwyn 3032 o swyddogion a dynion. OHWE' MIL ERAILL I DDILYN. Mae y Swyddfa Ryfel wedi gwneud y tTefniad- au isod er anfon ymaith 6342 o swydjogion, a diynion i'r Oape. yn nghyda 1533 o geffylau. Nid yw rhai o'r dyddiau a enwir iddynt ymadlael, modd byrflg. yn i)erff aith q;.Cr: Y "Canada (yn gadael Southampton y oadwm ■diweddaf): 1496 o ddynion. Y "Gwil" (Vll cadael Southampton y Sadwm diweddaf): 73 o ddynion. Y "Narnine." yn gad- yr Albert Docks heddyw (dydd Llun): 186 o ddynion a 190 o ^effvilau. Y "Dilwara" (vn gadael Srvutha.mpton y Sad- -wrn diwedd'af): 1484 o sw'd'.io z.on a dyniaa Yr "UlBtermore" (yn jradael TT Albert Docks ar Ebrill 22ain): 521 o- ddynion a 395 o geffylau. Y "Montfort." (yn cadael yr Albert. Docks ar Ehrill 22ain): 359 o ddynion a 275 o geffvlau. Yr "Enelishman" (m gndnel yr Albert Docks Aw Ebrill 25ain): 453 o ddvreion a 355 o geffylau. Y "fScilkn" (Tn radael yr Albert Docks ar Elwill 26nin): 505 o ddvnion a 295 o geffylau. Y "OtieBkire" (rn gad-aeil l^ernwl ar Ebrill 87aan a Queenstown ar Ebrill 29iin): 1263 o ddyiuomt
Dysgu Heddgeidwaid i Saethu.,…
Dysgu Heddgeidwaid i Saethu., Aeth cynygiad i fyny o Swyddl Benfro i Lun- dain i'r perwyl fod yr heddgeidwaid yn derbyn hyfforddiant milwrol (military training), fel ag i'w gwneuthur yn alluo-g i gydweithredu ar fyddin reolaidd pe digwyddai i'r wlad hon gael ea goresgyn. Mae yr Ysgrifenydd Cartrefol wedi anfon i wrthod y icyniygiad, ,.Iarllenwyd yir ohebiaetli mewn cyfarfod o G- ;,vvyllgor Hedd- geidwidol Swydd Benfro ddydd Twrth. ° Syr Mathew White Ridley a < -wedai ei bod yn anghyfaddias (irtexpedientn ar -ir lletaf budd cenedlaethol, i lieddgeidwaid dderbyn hyffordd- iant milwrol rheolaidd. Mewn achos o helynt cenedlaethol mawr byddai yr angenrheidrwydd o gadw trefn ac atal cyflawniad troseddau y rhwystro lleihau dim ar nerth arferol yr hedd- geidwaid. Yr oedd y cwestiwn o gefnogi yr heddgeidwaid1 i ddysgu defnyddio y dryll, ar wahan oddiwrth ymarferiad milwTol, pa fodd bynag, yn beth gwalianol; a byddai iddo ef, oa yn angen-rbeidi(YI, ymohebu a'r Swyddfa Ryfel neu awdurdodau eraill gyda godwg ar roddi cyfleusdra i gael ymarferiad mewn saethu. Ar awgrym y Prif-Gwnstabl, penderfynodd y pwyllgoT i gaffael caniatad i'r heddlu wheuthur eu hunain yn gyfarwydd a medrus gyda defnydd- io dryll yn y ffordd gynygiwyd gan yr Ysgrifen- ydd Cartrefol.